Visie 30 september

Regio Mechelen Vrijdag 30 september 2016

Wat na de ontslaggolf?

Hoe moet het beter?

Wat zijn de vooruitzichten?

Is er nu een loonkloof of niet? > p. 14

Jenka was nog een kind toen ze een hersenbloeding kreeg:

Hoe betaal je minder voor cholesterolverlagers

‘Plots was alles weg en moest ik weer leren praten en lopen.’

> p. 8-9

Steeds meer klachten over leeftijds­discriminatie op de werkvloer > p. 13

www.beweging.net

8 tips voor een gezonde opvoeding

> p. 5

De risico’s van het kappersvak

> p. 6

Acteur Joris Hessels maakt tweede reeks van tv-hit Radio Gaga:

‘We gaan op zoek naar de mens die zich staande houdt na alles wat hem overkomt.’ > p. 20

> p. 10

www.cm.be

www.acv-online.be

jaargang 72 ¬ visie nummer 17 afgiftekantoor brussel x ¬ p806000 volgend nummer op 14 oktober 2016

Regionieuws > p. 16

2

Visie ¬ vrijdag 30 september 2016

Brandweerhervorming heeft zure bijsmaak voor patiënten en vrijwilligers De brandweerhervorming laat veel mensen met een kater achter.

Zo rekenen heel wat brandweerzones de kosten van de inzet van ladderwagens bij een interventie van de dienst 100 door aan de patiënt, de factuur kan oplopen tot 300 euro. Maar ook de brandweervrijwilligers hebben het moeilijk: steeds meer onder hen haken af.

moeten het geld ergens halen. Maar het kan niet de bedoeling zijn dat de factuur bij de gebruiker terechtkomt.’

Vrijwilligers haken af Een ander aspect van de schaalvergroting is dat de binding met het dorpsleven verdwijnt, zegt Benoit. ‘De brandweer heeft altijd onder de kerktoren gewerkt. Iedereen kende hen, er werd al eens iets extra gedaan, zoals bijspringen tijdens een wielerkoers. Die dienstverlening aan de burger kalft steeds verder af.’

M

De naam is fictief, maar het verhaal is echt.

Verschillende brandweerzones rekenen de

Hulpcentrum 112 stuurt enkel medische hulp uit in dringende noodgevallen: alles wat bijkomend opgeroepen wordt, zou dus gratis moeten zijn.

kosten van de inzet van kraanwagens of hoogtewerkers bij een medisch noodgeval door aan de patiënt. In brandweerzone Fluvia, waartoe Kuurne behoort, betaalden al minstens 178 mensen daarvoor 300 euro.

ver

WOORDING

‘De wet zegt dat bij een levensbedreigende situatie de tussenkomst van de brandweer

©ID/Frederiek Van de Velde

eneer Lievens uit Kuurne heeft kanker. Op een dag wordt hij onwel terwijl hij thuis op de eerste verdieping ligt te slapen. Mevrouw Lievens belt naar noodnummer 112. De ambulance komt ter plaatste en wil meneer naar het ziekenhuis brengen, dus de brandweer wordt erbij geroepen om hem met de ladderwagen ‘horizontaal te evacueren’. Een week later krijgt het echtpaar de factuur in de bus: 300 euro voor de inzet van brandweerpersoneel en -materiaal. uuOefening van de Gentse brandweer. Sinds de brandweerhervorming is deze ‘horizontale evacuatie’ in bepaalde brandweerzones niet meer kosteloos voor de patiënt. gratis moet zijn’, zegt Francis Benoit, burgemeester van Kuurne. ‘Hulpcentrum 112 stuurt enkel medische hulp uit in dringende noodgevallen: alles wat bijkomend opgeroepen wordt, zou dus gratis moeten zijn.

Maar in de praktijk blijkt de lijn van wanneer iets als een noodgeval wordt gezien vaak flou. Veelal treft dit mensen die al wat zwakker staan. Ze hebben het financieel moeilijk, wonen in oude huizen, zijn ziek of slecht verzekerd. Ze schrikken zich een hoedje als de factuur dan in de bus valt.’

Hervorming Dit is nieuw sinds de brandweerhervorming die op 1 januari 2015 van start ging, met als voornaamste doel de brandweer te professionaliseren en zo de veiligheid van

burgers en personeel vergroten. Waar vroeger bijna elke gemeente zijn eigen brandweerpost had, gingen die op in 34 grotere hulpverleningszones. De zoneraad, samengesteld uit burgemeesters, bestuurt de brandweerzones. Vroeger was dat elke gemeente afzonderlijk. Noodgevallen zoals het blussen van een brand blijven kosteloos, maar voor bepaalde interventies moet de burger nu zelf betalen, afhankelijk van wat de zoneraad bepaalt.

‘Zo kan je in Kuurne gratis je wespennesten laten verwijderen, elders betaal je 25 of zelfs 50 euro’, zegt Benoit. ‘Ik snap het ergens wel: de korpsen hebben meer geld nodig voor materieel en personeel omdat ze structureel ondergefinancierd worden. Ze

Opklaringen De September verklar ing van de Vlaamse Regering was de voorbije dagen geen groot nieuws. De inhoud viel tussen de plooien van het steekspel tussen meerderheid en oppositie. De oppositie zette de nadelen sloganesk op een rij, de meerderheid bewierookte haar eigen verdiensten.

Wie nieuws zocht, kon er beter zelf de septemberverklaring bijnemen. Zo kondigde de Vlaamse regering aan in 2017 100 miljoen euro te investeren in nieuwe schoolgebouwen. Het budget om mensen met een beperking, jongeren en ouderen aan de slag te krijgen en te houden, stijgt met 125 miljoen euro in 2017. En de Vlaamse regering maakt werk van een specifieke premie

voor de aanwerving van langdurig werkzoekenden.

Om ons leefklimaat te verbeteren, moet de energie-efficiëntie verbeteren en de uitstoot van broeikasgassen verminderen. De Vlaamse regering voorziet daarom 50 miljoen euro om sociale woningen en scholen energiezuinig te maken en om bij te dragen aan internationale klimaatfinanciering.

Niet alleen in onderwijs en klimaat investeren de bevoegde ministers, ook welzijn en zorg krijgt de komende jaren extra middelen: 132 miljoen euro voor nieuw welzijnsbeleid, voornamelijk de persoonsvolgende financiering, maar ook de uitbreiding van de kinderopvang.

Na de te harde en eenzijdige besparingen van de federale en de Vlaamse regering, moeten we ook de lichtpunten en soms zelfs opklaringen durven te zien.

Zijn we er nu? Bijlange niet. We vragen al langer fiscale rechtvaardigheid. En sociale correcties werden beloofd maar blijven her en der uit en armoedebestrijding krijgt weinig tot geen aandacht. De opgesomde goede voorbeelden verdienen navolging, niet alleen in de Vlaamse regering, maar zeker ook op federaal niveau. Want investeren in mensen, dat loont altijd en overal.

Patrick Develtere voorzitter beweging.net

Niet in het minst omdat steeds meer brandweervrijwilligers af haken, zegt Geert Ollevier, zelf vrijwilliger bij de brandweer van Harelbeke en voorzitter van de Vereniging Vlaamse Brandweervrijwilligers. ‘Veel vrijwilligers zijn ooit vlakbij hun kazerne gaan wonen om binnen de 5 minuten daar te kunnen zijn om mee uit te rukken. Nu wonen ze opeens veel verder van hun kazerne, mogen ze dan niet meer mee op interventies? De lat ligt ook steeds hoger: door de steeds zwaardere opleiding en trainingen hebben velen nu al problemen om hun beroepsbezigheden te combineren met hun gezin en de brandweer. Er leeft vooral veel frustratie omdat we het gevoel hebben dat er geen rekening met ons wordt gehouden. We worden aan ons lot overgelaten. We moeten zelfs een eigen fitnessabonnement betalen om fit te blijven voor de testen die we elke 2 jaar moeten doen.’

Van de 16 000 brandweerlui in ons land zijn er zo’n 11 000 vrijwilligers. Hoe meer er afhaken, hoe meer geld nodig zal zijn om beroepskrachten aan te stellen. ‘De federale regering beseft gelukkig wel dat een beroepsbrandweer zonder vrijwilligers onbetaalbaar wordt en broedt op initiatieven om er genoeg aan boord te houden’, besluit Geert.

Kaatje De Coninck

3

Visie ¬ vrijdag 30 september 2016

Het Transitiefestival wil ons doen nadenken over een meer duurzame economie

We weten het wel, maar doen niets

ID / Frederiek Vande Velde

Afgelopen week in het nieuws. De ijskappen van Groenland smelten veel sneller dan tot nu toe werd aangenomen. Eigenlijk weten we al veel langer dat we onze planeet op alle mogelijke manieren aan het kapotmaken zijn. En toch ondernemen we nauwelijks actie. Journalist Dirk Barrez vertelt ons waarom in zijn net verschenen boek Transitie, dat een voorloper is van het Transitiefestival.

uuOxfam ijvert al jaren voor eerlijkere handel, zoals hier bij een actie aan het station in Gent. Maar het slaagt er niet in om het systeem van wereldwijde handel te veranderen, zegt journalist Dirk Barrez.

I

edereen kent het probleem. Onze aarde warmt op. We pompen te veel CO2 in de lucht. We kappen onze bossen en regenwouden, vissen de oceanen leeg en gebruiken grondstoffen in ijltempo op. En als we iets kopen, dan liefst zo goedkoop mogelijk, zelfs als dat betekent dat arbeiders in andere landen tegen een hongerloon moeten werken. Dat zijn geen Belgische, maar wereldproblemen. Eigenlijk zouden we onze economische logica waarin we altijd maar meer willen, moeten veranderen. Zorgen voor transitie. Dirk Barrez zet ons op weg.

1

We weten het wel, maar doen niets.

‘Misschien leert een mens maar als hij met zijn gezicht tegen de muur loopt. En natuurlijk valt er te leven na de opwarming van de aarde, zelfs als het water zeven meter stijgt. Dat is dan jammer voor Antwerpen, Gent en Brugge.

In de lage landen zal veel land verdwijnen, maar op de wereldkaart zal nog genoeg land overblijven. Ik wil geen apocalyptisch beeld ophangen, maar we moeten wel weten wat op ons afkomt, als we niet grondig ingrijpen.’

2

Goedkoop, goedkoper, goedkoopst

‘Het kan nochtans anders, kijk maar naar Zwitserland. Daar is zeventig procent van de supermarkten in handen van de burgers. Dat zijn coöperaties. Nergens ter wereld worden meer fairtrade en biologische producten verkocht.

En zij kiezen vaak voor de korte ketenlandbouw. Wij hebben in België ook wel Oxfamwinkels en biowinkels, maar hun aandeel is nog altijd klein.’

3

Vroeger kon het wel

‘De sociale organisaties hebben indertijd wel voor een sociaal rechtvaardige transitie gezorgd.

Zij hebben de systemen veranderd en volledig nieuwe gebouwd. Door hen kwam er algemeen stemrecht, een sociale zekerheid, een ziekteverzekering voor iedereen, arbeidsrechten. Dat was toen ongeëvenaard. De nieuwe sociale bewegingen hebben jammer genoeg nog niets vergelijkbaars gerealiseerd.’

‘Het voorbeeld van fairtrade is interessant.

In dit continent zijn duizenden wereldwinkels. Die hebben een maatschappelijke rol gespeeld in een aantal debatten.

Maar op hun bestaansbasis, een eerlijke handel nastreven, moet je finaal na vijftig jaar durven te concluderen dat ze het systeem van wereldwijde handel niet hebben kunnen veranderen.’

We cultiveren te veel de houding dat het niet anders kan.

Nochtans zijn we heel sterk in organiseren.

Dirk Barrez, journalist

4

Maar hoe?

‘Je moet initiatieven opstarten, vergroten en in de economie inbrengen. De moderne windmolens zijn in België uitgevonden. Maar de grote windmolenbedrijven zijn niet hier gekomen, maar in Denemarken en Duitsland. Wij hebben dat niet laten doorgroeien tot een nieuwe economie met mogelijk tienduizenden arbeidsplaatsen. Ook deeleconomie zou een stuk van de oplossing zijn, maar die wordt nu in handen genomen door de Ubers en de booking.coms. Het autodelen in België is in handen van een privébedrijf Cambio. In Zwitserland is die coöperatie Mobility vier of vijf keer groter dan Cambio, terwijl ze daar met drie miljoen minder zijn. Je kan zeggen: we zijn gewoon aan ons comfort, maar de Zwitsers ook hoor. En toch is Zürich de meeste duurzame stad. Of kijk naar Kopenhagen waar men zich zo organiseert dat iedereen zich makkelijk met de fiets kan verplaatsen.’

5

Not in my backyard

‘Dat mensen tegen windmolens zijn, is overroepen. Dat is ook vaak uit dwarsheid, omdat het allemaal boven de hoofden wordt beslist.

Kijk naar Eeklo. Dat heeft van in het begin zijn burgers betrokken en gevraagd of ze wilden investeren. Nu zijn ze fier op hun molens. De politiek is daar zo slim geweest om een draagvlak te zoeken. Ik had gehoopt dat andere gemeentes ook zo verstandig zouden zijn, maar dat model is amper opgepikt. Je kan 101 redenen bedenken waarom dingen niet lukken. Maar je moet

vooral naar argumenten zoeken waarom we de dingen wel gaan doen. We cultiveren te veel de houding dat het niet anders kan.’

‘Wij zijn nochtans heel sterk in organiseren: van straatcomités tot voetbalverenigingen. Maar we gebruiken onze talenten niet om economie te maken. Als middenveld laten wij ons daar wegduwen. Ook in het bedrijfsleven zijn wij niet de grote ondernemers. Rond Leuven groeien nieuwe en grote bedrijven, maar we hebben de traditie om ze dan te verkopen aan het buitenland. Lokaliseer je economie. Zelfs een wereldbedrijf als Nike denkt erover na om katoen te halen uit de recuperatie van kleren. Zo kan je hier deels herindustrialiseren en jobs creëren voor mensen die nu moeilijk werk vinden. Dus zonder een fantast te zijn, vind ik dat we moeten nadenken over de economie die we willen over tien, twintig jaar.’

Hilde Van Malderen

✔✔Dirk Barrez, ‘Transitie. Onze welvaart van morgen’, Pelckmans, 160 pagina’s. Verkrijgbaar in de boekhandel en via www.pala.be

✔✔Meer info over het

transitiefestival (22-29/10) vind je op www.transitiefestival.be

4

¬ post

Visie ¬ vrijdag 30 september 2016

VACATURE m/v CM • Diensthoofd CM-Zorgkas • Directeur interne audit • Supervisor juridisch departement • Diensthoofd aankoop • Software Engineer JAVA • Organisatieadviseur

UW

Voltijds – onbepaalde duur – Schaarbeek Meer info over deze en andere vacatures op www.cm.be/jobs

ACV zoekt • Medewerker digitale communicatie Voltijds – onbepaalde duur – Schaarbeek Meer info: www.acv-online.be

GEDACHT

Tandvulling

Kamerkeuze

In het artikel ‘Elk jaar naar de tandarts = minder betalen’ (Visie nr. 15) wordt het honorarium vermeld voor een vulling op één tandvlak. Alleen het bedrag 29,82 euro is gegeven. Het gaat in dit geval om een een grijze amalgaanvulling (nomenclatuurnummer 304371), maar dat stond er niet bij vermeld. Een amalgaanvulling wordt niet vaak meer gebruikt. Een witte vulling krijgt nu de voorkeur. Die vereist een techniek (303590 of 373590) waarvoor een extra honorarium mag worden aangerekend.

Dat bedraagt 11,65 euro. Een witte vulling op één tandvlak kost dus 41,47 euro. Bedragen van prestaties vermelden zonder voldoende toelichting kan de patiënt misleiden.

Ik moest onverwacht geopereerd worden. Bij de planning van de ingreep koos ik voor een tweepersoonskamer. Toen ik mij inschreef voor de opname kreeg ik te horen dat er geen tweepersoonskamer vrij was. Ik kon een driepersoonskamer nemen. Twee bedden stonden aan het venster. Voor het derde bed, afgescheiden met een gordijn, was amper plaats. Een zetel stond tegen het bed geduwd. Tussen de kast, die we met drie moesten delen, en het bed was nauwelijks een halve meter. Ik moet wel toegeven dat de verzorging prima was. Ik vroeg een andere kamer, maar er was er geen beschikbaar. ’s Avonds liet men mij weten dat er een eenpersoonskamer vrijgekomen was. Met veel pijn en emotioneel gestemd, tekende ik voor akkoord. Maar toen de factuur kwam, duizelde ik. Zo’n hoge rekening had ik niet verwacht.

••• Katia Withofs

Beweging.net zoekt

Tegemoetkoming personen met handicap

••• Naam en adres bekend bij de redactie

• Management assistent (m/v)

Voor de regering-Michel zijn mensen met een beperking nog minder waard dan mensen met een leefloon. Ik ben een alleenstaande met een handicap en ik krijg een inkomensvervangende tegemoetkoming. Die was gelijk aan het leefloon, tot april 2016. Door de sociale correctie verhoogden de leeflonen met 2 procent. Maar die stijging hebben mensen met een handicap niet gekregen, terwijl toch meer onkosten hebben dan andere mensen.

Voor alle prijsstijgingen zijn ze ons evenwel niet vergeten: Turteltaks, accijnzen, btw-verhoging, waterfactuur, indexsprong en ga zo maar door. Er zou beter bespaard worden op de vele regeringen en parlementen in dit land.

Als je een tweepersoonskamer vraagt maar die is niet beschikbaar, dan mag het ziekenhuis een meerpersoonskamer aanbieden. Dat is zonder supplementen. Verander je van een twee- of meerpersoonskamer naar een eenpersoonskamer, dan moet er een nieuwe opnameverklaring worden ondertekend. Lees dit document aandachtig. Het ziekenhuis moet je duidelijk informeren over de bijkomende kosten van je kamerkeuze. Voor een eenpersoonskamer kan het ziekenhuis immers kamer- en ereloonsupplementen aanrekenen. Vraag hoe hoog die supplementen zijn, want de kosten kunnen oplopen. Het is interessant om je ziekenhuisfactuur voor betaling te laten nakijken door je CM-consulent.

Voltijds - onbepaalde duur – Schaarbeek Meer info: www.beweging.net

COV zoekt • Vrijgesteld secretaris (m/v) Voltijdse detachering – onbepaalde duur standplaats Brussel Meer info: www.cov.be

••• Naam en adres bekend bij de redactie

Pasform vzw zoekt • Communicatiemedewerker

Stuur je lezersbrief naar Redactie Visie, Postbus 20, 1031 Brussel of naar lezers@visieredactie.be. Vermeld je woonplaats.

De redactie kan de teksten inkorten of niet opnemen bij plaatsgebrek. Onder elke brief publiceren wij de volledige naam en woonplaats van de auteur. Als je je reactie liever zonder deze gegevens ziet verschijnen, vermeld dit dan uitdrukkelijk.

Halftijds – onbepaalde duur – Mechelen meer info: www.pasform.be

GECITEERD Streep op elke regel de letters weg, die samen het woord vormen dat overeenkomt met de omschrijving. De resterende letters vormen van boven naar beneden en van links naar rechts een citaat.

citaat 231&_citaat 231&.qxd 19-05-16 15:56 Pagina 1

Citaat-231

1 W G

I

2

H E V

3

S

E S E T

T

E

E N T

K

L W O A P D E

4 G P R O U E

L

D

5

C K R E A W U

L

6

R P

7

V E A V A G E N

8

S C K R H A U B

9

D R

T R O

L

U

10 G K A R

I

I

P S

D F

I

L O M S

11 H V

L IJ U D

I

G

12 S E

T

I

H P E

T

13 B P E

L

U G

M

I

Oplossing niet gevonden? Ga naar www.aurilis.be/oplossing

1. Gebaar; 2. kerel; 3. armoedige steeg; 4. waardeloos ding; 5. zwemslag; 6. papierbal; 7. onduidelijk; 8. schaaldier; 9. vrucht; 10. gebogen; 11. snel; 12. punt; 13. compliment; 14. graan.

MI JE OK DE HELF A ET VER AL?

iets voor jou?

Ervaar het zelf!

Bel ons voor info of een afspraak: Limburg 011 21 39 78 Antwerpen-Turnhout Mechelen-Waas&Dender 015 27 77 47 Vlaams-Brabant 016 20 84 84 Midden-Vlaanderen 09 242 43 44 West-Vlaanderen 051 23 34 94

Wil je op de hoogte blijven van onze acties? Schrijf je dan in op onze digitale nieuwsbrief op www.aurilis.be of volg ons via

14 K A O R A E N T Streep op elke regel de letters weg, die samen het woord vormen dat overeenkomt met de omschrijving.

De resterende letters vormen van boven naar beneden en van links

EEN HOORAPPARAAT

samen met

Zo hoort het.

“Wie het kwade goedkeurt, is even schuldig als hij die het begaat“. (Arabisch spreekwoord)

¬ hoe gaat het met u?

Visie ¬ vrijdag 30 september 2016

5

Week van het niet-aangeboren hersenletsel

Wanneer je leven plots nooit meer hetzelfde zal zijn Een ongeluk, hersenbloeding, beroerte, tumor of infectieziekte. Een niet-aangeboren hersenletsel (NAH) kent heel wat oorzaken. Allen erg ingrijpend en vaak onomkeerbaar.

Naar aanleiding van de Week van NAH van 10 tot 16 oktober getuigen Jenka en Patrick hoe hun leven in een oogwenk helemaal veranderde.

Jenka (28) was nog een kind toen ze een hersenbloeding kreeg

‘Nooit trouwen en kindjes krijgen is zwaar’ twee jaar revalidatie zette ik voor de tweede keer in mijn leven mijn eerste stapjes en sprak ik mijn eerste twee woordjes: chips en cola, omdat mijn broer daar zo vaak om vroeg (lacht). Ballet werd vervangen door rolstoeldans. De eenvoudige dingen blijven het grootste gemis. Iedereen rond me trouwt en krijgt kindjes. Ik heb nog nooit een echte vriend gehad, en ik besef dat zoiets ook moeilijk zal worden.

Ik zal ook nooit met een auto kunnen rijden, of gewoon gaan werken. Dat is confronterend.’

‘Ik was tien jaar. Op reis met mijn ouders en broer in Nederland. Ik wou mijn pyjama aandoen, toen ik barstende hoofdpijn kreeg en viel. Was dat adertje in mijn slaap gesprongen, dan zat ik hier nu niet meer. Mijn ouders hebben het me achteraf allemaal moeten vertellen’, getuigt Jenka Herpoele uit Brugge.

Een hersenbloeding deed het meisje in een coma belanden, met veel hersenschade tot gevolg. Haar leven bengelde maanden aan een zijden draadje maar Jenka worstelde zich door de vele operaties. ‘Van die bewuste avond en de eerste maanden weet ik amper nog iets. Pas tijdens mijn revalidatie in Gent, een halfjaar later, begon het tot me door te dringen dat er iets mis was. Ik moest opnieuw leren stappen, spreken, denken, eten en drinken.’

Een eigen stek Achttien jaar na de hersenbloeding is de jonge vrouw in een eigen studiootje getrokken, naast het centrum De Nieuwe Notelaar in Brugge, waar ze tijdens de week activiteiten volgt. ‘Ik wil zo proberen zelfstandiger te leven. Helemaal alleen zal nooit lukken, maar het is fijn om soms niet

Violet Corbett Brock

Glimlach

uuJenka: ‘Ik ben elke dag druk in de weer. Dat vind ik erg fijn.’ op anderen te moeten terugvallen.’ Jenka heeft een verlamming aan haar rechterbeen en -arm. Spreken gaat moeilijk en ze wordt ook snel moe. Een pompje houdt de druk in haar hoofd onder controle.

De twintiger beseft dat haar leven er helemaal anders had kunnen uitzien. ‘Tot mijn tiende ging ik naar de Chiro, deed ik aan ballet, tapdans en kinderyoga. Ik was amper thuis. En plots viel alles weg. Na

‘Mijn leven staat op pauze’

‘Ik was thuis en plots viel mijn linkergezichtsveld weg. Daarna kreeg ik hevige hoofdpijn aan de andere kant van mijn hoofd. Ik dacht dat het om migraine of epilepsie ging. Dat had ik vroeger nog gehad. Een dag later kon ik mijn linkerbeen en -arm niet meer bewegen.’ De eerste dagen in het ziekenhuis kreeg Patrick geen vat op de

tijd. ‘Ik besefte wel dat er iets ernstigs aan de hand was maar heel mijn denkvermogen stond op zijn kop. Na twee maanden ben ik gestart met de revalidatie in een revalidatiecentrum.’

Niet alleen De actieve persoon die Patrick was, veranderde van dag op dag in iemand die beperkt is in zijn mobiliteit. ‘Ik kan ook niet werken en ik ben beperkt in de zorg voor mijn gezin. Het doet wel deugd om te weten dat ik er niet alleen voor sta. In het centrum kom ik andere mensen met een hersenlet-

Thomas Rosseel

Wat doet CM voor mensen met NAH?

Patrick (51)* kreeg een jaar geleden een beroerte

‘Eind vorig jaar werd ik getroffen door een CVA, beter bekend als beroerte of herseninfarct’, vertelt Patrick. Hij wil zijn verhaal graag delen om lotgenoten te steunen.

Toch blijft er gedurende het hele interview een glimlach op Jenka’s gezicht. ‘Ik ben blij dat ik nog leef. Dat ik een plaatsje heb in onze samenleving. Ik ben gelukkig met mijn familie en in De Nieuwe Notelaar, waar we elke dag heel veel activiteiten doen. Zingen, paardrijden, zwemmen, step aerobics, djembé spelen en crea. Ik doe zelfs aan zeilen. Elke dag leer ik om mijn hersenen te gebruiken en vooruitgang te boeken. Eigenlijk zou ik wel eens een dagje verlof willen nemen (lacht).

sel tegen. Andere mensen die revalideren, kunnen vaak vragen beantwoorden en me geruststellen. Ik heb dat nodig. Ik focus me volledig op mijn herstel. Mijn leven staat on hold. Je kunt in mijn situatie niet ver vooruit kijken.

Er zijn weken waar ik vijf stappen vooruit zet en dan weer zes stappen achteruit. Ik durf niet veel verder kijken dan enkele maanden. Het centrum begeleidt mensen om terug aan het werk te gaan, maar dat is voor mij nog niet aan de orde.’ *

Patrick is een fictieve naam

De dienst Maatschappelijk Werk van CM schenkt bijzondere aandacht aan personen met een niet-aangeboren hersenletsel, bijvoorbeeld na een verkeersongeval. De dienst zoekt de rechten en voordelen uit, gaat na of er nood is aan ondersteuning thuis en start indien nodig een begeleiding op.

De dienst Maatschappelijk Werk werkt nauw samen met de adviserend geneesheer. Die begeleidt de patiënt indien die bij het optreden van het NAH een job uitoefent.

✔✔Meer info via www.cm.be/

maatschappelijkwerk of in je CM-kantoor. Info over Week van NAH op www.weekvannah.be.

Ivo Janssens zet zus Leen in de kijker

Bij moeke ingetrokken ‘Ons vader overleed in maart 2014 op 93-jarige leeftijd. Afscheid nemen is altijd moeilijk, maar op die leeftijd aanvaarden wij zijn heengaan.

Ons moeder stond er plots alleen voor.

Voor zichzelf zorgen zou wel lukken.

Maar zou ze niet eenzaam worden?

Mijn oudste zus, zelf bijna 70 jaar, is verpleegkundige in de thuiszorg en nam de beslissing om bij ‘ons moeke’ te gaan inwonen. Ze verliet haar eigen woning en trok 70 kilometer verder bij haar in.

We zijn nu 2,5 jaar later en ze woont nog steeds bij moeder. Zo kan ze elke dag tegen iemand babbelen. Bovendien zorgt mijn zus voor lekker eten, de was, de plas, kortom voor alles. Via deze weg zou ik haar een symbolisch bloemetje willen sturen en haar bedanken voor de moed en zelfopoffering. Mijn zus is super. Ons moeke zal haar eeuwig dankbaar zijn.’

Wil jij iemand bijzonder nomineren? Stuur je verhaal naar bijzonder@cm.be of Persdienst CM, PB 40, 1031 Brussel, en maak kans op twee filmtickets.

Tips voor een gezonde opvoeding

Vrolijk bord smaakt beter ‘Nu de kinderen ouder zijn, loopt het vlotter. We hebben afspraken aan tafel, ze weten hoe het gaat.’

Karen Kerkhofs (40) uit Belsele heeft twee zonen. ‘Ik wil hen gezond opvoeden, zelf het goede voorbeeld geven. Dankzij hen sta ik eigenlijk meer stil bij wat gezonde keuzes zijn, aan tafel en in de vrije tijd.’

C

asper is 11. Hij is een makkelijke eter, hij proeft alles. Bij Felix, onze zoon van 9, gaat het moeilijker. Hij eet niet graag gemengde gerechten zoals sauzen of wok’, vertelt Karen. Ze toetst enkele gezonde opvoedingstips aan de praktijk.

TIP 1: Betrek je kinderen. Laat hen nadenken over het menu, laat hen helpen bij de boodschappen of het koken.

Karen Kerkhofs: ‘Ik ben de kok. Maar ik heb graag inspraak. De kinderen kiezen vaak vlees, pasta of frietjes. Het is dus zoeken naar een evenwichtig menu dat hen zal smaken. We eten regelmatig vegetarisch.

Het is een uitdaging om niet meteen naar die kant-en-klare burgers te grijpen die ze lekker vinden. Een keer per week mag het minder gezond zijn. Dan eten we frietjes of zelfgemaakte pizza.’

TIP 2: Laat je kinderen alles proeven. Moedig hen aan.

‘De afspraak is dat ze van alles een hapje proeven. Felix weet dat, al proeft hij soms

zoek en

win

Speur je in Visie mee naar het antwoord?

Tip Zo’n afwijkende vorm vindt pa aantrekkelijk Oplossing

V Stuur je antwoord voor 9 oktober op een gele briefkaart naar Persdienst CM, Postbus 40, 1031 Brussel. Of mail het naar zoekenwin.visie@cm.be.

Vermeld welke prijs je wenst: het boek ‘Mini­ pubers!’ van Krista Okma (opvoedingstips van en voor ouders van kinderen van 6 tot 12 jaar), uitg. Lannoo of het boek ‘Kost van toen’ van Sandra Rens en Patrick Syen (nostalgische verhalen en recepten op grootmoeders wijze, verzameld in de woonzorgcentra van Foyer De Lork), uitg. Davidsfonds. Uit de juiste inzendingen worden vijf winnaars geloot.

Oplossing Visie nr. 16 Amazone Winnaars José Bonnarens (Hamme) Manu Raedschelders (Brasschaat) Etienne Rymen (Pulle) Marleen Sonck (Welle) Freddy Werniers (Ruddervoorde)

Lieven Van Assche

SPOT

OP

Visie ¬ vrijdag 30 september 2016

uuKaren Kerkhofs met zoon Felix: ‘Kinderen dwingen hun bord leeg te eten, werkt niet.’ met lange tanden. Ik hou altijd wat groenten achter de hand. Dan kan hij wat in de wok gaat nadien afzonderlijk opeten en heeft hij zijn vitaminen binnen.’

‘Op onze tafel vind je bij elke maaltijd een kom rauwkost. Zo hoeven we niet nodeloos veel aandacht te besteden aan wat ze niet lekker vinden en wordt de maaltijd geen negatieve bedoening. Er is altijd een gezond alternatief. Ik zet dat kommetje klaar tijdens het koken. Zo ben ik de opkomende hongertjes voor. Ze kunnen al wat groenten snoepen en komen niet zeuren voor een koek.’

TIP 3: Verplicht je kind niet om zijn bord leeg te eten. Maak van eten geen negatieve ervaring.

‘Kinderen dwingen hun bord leeg te eten, werkt niet. Een kind kan zelf het best aanvoelen of het genoeg heeft. En soms hebben ze gewoon niet veel honger. Ik vraag alleen om de groenten op te eten. Ik vind het belangrijk dat ze die voedingsstoffen binnen hebben.’

TIP 4: Beloof geen dessert of snoep als beloning. Zo lijkt de maaltijd zeker niet lekker.

‘Desserts eten we niet. Als er een extraatje

HUIS dOKTER Moet je naar de dokter met een blauwe plek?

De ene krijgt al sneller blauwe plekken na een stoot of een val dan de andere.

Die plekken zien er vaak pijnlijk uit, maar zijn doorgaans niet gevaarlijk.

Weet je niet hoe je aan je blauwe plekken komt of heb je nog andere klachten? Ga dan naar je huisarts.

petechiën of purpura. Petechiën zijn niet wegdrukbare rode of paarse puntbloedingen. Purpura zijn ook niet wegdrukbaar. Het zijn paarse of bruinrode verkleuringen van de huid die kunnen wijzen op een onderliggende ziekte van bloedvaten of bloedplaatjes.

Wat is een blauwe plek?

Een blauwe plek is een zichtbare bloeduitstorting op de huid. De meeste blauwe plekken krijg je door een kneuzing en zijn niet gevaarlijk. Verschijnen blauwe plekken zonder duidelijke oorzaak, dan kan er meer aan de hand zijn.

Wat kun je eraan doen?

Aan blauwe plekken kun je niet veel doen. Ze verdwijnen spontaan. Je kunt wel zorgen voor wat afkoeling gedurende minstens tien minuten met koud stromend water, een koud kompres, een cold pack of ijsblokjes. Zorg dat het ijs niet in contact komt met de huid om vrieswonden te voorkomen. Als je het getroffen lichaamsdeel regelmatig afkoelt en omhoog legt, kun je de pijn en de zwelling verminderen. Een drukverband kan de zwelling beperken. Het is belangrijk om uit te vissen wat de oorzaak is van blauwe plekken. Denk je dat medicatie de blauwe plekken veroorzaakte, stop er dan zo snel mogelijk mee.

Hoe herken je een blauwe plek?

Wanneer je valt, een stoot of harde dreun krijgt of klem zit, raken de kleine bloedvaatjes in je huid beschadigd.

Zo kan er bloed uit de bloedvaatjes vloeien en zich verspreiden in het onderhuidse weefsel. Meestal hoopt het bloed zich op in een klein gebied. In dat geval krijg je een blauwe plek. Zo’n gewone blauwe plek komt het vaakst voor.

De plek is niet verheven, blauw of paars van kleur en rond of onregelmatig van vorm. Verwar zo’n blauwe plek niet met

Wanneer ga je naar de dokter?

Gewone blauwe plekken zijn onschul-

dig als de oorzaak een kneuzing is of als ze niet groot zijn. De huid van oudere mensen is heel broos, een bloedvaatje springt dus makkelijk. Daarom merk je bij hen soms blauwe plekken op de armen en de rug van de handen zonder echte oorzaak. Merk je blauwe plekken op verschillende plaatsen op het lichaam, zonder duidelijke verklaring of heb je vaak last van blauwe plekken, contacteer dan je huisarts.

Doe dat ook bij purpura of als er geen duidelijke verklaring is voor petechiën op je lichaam. Ga o nmid del l ijk n a ar d e spoeddienst als een kind verdachte blauwe plekken en koorts heeft. Dat kan wijzen op een hersenvliesontsteking.

Elise Rummens, preventie-arts CM

www.cm.be/ dehuisdokter

Stefan Dewickere

6

¬ hoe gaat het met u?

¬ hoe gaat het met u?

Visie ¬ vrijdag 30 september 2016

TIP 6: Voorzie gezonde snacks en geef het goede voorbeeld.

Snoep weinig en eet gezond.

‘Fruit kwam na school wel eens verschrompeld terug mee naar huis. Nu eten de jongens in de speeltijd een droge koek of noten. Na schooltijd eten we thuis samen een stuk fruit. We hebben bovendien geen snoep in huis. Snacks en frisdrank zijn enkel voor het weekend. We gebruiken kleine verpakkingen. Niet zo ecologisch, maar wel beter voor de gezondheid. Als het zakje chips of het blikje frisdrank op is, is het op. De kinderen weten dat.’

TIP 7: Gebruik een tablet of laptop niet om kinderen rustig te houden. Laat hen buiten ravotten als ze actief zijn.

‘Ik heb gemerkt dat we de schermtijd moeten afbakenen. Dat is nog wat zoeken. We spreken af hoe lang ze de tablet, computer

Over de grens 24,5 miljard euro. Dat is het volledige budget voor gezondheidszorg in 2017.

Prognoses tonen nu al aan dat, als we niets ondernemen, we dat budget met ruim een half miljard euro zullen overschrijden. En ook de begrotingscijfers beloven weinig goeds. Met een tekort van 4,2 miljard euro op het federale budget, kijken sommigen opnieuw gretig in de richting van de sociale zekerheid en dus ook de ziekteverzekering. Daar valt makkelijk geld te rapen, niet?

TIP 8: Beweeg zelf en samen met je kind. Dat motiveert.

‘De kinderen zijn actief bezig. Ze fietsen regelmatig naar school. Ik fiets mee. In het weekend gaan ze naar de scouts en twee keer per week trainen ze in de atletiekclub.

Ik ga dan zelf ook wat lopen. Mijn partner en ik klimmen. Onze oudste zoon heeft de smaak intussen ook te pakken. Bewegen werkt aanstekelijk, voor hen en voor ons.

We hebben bovendien een hond. Dat zorgt automatisch dagelijks voor beweging. In het weekend maken we met het hele gezin en de hond een lange wandeling. Zo brengen we samen tijd door en zijn we actief.’

Anneleen Vermeire

✔✔Op zoek naar tips voor kinderen

jongeren dan 3 jaar? Surf naar www.cm.be/skoebidoe. Je vindt er ook een promotie voor een goed loopfietsje. Zo kan je peuter volop bewegen. Tips voor kinderen van 2 tot 18 jaar vind je op www.gezondopvoeden.be.

Hoe geef jij als ouder het goede voorbeeld? Reageer via lezers@visieredactie.be of Persdienst CM, PB 40, 1031 Brussel

Bij alle beroepsgroepen een paar miljoen euro besparen, strengere voorwaarden opleggen voor medische beeldvorming, wat geld afsnoepen bij de geneesmiddelensector. Laat de kaasschaaf haar werk maar doen. We tellen alle besparingen op en we zien wel waar we landen.

Vergeet het. Als we op die manier verder doen, stevenen we af op het failliet van ons solidaire gezondheidszorgsysteem. We blijven maar in hokjes denken, waarbij de verschillende beroepsgroepen of voorzieningen er vooral op uit zijn om minstens te behouden wat is. En zeker niet over de muurtjes te kijken naar de noden in andere sectoren.

Welkom bij Samana

In deze krappe budgettaire tijden stelt zich de vraag of wij fundamenteel bereid zijn om ons gezondheidszorgsysteem om te gooien? Ik maak mij daar eerlijk gezegd zorgen over. Want om dat te doen, moeten alle partners mee willen, niet alleen de ziekenfondsen, maar ook de overheid en de zorgverleners. Willen we vandaag echt gaan voor de uitdagingen van morgen? Of organiseren we opnieuw een rondje blind besparen. Ik kan u nu al zeggen, van dat laatste is nog nooit een patiënt beter geworden.

Luc Van Gorp, Voorzitter CM

De berekeningswijze van de ziekteuitkeringen wijzigt op 1 oktober licht voor wie vanaf die datum arbeidsongeschikt wordt. Voor mensen die al voor 1 oktober arbeidsongeschikt waren, verandert er niets.

Tot 1 oktober worden de ziekte-uitkeringen berekend op het loon van de laatste dag voor de arbeidsongeschiktheid. Voortaan zal de ziekte-uitkering worden berekend op basis van het loon dat de werknemer kreeg op de laatste dag van het tweede kwartaal voor hij arbeidsongeschikt werd.

Dit geldt enkel voor werknemers met een stabiele tewerkstelling.

Op een patiëntenbeurs stelden verschillende verenigingen en ondersteunende diensten hun aanbod voor. Ingrid Vanslembrouck die door ziekte zelf voortdurend botst op haar grenzen, gaf er uitleg over ‘Het Ventiel’. Dat is een buddywerking voor mensen met jongdementie.

Naast workshops, lezingen en voorstellingen, werd ook het Charter van de patiënt

Van een visie op het gezondheidszorgsysteem van morgen is er geen sprake. Nochtans ligt ze er. De ziekenfondsen hebben een gezamenlijk voorstel opgemaakt over het gezondheidsbeleid in 2030. Daarin vragen we net om in te zetten op de hierboven genoemde uitdagingen. Om niet meer in silo’s te denken, maar om de patiënt centraal te stellen. Hij moet de regie krijgen over zijn zorg. Het is rond de patiënt dat zorgverleners zich moeten organiseren. Niet omgekeerd. Het is alleen vanuit een duidelijke visie dat je de beschikbare middelen op een billijke manier kunt herverdelen.

Ziekte-uitkering

Samana. Dat is sinds 24 september de nieuwe naam voor Ziekenzorg CM. Op het Forum van de patiënt en de mantelzorger in Gent kregen chronisch zieke mensen en hun mantelzorgers nieuwe impulsen om sterker te staan en hun levenskwaliteit te verhogen.

‘Het Forum van de patiënt is een laagdrempelig initiatief dat chronisch zieke mensen leert omgaan met wat niet meer kan en hen helpt zoeken naar wat wel nog mogelijk is. Dat vind ik ontzettend belangrijk’, vertelt Ingrid. ‘Soms is er drempelvrees. Ik zag iemand meerdere keren voorbij de stand passeren. Pas de derde keer durfde hij zijn verhaal vertellen en informatie vragen.’

De vergrijzing van de bevolking? We lossen de problemen wel op als ze zich stellen. Het exploderende aantal chronisch zieken? Laat ons vooral elk ons eigen ding doen. De grote nood aan geestelijke gezondheidszorg? Jammer, geen geld meer over.

www.facebook.com/CMziekenfonds

‘Mijn partner is een krak in vrolijke borden maken, met lachende gezichtjes. Soms meng ik iets in de soep of een saus. Het is een goed idee om nieuwe dingen eens gewoon te serveren met iets dat ze kennen.’

VOORZET

www.twitter.com/CMziekenfonds

TIP 5: Combineer iets nieuws met iets vertrouwds of doe iets creatiefs met het bord.

de

of spelconsole mogen gebruiken. Ze kiezen dan zelf op welk moment van de dag ze dat doen. We zetten de keuken- of ovenwekker. Die toont eerlijk wanneer de tijd om is. De kinderen weten dat, nadien gaan ze gewoon spelen. Een half uur voor bedtijd gaan alle schermen zeker uit.’

Stefan Dewickere

voorzien wordt, is dat voor speciale gelegenheden. Chips of popcorn op ons wekelijks filmavondje, snacks als er vriendjes komen. We hebben wel een tijd een stickerkaart gebruikt. Als Felix zijn best deed om te proeven, kreeg hij een sticker. Bij tien stickers mocht hij een activiteit kiezen om samen te doen. Zo zijn we eens gaan zwemmen. We vonden het vooral belangrijk om samen iets actiefs te doen. Zijn oudere broer moedigde hem aan, hij genoot ook van die momenten.’

7

uuIngrid Vanslembrouck (tweede van rechts): ‘Zoeken naar wat wel nog mogelijk is, vind ik belangrijk’. gepresenteerd. Dat werd opgesteld op basis van reacties van chronische zieke mensen en hun mantelzorgers. Het zijn krachtlijnen en aanbevelingen voor het beleid om de (financiële) situatie van chro-

Voor het bedrag waarop de ziekte-uitkeringen worden bepaald, wordt vooral het vaste loon in aanmerking genomen. Premies zoals een eindejaarspremie die toevallig op hetzelfde moment worden betaald, tellen niet mee. Ook overuren vallen buiten de berekening. Tenzij ze minstens 10 procent van het loon vertegenwoordigen.

nisch zieke mensen te verbeteren.

Samana zet zich in om ze te realiseren.

De maatregel wil het risico uitsluiten dat de ziekte-uitkering wordt bepaald op een loon dat plots verlaagd of verhoogd is.

✔✔www.samana.be

✔✔www.cm.be/ziekte-uitkering

8

¬ hoe gaat het met u?

Visie ¬ vrijdag 30 september 2016

Nog te veel mensen gebruiken dure cholesterolverlagers

knipsels Ontspannen in Hooidonk Het zorgverblijf Hooidonk in Zandhoven nodigt je uit en leert je verschillende technieken kennen om tot rust te komen.

Tijd voor jezelf met onder meer yoga, meditatief schilderen en wandelen. Iedereen kan meedoen, ook niet-zorgbehoevende mensen. Alle oefeningen kunnen op maat worden aangepast en worden uitgevoerd vanop een (rol)stoel. Het initiatief vindt plaats van 7 tot 9 oktober en van 23 tot 25 november.

✔✔animatie@hooidonk.be Tel. 03 320 28 20

Luisterende oren gezocht Teleblok, de gratis en anonieme chatlijn van CM voor studenten, zoekt nieuwe vrijwilligers om blokkend Vlaanderen een hart onder de riem te steken. Tijdens de blok- en examenperiode van januari en mei/juni kunnen studenten met examenzorgen chatten met vrijwilligers om hun verhaal te vertellen en samen te zoeken naar een oplossing voor kleine en grote problemen.

✔✔teleblok@cm.be voor meer info

Sporten in het bos Ze zijn gratis, ze sluiten nooit en ze bieden oneindig veel mogelijkheden. Bossen zijn perfecte plekken om te sporten.

Onder het motto ‘Welkom in de Grootste Sportclub’ staat de Week van het Bos dit jaar in het teken van sporten in de natuur. Wie sport in de buitenlucht houdt het langer vol en krijgt een extra mentale boost. Van 9 tot 16 oktober worden in verschillende Vlaamse natuurdomeinen en bossen sportieve activiteiten georganiseerd. Op de website vind je een overzicht per provincie.

Minder betalen is ook goed Anderhalf miljoen Belgen slikken statines, een cholesterolverlagend geneesmiddel. De terugbetaling kost de ziekteverzekering jaarlijks veel geld. Als artsen systematisch de goedkopere varianten van het geneesmiddel zouden voorschrijven, zou de ziekteverzekering 50 miljoen euro kunnen besparen. En dat zal ook de patiënt merken in de portemonnee.

Dertien procent van de Belgen neemt een statine, een cholesterolverlagend geneesmiddel. Dat kost de ziekteverzekering en de patiënt veel geld. We kunnen de prijs drukken. Maar hoe?

Caroline Lebbe, coördinator cel geneesmiddelen bij CM: ‘Er bestaan dure en goedkopere varianten van statines. Gebruik je de goedkope variant dan kun je per jaar bijna veertig euro minder remgeld betalen dan wanneer je een dure variant zou gebruiken. Bij de start van een cholesterolbehandeling schrijven artsen nog te vaak een dure statine voor terwijl je dus ook met een goedkopere variant kunt beginnen. Mocht een andere, duurdere statine op termijn beter blijken te werken, dan kan overschakelen nog steeds. Die aanpak kan voor de patiënt en voor de ziekteverzekering financieel voordelig zijn.’

Werken duurdere statines niet beter dan de goedkopere varianten?

‘Duurder is zeker niet altijd beter. Elke patiënt is anders. Een behandeling moet altijd goed geëvalueerd worden samen met de arts. Maar er is geen enkel voldoende klinisch bewijs om de voorkeur te geven aan een of andere statine. Als je een behandeling start met een cholesterolverlagend middel, kies je dus beter voor een goedkopere statine. Nadien kun je samen met je arts evalueren of de behandeling op jouw maat is. Want statines kunnen ook nevenwerkingen veroorzaken.’

uuCM-expert Caroline Lebbe: ‘Duurdere statines zijn niet altijd beter.’

Waarom is het zo belangrijk de kosten voor de ziekteverzekering en voor de patiënt binnen de perken te houden?

‘De middelen voor gezondheidszorg en voor de terugbetaling van geneesmiddelen zijn niet oneindig. Nochtans stijgen de uitgaven elk jaar. In 2017 verwachten we een overschrijding van het budget met 300 miljoen euro omdat er steeds meer nieu-

Gebruik je de goedkope variant dan kun je per jaar bijna veertig euro minder remgeld betalen.

Caroline Lebbe, CM-expert

we, heel dure geneesmiddelen voor bijvoorbeeld de behandeling van kanker en van zeldzame ziekten op de markt komen. Die terugbetaling mag niet in het gedrang komen. Een eenvoudige manier om de kosten in evenwicht te houden is besparen op bestaande geneesmiddelen, daar moeten we verder mee gaan.’

Wat kunnen patiënten zelf doen als ze naar de dokter gaan?

‘Durf vragen stellen aan je arts. Stel je kritisch op als je start met een cholesterolbehandeling. Vraag naar de goedkoopste statine in de opstartfase. En evalueer je behandeling met je arts. Zo vind je de statine die het best bij je past. Vergeet ook niet dat een gezonde levensstijl met een evenwichtige voeding de basis is van elke behandeling.’

Sneeuwpret tijdens de kerstvakantie In Leysin, Anzère of Wengen

✔✔www.weekvanhetbos.be

Wil je graag genieten van een witte kerst in de bergen?

Boek dan nu nog een wintervakantie bij Intersoc naar Anzère, Leysin of Wengen.

Pauze voor borstvoeding

Maak kennis met één van onze twee nieuwe Intersoc-hotels in Wengen en Anzère of breng je vakantie door in ons vertrouwde hotel in Leysin. Daar logeren kinderen tot 6 jaar zelfs helemaal gratis in de kerstvakantie.

Tijdens de Wereldborstvoedingsweek (eerste week van oktober) worden de voordelen van borstvoeding voor moeder en baby in de kijker gezet. Ondersteuning van de omgeving is bij borstvoeding belangrijk. Vooral als mama borstvoeding blijft geven wanneer ze het werk hervat. Tijdens borstvoedingspauzes mag zij melk afkolven of borstvoeding geven als de opvang in de buurt van het werk is. Werkgevers en crèches die daarvoor een geschikt lokaal ter beschikking stellen, moedigen zo mama’s aan om met borstvoeding door te gaan.

✔✔www.cm.be/borstvoeding

Ook in de periodes buiten de schoolvakanties zijn er nog vrije plaatsen beschikbaar. Alle periodes en de prijzen kun je terugvinden op onze website.

Meer informatie via 070 233 119 of www.intersoc.be.

Intersoc Werkvakanties

Als vrijwilliger naar de sneeuw Elk jaar gaan bijna 3 000 vrijwilligers mee op werkvakantie. Ze worden ingezet in de animatie, de skilessen, de medische dienst en verscheidene hotelfuncties. In ruil voor hun medewerking bieden wij kosteloos verblijf en transport, alsook een aangename werksfeer in een adembenemende omgeving.

Iets voor jou? Kijk snel op www.intersocwerkvakanties.be of kom naar onze infoavond in Leuven op woensdag 19 oktober.

Meer info en inschrijven kan via personeelsdienst@intersoc.be of op 02 246 47 44.

¬ hoe gaat het met u?

Visie ¬ vrijdag 30 september 2016

HELPENDE

voor je cholesterol Pravastatine

Atorvastatine

Fluvastatine

Simvastatine

20% van de patiënten gebruikt de dure variant van het geneesmiddel

‘Ik heb 38 jaar in het OCMW gewerkt en heb altijd zorg gezien. Er bestaat daar al langer een boodschappendienst. Vrijwillige chauffeurs gaan mensen die niet meer alleen weg kunnen, met aangepast vervoer ophalen.

Samen doen ze boodschappen. Voor sommigen is dat lastig. Ik speelde toen al met het idee om voor die mensen zelf de boodschappen te doen. Maar met de fiets. Eens met pensioen heb ik mijn plan uitgevoerd.’

WAT BETEKENT DAT VOOR DE ZIEKTEVERZEKERING?

TOEKOMST

NU

Het Riziv betaalt nu...

137 MILJOEN EURO maar zou in de toekomst minder kunnen betalen

Dat is een verschil van

87 MILJOEN EURO

50

MIL JOEN EURO

Straatje om ‘Ik ga naar de winkel voor de bewoners van de serviceflats hier in het dorp. Ze bellen naar het OCMW als ze iets nodig hebben. Dan laat het OCMW mij weten bij wie ik langs moet gaan. De bewoners maken zelf een lijstje. Als ze graag hebben dat ik een product van hetzelfde merk meebreng, dan raad ik hen aan de lege verpakking te bewaren. En vinden ze dat iets beter is in een bepaalde winkel, dan rijd ik daarvoor graag een straatje om. Dat is geen moeite.’

WAT BETEKENT DAT VOOR DE PATIËNT? Dure statine

Goedkope statine

(behandeling van 3 maanden)

(behandeling van 3 maanden)

PRIJS: ± 75 euro (vandaag, zonder de verhoogde tegemoetkoming)

PRIJS: ± 20 euro (vandaag, zonder de verhoogde tegemoetkoming)

Kleine inkopen ‘Alles wat in mijn fietszakken kan, neem ik mee. Grote flessen en ander zwaar gerief laat ik over aan de kinderen. Die doen meestal een keer in de

remgeld: ± 5,5 euro

remgeld: ± 15 euro

Violet Corbett Brock

Zit een bewoner van de serviceflats in Assebroek zonder brood, dan springt Lea voor hem graag binnen bij de bakker. Ze gaat zelfs speciaal naar zijn favoriete winkel. Met de fiets doet ze boodschappen op aanvraag, voor mensen die niet meer goed ter been zijn. ‘Ik haal alles wat in mijn fietszakken kan.’

GOEDKOOPSTE

Rosuvastatine

HANDEN

Lea Wyffels (61) doet boodschappen voor wie het zelf niet meer kan

ER ZIJN 5 SOORTEN STATINES

DUURSTE

9

week de grote boodschappen voor hun ouders. De kinderen appreciëren wat ik doe en zijn gerust dat hun ouders voor kleine inkopen op mij kunnen rekenen.’

Koffie ‘Het gebeurt dat mensen vragen om een koffie te drinken als ik de boodschappen breng. Dan hoor ik wat hen bezighoudt. Hun huis dat verkocht is, het verdriet om de overleden partner of de kleindochter die aan de universiteit gaat studeren. Ik luister en deel hun vreugde en verdriet. Ik krijg waardering voor wat ik doe. Van de mensen zelf en van het OCMW. Dat doet deugd.’

Handschoenen en regenjas ‘Op maandag en vrijdag ben ik van dienst. Maar als de mensen op andere dagen dringend nog iets nodig hebben, dan maak ik me vrij. Ik ben met pensioen. Toen ik met mijn voorstel van een boodschappendienst met de fiets op de proppen kwam, kreeg ik wel vragen. Wat als het koud is en regent? Ik heb handschoenen en een regenjas met een kap. Ik ben altijd sportief geweest.

Een elektrische fiets is zelfs niet nodig.

Zo blijf ik in beweging en kan ik tegelijk mensen helpen.’

Martine Creve

Dat Is een verschil van BIJNA 40 euro per jaar

?!

SMAKELIJK

Hoe kunnen we je helpen? CM geeft raad.

Mag een arts informatie voor mij verzwijgen?

Na een onderzoek of een behandeling moet de arts je tijdig vertellen hoe het met je gezondheid gaat. Zijn uitleg moet begrijpelijk zijn. Ga je liever niet alleen om het resultaat van een onderzoek te bespreken, dan mag je je laten bijstaan door een vertrouwenspersoon. Dat kan een familielid of een vriend zijn. Je kunt ook vragen dat de arts de informatie alleen aan die vertrouwenspersoon meedeelt.

Misschien maakt een minder goede uitslag van een onderzoek je meteen ongerust en word je liever niet op de hoogte gebracht.

Je hebt ook het recht om niet ingelicht te

Ingrediënten 8 witloofstronken ¬ 1 eetlepel vloeibare sojaboter ¬ 1 eetlepel balsamicocrème ¬ 1 eetlepel honing ¬ 8 sneetjes serranoham ¬ 4 eetlepels zwarte linzen, gekookt of uit blik ¬ 50 g rucola ¬ ½ theelepel olijfolie ¬ fleur de sel peper

worden over wat er aan de hand is. Tenzij onwetendheid een ernstig nadeel vormt voor je gezondheid of die van anderen, bijvoorbeeld bij een besmettelijke ziekte.

Als een arts meent dat je als patiënt inlichten op een bepaald moment een ernstige bedreiging inhoudt voor je gezondheid, dan mag hij dat tijdelijk weigeren. Hij moet dan wel een collega raadplegen. Ook moet hij de redenen voor zijn beslissing noteren in je patiëntendossier en je eventuele vertrouwenspersoon inlichten. De arts is sowieso verplicht om je te informeren over de tijdelijk verzwegen gezondheidsgegevens als dat geen gevaar meer inhoudt voor je gezondheid.

✔✔www.cm.be/mijnrechten

Tom Swalens

Als patiënt heb je recht op duidelijke informatie over je gezondheidstoestand. Maar een arts mag tijdelijk weigeren om medische gegevens aan jou door te spelen.

Witloof en ham, anders (voor 4 personen) Bereiding verwarm de oven voor op 180 °C ¬ snijd de witloofstronken in de lengte in een viertal dunne plakken ¬ wrijf ze in met sojaboter en schik ze in een ovenschotel ¬ wrijf hier en daar wat balsamicocrème en honing op ¬ laat het witloof karamelliseren in de voorverwarmde oven ¬ gooi er na een vijftal minuten de serranoham en de linzen op en laat ze mee garen in de oven ¬ geef de rucola smaak met olijfolie, fleur de sel en peper schik die boven op de ovenschotel

Recept: Lien Willaert Uit het boek ‘Gezond Gulzig’ (herfst-winter)

10

¬ uw job, ons werk

Visie ¬ vrijdag 30 september 2016

Campagne voor bescherming tegen gevaarlijke stoffen

‘Kappers moeten altijd handschoenen dragen’ ACV bouw – industrie & energie (ACV BIE) trekt vanaf 30 september naar honderden kapsalons in heel het land. Ze willen kappers overtuigen om handschoenen te dragen om zich te beschermen tegen chemische stoffen in bijvoorbeeld haarkleuringen.

V

eel kappers hebben bijvoorbeeld last van huidziektes’, zegt Theo De Rijck van ACV BIE. ‘Kappers zitten met hun handen vaak in het water. Daardoor zet de huid zich open en kunnen chemische stoffen veel makkelijker doordringen. Wij raden aan om ook bij het wassen handschoenen te gebruiken.’

uuIn de salonpraktijk leren de leerlingen van het PIHS in Gent over de risico’s van de job en hoe ze zich kunnen beschermen.

Dunne handschoenen ‘Daarom pleiten wij voor nitriethand-

Helena Van Hulle, zesdejaars haartooi PIHS Gent

Tugce Kuru, zesdejaars haartooi PIHS Gent

Waarom wil je kapster worden? ‘Ik ben graag sociaal bezig en ik zie graag verandering in mensen. Wij kunnen ze na een uurtje een ander mens laten uitzien en voelen, dat is fijn.’

Wouter Van Vooren

Amélie Janssens

Waarom ben je kapster geworden?

‘Ik denk dat het mijn meisjesdroom was.’

Ken je de risico’s van het vak?

‘Ik ken de risico’s, maar heb tot nu toe nergens last van en ik doe dit werk al jaren.

Ik draag wel mijn handschoenen bij het kleuren. Toch sta ik er niet altijd bij stil.

Bij het wassen, bijvoorbeeld, durf ik het te vergeten. Ik let wel goed op mijn houding. Want we staan de hele tijd recht, dat kan lastig zijn. Tussen twee klanten in ga ik bijvoorbeeld even zitten om mijn benen te ontspannen.’

Ken je de risico’s van het vak? ‘Als ik zoals nu haar kleur, let ik er wel op dat ik mijn handschoenen draag.

Maar bij het wassen, bijvoorbeeld, draag ik ze liever niet.

Want dan voel ik moeilijker de temperatuur en dat kan gevolgen hebben voor de klant. Ik denk dat er in alle jobs risico’s zijn. Maar als je je goed beschermt, kan je de gevolgen beperken. Ik zou het jammer vinden om door een allergie mijn job te moeten opgeven. Een nicht van mij heeft een eigen zaak, en zij is allergisch geworden voor de producten die we gebruiken bij kleuringen en permanents. Zij knipt en droogt nu alleen nog, en laat de andere taken aan een collega over.’ uuTugce: ‘Tijdens het wassen draag ik liever geen handschoenen, omdat ik de temperatuur dan te weinig voel.’

rurgen of tandartsen kijkt niemand er van op. Maar in een kapsalon, waar de personeelsleden vaak meer dan acht uur per dag met hun handen in een vochtige omgeving werken, lijkt het soms nog vreemd. Dat moeten we veranderen. Te veel kappers verdwijnen uit de sector omdat ze eczema krijgen.’

Julie Van Schel, kapster bij salon Marc Haras

Waarom wil je kapster worden? ‘Dit heb ik altijd al willen doen. Er zijn 5 kapsalons in de familie, ik ben er eigenlijk mee opgegroeid.’

Ken je de risico’s van het vak? ‘In vaktechnologie leren we over de risico’s van onze job en de ziekten die ermee gepaard kunnen gaan. Maar, als je aan het werk bent, is het soms druk en chaotisch, en durf je het wel eens te vergeten.

Ik sta er zelf ook niet altijd bij stil. Ik werk al in een salon, en daar ben je druk aan het werk.

Ik heb zelf bijvoorbeeld wat last van mijn rug. Ik ging naar de rugschool, en daar vertelde ik dat ik een opleiding volg om kapster te worden. Zij geven me nu specifieke tips.’

uuHelena: ‘In de rugschool geven ze me specifieke tips voor mijn job.’

schoenen’, zegt Theo De Rijck. ‘Die zijn heel dun en zorgen ervoor dat je alle handelingen goed voelt en toch beschermd bent. Latex handschoenen zijn niet meer aan de orde. Heel wat mensen krijgen een allergische reactie van latex. Bovendien worden ze soms meerdere keren gebruikt.

Dat is helemaal niet goed.’

ACV BIE wil dat handschoenen goed ingeburgerd geraken in een kapsalon. ‘Bij chi-

uuJulie heeft tot nu toe geen last van allergische reacties op de producten.

Sophie Nuytten

werken als je bijvoorbeeld haar wast.’ In het salon Marc Haras in Groot-Bijgaarden, waar Julie Van Schel (zie onderaan) werkt, zijn de nodige beschermingsmiddelen zeker aanwezig. Maar ook zij geeft toe dat ze zonder handschoenen wast omdat het anders wat vreemd aanvoelt.

Wouter Van Vooren

Maar gebeurt dat ook? Maken (toekomstige) kappers zich zorgen over hun gezondheid? Als we op een donderdagvoormiddag langsgaan in het salon van het Provinciaal Instituut voor Haartooi en Schoonheidszorgen (PIHS) in Gent, zijn de leerlingen druk bezig met wassen, knippen, brushen, kleuren en krullen. Een snelle blik leert ons dat de zesdejaars wel degelijk handschoenen dragen bij het kleuren. ‘Het is de taak van elke praktijkleerkracht om hen dat aan te leren’, zegt leerkracht Belinda Scheirlinck. Zij begeleidt de leerlingen tijdens hun salonpraktijk en bevestigt dat er op school zeker aandacht gaat naar de producten waarmee ze werken en waarop de leerlingen kunnen letten om zichzelf te beschermen. ‘Maar’, zegt Belinda, ‘soms zijn de regels niet echt toegespitst op de praktijk. Handschoenen kunnen tegen-

Wouter Van Vooren

De praktijk

Visie ¬ vrijdag 30 september 2016

Zelf berekenen wat de regerin g Michel en Bourg eois je kosten?

Begrotingsgesprekken op komst

Niet opnieuw op kap werknemers besparen

11

www.berekenje inkomensverli es

.be

Betoging 29 september

De regering werkt aan de begroting voor 2017. En ze zoekt nog geld om de put in de rekeningen voor 2016 op te vullen. ‘De voorbije twee jaar draaide de begroting telkens uit op zwaar inleveren voor gewone mensen. Het laatste wat we willen is nog meer besparingen op de kap van werknemers’, klinkt het bij het ACV.

In de berekeningen zie je volgens het ACV dat mensen en gezinnen veel inleveren. Daar kwamen de laatste weken nog de aangekondigde sluitingen bij van verschillende bedrijven, waardoor duizenden jobs bedreigd zijn. Daarom kwamen de vakbonden op 29 september dan ook op straat. Ze eisten een ander en eerlijker beleid.

De federale regering gaat opnieuw op zoek naar geld’, zegt het ACV. ‘Bij werknemers, werklozen en zieken moeten ze het niet meer halen. Zij hebben na de vorige begrotingsronde genoeg ingeleverd. Dat blijkt duidelijk uit onze berekeningsmodule.’

Dit nummer van Visie werd vanaf dinsdag 27 september gedrukt.

We kunnen dus nog geen verslag uitbrengen van de betoging.

Luc en Mieke

Herman en Fatima Ze hebben 2 kinderen van 6 en 7 jaar. Herman heeft 4 jaar geleden een arbeidsongeval gehad en ontvangt 1 500 euro van de mutualiteit. Fatima werkt voltijds als poetsvrouw aan 11 euro per uur. Ze hebben geen auto en roken niet.

Ze verliezen samen 404,18 euro. Dat is 33 euro per maand.

Luc en Mieke werken beiden voltijds (3.400 euro bruto). Dit loon stemt bij benadering overeen met het gemiddelde loon van een voltijdse werknemer. Ze hebben twee kinderen, Anke (18) en Seppe (16). Anke. Ze hebben 1 dieselwagen. Luc is de enige roker in het gezin. Ze verliezen samen 1.069,71 € euro. Dat is 89 euro per maand.

Netto kostprijs indexsprong, na belastingen, via de geïndexeerde schalen Opbrengst fiscale maatregelen en de sociale correcties De grootste kostprijs voor hen zijn de talrijke maatregelen die de “kosten” van het gezinsbudget verhogen

Luc en Mieke verliezen samen

Barbara

Netto kostprijs indexsprong, na belastingen, via de geïndexeerde schalen

– 432,54 €

+ 1.067,19 €

Opbrengst fiscale maatregelen en de sociale correcties

+ 828,27 €

- 1.332,96 €

De grootste kostprijs voor hen zijn de talrijke maatregelen die de “kosten” van het gezinsbudget verhogen

- 799,91 €

– 803,94 €

- 1.069, 71 €

Veronique

Ze is op pensioen en heeft sinds 2014 een pensioen van 1 400 euro bruto per maand.

Ze heeft een dieselauto en rookt niet. Ze verliest 367,31 euro. Dat is 30 euro per maand.

Herman en Fatima verliezen samen

- 404,18 €

Ze heeft 2 kinderen van 15 en 18 jaar. Ze werkt en verdient 3.200 euro bruto per maand. Ze heeft een dieselauto en rookt niet. Ze verliest 842,15 euro. Dat is 70 euro per maand.

Netto kostprijs indexsprong, na belastingen, via de geïndexeerde schalen

– 154,47 €

Netto kostprijs indexsprong, na belastingen, via de geïndexeerde schalen

– 458,32 €

Opbrengst fiscale maatregelen en de sociale correcties

+ 309,05 €

Opbrengst fiscale maatregelen en de sociale correcties

+ 525,93 €

De grootste kostprijs voor hen zijn de talrijke maatregelen die de “kosten” van het gezinsbudget verhogen Barbara verliest

- 521,89 €

- 367,31€

de

De grootste kostprijs voor hen zijn de talrijke maatregelen die de “kosten” van het gezinsbudget verhogen Veronique verliest

- 909,78 €

- 842,15 €

FOCUS Het zwart gat van Michel

Acvonline

het.acv

Plots bleek vorige week dat de federale regering voor de begroting geen 2,4 miljard moet vinden, maar wel 4,2 miljard. Nu zijn we al wat gewend van deze regering. Maar een tekort van 4,2 miljard euro op de rekening. Dat is enorm.

De begrotingen van deze regering lijken wel een zwart gat. U weet hoe dat zit met zwarte gaten in de ruimte: alles wat te dicht in de buurt van zo’n gat komt wordt opgeslokt. En verdwijnt. In het niets. Althans voor mensen die werken, mensen met pensioen of uitkering. Allemaal leverden ze de voorbije jaren meer dan hun deel van de inspanning. Als enigen. Alleen al de indexsprong kost loontrekkenden 2,7 miljard, jaarlijks. Mensen met een pensioen of uitkering leveren door de indexsprong 2,3 miljard in, jaarlijks. In de sociale uitkeringen werd 3 miljard weggesneden, jaarlijks. Dankzij de tax misser betaalt u opnieuw 21% btw op elektriciteit en renovatie en ook meer accijnzen op diesel en zoete frisdrank (zelfs zonder suiker). Ook de Vlaamse factuurregering van Bourgeois dikte dit aan : Turteltaks, inschrijvingsgeld, dubbele

indexsprong op kindergeld, ... Het resultaat ziet u hierboven.

En waar is al dat geld -ons geld- naartoe?

Naar de afbouw van de staatsschuld alvast niet, want die zit op recordhoogte.

En het begrotingstekort flirt met de Europese alarmdrempel van 3%. Deze regering ging de toekomstige generaties ontzien. De grote verandering. Daar ziet het momenteel niet naar uit. Michel schuift zelfs ongegeneerd 6,6 ongedekte miljarden van de tax shift door naar de volgende regering.

De waarheid is dat de inspanningen van gewone mensen zijn gedraineerd naar bedrijven. Via indexsprong, via algemene lastenverlaging. Het ACV verdedigt al jaren lagere bijdragen op arbeid, met alternatieve financiering. Maar dan gericht

voor bedrijven die blootstaan aan internationale concurrentie. En voor sectoren, zoals de non-profit, die echt jobs creëren.

Nu is dat geld breed rondgestrooid. Zonder enig engagement op jobs. Maar ziedaar, de drie liberale regeringspartijen eisen al een nieuwe tax misser: een lagere vennootschapsbelasting. Van het theoretisch tarief van 34% (theoretisch, want gemiddeld amper 15%) naar 20%.

Ze zeggen dat dit massaal jobs zal opleveren. Wie gelooft dit nog? Aandeelhouders wrijven zich reeds in de handen. Meer winst, minder belasting, meer dividend.

De gewone mensen- of ze nu werken, of rond moeten komen met een pensioen, ziekte-uitkering of stempelgeld- hebben al meer dan hun deel bijgedragen. Slokt het zwart gat van Michel hen nog meer op? Of maakt deze regering eindelijk werk van een eerlijke bijdrage van de sterkste schouders? Echte verandering in plaats van echte verarming.

Marc Leemans voorzitter ACV

De begrotingen van deze regering lijken wel een zwart gat.

U weet hoe dat zit met zwarte gaten in de ruimte: alles wat te dicht in de buurt van zo’n gat komt, wordt opgeslokt.

12

¬ uw job, ons werk

bondig

vak

Wegwijzer sociale wetgeving 2016

Visie ¬ vrijdag 30 september 2016

100 000 jongeren studeren voor beroep dat verdwijnt

Levenslang leren verslaat rob

ACV-leden kunnen een exemplaar bekomen van de Wegwijzer (bij de confederatie) mits betaling van 6 euro, verzendingskosten inbegrepen. Niet-leden betalen 12 euro. Te storten op rekeningnummer IBAN BE59 7995 5006 0326 - BIC GKCCBEBB met vermelding ‘Wegwijzer 2016’ en al dan niet vermelding van lidnummer. Van zodra we de overschrijving hebben ontvangen, sturen we de Wegwijzer op.

BOEKHOUDER

vrachtwagenchauffeur

uuDeze jobs dreigen grotendeels te verdwijnen.

Nemen robots en computers binnenkort de arbeidsmarkt over? Zo ziet het er wel deels naar uit.

Zowat 100 000 Vlaamse jongeren studeren voor een beroep dat in de toekomst verdwijnt. Hoe moet het onderwijs zijn studenten voorbereiden op die digitale revolutie?

Getrouwheidszegels bouw 2015-2016 Alle bouwvakkers tewerkgesteld bij een onderneming waarvan het rsz-kengetal begint met 024, 026, 044 of 054 hebben recht op getrouwheidszegels. Het bedrag op deze kaart stemt overeen met 9 procent van het verdiende brutoloon in de periode van 1 juli 2015 tot en met 30 juni 2016.

De kaarten worden vanaf 30 september verstuurd door het Fonds voor Bestaanszekerheid naar je privé adres. Je kan deze kaart dan afgeven bij het plaatselijk ACV-dienstencentrum of rechtstreeks bij ACV bouw - industrie & energie. De eerste betaling van de getrouwheidszegels zal gebeuren op donderdag 27 oktober 2016.

Krijg je geen kaart maar denk je hierop wel recht te hebben, neem dan onmiddellijk contact op met het ACV-dienstencentrum of rechtstreeks bij ACV bouw - industrie & energie.

H

et Nederlandse adviesbureau Deloitte wou wel eens weten hoe de toekomst op de arbeidsmarkt eruit ziet. Wat blijkt?

Volgens hun berekeningen studeren 103 525 leerlingen voor een beroep dat in de toekomst door robots en computers wordt gedaan. Volgens hen gaat het om 42 procent van de leerlingen TSO-BSO, 19 procent van de hogeschoolstudenten en 10 procent van de studenten aan de unief. Hoe lager dus het niveau van je opleiding, hoe groter de kans dat je toekomstige baan dreigt te verdwijnen door digitalisering en robotisering.

Middenbanen verdwijnen Maar over welke banen hebben we het dan precies? Gilbert De Swert, auteur van ‘De mens, de robot, de arbeid’, onderzocht in zijn boek de impact van de zogenaamde Digitale Revolutie op de arbeidsmarkt. Hij voorspelt het grootste banenverlies bij de ‘middenbanen’: secretariaat, boekhouding, administratie, journalistiek,… Wat zal overblijven, zijn grofweg duurbetaalde functies zoals manager en uitvoerende, laaggeschoolde banen zoals schoonmaakhulp.

Is het onderwijs in Vlaanderen te weinig voorbereid op deze Digitale Revolutie? ‘Het is moeilijk om daar een eenvoudige uitspraak over te doen’, vindt Shaireen Aftab van VDAB (Vlaamse Dienst voor Arbeidsbemiddeling en Beroepsopleiding). ‘Het onderwijs is wel bezig met de transitie die de arbeidsmarkt ondergaat. Net zoals de andere partners in dit verhaal: werkgevers,

werknemers, VDAB, het beleid. Maar het onderwijs is nogal strak georganiseerd.

Hetgeen een snelle aanpassing aan nieuwe evoluties bemoeilijkt’

Levenslang leren In feite kan het onderwijs niet voorspellen welke kennis en vaardigheden werknemers in de toekomst nodig hebben, vindt ACV. Vandaar het belang van levenslang leren. ‘Onderwijs moet in de eerste plaats algemeen vormend zijn en jongeren opleiden tot breeddenkende en kritische burgers. Voor zover dat mogelijk is, moet het onderwijs afgestemd zijn op de arbeids-

Uit het laatste rapport blijkt opnieuw dat de technische richtingen de meeste kansen bieden.

Shaireen Aftab, VDAB

Betoging tegen TTIP 15 000 mensen probeerden op 20 september de vrijhandelsakkoorden CETA (akkoord met Canada) en TTIP (akkoord met de Verenigde Staten) tegen te houden. Ze manifesteerden in Brussel en vroegen de Europese Unie om de akkoorden niet te ondertekenen. De vakbonden, mutualiteiten, milieubewegingen en talrijke andere middenveldorganisaties vrezen de gevolgen als de akkoorden afgesloten worden. TTIP en CETA zouden veel meer macht geven aan grote multinationals, en zouden basisrechten van werknemers ondermijnen.

✔✔Meer informatie: www.stopttip.be

¬ uw job, ons werk

Visie ¬ vrijdag 30 september 2016

13

Premie bij aanwerving obot en pc langdurige werkzoekende In de septemberverklaring van de Vlaamse regering kondigde minister-president Geert Bourgeois aan opnieuw te willen investeren in mensen. Er zou onder meer een aanwervingspremie voor langdurig werkzoekenden komen.

Daarmee lost de Vlaamse regering alvast een eis van het ACV in, als dit tenminste correct wordt uitgevoerd.

assemblagemedewerker

I

n augustus 2016 piekte de langdurige werkloosheid in België. Meer dan 69 000 mensen waren op dat moment al meer dan twee jaar zonder job. Het Vlaams ACV vroeg al lang om inspanningen van de regering

om deze mensen aan het werk te helpen.

Een groot deel van hen valt immers buiten het vernieuwde doelgroepenbeleid van de Vlaamse regering. Dat richt zich vanaf nu op jongeren (tot 25 jaar), 55-plussers en arbeidsgehandicapten. Voor langdurig werkzoekenden tussen 25 en 55 jaar, meer dan 25 000 mensen, was in het nieuwe doelgroepenbeleid niets voorzien.

Duurzame tewerkstelling Het ACV vroeg dan ook om een aanwervingspremie voor deze mensen. Ann Vermorgen van het ACV legt uit: ‘In een voorstel van de Vlaamse sociale partners (werkgevers en werknemers, nvdr) krijgt de werkgever een premie van 1000 euro een maand na de aanwerving, een premie van 2000 euro na zeven maanden tewerkstelling en nog eens 3000 euro na dertien maanden.

Op die manier wordt een werkgever aangemoedigd om een langdurige werkloze aan te werven en in dienst te houden. Dat vinden we belangrijk, dat het om een duurzame tewerkstelling gaat.’

Uitvoering Het ziet ernaar uit dat minister Muyters het voorstel van de sociale partners niet zal volgen. Hij zou enkel een premie bij aanwerving en na dertien maanden tewerkstelling voorzien. ‘Dat is volgens ons een gemiste kans. De regering zet hiermee te weinig in op een stevige aanwervingsstimulans en op een duurzame tewerkstelling. De concrete uitvoering van het voorstel moet wel nog besproken worden. We vragen dat ook de sociale partners hierbij tijdig betrokken worden’, besluit Ann Vermorgen. (AJ)

markt. Maar het leren stopt niet bij het behalen van een diploma. Om bij te blijven in hun job en op de arbeidsmarkt moeten werknemers zich kunnen bijscholen of omscholen. Daar ligt een taak voor de ondernemingen en de overheid. Via systemen als educatief en vormingsverlof en levenslang leren kunnen zij de werknemers hierin ondersteunen.’

Als je ten slotte wil gaan voor een job met toekomst, voor welke studie kies je dan het best? ‘Elk jaar brengt VDAB het Schoolverlatersrapport uit’, vertelt Shaireen Aftab. ‘Hierin kun je de tewerkstellingskansen nagaan per studierichting. Uit het laatste rapport blijkt opnieuw dat de technische richtingen de meeste kansen bieden.

Daarom dat we mee de STEM-opleidingen (science, technology, engineering, mathematics, red.) promoten. Ook de verzorgende richtingen doen het goed. Maar een studie kun je niet enkel rationeel kiezen, je moet ook met je hart kiezen.’

uuVlaamse regering werkt een aanwevingspremie voor langdurig werkzoekenden uit.

Leeftijdsdiscriminatie op de werkvloer neemt alsmaar toe Iedereen moet langer werken en er moeten meer mensen aan de slag.

Mooie slogans en toch ondervinden zowel werkloze jongeren als ouderen dat hun leeftijd soms een hinderpaal vormt. Bij Unia, het vroeger centrum voor gelijke kansen, komen daar steeds meer klachten over binnen.

Juridisch gezien is het verboden om iemand uit te sluiten op basis van leeftijd, maar in de praktijk gebeurt dat wel. Het aantal dossiers dat Unia opende over leeftijdsdiscriminatie is de afgelopen maanden fors gestegen, dit jaar zijn er al zestig

procent meer ingediende klachten in vergelijking met vorig jaar. ‘In 2015 hadden we 45 dossiers, de teller staat nu al op 74.

We blijven melding krijgen van mensen

We blijven melding krijgen van mensen die het gevoel hebben kansen te missen vanwege hun leeftijd Els Keytsman

die het gevoel hebben kansen te missen vanwege hun leeftijd’, zegt Els Keytsman, directeur bij Unia.

De sterke stijging heeft volgens Els Keytsman te maken met de zaak rond keukenbouwer Dovy, die na een klacht van Unia veroordeeld werd omdat het een sollicitant afwees omdat hij te oud was. ‘We hadden een toename van klachten verwacht, maar de cijfers die nu op tafel liggen, leggen een maatschappelijk probleem bloot.

Hier is meer aan de hand. Dit zijn geen incidenten.’

Bijvoorbeeld bij sollicitaties gebeurt het vaak dat leeftijd een rol speelt bij de afwijzing. ‘Dit is zorgwekkend. Als het bij sol-

licitaties draait om leeftijd en niet om capaciteiten, waar moet je dan de motivatie blijven halen om langer te werken? Vooral oudere werknemers trekken aan het kortste einde. Bijna zes op tien van de tot nu toe geopende dossiers gaan over 45-plussers.’

Al signaleren ook jongeren discriminatie.

‘Dan gaat het voornamelijk over vacatures met leeftijdsbeperkingen waardoor iemand van 26 al uit de boot valt. Unia start een digitale campagne om het probleem aan te kaarten. ‘De vooringenomenheid, zoals vijftigplussers kennen niets van high tech en jongeren zijn lui, willen we aankaarten’, besluit Els Keytsman.

14

¬ uw job, ons werk

Visie ¬ vrijdag 30 september 2016

Bedrijven kondigen massaal ontslagen aan

Wat na de ontslaggolf?

Naast een erg warme maand zal september 2016 vooral de geschiedenis ingaan als de maand van de aangekondigde ontslagen, minstens 4120 jobs in totaal. En het is helemaal niet zeker dat het einde al in zicht is, vreest het ACV .

ID / Bart Dewaele

D

e aangekondigde sluiting van Caterpillar, de machinebouwer in Gosselies, was de eerste in een lange rij. Er dreigen nog duizenden jobs te volgen bij de toeleveranciers, maar ook bij andere bedrijven zoals Douwe Egberts, AXA, MS Mode, P&V en nog vele anderen werden ontslagen aangekondigd. Volgens economen is het normaal dat in deze periode van het jaar over bedrijfssluitingen en ontslagen beslist wordt.

In veel bedrijven maken de managers immers nu het budget op voor 2017. Sommige economen stellen dat de ontslagen het gevolg zijn van de te hoge loonkosten in België.

Maar het ACV betwist dat. ‘De zogenaamde loonkloof met de buurlanden is helemaal weggewerkt’, zegt Chris Serroyen, hoofd van de ACV-studiedienst. ‘Dat staat zwart op wit in het rapport van de Centrale Raad voor het Bedrijfsleven. De werknemers de schuld geven omdat ze te duur zijn, is dus veel te simpel. Als Douwe Egberts naar Nederland trekt, of Caterpillar naar Frankrijk, spelen daar veel andere factoren mee.’

uuBij Caterpillar en toeleveranciers verdwijnen duizenden jobs, de verslagenheid bij de werknemers is dan ook groot.

De federale regering houdt de schijn hoog.

Maar zijn de economische voorspellingen wel juist?

Chris Serroyen, ACV-studiedienst

Beleid faalt Volgens het ACV zijn het vooral de multinationals die ‘spelen’ met hun fabrieken en personeel om zoveel mogelijk winst te maken. ‘Maar ook het beleid van de federale regering faalt’, klinkt het. ‘De werknemers hebben door de indexsprong moeten inleveren op hun koopkracht, terwijl de bedrijven geen enkel engagement hebben moeten aangaan voor meer werkgelegenheid in ruil voor miljarden aan lastenver-

lagingen. Deze taxshift biedt geen garanties op bijkomende jobs en zelfs niet op het behoud van de bestaande tewerkstelling.’

De federale regering probeert nochtans de sch ijn hoog te houden , zeg t Ch r is Serroyen. De regering zegt dat je naar het globale plaatje moet kijken. En dat zou sinds lange tijd weer bijzonder positief zijn. De Nationale Bank voorspelde 1,5 pro-

cent economische groei in 2017 en 140 000 extra jobs tegen 2018.

Naakte cijfers ‘Je moet inderdaad naar het globale plaatje kijken’, zegt Chris Serroyen. ‘Al zijn de duizenden getroffen werknemers en hun gezinnen daar niets mee. Bovendien is het nog maar de vraag of de vooruitzichten wel zo positief zijn als de regering ze voorstelt.

Op basis van de laatste voorspellingen wordt nog maar 1,2 procent groei verwacht in 2017, en geen 1,5 procent zoals eerder werd gedacht. Dat komt omdat men nu rekening houdt met de economische schade door de onzekerheid rond de Brexit (de uittrede van Groot-Brittannië uit de Europese Unie, nvdr). De regering gaat nu zelfs uit

van een lichte stijging van het aantal werkzoekenden in 2017. En dan heeft men nog geen rekening gehouden met het dalende consumentenvertrouwen door de aangekondigde ontslagen. Daar komt bij dat de regering nog door een zware saneringsoperatie moet. Ook die gaat groei en jobs kosten.’

Het is daarom belangrijk om gewoon naar de naakte cijfers te kijken, vindt Chris Serroyen. Al voor de zomer bereikten we een

De regering moet strijden tegen werkloosheid, niet tegen werklozen?

Chris Serroyen, ACV-studiedienst

Deze jobs verdwenen in september

recordaantal ontslagen door faillissementen. Het gaat dus veel verder dan het opmaken van de budgetten voor 2017, zoals de economen zeggen. Zwartkijken hoeft niet, maar we moeten toch de correcte cijfers zien.’

Wat nu?

Caterpillar (2200) Caterpillar (2200) AXA (650) AXA (650)

P&V (300)

Yusen (120) Yusen (120) CP Bourg (88) CP Bourg (88)

Haliburton (50)

P&V (300)

Haliburton (50)

Jacobs Douwe Egberts (274)

Dana (40)

MS Mode (220)

Eurostation (40)

Jacobs Douwe Egberts (274)

Dana (40)

MS Mode (220)

Eurostation (40)

Printing Partners Printing Partners (158) (158)

‘In plaats van de feiten te verbloemen, zou de regering beter energie steken in de vraag Caterpillar ( hoe het beter kan. Wij vragen een debat over de verbetering van de procedures bij AXA (650) aangekondigde collectieve afdankingen.

P&V (300) Met meer aandacht dan vandaag voor de getroffen werknemers bij de toeleveranJacobs Douw ciers. Met meer dan 500 000 werklozen je verwachten dat de regering eindeMS mag Mode (22 lijk ook de strijd aangaat met de werkloosPrinting heid. Tot nu toe streed ze vooralPar tegen de werkzoekenden’, besluit Chris Serroyen.

Amélie Janssens

gewikt en gewogen ¬

Visie ¬ vrijdag 30 september 2016

ZEGT

15

Willem Staes, Pax Christi Vlaanderen

Kan de wereld zonder kernwapens?

Een overgrote meerderheid van 107 landen wil een internationaal verbod op kernwapens. Zo’n verdrag zou er al in 2017 kunnen zijn. ‘Dit is een historische doorbraak’, zegt Willem Staes van Pax Christi Vlaanderen. ‘Maar onder andere België ligt dwars.’

Welke landen hebben kernwapens en hoeveel?

RUSLAND: 7290 VERENIGDE STATEN: 7000 FRANKRIJK: 300 CHINA: 260

B

ijna 16 000 kernwapens liggen er verspreid over de wereld (zie wereldkaart hiernaast). Het leeuwendeel daarvan is in handen van de VS en Rusland. En hoewel de twee grootmachten in het verleden inspanningen leverden om hun kernwapenarsenaal te verminderen, zijn we nog veraf van een kernwapenvrije wereld.

‘In het Non-Proliferatieverdrag van 1970 beloofden de kernwapenstaten om te ontwapenen’, vertelt Willem. ‘In ruil zouden de andere landen geen kernwapens verwerven. We zijn nu zoveel jaar verder en de kernmachten doen niet wat ze beloofd hebben. Meer zelfs, ze plannen om hun kernwapens te moderniseren. Zo zal de VS hier 1 000 miljard dollar aan besteden de komende dertig jaar. Er is dus veel wantrouwen over de oprechtheid van de kernwapenstaten om volledig te ontwapenen.’

Brengen kernwapens geen stabiliteit?

De ander valt niet aan, omdat ik een kernwapen heb?

‘Dat is de theorie van de nucleaire afschrikking en het is bewezen dat die niet werkt.

In de Jom Kippoeroorlog in 1973 viel een coalitie van Arabische staten Israël binnen, terwijl iedereen wist dat Israël kernwapens had. Kernwapens brengen geen vrede en veiligheid. Toch blijven ze deel uitmaken van de veiligheidsdoctrine van de NAVO Terwijl de NAVO vanuit militair oogpunt zelfs geen kernwapens nodig heeft. Haar

UK: 215 PAKISTAN: 110-130 INDIA: 100-120 ISRAËL: 80 NOORD-KOREA: 10

Bron: SIPRI, 2016

België is loopjongen van de VS. Willem Staes, Pax Christi Vlaanderen

andere middelen volstaan ruimschoots om zich te weren tegen eender welke vijand.’

Wat zou een verbodsverdrag veranderen?

‘Een internationaal verbod op kernwapens zou een debat op gang brengen in de kernwapenstaten en de druk verhogen om te ontwapenen. Op korte termijn heeft het ook een impact op de financiering van kernwapens. Want financiële instellingen zouden zich dan onthouden om in die sector actief te zijn. Een verbod is een logische volgende stap in de volledige eliminatie van kernwapens: je stigmatiseert, je verbiedt, je elimineert. Nu, zo’n verbodsverdrag is geen wondermiddel. Ik kan niet met zekerheid

Wat tweet er in het struikgewas?

Visie plukt enkele rake commentaren van de sociale netwerksite.

Lieven Deswaef Er komen nog #Caterpillar -verhalen. Stop met boos te zijn en begin te overwegen hoe we topregio 2.0 kunnen worden. Dringend.

Stefaan Werbrouck Trump zien debatteren is toch altijd terugdenken aan die keer dat je een examenvraag kreeg uit dat ene hoofdstuk dat je niet geleerd had.

Thijs Smeyers 120 mio extra voor #welzijn. Klinkt positief, hopen op goede invulling! #septemberverklaring

zeggen dat het zou werken. Maar na twintig jaar stilstand is dit het meest beloftevolle alternatief dat op tafel ligt.’

Hoe staat België tegenover zo’n verdrag?

‘De positie van België is erg problematisch.

Terwijl ons land een voortrekkersrol speelde bij verdragen tegen antipersoonsmijnen en clustermunitie, is België nu de loopjongen van de VS. Ons land gaat mee in het Koude Oorlog-denken, waarbij kernwapens de enige bescherming bieden tegen de vijand. België verklaart een bruggenbouwer te willen zijn tussen het pro- en contrakamp, maar heeft zelf duidelijk partij gekozen. De Belgische diplomatie beweert toekomstgericht te zijn, maar legt voorstellen op tafel die al twintig jaar meegaan en die niet uitgevoerd worden.’

Stelt België zich zo op omwille van de kernwapens in Kleine Brogel?

‘Ja, dat is de kern van het probleem. België wil punten scoren binnen de NAVO door Amerikaanse kernwapens te huisvesten in

beelding

UIT

Kleine Brogel. Die zijn nochtans nutteloos, zelfs vanuit een puur militair standpunt.

Het gaat om tactische kernwapens, bedoeld om op het slagveld zelf in te zetten. Stel dat Rusland Europa aanvalt, dan kan je deze wapens maar in Oost-Europa aanwenden.

Er is nu een unieke opportuniteit om de kernwapens in Kleine Brogel te verwijderen. Alles valt samen: de modernisering van de kernwapens, de aankoop van gevechtsvliegtuigen en de onderhandelingen over een verbodsverdrag. Ik vind het jammer dat er hier geen debat over is. Het lijkt alsof niemand ervan wakker ligt.’

Wat kan een Visie-lezer hieraan doen?

‘Mee het debat aanzwengelen door erover te praten op café en sociale media, een mail te sturen naar de regering,… Het minimum dat je België kunt vragen is dat ze meewerkt aan een verbodsverdrag en het niet boycot.

Enkel door publieke druk zal België zijn kernwapenbeleid herzien.’

Leen Grevendonck

20 FILM

Visie ¬ vrijdag 30 september 2016

Acteur Joris Hessels (36) wil graag hoop en troost brengen

‘Eigenlijk is Radio Gaga geen sexy tv’ Niemand bleef ongevoelig voor de verhalen die Joris Hessels bracht in zijn caravan van Radio Gaga.

Binnenkort komt er een tweede reeks op Canvas. Eerst speelt hij nog in een nieuw toneelstuk ‘Cabane’. De rode draad door al zijn werk? ‘Op zoek gaan naar de mens die zich staande houdt na alles wat hem overkomt.’

H

‘Het idee voor Radio Gaga komt voort uit een project dat we daarvoor al samen gedaan hadden met het psychiatrisch centrum Guislain in Gent. In mijn stoutste dromen had ik nooit verwacht dat het programma zo zou aanslaan. Ik word er nog elke dag op aangesproken. Vreemd eigenlijk, want wij maken geen sexy tv.’

Wat wil dat volgens jou zeggen?

‘We horen dat kijkers het authentiek vinden. Er gaat een zekere positiviteit vanuit in een tijd waarin de media een hoge zuurtegraad hebben. En misschien zit er in ons programma een soort van hoop.’

Je maakte daarvoor theater met psychiatrische patiënten. Waarom doe je dat graag?

‘We merken dat toneel een therapeutische kracht heeft. Iemand die in het begin van de repetities niets zegt, staat op het einde soms voor tweehonderd man Shakespeare te spelen. We vragen nooit welke aandoening de patiënten hebben, maar ze zitten wel allemaal in hetzelfde schuitje en maken samen iets. Dat doet me mens zijn. Het maakt me nederig. We zijn dan niet bezig met het resultaat maar met mensen. Ik vind dat theater en kunst geen ivoren torens mogen zijn. Wij hebben een verantwoordelijkheid in onze maatschappij en die moeten we nemen. Dat klinkt geëngageerd, maar ik ben zo opgevoed. Ik vind dat belangrijk.’

colofon

James Arthur

ou hem dit najaar in de gaten, want Joris Hessels is een rijzende ster aan het firmament.

Hij speelde de rol van koele wetsdokter Fabian Steppe in de VTM-reeks Coppers, maar viel toch vooral op door de caravan waarmee hij en zijn kompaan Dominique Van Malder naar onder andere een revalidatiecentrum, een psychiatrisch ziekenhuis en een opvangtehuis voor asielzoekers trokken. Het concept was simpel: mensen mochten een plaatje aanvragen en vertelden vaak heel spontaan over wat hen overkomen was. Het programma werd een onverwachte hit.

uuJoris Hessels, hier in het decor van zijn nieuw toneelstuk Cabane: ‘De relatie tussen vader en zoon vind ik heel fascinerend.’

‘Theater en kunst mogen geen ivoren torens zijn.’

Joris Hessels

Je staat binnenkort terug op de planken met Compagnie Cecilia. Wat mogen we verwachten van Cabane?

‘Ik wou iets doen rond de vader-zoon-relatie, omdat ik dat heel fascinerend en heftig vind. Het stuk gaat over drie mannen, twee broers en een onbekende die elkaar tegenkomen op een kruispunt in hun leven.

Mijn personage zit in een soort van crisis waarbij hij zich afvraagt wat hij wil zijn in deze gekke wereld. Zijn vader pleegde zelfmoord en hij gaat op zoek naar wie hij was, want ze hebben elkaar nauwelijks gekend.

Daar wil ik het altijd over hebben. Zowel in toneel als bij Radio Gaga. Op zoek gaan naar hoe een mens zich staande houdt na alles wat hem overkomt. We zijn voor de tweede reeks met onze caravan naar een gevangenis getrokken. Op voorhand waren wij wat beducht, want we gingen praten met gasten die toch iets op hun kerfstok hebben. Maar een keer ze bij ons za-

ten, verdween dat gevoel en heb je een gewone babbel over gefnuikte dromen, verlangens en frustraties. Vaak zijn dat verhalen over jeugdinstellingen, drugs en geen aansluiting vinden met de maatschappij.’

Titus De Voogdt en Robrecht Vanden Thoren spelen ook mee in Cabane. Wat is hun rol?

‘Zij zijn twee broers. De ene heeft zich teruggetrokken in de loods, de ‘Cabane’, van de andere. Hij is net terug uit Thailand en zoekt een doel in zijn leven. Want dat moeten we toch allemaal hebben van de maatschappij. Ik vind dat je soms eens mag zeggen dat je het eigenlijk niet weet.’

Je wou met Cabane iets maken over familie. Hoe belangrijk is die voor jou?

‘Ik kom uit een gezin met vijf kinderen waarvan ik de jongste ben. Ik was een ongelukje en scheel zes jaar met mijn jongste zus. Eigenlijk ben ik een beetje alleen opgevoed, omdat de anderen al weg waren, toen ik hen nodig had en dat heb ik wel gemist. Ik heb een soort van melancholie die daar vandaan komt. Ze komen altijd allemaal kijken naar mijn voorstellingen. Het gaat deze keer over de relatie tussen vader en zoon, maar het is niet echt autobiogra-

fisch. Mijn vader heeft goed voor mij gezorgd, maar hij komt uit een generatie die moeilijk over zijn gevoelens praat. In mijn puberteit en op de toneelschool had ik daar wel last mee. Hij kan heel moeilijk zeggen dat hij trots is op mij. Met mijn zoontje Oscar is hij wel een veel rustigere opa dan dat hij een rustige vader was.’

Mogen we dit najaar nog andere dingen van je verwachten naast Radio Gaga en Cabane?

‘Wel, ze hebben me gevraagd voor… Neen, dat mag ik eigenlijk nog niet zeggen. Sorry! Sinds Radio Gaga overkomen ons allemaal toffe dingen. We hebben zelfs al eens op de cover van Humo gestaan. Echt waanzin. Dat zijn de leuke consequenties van iets dat ik heel graag doe.’

Hilde Van Malderen

✔✔‘Cabane’ speelt van 13 tot en met 29 oktober in de Expeditie in Gent.

Daarna gaat het stuk op tournee door Vlaanderen tot 9 december.

Speeldata kan je vinden op: www.compagnie-cecilia.be

Visie is een tweewekelijks ledenblad, inbegrepen in het lidmaatschap van CM en ACV Voeding en Diensten, ACV-CSC METEA, ACV Bouw - industrie & energie en ACV Transcom • Verantw. Uitg. nat. pag.: Linde De Corte • Hoofdredacteur: Jurgen D’Ours • Redactie beweging.net en ACV: Leen Grevendonck, Amélie Janssens, Hilde Van Malderen, Patrick Wirix, David Vanbellinghen, Karen Zelderloo, Kris Six, Gianni Greco, Marjan Cauwenberg • Redactie CM: Dieter Herregodts (coördinatie), Martine Creve, Eric De Maegd, Thomas Rosseel, Nele Verheye, Anneleen Vermeire • Vormgeving: Bart Gevaert, Rutger Van Parys • Redactie Visie: PB 20, 1031 Brussel, tel. 02 246 31 11 • lezers@visieredactie.be • Druk: Coldset Printing Partners, A.Gossetlaan 30, 1702 Groot-Bijgaarden • Artikels regionale bladzijden (16-19) vallen onder de resp. verantw. uitgevers. •