Visie 25 januari 2019

BLAD MET EEN MENING VOOR EEN WERELD IN BEWEGING

REGIO KEMPEN (TURNHOUT) - NR 02 - VRIJDAG 25 JANUARI 2019

ARBEIDSONGESCHIKT NA BORSTKANKER

Twee derde hervat het werk binnen de twee jaar > 3

NIEUW

10 levensvragen aan...

Deze week: Pieter Embrechts > 16

2 miljoen Belgen

hebben moeite om rond te komen Twee miljoen Belgen zijn niet arm, maar slagen er nauwelijks in om de eindjes aan elkaar te knopen. Enkele inkomens, alleenstaanden en vooral alleenstaande ouders hebben het steeds moeilijker. Een kleine tegenslag is genoeg om kopje onder te gaan.

O

nderzoekers van de KU Leuven onderzochten de evolutie van de ‘lage middenklasse’ in de voorbije dertig jaar. Twee miljoen Belgen, ongeveer één op de vijf dus, zit in die categorie. De groep heeft net genoeg inkomen om aan alle basisbehoeften te voldoen. Arm zijn ze dus niet, maar rijk evenmin.

De omvang van de lage middenklasse is in dertig jaar weinig veranderd, wel de samenstelling ervan. Het aandeel alleenstaanden in de lage middenklasse is in dertig jaren verdubbeld, tot zo’n 500 000 nu. Bij alleenstaanden met kinderen is dat zelfs meer dan een verdubbeling. Ook gepensioneerden behoren relatief vaak tot de lage middenklasse.

Maar in tegenstelling tot de actieven kunnen 65-plussers in veel gevallen rekenen op een eigen en afbetaalde woning. Dat is voor hen de manier om toch comfortabel rond te komen met een bescheiden pensioen. Net die mogelijkheid om een eigen woning aan te kopen, wordt steeds moeilijker voor mensen op de laagste treden van de sociale ladder.

De opvallende opkomst van alleenstaanden in de lage middenklasse is het gevolg van sociale tendensen die te weinig werden gevolgd door het beleid en de sociale zekerheid. Zo is de samenleving tegenwoordig afgestemd op gezinnen met twee inkomens, de tweeverdieners, terwijl er steeds meer alleenstaanden zijn. Die spreidstand zorgt ervoor dat vooral die laatste groep moeilijk een comfortabel leven kan leiden. Maar ook gezinnen met slechts één inkomen komen steeds moeilijker rond.

Herverdeling vanuit de overheid helpt hen ook niet vooruit, want die is vooral gefocust op mensen met een uitkering. Twee miljoen mensen vallen zo tussen wal en schip: tussen de wal van de armoede en het schip van de vooruitgang.

> 10-11

Huurder of eigenaar zijn bepaalt in grote mate de levensstandaard

TWEEWEKELIJKSE UITGAVE

BEWEGING.NET

CM.BE

ACV-ONLINE.BE - JAARGANG 75 - AFGIFTE BRUSSEL X - P806000 - VOLGEND NR 8.02.2019 - REGIO BLZ.13

2

VAN DE WEEK

ACTUEEL

VISIE VAART NIEUWE KOERS MEER GRINTA PETER WOUTERS, VOORZITTER BEWEGING.NET

G

oochelen met grote woorden, ik doe dat eigenlijk niet graag. Maar vandaag trek ik toch graag eens aan de bel. Om feestelijk aan te kondigen dat Visie Visie niet meer is. Tweewekelijks viel het ledenblad van CM, ACV en beweging.net bij jullie in de bus. Met jullie bedoel ik 1,3 miljoen gezinnen en meer dan twee miljoen lezers.

Dat zijn cijfers om van te duizelen en daarmee is Visie ook het grootste blad van België.

Jullie, lezers, verdienen topkwaliteit op alle gebied. Dus haalden we de borstel door onze lay-out, om te zorgen voor nog meer leescomfort, voor een toch wel moderne look, voor betere foto’s en illustraties. Maar het bleef niet bij wat visuele restyling.

Ook inhoudelijk gaan we voor een complete vernieuwing. We veranderen de inrijpoort: we bundelen nieuws niet meer per organisatie, maar per thema. Dossiers worden nog beter uitgewerkt, onderwerpen van alle kanten bekeken, zodat jullie een beter zicht krijgen op wat er in ons bredere netwerk gebeurt, maar ook op hoe wij kijken naar onze samenleving.

In die samenleving is een en ander aan de gang. De verruwing doet ons pijn. Wie nog zijn hoofd boven het maaiveld steekt, riskeert een ongemeen harde scheldtirade, die niemand verdient. Links en rechts zijn scheldwoorden geworden, terwijl een mening uiten net cruciaal is in een democratie. Want wat is democratie anders dan een georganiseerd meningsverschil waarin iedereen zijn visie moeten kunnen zeggen.

Wel, wij zullen onze visie blijven geven, hier en op andere fora. Wij willen blijven investeren in mensen. Wij zullen blijven opkomen voor kwetsbaren in het bijzonder, maar voor menselijkheid tout court. Met nog meer hardnekkigheid. Meer grinta, dat willen we.

Want onze organisaties staan voor duidelijke visies. Femma speelt een ongelooflijk belangrijke rol in de strijd voor het evenwicht tussen werk en gezin met hun dertigurige werkweek. ACV en OKRA zijn incontournable in het pensioendebat. CM werd een positief gezondheidsfonds.

Allen met Grinta!

Maar hardnekkigheid wil niet zeggen onbeschoftheid. Neen, wij sturen geen tweets met verzonnen verwijten. Wij willen niet beledigen of stigmatiseren.

Wat we wel meer dan ooit zullen doen is werken aan goede dossiers.

Aan verhalen, waar je als lezer iets aan hebt. En dat allemaal kunnen jullie lezen in deze vernieuwde Visie.

Dus laat ons klinken op een behouden vaart.

‘Ik mis een arena waarin een kwestie in de diepte wordt aangepakt, los van de waan van de dag en zonder dat de presentator zegt: over naar het volgende onderwerp.’

45 ‘Wij willen blijven investeren in mensen.

Wij zullen blijven opkomen voor kwetsbaren in het bijzonder, maar voor menselijkheid tout court ’

van de 300 Vlaamse burgemeesters is een vrouw blijkt uit cijfers van de Vereniging van Vlaamse Steden en Gemeenten. Slechts 45 eigenlijk, want het betekent dat 15,2 procent van de Vlaamse gemeentes een vrouwelijke burgemeester krijgt, terwijl dat zes jaar geleden nog 15,9 procent was. Verder zien we ook dat geen enkele centrumstad geleid wordt door een vrouw.

PETER WOUTERS, VOORZITTER BEWEGING.NET

M/V/X VAN DE WEEK

Anuna De Wever

Als zeventienjarige het land in rep en roer zetten, je moet het maar doen. Anuna riep de schoolgaande jeugd op om te spijbelen voor het klimaat, waarna haar oproep om te protesteren in Brussel massaal werd opgevolgd. Haar acties kregen zowel lof als kritiek. Voor de ene was ze een opportunistische spijbelaar, voor de andere een klimaatsuperheld. Maar kom alvast niet zeggen dat de jeugd van tegenwoordig enkel nog met zijn telefoon bezig is.

Visie is een tweewekelijks ledenblad, inbegrepen in het lidmaatschap van CM en ACV Voeding en Diensten, ACV-CSC METEA, ACV bouw - industrie & energie en ACV-Transcom • Verantw. Uitg. nat. pag.:Peter Wouters • Hoofdredacteur: Hilde Van Malderen • Redactie Visie: Leen Grevendonck, Wim Troch, Nils De Neubourg, Monique Braam, David Vanbellinghen, Karen Zelderloo, Kris Six, Gianni Greco, Rooni Theeboom, Marjan Cauwenberg, Dieter Herregodts, Martine Creve, Eric De Maegd, Sarah Vandoorne, Anneleen Vermeire, Michiel Verplancke • Vormgeving: Bart Gevaert, Rutger Van Parys • Redactie Visie: PB 20, 1031 Brussel, tel. 02 246 31 11 • lezers@visieredactie.be • Druk: Coldset Printing Partners, A.Gossetlaan 30, 1702 Groot-Bijgaarden • Artikels regionale bladzijden (13-15) vallen onder de resp. verantw. uitgevers. •

Karine Renders kreeg in juni 2017 te horen dat ze borstkanker had ‘Ik wou opnieuw met de heftruck rijden.’

DE QUOTE JAN LEYERS IN HUMO

HET CIJFER

3

Weer aan de slag na borstkanker

‘Mijn job tilt mij er bovenop’ Het merendeel van de vrouwen met borstkanker gaat ten laatste twee jaar na hun diagnose opnieuw aan de slag. Zodra ze zich daar klaar voor voelde, ging Karine Renders (49) op zoek naar een nieuwe job. ‘Ik wou weer een normaal leven leiden. Gaan werken heeft me daarbij geholpen.’

TEKS T SARAH VANDOORNE FOTO THOMAS LEGREVE

I

k heb een zwaar jaar achter de rug. Een vechtjaar, zoals ze zeggen.’ Karine Renders uit Vlimmeren kreeg in juni 2017 te horen dat ze borstkanker had. ‘Een mooie ronde tumor, zo noemde de huisarts het.

Maar wel een kwaadaardige. Gelukkig was de kanker nog niet uitgezaaid.’

Niet lang daarvoor had Karine te horen gekregen dat er een collectieve ontslagronde op haar werk aankwam. Het magazijn waar ze als heftruckchauffeur en ploegbaas aan de slag was, verhuisde naar Ne-

derland. ‘Ik heb over mijn ziekte gesproken met mijn werkgever, maar mijn ontslag ging gewoon door. Ik was ziek en tegelijkertijd voelde ik me heel onzeker over mijn werksituatie. Dat knaagde.’

Een normaal leven Karine onderging een operatie aan haar borst en bleef werken zolang ze kon, tot de dag van haar ontslag. ‘Meteen nadat ik stopte met werken, begon de chemo al. Ik draaide de knop om, concentreerde me op mijn behandeling. Als je die volgt, kun je nadien weer een normaal leven leiden, zeiden mijn dokters. Aan die boodschap trok ik me op. Bewegen, daar hamerden de dokters ook op. Tijdens de chemo bleef

ik drie keer per week wandelen, kilometers lang, even alles vergeten.’

Karine benadrukt steevast de goede momenten. ‘Al heel mijn leven probeer ik positief te blijven. Tijdens mijn bestralingen was al mijn energie weg, maar nadien heb ik de benedenverdieping van mijn huis geschilderd. Dat deed ik niet enkel als ontspanning. Ik wilde weer gaan werken, maar kon niet goed inschatten of ik dat al aan zou kunnen. Als ik kon schilderen, dan zou werken ook gaan. Dat is me gelukt.

Een jaar na mijn diagnose voelde ik me klaar om opnieuw aan de slag te gaan. Ik wou mijn ziekte afsluiten: een normaal leven leiden, niet meer die zieke persoon zijn. Werken helpt daarbij.’

‘Ik had schrik hoe werkgevers zouden reageren op mijn ziekte’ KARINE RENDERS

‘Een job die mij echt lag, daar ging ik naar op zoek. Ik wou opnieuw met de heftruck rijden. Ik had schrik hoe potentiële werkgevers zouden reageren. Vrienden raadden me af iets te zeggen over mijn ziekte.

Verzwijgen, dat doe ik niet graag, laat staan dat ik zou liegen. Ik wou het gewoon zeggen. Bij wie problemen heeft met mijn ziekte, zou ik toch niet op mijn plaats zitten. Tot mijn verbazing heb ik geen enkele negatieve reactie gekregen.’

‘Eind juli kon ik weer aan de slag. Voltijds.

Mijn weekends gebruik ik nu om uit te rusten. Ik heb geleerd om naar mijn lichaam te luisteren. Wat ik niet verwacht had, was het mentale. Ik kreeg serieuze concentratieproblemen. Mijn dokter zei dat dat nog door de chemo komt. Regelmatig botste ik met de heftruck tegen palletten aan. Ik werd gek van mezelf.’

Vechtlust ‘Van opgeven wilde ik niet weten. Aan mijn leidinggevende gaf ik wel toe dat ik het soms niet gemakkelijk vond. Dan zei hij dat ik het nochtans erg goed deed. Mijn dokter wijst mij er regelmatig op dat mijn lichaam nog steeds de behandeling aan het verwerken is. Het is niet omdat ik ga werken, dat ik ineens genezen ben. Maar mijn concentratieproblemen verminderen wel, bevestigt hij. En op het werk gaat het al een stuk beter.’

‘Ik bekijk het stap voor stap. Nog dagelijks word ik geconfronteerd met mijn ziekte.

Maar ik probeer altijd vooruit te kijken.

Toen ik pas de diagnose kreeg, zei ik tegen mijn kinderen: ik ben nu ziek, maar daarna ben ik genezen. Die vechtlust ben ik nooit verloren.’

LUC VAN GORP, VOORZITTER CM

DE DRAAD WEER OPPIKKEN Elk jaar krijgen meer dan 10 000 Belgen te horen dat ze borstkanker hebben. Hoe zwaar de diagnose ook is, er is hoopvol nieuws. De ziekte betekent geenszins het einde van iemands carrière. CM-onderzoek bij 7 600 vrouwen met borstkanker toont aan dat bijna een kwart na de diagnose zelfs blijft werken en enkel gedurende kortere periodes afwezig is voor behandeling.

Van de vrouwen die arbeidsongeschikt worden, is twee derde binnen de twee jaar na de diagnose weer aan de slag of toch minstens opnieuw beschikbaar voor de arbeidsmarkt.

Een zware ziekte als kanker is een litteken dat je de rest van je leven meedraagt. Altijd is er de vrees om te hervallen. Genezen is meer dan medisch handelen. Ook wie met borstkanker geconfronteerd wordt, staat voor de uitdaging om de ziekte een plaats te geven in haar leven.

Na de zware behandeling de draad weer oppikken, kan daarbij helpen. De cijfers uit het onderzoek zijn op dat vlak positief. Ze tonen nogmaals aan dat wie langdurig ziek is, niets liever wil dan opnieuw aan de slag gaan. Niemand is ziek voor zijn plezier. Een job geeft

net zin aan je leven. Er is geen stok achter de deur nodig om mensen daarop te wijzen.

Als gezondheidsfonds zullen wij ons daarom blijven verzetten tegen sancties voor mensen die langdurig ziek zijn. We willen vooral inzetten op coaching. Zodra mensen zich klaar voelen om het werk te hervatten, moeten ze daar de kans toe krijgen. Aanpassingen op de werkvloer, een gewijzigd takenpakket, deeltijdse werkhervatting of opleidingen richting een nieuwe job kunnen daarbij helpen. Ook dat is positieve gezondheid.

ACTUEEL

ACTUEEL

Nieuwe berekeningen onthullen groot inkomensverlies

Werklozen leverden voorbije jaren al fors in BART (21), JONGE SCHOOLVERLATER

MARIA (47) HEEFT RUGKLACHTEN

• Haar inkomen: 550,42 euro • Had normaal recht op: 949,15 euro Maria werkte 24 jaar als gezinshelpster. Door rugklachten kan ze haar job niet meer uitoefenen.

Sinds eind 2014 is ze werkloos. Werk vinden is moeilijk, want werkgevers geven de voorkeur aan een kandidaat zonder lichamelijke klachten. Toch krijgt Maria ook geen erkenning van 33 procent blijvende arbeidsongeschiktheid, omdat men haar wel nog geschikt vindt voor andere soorten jobs.

Doordat de regering-Di Rupo de degressiviteit van werkloosheidsuitkeringen versterkte en door de indexsprong van de regering-Michel, krijgt Maria als samenwonende werkloze nog maar 550,42 euro in plaats van 949,15 euro per maand. Ook worden haar pensioenrechten verminderd met 20 euro per maand vermenigvuldigd met het aantal jaren dat ze nog werkloos zal zijn.

Bovendien heeft hij maar drie jaar recht op die uitkering.

Het vele interimwerk dat hij regelmatig doet, verlengt die periode van drie jaar wel. Maar hij bouwt er jammer genoeg onvoldoende rechten mee op om een volwaardige werkloosheidsuitkering te kunnen ontvangen.

Bart vreest ervoor dat hij door maatregelen van de regeringMichel in de nabije toekomst volledig uitgesloten zal worden.

Dan zit hij in hetzelfde schuitje als 70 procent van de jonge werkzoekenden (min 25 jaar) die ingeschreven zijn bij de VDAB en geen RVA-uitkering krijgen.

ELS (55) IS LAAGGESCHOOLD

Els werkte 35 jaar voor dezelfde werkgever. Eind 2013 werd zij werkloos door een faling van het bedrijf. Als laaggeschoolde en als 50-plusser vindt zij moeilijk ander werk.

• Zijn inkomen: 930,54 euro • Had normaal recht op: 1 305,31 euro Patrick werkte 42 jaar bij diverse werkgevers. Eind 2017 werd hij werkloos.

Door de uitdoving van de anciënniteitstoeslag en de indexsprong van de regering-Michel, krijgt Patrick als samenwonende werkloze nog maar 930,54 euro in plaats van 1 305,31 euro per maand.

Grensarbeiders vallen bijvoorbeeld voor het pensioen of de ziekteverzekering onder de regels van het land waar ze werken, en waar ze ook sociale bijdragen betalen.

Maar dat is niet zo voor de werkloosheidsvergoeding. Als ze hun werk verliezen, vallen ze voor een werkloosheidsuitkering terug op de regels van het land waar ze wonen.

Dat heeft soms bizarre gevolgen. Zeker voor de Belgen die in Nederland werken, en op hogere leeftijd werkloos worden. Zij krijgen – volgens de Belgische wetgeving – een werkloosheidsuitkering tot de Belgische wettelijke pensioenleeftijd van 65 jaar. Maar sinds 2013 gaat in Nederland de

• Haar inkomen: 1 524,90 euro • Had normaal recht op: 1 612,97 euro

-€374,77/MAAND

tel: je wordt werkloos op je 63ste, maar je vindt niet meteen werk. Dan krijg je een werkloosheidsvergoeding, indien nodig tot je 65 jaar bent. Vanaf dat moment val je automatisch terug op het wettelijk rustpensioen. Dat is voor het grootste deel van de werknemers zo, maar niet voor iedereen. Voor grensarbeiders – werknemers die in België wonen, maar in een van onze buurlanden werken – is het iets complexer.

Pensioenleeftijd omhoog

-€88,07/MAAND

PATRICK (58) WERKTE 42 JAAR

2012

S

Bart heeft zijn studie succesvol voltooid, maar moet eerst één jaar actief zoeken naar werk vooraleer hij recht heeft op een inschakelingsuitkering.

Vroeger duurde dat doorgaans zes of negen maanden.

HELFT WERKLOZEN RISKEERT ARMOEDE

Grensarbeiders die op latere leeftijd werkloos worden, zullen voortaan niet meer zonder inkomen vallen. Vanaf nu hebben zij ook na hun 65ste recht op een werkloosheidsvergoeding, tot ze de wettelijke pensioenleeftijd van het land waar ze werkten hebben bereikt. De lacune in de wetgeving is opgevuld.

De soap over Europese regels voor rijen rusttijden van truckers kent weer een nieuwe aflevering. De laatste herwerkte voorstellen werden 10 januari nog maar eens weggestemd, deze keer in de transportcommissie van het Europees Parlement. Het is al de tweede keer dat het Nederlands Europarlementslid Wim Van De Camp van zijn collega’s terug naar de tekentafel moet. De verwerping is een succes te noemen van een lange reeks protesten tegen de plannen door truckersvakbonden. Een dag voor de stemming wierpen boze truckers nog grensblokkades op. De kans dat er voor de verkiezingen van mei nog nieuwe regels komen, wordt nu wel erg klein.

TEKS T WIM TROCH

LANGERE WACHTTIJD

-€398,73/MAAND

RIJ- EN RUST TIJDEN

Versoepeling weer weggestemd

Oplossing voor oudere werkloze grensarbeiders

Vorige zomer besliste de regering-Michel om de werkloosheidsuitkeringen eerst een beetje te verhogen, om daarna sneller te laten dalen. De uitvoering van deze beslissing hangt nog in de lucht, maar 15 topeconomen waarschuwden al dat die maatregel werklozen niet sneller aan een job zal helpen. Bovendien heeft het ACV nu becijferd dat werklozen onder de regeringen van Di Rupo en Michel al fors hebben ingeleverd. 49 procent van hen loopt zelfs een risico op armoede.

wettelijke pensioenleeftijd geleidelijk omhoog, tot 67 jaar in 2021. Op dit moment ligt die op 66 jaar en vier maanden. Dat betekent dat werkloze grensarbeiders tussen hun 65ste en het moment waarop ze 66 jaar en vier maanden zijn, geen werkloosheidsuitkering of pensioen krijgen. Ze zitten dan in een zogenaamd ‘inkomensvacuüm’. Voor de jaren die de grensarbeiders eventueel in België hebben gewerkt, krijgen ze wel een (karig) pensioen.

Ook Duitsland en Frankrijk verhogen de pensioenleeftijd geleidelijk, maar omdat het in die landen nog mogelijk is om – na een lange loopbaan – vervroegd op pensioen te gaan, was het probleem voor die

Aantal Belgen die werken in het buitenland Luxemburg

Frankrijk

Nederland

Duitsland

42 061 7 734 32 248 6 260 Bron: RIZIV, 2017

Wim David van het ACV kaartte het probleem aan bij federaal volksvertegenwoordiger Roel Deseyn (CD&V).

IAO OVER WERK VAN DE TOEKOMST

werknemers niet zo groot. In Nederland is het niet mogelijk om het wettelijk pensioen vervroegd op te nemen.

Mensen centraal

Met terugwerkende kracht

Hoe moeten we ons werk in de toekomst organiseren? De Internationale Arbeidsorganisatie (IAO) boog zich over die vraag. Conclusie: mensen moeten centraal blijven staan in werk en in de hele samenleving. En niet de economische machine. Daarvoor geven ze verschillende aanbevelingen om beleidsmakers en werkgevers te inspireren.

‘We kregen hier de laatste jaren steeds meer vragen over’, zegt Koen Meesters, nationaal secretaris van het ACV. ‘En dus hebben we de alarmbel geluid bij enkele parlementsleden. Met resultaat, want er is nu een oplossing. Werkloze grensarbeiders zullen na hun 65ste een werkloosheidsuitkering blijven krijgen, tot ze de officiële pensioenleeftijd bereikt hebben van het land waar ze werkten.’

VAKANTIESALON

Aan de nieuwe regeling zijn wel een aantal voorwaarden verbonden. De werknemer moet in een buurland van België hebben gewerkt, voor ten minste vijftien jaar.

Ook moet de werknemer al die tijd zijn of haar hoofdverblijfplaats in België hebben behouden. De nieuwe regeling verscheen net voor de jaarwisseling in het Staatsblad, maar geldt met terugwerkende kracht vanaf 1 januari 2018.

Reisaanbod Samana Samana organiseert jaarlijks vakanties voor mensen met een chronische ziekte of een fysieke beperking. Wil je weten waar je overal naartoe kunt?

Samana stelt haar aanbod voor op het Vakantiesalon in de hallen van Antwerp Expo van 24 tot 27 januari. >>>

Els kwam gelukkig nog in aanmerking voor de anciënniteitstoeslag, een maatregel die uitdooft.

Daardoor krijgt zij als alleenstaande werkloze met een kind ten laste 1 524,90 euro per maand. Maar doordat de fiscale vermindering voor vervangingsinkomens al vier jaar niet meer geïndexeerd wordt en door de indexsprong van de regering-Michel heeft zij ook moeten inleveren. Dat komt neer op 1 056,80 euro netto minder per jaar.

2015

• Schoolverlaters krijgen pas inschakelingsuitkering na één jaar. De uitkering wordt beperkt tot maximaal drie jaar.

• Werkloosheidsuitkering zakt sneller naar een minimumuitkering (versterkte degressiviteit).

• Oudere werklozen krijgen anciënniteitstoeslag pas vanaf 55 jaar, in plaats van 50 jaar.

• Lagere pensioenrechten voor wie een minimale werkloosheidsuitkering ontvangt.

Reserveer voordelig online tickets op www.vakantiesalon-antwerpen.be

400 000 LANGDURIG ZIEK

Proefproject tegen burn-out

2019 • Geen inschakelingsuitkering meer voor jongeren die na 24 jaar afstuderen en voor jongeren (< 21 jaar) zonder ‘goed’ diploma.

• Anciënniteitstoeslag voor oudere werklozen dooft geleidelijk uit.

• Uitkering voor tijdelijke werkloosheid daalt van 70 naar 65 procent.

• Inkomensgarantie-uitkering voor onvrijwillig deeltijdse werknemers wordt verlaagd.

• Indexsprong van 2 procent.

• Fiscale vermindering voor vervangingsinkomens wordt niet geïndexeerd.

• Het politieke getouwtrek rond de verdere verlaging van de werkloosheidsuitkeringen blijft voortduren.

TEKS TEN LEEN GREVENDONCK, ERIK VAN LAECKE

5

Geen periode zonder inkomen meer

Meer dan 30 000 Belgen werken in Nederland, onder meer in de DAF-fabriek in Eindhoven.

© Belga

4

Een 50-tal bedrijven start deze maand met proefprojecten om burn-out te voorkomen. In ons land zijn 400 000 mensen langdurig ziek. Veel van hen kampen met mentale en psychosociale problemen, waaronder burn-out. Burnout aanpakken is een van de grote uitdagingen van deze tijd. Vakbonden en werkgevers werkten daarvoor samen een kader uit. Tussen 1 juli en 15 september konden bedrijven of sectoren projecten indienen. Er kwamen 200 voorstellen waarvan er 50 werden geselecteerd.

6

OPINIE

ACTUEEL

7

BEGRIP

FORUM

WAAROM U BEST OOK STAAKT OP 13 FEBRUARI

IGNAAS DEVISCH PROFESSOR IN DE FILOSOFIE, MEDISCHE FILOSOFIE EN ETHIEK

MARC LEEMANS, VOORZITTER ACV

E

en tijdje terug verstuurde ik de volgende tweet: ‘Het cynisme van vele (volwassen) commentatoren op de klimaatactie van jongeren is stuitend. Op je 17 jaar de moed hebben om (positief) ergens voor op te komen en het uit te leggen in een tv-studio, je moet er moed en branie voor hebben. Alle lof. Gelukkig is er altijd nog jeugd.’ De reactie erop was enorm: meer dan 133 000 weergaven in totaal. Uiteraard waren er ook cynische replieken maar de steun was vrij massaal.

Zowel in het cynisme als in de massale steun loert gemakzucht om de hoek. Vooreerst het cynisme. Doorgaans krijgt ‘de jeugd van tegenwoordig’ het verwijt geen burgerzin of normen en waarden te hebben. Nu ze er wel hebben zijn de cynische reacties niet meer bij te houden: ze zouden hypocriet zijn, niet weten waarover ze praten en vooral willen spijbelen. Die reacties zijn al te makkelijk. Die jongeren doen wat vele grown-ups niet langer durven of kunnen: spontaan opstaan en zonder compromis ergens tegen zijn omdat ze er hun buik van vol hebben.

Waarom betogen we? Omdat we het niet langer pikken. Punt.

Jongeren liggen trouwens meestal aan de basis van verscherpt normenbesef. Denk aan onze omgang met dieren, de discussie over LGBT-rechten, vegetarisme en nu ook het klimaat. Misschien steekt het bij de cynici dat ze zelf niet meer toekomen aan wat jongeren vandaag doen? De betogende studenten hebben immers tot nader order een dikke streep voor op de roepers langs de zijlijn: ze denken na over de toekomst van de wereld en gaan tot actie over.

Tegelijk moeten we ons hoeden voor een andere valkuil: dat we de jongeren doodknuffelen omdat we het eens zijn met hun acties maar dat er verder niets ten gronde zal veranderen. Dan hebben we onze behoefte aan zelfliefde bevredigd door aan de zogeheten goede kant van de geschiedenis te staan maar wat schieten we daarmee op? Het klimaatprobleem blijft een complexe zaak waartoe wetenschappelijke inzichten broodnodig zijn. En soms zullen die inzichten ook tegen ons gevoel ingaan.

Van groot belang is de jongeren te laten betogen en tegelijk samen met hen na te denken over wat nodig en wat haalbaar is.

Samen nadenken betekent dat we moeten reflecteren en onderzoeken hoe we hiermee verder kunnen, jongeren en volwassenen samen. Maar laten we vooral de spontaniteit en het engagement van deze jongeren niet monddood maken door ze nu plat te walsen met vragen waarop we zelf het antwoord niet weten.

Jouw kijk

VOKA De werknemers met het kleinste inkomen moeten volgens Voka netto 100 euro meer krijgen. De overheid moet dat betalen. Waarom betalen de Vokaleden en werkgevers dat dan niet zelf? Ze kunnen het zoals zoveel zaken ‘aftrekken’ als kost.

Dat zou pas respect tonen voor wie de simpelste taken uitvoert en toch een volle dag werkt. Typisch voor de voorstellen van Voka: de gemeenschap (u en ik) laten betalen terwijl zij rijker worden. Wie in één generatie zo rijk kan worden als bijvoorbeeld Marc Coucke heeft ons zijn

Herinnert u zich de actiedag van 14 december nog?

Ik wel. De actie- en stakingsbereidheid bleek een pak groter dan verwacht. Tienduizenden mensen riepen om een serieuze verhoging van de lonen, om minder werkdruk, om een leefbare combinatie van werk en privé en om fatsoenlijke eindeloopbaanregelingen. Dat is voor hen dé inzet van de onderhandelingen voor een interprofessioneel akkoord.

En terecht. Belgische werkers zijn bijzonder productief. Dankzij hun inzet horen we de voorbije jaren vooral hoeraberichten over de economie. Bedrijfsleiders en politici struikelen over elkaar met goed zakennieuws. Het gaat zo hard dat er zelfs een schaarste aan werkkrachten is. En een ijzeren economische wet bepaalt dat schaarste duurder maakt. U weet wat er gebeurt als de aardappeloogst wat minder is. Dan worden de frieten duurder. Die wet dus.

Tot boontje om zijn loontje komt. Dan geldt de frietentheorie niet meer. In augustus liet de vakbond van Belgische bedrijven, het VBO, nog weten dat Planbureau en Nationale Bank de groei onderschatten. Enkele maanden later klonk het plots veel somberder. De brexit, weet je wel. En de Italiaanse budgettaire ontsporing. En de tekorten op de arbeidsmarkt. En de internationale onzekerheden. En de Apples en Facebooks die op de beurzen moeten dimmen. Wat wordt er al niet bij gesleurd.

Om uiteindelijk vooral de rechtmatige verwachtingen van de werknemers te kunnen dimmen.

Want ondanks de royale loonsubsidies, ondanks de indexsprong die ze (jaarlijks) in eigen zak mogen houden, ondanks verminderingen van werkgeversbijdragen en ondanks de verlaging van de bedrijfsbelasting delen aandeelhouders hun winsten niet zo graag met de mensen die het iedere dag weer waarmaken op de werkvloer. Loonbevriezing, loonmatiging, een indexsprong en een nieuwe loonwet

‘Dankzij Belgische werkers horen we de voorbije jaren vooral hoeraberichten over de economie’

producten te duur verkocht, zichzelf een veel hoger ‘loon’ dan dat van zijn werknemers gegeven en te weinig successierechten betaald.

- A. Clarys uit Roeselare SCHEIDEN DOET LIJDEN Ik las de titel ‘Scheiden doet kinderen lijden’ in de laatste Visie. Wat met de kinderen die in een sfeer van ruzie en spanningen leven bij ouders die toch tegen wil en dank bij elkaar blijven? Er zijn al studies gedaan bij kinderen van wie de ouders bij elkaar blijven en toch opgroeien in een sfeer van onveilig-

heid en onduidelijkheid. Als volwassene blijken zij de meeste problemen te ondervinden om een evenwichtig leven te leiden. En het is een verdoken lijden van kinderen. Het is zoals kinderrechtencommissaris Bruno Vanobbergen verwoordt: ‘Kinderen lijden het meest wanneer ouders ruzie maken als de kinderen erbij zijn.’ Dat gebeurt evenzeer daar waar ouders samenblijven. - D. Croonen HORMOONVERSTOORDERS Interessant om de tips over hormoonverstoorders in Visie van 11

vol sjoemelsoftware waren de voorbije jaren dan weer ons deel. Net zoals langer en nog flexibeler werken. Almaar meer mensen krijgen het moeilijk.

Twee (2!) miljoen Belgen zijn net niet arm, maar zitten amper ietsje boven de armoedegrens. Een moment pech kan dan dramatische gevolgen hebben.

Tijdens de onderhandelingen over een nieuw loonakkoord of IPA wilden de bedrijfskoepels, ondanks stevig aandringen, niet ingaan op de terechte vra-

‘Het is de laatste uitweg uit de dwangbuis van managers en hun regering’ gen van hun medewerkers. Voor loonsverhogingen verschuilen die zich achter het voorspelbare en minimalistisch resultaat van de nieuwe loonwet. Meer loonmarge dan 0,8% zou er niet zijn. Want “de wet is de wet”. Correcter zou zijn: de wet is hun wet die hun regering vorig jaar op hun vraag heeft gemaakt. Met serieus wat sjoemelsoftware, zoals bijvoorbeeld 9,8 miljard loonsubsidies en vermindering van werkgeversbijdragen die men niet mag meetellen. Als men die wel zou meetellen dan zouden we een loonvoorsprong van 2,5% hebben.

Er is al even weinig begrip voor onze vraag om de minimumlonen te verhogen, om de combinatie van arbeid en gezin te verbeteren, om de landingsbanen beneden 60 jaar mogelijk te houden, om SWT onder 60 jaar mogelijk te houden, om te gaan naar een individueel recht op 5 dagen vorming.

In deze context heeft verder onderhandelen geen zin.

Dan blijft men doof voor de terechte vragen van zovele gewone mensen die zeer hard werken voor hun boterham en die van hun aandeelhouders. En dus rest niets anders dan protest door op 13 februari te staken. Niet werken en een dag loon verliezen. Omdat het niet anders kan. Omdat het moet. Het is de laatste uitweg uit de dwangbuis van managers en hun regering. En daar moeten we echt uit. Of na de dwangbuis dreigt het gele hesje.

januari te lezen. Zelf volgen wij dat al geruime tijd op, omdat we beseffen dat er bepaalde stoffen ook schadelijk kunnen zijn voor het lichaam. Als wij andere mensen daarop aanspreken, merken we dat zeker niet iedereen zich daar bewust van is. Zo weten weinig mensen dat katoen vaak chemisch behandeld wordt met een textielverharder, appret, om katoen te sparen en een zachte feeling te hebben. Dat is de reden waarom je katoen niet warm mag wassen, zoals vroeger.

- L. Willemkens

Appret is een soort primer of lijm, die chemisch gezien uit alles kan bestaan. Het kan gaan over zinkzout, een stof die risico geeft op kanker. De lijm kan ook op basis zijn van epoxyhars. Na volledige uitharding of uitdroging is epoxyhars in regel niet meer gevaarlijk, maar kan het bij sommigen nog wel eczeem, roodheid en zwellingen veroorzaken.

>>>

Wat denk jij? Mail ons op lezers@visieredactie.be.

© vrt

Cynisme en sentimentalisme

Wannes logeerde een maand bij oma in woonzorgcentrum

‘Iemand met dementie bezoeken hoeft niet deprimerend te zijn’ Toen zijn grootmoe dement werd en niet meer thuis kon blijven, liep Wannes Deleu (35) daarvan weg. Maar hij kreeg wroeging. Hij trok een maand in bij haar in het woonzorgcentrum en maakte er een tv-reportage over.

TEKS T MARTINE CREVE

Je kwam als kind al vroeg in aanraking met dementie?

Wannes Deleu: ‘De ouders van mijn moeder kregen op latere leeftijd dementie. Wij woonden samen in een kangoeroewoning.

Zij hebben mij mee opgevoed. Grootva werd eerst ziek. Hij was een levende encyclopedie. Plots verdween al die kennis, werd grootva helemaal anders. Nadien herhaalde dat scenario zich bij grootmoe.

Ze stond soms midden in de nacht op en maakte zich klaar om les te gaan geven.

De rollen werden omgedraaid. Waar zij mij vroeger hielp met eten, moest ik haar nu helpen. Dat hakte er diep in.’

Heb je je voorbereid?

‘Neen. Ik wilde proefondervindelijk uitvlooien hoe je met mensen met dementie omgaat. Als je plots in je omgeving met de ziekte wordt geconfronteerd, dan ben je ook niet voorbereid. Ik wilde niet als mister perfect het woonzorgcentrum binnenwandelen. Ik heb dan ook fouten gemaakt.’

Welke fouten?

‘Ik bleef te lang hameren op herinneringen. Weet je dat nog? Ken je die nog? Hoe heet ik? Op zo’n vragen komt geen antwoord. Je benadrukt wat niet meer lukt.

Dat is pijnlijk voor de twee partijen. Vertellen over vroeger is wel zeer waardevol.

Maar het is zinloos om voortdurend te polWaarom ging je bij je oma logeren?

‘Grootmoe zien wegzinken, daar kon ik niet sen naar wat mensen met dementie nog onthouden hebben. mee omgaan. Ik ben daarvan weggelopen.

Mensen met dementie leIk vermeed het contact, want ik werd er ongelukven in een eigen wereld.

Die staat mijlenver van de kig van. De band die wij hadden, was weg. Ik wist realiteit. Ik probeerde om Vlamingen hebben hen terug te brengen in de mij geen houding te gedementie. Dat zal verwerkelijkheid. Een vrouw ven, kon niet met haar communiceren. Daarom die wilde bellen naar haar dubbelen tegen 2060. overleden man trachtte ik heb ik mij van haar afgesloten. Maar ik voelde mij uit te leggen dat dat niet daar niet goed bij. Grootkon. Dat maakte haar zeer moe heeft altijd voor mij boos. Het is beter om een procent woont thuis en gezorgd. Nu zij zorg nodig stukje mee te gaan in hun wordt verzorgd door had, verdween ik. Ik wilde wereld. En tegelijk hun familie en/of omgeving. aandacht af te leiden door onze band terugvinden.’

132 000 70

rond de situatie heen te fietsen. Een uur na mijn bezoek weet grootmoe niet meer dat ik daar geweest ben. Maar in tegenstelling tot wat ik dacht is mijn bezoek daarom niet nutteloos. Mensen met dementie leven in het nu. Als je het moment dat je er bent samen geniet van bijvoorbeeld een kop koffie, dan beleef je daar alle twee wel deugd aan. Vanuit die ingesteldheid ga ik nu met grootmoe om.’

Wat is blijven hangen?

‘Muziek doet wonderen bij mensen met dementie. Als grootmoe een slechte dag had, dan nam ik haar mee naar het koor. De liedjes kan ze woord voor woord meezingen. Dat maakt haar zo content. Focussen op wat wel nog kan en zoeken naar waar mensen van genieten, is zo belangrijk.

Dat is ook de boodschap van de campagne Vergeet dementie, onthou mens van het Expertisecentrum Dementie Vlaanderen. Als je hen zo benadert, wordt op bezoek gaan voor iedereen zoveel leuker. Heb zeker

geen schrik om mensen die je graag zag, graag te blijven zien. Je vindt wel manieren om met hen om te gaan. Op bezoek gaan is geen deprimerende bedoening. Humor kan gerust. Ik ben in januari al veel meer bij grootmoe langs gegaan dan het vorig jaar.

Maar de jaren dat ik haar ben kwijtgeraakt, kan ik niet meer inhalen.’

Hoe ervaar je dementie?

‘Het is een kutziekte. Dementie is hard. De ziekte geeft geen fysieke pijn. Daardoor kun je er moeilijk de vinger op leggen. Dementie is ook bij iedereen anders. Het is waanzinnig wat mantelzorgers en het personeel van de woonzorgcentra allemaal doen. De ziekte gaat gepaard met heel veel emoties.

Vooral dat heeft mij getroffen. Toen een bewoner haar fotoboek kwijt was, werd ze wanhopig en echt verdrietig. Dat sloeg om in blijheid en dankbaarheid toen ik het haar tien minuten later teruggaf. Door dementie doodsangsten uitstaan omdat je fotoboek zoek is, dat kun je toch niet vatten.’

Communicatietips bij dementie Onderzoeker Kasper Bormans (KU Leuven) ontwikkelt manieren om te communiceren met mensen met dementie. Kasper is net als Wannes een van de ambassadeurs van ‘Vergeet dementie, onthou mens’ van Expertisecentrum Dementie Vlaanderen. Zijn tips: • Stel voel- in plaats van kennis-vragen. Dus niet: Oma, op welke datum ben je getrouwd, maar hoe voelde je je op je trouwdag?

• Het is belangrijker DAT we vertellen, dan WAT we vertellen.

• Koppel personen aan objecten om het geheugen te stimuleren. Dat kan met de app MemoryHome. >>> www.memoryhome.org.

Visie geeft 10 exemplaren van het boek Een nieuw geheugenpaleis met bijhorende app MemoryHome weg. Mail naar lezers@visieredactie.be en maak kans op een gratis exemplaar.

8

DOSSIER

DOSSIER

9

INVESTEREN IN

MENSEN

Ruim tien jaar geleden belandden we in de storm van de financiële crisis. De economie ging door een diep dal. Maar met de economie ook ieder van ons. Tegenwoordig klimmen we er weer stilaan uit. Werkgevers kregen de laatste jaren hun drastische verlaging van de werkgeversbijdrage en belastingverlagingen. Nu is het weer tijd om te investeren in mensen. Tot aan de grote verkiezingen van 26 mei gaat Visie op zoek naar investeringen die de mensen van een volgende regering mogen - of moeten - verwachten. Deze week: investeren in gelijkheid.

2 000 000

Belgen leven maar nét boven de armoedegrens

Lage middenklasse in de praktijk: Petra (45) uit Leuven

‘Mijn maanden zijn altijd iets te lang voor mijn inkomen’

Twee miljoen Belgen zijn niet arm, maar slagen er toch niet in om comfortabel te leven. Met hun inkomen vermijden ze wel de grootste armoede, maar aansluiting vinden met de ‘echte’ middenklasse lukt ook niet. Experts pleiten voor een herziening van sociaal beleid. Maar ook het woonbeleid speelt een belangrijke rol.

‘Ik ben blij dat mijn kinderen nooit met honger naar bed gaan’, vertelt Petra, alleenstaande en moeder van twee tienerzonen.

‘Maar daarvoor ben ik wel continu aan het rekenen en plannen. Toch werk ik voltijds en heb een goede job met een degelijk inkomen. Onze basisbehoeftes kan ik betalen, maar ook niet veel meer dan dat. Als internet eens een week niet werkt omdat ik die rekening niet betaald krijg, is dat maar zo. Want ik weet dat er mensen zijn die het nog moeilijker hebben. Ik moet niet iedere dag uitgaven uitstellen. Maar mijn maanden zijn wel altijd iets te lang voor mijn inkomen. Als m’n jongens dan nieuwe schoenen nodig hebben, wacht ik tot het begin van de volgende maand.’

TEKST NILS DE NEUBOURG ILLUSTRATIE RUTGER VAN PARYS

O

p vraag van Denktank Minerva en Decenniumdoelen bracht het Centrum voor Sociologisch Onderzoek van de KU Leuven de lage middenklasse van de laatste dertig jaar in kaart. Twee miljoen of ongeveer één op de vijf Belgen zit in die categorie. Ze beschikken over net genoeg inkomen om aan hun basisbehoeften te voldoen.

Werken helpt om schrijnende armoede te ontvluchten, maar een leven in de lage middenklasse is allesbehalve comfortabel. De levensstandaard van de ‘echte’ middenklasse is zelfs zo goed als onhaalbaar.

Zo’n 500 000 mensen in de lage middenklasse hebben geen partner. Het aantal alleenstaanden in onze samenleving groeit zonder dat het beleid en de sociale zekerheid die tendens volgen. We zijn nog steeds gericht op de tweeverdieners. Die spreidstand zorgt ervoor dat de alleenstaanden moeilijk een comfortabel leven kunnen leiden. Maar ook gezinnen die het met één inkomen moeten doen, komen moeilijk rond.

Het is dan ook niet verwonderlijk dat net die groepen, steeds vaker terechtkomt in die lage middenklasse.

Werk is dus niet altijd een sleutel tot succes. En al zeker niet als je dan ook nog eens een bescheiden loon hebt. De lonen in die lagere sociale klassen zijn de laatste decennia namelijk minder gestegen dan de grotere inkomens.

En het mag dan geen comfortabel loon bieden, werk zorgt er wel voor dat je niet nog verder in armoede tuimelt. Daarom pleit Wim Van Lancker, een van de on-

‘Er blijven nog veel kansen onbenut om met ons sociaal systeem hulp te bieden aan wie het echt nodig heeft’ SANDRA ROSVELDS, HOOFD STUDIEDIENST VAN BEWEGING.NET

Een eigen woning kopen, wordt steeds moeilijker voor jongere generaties in de lage middenklasse.

derzoekers van de KU Leuven, er ook voor om nieuwe tewerkstelling vooral naar de armen en de lage middenklasse te laten gaan. ‘Als overheid kan je dan inzetten op opleidingen tijdens de carrière. Daarnaast kan je als overheid ook zelf geschikte jobs creëren, zoals in de sociale economie of de zorg.’

Manke herverdeling Behalve achterblijvende lonen speelt ook de verouderde visie op herverdeling door de overheid een belangrijke rol. Van Lancker: ‘Werkende alleenstaanden en gezinnen met één kostwinner hebben het minst aan herverdeling door de overheid.

Ze betalen wel hun belastingen maar krijgen weinig of niets vanuit de overheid in termen van inkomen. Zo vallen er steeds meer mensen tussen de mazen van het net.’ De door beweging.net voorgestelde uitbreiding van de werkbonus voor ook de lage middeninkomens zou er bijvoorbeeld voor kunnen zorgen dat die mensen wel een financiële stimulans krijgen van de overheid voor hun werk.

De middelen beter terecht laten komen bij de gehele onderkant van de ladder is daarom volgens Van Lancker hard nodig: ‘Onze sociale zekerheid is veel te hard alleen gericht op de niet-werkenden.

Het mag geen taboe zijn om mensen die

werken ook een uitkering te gunnen. Of om ervoor te zorgen dat mensen die nu werken maar moeilijk rondkomen, ook kunnen profiteren van de herverdeling. Want nu vallen twee miljoen mensen tussen wal en schip. Tussen de wal van de armoede en het schip van de vooruitgang.

Net zoals Van Lancker ziet beweging.net de volgende regering zich ook graag inzetten om de welvaart anders te verdelen. Sandra Rosvelds, hoofd van de Studiedienst van beweging.net: ‘Er blijven nog veel kansen onbenut om met ons sociaal systeem hulp te bieden aan wie het echt nodig heeft.

We moeten ervoor zorgen dat mensen die een loonsverhoging krijgen niet procent van de plots een aantal sociale voordelen verlage middenklasse liezen. Dat betekent sociale correcties zijn alleenstaanden. voor lage inkomens eerder geleidelijk afbouwen in plaats van bruusk bij het In 1985 was dat 9%. overschrijden van een inkomensgrens.’

25 9

procent van de lage middenklasse zijn alleenstaanden met kinderen.

In 1985 was dat 3,7%.

Kopen of huren?

Behalve de alleenstaanden maken ook de gepensioneerden een flinke opmars binnen de categorie. Toch komen de 65-plussers vaker wel rond met hun bescheiden pensioentje. Dat heeft te maken met het feit dat de meerderheid van de ouderen een eigen woning heeft die ze intussen heeft afbetaald. Huurder

of eigenaar zijn van je woning bepaalt dus in de lage middenklasse in grote mate je levensstandaard. Het slechte nieuws is dat de kansen om een eigen woning te kopen voor de jongere generaties in de lage middenklasse veel lager zijn dan die van hun ouders.

Een sociaal woonbeleid is daarom een cruciaal instrument om die grote groep mensen te helpen. Van Lancker legt uit: ‘Je moet minder inzetten op het kopen van een woning. Betaalbaar en goed kunnen wonen is belangrijk, ongeacht je huurder of eigenaar bent.

Momenteel worden huurders heel slecht ondersteund terwijl vooral net de kwetsbare groepen huren.’

Rosvelds treedt Van Lancker daarin bij: ‘Onze opvatting over wonen en het woonbeleid is dringend aan herziening toe. Dat betekent op verschillende vlakken actie ondernemen. Huurders moeten degelijk beschermd worden en goede financiële ondersteuning krijgen. Financieel zwakkere huurders moeten daarbij ook een huursubsidie kunnen krijgen. Sociale huisvesting moet ook een flinke duw in de rug krijgen zodat er sociale woningen kunnen bij komen. Maar evengoed kunnen we private eigenaars belonen voor het verhuren van hun eigendom aan kwetsbare groepen. Een eigen woning kopen moet nog steeds tot de mogelijkheden behoren, maar de woonbonus doet de woonmarkt geen goed en kost de staat alleen maar geld. Op termijn zien we die dus graag afgeschaft, net zoals het belastingvoordeel op een tweede woning.’

‘Voor gewone doktersbezoeken ga ik nu al naar een gratis wijkgezondheidscentrum, al is dat wel een eind van mijn huis. Voor ik het centrum kende, stelde ik een doktersbezoek al eens uit. Voor de beugel van mijn

‘Ik blijf werken omdat ik mijn kinderen niet wil meegeven dat je er ook zonder kan komen.’ jongste zoon zal ik ook moeten kijken welke ik kan betalen. Mijn andere zoon kan alleen de hoorapparaten nemen die de mutualiteiten helemaal terugbetalen. Voor betere zal hij later zelf moeten gaan werken en sparen.’

Net niet arm genoeg ‘Ergens naartoe werken, zoals mijn ouders hebben gedaan, kan ik niet. Die zijn ook ooit met niets begonnen, hebben gewerkt, een huis gekocht en na een tijdje konden ze zich wat luxe veroorloven. Hun drie kinderen konden studeren en op kot. Dat ga ik mijn kinderen nooit kunnen geven. En zonder spaargeld zit een huis kopen er ook niet in.

Eigenlijk word ik dus dubbel gestraft, want ik kan geen woning kopen en mijn huishuur kan ik niet aftrekken van de belastingen.’

‘Ik werk dan wel, maar verdien niet zo veel meer dan een alleenstaande moeder zonder werk. Toch loop ik alle tegemoetkomingen mis, zoals bijvoorbeeld een gratis busabonnement, goedkopere energie of tussenkomst voor schoolkosten. Ik ben eigenlijk net niet arm genoeg. Maar ik blijf werken, voor mezelf en mijn pensioen. Maar ook omdat ik mijn kinderen niet wil meegeven dat je er ook kan komen zonder te werken.’

© Jos Verhoogen

De groep is ook nauwelijks zichtbaar, want veel aandacht krijgt ze niet. In tegenstelling tot de armoedecijfers, waar vaak op wordt gefocust, was er tot voor kort weinig bekend over die lage middenklasse. Nochtans geeft meer dan een op de drie mensen op beroepsactieve leeftijd in die klasse aan de eindjes niet aan elkaar te kunnen knopen.

‘Als mijn wasmachine het morgen begeeft, zal ik met de hand moeten wassen of in de wasserette tot ik genoeg gespaard heb voor een nieuwe. Ook bij een vakantie gaat het zo: dat is sparen en onszelf veel ontzeggen. Ik heb geen auto en mijn kleren koop ik tweedehands of in solden. Dan lukt het ons wel eens om te gaan kamperen.’

‘Ik hoop wel dat het allemaal goed blijft gaan. Want ik weet niet hoe ik plots een grote ziekenhuisfactuur zou moeten betalen. Dan zou ik misschien wel een lening moeten aangaan.’

10

11

VRAAG & ANTWOORD

ZO ZIT DAT

Alexandra Smarandescu (22) na één jaar voorzitterschap van de Vlaamse Jeugdraad

‘Jongeren willen politici die knopen durven door te hakken’ ‘Een woelig jaar, dat veel voldoening gaf.’ Zo vat Alexandra Smarandescu haar eerste jaar als voorzitter van de Vlaamse Jeugdraad samen. De 22-jarige rechtenstudente zit midden in een stevige examenperiode, maar maakt voor ‘Visie’ graag de balans op.

De Vlaamse Jeugdraad is de stem van de 2,6 miljoen jongeren in Vlaanderen en Brussel. Waar ligt de jeugd wakker van?

‘Dat antwoord hangt natuurlijk af van met wie je praat. In ons memorandum voor de verkiezingen van 26 mei staan maar liefst 163 aanbevelingen. Die gaan over verschillende thema’s zoals onderwijs, psychisch welzijn, diversiteit, duurzaamheid, klimaat en lokaal jeugdbeleid. De Vlaamse Jeugdraad schuift wel drie prioriteiten naar voren: onderwijs, psychisch welzijn en diversiteit.’

Onderwijs is een voortdurend voorwerp van discussie. Wat moet er volgens jullie beter?

‘Het onderwijs zou moeten proberen te focussen op het talent van jongeren. Maar dat is niet zo vanzelfsprekend. Leerkrachten hebben veel leerlingen in de klas en sommige hebben al extra aandacht nodig.

Toch is het belangrijk dat elke jongere individueel aandacht krijgt. Zelf heb ik leerkrachten gehad die voor mij een voorbeeld waren en die mij hebben gemotiveerd, waardoor ik meer in mezelf geloofde.’

‘Je kunt niet alle maatschappelijke problemen oplossen door daarover iets te voorzien in de lerarenopleiding’ ALEXANDRA SMARANDESCU, VOORZITTER VAN DE VLAAMSE JEUGDRAAD

‘Spijbelen tegen klimaat is laatste redmiddel’ ‘Als werknemers staken, is dat het laatste redmiddel. Zo moeten de klimaatprotesten van scholieren ook begrepen worden. De tijd dringt en de nieuwe generatie trekt aan de noodrem. Terwijl iedereen discussieert over het spijbelen, vraag ik mij af waarom niet één van onze vier klimaatministers aan de alarmbel trekt?’

‘De nieuwe generatie is niet alleen kritisch, maar ook mondig.

Ze kiest er bewust voor om hier het voortouw te nemen. Ik ben ervan overtuigd dat jongeren in de toekomst steeds vaker een voortrekkersrol zullen spelen in het aankaarten en aanpakken van maatschappelijke uitdagingen.’

TEKS T LEEN GREVENDONCK FOTO MINE DALEMANS

De Vlaamse Jeugdraad is het officiële adviesorgaan voor de Vlaamse regering over alle thema’s die kinderen, jongeren en het jeugdwerk aanbelangen.

Alexandra Smarandescu is nu één jaar voorzitter, maar in september beleefde ze pas echt haar vuurdoop toen bleek dat vier (intussen ex-)adviseurs van de Jeugdraad deel uitmaakten van de extreemrechtse jongerengroepering Schild & Vrienden. ‘Ik ben er snel ingesmeten, maar daardoor kon ik op korte tijd heel erg groeien’, zegt ze. ‘Door de media-aandacht hebben meer jongeren de Vlaamse Jeugdraad leren kennen en hebben nieuwe vrijwilligers zich aangediend.’

KANKERBEHANDELING

Alexandra Smarandescu: ‘Ik denk dat veel jongeren meer open minded zijn, omdat we een generatie zijn die opgegroeid is met diversiteit.’

‘De rol van de leerkracht is een belangrijk thema.

Maar je kan niet alle maatschappelijke problemen oplossen door daarover iets te voorzien in de lerarenopleiding. Wij vinden ook dat beginnende leerkrachten meer ondersteuning verdienen. Zij moeten maar overal plaatsjes invullen en krijgen dan vaak de moeilijkere klassen onder hun hoede.’

Zelf heb je ook het belang van onderwijs ondervonden, en de kennis van het Nederlands.

‘Mijn ouders zijn afkomstig van Roemenië en verhuisden naar België toen ik vierenhalf was. Ik ging hier naar de derde kleuterklas en sprak geen woord Nederlands. Al snel merkte ik hoe moeilijk het is als je je mening niet kunt uiten. Mijn moeder gaf me het goedbedoelde advies om mijn klasgenootjes gewoon na te doen als ik niet begreep wat de juf zei. Op een dag liet een kindje zijn boterham op de grond vallen en toch at hij die verder op. Ik besefte dat ik niet zomaar de kindjes kon nadoen. (lacht) Ik moest zo snel mogelijk de taal leren om voor mezelf te kunnen opkomen. Zo kon ik mijn ouders al snel helpen met de taal en ging ik mee naar het stadhuis, de bank enzovoort. Ik leerde dus al heel vroeg verantwoordelijkheid opnemen. Daar is, denk ik, mijn engagement ontstaan.’

Uit een bevraging van de Vlaamse Jeugdraad blijkt dat een op de drie jongeren zich niet goed in zijn vel voelt. Is dat zo verrassend? Want welke puber is nu niet af en toe ongelukkig?

‘Je soms niet goed in je vel voelen komt voor en veel jongeren kunnen dan wel terecht bij familie en vrienden. Maar bij andere jongeren zijn de problemen veel ernstiger. Wie dan geen netwerk rond zich heeft, ris-

keert dat de problemen aanslepen en verergeren.

Want er is een structureel tekort aan laagdrempelige hulp. Dat probleem heeft de Vlaamse Jeugdraad, ook vroeger al, aangekaart bij Vlaams minister van Welzijn Jo Vandeurzen. En ik ben blij dat de minister niet alleen het probleem erkent maar er ook middelen aan koppelt. Mee dankzij de Rode Neuzendag zijn er in Vlaanderen vijf OverKop-huizen opgericht, waar jongeren bij elkaar terechtkunnen en waar ook professionele hulp wordt voorzien. Het is een plek waar ze zich veilig voelen. Ze leren er dat het oké is om je even niet oké te voelen.’

Diversiteit is nog zo’n hot item. Ligt de jeugd daarvan wakker?

‘Onze samenleving is divers en ze gaat er alleen maar meer divers op worden. Je kan discussiëren of dat goed of slecht is, maar het is vooral een realiteit. De vraag is dus eerder: hoe kunnen we dat zo positief mogelijk tot zijn recht laten komen? Ik zie het persoonlijk als een meerwaarde, omdat je van elkaar kunt leren om dingen vanuit verschillende perspectieven te bekijken.’

‘Uiteraard brengt diversiteit ook uitdagingen met zich mee. Maar door het te problematiseren, geraken we geen stap verder. Ik denk dat sommigen bang zijn voor het onbekende. De enige oplossing is volgens mij in dialoog gaan. Vaak hoor je dat iemand tegen vreemdelingen is, maar zijn buurman die ook een vreemdeling is, dat is dan wel een goeie. (lacht) Dan denk ik: ja, maar de rest die je niet kent, zijn waarschijnlijk ook zo.’

Zijn jongeren over het algemeen verdraagzamer?

‘Ik denk dat veel jongeren meer open minded zijn,

>> omdat we een generatie zijn die opgroeiden met diversiteit. Andere roots, een andere geaardheid of een beperking, dat is voor ons helemaal niet raar.’

Nochtans zien we een tendens van verrechtsing en polarisering. Heeft dat zijn impact op de jeugd?

‘Dat is zeker een tendens die we nu ook veel harder zien bij jongeren. Dat heeft te maken met bepaalde politici, die simplistische antwoorden geven op complexe problemen. En dat slaat aan, in vergelijking met iemand die een ingewikkelde uitleg geeft. Jongeren zoeken naar mensen die knopen durven door te hakken. De tijd dringt ook voor bepaalde maatschappelijke problemen, zoals het klimaat. Ik denk dat dat de reden is dat er een aantal jongeren zijn die autoritaire leiders verkiezen boven de democratie. Maar als zulke leiders echt aan de macht zouden komen, zouden jongeren snel inzien dat dit niet de juiste weg is.’

In welk ziekenhuis heb ik meer overlevingskans bij hoofd- en halskanker?

De overlevingskans van patiënten met hoofd- en halskanker is duidelijk hoger in ziekenhuizen die jaarlijks meer dan twintig patiënten behandelen. Dat blijkt uit een evaluatie van het Federaal Kenniscentrum voor de Gezondheidszorg (KCE).

Bijna 3 000 mensen krijgen jaarlijks te horen dat ze die hoofd- of halskanker hebben. Het gaat om tumoren in de mond, de neus of het strottenhoofd. Ze komen vooral voor bij mannen boven de zestig jaar. De kanker komt in ons land iets vaker voor dan elders in Europa en de overlevingskans is iets lager.

Het KCE stelde vast dat de zorg voor patiënten met hoofd- en halskanker erg verspreid is. De meer dan 9 000 patiënten, die in de periode 2009 tot 2014 de diagnose van één hoofd- of halstumor kregen, werden in 99 verschillende ziekenhuizen behandeld. De helft van die ziekenhuizen zag jaarlijks vier of zelfs minder patiënten met dat soort kanker. Uit onderzoek blijkt nochtans dat de overlevingskans groter is in ziekenhuizen die jaarlijks meer dan twintig patiënten behandelen. Dat is zowel het geval kort na de ingreep als op de langere termijn. Na vijf jaar is de helft van de patiënten die in een

ziekenhuis met zulke expertise terechtkwamen, nog in leven. In ziekenhuizen met minder dan twintig patiënten is dat slechts 46 procent.

In ons land halen 23 ziekenhuizen de drempel van twintig patiënten.

Het KCE beveelt aan om de zorg voor die patiënten te centraliseren in ziekenhuizen met de nodige expertise, zoals dat onlangs ook gebeurde voor slokdarm- en pancreaskankerchirurgie. CM hoopt dat er ook snel referentiecentra komen, zoals bij slokdarm- en pancreaskanker, om de patiënten de beste zorg te kunnen geven.

VAKANTIEPLANNING

Mag ik mijn verlof vrij kiezen?

De zomer is nog veraf, maar onder andere werkende ouders met schoolgaande kinderen maken nu alvast de vakantieplanning voor 2019 op. Aan het inplannen van verlof hangen wel een aantal regels vast.

• De basisregel is dat je je vakantie steeds in overleg met je werkgever plant.

• Het kan daarnaast zijn dat (een deel van) je verlof collectief wordt

vastgelegd. Dat is bijvoorbeeld het geval in de bouwsector. Daarvoor is er ofwel een akkoord nodig in het paritair comité van de sector, ofwel een akkoord binnen je bedrijf tussen werkgever en vakbondsafvaardiging.

• W ie schoolgaande kinderen heeft, krijgt voorrang op andere collega’s om verlof op te nemen in de schoolvakanties. Tenzij daarover andere afspraken bestaan in de onderneming.

• Iedereen heeft het recht om tussen 1 mei en 31 oktober twee weken aaneensluitend verlof op te nemen. In elk geval moet je minstens één week ononderbroken vakantie nemen.

• Wettelijke vakantiedagen moet je vóór 31 december opnemen en kun je in principe niet overdragen naar het volgende jaar.

SLUIPMOORDENAAR IN KEUKENS EN BADKAMERS

Hoe voorkom ik CO-vergiftiging?

Vind jij stemrecht vanaf 16 jaar dan een goed idee?

‘Wij pleiten daarvoor. Jongeren zijn immers veel meer bezig met politieke thema’s dan volwassenen denken.

Tegenstanders zeggen dan dat stemrecht voor jongeren electoraal geen enkel verschil zou maken. Net daarom begrijp ik niet dat je er tegen kan zijn. Voor de jongeren zelf zou het heel wat betekenen om die verantwoordelijkheid te krijgen. Het zou bovendien een manier kunnen zijn om de brug te slaan tussen de politiek en de jeugd. Maar het vergt moed om dat er door te drukken.’

Het was de voorbije dagen bar koud, en in het weerbericht werd meermaals gewaarschuwd voor CO-vergiftiging. Maar wat is dat, en vooral: hoe kun je het voorkomen?

Kool stofmonoxide (CO) is een kleur-, geur- en smaakloos gas. Het komt vrij bij onvolledige verbranding van fossiele brandstoffen (zoals aardgas, hout of stookolie), wanneer er onvoldoende zuurstof in de kamer is. In een woning vormen verwarmingstoestellen en boilers mogelijke bronnen van CO.

>>> Wat is jouw mening?

Mail lezers@visieredactie.be

Als je CO inademt, komt dat CO in je bloed terecht. Daardoor krijgen je organen minder zuurstof. Een

kleine hoeveelheid CO in je lichaam kan geen kwaad, maar een te hoge concentratie kan ernstige gevolgen hebben. De eerste symptomen zijn hoofdpijn, misselijkheid, ademhalingsproblemen … Bij een acute vergiftiging kun je in een coma belanden en kan je overlijden.

Wat kun je doen?

Zorg voor een goede verluchting.

Zeker in de badkamer en de keuken, en in de kamers waar een bijverwarming (op fossiele brandstof) wordt gebruikt. Als je verwarmingstoestel een waakvlam heeft, moet die blauw zijn. Als de vlam bij een gastoestel oranje is, is er onvolle-

dige verbranding en kan er dus te veel CO vrijkomen. Laat je toestellen sowieso regelmatig checken door erkende controleurs, net als de schoorsteen of rookgasafvoer.

Naast een rookmelder is ook een CO-melder de investering waard.

Die slaan alarm als de concentratie CO te hoog is. Je vindt er al vanaf 25 euro. >>> www.antigifcentrum.be

12

TOT JE DIENST

OPROEP

Waar liggen horecawerknemers wakker van?

ACV Voeding en Diensten bereidt zich voor op de komende sectorale onderhandelingen in de horecasector. Daarvoor peilt ze eerst bij haar leden naar hun bekommernissen en behoeften. Op basis daarvan zal de centrale haar eisenbundel opstellen.

>>>

Wat zijn jouw wensen op vlak van loonen arbeidsvoorwaarden? Deel ze op acvvoeding-diensten.acv-online.be

PETITIE VOOR WERKBAAR WERK

Al 70 000 handtekeningen Het ongenoegen bij de werknemers over de verhoging van de pensioenleeftijd en de verstrengde voorwaarden voor landingsbanen en SWT blijft groot. Daarom startten vakbondsafgevaardigden van ACV bouw industrie & energie, ACV-CSC METEA en LBC-NVK een petitie voor werkbaar werk, menselijke eindeloopbanen en respect voor zware beroepen. Die telt al 70 000 handtekeningen. Maandag overhandigden de centrales een eerste lading aan het kabinet van minister van Werk Kris Peeters.

>>>

petitie.be/petitie/werkbare-loopbaan

Geef jouw mening over ziekenhuis van morgen KU Leuven en Vlerick Business School organiseren een bevraging naar hoe het ziekenhuis van de toekomst eruit zou moeten zien. Wil jij mee nadenken over de gezondheidszorg van morgen? Vul dan de vragenlijst online in en geef aan wat jij wel of minder belangrijk vindt. Jouw mening kan mee het beleid sturen.

>>> https://bit.ly/2suOtNT

VACATURES

Voortaan ook eindejaarspremie in gezinszorg en PC 100 Sociaal overleg loont. Dankzij de onderhandelingen van ACV Voeding en Diensten, ACV bouw - industrie & energie, ACV-CSC METEA en ACV-Transcom kunnen de werknemers in paritair comité 100 voortaan genieten van een eindejaarspremie. Ook voor de werknemers in de gezinszorg is er goed nieuws: zij krijgen voortaan een volledige dertiende maand.

Een primeur in de non-profit.

De gezinszorg wordt de eerste tak in de non-profitsector waar een volledige dertiende maand wordt uitbetaald. Op 10 januari werd de cao na lange onderhandelingen ondertekend. Iedereen die ten minste drie maanden dienstanciënniteit heeft, zal vanaf dit jaar de premie krijgen. Als basis voor de berekening van de dertiende maand, wordt het loon van oktober genomen. De cao is evenwel niet van toepassing op de diensten-

cheques-werknemers van de sector. Zij behouden hun eigen regeling.

Ook voor wie in paritair comité (PC) 100 werkt heeft het ACV voor vooruitgang gezorgd. Voor het eerst is daar vorige maand een sectorale eindejaarspremie uitbetaald. Tot vorig jaar waren werkgevers niet verplicht om in december een premie te betalen, maar voortaan dus wel. Iedereen die ten minste zes maan-

den (onafgebroken) in de onderneming werkt, heeft er recht op. Het gaat – bij een voltijdse betrekking – om een premie van 31 keer het uurloon van december. Een deeltijdse arbeider heeft recht op de premie in verhouding tot zijn arbeidsduur.

Werkgevers in PC 100 zijn verplicht om de premie automatisch uit te betalen.

PC 100 is een beetje een bijzonder geval. Je vindt er arbeiders uit de publiciteit, distributie, logistiek, dienstverlening … Allemaal werken ze in bedrijven die niet kunnen ondergebracht worden in een specifieke sector. Om te weten onder welk paritair comité jij werkt, kun je op je loonfiche kijken. Je kunt het natuurlijk ook navragen bij de personeelsdienst of jouw vakbondsafgevaardigde. Check dus zeker of ook jij recht hebt op de eindejaarspremie.

Betaling voor adoptie- en pleegouderverlof 2019 is nog niet rond In de laatste Visie van 2018 stond dat de voorwaarden voor het adoptieverlof wijzigen en dat ook voor pleegouders pleegouderverlof wordt ingevoerd. Maar de regering is ondertussen omgevormd naar een regering van lopende zaken. Dat heeft gevolgen voor de uitbetaling van het adoptieverlof en het pleegouderverlof.

Als loontrekkende kun je bij je werkgever het adoptieverlof en pleegouderverlof opnemen op basis van de nieuwe wetgeving, want het arbeidsrecht is al aangepast. De werkgever betaalt de eerste drie dagen. Voor de andere verlofdagen geeft het ziekenfonds een uitkering. Het ziekenfonds kan dat nu wettelijk niet doen, omdat er gewerkt wordt

met een voorlopige begroting waarin het geld voor de nieuwe maatregelen niet is voorzien.

Het pleegouderverlof is nieuw en kan dus nu niet betaald worden. Het adoptieverlof kan alleen betaald worden voor de periodes die voldoen aan de voorwaarden van 2018. Het zieken-

fonds zal de betaling voor het verlof in de nieuwe regeling doen van zodra dat wettelijk kan. Een juiste datum kan nu nog niet gegeven worden.

Ben je zelfstandige, dan kun je nu geen pleegouderverlof aanvragen omdat de wettelijke wijzigingen nog niet gepubliceerd zijn. Voor het adoptieverlof geldt dezelfde regeling als voor loontrekkenden. Je kunt als zelfstandige dus adoptieverlof nemen op basis van de nieuwe voorwaarden, maar je wordt alleen betaald voor de periodes die voldoen aan de oude voorwaarden.

De overige periodes zullen betaald worden, wanneer dat wettelijk mogelijk wordt.

Verblijfsvakantie in het Verblijfsvakantie zonnige in het Mallorca zonnige Mallorca 8-daagse vakantie in een viersterrenhotel 8-daagse vakantie in een viersterrenhotel

ACV VOEDING EN DIENSTEN ZOEK T Boekhouder 100 % - onbepaalde duur – Brussel Solliciteer vóór 1 maart. acv-voeding-diensten.acv-online.be

Geniet op het zonnige eiland Mallorca Geniet van op hetprachtige zonnige eiland Mallorca stranden, van prachtige stranden, helder helder water, de schitterende natuur en culturele water, de schitterende pareltjes natuur en culturele waaronder pareltjes waaronderde de Kathedraal la Seu, Soller, Valldemossa Kathedraal enlaDeià.

Seu, Soller,Tijdens Valldemossa ende Deià. reis Tijdens de worden reis worden er enkele optionele excursies georganiseerd. er enkele optionele excursies georganiseerd.

VZW HUIS VAN DE ARBEID ZOEK T Telefonist - onthaalbediende 60 % – tijdelijk contract met optie vast – tweetalig (NL\FR) Solliciteer vóór 31 januari via mail: personeelsdienst@hvda.be (aan dhr. Ludwig Schack)

Prijzen en periodes: Prijzen en periodes: Verblijf in Mallorca van 25 april tot 2Verblijf mei, in Mallorca vanvan 825 tot april tot 15 2 mei, mei, van 8 van tot 15 mei, 15 vantot 15 tot 22 mei, van 22 tot 29 mei of van 2 tot 22 mei, 9 van oktober 22 tot 29 mei of 2019. van 2 tot 9 Dit oktober telkens 2019. Dit telkens voor de prijs van 765 euro.De toeslag voorvoor de prijs van een 765 euro.De single toeslag kamer voor een singlebedraagt kamer bedraagt 126 euro.

126 euro.

CM ZOEK T Adjunct Service Delivery Manager Software Engineer Cobol Expert/medewerker CM-Zorgkas 100 % – Schaarbeek – onbepaalde duur Reva- of huisarts 50 % - Zandhoven – onbepaalde duur Meer info: www.cmjobs.be

Je verblijft er in volpension in het moderne viersterrenhotel Caballero Je verblijft er in volpension in het moderne viersterrenhotel Caballero met buiten- en binnenzwembad. met buiten- en binnenzwembad.

Boek snel via 070 233 119 Boek of snel www.intersoc.be via 070 233 119 of www.intersoc.be

Intersoc Werkvakanties Intersoc Werkvakanties

Infomoment voor nieuwe vrijwilligers Infomoment voor nieuwe vrijwilligers Op 19 februari 2019 organiseren we Op 19 een februari infomoment 2019 organiseren we een infomoment voor nieuwe voor nieuwe vrijwilligers in De Blauwput in Leuven. vrijwilligers in De Blauwput in Leuven.

Zin om komende zomer de handen Zinuit om komende de mouwen zomer de handen te uit desteken mouwen te steken in in een een van onze hotels in Europa? Dan is dit van onze het hotels ideale in Europa?moment Dan is dit het idealeom moment meer om meerte te weten te komen over gratis vrijwilligerswerk weten te komen over gratis bij vrijwilligerswerk Intersoc.bij Intersoc.

Meer informatie vind je op: www.intersoc.be/infomomenten Meer informatie vind je op: www.intersoc.be/infomomenten

16 UITLAATKLEP Het leven is vaak rennen, springen, vliegen, duiken, vallen, opstaan en weer doorgaan. Net daarom staat Visie graag even stil en stellen we een Bekende of Boeiende Vlaming tien vragen om tot rust te komen.

Deze week zanger en acteur PIETER EMBRECHTS (46) TEKS T WIM TROCH - FOTO JONAS LAMPENS

Pieter, ‘Voor veel dingen, maar toch vooral voor het besef dat onze positie op aarde – hier in Vlaanderen – de plek is van de chansards. We mogen gerust meer bewust worden gemaakt dat we geluk hebben dat we hier geboren zijn.

Ik denk dat er dan een grotere openheid zou bestaan, en dat er dan wat genuanceerder zou worden gedacht over migratie of klimaat.’

1

‘Ik ben nogal perfectionistisch.

Maniakaal bijna. Zo heb ik bijzonder veel tijd besteed aan het nieuwe boek dat onlangs verscheen, als uitloper van mijn theatertournee ‘A Street Concert’.

Ik heb me bezig gehouden met tekst, foto’s, de cd, de vormgeving … Met alles eigenlijk. Het resultaat mag best gezien worden, maar dat heeft zeer veel tijd en energie gekost.’

4

6

2

5

7

Waarvoor is er te weinig aandacht in de samenleving?

Welke mooie waarde dank je aan je ouders?

‘De openheid naar andere culturen. Mijn vader was directeur van het Centrum voor Ontwikkelingssamenwerking. Daardoor zaten er bij ons thuis al wel eens mensen uit pakweg Suriname aan tafel. Voor mij was het dus van jongs af aan evident dat er mensen met een andere huidskleur of cultuur over de vloer kwamen. Van mijn moeder heb ik meegekregen dat muziek een deel van het leven is.’

3

Wat zou je graag beter kunnen?

‘Doseren. Ik heb niet het talent om weinig te doen, of om me op één ding te focussen. Ik combineer van alles, en neem daardoor veel te veel hooi op mijn vork met als gevolg dat ik me soms vergaloppeer. Het is bijvoorbeeld al een hele tijd geleden dat ik nog eens een weekend vrij had. Ik zou graag wat meer kunnen loslaten, wat meer onbevangen leven.’

Waaraan besteed je te veel of net te weinig tijd?

Welk boek heb je het laatst gelezen of welk boek heeft indruk op je gemaakt?

‘Hoewel ik graag lees, ben ik wat te onrustig om gewoon met een boek in de hand te gaan zitten. Een boek waar ik wel van onder de indruk was, is ‘Wil’ van Jeroen Olyslaegers. Echt heel slim, en fijn geschreven. Het is pure rock-’n-roll. Hij zet zich zo af tegen de literaire conventies, dat het weer literatuur wordt.’

Wat zou je uitvinden om van de wereld een betere plek te maken?

‘Goh, zoiets als ‘Beam me up, Scotty’.

Zou het niet geweldig zijn als we geen auto’s en vliegtuigen meer nodig hebben, maar gewoon kunnen denken ‘Ik wil in Venetië zijn’ en hop, je bent in Venetië. Hoewel ‘onderweg zijn’ best zijn charme heeft, zou het toch een mooie tijdswinst betekenen. Om van de voordelen voor het milieu nog maar te zwijgen.’

Waar op de wereld zou jij je nog thuis kunnen voelen?

‘Op veel plekken, denk ik. Al ben ik wel een stadsvogel. Ik hoor soms van mensen die een jaar de wereld rondtrekken, of drie maanden op Bali gaan wonen. Dat klinkt allemaal superromantisch, maar het is niet echt iets voor mij. Ik wil op een podium kunnen staan, en impact hebben op het sociale weefsel met wat ik doe. Daarvoor moet je toch meestal in de stad zijn.’

8

Wat zou iedereen op school moeten leren?

‘Ik zag ooit een sketch van Ricky Gervais, waarin hij ervoor pleitte dat kinderen voor hun 21ste nooit met religie in contact zouden mogen komen.

Want religie werkt met strikte dogma’s, die je in termen van ‘goed’ en ‘niet goed’ doen denken. Eerder dan een wij-zij-denken zouden de Rechten van de Mens een centralere plaats mogen krijgen. Er mag in het onderwijs ook meer aandacht gaan naar relaties.

Daarmee bedoel ik: hoe ga je om met vrienden, hoe bouw je sociale contacten op, wat kun je wel en niet doen …

Te veel mensen zijn daarin onbeholpen.’

9

Stel dat je eens zou kunnen afspreken met een bekend persoon, met wie zou je dan een terrasje willen doen en waarom?

‘Misschien wel met Jezus. Dat is zo’n mythisch figuur. Alle verhalen zijn allicht een eigen leven gaan leiden. Ik ben benieuwd hoe hij echt was, en wat er allemaal precies is gebeurd. Hij mag me wel eens meenemen naar het bronverhaal.’

10

Welk beroep zou je uitoefenen, als je niet kon doen wat je nu doet?

‘Toen ik afstudeerde op de middelbare school, had ik drie pistes. De eerste was dat ik beeldhouwer zou worden.

Nog altijd heb ik een passie voor de beeldende kunst. Een tweede optie was dat ik in de productontwikkeling zou gaan. Nadenken over nieuwe technologie, nieuwe toestellen en voorwerpen ontwerpen. Ik zag mezelf wel als uitvinder. De derde piste was om me volledig te geven aan teksten. Ik wilde toneel spelen. Daar ben ik voor gegaan, en daar is dan van alles bijgekomen.’

‘We mogen gerust meer bewust worden gemaakt dat we geluk hebben dat we hier geboren zijn’ PIETER EMBRECHTS