discover live music
classical encounters 8 T/M 12 MEI 2019
Music Never Dies Mysterieuze dood, sterke verhalen…
er, d r Mu th & My stery My
Artistiek leider Eva Stegeman over duivelskunsten en eeuwige schoonheid
Hippe historische instrumenten en moderne Mozart Rembrandt Frerichs Trio
Kamermuziek in Den Haag, Leiden, Voorburg en Voorschoten LEIDSE HUISKAMERS TRILOGIE CLASSICAL ENCOUNTERS TALENT SUPPORT CONCERTEN DE DUIVEL IN DE MUZIEK
DIE WINTERREISE
Bariton André Morsch ENGELEN EN DUIVELS
Tango met Isabelle van Keulen TOPTALENT
Strijbos en Van Loenen en vele anderen
2
BIJLAGE CLASSICAL ENCOUNTERS 2019
WO8
ZA11
20.15 UUR Openingsconcert De Dood en het Meisje
11.00 -11.45 UUR Murder, Myth & Mystery Mozarts mysterieuze finale
Schubert – Strijkkwartet nr.14 in d-klein ‘Der Tod und das Mädchen’ Janá ek – Strijkkwartet nr.1 ‘Kreutzersonate’
> MUSEUM SWAENSTEYN | VOORBURG
Murder, Myth & Mystery
Murder, Myth & Mystery
> NIEUWE KERK | DEN HAAG
14.00 -17.00 UUR Murder, Myth & Mystery Leidse Huiskamers-trilogie
DO9
Er zijn van die verhalen die je niet met de waarheid moet verpesten… Wandel langs drie Leidse huiskamers en ontrafel de mythes rondom de mysterieuze dood van Schumann, Alkan en Tsjaikovksi. Kamermuziek back to its roots!
20.15 UUR Onvoltooid Verleden Tijd
> LEIDSE HUISKAMERS | LEIDEN
Mozart – Requiem in d-klein KV 626 (originele, onvoltooide versie) bew. Marijn van Prooijen, 2019 – wereldpremière Lekeu – Pianokwartet (onvoltooid 1893-94)
Rik Kuppen (l) & Jelmer de Moed (r)
17.00 -17.45 UUR Murder, Myth & Mystery Anton Webern – letterlijk de sigaar…
Murder, Myth & Mystery
Webern – Langsamer Satz (1905) Webern – 6 Bagatelles Sjostakovitsj – Strijkkwartet nr. 8
Thomas Prechal
14.00 -17.00 UUR Classical Encounters Talent Support-concerten 14.00 Eersteprijswinnaar Prinses Christina Concours 2019 (finale 14 april) 15.15 Thomas Prechal – cello (Academie voor Muzikaal Talent) 16.30 Jelmer de Moed – klarinet (laureaat Classic Young Masters) Rik Kuppen – piano (finalist Dutch Classcial Talent) > MAROTZAAL KASTEEL DUIVENVOORDE | VOORSCHOTEN
> HAAGS HISTORISCH MUSEUM | DEN HAAG
19.30 -20.45 UUR Die Winterreise Schubert – Die Winterreise (bew. voor bariton en strijkkwartet: Richard Krug)
11.00 -11.45 UUR Murder, Myth & Mystery De fatale fietstocht van Ernest Chausson
Lili Boulanger – D’un matin de printemps voor pianotrio (1918) Chausson – Pianotrio in g-klein op.3 > COMM – MUSEUM VOOR COMMUNICATIE | DEN HAAG
13.30 -14.30 UUR De duivel in de muziek Een duivels spannend programma rondom de diabolus in musica: de tritonus, het interval dat de duivel representeert, met o.m. Saint-Saëns’ Danse Macabre, Bach, jazzmuziek van Jobim, Bernsteins Maria uit West Side Story en L’histoire du Soldat van Stravinsky. Presentatie: Leo Samama.
14.15 -15.00 UUR Faust – Een duivelse vertelling door Viotta Jeugdorkest
15.30 -16.30 UUR Slotconcert Rembrandt Frerichs Trio Music Never Dies! Het Rembrandt Frerichs Trio schetst op oude instrumenten een toekomst met muziek van ons allang ontvallen componisten, van wie de muziek voortleeft en tot de verbeelding blijft spreken bij alle generaties: Music Never Dies! > COMM – MUSEUM VOOR COMMUNICATIE | DEN HAAG
classical encounters 2019
Voorheen: Internationaal Kamermuziekfestival Den Haag discover—
c enclaosusnical ters kamerm
21.30 -22.30 UUR Over Orpheus Jan-Peter de Graaff – Jutters (nieuw werk voor viool solo, 2019) Bartók – Sonate voor viool solo J.S. Bach – Ciaconna uit Partita voor viool solo, BWV 1004
uziek in
> LOURDESKERK | SCHEVENINGEN
20.30 UUR (Inloop met muziek vanaf 20:00 uur) Ángeles y Diablos Tango met Isabelle van Keulen Een meeslepende ode aan de tango, aan Piazzolla en aan zijn ‘Engelen en Duivels’ met het Isabelle van Keulen Ensemble.
> NIEUWE KERK | DEN HAAG > LOURDESKERK | SCHEVENINGEN
c
Den Haag
Music Never Dies 8–12 me
16 e editie
Een luchtige familievoorstelling met bekende werken die voor Faust-verhalen werden gecomponeerd van Berlioz, Gounod, Tsjaikovski en Grieg door het Haagse Viotta Jeugdorkest.
live—musi
i 2019
: Music
Never Di
Magere Hein, duiv elskuns digheid ten en het van ons bes hiernam inspirati aals: de ebron voo taan vormt sind eins mensen r compon Artistiek heugen leider Eva isten en is een andere festivale kunsten ditie aan Stegeman wijdt aars. dan ook dit them een a: ‘Music Never Dies complete Versprei d over de ’! stad bied tival Clas t het jaar sical Enc lijkse kam ounters kaal avo bekende ntuur doo ermuzie mee kfes r internat talent op ionale topm sterwerken én de prac htigste muziusici en locaties aanstor . mend Van 8 t/m 12 mei brui lang van sen Den kamerm Haag en uziek – omstrek we ontm en vijf dag oeten je en graag!
LOCATIES Nieuwe Kerk Spui 174, Den
> NIEUWE KERK | DEN HAAG
Murder, Myth & Mystery
> COMM – MUSEUM VOOR COMMUNICATIE | DEN HAAG
> AALMARKTZAAL / STADSGEHOORZAAL | LEIDEN
VR10
ZO12
Haag
Lourdesk erk Sche veningen 2e Mess straat 108, Den Haag Kasteel Duivenvo orde Laan van Duivenvoo rde 4, Voors choten COMM – Museum voor Com Zeestraat 82, Den municatie Haag Aalmarktz aal – Stad Breestraat sgehoorza 60, Leide al Leide n n
Murder, Myth & Mystery
TICKETS wwww.cla ssica
es
lencounter
CONTACT info@class icalencoun
dis cov er—
c enclaosusnical ters live —m
usi c
Hét ziek kam ermu festi val Haag ! van Den
s.nl
ters.nl
8– 12 m ei 20 19 ww w.c las
sica len cou
nte rs.n l
Niet iedereen blaast bejaard en levensmoe zijn laatste adem uit. Sommige componisten kwamen op heel onverwachte of bizarre wijze aan hun einde. In onze nieuwe Murder, Myth & Mystery-serie werpen we een licht op de mysterieuze levenseindes van beroemde componisten.
3
BIJLAGE CLASSICAL ENCOUNTERS 2019
INTERVIEW EVA STEGEMAN
We spreken Eva Stegeman, violiste en artistiek leider van Classical Encounters, het kamermuziekfestival dat alweer zijn 16de editie beleeft. Met een prikkelend thema dit jaar: Music Never Dies. Magere Hein, duivelskunsten en het hiernamaals: de eindigheid van het bestaan vormt sinds mensenheugenis een inspiratiebron voor componisten en andere kunstenaars. Niet zo gek, in vroeger tijden was Magere Hein een persoon om altijd rekening mee te houden. Vandaag de dag is hij naar de marge verdrongen: we schenken er nog een in, steken er nog een op en dansen tot de zon ondergaat. Maar tijdens Classical Encounters kijken we hem recht in de ogen: confronterend, mysterieus, maar ook grappig en troostrijk.
Over duivelskunsten en eeuwige schoonheid
Misschien maar eerst de verplichte reclamejingle doen? Wanneer moeten de mensen naar het festival komen? Eva Stegeman lacht kort. ‘Ja, laten we dat maar gelijk doen: reserveer maar vast woensdag 8 tot en met zondag 12 mei in je agenda. Dat zijn de dagen waarop we spelen. Uiteraard in de Nieuwe Kerk, maar ook op andere locaties in Den Haag en omstreken. Dit jaar spelen we bijvoorbeeld ook in drie Leidse huiskamers, in de Stadsgehoorzaal in Leiden en voor het eerst in COMM, het Museum voor Communicatie.’ Tijdens het festival is een mooie mix van gekende klassieke werken te horen, Die Winterreise van Schubert, kamermuziek van Tsjaikovski en Schumann, solowerk van Bach. Maar als iets Classical Encounters kenmerkt, dan is het toch ook wel het gedurfde programmeren, die lichte hang naar experiment? ‘Ja. Klopt. Ook dit jaar hebben we weer een aantal echt mooie experimenten in het programma opgenomen.’ Noem er eens enkele? ‘De bewerking van het Requiem van Mozart. Daar moet ik meteen aan denken. Marijn van Prooijen heeft daar een prachtige bewerking van gemaakt. En als ik dat even zwaar mag aan-
zetten: Nederland beleeft dan een wereldpremière!’ Het stuk wordt in een nieuwe kamermuziekbezetting opgevoerd, waarbij bovendien plek is ingeruimd voor muziekinstrumenten die je niet iedere dag in een concertzaal zult aantreffen. ‘De sackbut, bijvoorbeeld, een baroktrombone, en bassethoorns, een hobo d’amore en een natuurhoorn, die vanwege hun bijzondere klankkleur voor deze bewerking van een vocaal werk zijn gekozen. Mag ik er nog een noemen? Natuurlijk de vier strijkers die in het openingsconcert Janá eks Kreuzersonate spelen. Samen met een acteur laten zij de woorden van Tolstoj waarop Janá ek zich baseerde, samenvloeien met de muziek. Dat wordt een heel spannende avond, daar verheug ik me enorm op.’ Toen ik het thema van het festival voor het eerst hoorde, dacht ik: gedurfd! ‘Vind je? Nou ja, misschien ook wel. Feit is dat de meest mooie muziek ontstaan is, als componisten zich in hun ogen misschien wel voor de laatste keer aan een compositie zetten.’ Natuurlijk Mozarts Requiem, de kamermuziek die Schubert vlak voor het einde van zijn toch al korte leven produceerde, Sjostakovitsj’ 8ste Strijkkwartet. Mahler en zijn onafgemaakte Tiende. In het aangezicht van de dood worden
prachtige stukken gecomponeerd. ‘En dus horen we tijdens Classical Encounters muziek die troost, muziek die fascineert, muziek die een gruwelverhaal begeleidt. En misschien horen we zelfs muziek die ons doet geloven dat er meer is dan het leven.’
“ In het aangezicht van de dood worden prachtige stukken gecomponeerd.” Andere toppers? ‘Stervioliste Isabelle van Keulen, natuurlijk!’ Zij brengt met haar ensemble een meeslepende ode aan de tango, aan Piazzolla en aan zijn ‘Engelen en Duivels’; de engel als symbool van de tango, de dood en de wedergeboorte. ‘En bariton André Morsch. Ik ben enorm blij dat hij met ons Schuberts Winterreise komt zingen, een betere zanger kun je je voor deze liedcyclus niet wensen!’
Als je een voorbeeld zou mogen geven van wat dit festival anders maakt dan andere festivals? Een kleine frons. Een korte denkpauze. ‘Nou, misschien zijn onze huiskamerconcerten in Leiden een mooi voorbeeld. Ik noemde ze al eerder. Die concertjes zijn écht intiem. Dicht op de huid geniet je van muziek in de persoonlijke sfeer van iemands huiskamer. Kamermuziek, zoals kamermuziek ooit bedoeld was. Die sfeer zoeken we eigenlijk tijdens al onze concerten op. De ‘encounter’ in onze festivalnaam, die willen we écht aangaan, het publiek ontmoeten en deelgenoot maken van de ontmoeting tussen musici. Dat persoonlijke en onvoorspelbare, dan gaat kamermuziek leven.’
The big question
25 ME I
MASTERCLASS DOOR CHEF-DIRIGENT NICHOLAS COLLON MAHLER 5 - RESIDENTIE ORKEST DE VIJF VAN MAHLER PANEL OVER LEVENSVRAGEN
5
BIJLAGE CLASSICAL ENCOUNTERS 2019
Rembrandt Frerichs
Hippe historische instrumenten en moderne Mozart Rembrandt Frerichs Trio Music Never Dies ZO 12 MEI / 15.30 UUR COMM – Museum voor Communicatie Den Haag Rembrandt Frerichs – fortepiano (anno 1790), harmonium (anno 1860) Benjamin Glorieux – bas / violone Vinsent Planjer – percussie
“ Heb je ooit een achttiendeeeuwse fortepiano, een violone uit 1560 en een historische drumkit horen grooven op hedendaagse muziek en improvisatie?”
Over het Rembrandt Frerichs Trio en jazz op historische instrumenten... De klassieke scene kent voor jazzpianist Rembrandt Frerichs geen geheimen. Hij verkent graag onontgonnen muzikaal terrein, bij voorkeur niet via gebaande paden. Frerichs studeerde in New York en Den Haag, woonde in Egypte, vond inspiratie in muziek van het Midden-Oosten en speelde, samen met zijn Rembrandt Frerichs Trio, met musici uit alle windstreken. Hem een bezig baasje noemen zou een mild understatement zijn. Al vroeg sprong zijn talent eruit. Zo studeerde hij (bekostigd uit het Fonds voor excellerende jonge musici) aan het conservatorium van New York. En studeerde hij cum laude af aan het Koninklijk Conservatorium in Den Haag. Naast zijn eigen ensembles speelde hij met grootheden als saxofonist Michael Brecker en muzikanten als Paolo Fresu (jazz) en Kayhan Kalor (wereldmuziek).
Voor het slotconcert brengt hij dit Trayserharmonium uit 1860 mee, ‘opgeduikeld in een kringloopwinkel!’ Hij zag een wat verweesd, maar in de kern prachtig Zuid-Duits zuigharmonium. Daar wist hij wel raad mee. Hij liet het restaureren en het kreeg een rol op The Contemporary Fortepiano, en in het programma dat hij op Classical Encounters speelt; Music Never Dies.
Zijn interesse in oude muziek en oriëntaalse instrumenten bracht hem op het pad van de fortepiano, de voorloper van de moderne vleugel. Dat bleek aanstekelijk: op zijn meest recente jazz-album, The Contemporary Fortepiano, speelt het héle Rembrandt Frerichs Trio op historische instrumenten. ‘Hippe muziek op historische instrumenten’, zegt hij er zelf over. ‘Heb je ooit een achttiende-eeuwse fortepiano, een violone (voorloper van de bas, red.) uit 1560 en een historische drumkit horen grooven op hedendaagse muziek en improvisatie?’
‘En een nieuw leven voor Mozart: ik neem ook mijn fortepiano mee, die speciaal voor mij gebouwd is.’ Over Mozart overigens niets dan lof uit de mond van Frerichs: Mozart had ‘dit instrument ook en deed er de hipste shit op’. Dixit Frerichs. En dus is het niet vreemd dat Frerichs ook op Classical Encounters juist op deze historische instrumenten speelt. Originele composities, barok, moderne improvisaties en onversneden jazz. Een niet te missen concert. Met het Rembrandt Frerichs Trio sluit namelijk het festival op zondag 12 mei feestelijk af.
Classical Encounters is een logische plek om de cross-over naar het klassieke publiek te maken. Mét een set aan historische instrumenten. We betreden zijn zolder, in Den Haag. Een kleurrijk muziekparadijs met een Steinway, naast een drumkit, naast een imposante muziekcollectie, de zolderwanden behangen met affiches van Rembrandt en zijn talloze medemusici. Centraal maar bescheiden staat een van zijn nieuwere aanwinsten: een harmonium. ‘Het thema van het festival, Music Never Dies, neem ik vrij letterlijk qua instrumenten’, aldus Frerichs.
Speeddaten
met het Rembrandt Frerichs Trio Meer weten over de bijzondere instrumenten van het Rembrandt Frerichs Trio? Stel al je vragen tijdens de speeddates voorafgaand aan het concert! 14.30 -15.30 UUR
6
BIJLAGE CLASSICAL ENCOUNTERS 2019
WO8 20.15 UUR Nieuwe Kerk Den Haag
19.15 -19.45 INLEIDING DOOR LEO SAMAMA ‘Moord en doodslag in de muziek’
(toegang gratis)
De Dood en het Ocopnencings ert Meisje Hannah Strijbos
Franz Schubert (1797 - 1828) Strijkkwartet nr.14 in d-klein ‘Der Tod und das Mädchen’ Gordan Nikolic – viool Eva Stegeman – viool Hannah Strijbos – altviool Ursula Smith – cello
Leoš Janáček (1854 - 1928) Strijkkwartet nr.1 ‘Kreutzersonate’ Met fragmenten uit Tolstojs novelle ‘De Kreutzersonate’ Pieter van Loenen – viool Eva Stegeman – viool Hannah Strijbos – altviool Sietse-Jan Weijenberg – cello Ian Bok – acteur/verteller
Gordan Nikolic & Eva Stegeman
DO9
20.15 UUR Aalmarktzaal / Stadsgehoorzaal Leiden PRESENTATIE DOOR LEO SAMAMA
Een ontmoeting met De Dood is het laatste wat je wil. Toch was het in de middeleeuwen een populair motief: de dood als minnaar: Eros en Thanatos. Als romantische twintiger greep Franz Schubert in zijn Lied Der Tod und das Mädchen terug op die oude fascinatie. Zeven jaar later nam hij dat Lied als basis voor zijn veertiende strijkkwartet, een genre dat hij net écht onder de knie had. Er was in de tussentijd veel veranderd: Schubert verlangde nu daadwerkelijk naar de dood, steeds heviger en oprechter. Het was zijn enige uitweg uit een leven vol armoede en pijn, veroorzaakt door slopende syfilis. Waar het Weense publiek luchtige muziek verlangde, kwam Schubert met het donkerste, meest dramatische werk denkbaar. Alle vier de delen staan in mineur, ongekend! Elk deel verklankt een aspect van de dood: de angst voor het sterven is te horen in het koortsachtige eerste deel, een verslag van een doodsstrijd. In het Andante con moto klinkt het bekende liedthema met variaties. Soms dwingend en streng, maar vooral mild en lieflijk. Het korte derde deel komt het dichtst in de buurt van de verlichting die een scherzo zou moeten bieden. Het laatste deel is een woeste dodendans. Een tarantella, die volgens de folklore zijn naam ontleent aan de beet van de tarantula, die alleen overleefd wordt door wild te dansen. Hier klinkt overigens nog een liedverwijzing: in de viool is het thema van de Erlkönig te horen, die in
Schuberts gelijknamige Lied symbool staat voor de dood die een kind komt halen. Brrr… De naam Kreutzer staat symbool voor een muzikaal/literair haasjeover. Het begon toen Beethoven zijn Vioolsonate nr. 9 opdroeg aan vioolvirtuoos Rodolphe Kreutzer. Een magnifiek werk, symfonisch van opzet en technisch zeer complex. Schrijver Lev Tolstoj kreeg het idee voor zijn aangrijpende novelle De Kreutzersonate na een uitvoering van Beethovens sonate. In een raamvertelling die zich afspeelt op een rijdende trein, biecht een man berouwvol de moord op zijn vrouw op, die hij verdacht van overspel met de violist die zij begeleidde bij Beethovens Kreutzersonate. Tolstoj dicht Beethovens muziek krachten toe die inspireren, maar ook gevaarlijk kunnen zijn en in dit geval tot overspel drijven. Leoš Janá ek baseerde zijn eerste strijkkwartet op de novelle van Tolstoj. Hij was daar niet louter positief over: hij had nogal medelijden met de vermoorde vrouw en vond dat Tolstoj te veel van de gevoelens van de man – de dader – uitging. Het lot van de vrouw greep hem zo naar de keel dat hij het strijkkwartet in een week af had. Of was het een vlaag van verliefdheid die hem opjaagde? Janá ek was hopeloos verliefd geworden op de veel jongere Kamila. Beiden getrouwd, was hun liefde onmogelijk, maar dit kwartet én zijn tweede strijkkwartet wijdde hij aan zijn muze.
Onvoltooid Verleden Tijd Stadsgehoorzaal
Wolfgang Amadeus Mozart (1756 - 1791) Requiem in d-klein KV626 (onvoltooide versie) bew. Marijn van Prooijen, 2019 – wereldpremière Eva Stegeman – viool Marieke Kosters – viool Hannah Strijbos – altviool Ursula Smith – cello Jesse Faber – bassethoorn & klarinet Tom Wolfs – bassethoorn & klarinet Roger Cramers – hobo d’amore Sebastiaan Kemner – sackbut Teunis van der Zwart – natuurhoorn Dorian Cooke – fagot
Guillaume Lekeu (1870 - 1894) Pianokwartet (onvoltooid, 1893 - 1894) Hans Eijsackers – piano Eva Stegeman – viool Hannah Strijbos – altviool Ursula Smith – cello
Het had weinig gescheeld of het Requiem van Mozart was verdwenen. Door een merkwaardige samenloop van omstandigheden – een verhaal vol mysterie, intrige en dood – gebeurde dat niet. Dat begint met een boodschapper die namens een anonieme opdrachtgever bij Mozart aan de deur klopt. Hij bestelt voor een enorm bedrag een Requiem, dat Mozart in het geheim moet componeren. Mysterieus! Inmiddels weten we dat het Franz graaf von Walsegg was die dat Requiem wilde uitvoeren op de herdenkingsdag van zijn veel te vroeg gestorven vrouw Anna. De reden dat Mozart alles geheim moest houden, was minder nobel: de graaf wilde het werk uitgeven onder zijn eigen naam. Het geplande ‘Requiem van Von Walsegg’ zou zeker in de vergetelheid zijn geraakt, want wie heeft er nou interesse in werk van een verder volstrekt onbekende componist? Doordat Mozart halverwege het componeren overleed, veranderde dat lot. Mozarts vrouw Constanze zat met Mozarts nalatenschap in haar maag: die bestond naast veel muziek uit behoorlijke schulden. Het mysterieuze Requiem zou flink wat opleveren en moest daarom dus af. Stiekem vroeg ze een aantal vrienden van Mozart om het te voltooien. Franz Xaver Süssmayr verzette het meeste werk. Nog op Mozarts sterfbed sprak hij met hem over het stuk, en op basis van schetsboeken, fragmenten op losse papiertjes en mondelinge aanwijzingen voltooide Süssmayr het
Eva Stegeman
Requiem. Op Mozarts eigen begrafenis werden delen uitgevoerd en om nog meer schulden te kunnen aflossen liet Constanze het voltooide Requiem vervolgens uitgeven. Dat was natuurlijk tegen de afspraak met de graaf in, maar die hield zich gedeisd, bang om als oplichter ontmaskerd te worden. Helaas zit er ook een flinke dosis noten van B-componist Süssmayr zelf in die uitgegeven versie. Bassist en componist Marijn van Prooijen verwijderde de noten die zeker niet van Mozart zijn en maakte een eigen versie in een bezetting met o.a. bassethoorn (een verlengde klarinet), natuurhoorn en baroktrombone. Ook het Pianokwartet van Guillaume Lekeu is een onaf werk. De componist bezweek tijdens het componeren door het eten van een met salmonella besmette verjaardagssorbet. Je zou er bijna een beetje om gniffelen, zo’n onheroïsch einde. Maar wie dit pianokwartet beluistert, staat het huilen nader dan het lachen. De prachtige, romantische muziek, beïnvloed door zijn leraar César Franck maar met een geheel eigen signatuur, maakt duidelijk dat de componist ongetwijfeld nog veel voor ons in petto had gehad, als hij niet op slechts 24-jarige leeftijd zou zijn overleden.
7
BIJLAGE CLASSICAL ENCOUNTERS 2019
VR10 17.00 -17.30 Haags Historisch Museum Den Haag
Anton Webern (1883 - 1945) Langsamer Satz 6 Bagatelles
Dmitri Sjostakovitsj (1906 - 1975) uit Strijkkwartet nr.8 in c-klein op.110 III Allegretto / IV Largo / V Largo ARMONIA STRING QUARTET Yu-Ting Lu – viool Ana García-Saguar Pérez – viool M. Ángeles Chaparro Fuentes – altviool Candela Mier-Terán de la Flor – cello
Letterlijk de sigaar… Anton Webern Als componist moest Anton Webern vechten voor een bestaan, maar als veelbelovend dirigent kon hij zijn gezin aardig onderhouden. Na de Anschluss van Oostenrijk bij nazi-Duitsland veranderde dat.
van de avond hadden verboden. Dus toen een soldaat de punt van de sigaar zag oplichten, schoot hij meteen. Anton Webern stierf. De militair kon niet leven met zijn daad, raakte aan de drank en pleegde tien jaar daarna zelfmoord.
Mu My rder My th & , ste ry
Zijn muziek werd bestempeld als ontaard en ook de inkomsten uit dirigeren droogden langzaam op. Aan het slot van de oorlog verhuisde Webern naar Salzburg. Een paar maanden na de bevrijding ging hij even naar buiten om een sigaar op te steken, zodat zijn slapende kleinkinderen geen last van de rook zouden krijgen. Helaas was hij vergeten dat de Amerikaanse militairen het aansteken van licht op dat tijdstip
Die Winterreise André Morsch foto: Marco Borggreve
19.30 -20.45 UUR Nieuwe Kerk Den Haag 18.30 - 19.00 INLEIDING DOOR LEO SAMAMA ‘Die Winterreise – romantisch sprookje of politiek
pamflet?’ (toegang gratis)
Franz Schubert (1797 - 1828)
Die Winterreise (bew. Richard Krug)
André Morsch – bariton Eva Stegeman – viool Tim Brackman – viool Asdis Valdimarsdottir – altviool Mick Stirling – cello
Die Winterreise, Franz Schuberts duistere laatste liedcyclus, verklankt de eenzame tocht van het leven op weg naar het onvermijdelijke einde. Voor Schubert lag die dood al op de loer: tijdens het componeren was hij al ziek en een jaar nadat hij de cyclus voltooide, stierf hij aan syfilis. Hij corrigeerde de drukproeven zelfs nog enkele dagen voor zijn dood.
van de reiziger vallen. Die verbaast zich: hij had niet door dat hij huilde; dat de kou zelfs zijn warmste gevoelens weet te bevriezen. Een eenzamer en killer beeld is nauwelijks denkbaar. Schuberts ijzige en kale begeleiding contrasteert prachtig met de dramatische zangpartij.
De vierentwintig liederen op teksten van Wilhelm Müller vormen samen een intens en melancholiek geheel, dat qua dramatische kracht niet onderdoet voor een opera. Het begint met een afscheidslied, Gute Nacht, waarin een jonge man vol liefdesverdriet weggaat van zijn geliefde, om als zwervende reiziger – een Wanderer – midden in de winter op pad te gaan.
In Auf dem Flüsse kabbelt het water in de strijkerspartijen. Het kwartet roept in Die Winterreise allerlei beelden op, van blaffende honden en krassende kraaien (Die Krähe) tot de posthoorn in de verte (Die Post), waarbij de reiziger vergeefs hoopt op post van zijn geliefde. Zijn reis voert hem langs het kerkhof, waar hij zich al wil neerleggen bij de dood, maar waar hem duidelijk wordt dat deze ‘herberg’ al vol is: zelfs hier is voor hem geen plek (Das Wirtshaus).
Wat Die Winterreise zo intens maakt – naast de prachtige melodieën en de beklemmende teksten – is hoe de pianopartij die teksten volgt, vanavond verklankt door vier strijkers. De bewerking voor bariton en strijkkwartet is van Richard Krug, cellist van het Copenhagen String Quartet, en is in Nederland niet eerder uitgevoerd. Neem het derde lied, Gefrorene Tränen. Daarin laat het strijkkwartet de bevroren tranen horen die van de wangen
In het onheilspellende slotlied, Der Leihermann, ontmoet de reiziger ten slotte een arme speelman – een symbool voor de dood – die moederziel alleen en met halfbevroren vingers omineus op zijn draailier speelt. ‘Zal ik met je meegaan?’, vraagt de reiziger. ‘Speel je op je lier om mijn liederen te begeleiden?’ Of de jongeman hier eindelijk rust zal vinden, of dat hij gedoemd is zijn reis voort te zetten, dat laat Schubert aan uw eigen interpretatie over.
Over Orpheus Over Orpheus is een theatrale pas de deux tussen Pieter van Loenen (viool) en Carlo Camagni (dans), die samen de hartverscheurende mythe over Orpheus en zijn geliefde Eurydice vertellen. Orpheus weigert na het verlies van Eurydice te accepteren dat ze niet meer samen zullen zijn. Het is een intieme performance over ontkenning, woede en hoop op dat wat nooit meer komt. De Haagse violist Pieter van Loenen is finalist van de Dutch Classical Talent Award 2019. Pieter van Loenen foto: Marco Borggreve
21.30 -22.30 UUR Nieuwe Kerk Den Haag
Jan-Peter de Graaff (1992) Jutters (nieuw werk voor viool solo, 2019)
Johann Sebastian Bach (1685 - 1750) Ciaconna uit Partita voor viool solo, BWV 1004 Béla Bartók (1881 - 1945) Sonate voor viool solo Pieter van Loenen – viool Carlo Camagni – dans Lisenka Heijboer – regie Peter Leung – choreografie Hendrik Walther – lichtontwerp Niels Nuijten – dramaturgie
Jan-Peter de Graaff is een van de belangrijkste Nederlandse componisten van de nieuwe generatie. Dat vindt ook de gezaghebbende International Music Counsel, die op het International Rostrum of Composers aan De Graaff de eerste prijs uitreikte in de categorie componisten onder de dertig jaar. In zijn nieuwe compositie voor viool solo Jutters komen twee volksliedjes langzaam op, om vervolgens weer uiteen te vallen, als drijfhout dat aanspoelt op het strand. De volksliedjes komen van Terschelling, waar De Graaff opgroeide. Béla Bartók was een revolutionair. Maar ook revolutionairen raken geïnspireerd door Bach. Bartók citeert of parodieert Bach niet, hij assimileert de essentie van Bachs muziek in zijn eigen, persoonlijke stijl. Na een plechtige chaconne, een opgewekte dans en een zangerige legatomelodie in het eerste deel klinkt in het tweede deel een vierstemmige fuga voor viool solo. Dat is ongehoord, zoveel snaren kan een violist nooit tegelijk laten klinken. Bartók gebruikt daarom technieken om polyfonie te suggereren die hij van Bach afkeek. Door de volksmuziek als uitgangspunt te nemen weerhoudt de complexiteit van de fuga een zekere lichtheid niet.
In het derde deel klinkt magische ‘nachtmuziek’, waarna vanuit zachte flageoletten het Presto fluisterend opkomt. En alsof Bartók wil bewijzen dat het ondanks deze virtuositeit geen protserig showstuk is, werkt hij niet naar een bombastisch slot toe, het einde komt juist tamelijk onverwacht. Van alle muziek die Johann Sebastian Bach schreef, zijn de Sonates en Partita’s voor viool solo misschien wel het meest enigmatisch. Waarom schreef Bach meerstemmige muziek op een instrument dat eigenlijk bijna alleen maar eenstemmig kan spelen? Binnen die raadselachtige Sonates en Partita’s is de Partita nr. 2 in d BWV 1004 nog een bijzonder geval. Want de partita heeft de vorm van een suite, maar eindigt niet met de gebruikelijke gigue, maar met een chaconne die net zo lang duurt als de rest van de delen bij elkaar. Die chaconne bestaat uit een muzikaal ‘thema’ dat 64 keer klinkt. In die herhalingen wordt een grote hoeveelheid kleuren opgeroepen, waarbij melancholie de boventoon voert. Bach deed vrijwel nooit iets ‘zomaar’. Een suite eindigen met een chaconne van dit formaat in plaats van een gigue? Dat moet iets te betekenen hebben. Maar naar die betekenis kunnen we slechts gissen. De één beweert dat Bach het als een monument schreef voor zijn overleden vrouw Maria Barbara. Een ander dat het als muziek voor de viering van het laatste avondmaal bedoeld is. De overgang van mineur naar majeur, halverwege, zou voor de eenwording met Christus staan, die volgt op het dragen van het kruis. Het stuk is technisch hondsmoeilijk, maar Yehudi Menuhin had helemaal gelijk toen hij tijdens een masterclass een leerling toebeet die technisch perfect speelde: “Bedenk ook steeds dat de chaconne een zeer dramatisch stuk is...”.
8
BIJLAGE CLASSICAL ENCOUNTERS 2019
ZA11 11.00 -11.45 UUR Museum Swaensteyn Voorburg
PRESENTATIE DOOR LEO SAMAMA
Mozarts mysterieuze finale
, r e d Murth & My stery My
Ko con ffie cer t
Wolfgang Amadeus Mozart (1756 - 1791) Abendempfindung KV523 Parto ma tu ben mio, Sesto uit La Clemenza di Tito KV 621 Agnus dei uit Krönungsmesse in C-groot KV 317 Adagio uit Pianosonate in F-groot KV 280 Torna di Tito, Annio uit La Clemenza di Tito KV 621 Laudate dominum, Vesperae solennes de confessore KV 339 Eléonore Marmeuse – mezzosopraan Sebastiano Evangelista – hammerklavier
Mu My rder My th & , ste ry 14.00 -17.00 UUR De uitvoerenden zijn ensembles van het Koninklijk Conservatorium Den Haag en Codarts Rotterdam. Elk heel uur start er een concert, zodat iedereen uiteindelijk drie concerten van ongeveer een halfuur te horen krijgt. Een drankje is inbegrepen! Kaartkopers ontvangen per mail informatie over de route en het startpunt. Deelnemende adressen:
Antonie Duycklaan 10a Johan de Wittstraat 18 Rijnsburgerweg 83 Leiden
Over de doodsoorzaak van Mozart wordt tot op heden gediscussieerd. Twee serieuze werken die dit onderwerp behandelen zijn: Mozarts Tod: ein Rätsel wird gelöst van Ludwig Köppen en Der Fall Mozart van Helmuth Perl. In 1823 vertelde Mozarts vrouw Constanze dat hij in de maanden voor zijn dood had gezegd dat hij ‘met Aqua Tofana vergiftigd zou zijn’. Hiervoor bestaan geen concrete aanwijzingen. Mogelijk stierf Mozart aan een nierziekte of aan een hitziges Friesel Fieber, wat neerkomt op een zware infectie. In 2009 werd een epidemiologisch onderzoek gepubliceerd dat als doodsoorzaak een infectie met streptokokken aanwees. De onderzoekers bestudeerden alle beschrijvingen van Mozarts aandoening en keken in de Weense archieven waaraan jonge mannen doodgingen in de jaren voor en na Mozarts dood. Deze gegevens wijzen erop dat er ten tijde van Mozarts dood een streptokokkenepidemie heerste. De vermoedelijke haard was een militair hospitaal en omdat soldaten vaak bijverdienden als muzikant, is het waarschijnlijk dat Mozart de bacterie opliep via
Mozarts graf in Wenen
een soldaat die speelde in het orkest dat hij twee dagen voor zijn ziekte nog dirigeerde. Onderzoeksleider Zegers benadrukte dat zekerheid na tweehonderd jaar niet meer te krijgen was, maar voegde eraan toe dat er nu voor het eerst een doodsoorzaak op twee verschillende pijlers was gebaseerd. Mozart en Salieri waren geen aartsvijanden “Mozart, vergeef me. Ik heb je gedood.” Sinds het grote succes van de film Amadeus gelden Mozart en Salieri voor het grote publiek als elkaars aartsvijanden. Een bijzondere ontdekking in een Tsjechisch archief corrigeert dat beeld definitief: de componisten schreven gezamenlijk aan een muziekstuk. Alexander Poesjkin beschrijft in zijn drama Mozart en Salieri hoe het genie en voormalige wonderkind door Salieri wordt vergiftigd. Mozarts oudere collega en concurrent pleegt de moord uit jaloezie. In de film Amadeus was dit gegeven het centrale thema. De relatie tussen de componisten was echter helemaal niet zo haatdragend, integendeel. De componisten waardeerden elkaars kwaliteiten.
Leidse Huiskamers trilogie
Er zijn van die verhalen die je niet met de waarheid moet verpesten… Wandel langs drie Leidse huiskamers en ontrafel de mythes rondom de mysterieuze dood van deze drie componisten. Dicht op de huid en in de persoonlijke sfeer van iemands huiskamer: kamermuziek back to its roots!
MM&M I Robert Schumann (1810 - 1856) Adagio & Allegro voor altviool en piano (1851) Märchenbilder op.13 Andrea Gelcich – altviool Abel Hox – piano
MM&M II Charles-Valentin Alkan (1813 - 1888) Pianotrio in g-klein (1841) ADVENTUS PIANO TRIO Sander Lekkerkerk – piano Romina Engel – viool Sophie Ehling – cello
MM&M III Anton Arensky (1861 - 1906) Uit Strijkkwartet nr.2 in a-klein op.35 II – Variaties op een thema van Tsjaikovski III – Finale: Andante sostenuto. Allegro moderato Pjotr Iljitsj Tsjaikovski (1840 - 1893) Uit Strijkkwartet nr.1 in D-groot op.11 I – Moderato e semplice AZALAÏS STRING QUARTET Raquel Marín Garcés – viool Alexandra López Arca – viool Elena Santana de la Rosa – altviool Carla Peña Romero – cello
MM&M I Schumann
MM&M II Alkan
MM&M III Tsjaikovski
Robert Schumann kwam nogal ellendig aan zijn eind: in een depressieve bui, dan wel een vlaag van verstandsverbijstering, sprong hij midden in de winter de Rijn in. Hij werd gered door een Nederlandse visser en sleet zijn laatste jaren ziek en verward in een gesticht. De gekte van Schumann, die zelfs te horen zou zijn in zijn muziek, zou veroorzaakt zijn door een verkeerd medicijngebruik tegen syfilis. Want inmiddels weten we dat arsenicum en kwik net zoveel kapotmaken als deze soa zelf. Over de ziektegeschiedenis van Schumann werd onvoorstelbaar veel gepubliceerd, maar van de hoed en de rand weten we niet. Daarnaar blijft het gissen in de tijden vóór het Elektronisch Patiënten Dossier. In zijn Märchenbilder voor altviool en piano laat de componist ons raden welke sprookjes hij uitbeeldt in de vier korte karakterstukjes. Hoewel de Märchenbilder slechts drie jaar voor zijn mentale instorting ontstonden, en hij toen al ernstige gezondheidsproblemen had, is moeilijk vol te houden dat dit in deze muziek te horen zou zijn.
Charles-Valentin Alkan was een van de allergrootste pianovirtuozen die ooit geleefd hebben. Zijn muziek is dan ook nog steeds voor veel pianisten (zelfs heel goede) onspeelbaar. Hij trok zich na enkele tegenslagen op professioneel vlak steeds verder terug, en na de dood van zijn goede vriend Fryderyk Chopin leefde hij bijna als een kluizenaar. Volgens de overlevering stierf Alkan toen hij de Talmoed uit zijn boekenkast wilde halen en per ongeluk de hele kast over zich heen kreeg. De combinatie van de moeilijkheid van de muziek voor piano solo en zijn teruggetrokken levensstijl heeft ervoor gezorgd dat de muziek van Alkan niet veel op het programma staat. Hoe jammer dat is, bewijst dit pianotrio, dat boordevol contrasten, prachtige momenten en onverwachte wendingen zit. Alkan bewijst hier een geheel eigen stijl te hebben die het waard is vaker gehoord te worden.
Pjotr Iljitsj Tsjaikovski stierf aan cholera, Maar over de manier waarop hij die besmetting opliep, doen verschillende verhalen de ronde. Een van de hardnekkigste is dat hij door een geheim tribunaal veroordeeld zou zijn tot het drinken van een beker besmet water vanwege zijn homoseksuele relatie met een Russische prins. De gifbeker zou een fidele geste zijn geweest: als deze ‘misdaad’ openbaar zou worden, zou dat het leven van de prins, van Tsjaikovski’s familie, van hemzelf en zijn nagedachtenis ernstig schaden. Het Moderato semplice uit zijn Strijkkwartet nr. 1 in D op. 35 is, zoals dat ‘semplice’ (eenvoudig) al doet vermoeden, gebaseerd op een eenvoudige melodie. Maar een zekere Russische melancholie is nooit echt ver weg. Anton Arensky, die waarschijnlijk stierf ten gevolge van zijn drankzucht, was een groot bewonderaar van Tsjaikovski. In zijn Strijkkwartet nr. 2 in a op. 35 eert hij zijn recent overleden voorbeeld. In het tweede deel, Variaties op een thema van Tsjaikovski, is dat expliciet, maar tussen de noten door is ook de rest van het kwartet een groot eerbetoon aan Tsjaikovski.
Verkeerde medicatie...?
Fatale boeken…?
Zelfmoord of domme pech…?
9
BIJLAGE CLASSICAL ENCOUNTERS 2019
Classical Encounters
ZA11
14.00 -17.00 UUR Marotzaal – Kasteel Duivenvoorde Voorschoten 14.00 -14.30 UUR
Eersteprijswinnaar Prinses Christina Concours 2019 15.15 -15.45 UUR
Pjotr Iljitsj Tsjaikovski (1840 - 1893) Variaties op een Rococothema op.33
Thomas Prechal (2004) Nieuw werk Thomas Prechal – cello (Academie voor Muzikaal Talent) Albert Colomar – piano
16.30 -17.00 UUR
Robert Schumann (1810 - 1856) Fantasiestücke op.73 (1849) Alban Berg (1885 - 1935) Vier Stücke op. 5 (1913)
Johannes Brahms (1833 - 1897) Uit Klarinetsonate nr.1 op.120 (1894) II – Andante un poco adagio Jelmer de Moed – klarinet (Classic Young Masters) Rik Kuppen – piano (Laureaat YPF Piano Concours, finalist Dutch Classical Talent)
Rik Kuppen (l) & Jelmer de Moed (r)
Talent Support Concerten
encclaossica unte l rs TAL ENT CON SUPPO CER RT 2019 TEN
Jong talent in het eeuwenoude kasteel Duivenvoorde: vanmiddag valt er van beide te genieten. Tijdens drie concerten maken we kennis met het grootste aanstormende talent dat momenteel de belangrijkste Nederlandse prijzen in de wacht sleept. Tussendoor is er tijd om het unieke landgoed te verkennen of de inwendige mens te verwennen bij De Hof van Duivenvoorde, gelegen in een ommuurde boomgaard nabij het kasteel.
14.00 -14.30 UUR Van ruim 400 jonge musici tussen de 12 en 19 jaar die aan het Prinses Christina Concours 2019 deelnemen, blijft een handjevol prijswinnaars over. De eerste prijswinnaar krijgt het podium, wat er gespeeld wordt blijft nog even een verrassing: de finale is op 14 april.
15.15 -15.45 UUR Toen Wilhelm Fitzhagen, cellist en professor aan het conservatorium van Moskou, zijn collega Pjotr Iljitsj Tsjaikovski om een compositie voor cello en orkest vroeg, zocht Tsjaikovski naar inspiratie bij Mozart. Hij componeerde een thema dat zo uit de late barok of klassieke periode geleend lijkt en sloeg ermee aan het variëren. Zo ontstond Variaties op een Rococothema. Althans, zo componeerde Tsjaikovski het. Maar dan zijn we er nog niet. Fitzhagen kreeg het manuscript en vond het nodig zijn licht nog even te laten schijnen over de creatie van zijn collega. Dus kraste hij de laatste – humoristische – variatie door en gooide de volgorde van de overgebleven variaties om. En hoewel de uitgever daar verbaasd over was, besloot die bij afwezigheid van Tsjaikovski, die niet in Moskou was op dat moment, de versie van Fitzhagen uit te geven. Daar was Tsjaikovski absoluut niet blij mee, maar toen hij erachter kwam, was het al te laat. Hij heeft zich er bij neer moeten leggen, maar is er altijd boos om gebleven. Toch heeft Tsjaikovski er ook later nooit meer wat aan gedaan, misschien wel omdat hij moest toegeven dat deze fantastische versie een regelrechte hit is. De 14-jarige Thomas Prechal won meerdere internationale prijzen, soleerde met onder meer het Haydn Jeugd Strijkorkest en houdt van componeren en improviseren. Hij zit in de derde klas en speelt ook graag tennis.
16.30 -17.00 UUR Sommige ontmoetingen laten een diepe indruk achter. Zo was Johannes Brahms volledig overrompeld door zijn treffen met klarinettist Richard Mühlfeld. Vóór die ontmoeting had Brahms besloten met pensioen te gaan. Hij maakte zijn testament op en het had er alle schijn van dat hij zich aan het voorbereiden was op de dood. Maar toen hoorde hij Mühlfeld spelen. Diens weke, melancholieke klank sloot naadloos aan bij Brahms’ herfstig gemoed en de kersverse pensionado sloeg direct weer aan het componeren. Met Mühlfeld in zijn achterhoofd schreef hij het Klarinetkwintet, het Klarinettrio en de twee Klarinetsonates op. 120. Alban Berg legde zich net als zijn leraar Arnold Schönberg toe op het componeren van complexe dodecafonische muziek, maar nog voordat hij zich bezighield met retrograden, inversies en andere contrapuntische technieken toepassen op twaalftoonsreeksen, componeerde hij de Vier Stücke op. 5 voor klarinet en piano. Die zijn weliswaar al niet meer traditioneel tonaal, maar nog zeer romantisch en expressief. En dat met een minimum aan noten. Want zoals hij zelf zei: “Mijn muziek moet compact zijn. Beknopt!! In twee noten: geen constructie, maar expressie. Muziek moet de expressie zijn van een sensatie.” Voor Robert Schumann, die naast componist ook een fantastisch pianist was, leek het secundair wie de partner was voor de piano in de Fantasiestücke op.73. Al bij de eerste versie tipte hij cello en viool als mogelijke kompanen voor de piano, maar de Stücke zijn toch echt als eerste geschreven voor klarinet. De opeenvolging in sferen is bijzonder: van een Lied ohne Worte over een bijna zwevend middendeel met triolen in de piano en een zeer expressieve solopartij tot een exuberante finale met een levendige klarinetlijn en een mysterieus-klagend tweede thema. Jelmer de Moed en Rik Kuppen vormen een vast duo. Hun samenspel ontstond nadat zij op uitnodiging van het Prinses Christina Concours een aantal tournees maakten in Mexico, Slovenië en Kroatië. Onlangs waren ze als duo te gast bij Podium Witteman.
Faust – een duivelse vertelling do Viotta J or eugdor k
14.15 -15.00 UUR Lourdeskerk Scheveningen
est
VIOTTA JEUGDORKEST O.L.V. COEN STUIT Steef Hupkes – acteur
Straatmuzikant Faust is na omzwervingen op weg naar huis… Zijn pogingen om beroemd te worden zijn op niets uitgelopen. Hij rust even uit aan de kant van de weg. Teleurgesteld in de wereld en vooral in zichzelf vormt hij een gemakkelijke prooi voor de Duivel. Laat Faust zich zijn viool en daarmee zijn ziel ontfutselen? Steef Hupkes
Acteur Steef Hupkes en dirigent Coen Stuit schreven deze luchtige familievoorstelling, losjes gebaseerd op beroemde Faust-vertellingen van onder anderen Johann Wolfgang von Goethe, Thomas Mann en Mikhail Boelgakov. Het eeuwenoude verhaal over hoe de mens zijn ziel verkoopt aan de duivel in ruil voor kennis, rijkdom, macht of liefde blijft fascineren. In deze vrolijke voorstelling wisselen tekst, acteerwerk en live gespeelde muziek elkaar voortdurend af en worden bekende werken gespeeld die specifiek voor Faust-verhalen werden gecom-poneerd door mensen als Berlioz, Gounod, Tsjaikovski en Grieg.
Viotta Jeugd Orkest
Kasteel Duivenvoorde
Bij Viotta Jeugdorkesten worden kinderen en jongeren in hun muzikale ontwikkeling gestimuleerd en kunnen zij samen musiceren.
10
BIJLAGE CLASSICAL ENCOUNTERS 2019
ZA11
20.30 UUR Inloop met muziek vanaf 20.00 uur door tango-DJ Aad de Danser Lourdeskerk Scheveningen
ISABELLE VAN KEULEN ENSEMBLE Isabelle van Keulen – viool Christian Gerber – bandoneon Rüdiger Ludwig – contrabas Ulrike Payer – piano Pink Steenvoorden / Einstein Design – lichtontwerp en techniek
Isabelle van Keulen
Stervioliste Isabelle van Keulen brengt met haar ensemble een meeslepende ode aan de tango, aan Piazzolla en aan zijn ‘Engelen en Duivels’. De motieven van engel, Ángel, en duivel, Diablo, duiken op in veel van de door Piazzolla gecomponeerde tango’s: “In mijn verhaal vermengen engelen en duivels zich – je moet iets van alles hebben,” beweerde Piazzolla ooit. Een perfecte beschrijving van het leven zelf! En het verklaart ook waarom deze muziek de meeste mensen tot tranen toe beroert.
Buenos Aires
“ In mijn verhaal vermengen engelen en duivels zich – je moet iets van alles hebben.” ASTOR PIAZZOLLA
Isabelle van Keulen Ensemble
Ángeles y Diablos: Tango met Isabelle van Keulen De tango, de nationale trots van Argentinië, is een klinkende afspiegeling van het Buenos Aires van de negentiende eeuw. Afrikaanse ex-slaven, Italiaanse seizoenarbeiders, Spaanse gelukzoekers en Zuid-Amerikaanse cowboys brachten hun muziek mee. In kroegen en bordelen, op straathoeken, overal werd muziek gemaakt en gedanst. En gedronken en gevochten, de vroege tangueros waren vaak ruige jongens. Uit die smeltkroes vol importklanken ontstond vurige dansmuziek: de tango. Voor Ástor Piazzolla was de tango niet zijn eerste muzikale liefde. Als kleuter verhuisde hij met zijn familie naar New York. Daar hoorde hij zijn buurman, een pianoleerling van Rachmaninov, Bach spelen. Hij was ervan ondersteboven en wilde ook pianospelen. De buurman nam de jongen onder zijn hoede en al snel was Ástor Piazzolla een bekende naam in de Latijns-Amerikaanse gemeenschap van New York. Hij speelde alles, van klassiek tot jazz. Maar geen tango. Dat kwam pas toen hij met zijn ouders weer naar de Argentijnse kust verhuisde, waar hij als puber in tango-orkesten terechtkwam. Hij speelde bandoneon en piano, arrangeerde en componeerde. Nog als tiener schopte hij het tot de absolute tangotop. Maar Piazzolla wilde meer en ging in de leer bij Alberto Ginastera, dé ‘klassieke’ componist van Argentinië. Hij raakte in de ban van Stravinsky en Bartók, richtte zich steeds meer op zijn Europese voorbeelden en hing zijn bandoneon aan de wilgen. Hij vertrok naar Parijs om te studeren bij Nadia Boulanger, de lerares van de grootste componisten van die tijd. De tango beschouwde hij als een jeugdzonde, waarvoor in de wereld van de serieuze westerse klassieke muziek geen plek was. Hij werkte hard, maar grote successen bleven uit. Het leek erop dat het wonderkind dat opgroeide met het ene been in de westerse wereld van jazz en klassiek en met het andere in de Zuid-Amerikaanse tango, ergens halverwege de continenten in middelmatigheid zou afzinken. Totdat Piazzolla een van zijn tango’s voor Boulanger speelde.
“Je klassieke composities zijn goed geschreven, maar dit is de ware Piazzolla. Verlaat hem nooit”, was haar goede raad. Vanaf dat moment koos hij niet tussen de tango en de meer intellectuele muziek, hij verenigde ze. Piazzolla had zijn eigen stijl gevonden in de Nuevo Tango. Muziek die niet gemaakt was om op te dansen, maar om naar te luisteren. Muziek met Europese techniek en Zuid-Amerikaans vuur. Muziek van de Engelen én van de Duivels. Zo haalde Ástor Piazzolla de tango eigenhandig van de straat en uit het bordeel naar de keurige concertzaal. Maar het vuur, dat doofde nooit.
11
BIJLAGE CLASSICAL ENCOUNTERS 2019
De fatale fietstocht van Ernest Chausson
ZO12
11.00 -11.45 UUR COMM – Museum voor Communicatie Den Haag ( Alle concerten op zondag vinden plaats op deze locatie. Een ticket geeft 50% korting op museumbezoek.)
Lili Boulanger (1893 -1918) D’un matin de printemps voor pianotrio (1918)
Ernest Chausson (1855 -1899) Pianotrio in g-klein op 3 THE ATLANTIC TRIO Bas Verheijden – piano Janneke van Prooijen – viool Ansfried Plat – cello
e t Koffi cer n o c
, r e d Murth & My stery My
The Atlantic Trio
Wat als Chausson en Boulanger twee keer of drie keer zo oud waren geworden? Hoeveel rijker was de wereld dan geweest!
13.30 -14.30 UUR COMM – Museum voor Communicatie Den Haag PRESENTATIE DOOR LEO SAMAMA
Johann Sebastian Bach (1685 -1750) Koraalzetting Es ist genug
Camille Saint-Saëns (1835 -1921) Danse macabre
Leonard Bernstein (1918 -1990) Maria uit West Side Story Antonio Carlos Jobim (1927 -1994) The girl from Ipanema
Igor Stravinsky (1882 -1971) L’Histoire du Soldat Rik Kuppen – piano Pieter van Loenen – viool Jelmer de Moed – klarinet
De vraag ‘wat als?’ levert bijna nooit een bevredigend antwoord op. Toch dringt die vraag zich op bij twee tragisch vroeg gestorven Franse componisten: Ernest Chausson en Lili Boulanger. Wat als ze twee keer (Chausson) of drie keer (Boulanger) zo oud waren geworden? Hoeveel rijker was de wereld dan geweest! Helaas fietste Chausson tegen een muur en stierf op zijn 44e. Veel te jong, maar niet in de knop gebroken, zoals Lili Boulanger. Zij was al van kinds af aan veel ziek en stierf op 24-jarige leeftijd aan tbc of de ziekte van Crohn. Boulanger kwam uit een muzikale familie: haar ouders waren beiden musicus en haar zusje Nadia zou uitgroeien tot de beroemdste opleider van componisten, die lesgaf aan Aaron Copland, Darius Milhaud, Astór Piazzola, Quincy Jones en vele andere muzikale grootheden. Lili was ondanks haar ziekte een productieve componiste. Haar muziek is impressionistisch en ligt in het verlengde van die van Debussy en Fauré. Maar waar veel impressionistische muziek aarzelend en zoekend klinkt, alsof de componist tastend in de mist
naar noten zoekt, zijn Lili Boulangers composities vaak uiterst gedecideerd en daadkrachtig. Dat geldt ook voor D’un matin de printemps, dat ze in 1917 componeerde als energieke en levendige tegenhanger van het donkerdere D’un soir triste. Vlak voor haar dood maakte ze nog een bewerking voor pianotrio, waarbij Nadia haar assisteerde: Lili was inmiddels te zwak om nog een pen te kunnen vasthouden. Van Chausson staat juist een vroeg werk op het programma, zijn opus 3, hoewel hij ouder was dan Boulanger toen hij het voltooide. Waar Chaussons latere werk strenger, progressiever en ietwat hermetisch van aard is, is dit vroege trio zeer melodiegericht en transparant. Daarin valt de invloed van zijn leraar Jules Massenet duidelijk te herkennen. Massenet, componist van delicate en geraffineerde opera’s, bracht Chausson oog voor detail bij en leerde hem subtiel te spelen met tempo en klankkleur. Chaussons Pianotrio is dan ook zeer rijk en van een onweerstaanbare schoonheid.
De duivel in de muziek Een duivels spannend programma rondom de diabolus in musica: de tritonus, het interval dat de duivel representeert. Met o.m. Saint-Saëns’ Danse Macabre, een koraalzetting van Bach, jazzmuziek van Jobim, Bernsteins Maria uit West Side Story en L’histoire du Soldat van Stravinsky. Al sinds mensenheugenis wordt muziek gemaakt om de goden te eren. In opdracht van de kerk is de prachtigste muziek geschreven, en veel componisten bewaarden hun mooiste klanken voor kerkdiensten. Denk aan de passies en cantates van Bach, de Mis in c en het Requiem van Mozart, Beethovens Missa Solemnis… Als er goddelijke muziek is, is er dan ook duivelse muziek? Jazeker. Van de klinkende versie van Halloween in Saint-Saëns’ Danse macabre – lekker griezelen! – tot de man die zijn ziel verkoopt aan de duivel in Stravinsky’s l’Histoire du Soldat. De duivel is in overvloed aanwezig in de muziek. De gemeenschappelijk deler in al die duivelse muziek en muziek over de duivel is een bijzondere klank: de tritonus, oftewel de overmatige kwart. Dit dissonante interval, ook wel de Diabolus in musica (de duivel in de muziek) genoemd, klinkt in onze oren al snel griezelig. In de achttiende eeuw was het dan ook een ‘verboden’ klank.
De Lutherse hymne Es ist genug begint met de noten f-g-a-b, drie hele toonafstanden (tri-tonus) die samen de duivelstoon vormen. Johann Sebastian Bachs prachtige zetting van de hymne heeft in zijn tijd daarom ongetwijfeld menigeen zijn wenkbrauwen doen fronsen. De tekst verklaart waarom Bach voor de duivelse tonen koos: hier wordt het leven verlaten en de dood omarmd. Ook in de popmuziek komt de tritonus veelvuldig voor: van heftige heavy-metal riffs tot de tritonussubstitutie in de jazz, waarvan Antonio Carlos Jobims The Girl from Ipanema het beroemdste voorbeeld is. Maar verreweg de bekendste tritonus is van de hand van Leonard Bernstein. In zijn West Side Story, een moderne hervertelling van Shakespeare’s Romeo en Julia, gebruikt Bernstein de tritonus in het beroemde lied Maria. Na een bijna mompelend begin zingt Tony uit volle borst de naam van zijn geliefde. Op de lettergrepen Ma-ri- klinkt de duivelsdissonant (de noten c-fis), die de spanning van de onmogelijke liefde tussen de twee hoofdpersonen verklankt. Maar Bernstein laat de wrange dissonant snel ‘oplossen’ naar de g: Ma-ri-aaaa. Zo klinkt een bitterzoet verlangen, vol hoop voor de toekomst. IJdele hoop weten wij, want het einde van het verhaal laat zich raden. De duivelse tritonus voorspelde het al: dit verhaal loopt niet goed af…
12
BIJLAGE CLASSICAL ENCOUNTERS 2019
Music Never Dies
ZO12
15.30 -16.30 UUR COMM – Museum voor communicatie Den Haag
Slot t er conc
REMBRANDT FRERICHS TRIO Rembrandt Frerichs – fortepiano (anno 1790), harmonium (anno 1860) Benjamin Glorieux – contrabas / violone Vinsent Planjer – percussie
Nieuwe klanken op oude instrumenten, is Frerichs devies. Rembrandt Frerichs Trio
De fortepiano, ook wel pianoforte genoemd, is de voorloper van de moderne concertvleugel. De naam geeft precies aan wat men in de achttiende eeuw zo bijzonder vond aan het instrument: het kon hard (forte) én zacht (piano) spelen. Een hele verbetering ten opzichte van het klavecimbel of het spinet, dat alle noten exact even hard liet klinken. De fortepiano werd daardoor al snel razend populair. Componisten als Mozart, Haydn en Beethoven schreven hun pianomuziek voor dit instrument. In de loop der tijd werd er heel wat gesleuteld aan de fortepiano om de klank steeds luider en tegelijkertijd ronder te maken. Hele concertzalen moesten immers gevuld kunnen worden met betoverende pianomuziek. Uiteindelijk evolueerde het lieflijke en tamelijk versjouwbare instrument tot een bak gietijzer en massief hout van meer dan 500 kg, waarin ijzersterke, loeistrak gespannen snaren door kleine hamers met forse kracht aangeslagen worden. De bescheiden pianoforte is inmiddels nog zelden te horen, behalve in orkesten die Mozart of Haydn spelen op authentieke instrumen-
Rembrandt Frerichs
ten, of als een enkele specialist de muziek van Beethoven of Mozart op hun geboorte-instrument laat klinken. Jazzpianist Rembrandt Frerichs is gefascineerd door de klank van de fortepiano en blaast het instrument nieuw leven in. Want in plaats van terug te grijpen op de muziek uit vervlogen tijden, speelt hij juist nieuwe muziek op het oude instrument. Ook het harmonium, in Nederland wel bekend als ‘Psalmenpomp’ of ‘Gereformeerde Hometrainer’, krijgt in de handen van Frerichs een totale make-over. Waar het harmonium de afgelopen eeuw vooral degelijk werk verzette als begeleidingsinstrument van vrome psalmenzang in gereformeerde huiskamers, ontlokt Frerichs het instrument onvermoede klanken, die eerder doen denken aan de sexy bandoneon dan aan de zondagsmis. De fortepiano die hij bespeelt, komt uit 1790, het harmonium uit 1860. Nieuwe klanken op oude instrumenten, dat is dan ook Frerichs devies. Daarom past ook slagwerker Vinsent Planjer zijn instrumentarium aan, de violone van Benjamin Glorieux past fantastisch in dat klankbeeld.
Classical Encounters dankt zijn mecenassen
– ADVERTENTIE –
Rembrandt Frerichs Trio Hans Schouten
Hans Schouten is mede-oprichter van het festival en hoewel hij het bestuur inmiddels verlaten heeft, is zijn visie duidelijk: ‘Mecenas van zo’n festival ben je niet voor een jaar; dat ben je levenslang.’ In zijn garage met een imposante collectie oldtimers hield hij vorig jaar zijn Mecenasconcert.
Peter Arensman
Sinds vorig jaar is Peter Arensman mecenas van Classical Encounters. ‘Ik zou graag vaker dit soort salons en concerten organiseren, maar ik heb er tijd gewoon niet voor.’ Het Mecenasconcert in zijn Haagse huiskamer programmeerde hij vorig jaar daarom samen met artistiek leider Eva Stegeman.
Karel Feenstra
‘Eigenlijk begon het idee van een Mecenasconcert als een bedankje voor de opa’s en oma’s die op onze kinderen passen’, vertelt mecenas Karel Feenstra. Afgelopen jaar kon hij tijdens zijn Mecenasconcert tegelijkertijd zijn eigen weldoeners bedanken én weldoener zijn voor Classical Encounters.
Ook mecenas worden? Onze Mecenasconcerten zijn dé gelegenheid om intens te genieten van kamermuziek en kunnen het hele jaar door gepland worden. Bovendien steunt u het festival op deze persoonlijke wijze bij de realisering van de komende festivaleditie. Als gastvrouw of gastheer programmeert u samen met artistiek leider Eva Stegeman het concert van uw eigen ‘Haagse Huiskamer’. Lees meer op pagina 15.
13
BIJLAGE CLASSICAL ENCOUNTERS 2019
Pieter van Loenen
Strijbos en Van Loenen: toptalent in topstukken Hannah Strijbos
Als je het festival Classical Encounters in twee woorden zou moeten typeren, dan zouden ‘beleving’ en ‘innovatie’ misschien wel het meest in het oog springen. Classical Encounters is een inspirerend platform, een ontmoetingsplek voor kamermuziekliefhebbers. En een broedplaats, een lab, voor creatief avontuur. Waar altijd plek is voor toptalent. We spreken Hannah Strijbos en Pieter van Loenen, die gedurende het festival een aantal keren te zien en te horen zijn.
Altvioliste Hannah Strijbos ziet uit naar Classical Encounters in mei. Ze zou zich al bijna een vaste gast van Classical Encounters kunnen noemen: ‘Ik doe dit jaar al voor de derde keer mee.’ Ze lacht. Kamermuziek maken heeft zo zijn eigen charme. Strijbos is sinds 2017 altviolist en aanvoerder in het Residentie Orkest. De jonge Haagse violist Pieter van Loenen timmert al even hard aan de weg: als solist en als kamermusicus is hij een graag geziene gast in binnen- en buitenland. Tot aan Amerika en China aan toe. In 2018 was hij Young Artist in Residence van de NJO Muziekzomer. En dit jaar is hij genomineerd voor de Dutch Classical Talent Award 2019. Ook Pieter van Loenen is een regelmatige gast bij het Haagse festival.
Bijzondere stukken kunnen uitvoeren draagt bij aan het speelplezier. Van Loenen vertelt: ‘Hannah en ik spelen bijvoorbeeld op 8 mei samen in een programma waarbij we een strijkkwartet van Janá ek uitvoeren.’ Een stuk met een mooi verhaal: de – op dat moment al bijna zeventig jaar oude – Leoš Janá ek schrijft het stuk in negen dagen in een vlaag van verliefdheid. De Kreutzersonate, zijn eerste strijkkwartet bovendien, is geïnspireerd op de gelijknamige novelle van Tolstoj. En draait om liefde, jaloezie en uiteindelijk moord: een crime passionel. Vier strijkers en Ian Bok (als verteller) laten Janá eks noten en Tolstojs woorden samenvloeien. Strijbos is ook op 9 mei te horen: ‘Dan voeren we het Requiem van Mozart uit.’ Een bijzonder werk, aldus Strijbos. Misschien wel de beroemdste klassieke dodenmis. En een stuk dat door de film Amadeus in ons collectieve
geheugen is gegrift. Mozart schreef het stuk vlak voor zijn eigen dood en slaagde er – dus – niet in om het te voltooien. Die wetenschap maakt wellicht, dat je in het stuk gevoelens van zowel angst en verdriet meent te horen als van hoop en schoonheid. ‘In zekere zin gaan we een wereldpremière beleven: we voeren de onvoltooide, originele versie van het Requiem uit. Eva heeft namelijk aan Marijn van Prooijen gevraagd om dit stuk voor een kamermuziekensemble te bewerken.’ Van Prooijen is contrabassist, componist en arrangeur. Zijn bewerking zorgt er mede voor dat het stuk in een unieke bezetting met onder meer bassethoorns, sackbut (Sebastiaan Kemner) en natuurhoorn (Teunis van der Zwart) te horen is. Intimiteit en ontmoeting staan centraal Van Loenen: ‘Classical Encounters is toch echt wel een bijzonder festival: elkaar ontmoeten, dat gebeurt ook echt. Vooral ook omdat Eva (Stegeman, red.) zich niet zelf centraal stelt,
maar altijd voor een inspirerend thema kiest.’ Dat maakt het altijd spannend: het geeft je namelijk de gelegenheid om verschillende componisten en stukken met elkaar te verbinden. Of bijzondere samenwerkingen aan te gaan. Zo voert Van Loenen op 10 mei een unieke voorstelling uit: ‘Over Orpheus’, heet die. ‘Ik speel daarin solo en werk samen met Carlo Camagni, die op mijn muziek danst, én met een regisseur en een lichtontwerper. Zo verbeelden we samen de mythe over Orpheus en zijn geliefde Eurydice.’ Strijbos vult aan: ‘Kamermuziek is door de kleine bezetting altijd al intiemer. En het festival geeft je ook de kans om op meerdere dagen te komen kijken: zo ontstaat al sneller een sfeer waarin je elkaar gemakkelijker spreekt.’ Dat geldt ook voor de musici onderling. ‘Je ontmoet ook je collega’s, waarmee je samen gaat spelen. Je bent echt op elkaar aangewezen, je speelt vanuit je diepste overtuiging. Ja, dat is écht inspirerend!’, vult Van Loenen aan.
WAAR SPELEN ZE OP? Hannah bespeelt een Cuypers viool uit Den Haag (1776), haar ter beschikking gesteld door het Nationaal Muziekinstrumenten Fonds. Een viool waarvan ze zelf zegt dat die ‘warm, intiem, donker, antiek en melancholisch’ klinkt: ‘Precies wat ik zocht in een altviool.’ En Pieters viool is gebouwd in 2011 door Marc de Sterke. Hij speelt met een stok van Eugène Sartory, die hij in bruikleen heeft van het Nationaal Muziekinstrumentenfonds.
Vr 17 mei
Koninklijk Conservatorium Den Haag
Za 18 mei Lebuinuskerk Deventer
Orkest van de Achttiende Eeuw met musici Oude Muziek van het Koninklijk Conservatorium o.l.v. Sir Roger Norrington
THEATERALLIANTIE MET HET NATIONALE THEATER I.S.M. OPERA2DAY
TEKST: PETER SHAFFER REGIE: THEU BOERMANS
koncon.nl/ sidebyside
BINNENKORT TE ZIEN HNT.NL/AMADEUS
DE NIEUWE KERK, WAAR MUZIEK TOT LEVEN KOMT
MAENE-YPMA piano’s D e m o o i st e p i a n o b e l e v i n g va n N e d e r l a n d
De mooiste pianobeleving van Nederland
Yp m a P i a n o’s e n P i a n o’s M a e n e ( B e l g i ë ) b u n d e l e n k ra c h t e n e n w o r d e n z o h e t m e e st t o o n a a n g e v e n d e pianobedrijf van Nederland en België!
SEIZOEN 19-20 BELOOFT GROOTS TE WORDEN Alvast een vooruitblik op enkele (inter)nationale hoogtepunten: Zondag 29 september SEVERIN VON ECKARDSTEIN & FRIENDS Pianokwintetten van Schubert & Vaughan Williams Vrijdag 25 oktober HOLLAND BAROQUE & DANIËL LOHUES Bach & Lohues Zaterdag 16 november AMSTERDAM SINFONIETTA & ORKATER De Kreutzersonate
Vrijdag 13 december ENSEMBLE AGAMEMNON Het Mytische Paradijs Zaterdag 18 januari ALEXANDRE THARAUD Meesterpianist Zaterdag 29 februari CAFÉ ZIMMERMANN & DAMIEN GUILLON Lamento Vrijdag 27 maart B’ROCK ORCHESTRA Passio
De mooiste pianobeleving van Nederland, nu nog mooier! Steinway & Sons · Boston · Essex · Chris Maene · Doutreligne · Yamaha · Kawai · Roland · Nord
MAENE-YPMA piano’s is officieel vertegenwoordiger van Steinway & Sons in Nederland. Hier kunt u terecht voor: Tickets en het volledige concertprogramma: www.zuiderstrandtheater.nl 070 - 88 00 333
· PIANO’S & VLEUGELS · STEMMEN & ONDERHOUD · REVISIE & TAXATIE · PIANO- & VLEUGELVERHUUR NIEUW EN GEBRUIKT
Robijnstraat 5 | 1812 RB Alkmaar | 072-541 44 00 | www.maene-ypma.nl
15
BIJLAGE CLASSICAL ENCOUNTERS 2019
Tickets Tickets www.classicalencounters.nl Contact info@classicalencounters.nl
Locaties NIEUWE KERK Spui 174 / Den Haag
AALMARKTZAAL – STADSGEHOORZAAL LEIDEN Breestraat 60 / Leiden
KASTEEL DUIVENVOORDE Laan van Duivenvoorde 4 / Voorschoten
Word Vriend Vrienden zijn onmisbaar, ook voor Classical Encounters! Als Vriend maakt u het festival mede mogelijk. Met uw hulp realiseren we bijzondere artistieke projecten en geven we aanstormend talent een podium. Festivalvrienden hebben een streepje voor: ... en nodigen we van harte uit voor een jaarlijkse vriendenbijeenkomst … brengen we als eersten op de hoogte van het programma en de toekomstplannen … bieden we de mogelijkheid om repetities bij te wonen
2e Messstraat 108 / Den Haag
Onze Vrienden vormen niet alleen ons klankbord, zij zijn ook onze belangrijkste ambassadeurs die door hun enthousiaste verhalen zorgen voor een groeiend publiek.
COMM – MUSEUM VOOR COMMUNICATIE
Misschien bent u al jaren een trouw bezoeker van het festival of misschien wordt u dit jaar een gloednieuwe fan. Vanaf € 35 per jaar bent u Vriend van Classical Encounters. Meld u aan via www.classicalencounters.nl/word-vriend
LOURDESKERK SCHEVENINGEN
Zeestraat 82 / Den Haag
HAAGS HISTORISCH MUSEUM Korte Vijverberg 7 / Den Haag
MUSEUM SWAENSTEYN Herenstraat 101 / Voorburg
Colofon Dit is een bijlage van Den Haag Centraal Programmateksten: Alexander Klapwijk / Overige teksten: Ton Baetens / Foto cover: Odesign / Foto’s: Patrick van der Hurk, Marco Borggreve, Jan Hordijk, Jordi Huisman / Vormgeving bijlage: Carrie Zwarts
Bestuur Vriendenkring Johan Felius, voorzitter a.i. / Joliene Verbeek, penningmeester / Marijnke de Jong, secretaris / Lisa van Winden, lid / Frank van Vliet, lid
Team Classical Encounters Artistiek leider: Eva Stegeman / Zakelijk leider: Onno Ephraim / Productie: Amber Teterissa / Daniël Staakman / Marketing & communicatie: Irene Doolaard / Persbenadering: Marjolein van Ruiten
Ambassadeurs Bart Bleker, voormalig bestuurder, thans adviseur en toezichthouder / Patricia Engelbert van Bevervoorde, projectontwikkelaar en headhunter / Steven van Hoogstraten, voormalig directeur Carnegiestichting / Pauline van der Meer Mohr, voormalig voorzitter College van Bestuur Erasmus Universiteit Rotterdam / Edwin Rutten, acteur, presentator, jazzmusicus / Leo Samama, componist, musicoloog en cultureel ondernemer / Hans Schouten, ondernemer, mede-oprichter festival en bestuursvoorzitter 2003 - 2013
Bestuur Stichting Regina Schim van der Loeff, voorzitter / Janbert Heemstra, secretaris / Johan Felius, penningmeester / Berend Scholten, lid
Doe mee
Denkt u erover om meer te schenken? De Stichting Vrienden is een culturele ANBI. Daardoor zijn voordelige belastingregels van toepassing, zowel voor eenmalige giften als voor periodieke schenkingen. Hierover vindt u informatie op www.classicalencounters.nl.
Word Mecenas Gaius Cilnius Maecenas is de naamgever van alle weldoeners, van de mecenassen, zoals we die ook vandaag de dag kennen. Hij huldigde het principe dat ‘men soms vrijgevig moet zijn, om later des te meer terug te krijgen’. Classical Encounters is op zoek naar mecenassen ‘anno nu’ die uit liefde voor muziek een concert in eigen huis willen organiseren. Hiermee grijpen we terug op de oorspronkelijke praktijk van de kamermuziek. Samen creëren we zo een serie unieke huiskamerconcerten. Waarbij u, als mecenas, dankzij uw bijdrage bovendien bijdraagt aan de totstandkoming van het aankomende festival. Onze Mecenasconcerten zijn dé gelegenheid om intens te genieten van kamermuziek en kunnen het hele jaar door gepland worden. Als gastvrouw of gastheer programmeert u samen met artistiek leider Eva Stegeman het concert van uw eigen ‘Haagse Huiskamer’. Heeft u interesse? Neemt u dan contact op met zakelijk leider Onno Ephraim via: onno@classicalencounters.nl
Doet u mee - For the Love of Music...?
NEW EUROPEAN ENSEMBLE
STABAT MATER Pärt and Pergolesi
LEIDEN
12
STADSGEHOORZAAL
April
THE HAGUE
13
NIEUWE KERK
w w w. n e w e u r o p e a n e n s e m b l e . c o m
April