Supraśl Nasza Gmina nr 66

Budowa żłobka Podlasie SlowFest i przedszkola w Sobolewie 29 lipca – 8 sierpnia 2021 s. 9 s. 20

Otwarcie wystawy kafli supraskich s. 24

Edukacyjne szczyty s. 25 ISSN 2084-5642

WSZYSTKO O UZDROWISKU nr 2 (66) LATO 2021

s.17

suprasl.pl

Kulturalne Lato

Spis treści

Nadszedł upragniony okres wakacji. Pogoda dopisuje i pozwala na skorzystanie z wyjątkowych atrakcji jakie będą obywały się w przestrzeni gminy Supraśl w najbliższych miesiącach. Jesteśmy już po Dniach Supraśla i pierwszym festiwalu „Między Wierszami”, który odkrył przed nami bogactwo muzyki, teatru, literatury i szeroko pojętej sztuki w przestrzeni naszego miasta. A to dopiero początek. Uroczysko, Slow Fest, Warsztaty teatralne PIKtoGRAmy, Warsztaty wokalne „Chór Pokoju”, Warsztaty Muzyczne CKiR prowadzone przez całe wakacje przez Pana Janusza Fidziukiewicza, jak również sierpniowe warsztaty międzynarodowe SOW prowadzone przez maestro z Włoch Adrea Loss. Do tego koncerty, kino plenerowe, wystawy w sali konferencyjnej nowej biblioteki to plan na najbliższe miesiące.

Nie zabraknie też nowych inwestycji, o których informujemy w bieżącym numerze pisma. Przedszkole modułowe w Karakulach oraz budowa żłobka i przedszkola w Sobolewie rozpoczynają plan poprawy infrastruktury edukacyjnej na terenie gminy. Turystykę z pewnością wspierają takie realizowane projekty jak wieża widokowa na Kopnej Górze, czy też powstające tężnie w supraskim Parku Miejskim.

Zdarzenia z końca czerwca sprzed 80-ciu lat, czyli wkroczenia III Rzeszy na terytorium okupowanego przez Sowietów Supraśla przypomina historyczny tekst Adama Zabłockiego „Między gwiazdą a swastyką”. O realiach „wymiany okupanta” dowiadujemy się z licznie przytoczonych wspomnień dawnych mieszkańców miasta.

Zachęcam do aktywnego wypoczynku i korzystania ze sprzyjającej aury oraz możliwości nocowania w Puszczy Knyszyńskiej, dzięki akcji Lasów Państwowych „Zanocuj w lesie”, o czym dowiedzieć się można w artykule „Wakacje nie tylko pod gruszą, ale też pod sosną”. Życzę miłej lektury … i przyjemnych wakacji

Kulturalne Lato . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2

Łukasz Lubicz-Łapiński

AKTUALNOŚCI W Supraślu zostanie odtworzony wielki Staw Młynowy . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3 Tego lata turystów w Supraślu nie zabraknie . . . . . 4 Ołtarz supraskiej świątyni odkrywa tajemnice . . . 6 Na terenie zagrody żubrów na Kopnej Górze powstaje wieża widokowa . . . . . . . . . . . . . . . . 8

INWESTYCJE

Trwa budowa tężni w supraskim Parku Miejskim . . 9 W Sobolewie rozpoczęła się budowa żłobka i przedszkola . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10 W Karakulach powstanie przedszkole modułowe . . 11 Ruszyła budowa ulicy Źródlanej w Supraślu . . . . . 11 Renowacje supraskiego monasteru wesprą pieniądze od samorządu województwa . . . . . . . . . . . . . . . . . 12 Przebudowa kanalizacji w Supraślu . . . . . . . . . . . . . 13 OSP Supraśl będzie miała salę szkoleniową z prawdziwego zdarzenia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13 Ku radości dzieci w Supraślu powstaje przedszkolny plac zabaw . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14 Powstają bardzo potrzebne ścieżki rowerowe . . . . . . . 14

KULTURA

Festiwal „Między wierszami” . . . . . . . . . . . . . . 15 Dni Supraśla . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16 Kapitan Guliwer powrócił do Supraśla . . . . . . . . 17 Z działalności KGW Karakule . . . . . . . . . . . . . 18 Film „Zieja” i spotkanie z reżyserem Robertem Glińskim . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18 Polski Chór Pokoju ponownie zaśpiewa w Supraślu 19 Podlasie SlowFest w Supraślu 29 lipca – 8 sierpnia 2021 . . . . . . . . . . . . . . . . 20 Otwarcie wystawy zabytkowych kafli supraskich . . 22

OŚWIATA

Polub nas na www.facebook.com/SupraslNaszaGmina/

Sportowa Szkoła Podstawowa w Supraślu NASZE OSIĄGNIĘCIA . . . . . . . . . . . . . . . . . 23 eTwinning w supraskiej podstawówce . . . . . . . . . 24 Edukacyjne szczyty . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25

HISTORIA

Między gwiazdą a swastyką . . . . . . . . . . . . . . . 27

NATURA Wakacje nie tylko pod gruszą ale też pod sosną . . . 29 Niesamowite płazy naszej puszczy . . . . . . . . . . . 30 Wydawca: Centrum Kultury i Rekreacji w Supraślu 16-030 Supraśl, ul. Cieliczańska 1 tel./fax 85 71 83 510, e-mail: biuletynsuprasl2@gmail.com Adres redakcji: 16-030 Supraśl, ul. Cieliczańska 1 tel./fax 85 71 83 510, e-mail: ckirsuprasl@gmail.com Redakcja: Zespół Biuro reklamy: 795 450 560 ISSN 2084-5642. Nakład 1000 egz.

Redakcja nie odpowiada za treść ogłoszeń i reklam oraz zatrzega sobie prawo do dokonywania przeróbek i skrótów w tekstach. Materiałów nie zamówionychredakcja nie zwraca.

Druk: Drukarnia BIAŁY KRUK, ul. Tygrysia 50, 15-509 Sobolewo, tel. 85 74 04 704

NASZ OGRÓD

Pielęgnacja ogrodu latem . . . . . . . . . . . . . . . . 31

AKTUALNOŚCI

W Supraślu zostanie odtworzony wielki Staw Młynowy Do 22 czerwca trwały konsultacje społeczne w sprawie budowy przez Wody Polskie 7 - hektarowego zbiornika retencyjnego w Supraślu. Ta ważna inwestycja będzie odtworzeniem dawnego, o wiele starszego niż słynny Kanał Augustowski, osiągnięcia polskiej inżynierii wodnej, którym był Supraski System Wodny. Zbiornik ma powstać pomiędzy rokiem 2022 a 2027.

Konsultacje społeczne odbyły się w ramach szerokiego, ogólnopolskiego programu konsultacji społecznych dotyczących aktualizacji planów zarządzania ryzykiem powodziowym. - Do takiego właśnie planu została wpisana budowa zbiornika retencyjnego i przeciwpowodziowego w Supraślu - mówi Agnieszka Giełażyn-Sasimowicz rzecznik prasowy Państwowego Gospodarstwa Wodnego Wody Polskie w Białymstoku. Swoje uwagi co do tej inwestycji można było zgłaszać do biura Wód Polskich w Białymstoku. Kiedy zakończą się wszystkie konsultacje społeczne, aktualizacje planów zarządzania ryzykiem powodziowym zostaną przekazane dla ministerstwa zajmującego się gospodarką wodną i zaczną być realizowane. Konieczne jest uzyskanie wielu pozwoleń, proces realizacji inwestycji jest złożony, dlatego na budowę zbiornika w Supraślu trzeba będzie jeszcze trochę poczekać. - Budowę zbiornika retencyjnego i przeciwpowodziowego REKLAMA

Zbiornik ma też odtwarzać dawny „Supraski system wodny”. Dokładnie jedną z jego zasadniczych części, czyli 7-hektarowy staw młynowy. W napisanej w roku 1799 kronice zakonu bazylianów, którego klasztor został ufundowany w Supraślu już przeszło 500 lat temu w Supraślu zaplanowano do realizacji na lata 2022 – 2027 – mówi Agnieszka Giełażyn-Sasimowicz.

Wstępne szacunki zakładają, iż budowa zbiornika retencyjnego w Supraślu będzie kosztować około 25 milionów złotych. Oprócz funkcji przeciwpowodziowej i retencyjnej, będzie również pełnić funkcję rekreacyjną. W Supraślu powstanie więc druga plaża, bardzo potrzebna ze względu na duże obciążenie obecnej, szczególnie w upalne dni. Oprócz dawnej plaży przy bulwarach, amatorzy kąpieli, za kilka lat, będą mogli korzystać z plaży nad nowym zbiornikiem.

Zbiornik ma też odtwarzać dawny „Supraski system wodny”. Dokładnie jedną z jego zasadniczych części, czyli 7-hektarowy staw młynowy. W napisanej w roku 1799 kronice zakonu bazylianów, którego klasztor został ufundowany w Supraślu już przeszło 500 lat temu, ks. Mikołaj Radkiewicz pisał, że twórcą „Supraskiego systemu wodnego” był opat ks. Nikodem Szybiński, który zarządzał Supraślem

AKTUALNOŚCI

Tego lata turystów w Supraślu nie zabraknie i jego dobrami w latach 1635-1643. Jednak według najnowszych ustaleń historyków najpewniej „Supraski system wodny” powstał wcześniej. System ten składał się z dwóch zasadniczych części. W jego skład wchodził – 2,5 kilometrowy kanał zwany „Kopanicą” lub „Rzeką Kopaną” oraz 7-hektarowy staw młyński, który miejscowa ludność określała jako „Zajma” lub „Binduga”. Kanał „Kopanicę” od rzeki oddzielała grobla. Ten system wodny powstał, aby mogły funkcjonować manufaktury należące do zakonu bazylianów. Ojcowie bazylianie zwali je fabrykami, a były to dwa młyny, tartak, folusz – czyli miejsce gdzie obrabiano tkaniny oraz papiernia pracująca dla słynnej w ówczesnej Rzeczypospolitej supraskiej drukarni ojców bazylianów.

8 grudnia 2009 roku „Supraski system wodny” (kanał, staw młyński, grobla oraz urządzenia spiętrzające wodę we wschodniej części Supraśla) został wpisany do rejestru zabytków. Natomiast 14 września 2020 roku w Supraślu podczas VI Międzynarodowego Kongresu EKO FORUM, podpisano list intencyjny w sprawie odbudowy i rewaloryzacji Zabytkowego Systemu Wodnego w Supraślu na potrzeby utworzenia zbiornika retencyjnego i przeciwpowodziowego wraz z niezbędną infrastrukturą hydrotechniczną. List podpisali Krzyszof Woś, zastępca prezesa Państwowego Gospodarstwa Wodnego Wody Polskie i Radosław Dobrowolski, burmistrz Supraśla. „Inwestycja ma na celu zwiększenie bezpieczeństwa w zakresie ochrony przeciwpowodziowej i przeciwpożarowej, zapobieganie skutkom suszy przez wzrost retencji wód oraz wszechstronny rozwój wspólnoty samorządowej, turystyki wodnej i lokalnej bioróżnorodności” - podano w liście intencyjnym.

Planowany zbiornik retencyjny o powierzchni niespełna 7 ha i pojemności 100 000 m3, zostanie zlokalizowany na terenie znajdującym się pomiędzy kanałem „Kopanica”, a groblą biegnącą wzdłuż koryta rzeki Supraśl. Zaplanowano także naprawę istniejących urządzeń oraz uzupełnienie brakujących elementów historycznego systemu wodnego. Budową, a później nadzorem, zbiornika zajmie się Państwowe Gospodarstwo Wodne Wody Polskie w Białymstoku, które nadzoruje wody w północnej część województwa podlaskiego. Pod swoją opieką ma 248 sztucznych zbiorników wodnych o łącznej powierzchni 38 tysięcy hektarów.

Tekst i fot. Adam Białous

4 / Supraśl Nasza Gmina / Nr 2 (66) / LATO 2021 / www.suprasl.pl /

Utrudnienia związane z funkcjonowaniem rygorów epidemiologicznych podczas wyjazdów zagranicznych, sprawiają iż większość Polaków, te wakacje planuje spędzić w kraju.

Daje się to odczuć również w Supraślu, który coraz częściej, dzięki swoim walorom, staje się celem podróży turystów z całej Polski.

Już w czerwcu, szczególnie podczas ciepłych weekendów, z powodu ogromnej ilości odwiedzających Supraśl, trudno było znaleźć wolne miejsce parkingowe. Do tego uzdrowiskowego miasteczka, aby odetchnąć puszczańskim powietrzem, cieszyć się jego kulturą, zabytkami i regionalnymi smakołykami, przyjeżdżają całe rodziny, grupy przyjaciół, wycieczki, czy pojedyncze osoby. Bardzo wiele osób pojawia się w Supraślu jedynie przejazdem. Przyjeżdżają indywidualnie, rodzinnie lub autokarami. Zabawią w miasteczku kilka godzin, zwiedzając jego zabytki, delektując się regionalnymi specjałami, aby później ruszyć dalej szlakiem innych ciekawych miejsc na mapie województwa podlaskiego.

Rośnie też liczba tych, którzy decydują się pozostać w Supraślu dłużej niż kilka godzin lub jeden dzień. Jak udało się nam dowiedzieć, coraz więcej osób rezerwuje miejsca na wakacje w supraskich hotelach i pensjonatach. Sytuacja z wakacyjnym obłożeniem pokoi nie jest może jeszcze tak dobra, jak była przed pandemią, jednak widać wyraźną poprawę. Właściciele hoteli, domów i stancji do wynajęcia oraz restauracji z utęsknieniem czekają na turystów, gdyż duże straty finansowe, jakich doznali podczas pandemii, mocno im doskwierają.

Niemożliwe jest aktualnie podać dokładną liczbę gości, którzy odwiedzają Supraśl, gdyż z powodu różnorodności tych wizyt, trudno jest turystów policzyć. Miasto zresztą nie prowadzi takich statystyk.

Najbardziej miarodajne dane w liczbach, świadczące o wzroście ruchu turystycznego w Supraślu, posiada funkcjonujące tu od roku 2006 Muzeum Ikon, oddział Muzeum Podlaskiego w Białymstoku.

Muzeum to, w którego zbiorach znajduje się około 1,3 tysiąca ikon, jest niewątpliwie najczęściej odwiedzaną przez turystów supraską placówką kulturalną.

Przed pandemią Muzeum Ikon w Supraślu rocznie zwiedzało około 40 tysięcy osób. Obecnie, po poluzowaniu obostrzeń, liczba zwiedzających gwałtownie rośnie. W połowie czerwca jednego dnia zbiory muzeum potrafiło zwiedzić nawet 300 osób. Należy przy tym pamiętać, że może one na razie przyjmować, z powodu obowiązujących przepisów epidemiologicznych, jedynie połowę chętnych. Jak

AKTUALNOŚCI dowiedzieliśmy się w Muzeum Ikon, czerwiec jest całkowicie obłożony rezerwacją na zwiedzanie. Coraz mniej wolnych terminów jest też na lipiec.

W Supraślu pojawia się również coraz więcej rowerzystów preferujących leśne trasy terenowe. Przyjeżdżają tu nawet z odległych krańców Polski. Wsiadają na przywiezione ze sobą rowery i ruszają na puszczańskie, leśne i dzikie, szlaki. Inną grupą gości są tzw. letnicy. Ci, czasem od pokoleń, zjeżdżają do Supraśla na dłużej, aby cieszyć się przyrodą i niepowtarzalnym klimatem tego miejsca przez całe wakacje lub ich część.

Na terenie Supraśla i gminy realizowane są również nowe inwestycje, które mają dużą szansę stać się kolejnymi atrakcjami turystycznymi. Wśród nich jest budowa nowoczesnej, 20-hektarowej, zagrody pokazowej żubrów na Kopnej Górze koło Sokołdy. W Supraślu i okolicy powstaje właśnie 7-kilometrowy szlak bioróżnorodności.

Szlak będzie się składał z wielu elementów - parków edukacyjnych z małą architekturą, parkingów i ciągów pieszo-rowerowych, wiat, punktów i wież widokowych, a nawet hoteli dla owadów zapylających. Dobiega też końca, prowadzona drugi rok, rewitalizacja Parku Miejskiego. Widać już jak wielką radością będzie dla mieszkańców i turystów. Krótko mówiąc - jest piękny. W ostatnich latach zrealizowano też inwestycje, które wzmogły ruch turystyczny w Supraślu. Na pewno zalicza się do nich budowa amfiteatru i rynku miejskiego.

Tekst i fot. Adam Białous

Do tego uzdrowiskowego miasteczka, aby odetchnąć puszczańskim powietrzem, cieszyć się jego kulturą, zabytkami i regionalnymi smakołykami, przyjeżdżają całe rodziny, grupy przyjaciół, wycieczki, czy pojedyncze osoby.

REKLAMA

AKTUALNOŚCI

Ołtarz supraskiej świątyni odkrywa tajemnice Rozpoczęły się prace konserwatorskie głównego ołtarza w kościele pw. Świętej Trójcy w Supraślu. Ma on odzyskać swój pierwotny, wspaniały wygląd. Konserwatorzy mają nadzieję, iż w trakcie prac zabytkowy ołtarz odkryje swoje tajemnice. Nieznane są bowiem czas i miejsce jego powstania, anonimowy jest autor tego pięknego dzieła sztuki sakralnej. Jak do tej pory, badaczy ołtarza nadzieja nie zawodzi, gdyż już teraz udało się im ustalić bardzo ciekawe fakty i dokonać niezwykłych odkryć.

Na renowację ołtarza głównego, ze środków unijnych, Zarząd Województwa Podlaskiego przekazał parafii Świętej Trójcy 200 tysięcy złotych. Całkowity koszt prac konserwatorskich ma wynieść 240 tysięcy. Tak więc 40 tysięcy będzie pochodziło od parafian i darczyńców. Renowację prowadzi firma Sgraffito Agnieszka Dąbrowska z siedzibą, w nieodległych od Supraśla, Nowosiółkach. Renowacja ołtarza głównego miała się rozpocząć już na początku roku, jednak pandemia pokrzyżowała te plany i prace rozpoczęły się dopiero w maju. Tak więc zaplanowany na 31 grudnia koniec prac nie będzie możliwy, gdyż konserwacja zabytków (w tym przypadku ołtarza) jest zadaniem bardzo mozolnym, wymaga wielu miesięcy pracy.

Cały ołtarz główny, wszystkie jego części, zostaną poddane gruntownej renowacji.

Odzyska on swój właściwy, piękny wygląd

6 / Supraśl Nasza Gmina / Nr 2 (66) / LATO 2021 / www.suprasl.pl /

W ubiegłym roku renowacji poddane zostały XVII-wieczne rzeźby świętego Piotra i świętego Pawła, które stoją po obu stronach ołtarza głównego. Okazało się, że rzeźby te przywędrowały, nie wiadomo jak, z jakiegoś dominikańskiego kościoła. Najpewniej, w czasie represji carskich po Powstaniu Styczniowym, kiedy to zamknięto wiele dominikańskich klasztorów. Teraz rzeźbom świętych przywrócono piękny wygląd. Ciekawym, niedawnym odkryciem było znalezienie w tylnej części ołtarza głównego portatylu z relikwiami świętych. Jest to portatyl na którym widnieje data 1850. – Na ulicy 3 Maja w Supraślu, w pierwszej połowie XIX wieku, a więc kiedy w Supraślu nie było jeszcze kościoła parafialnego, jeden z domów był zaadoptowany na kaplicę katolicką. Msze św. odprawiał w kaplicy ksiądz przyjeżdżający z Białegostoku. Najpewniej właśnie w kaplicy pierwotnie znajdował się ten portatyl.

A kiedy zbudowano kościół, portatyl przeniesiono do nowej świątyni - mówi ksiądz Andrzej Chutkowski, proboszcz parafii pw. Świętej Trójcy w Supraślu.

Obecny etap renowacji rozpoczął się 12 maja. Zdjęto już rzeźby aniołków z nastawy ołtarza. - Aniołki, w ciągu 150 lat, były kil-

AKTUALNOŚCI ka razy malowane. Kiedy konserwatorzy zdjęli te warstwy różnych farb, okazało się, że są one misternie zdobione masą perłową. Ten ich pierwotny wygląd zostanie przywrócony – mówi ks. Andrzej Chutkowski. Cały ołtarz główny, wszystkie jego części, zostaną poddane gruntownej renowacji. Odzyska on swój właściwy, piękny wygląd – Wszystko będzie oczyszczone, zostaną zdjęte przemalowania, drewno zostanie zabezpieczone przed drewnojadami, będą na nowo zrobione złocenia, częściowej renowacji poddany zostanie obraz Świętej Trójcy, antepedium ( dolna, pionowa część ołtarza) odzyska zabytkową ramę, którą znaleźliśmy w kościelnych zakamarkach.

Ołtarz odzyska swoje dawne kolory – lazurowe, pistacjowe i oliwkowe – opowiada szczęśliwy ks. proboszcz.

Najwięcej informacji na temat ołtarzy supraskiej świątyni pw. Świętej Trójcy znajdujemy w opracowaniu sporządzonym przez Macieja Dąbrowskiego, konserwatora zabytków. Czytamy tam, iż ołtarz główny kościoła pw. Świętej Trójcy w Supraślu został zainstalowany najpewniej w latach 80-tych XIX wieku, kiedy to proboszczem parafii był ksiądz Jerzy Głodeń. W roku 1884 biskup wileński Karol Hryniewicki przekazuje supraskiemu kościołowi portatyl (umieszczone w nim są relikwie świętych), który został poświęcony już w czasie budowy kościoła (prace budowlane zakończono w roku 1862, ale przez osiem lat władze carskie nie pozwalały świątyni użytkować). Poświęcenia portatylu, w tym czasie kiedy budowany był kościół, dokonał najpewniej ks. biskup wileński Adam Stanisław Krasiński, który za nie udzielenia poparcia caratowi krwawo tłumiącemu Powstanie Styczniowe, został zesłany na Sybir.

Również w roku 1884 kościół w Supraślu otrzymuje (ofiarodawca nieznany) przepiękne tabernakulum, które zostaje umieszczone w ołtarzu głównym. Sam ołtarz główny, i nie tylko, jak pisze Maciej Dąbrowski, jest niejednolity „Wszystkie ołtarze (również ambona i prospekt organowy) zostały zmontowane z elementów niewspółprojektowanych, tzn. różnych stylistycznie i warsztatowo, pozwala to sformułować tezę, iż elementy na ołtarze zostały pozyskane z innych ołtarzy” - czytamy w opracowaniu Macieja Dąbrowskiego. W pierwotnym projekcie kościoła z roku 1859, ołtarze boczne nie były planowane. Dopiero później zmieniono koncepcję i dopasowywano ołtarze do istniejących ścian. Trzeba też tu zauważyć, że boczny ołtarz (obecnie z prawej strony ołtarza głównego) był pierwotnie ołtarzem głównym. Dopiero kiedy parafia otrzymała ołtarz o wiele większy, bardziej okazały, ten zajął centralne miejsce. Tak jest do dziś.

Również obecny ołtarz główny nie był tworzony na zamówienie, ale został sporządzony z elementów pochodzących z innych ołtarzy, najpewniej usuwanych przez władze carskie z kościołów dominikańskich, „przerabianych” na cerkwie. Później ołtarze, aby je uratować, montowano w świątyniach diecezjalnych.

Wszystko to działo się w pośpiechu, powodowanym przez carskie represje, skierowane wobec Kościoła katolickiego. - Ołtarz główny jest jeszcze wyraźniejszym przykładem „aranżacyjnego pośpiechu”. Jest on wizualnie „wciśnięty” w przestrzeń pomiędzy pierwotną mensą, a niskie sklepienie absydy, chociaż specjalnie postarano się o przebudowę dostępnej nastawy ołtarzowej. Nie wiemy dokładnie skąd mogły pochodzić elementy z których zmontowano ołtarz – mówi Maciej Dąbrowski.

kościół św. Trójcy w Supraślu

Od niego dowiadujemy się również, iż na przestrzeni ponad wieku, wszystkie elementy ołtarzy pokryto od kilku do kilkunastu warstwami farb wtórnych. Nastawa ołtarza głównego pierwotnie miała najpewniej kolor oliwkowej zieleni. Ołtarz ten zdobi, patronalny dla świątyni, obraz Świętej Trójcy. Przypuszcza się, że powstał on w latach 80’ XIX wieku. Odkryto wskazówki, iż mógł go namalować, któryś z artystów tworzących w Krakowie. Po obu stronach ołtarza znajdują się, powstałe w XVII wieku, drewniane figury świętych – Piotra i Pawła.

Wiele jest jeszcze niewiadomych co do historii wystroju kościoła, jednak obecnie prowadzone prace renowacyjne, mogą dużo wyjaśnić - Trudne jest na tym etapie badań dokładniejsze określenie czasu powstania ołtarzy w kościele. Niewątpliwie potwierdzenie wielu hipotez, ale i faktów dotyczących historii opisywanego kościoła otrzymamy podczas prowadzonych prac – mówi z nadzieją w głosie Maciej Dąbrowski. Tekst i fot. Adam Białous / Supraśl Nasza Gmina / Nr 2 (66) / LATO 2021 / www.suprasl.pl / 7

AKTUALNOŚCI

Na terenie zagrody żubrów na Kopnej Górze powstaje wieża widokowa Ruszyła budowa 7-metrowejwieży widokowej na terenie zagrody żubrów na Kopnej Górze ( Nadleśnictwo Supraśl). Wieża oraz kolejne odcinki ciągów pieszych mają być gotowe do października tego roku. Na końcowym etapie jest postępowanie, które wyłoni wykonawcę nowoczesnego paśnika, instalacji elektrycznych oraz sanitarnych.

Trwa już budowa solidnego, betonowego fundamentu, na którym stanie drewniana wieża widokowa. Do wieży zostanie przyłączona stalowa konstrukcja – szyb windy dla osób niepełnosprawnych, tak aby i one mogły cieszyć się niesamowitym, oglądanym z wysokości 7 metrów, widokiem przemieszczających się po zagrodzie żubrów oraz rozległej Puszczy. Pieniądze na budowę wieży pochodzą z Funduszu Leśnego Lasów Państwowych. Docelowo na terenie zagrody mają stać dwie wieże - W przyszłości zostanie postawiona jeszcze jedna wieża.

Tak aby z dwóch wież, móc oglądać całą zagrodę i otaczający ją las - tłumaczy Krzysztof Łaziuk leśnik z Nadleśnictwa Supraśl, wyznaczony przez jego dyrekcję do kontaktów z mediami.

Do końca października mają również powstać kolejne odcinki ciągów pieszych, z których zwiedzający będą podziwiać żubry. Ścieżki, kiedy powstaną w całym przebiegu, będą tworzyć dużą i małą pętlę.

Przemieszczając się nimi, będzie można przechodzić, w kilku miejscach, przez kładki, pod którymi zaprojektowano wykopane w ziemi tunele dla żubrów. Tak więc zwiedzający będą mogli oglądać królów puszczy, jakby z lotu ptaka. Wprawdzie lot to nie wysoki, ale widok bardzo atrakcyjny. Na jednym z ciągów pieszych jest już wykonane pierwsze przejście dla żubrów pod kładką.

Część 20 hektarowej zagrody zatopiona jest w Puszczy Knyszyńskiej, część zbudowano na niezalesionym terenie dawnej składnicy drewna kolei wąskotorowej. Trwa właśnie początkowy etap prac nad uruchomieniem, dla celów turystycznych, około 25 kilometrowego odcinka zabytkowego torowiska tej kolei ( Czarna Białostocka – Kopna Góra).

Budowę zagrody dla żubrów u stóp Kopnej Góry koło Sokołdy rozpoczęto w roku 2019. Do tej pory udało się stalowym płotem wewnętrznym ogrodzić 20 hektarów zagrody. Powstanie jeszcze ogrodzenie zewnętrzne. Podczas pierwszego etapu budowy poprowadzono też część

8 / Supraśl Nasza Gmina / Nr 2 (66) / LATO 2021 / www.suprasl.pl /

ciągów pieszych. Wybudowano również duży, drewniany obiekt, który jest magazynem na siano i inną karmę dla żubrów. Zrealizowaną już drewnianą konstrukcją zagrody jest również stodoła z dobudowaną do niej obszerną wiatą, pod którą będą stały maszyny potrzebne do obsługi całego obiektu. Pierwsze żubry zostaną do zagrody wpuszczone pod koniec roku 2022.

Budowa całej zagrody żubrów (obecnie jedna z największych inwestycji realizowanych przez Lasy Państwowe w Polsce) ma kosztować kilkanaście milionów złotych. Środki na budowę zagrody pozyskiwane są z różnych źródeł. Środki unijne z Funduszu LIFE oraz pieniądze z Funduszu Leśnego Lasów Państwowych oraz rządowe z NFOŚ ( Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska).

Zagroda powstaje w ramach projektu „Kompleksowa ochrona żubra przez Lasy Państwowe”. Odtworzony po I wojnie światowej z kilkunastu pozostałych przy życiu osobników gatunek jest mało odporny na różnego typu zagrożenia. Wiąże się to z małym zróżnicowaniem jego puli genetycznej. Tworzenie niewielkich, odrębnych populacji żyjących w zamkniętych ośrodkach może mieć duże znaczenie np. w przypadku wybuchu epidemii w stadach żyjących na wolności. Obecnie żyje w Polsce więcej niż 2300 żubrów. AB

INWESTYCJE

Trwa budowa tężni w supraskim Parku Miejskim

W rewitalizowanym Parku Miejskim w Supraślu powstaje tężnia z prawdziwego zdarzenia. Mieszkańcy miasta i gminy oraz wszyscy goście, już jesienią będą mogli korzystać z tego tradycyjnego obiektu przyrodoleczniczego.

Tężnia w Supraślu jest bardzo potrzebna, już choćby z powodu tego, iż miasto posiada status uzdrowiska. Obiekt będzie nie byle jaki.

Jego zasadnicza konstrukcja wykonana jest z modrzewiowego drewna. Tężnia składa się ze słupów linii zewnętrznej podpierających dach niższy i konstrukcji dachu wyższego.

Drewniane słupy wewnętrzne stanowią dodatkowo podparcie dla konstrukcji, na której niebawem ułożona zostanie tarnina.

Piękna jest też lokalizacja tężni w Parku, znajduje się bowiem ona blisko niewielkiej rzeczółki i w otoczeniu roślin o wielkich, wspaniałych liściach, które rosną w tym miejscu w parku, od niepamiętnych czasów. Jak czytamy w fachowym opisie technicznym inwestycji „Obiekt składa się z konstrukcji drewnianej z wydzieloną komorą inhalacyjną, pomieszczenia technicznego na halogenerator, pomieszczenia technicznego na instalację przygotowania powietrza, instalacji technologicznej, elektrycznej i doprowadzającej powietrze.” Nie jest to jak widać rzecz prosta - ale najważniejsze, że skuteczna w reperowaniu zdrowia.

Tężnia pełni funkcję lokalnego źródła mikroklimatu o korzystnych parametrach prozdrowotnych. Wytwarza aerozol z solanki o bogatym składzie mineralnym. Korzystający z niej będą mieli możliwość wejścia w głąb tężni. Odbywać się to będzie przez przejścia rozdzielające stelaże z wiązkami tarniny. Cała instalacja osłonięta zostanie ekranami żaluzjowymi dla ochrony przed nadmiernym przewietrzaniem, nasłonecznieniem i opadami.

Modrzewiowe kanciaki z konstrukcji tężni nie będą zabezpieczane żadnym chemicznym drewnochronem, przed zepsuciem zabezpieczy je bowiem sól z solanki. Do tego pod jej wpływem, z czasem, modrzewiowe

drewno nabierze uroczej szaro-srebrnej patyny. Pozostałe elementy zaprojektowano ze stali nierdzewnej, betonu zabezpieczonego przed wpływem środowiska aerozolu solankowego. Tężnia zostanie również wyposażona w automatycznie sterowane urządzenia technologiczne, wytwarzające suchy aerozol solankowy.

Budowa tężni to jeden z elementów prowadzonej od ubiegłego roku rewitalizacji Parku Miejskiego w Supraślu, która ma się zakończyć w październiku tego roku. Wszystkie prace na terenie parku miejskiego (2,17 ha) prowadzone są w ramach projektu „Rewitalizacja Parku w Supraślu”. Jest on współfinansowany z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Podlaskiego na lata 2014-2020. Całkowita wartość projektu sięga aż 4 mln złotych. Z tego dofinansowanie unijne to prawie 3, 2 miliona złotych. Do tej pory wykonano m.in. nasypy, żwirowanie i brukowanie nowych alejek, nowe trawniki, rabaty kwiatowe, 150 nowych nasadzeń.

Są już latarnie. Zbudowane zostaną jeszcze m.in. wiata i toalety.

Park Miejski jest objęty nadzorem konserwatora zabytków. Dlatego na prowadzenie prac uzyskano pozwolenie Podlaskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków. Park, po rewitalizacji, ma zyskać wygląd i kształt dawnego, przyklasztornego ogrodu ojców Bazylianów. Wspaniały supraski ogród, warto przypomnieć, był zaledwie drugim publicznym ogrodem w Rzeczypospolitej, otwartym dla mieszkańców. AB

INWESTYCJE AKTUALNOŚCI

W Sobolewie rozpoczęła się budowa żłobka i przedszkola Ruszyła budowa żłobka i przedszkola w Sobolewie, największej powierzchnia użytkowa całkowita 2 019.72 m2, inwestycji w historii Gminy Supraśl. Wartość umowy opiewa na kubatura 9 974.35 m3, wysokość budynku sumę prawie 10,5 miliona złotych. Ponad 2 mln zł dofinansowa- 13.85 m, długość budynku 46.13 m, szeronia, tej bardzo potrzebnej inwestycji, Gmina otrzymała z rzą- kość budynku 36.50 m”. dowego programu „Maluch Plus”. Żłobek ma zacząć działać już w przyszłym roku, przedszkole rok później.

Realizacja inwestycji podzielona zo-

stała na 2 etapy. W pierwszym, na działce gminnej, powstanie żłobek.

Uruchomienie żłobka zaplanowane zostało już na początek 2022 roku.

Przedszkole zacznie funkcjonować rok później. Równocześnie z rozpoczęciem działalności przez żłobek w Sobolewie, zacznie również działać kuchnia i stołówka. Technicznie proces kolejnego oddawania do użytku żłobka a potem przedszkola rozwiązano w ten sposób, iż żłobek będzie się mieścił na parterze budynku, który gdy tylko powstanie, przeprowadzone zostaną tam wszystkie prace wykończeniowe. Żłobek zostanie uruchomiony w roku 2022, natomiast nadal będą trwały prace wykończeniowe na I i II piętrze budynku, gdzie będzie się mieściło przedszkole. Zostanie ono oddane do użyt-

W dniu 18 maja, w miejscu gdzie stanie nowy obiekt, Radosław Dobrowolski, burmistrz Supraśla podpisał z wykonawcą, czyli firmą REDIL Jacek Rutkowski, umowę na budowę żłobka i przedszkola. Świadkami tej doniosłej chwili byli zaproszeni goście m.in. Bohdan Paszkowski - wojewoda podlaski, senator Mariusz Gromko, Jan Bolesław Perkowski - starosta białostocki oraz dzieci z sobolewskiej filii Przedszkola w Grabówce, które chcąc wyrazić swoją szczerą radość, zaśpiewały dwie bardzo ładne piosenki, których wykonanie wszystkich zebranych urzekło i wzruszyło.

Już następnego dnia po podpisaniu umowy, na placu budowy ruszyły prace. Ich celem jest wybudowanie żłobka i przedszkola samorządowego w Sobolewie przy ul. Szosa Baranowicka, nieopodal funkcjonującej tam sobolewskiej filii przedszkola w Grabówce.

Projekt zakłada powstanie żłobka z trzema oddziałami (25 dzieci w oddziale). Będzie to niezależnie funkcjonujący obiekt z własnym 10 / Supraśl Nasza Gmina / Nr 2 (66) / LATO 2021 / www.suprasl.pl /

wyposażeniem technicznym. Przedszkole gminne znajdować się będzie na dwóch kondygnacjach nowego obiektu (I i II piętro). Na parterze będzie żłobek oraz część wejściowa z szatnią i klatką schodową. Na pierwszym i drugim piętrze będą sale dydaktyczne, pomieszczenia administracyjno - biurowe i socjalne. W przedszkolu przewidziano funkcjonowanie pięciu oddziałów, po 25 dzieci w każdym. Planowana ilość dzieci w żłobku wynosi 75, natomiast w przedszkolu 125.

W obiekcie (pierwsze piętro) zaprojektowano pełną kuchnię, która częścią wejściową z własną klatką schodową przylega do istniejącego po sąsiedzku dwuoddziałowego przedszkola gminnego (sobolewska filia przedszkola w Grabówce). Kuchnia zaopatrywać będzie w posiłki żłobek, nowe i istniejące przedszkole gminne.

Dla obsługi kuchni zaprojektowano windy spożywcze. Cały obiekt będzie duży, świadczą o tym dane z projektu - „projektowana powierzchnia zabudowy 927.91 m2,

ku w roku 2023. Obecnie trwają też czynności, prowadzone przez Gminę Supraśl, w kierunku zakupu prywatnego gruntu, obok nowego przedszkola. Powstanie tam najpewniej plac zabaw.

Budowa żłobka i przedszkola w Sobolewie jest pilną potrzebą, gdyż w miejscowościach takich jak Sobolewo, Grabówka i Zaścianki gwałtownie rośnie demografia i przybywa dzieci. Istniejące obiekty przedszkolne nie są w stanie wszystkich ich przyjąć.

W związku z tą trudną dla rodziców sytuacją, również z faktem, iż nowe przedszkole ruszy dopiero w roku 2023, władze samorządowe podjęły działania, które mają na celu jej zaradzić. Postanowiono wynająć od prywatnego właściciela budynek przy ulicy Jeżynowej w Grabówce i urządzić tam tymczasowe przedszkole. Z właścicielem wkrótce zostanie podpisana umowa, która zobowiąże go m.in. do adaptacji obiektu. Tymczasowe przedszkole na ulicy Jeżynowej w Grabówce ruszy od 1 września tego roku. AB

INWESTYCJE

zdjęcie ilustracyjne - jedno z przedszkoli modułowych w Białymstoku

W Karakulach powstanie przedszkole modułowe

Rada Miasta Supraśl zatwierdziła sfinansowanie przygotowania dokumentacji technicznej nowej inwestycji w Karakulach, czyli budowy przedszkola modułowego. Inwestycja jest bardzo potrzebna, gdyż w Karakulach, Ogrodniczkach i Ciasneym w ostatnich latach gwałtownie przybywa mieszkańców.

Podczas sesji Rady Miejskiej 24 maja samorządowcy postanowili włączyć do tegorocznego budżetu kwotę 100 tysięcy złotych z przeznaczeniem jej na sporządzenie dokumentacji technicznej budowy przedszkola modułowego w Karakulach. Ta bardzo potrzebna inwestycja, na placu budowy, będzie realizowana najpewniej od przyszłego roku. Forma modułowa przedszkola daje możliwość zwiększania jego powierzchni, jeśli zajdzie taka potrzeba. Kiedy np. dzieci chętnych do przyjęcia do przedszkola będzie więcej niż może ono ich przyjąć, wówczas istnieje możliwość dostawienia kolejnego modułu.

Modułowa konstrukcja przedszkola daje wiele możliwości, nie tylko dowolne kształtowanie wielkości budynku, ale również jego kształtu oraz dokonywanie zmian w zakresie lokalizacji drzwi, okien, urządzeń wewnętrznych, czy funkcjonalności pomieszczeń. Zastosowane rozwiązania techniczne pozwalają na dokonywanie przebudowy budynku, jego rozbudowę, oraz zmianę rozmieszczenia pomieszczeń w trakcie użytkowania. Przedszkola takie z powodzeniem funkcjonują w wielu miastach Polski, m.in. w pobliskim Białymstoku, również w Warszawie, Wrocławiu, Lublinie, Gdańsku, ale i wielu małych miejscowościach.

W przedszkolu takim można zaprojektować komfortowe przestronne sale zabaw, toalety przystosowane dla dzieci, zaplecze kuchenne, szerokie korytarze, szatnie i niezbędne pomieszczenia gospodarcze.

Budynki modułowych przedszkoli można wykorzystywać długi czas, a kiedy powstanie budynek murowany, zaadaptować je na inne cele.

Budowa modułowego przedszkola w Karakulach ma m.in. na celu odciążenie Szkoły Podstawowej w Ogrodniczkach od oddziałów przedszkolnych. - Ogrodniczki, Karakule, Ciasne podobnie jak tereny wokół Grabówki, w ostatnich latach zaczęły odnotowywać duży przyrost mieszkańców, dlatego musimy stale myśleć o tym, aby wszystkie dzieci znalazły miejsce w przedszkolu oraz szkole i uczyły się w dobrych warunkach – mówi Radosław Dobrowolski, burmistrz Supraśla. AB

Ruszyła budowa ulicy Źródlanej w Supraślu Mieszkańcy ulicy Źródlanej w Supraślu jeszcze w tym roku będą mogli cieszyć się m.in. nowym, półkilometrowym, odcinkiem ulicy. Będzie porządna asfaltowa jezdnia i polbrukowe chodniki. Ruszyła budowa ulicy.

Inwestycję, której realizacja ma trwać 24 tygodnie, wykonuje firma BK - Trans Roboty Drogowe Borsukiewicz S. J., za kwotę prawie 1,5 mln złotych. Oprócz 5,5 metrowej, asfaltowej jezdni i chodników wykonane zostaną zjazdy na posesje, a także nowa kablowa linia oświetlenia ulicznego, kanalizacja deszczowa, kanalizacja sanitarna i wodociągowa. Przebudowana zostanie również sieć telekomunikacyjna.

Chodniki i krawężniki zostaną wykonane z polbruku. Wykonawca wytyczył już pas ruchu drogowego i przystąpił do wykonania kanałów – kanalizacyjnego oraz deszczowego. Do tej pory ulica Źródlana miała nawierzchnię żwirową, która była nierówna i okropnie kurzyła się w suchą porę, co dla dla mieszkańców było wielką niedogodnością.

Jeszcze w tym roku będą mogli korzystać z nowej ulicy, pozbawionej wcześniejszych uciążliwości. AB

/ Supraśl Nasza Gmina / Nr 2 (66) / LATO 2021 / www.suprasl.pl / 11

INWESTYCJE AKTUALNOŚCI

Renowacje supraskiego monasteru wesprą pieniądze od samorządu województwa Dzięki dotacji samorządu województwa podlaskiego naprawiony zostanie dach na jednym z XVIII-wiecznych budynków Monasteru Zwiastowania Najświętszej Marii Panny. Klasztor otrzyma 100 tysięcy złotych, najwyższą dotację jaką samorząd województwa przyznał w tym roku na remonty zabytków.

Zarząd województwa podlaskiego przeznaczył w sumie 3 miliony złotych na renowację 65 zabytkowych budowli. Są to pałace, klasztory, kościoły, cerkwie, kamienice znajdujące się na terenie województwa podlaskiego. - Zależało nam bardzo, aby jak najwięcej zabytków wymagających renowacji otrzymało dofinansowanie z budżetu Województwa Podlaskiego. Są to prace pilne i nie należy ich odsuwać w czasie – mówił Artur Kosicki, Marszałek Województwa Podlaskiego.

12 / Supraśl Nasza Gmina / Nr 2 (66) / LATO 2021 / www.suprasl.pl /

Niewątpliwą atrakcją Supraśla są jego zabytki, a wśród nich monumentalny, z ponad 500 – letnią historią, Monaster Zwiastowania Najświętszej Marii Panny. W centrum tego kompleksu bazyliańskich budowli, stoi cerkiew obronna ze strzelistymi wieżami i umieszczonymi na ich szczytach, połyskującymi z daleka, złotymi krzyżami. Monaster w ostatnich latach przeszedł gruntowne remonty i odbudowy. W miarę jak pięknieje, przyciąga coraz więcej osób chcących go ujrzeć.

Szczególnie odbudowaną w ostatnich latach (w czasie wojny zniszczyli ją Niemcy) Cerkiew Obronną pw. Zwiastowania Najświętszej Marii Panny. Świątynię konsekrowano w roku 1511. Całość wewnętrznej powierzchni cerkwi Zwiastowania zdobią freski, których kompozycja i symbolika w pełni odpowiada kanonom chrześcijaństwa wschodniego. Pierwotnie freski wykonane zostały za czasów archimandryty

Sergiusza Kimbara (I połowa XVI wieku), freski te powszechnie uważane były za arcydzieło sztuki sakralnej, urzekające formą i barwą. Za ich autora uważa się mnicha Nektariusza. Artysta ten pochodził z Serbii.

Dlatego też do odtworzenia fresków w odbudowanej cerkwi zaproszono artystów właśnie z Serbii. Do tej pory odtworzono freski w nawie głównej cerkwi. AB

INWESTYCJE

OSP Supraśl będzie miała salę szkoleniową z prawdziwego zdarzenia Rozpoczął się kolejny etap przebudowy siedziby Ochotniczej Straży Pożarnej w Supraślu. Tym razem prace trwają na piętrze budynku. Po ich zakończeniu, które planuje się na koniec września, strażacy będą mieli do dyspozycji m.in. dużą salę szkoleniową i pomieszczenia socjalne.

Przebudowa kanalizacji w Supraślu Rozpoczęła się przebudowa sieci kanalizacji sanitarnej ulic Marii Konopnickiej i Spółdzielczej w Supraślu. Kierowcy muszą uzbroić się w cierpliwość, bo roboty będą trwały do końca września. Warto jednak poczekać, gdyż sprawna kanalizacja to bardzo ważna rzecz, szczególnie w tak pięknym kurorcie jakim jest Supraśl.

Inwestycję, za cenę nieco ponad 312 tysięcy złotych, realizuje firma Zakład Instalatorstwa Sanitarnego i c.o. Bogusław Piekut. Okres gwarancji na wykonane roboty wynosi 7 lat. Prowadzone prace dotyczą budowy nowej sieci kanalizacji sanitarnej i przebudowy dawnej, pod ulicą Spółdzielczą oraz Konopnickiej i Dolną w Supraślu. Zakres robót obejmuje budowę sieci kanalizacji oraz budowę przyłączy kanalizacji sanitarnej. Ma też zostać usunięty uszkodzony kanał sanitarny, zlokalizowany na działkach prywatnych. - Przebudowany będzie główny kolektor kanalizacji, znajdujący się pod ulicą Spółdzielczą.

Stary kolektor sprawia spore kłopoty – mówi Radosław Dobrowolski, burmistrz Supraśla.

Projekt przewiduje budowę kanału sanitarnego średnicy 200 mm, na odcinku o łącznej długości 190 metrów. Same przyłącza sieci sanitarnej będą miały długość 66 metrów. Nowa sieć kanalizacji zostanie połączona ze starszą. W ramach inwestycji zostaną zdemontowane stare kanały sanitarne oraz studnie rewizyjne w pasie drogowym ulicy Konopnickiej, Spółdzielczej i Dolnej. Część prac prowadzonych będzie na prywatnych działkach, oczywiście po uprzednich ustaleniach i za zgodą ich właścicieli. Wykonawca jest zobowiązany do tego, aby w trakcie realizacji inwestycji zapewnić dojazd mieszkańcom ulic, oraz służbom ratowniczym, do ich domów.

Wszystkie roboty mają zakończyć się do 30 września. AB

Do tej pory przeprowadzono już trzy etapy przebudowy siedziby OSP Supraśl. W I etapie wykonano część robót wewnętrznych i sanitarnych. Zainstalowano m.in. nowoczesną instalację grzewczą. Drugi etap trwał w roku 2018. Wykonano m.in. prace zewnętrzne z budową nowego wjazdu i bramy. Trzeci etap prac, przeprowadzonych w roku 2019 polegał głównie na zaadoptowaniu dla potrzeb OSP budynku byłej siedziby zawodowej straży pożarnej. Wykonano roboty rozbiórkowe i murarskie. Zainstalowano bramy garażowe. Oddano do użytku sanitariaty znajdujące się na parterze budynku. Wartość trzeciego etapu prac wyniosła prawie 840 tysięcy złotych.

Obecnie rozpoczęte prace trwają na piętrze siedziby OSP. Ich zasadniczym celem jest utworzenie obszernej sali szkoleniowej, która służyłaby też jako miejsce przeprowadzania narad czy konferencji. Dlatego trzeba będzie wyburzyć część ścianek działowych, dawnych, małych pomieszczeń. W ramach działań remontowo – adaptacyjnych wylane zostaną też cementowe posadzki, ułożona będzie podłoga. - Na piętrze obok dużej sali szkoleniowej, powstaną też sanitariaty dwa pomieszczenia biurowe, oraz niewielkie pomieszczenie socjalne– powiedział nam Tomasz Sawicki, prezes OSP Supraśl. Całość prac finansowana jest przez Gminę Supraśl.

AB

INWESTYCJE AKTUALNOŚCI

Ku radości dzieci w Supraślu powstaje przedszkolny plac zabaw Nabrała rozpędu, warta milion złotych, budowa placu zabaw przy przedszkolu imienia św. Jana Pawła II w Supraślu. Jest to jedna z największych inwestycji realizowanych z budżetu obywatelskiego gminy.

Plac zabaw jest podzielony na dwie części – małą i dużą. Strefa mniejszego placu zabaw będzie dodatkowo ogrodzona. Na pewno każde z dzieci znajdzie tu „zabawkę”, która mu się spodoba.

Będą huśtawki, ślizgawki, domki pełne niespodzianek, tunele, przeróżne piaskownice, bujaki, karuzela, koparka, ścianka wspinaczkowa i … długo by jeszcze wymieniać.

Budowa placu zabaw realizowana jest w trzech etapach. Całość prac ma zakończyć się w roku 2022, jednak w ostatnim roku prace będą prowadzone już tylko w otoczeniu placu zabaw. Do tej pory wykonano mały amfiteatr ze sceną, który położony jest bardzo blisko przedszkola. Amfiteatr łączy się z przedszkolnym tarasem,

co daje więcej miejsca dla widowni i tworzy z budynkiem jedność. W części widowni planuje się ustawienie trzech rzędów siedzeń. Scena i widownia przykryte będą płóciennym, składanym dachem. Jest też usypana skarpa, na której zostaną później zamontowane ślizgawki. Pod skarpą będzie można przechodzić dwoma tunelami. Stoją też latarnie.

W tym roku, do sierpnia, ma być gotowa cała elektryczna instalacja oświetleniowa, monitoring, a najważniejsze - gotowy ma być sam plac zabaw. Wszystkie urządzenia do zabaw mają zostać zamontowane. Stanie też wiata, w której będzie można schronić się przed palącym słońcem.

Do sierpnia 2022 roku przeprowadzone zostaną ostatnie prace

budowlane. Przy przedszkolu zbudowany zostanie parking na 15 miejsc samochodowych oraz zmieni się, na bardziej atrakcyjne, otoczenie budynku. Przewidziano też wykonanie nowego wjazdu z ulicy Szkolnej. Przebudowane zostanie wejście do budynku przedszkola, z wykonaniem pochylni, poszerzeniem schodów i wejścia. Wszystko to, aby dostosować budynek dla po-

trzeb osób niepełnosprawnych.

W przyszłości planuje się również budowę nowego ogrodzenia przedszkola.

Projekt „Budowa nowoczesnego placu zabaw i kompleksowe zagospodarowanie terenu przy Przedszkolu z O.I. im. św. Jana Pawła II w Supraślu” jest jednym z zadań ujętym do realizacji w budżecie gminy Supraśl w ramach Budżetu Obywatelskiego. AB

Powstają bardzo potrzebne ścieżki rowerowe Trwają zaawansowane prace nad wykonaniem ciągu pieszo-rowerowego wzdłuż dróg powiatowych ul. Ciołkowskiego od ul. Jodłowej w Grabówce do skrzyżowania z 42 Pułku Piechoty oraz na odcinku ul. 42 Pułku Piechoty - od granic miasta do skrzyżowania z Ciołkowskiego. Ścieżki, o łącznej długości prawie 2,5 kilometra, mają zostać oddane do użytku w październiku 2021 roku. Budowa tego ciągu komunikacyjnego jest bardzo kosztowna – ponad 1 milion złotych. W jej

ramach, u końca ulicy 42 Pułku Piechoty, w miejscu bardzo ostrego, niebezpiecznego zakrętu, zbudowane zostanie również rondo.

Budowa ronda też będzie sporo kosztować. Dlatego jest to inwestycja wspólna. Gmina Supraśl, na terenie której jest realizowana inwestycja pokryje 25 procent kosztów. Powiat Białostocki, zarządzający drogą powiatową i realizujący inwestycję wyłoży 25 procent. Natomiast ze Skarbu Państwa pochodzi aż 50 procent potrzebnej na budowę ścieżek sumy. AB

14 / Supraśl Nasza Gmina / Nr 2 (66) / LATO 2021 / www.suprasl.pl /

KULTURA

Festiwal „Między wierszami” Festiwal „Między wierszami” odbył się w Supraślu w dniach od 2 do 25 lipca. Festiwal miał charakter hybrydowy tj. online i stacjonarny, a jego celem była promocja polskiej poezji i muzyki klasycznej, sztuk plastycznych oraz teatru. Na festiwalu można było zobaczyć przedstawienia teatralne w formie tradycyjnej, widowiska plenerowe, akcje uliczne w wykonaniu performerów (projekt „Uliczka Poetów”), a także posłuchać koncertów chopinowskich oraz wokalistyki operowej w plenerze i poezji w ogrodach Pałacu Buchholtzów. Na „Między wierszami” rozmawialiśmy również o naturze, filozofii, teatralizacji codzienności i upoetycznianiu prozy życia oraz o najgłośniejszych książkach wiosny i lata 2021. Studio festiwalowe nadawało spotkania na żywo z gośćmi Festiwalu, a codzienne relacje z wydarzeń można było oglądać na platformie VOD Teatru Wierszalin. Festiwalowi towarzyszyła wystawa fotograficzna upamiętniająca XXX-lecie Teatru z Supraśla. W czasie jej oglądania można było posłuchać słuchowisk teatralnych nagranych przez Teatr Wierszalin w rozgłośni Radia Białystok.

Z myślą o miłośnikach kina, festiwal przygotował ofertę złożoną z filmów stawiających ważne pytania o granice ludzkiej wolności, o wpływ kultury na nasze życie i odpowiedzialność za drugiego człowieka. Seanse poprzedzone były prelekcjami kuratorów i krytyków filmowych. Młodzież uzdolniona plastycznie uczestniczyła w cyklu warsztatów mistrzowskich, które zakończyła wystawa zbiorowa pod wspólnym tytułem „ Młodzi między wierszami”.

Festiwal pojawił sie więc w Supraślu i na mapie kulturalnej Polski jako wyjątkowe edukacyjno-artystyczne przedsięwzięcie, które z jednej strony dało możliwość spotkania znakomitych profesjonalnych artystów, z drugiej zaś zwróciło szczególną uwagę na aspekt kulturalnej, artystycznej edukacji.

Ambicją festiwalu „Między wierszami” jest otwarcie przestrzeni dla szeroko rozumianej współpracy podlaskich instytucji kultury.

Wierzymy w synergię możliwości domów kultury, organizacji i stowarzyszeń kulturalnych oraz instytucji kultury prowadzonych przez samorząd. Z roku na rok może nas być więcej!

Głównym organizatorem festiwalu jest Teatr Wierszalin z Supraśla.

Współorganizatorami festiwalu są Opera i Filharmonia Podlaska - Europejskie Centrum Sztuki, Państwowe Liceum Sztuk Plastycznych im. Artura Grottgera, Centrum Kultury i Rekreacji w Supraślu, Towarzystwo im. Fryderyka Chopina i Radio „Białystok”.

Kuratorem artystycznym festiwalu jest aktor Teatru Wierszalin Rafał Gąsowski. Koordynatorem organizacyjnym jest Dariusz Matys.

Festiwal „Między wierszami” wyobrażamy sobie jako imprezę wieloletnią i obejmującą swoim zasięgiem całe Podlasie. Rafał Gąsowski fot. Magdalena Rybij

Happening uliczny z cyklu „Ulica Poetów”

„Pieśń Świętojańska o Sobótce” Jana Kochanowskiego.

Plenerowe widowisko muzyczne w reżyserii Rafała Gąsowskiego „Tęsknota” - liryka Fryderyka Chopina do słów ówczesnych poetów polskich m.in. A. Mickiewicza, S. Witwickiego, W. Pola, B. Zaleskiego.

/ Supraśl Nasza Gmina / Nr 2 (66) / LATO 2021 / www.suprasl.pl / 15

KULTURA AKTUALNOŚCI

Dni Supraśla

Gwiazdą wieczoru był Wojciech Cugowski z zespołem

19 czerwca, po rocznej przerwie, na amfiteatrze w Supraślu odbył się finałowy koncert w ramach Dni Supraśla. Gwiazdą wieczoru był Wojciech Cugowski z zespołem.

Dni Supraśla hucznie otworzyła Supraska Orkiestra Dęta pod kierunkiem Janusza Fidziukiewicza. Na scenie tego dnia rozbrzmiewała muzyka dziecięca i młodzieżowa w wykonaniu zespołu Liga działającego w ramach Centrum Kultury i Rekreacji. Nie zabrakło także wspaniałego występu grupy Padlaski Wianok – Dziecięcego

Padlaski Wianok 16 / Supraśl Nasza Gmina / Nr 2 (66) / LATO 2021 / www.suprasl.pl /

Białoruskiego Zespołu Tanecznego, który rozpoczął swój występ przepięknym Polonezem.

W trakcie trwania imprezy zorganizowano także zabawy, animacje i zjeżdżalnie dmuchane dla najmłodszych. Wieczór przebiegał pod znakiem mocniejszych brzmień rockowych w wykonaniu grupy Polska B. Zwieńczeniem upalnego dnia był występ Wojciecha Cugowskiego z zespołem.

Mimo wielu ograniczeń związanych z organizacją tego typu wydarzeń plenerowych Supraśl tego dnia ponownie ożył, a mieszkańcy i turyści mieli okazję do zabawy przy dobrej muzyce.

BN

Supraska Orkiestra Dęta pod kierunkiem Janusza Fidziukiewicza

KULTURA

Kapitan Guliwer powrócił do Supraśla Przez dwa tygodnie 24 uczestników opracowało spektakl, który jest oparty o motywy z powieści Jonatana Swifta „Podróże Guliwera”. Zaprezentowano mniej znane wątki z powieści tj. wyspę naukowców, koni i wielkoludów. Pokaz finałowy odbył się 10 lipca w Domu Ludowym w Supraślu przy pełnej widowni.

Tematem, wokół którego odbyły się warsztaty, jest motyw podróży i poznawania świata. To właśnie tu, w Supraślu w 1784 roku pierwszy raz w języku polskim wytłoczono dzieło pod tytułem „Podróże kapitana Guliwera w Różne Kraje Dalekie”. Uczestnicy zajęć wzbogacili swoje umiejętności aktorskie oraz kreatywnie spędzili czas pod okiem zawodowych aktorów, tancerzy i plastyków. Spektaklowi towarzyszy wystawa plenerowa, którą wciąż można oglądać na ul. 3 Maja (Supraśl). Na zakończenie uczestnicy wraz z instruktorami ruszyli w ostatnią podróż półkolonii artystycznych. Bajkową Ciuchcią przemierzyli Supraśl.

Półkolonie „Kapitan Guliwer powraca do Supraśla” odbyły się w ramach programu Lato w tetrze +. Organizatorem przedsięwzięcia było Stowarzyszenie Teatr Okno w partnerstwie z Centrum Kultury i Rekreacji w Supraślu.

Lato w teatrze jest programem Instytutu Teatralnego im. Zbigniewa Raszewskiego finansowanym ze środków Ministerstwa Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu. Warsztaty zostały dofinansowane przez Burmistrza Supraśla.

Pokaz finałowy w Domu Ludowym, 10 lipca 2021 Uczestnicy zajęć wzbogacili swoje umiejętności aktorskie oraz kreatywnie spędzili czas pod okiem zawodowych aktorów, tancerzy i plastyków.

KULTURA AKTUALNOŚCI

Z działalności KGW Karakule Nasza działalność na rzecz społeczności lokalnej wsi Karakule dociera do coraz szerszych kręgów. Jesteśmy rozpoznawalni już nie tylko w swoim środowisku, ale coraz dalej. W roku ubiegłym, po uzyskaniu wyróżnień w konkursach zgłoszonych do Wojewody Podlaskiego i Urzędu Marszałkowskiego, naszą działalnością zainteresowała się lokalna prasa. Wywiad przeprowadzony przez reporterkę Kuriera Porannego z członkinią naszego Koła Aliną Ochrymiuk oraz artykuł na temat „swatania”, który ukazał się w Kurierze Porannym i Gazecie Współczesnej pt. „Żadne portale nie zastąpią swata” otworzyły nam drzwi do szerszego świata.

Kurier Poranny za działalność na rzecz społeczności lokalnej wsi Karakule nominował naszą koleżankę Alinę Ochrymiuk do Osobowości Roku 2020 w dziedzinie Kultura w powiecie białostockim. Sama nominacja to już prestiż dla naszego Koła. Daje to nam przekonanie, że to co robimy ma sens i daje motywację do dalszego działania. Rywalizacja w plebiscycie trwała do ostatniej sekundy.

Jednak głosami koleżanek i sympatyków naszego Koła Alina Ochrymiuk została laureatką w powiecie białostockim uzyskując 347 głosów.

Nasze zgłoszenie do konkursu Festiwal Kół Gospodyń Wiejskich „Polska od kuchni” w bloku tematycznym „Kobieta gospodarna

Festiwal KGW Polska Od Kuchni i wyjątkowa” również decyzją komisji konkursowej dało nam występ w zmaganiach wojewódzkich.

W dniu 5 czerwca w Supraślu, gdzie odbywał się konkurs wojewódzki, zaprezentowaliśmy tzw. swatanie tj. kojarzenie par przy udziale swata i na żywo wystąpiliśmy w Pytaniu na Śniadanie w TVP. Niewątpliwie największym sukcesem naszego Koła był udział w konkursie Kół Gospodyń Wiejskich o Nagrodę Małżonki PR. Nasze działania w ciągu dwóch lat zostały wy-

Film „Zieja” i spotkanie z reżyserem Robertem Glińskim SB: „Kto Was na mówił do działania na szkodę Polski Ludowej” Imię..Nazwisko…

Ks. Zieja „Jezus…. Chrystus....z Nazaretu” (fragment dialogu z filmu Ks. Zieja)

20 czerwca w Domu Ludowym w Supraślu odbył się pokaz filmowy obrazu „Zieja” oraz spotkanie z reżyserem Robertem Glińskim.

Biograficzna opowieść o współzałożycielu Komitetu Obrony Robotników księdzu Janie Ziei w reżyserii Roberta Glińskiego zgromadziła na sali kinowej Domu Ludowego szerokie grono odbiorców. Fabuła filmu rozpoczyna się w latach 70-tych przesłuchaniem główne18 / Supraśl Nasza Gmina / Nr 2 (66) / LATO 2021 / www.suprasl.pl /

go bohatera (Andrzeja Seweryna) przez majora SB (Zbigniewa Zamachowskiego), który próbuje zrobić z księdza agenta kompromitującego opozycję. W obrazie przeplatają się także wspomnienia wojny bolszewickiej 1920 r., II wojny światowej – a w tym wszystkim postawa mądrego buntownika – ks. Zieji.

Pokaz filmowy stał się także okazją do rozmowy z reżyserem Robertem Glińskim, który opowiadał o kulisach powstawania filmu oraz wyzwaniach, jakie stały przed nim tworząc obraz.

– Ksiądz Zieja był postacią bardzo moralną. Wyzwaniem było więc ukazanie tak wspaniałej postaci, nie wystawiając jej sztucznego pomnika – powiedział podczas spotkania Ro-

soko ocenione przez kapitułę Kancelarii Prezydenta. Zdobyliśmy I miejsce w województwie Podlaskim i reprezentowaliśmy nasz region w konkursie ogólnopolskim w dniu 19 czerwca br. w Otrębusach w siedzibie Zespołu Mazowsze, gdzie zostaliśmy finalistami. Z tego tytułu płyną gratulacje od jednostek rządowych i samorządowych z naszego regionu. W dniu 15 czerwca osobiście odwiedził nas Pan Wojewoda Bohdan Paszkowski, który złożył gratulacje i podarował prezent – robot kuchenny wieloczynnościowy. bert Gliński. W filmie ukazywane sa wydarzenia prawdziwe (chociaż wzbogacone czasami „interpretacją” reżysera” – przyp. red.), oraz fragmenty kazań ks. Zieji charakteryzujące się jasnym, prostym przekazem. Film traktuje o przebaczaniu, wytrwałości, mocnej postawie moralnej…i prawdzie i miłości do bliźniego, w której nieustająco starał się żyć ks. Zieja.

Film z wielkim entuzjazmem został przyjęty przez publiczność zgromadzoną w Domu Ludowym, czego wyrazem była dyskusja pełna refleksji i podziękowań. BN

KULTURA

Polski Chór Pokoju ponownie zaśpiewa w Supraślu W ostatnich dniach lipca w Supraślu zabrzmi muzyka chóralna w wykonaniu Polskiego Chóru Pokoju. Stowarzyszenie Miłośników Muzyki Chóralnej „Cantica Cantamus” wraz z CKiR w Supraślu zapraszają na warsztaty chóralne „Leć głosie”. Od 27 do 31 lipca chórzyści będą poznawać nowe utwory, a zwieńczeniem wspólnej pracy będzie sobotni koncert finałowy.

Polski Chór Pokoju jest cykliczną inicjatywą, zapoczątkowaną w latach dziewięćdziesiątych przez prof. Violettę Bielecką. Są to międzynarodowe warsztaty rokrocznie łączące miłośników muzyki chóralnej z całej Polski, a także z zagranicy. Celem projektu jest przybliżenie uczestnikom oraz słuchaczom nowej polskiej literatury chóralnej. Tegoroczna edycja poświęcona będzie współczesnym interpretacjom muzyki regionalnej – zabrzmią m.in. pieśni podlaskie i kurpiowskie w nowych, chóralnych aranżacjach – m.in. po raz pierwszy w całości zabrzmi cykl

czterech pieśni kurpiowskich na chór z fortepianem autorstwa Jana Krutula. Warsztaty poprowadzą cenieni dyrygenci i eksperci, a utworem finałowym zadyryguje osobiście prof. Violetta Bielecka.

Oprócz warsztatów chóralnych odbędzie się siedem otwartych wydarzeń artystycznych: 27 lipca (wtorek), godz. 16:00 – wykład „Pieśń kurpiowska we współczesnej polskiej muzyce chóralnej” (prelegent - Jan Krutul)

28 lipca (środa), godz. 10:00 –

otwarte warsztaty z emisji głosu (prow. Joanna Łukaszewska) 28 lipca (środa), godz. 16:00 – „Inspiracje folklorem kurpiowskim w mojej twórczości” – spotkanie z kompozytorem prof. Pawłem Łukaszewskim

29 lipca (czwartek), godz. 16:00

– wykład „Interpretacje pieśni kurpiowskich w chóralnej twórczości kompozytorów polskich XX wieku” (prelegent – Agata Falkowska)

30 lipca (piątek), godz. 16:00 – „Pie-

śni Podlasia. Moje inspiracje twórcze” - spotkanie z kompozytorem Maksymem Fedorovem 31 lipca (sobota), godz. 15:00 – warsztaty z tańca ludowego (prow. Arleta Julia Krutul) 31 lipca (sobota), godz. 19:00 – koncert finałowy Na warsztaty emisji głosu, warsztaty taneczne, wykłady, spotkania z kompozytorami i koncert finałowy jest wstęp wolny.

Do udziału w bezpłatnych pięciodniowych warsztatach chóralnych można zgłaszać się za pomocą formularza: www.bit.ly/WarsztatySuprasl2021 Chór wystąpi także 1 sierpnia w Czarnej Białostockiej oraz Sokółce.

Supraskie warsztaty Leć głosie dofinansowano ze środków Ministra Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu w ramach programu Narodowego Centrum Kultury EtnoPolska 2021. Jan Krutul

/ Supraśl Nasza Gmina / Nr 2 (66) / LATO 2021 / www.suprasl.pl / 19

KULTURA AKTUALNOŚCI

Pisanie ikon

Vila Madalena - koncert 31 lipca

Podlasie SlowFest w Supraślu 29 lipca – 8 sierpnia 2021 Po raz piąty w Supraślu odbędzie się Podlasie SlowFest by ŁOMŻA. Jak co roku, organizatorzy zapraszają na wybitne kino, oryginalne spektakle, niszowe, performatywne koncerty oraz cieszące się dużą popularnością warsztaty.

„Dzięki zaangażowaniu i wparciu wielu osób i instytucji, mimo trudności, jakie zgotowała nam pandemia, udało się zorganizować kolejną edycję tego lubianego i znanego w całej Polsce festiwalu” – mówi Piotr Domagała, dyrektor Podlasie SlowFest. Organizatorzy podkreślają, że kluczowe było wsparcie udzielone w drodze konkursu przez Gminę Supraśl.

Organizowanie nietypowego festiwalu wiązało się z dużym ryzykiem, ale strategia zaplanowana lata temu przez Romana Gutka i Piotra Domagałę okazała się skuteczna.

Supraśl zyskał rozgłos i przyciąga turystów, a wydarzenia festiwalowe spokojnie towarzyszą wakacjom, nie ingerując w rytm życia mieszkańców. Za sukces odczytywane jest też to, że festiwal zyskał licznych naśladowców.

PierwszaKrowa, film 5 sierpnia 20 / Supraśl Nasza Gmina / Nr 2 (66) / LATO 2021 / www.suprasl.pl /

W programie znajdziemy wydarzenia współorganizowane z instytucjami, które od lat włączają się w Podlasie SlowFest. Wspólnie z Centrum Kultury i Rekreacji w Supraślu przygotowywany jest pokaz plenerowy filmu /30 lipca/ oraz koncert Miłki Malzahn z zespołem Córka z mężem /8 sierpnia/. Tradycyjnie siedzibą główną festiwalu będzie Dom Ludowy, w którym odbywać się będą pokazy filmowe, koncerty i warsztaty, np. wirtuozowski koncert duetu serbsko-austriackiego „Vila Madalena” /31 lipca/. Na szczególną uwagę zasługuje wieczór literacki z udziałem Piotra Janickiego i Krzysztofa Puławskiego, artystów mieszkających w Supraślu /1 sierpnia/.

Ważnym partnerem festiwalu od początku jego istnienia jest Akademia Supraska.

Na warsztaty pisania ikon, organizowane we współpracy z Akademią i prowadzone przez Jakuba Sobczaka, uczestnicy zapisują się, zanim znany jest termin festiwalu. Podobnie

SLOWFEST 2019

Warsztaty dla dzieci

KULTURA było w tym roku. Do Akademii warto wybrać się także na koncert Męskiego Zespołu Muzyki Cerkiewnej „Katapetasma”/6 sierpnia, wstęp wolny/ oraz warsztaty dla dzieci.

Oferta dla dzieci jest szeroka, obejmuje projekcje filmowe oraz warsztaty artystyczne dla różnych grup wiekowych, np. zajęcia w Muzeum Sztuki Drukarskiej i Papiernictwa, które co roku przygotowuje nową ofertę dla najmłodszych gości festiwalu /7 sierpnia/.

Nowością w programie są spektakle Teatru Łątek, najmniejszego teatru w Polsce, który mieści się przy ulicy Posterunkowej w Supraślu /6 i 8 sierpnia/.

Pamiętano też o miłośnikach przyrody.

Wyjątkowym przeżyciem będzie z pewnością udział w performatywnym koncercie natury „Słuchanie lasu” przygotowanym przez akustyka Rafała Drewnianego i muzyka Adama Kawończyka /3 sierpnia/. Chętni proszeni są o dokładne zapoznanie się z opisem wydarzenia na stronie internetowej festiwalu. Dwudniowa „Leśna wyprawa Dzikich Kobiet” to przygoda i okazja do oderwania się od codzienności, ale wyłącznie dla pań /7-8 sierpnia/. „Zapraszamy wczasowiczów i mieszkańców. Zrobimy wszystko, aby udział w wydarzeniach był przyjemny, a także bezpieczny.”

– podkreśla dyr. Domagała i dodaje: „Ta edycja jest efektem działania wielu ludzi dobrej woli. Dziękuję Im wszystkim. Szczególnie chciałbym tu wyróżnić i podziękować Radosławowi Dobrowolskiemu, Burmistrzowi Supraśla, Dyrektorowi Łukaszowi Lubicz-Łapińskiemu – CKiR oraz o. Jarosławowi Jóźwikowi, Kanclerzowi Akademii Supraskiej.”

Cały program Podlasie SlowFest wraz z możliwością nabycia biletów znajduje się na stronie www.podlasieslowfest.pl; są tam także informacje organizacyjne, dane kontaktowe i aktualne restrykcje epidemiczne.

Serdecznie zapraszamy na Podlasie SlowFest 2021!

Organizator: Stowarzyszenie Dalapenia Partner strategiczny: ŁOMŻA Partnerzy: Gmina Supraśl, Centrum Kultury i Rekreacji w Supraślu, Akademia Supraska, Austriackie Forum Kultury, Międzynarodowe Centrum Kultury w Krakowie, Muzeum Sztuki Drukarskiej i Papiernictwa, Podlaska Regionalna Organizacja Turystyczna, Podlaskie Muzeum Kultury Ludowej, Stowarzyszenie Nowe Horyzonty, Cinema Lumiere, Restauracja Prowincja, Ośrodek Terapii Lasem.

Lena Domagała, Stowarzyszenie Dalapenia

Data 2021

Kategoria

Wydarzenia w Supraślu

lokalizacja

godzina

29.07 30.07

natura kulinaria

DL DL

21.30 17.00

30.07

film

CKiR

21.00

31.07 31.07 1.08

warsztaty muzyka dzieci

DL DL DL

12.00 20.00 11.00

1.08

literatura

DL

18.00

2.08 2.08 2.08 3.08 3.08 4.08 4.08 5.08 5.08 6.08 6.08 6.08 6.08 7.08 7.08 7.08 7.08 8.08 8.08 8.08

warsztaty warsztaty film dzieci kultura warsztaty film warsztaty film dzieci muzyka film teatr dzieci dzieci natura film dzieci muzyka teatr

Niebo nocą Dzikie jadalne Pokaz plenerowy filmu „Zabij to i wyjedź z tego miasta” Rękodzieło pod parasolem Koncert Vila Madalena AUT/SRB Fritzi – film dla dzieci 9+ Piotr Janicki i Krzysztof Puławski – ich literackie fascynacje oraz różne inne dźwięki Pisanie ikon (7 dni) Joga i pięć zasad zdrowia (5 dni) Proste rzeczy - film fabularny Ella Bella Bingo - film dla dzieci 4+ Słuchanie lasu Makrama - warsztaty rękodzielnicze Stokrotki - film fabularny Tańce w kręgu Pierwsza krowa - film fabularny Ptasi trel - warsztaty dla dzieci Męski Zespół Muzyki Cerkiewnej Katapetasma Gunda - film dokumentalny Teatr Łątek Pieśń rzeki Siła wiatru - warsztaty dla dzieci MODOtypia – warsztaty dla dzieci Leśna wyprawa Dzikich Kobiet (2 dni) Metamorfoza ptaków - film fabularny Powiew lata – warsztaty dla dzieci Koncert Miłki O. Malzahn i Córki z mężem Teatr Łątek Pieśń rzeki

AS DL DL DL Las DL DL Bulwary DL AS AS DL TŁ DL MD DL DL AS DL TŁ

10.00 11.00 19.00 17.00 20.30 16.00 19.00 18.00 19.00 16.00 16.00 19.00 19.00 10.00 11.00 12.00 19.00 10.00 18.00 19.00

Legenda: DL – Dom Ludowy, Piłsudskiego 11 AS – Akademia Supraska, Klasztorna 1 CKiR – Ogród przy Centrum Kultury i Rekreacji, Cieliczańska 1 MD – Muzeum Sztuki Drukarskiej i Papiernictwa, Klasztorna 1 TŁ – Teatr Łątek, Posterunkowa 1 Bulwary – Bulwary im. W. Wołkowa Las – las, wejście od Hotelu Knieja

więcej na stronie www.podlasieslowfest.pl / Supraśl Nasza Gmina / Nr 2 (66) / LATO 2021 / www.suprasl.pl / 21

KULTURA

Otwarcie wystawy zabytkowych

KAFLI SUPRASKICH w budynku Nowej Biblioteki w Supraślu oraz części plenerowej na Placu Kościuszki

W piątek 18 czerwca 2021 r. o godzinie 12:00 miało miało miejsce niezwykłe wydarzenie na mapie wydarzeń kulturalnych nie tylko Supraśla, ale też Województwa Podlaskiego. Przy udziale dużej liczby Gości - na czele z Panem Wojewodą Podlaskim Bohdanem Paszkowskim w budynku Nowej Biblioteki w Supraślu została otwarta wystawa zabytkowych kafli supraskich.

Organizatorzy Wystawy, czyli Muzeum Podlaskie w Białymstoku oraz Burmistrz Supraśla odnieśli wspaniały Sukces. Z jednej strony wartość historyczna i artystyczna zgromadzonych na wystawie artefaktów, z drugiej zaś strony ogromne zainteresowanie Uczestników wystawy oraz mediów lokalnych potwierdziły, że warto było pracować przez wiele miesięcy nad organizacją Wystawy i upublicznieniem dostępu do zbiorów, które na co dzień spoczywają w magazynach muzealnych.

Na szczególną uwagę zasługują repliki i rekonstrukcje kafli supraskich wykonane metodą skanowania cyfrowego oraz wydruku 3D przez firmę Trójwymiarowi.PL z Białostockiego Parku Naukowo-Technologicznego. Mistrzowsko odwzorowane kształt, barwa jak też faktura w dotyku przypominająca wypaloną glinę, utrudniają odróżnienie replik od ich pierwowzorów. Wisienką zaś na torcie wystawy jest supraski kafel alegoryczny, zrekonstruowany metodą skanowania cyfrowego z 18-tu kawałków odnalezionych w dołach w pobliżu supraskiego monasteru . Po blisko 200-u latach mogliśmy ponownie odczytać napis na rekonstrukcji kafla „Wiyazanka Szlubow Zakonnych”.

Autorzy Wystawy - Pani dr Irena Taranta archeolog z Muzeum Podlaskiego oraz Pan dr Radosław Dobrowolski historyk i Burmistrz Supraśla w trakcie otwarcia wystawy byli rozchwytywani, aby wyjaśniać, pokazywać, udzielać wywiadów oraz odpowiadać na pytania. Mimo niezwykle upalnej aury na Placu Kościuszki, gdzie znajduje się druga część wystawy - część plenerowa, duża rzesza Uczestników wystawy krok za krokiem podążała za autorami, aby chłonąć cenne informacje na temat historii Supraśla z perspektywy zabytkowych kafli z okresu XVI - XIX w.

22 / Supraśl Nasza Gmina / Nr 2 (66) / LATO 2021 / www.suprasl.pl /

Autorzy wystawy: Irena Taranta - Dział Archeologii Muzeum Podlaskiego w Białymstoku, dr Radosław Dobrowolski historyk i Burmistrz Supraśla

OŚWIATA

SPORTOWA SZKOŁA PODSTAWOWA W SUPRAŚLU

/ Supraśl Nasza Gmina / Nr 2 (66) / LATO 2021 / www.suprasl.pl / 23

OŚWIATA

24 / Supraśl Nasza Gmina / Nr 2 (66) / LATO 2021 / www.suprasl.pl /

OŚWIATA

Edukacyjne szczyty

Sportowa Szkoła Podstawowa im. Ferdynanda Mareckiego Weronika Żelazko – finalistka z języka w Supraślu w bieżącym roku szkolnym może pochwalić się polskiego – opiekun p. Dorota Ofman sukcesami edukacyjnymi uczennic klas ósmych w Wojewódz- Anna Janowska – finalistka z matematykich Konkursach Przedmiotowych. Tytuł laureata wiąże się ze ki – opiekun p. Halina Stasienko zwolnieniem z egzaminu z danego przedmiotu, oceną celującą na świadectwie, a przede wszystkim z pewnością kontynuowa- Poniżej przedstawiamy krótki nia nauki w wybranej przez siebie szkole średniej. Finalista zaś wywiad z laureatkami: otrzymuje dodatkowe punkty przy postępowaniu rekrutacyjCo czułaś po otrzymaniu wianym do szkoły ponadpodstawowej. domości o swoich wynikach?

Na podium stanęły: Maria Tarasiewicz – laureatka z biologii Aniela Wirkowska: Musiałam dwa razy Pola Mieleniewska – laureatka z języka polskiego – opiekun p. Dorota Ofman Aniela Maria Wirkowska – laureatka z biologii – opiekun p. Agnieszka Joszczyk-Nikitiuk

– opiekun p. Agnieszka Joszczyk-Nikitiuk i laureatka z fizyki – opiekun p. Danuta Zakrzewska, finalistka z matematyki – opiekun p. Anna Mojsak

sprawdzić, czy to prawda. Byłam z siebie bardzo dumna i czułam ogromną satysfakcję. Do konkursu przygotowywałam się z panią od biologii, z którą byłam w stałym

/ Supraśl Nasza Gmina / Nr 2 (66) / LATO 2021 / www.suprasl.pl / 25

OŚWIATA kontakcie, ale również uczyłam się sama w domu.

Pola Mieleniewska: Po otrzymaniu wiadomości o moich wynikach byłam bardzo zadowolona i dumna z siebie. Włożona praca przyniosła efekt, pomoże mi to w dostaniu się do wymarzonej szkoły średniej.

Maria Tarasiewicz: Gdy dowiedziałam się, że jestem laureatką z biologii i fizyki oraz finalistką z matematyki dosłownie skakałam ze szczęścia – otrzymałam w ten sposób informację zwrotną, że warto było włożyć tyle wysiłku na naukę. Poczułam też ulgę, że ten wyczerpujący okres dobiegł końca.

Jak przygotowywałaś się do konkursu?

Anna Janowska: Do konkursu przygotowywałam się, robiąc zadania w ćwiczeniach i testy z poprzednich lat. Konsultowałam się z nauczycielem i tatą, kiedy nie mogłam znaleźć odpowiedniego rozwiązania. Najlepszą metodą kształcenia są według mnie krótkie notatki rysunkowe.

Pola Mieleniewska: W ramach przygotowań do konkursu spotykałam się najczęściej trzy razy w tygodniu po około dwie godziny na zajęciach online z moją polonistką. W trakcie ferii zimowych na wyjeździe także spotykałyśmy się zdalnie. Czytałam po kilka razy książki wraz z opracowaniami.

Jakie według Ciebie są najlepsze metody kształcenia i samokształcenia?

Maria Tarasiewicz: Według mnie najlepszą metodą jest rozwiązywanie testów konkursowych z lat ubiegłych niekoniecznie z Podlasia. Nie wystarczy zapamiętanie, ale potrzebne jest również zrozumienie tematu.

Aniela Wirowska: Moim zdaniem podczas nauki bardzo ważne jest powtarzanie to, czego już się nauczyliśmy. Przygotowując się, rozwiązałam także dużo testów konkursowych z poprzednich lat – w ten sposób wykorzystywałam swoją wiedzę w zadaniach, których potem mogłam się spodziewać w konkursie.

Weronika Żelazko: Każdy powinien sam znaleźć własną metodę skutecznego pogłębiania wiedzy. Mnie bardzo pomaga spo26 / Supraśl Nasza Gmina / Nr 2 (66) / LATO 2021 / www.suprasl.pl /

rządzanie notatek, jednak rozumiem, że nie wszyscy potrafią uczyć się w ten sposób.

Co sprawiło Ci największą trudność?

Aniela Wirkowska: Myślę, że największą trudność sprawiło mi to, że materiału było ciągle więcej i z czasem zapominałam niektórych rzeczy, jakich nauczyłam się na początku.

Weronika Żelazko: Rzeczą, która sprawiła mi największą trudność było znalezienie motywacji do nauki. Ciężko było mi się pogodzić z faktem, że muszę siedzieć do nocy przy książkach, kiedy moi koledzy spędzali czas tak, jak chcieli. Skrupulatnie sporządzałam notatki z zajęć dodatkowych i w wolnym czasie powtarzałam te informacje. Był to wymagający czas, więc tym bardziej cieszę się z uzyskanego wyniku.

Która dziedzina wiedzy interesuje Cię najbardziej? Jak widzisz swoją przyszłość?

Anna Janowska: Najbardziej interesuje mnie matematyka i informatyka, choć nie mniej: fizyka, chemia i angielski. W przyszłości planuje zostać programistą, z informatyki głownie interesuje mnie programowanie. Aktualnie chodzę na zajęcia z Pythona i sama też próbuję z Pythonem eksperymentować.

Pola Mieleniewska: Interesują mnie zagadnienia humanistyczne: literatura, sztuka, ale przyszłość wiążę z medycyną.

Aniela Wirkowska: Nie mam jeszcze konkretnych planów na przyszłość – najwięcej przyjemności sprawiała mi nauka o człowieku. Mam nadzieję, że moja przyszłość będzie w jakimś sensie powiązana z biologią.

Co poradziłabyś młodszym uczniom, którzy w przyszłości wezmą udział w podobnych konkursach?

Weronika Żelazko: Zachęcam do wybrania kilku przedmiotów, niekoniecznie swoich ulubionych. Dzięki temu rozszerzamy swoją wiedzę i przekonujemy się, w czym jesteśmy dobrzy. Sama na początku nie miałam zamiaru brać udziału w konkursie z języka polskiego, tylko z biologii. Już w połowie okresu przygotowawczego do

etapu rejonowego okazało się, że zaczęłam się skupiać na pogłębianiu wiedzy z polskiego. Nie uważam czasu poświęconego na naukę biologii za czas stracony. Dzięki temu nauka w ósmej klasie z tych przedmiotów okazała się łatwiejsza i jestem pewna, że nabytą wiedzę wykorzystam jeszcze w liceum.

Maria Tarasiewicz: Bardzo pomógł mi fakt, że przyswoiłam materiał z całej ósmej klasy z fizyki w wakacje, dzięki temu podczas zajęć w szkole tylko przypominałam sobie tematy i zadania sprawiały o wiele mniejszy problem.

Anna Janowska: Nie bójcie się pytać o pomoc, gdy czegoś nie wiecie lub nie rozumiecie. Możecie założyć jakiś zeszycik, w którym będziecie zapisywać krótkie, ścisłe notatki z rzeczami, które będą potrzebne do konkursu.

Zdobyte laury potwierdzają zdolności, pracowitość, systematyczność i zaangażowanie uczniów. Swój sukces zawdzięczają również w dużej mierze rodzicom i nauczycielom, którzy motywowali do pracy i działania. Należy też dodać, że wymienione uczennice każdego roku osiągają wysokie wyniki nauczania i są chlubą naszej szkoły.

Na szczególne wyróżnienie zasługuje Maria Tarasiewicz, która w etapie rejonowym brała udział w 5 konkursach: matematyka, biologia, fizyka, chemia i geografia. W rezultacie została laureatką z biologii i fizyki oraz finalistką z matematyki. „Mimo trudnych czasów, wykorzystaliśmy zdalne metody kształcenia najlepiej jak mogliśmy. Ważne jest ukierunkowanie ucznia i dokonanie odpowiedniego wyboru, a także motywacja, która potrzebna jest w szkole i w domu. Nauka zdalna w pewnym sensie ułatwiła nam współpracę, mogliśmy łączyć się w dogodnym czasie, dbając o kompatybilność pracy nauczyciela i ucznia. Serdecznie dziękuję wszystkim za ten wysiłek: uczniom i nauczycielom – wielkie gratulacje i oby obecne sukcesy przekuły się w kolejne.” – mówi dyrektor SSP w Supraślu, Agnieszka Joszczyk-Nikitiuk.

Joanna Muśko, Dorota Ofman, Małgorzata Wosnitzka-Kowalska

HISTORIA Ruiny spalonego Pałacu Opatów (widok od ul. Klasztornej)

Między gwiazdą a swastyką

Lato 1941 r. na zawsze zapadło w pamięć mieszkańcom Supraśla. Hitler i Stalin rzucili się sobie do gardeł. Dwa lata komunistycznego terroru sprawiły, że prawie nikt nie żałował uciekających w popłochu Sowietów, ale mało kto się spodziewał, że nowa niewola będzie równie okrutna.

W połowie czerwca 1941 r. mieszkańcy Supraśla przeżywali wyjątkowo ciężkie chwile. Nie były one jednak związane z nadciągającą wojną (której nikt jeszcze się nie spodziewał), ale z kolejną deportacją na Syberię. Trzynastoletnia wówczas Alina Dobrowolska wspominała: „Nasz los dopełnił się nocą z 19 na 20 czerwca 1941 r., po zakończeniu oktawy Bożego Ciała. Do mieszkania weszło kilku enkawudzistów z rewolwerami w rękach. Wtargnęli do sypialni stryja [krzycząc]: »Ruki w wierch« i postawili go pod ścianą. Długo przeprowadzali drobiazgową rewizję, a stryj przez cały czas stał z rękami nad głową, przez cały czas mierzono do niego z pistoletu. Wreszcie wszystkim nam odczytano wyrok, z którego wynikało, że Dobrowolscy Michał, Anna, Helena i ja są skazani.” Więźniów przetransportowano na Dworzec Poleski w Białymstoku, gdzie załadowano ich do bydlęcych wagonów. Kiedy pociąg przybył do Mińska, ludzie ujrzeli przez okienka sylwetki niemieckich samolotów bombardujących miasto. Nadzieja na uwolnienie jednak szybko zgasła. Enkawudziści do końca zachowali zimną krew i nakazali pośpieszny odjazd. Choć wojna już trwała w pełni, to transport dotarł zgodnie z planem do Środkowej Azji...

22 czerwca granica zapłonęła. Tak ten poranek zapamiętał Piotr Krasnojarcew – syn sowieckiego kapitana, przybyłego do Supraśla z rodziną w 1940 r.: „Wiosną 1941 r. ojca przenieśli na nowe miejsce służby, do Zambrowa. (...) Po przygotowaniu mieszkania, 21 czerwca 1941 r. przyjechał do Supraśla, żeby zabrać nas do Zambrowa. Żołnierze załadowali nasze rzeczy i meble do samochodu. Wieczorem zjedliśmy kolację u dowódcy oddziału, pułkownika Sobakina - pamiętam, że miał on syna Eryka, ucznia piątej klasy. Po kolacji pożegnaliśmy się z nimi i poszliśmy spać. O 4.30 22 czerwca 1941 r. obudzili nas żołnierze. Ojciec powiedział mamie, że trzeba natychmiast jechać, Niemcy bombardują Białystok, więc dał mi 10 rubli, bym kupił chleba.

Magazyn był w naszym baraku, [zatem pobiegłem i] zastukałem do cioci Diory – sprzedawczyni – i ona zaprowadziła mnie do magazynu, gdzie kupiłem od niej dwa bochenki białego chleba i dwadzieścia francuskich bułeczek. Kiedy przyniosłem to wszystko do domu, ojciec i matka trochę mnie zbesztali, że po co wziąłem tak dużo chleba, ale potem [okazało się, że] ten chleb ocalił nas od głodu w czasie ewakuacji. Ok. 5.00 rano ruszyliśmy do Zambrowa.”

Postępy natarcia Niemców były ewenementem w dotychczasowej historii wojen – niektóre jednostki w ciągu pierwszej doby pokonały niemal 100 km. Białostocczyzna została więc błyskawicznie okrążona i Sowieci znaleźli się w kotle. Czerwonoarmiści nie wiedzieli gdzie uciekać, a nieustanne bombardowania tylko podsycały w nich stan dezorientacji. Część więc uległa panice, porzucając broń i ciężki sprzęt. Jeszcze przez wiele tygodni wzdłuż dróg poniewierały się dziesiątki czołgów, armat i samochodów, które nawet nie wzięły / Supraśl Nasza Gmina / Nr 2 (66) / LATO 2021 / www.suprasl.pl / 27

HISTORIA udziału w walkach. Ten chaos dał jednak pewien pozytywny efekt.

Supraślanie skorzystali z okazji i jeszcze przed nadejściem Niemców odwiedzili pozostawione bez opieki magazyny wojskowe. Zastali tam suto zaopatrzone składy żywnościowe. Zdobyte w ten sposób produkty oddaliły widmo głodu i pozwoliły przetrwać ludziom najtrudniejszy czas. Co odważniejsi zapuścili się na teren dogasającego Pałacu Opatów (Sowieci celowo go podpalili tuż przed opuszczeniem miasteczka). Widok jaki zastali, wprawił ich w osłupienie: „Weszliśmy przez dziurę do wnętrza klasztoru – wspominała Helena Kwasiborska – Widok jego opłakany. Pełno było słomy, jakieś warsztaty tam stały, narzędzia ślusarskie (…). To co mnie rzuciło się w oczy, to wysoko fresk przedstawiający Chrystusa na niebieskim polu. Złote gwiazdy i w środku był Chrystus. Co [mnie] zaskoczyło, to dziury. Cały ten fresk Chrystusa był postrzelany. (…) Cały ikonostas był zniszczony (…), ołtarze były porozbijane – te boczne po prawej i po lewej stronie. Tylko filary stały, [a] warsztaty, imadła były do nich poprzykręcane. Carskich wrót nie było. Tam [tylko] jeszcze przy samej ścianie widać było jakieś ułamki (…), a tam gdzie [wcześniej] obrazy [teraz] były dziury dyktą pozapychane. Jedna wartość [która została], to wysoko były te freski.”

Po ucieczce Rosjan zapanowało kilkudniowe bezkrólewie. Aby zapobiec samowoli (która w warunkach narastającego chaosu mogła obudzić w ludziach najgorsze instynkty) z inicjatywy lekarza Andrzeja Nerhejma mieszkańcy powołali 21 – osobowy komitet obywatelski oraz tymczasową policję. Ponieważ przez miasteczko wciąż przewalały się grupy sowieckich wojskowych, policjanci zostali wyposażeni na wszelki wypadek w dwie opaski – białą z napisem „Służba Obywatelska” oraz czerwoną z rosyjskim napisem „Milicja”.

W zależności od sytuacji zakładali jedną bądź drugą. U większości ludzi odejście Sowietów wywołało poczucie ulgi, ale jedna społeczność z niepokojem oczekiwała dalszego rozwoju wypadków, przeczuwając, że nadciąga dla niej najgorsze zło: „Niemców spodziewamy się lada dzień w Supraślu – zanotował w pamiętniku Dawid Szpiro – Napięcie z tego powodu jest straszne, szczególnie u nas, to jest u ludności żydowskiej. Kupić nic nie można. Jeść nie ma co. Ostatnio dzięki milicji dostaliśmy po ½ kg mięsa i 1 kg chleba, co stanowi teraz niemały majątek. Pieniądze są teraz bez wartości. (…) Panuje teraz ogólne przypuszczenie, że Niemcy w niedługim czasie tę wojnę wygrają. (…) Co będzie jak oni przyjdą do nas? Co będzie z Żydami?”

Niektóre sowieckie oddziały początkowo próbowały stawić opór Niemcom. W Puszczy Knyszyńskiej z wycofujących się na wschód żołnierzy (w tym stacjonującego dotąd w Supraślu 4 pułku motocyklistów) sformowano duży korpus pod dowództwem gen. Iwana Bołdina. Czerwonoarmiści przedostali się w okolice Sokółki, gdzie przez kilka dni toczyli zażarte walki, próbując przebić się do Grodna. Prawdopodobnie jeden z tych pododdziałów (być może ubezpieczający odwrót) pozostał w pobliżu Supraśla. Tymczasem do miasteczka wkroczyły pierwsze jednostki Wehrmachtu. „Było to w sobotę [27 czerwca] o godz. 5.30 rano. Jak duchy wjechały do Supraśla niemieckie samochody pancerne, poprzedzone motocyklistami i lekkimi czołgami. W parę godzin później nadjechała na ciężarówkach zmotoryzowana piechota. Wszyscy są to rośli, barczyści chłopi, uzbrojeni po zęby, z nienawiścią patrzący na każdego cywila”.

28 / Supraśl Nasza Gmina / Nr 2 (66) / LATO 2021 / www.suprasl.pl /

Czerwonoarmista z supraskiego garnizonu, zdj. z 1940 r.

Błyskawicznie minęli zabudowania, pędząc co sił za uchodzącymi Sowietami. Jednak gdy przekroczyli rzekę, czekała na nich niespodzianka. Czerwonoarmiści przygotowali na Podsupraślu zasadzkę i znienacka zaatakowali niemiecką kolumnę. W zaciekłej walce poległo (tak przynajmniej wynika ze wspomnień supraślan) ok. 20 – 30 Niemców. Spłonęło też kilka budynków. Bitwę zakończył dopiero ostrzał artylerii, a dokładniej pocisk, który zabił sowieckiego dowódcę. Pozostali przy życiu Rosjanie poddali się, ale jeśli liczyli w ten sposób na litość przeciwnika, to srodze się zawiedli. Wszystkich uwięziono, a po kilku dniach rozstrzelano w okolicach klasztoru. Ciała zakopano w zbiorowym grobie nieopodal ul. Konarskiego.

Po wojnie ten teren dodatkowo pokryły gruzy z wysadzonej bazyliki, grzebiąc szczątki sołdatów pod kilkumetrową warstwą cegieł i cementu. Kiedy w 1944 r. do Supraśla ponownie wkroczyła Armia Czerwona, Karol Dobrowolski wskazał to miejsce enkawudzistom, ale ci odmówili podjęcia jakichkolwiek kroków. W stalinowskiej mentalności każdy, kto oddał się w niewolę, był traktowany jako zdrajca, a zdrajcy nie zasługiwali na godny pochówek…

Niemcy, jako naród praktyczny, bardzo sprawnie zorganizowali tymczasową administrację i niezwłocznie nakazali wznowić pracę w supraskich fabrykach. Dotychczasowego kierownika farbiarni, Henryka Zajdela, mianowali burmistrzem. Jeżeli ktokolwiek sądził, że nastąpi teraz zluzowanie represji, to szybko musiał zmienić zdanie. Wkrótce na horyzoncie pojawiło się gestapo i od razu wzięło się do roboty. Zaraz po egzekucji wziętych do niewoli czerwonoarmistów rozstrzelano kilku współpracowników sowieckiego reżimu, a potem zabrano się za Polaków i Żydów. Tak oto dla supraślan zaczęła się nowa okupacja…

Adam Zabłocki

NATURA

Wakacje nie tylko pod gruszą ale też pod sosną Miłośnicy bliskiego kontaktu z przyrodą mogą legalnie rozbić namiot i nocować w lesie. Szczególnych wrażeń może dostarczyć taka noc przeżyta w Puszczy Knyszyńskiej, najlepiej na terenie Nadleśnictwa Supraśl, które przystąpiło właśnie do programu Lasów Państwowych „Zanocuj w Lesie”.

Wyznaczona przez Nadleśnictwo Supraśl strefa do nocowania, to obszar ponad 1500 ha. Nadleśnictwo opublikowało na swojej stronie internetowej specjalną mapkę, na której pokazany jest dokładnie teren objęty programem „Zanocuj w lesie”. Są to głównie tereny Leśnictwa Krasne, otaczające Supraśl od strony zachodniej i południowej. Na stronie są również szczegółowe informacje na temat programu i regulamin leśnego nocowania.

Program „Zanocuj w lesie” to efekt pilotażu prowadzonego przez Lasy Państwowe od listopada 2019 roku do stycznia 2021 roku. Program obejmował 46 obszarów wyznaczonych na terenie nadleśnictw wchodzących w skład tzw. Leśnych Kompleksów Promocyjnych. Próba tak bardzo spodobała się miłośnikom przebywania w lesie, iż postanowiono, aby program „Zanocuj w lesie” funkcjonował na stałe oraz aby rozszerzyć go na jeszcze inne tereny Lasów Państwowych.

Program zaczął funkcjonować 1 maja tego roku. Jest on realizowany w wyznaczonych terenach aż 425 nadleśnictw, wyjątkiem są nadleśnictwa Białowieża, Browsk, Hajnówka oraz Drawsko. Trzy pierwsze wymienione nadleśnictwa obejmują lasy Puszczy Białowieskiej, a więc najcenniejsze w Polsce tereny leśne, natomiast z nadleśnictwem Drawsko sąsiaduje czynny poligon. Prowadzone na nim działania wojskowe mogłyby zagrozić zdrowiu i życiu uczestników programu „Zanocuj w lesie”.

Każdy może zanocować w lesie, jednak nie wszędzie. Nadleśnictwa wyznaczyły na swoich terenach specjalne strefy, gdzie jest to możliwe. Strefy te obejmują ogółem ponad 600 tysięcy hektarów Lasów Państwowych. Reguła jest taka, że w lesie, bez konieczności informowania o tym nadleśnictwa, grupa do 9 osób może spędzić dwie noce. Jeżeli osób jest więcej lub więcej dni chcą przebywać w lesie, należy to mailowo zgłosić, przynajmniej dwa dni przed tym nocowaniem, do nadleśnictwa.

Do kontaktu z turystami każde nadleśnictwo wyznaczyło koordynatora. W Nadleśnictwie Supraśl jest to Krzysztof Łaziuk, starszy specjalista ds. edukacji leśnej. Mailować do niego można na adres krzysztof. laziuk@bialystok.lasy.gov.pl Po zawiadomieniu mailowym należy czekać na zwrotną informację ( trzeba będzie jeszcze wypełnić formularz) potwierdzającą zgodę na leśne nocowanie.

W lesie nocować można w namiocie lub hamaku. Pamiętać trzeba, aby nie niszczyć przyrody. Przed wyprawą do lasu należy też śledzić komunikaty zamieszczane na stronach poszczególnych nadleśnictw. Można tam znaleźć powiadomienia o możliwych zagrożeniach (np. pożarach, występowaniu niebezpiecznych drapieżników np. wilków). Ogniska można palić tylko w wyznaczonych miejscach. Leśnicy sugerują, aby do kilkudniowego pobytu w lesie dobrze się przygotować, bo surowe warunki życia w lesie na pewno w niczym nie są podobne do komfortu mieszkania w hotelu.

Adam Białous / Supraśl Nasza Gmina / Nr 2 (66) / LATO 2021 / www.suprasl.pl / 29

HISTORIA

Niesamowite płazy naszej puszczy Tytuł wystawy to „Bombina i przyjaciele”. Bombina jest łacińską nazwą gatunku żaby - kumaka nizinnego. Jest to pierwsza wystawa po zamknięciu siedziby Parku z powodu pandemii.

Ekspozycję przygotowała białostocka Fundacja X, która wspiera „działania związane z promocją Podlasia, sztuki i kultury” - jak czytamy na stronie Fundacji. Wszystkie płazy pokazane na zdjęciach i grafikach występują na terenie Puszczy Knyszyńskiej.

Ogólnie w Puszczy Knyszyńskiej występuje 13 gatunków płazów, w całej Polsce mamy ich 18. Wśród tych pokazanych na wystawie jest m.in. grzebiuszka ziemna. - Jej nazwa bierze się z tego, że całe dni spędza ona przesypiając, przysypana ziemią. Żeruje nocą. Pomagają jej w tym „kocie”oczy. Grzebiuszka jako jedyny płaz ma pionową źrenicę, która może się bardzo mocno rozszerzyć. Dzięki temu w nocy widzi doskonale – opowiada nam Sebastian Łupiński, autor zdjęć oraz pracownik Parku Krajobrazowego Puszczy Knyszyńskiej.

Autorem grafik jest Mateusz Żyłkowski „Dzieła powstały w czasie szczególnym. Kiedy wszędzie panowała atmosfera zagrożenia pandemicznego. Mateusz dzień po dniu, tydzień po tygodniu szlifował swój warsztat rysunkowy i pokonując szereg przeciwności przygotował cykl prac, które mamy zaszczyt Państwu zaprezentować.” - czytamy w opisie wystawy.

Wszystkie płazy są pod ochroną, czy to ścisłą, czy też częściową. Na wystawie można otrzy-

mać niedużą książeczkę ze zdjęciami i opisami żyjących w Polsce płazów oraz gadów. Każdy gatunek płaza jest inny, posiada swoją specyfikę. Prezentowaną na wystawie ropuchę paskówkę, wyróżnia na przykład to, że nie chodzi ona ociężale, tak jak inne ropuchy, ale biega. Paskówka biega tak szybko, że kiedy przebiegnie przed nami przez drogę, możemy pomyśleć, że to przebiegła mysz. Dlatego kiedyś nazywano ją ropuchą żwawą – mówi Sebastian Łupiński. Innym ciekawym płazem jest samiec żaby moczarowej (prezentowany na wystawie), który podczas godów przybiera, niczym bajkowy smerf, niebieski kolor. Również rzekotka drzewna, która na ogół jest zielona, potrafi zmieniać kolor, prawie jak kameleon.

Wszystkie płazy pływają. Oprócz jednego – salamandry plamistej, która występuje jedynie na terenach górskich. Ta kiedy składa do wody larwy musi więc uważać, bo gdyby do tej wody wpadła, najpewniej by się utopiła. Pewną ciekawą cechą odznacza się też

kumak nizinny. Posiada on bowiem źrenicę w kształcie serca, stąd prawdopodobnie wzięły się baśnie o księżniczkach czy królewiczach zaklętych w żabę oraz konieczności ich pocałowania, jeśli oczywiście się chce, aby zostali oni odczarowani.

Ciekawym płazem naszych lasów jest również kumak nizinny. Ma on jaskrawo pomarańczowe paski na podgardlu, które eksponuje, wówczas gdy jest atakowany. Potrafi założyć wtedy przednie łapki za głowę, a tylne na grzbiet, żeby barwy ochronne były lepiej widoczne. Trzeba pamiętać, że kumak może wydzielić frynolicynę, jedną z najsilniejszych toksyn jaką potrafią wyprodukować europejskie płazy. - Każdy płaz potrafi wydzielić szkodliwą substancję. Ropucha posiada na głowie skupiska gruczołów jadowych. Jednak wydzielane one są dopiero, gdy zostanie przecięta skóra w tym miejscu. Tak więc kiedy bierze się do ręki ropuchę, na pewno nikt się nie zatruje.

Natomiast kiedy pies pogryzie ropuchę, będzie wtedy toczył pianę z pyska jak wściekły. Woń tych ropuszych toksyn przypomina zapach czosnku. - tłumaczy Sebastian Łupiński.

Oprócz fotografii i grafik płazów na wystawie jest też gablota, w której prezentowane są miniaturowe modele płazów i 5 gatunków gadów – zaskroniec, żmija, padalec, jaszczurka zwinka i żyworodna. Jest na co popatrzeć. Trzeba wiedzieć, że na całym świecie zostało odkrytych do tej pory 8339 gatunków płazów, a każdy z nich potrafi zadziwić swoimi zdolnościami.

Adam Białous

NASZ INWESTYCJE OGRÓD

Pielęgnacja ogrodu latem Pamiętajmy o ogrodach w sezonie letnim, a zwłaszcza o podlewaniu ich w okresach suszy. Wiosna tego roku dała się szczególnie we znaki pod tym względem. Widać to zwłaszcza na trawnikach, które nie posiadają systemów nawadniających. Oprócz podlewania bardzo ważny jest właściwy dobór roślin do stanowiska, jakie mamy w ogrodzie (gleba, wilgotność, nasłonecznienie, temperatury). Dobrze dobrane gatunki będą zdrowsze i łatwiej przetrwają ekstremalne zjawiska, w tym także suszę.

Jest kilka sposobów, które mogą pomóc „przytrzymać” więcej wody w glebie oraz poprawić w niej stosunki wodno-powietrzne: - domieszanie gliny do gleby zbyt piaszczystej; - domieszanie materii organicznej do gleb zbyt luźnych (piaszczystych) lub zbyt zwięzłych (mocno gliniastych) - może to być kompost, obornik, torf, czarnoziem, a także zielony nawóz (poplon w postaci gorczycy, łubinu, seradeli, żyta lub mieszanki tych roślin); - ściółkowanie gleby wokół roślin na rabatach przy pomocy maty szkółkarskiej lub agrowłókniny oraz kory, mulczu, rozdrobnionej słomy, zrębków drzewnych a także grysu; - stosowanie roślin okrywowych, które chociaż same zużywają wodę, to pomagają zatrzymać w glebie więcej wilgoci; - zastosowanie hydro-żelu, który magazynuje wodę i oddaje ją w czasie suszy - najczęściej stosuje się go w uprawie roślin balkonowych w donicach i skrzynkach, jednak można użyć go również na rabatach.

Tekst i foto.: mgr Maria Radziwońska-Kryjan, mgr inż. Piotr Kryjan

Ważne w LIPCU I SIERPNIU: P odlewanie - rośliny na rabatach nawadniamy co kilka dni (nie codziennie, jeżeli nie jest to konieczne), najlepiej wczesnym rankiem lub wieczorem, uważając aby nie moczyć liści i kwiatów - mogłoby to zwiększyć ryzyko wystąpienia chorób grzybowych (mączniak, parch, zaraza ziemniaka, plamistości). Przy podlewaniu roślin (tak samo jak przy nawożeniu) należy zachować umiar i nie przesadzać w jedną ani w drugą stronę - przelanie może także zaszkodzić, a nawet spowodować zamieranie roślin!

P ielęgnujemy rośliny poprzez usuwanie przekwitłych kwiatostanów, co zapobiega zawiązywaniu się nasion oraz pobudzi rośliny do ponownego kwitnienia jeszcze w tym sezonie. Drugi raz przycinamy żywopłoty i krzewy liściaste (np. ligustr, bukszpan). Nawozimy rośliny i usuwamy chwasty.

O bserwujemy czy na roślinach nie pojawiają się choroby grzybowe: szara pleśń (na dyniowatych, pomidorach, truskawkach i malinach, winorośli), mączniak (na ogórkach, jabłoniach, agreście oraz na różach, tawułach Van Houtte’a i niektórych klonach), zaraza ziemniaka (na pomidorach i ziemniakach), parch jabłoni i gruszy, plamistości (na różach, berberysach, dereniach, truskawkach - po zbiorze truskawek warto całkowicie ściąć ich liście). Po zauważeniu pierwszych objawów chorób (najczęściej pojawiają się po deszczach) należy wycinać chore części oraz wykonać opryski ochronne. Warto także zapobiegać chorobom (nie moczyć roślin podlewając je, odpowiednio nawozić, sadzić w odpowiedniej rozstawie - niezbyt gęsto).

Latem mogą pojawiać się także szkodniki, takie jak mszyce (m.in. na drzewach owocowych, różach, jaśminowcach, bzach, dereniach, rozchodnikach okazałych), przędziorki (na różach, świerkach białych, bluszczu, aksamitkach, fasoli, papryce, pomidorach), ślimaki (na funkiach), gąsienice oraz chrząszcze zjadające liście (warzywa kapustne, niektóre drzewa - np. topola, kasztanowiec). Zwalczanie szkodników polega najczęściej na opryskach po zauważeniu pierwszych szkodników - zabiegi wykonywać po odlocie pszczół. Ponadto, warto zawieszać tablice lepowe, palić opadłe liście jesienią (kasztanowiec), chronić pożyteczne organizmy drapieżne (np. złotook pospolity i larwy biedronek, które zjadają mszyce oraz inne małe szkodniki). Zapraszać ptaki poprzez dokarmianie ich zimą i sadzenie roślin z owocami (jarzębina, rokitnik, dzikie wino, aronia).

N awozimy trawniki raz na 4 tygodnie i co tydzień kosimy. Regularne nawożenie, nawadnianie oraz koszenie trawników daje przewagę trawy w konkurencji z chwastami (np. pojawienie się koniczyny na trawniku świadczy o niedoborze azotu w glebie).

REKLAMA

więcej niż ogród... od 2005 r.

NOWOŚCI

PROMOCJE

bądź na bieżąco :-)

8 ROŚLINY

PORADY facebook

AKCESORIA OGRODNICZE

NOWODWORCE UL.KWIATOWA 7 TEL. 85 744 15 95

CENTRUM OGRODNICZE

GALERIA SZTUKI

DONICE

www.dkgardens.pl

SZKLARNIE

KREDYT Gospodarstwa rolne Firmy i instytucje Osoby prywatne Na sfinansowanie przedsięwzięć proekologicznych, w tym: ● ● ●

Bank Spółdzielczy w Białymstoku

● ● ● ●

wymianę pokryć dachowych zawierających azbest modernizację instalacji CO zakup i montaż instalacji fotowoltaicznych i kolektorów słonecznych termomodernizację budynków, wymianę stolarki budowę budynków energooszczędnych zakup pojazdów elektrycznych i hybrydowych inne cele proekologiczne

Co zyskujesz: ●

● ●

●

Bądź KALENDARIUM IMPREZ CZERWIEC - WRZESIEŃ 2021 Wystawa "Kafle Supraskie" Wernisaż fotografii z okazji jubileuszu XXX-lecia Teatru Wierszalin - MAGDALENA RYBIJ KAPLICZKI. DZIEDZICTWO KULTUROWE Festyn Zaścianki Uroczysko WYSTAWA "WIARA NA PODLASIU" Supraskie Warsztaty Chóralne / Polski Chór Pokoju 2021 PODLASIE SLOW FEST Wernisaż wystawy „Słowo stało się ciałem” Festyn Ciasne Kino PIK SUMMER ORCHESTRA WORKSHOP Piktogramy - letnie warsztaty teatralne Noc kopnej góry Lech Makowiecki - koncert Koncert na zakończenie lata - Amfiteatr w Supraślu Maraton Kresowy Wystawa "Moja Pandemia" Konferencja badaczy I Wojny Światowej Eko Forum Konferencja:MonasterSupraski,aelityRzeczypospolitej Uroczyste otwarcie biblioteki w Supraślu

18 czerwca 2021 - 31 października 2022 3 - 20 lipca 2021

atrakcyjne oprocentowanie i niską prowizję przygotowawczą możliwość sfinansowania do 100% wartości inwestycji długi okres kredytowania – nawet do 20 lat z możliwością karencji w spłacie kapitału możliwość sfinansowania kilku celów proekologicznych jednym kredytem

Szczegółowe informacje w placówkach Banku Spółdzielczego w Białymstoku Oddział w Supraślu ul. Piłsudskiego 7

Oddział w Zaściankach Szosa Baranowicka 39/2

tel. (85) 71 83 716

tel. (85) 74 18 853

oraz na www.bs.bialystok.pl Rzeczywista Roczna Stopa Oprocentowania (RRSO) wynosi 2,7217%, całkowita kwota kredytu (bez kredytowanych kosztów) 40 000,00 zł, całkowita kwota do zapłaty 44 359,27 zł, oprocentowanie zmienne (WIBOR 3M + 2,20 p.p.) 2,45%, całkowity koszt kredytu 4 310,27 zł (w tym prowizja 360,00 zł, odsetki 3 950,27 zł, ubezpieczenie 0,00 zł, usługi dodatkowe 0,00 zł), 95 miesięcznych rat malejących w wysokości po 416 zł oraz rata wyrównawcza w wysokości 480 zł. Kalkulacja została dokonana na reprezentatywnym przykładzie na dzień 01.08.2020r.

ATRA GROUP TECHNIKA GRZEWCZA DYSTRYBUCJA, MONTA¯, SERWIS

16 lipca - 29 sierpnia 2021 17 lipca 2021 23 - 25 lipca 2021 23 - 28 lipca 2021 27 - 31 lipca 2021 29 lipca - 8 sierpnia 2021 30 lipca - 20 sierpnia 2021 31 lipca 2021 7 sierpnia 2021 9 - 15 sierpnia 2021 16 - 31 sierpnia 2021 20 - 21 sierpnia 2021 20 sierpnia 2021 28 sierpnia 2021 22 sierpnia 2021 23 sierpnia 2021 3 - 4 września 2021 12 - 13 września 2021 24 - 26 września 2021 24 września 2021

ZAPRASZAMY !!!

Więcej informacji na naszej stronie internetowej www.ckirsuprasl.com i /CentrumKulturyiRekreacjiwSupraslu/ W związku z dynamiczną sytuacją związaną z pandemią COVID-19 informujemy o możliwości przesunięcia bądź odwołania wskazanych wyżej imprez kulturalnych.

LIDER KOT£ÓW I PALNIKÓW NA PELLET

602 151 098 atragroup@wp.pl

ul. Ciesielska 2 15-542 Bia³ystok