>;8z 8f5f]gff+ affjf,ff+
‹ÎÀı fi΋ÂıÊ ◊›Î_ ±fiı ÀÎ’ ⁄˘Õ˘ ◊›˘. ’ÏflHÎ΋ Ωı ¿ı »ı‰Àfi_ fi Ë÷_. ±_√˛ı∞‹Î_ …ıfiı environmental disaster ¿Ëı‰Î› ÷ı ±Î’ÏkÎfiÌ Ë∞ ÷˘ Âw±Î÷ Ë÷Ì. ≥. Á. 1500 Á‘Ì‹Î_ ‹˘ÀÌ ¿ÎÃÌfiÎ_ ⁄‘Î_ T≤Z΢fi_ ±„V÷I‰ ‹ÀÌ √›_, ±ıÀ·ı ’˘’À ±fiı ⁄√·Î …ı‰Î_ »±ı » Ω÷fiÎ_ ÀÎ’‰ÎÁÌ ’ZÎ̱˘ Ïfi¿oÿfi ’ÎQ›Î_. ÿÏfl›Î≥ ’_¬ÌÕÎ_fi˘ Á‹ÿΛ ’HÎ ÷ıfiÎ ‰ÎÏÊ˝¿ ’˛…fifi ‹ÎÀı ±√fl ÷˘ ωÁ΋Π‹ÎÀı ÀÎ’ ’fl ±Î‰÷˘ ⁄_‘ ◊›˘, ±ıÀ·ı ·˘¿˘±ı ¬˘flοfi˘ ±ı j΢÷ √‹Î‰Ì ÿÌ‘˘. ±Î ’_¬ÌÕÎ_ Œ‚e· ±Îfl˘√‰ÎfiÌ ÁÎ◊˘ÁÎ◊ ’flÎ√fl…fi˘ ±fiı ⁄Ì…fi˘ Œı·Î‰˘ ¿flÌ …_√·fiı ÁQ≤© ⁄fiΉ‰Îfi_ …ı ‹Ëk‰’ÒHν ¿Î›˝ ⁄Ω‰÷Î_ ÷ı ’HÎ ±À¿Ì …‰Î ’ÎQ›_. …‹ÌfifiÌ Œ‚ƒ’ ‹ÎÀÌfiı ’¿ÕÌ flά÷Î_ T≤Z΢fiÎ_ ‹ÒÏ‚›Î_ fi flèÎÎ_ ±fiı ‰flÁÎÿÌ ÀÌ’Î_fi˘ ’˛ËÎfl {Ì·Ì ·ı÷Î_ ’Î_ÿÕÎ_ fi flèÎÎ_, ±ıÀ·ı ‰flÁÎÿ ¶ÎflÎ ±ı ‹ÎÀÌfiÎ ’˘Ê¿ Ák‰˘‰Î‚Î µ’·Î ◊flfi_ ‘˘‰ÎHÎ ◊›_ ±fiı I›Îfl ⁄Îÿ ÁÒ›˝fiÎ ÷Î’ Ëı ÁÒ¿Ì ’Õ÷Ì ‹ÎÀÌ ‰ı√Ì·Î Á‹ƒÌ ’‰fi‹Î_ ∂ÕÌ …‰Î ·Î√Ì. Ák‰ËÌfi …‹Ìfi‹Î_ ŒÁ·fi˘ µ÷Îfl Á÷÷ CÎÀ÷˘ flè΢. ’›Î˝‰flHÎfi_ ¿<ÿfl÷Ì ±Î›˘…fi Ï⁄Ï·›ÕÛ √ı‹ …ı‰_ ˢ›, …ıfiÎ ±‹¿ »ıÕı ¿flı·Î ËV÷ZÎı’fiÌ ‹ÎÃÌ ±Áfl ⁄ÌΩ ±fiı¿ Ãı¿ÎHÎı …HÎΛΠ‰√fl flËı fiÏË. ≥VÀfl ÀÎ’ ’fl ⁄Ή·Î_fiı ¬Î÷fl ◊›ı·Î T≤Z΢fiÎ Á‰˝fiÎÂı ±ı‰_ … ÿW«ø V◊ÎÏ’÷ ¿›*. ’flÎ÷k‰ÂÎjÎÌ ÕıÏ‰Õ VÀÌÕ‹ıfiı Ωı›_ ÷ı‹ ±_ÿÎ…ı 1500 fiÌ Áη ’»Ì ËÎÕÏ’_…fl˘fiÎ ±LÕfl√˛ÎµLÕ ¬Õ¿·Î‹Î_ ’_¬ÌÕÎ_fiÌ …ı‹ Õ˘„SŒfifiÎ ±‰ÂıÊ˘ ’HÎ √Λ⁄ Ë÷Î. ±Î‹ ⁄fi‰_ ±Ïfi‰Î›˝ Ë÷_, ¿ÎflHÎ ¿ı Õ˘„SŒfifiÎ Ï¿Îfl ‹ÎÀı …wflÌ ËÎ’Ò˝fi (¤Î·Î) ±fiı ‹…⁄Ò÷ ⁄Î_‘HÎÌfiÌ ‹Î»Ì‹Îfl fi˙¿Î ⁄fiΉ‰Î ‹ÎÀı fiyfl ·Î¿Õ<_ ±Î’Ì Â¿÷_ ±ı¿ı› T≤ZÎ ÀÎ’ ’fl ⁄«‰Î ’ÎQ›_ fi Ë÷_. 1500 fiÌ Áη ’»ÌfiÎ ◊fl‹Î_ ÕıÏ‰Õ VÀÌÕ‹ıfifiı ÿÏfl›Î≥ √˘¿‚√ΛfiÎ_ ¿‰« ‹˘ÀÌ Á_A›Î‹Î_ Ωı‰Î ‹Y›Î_. ±Î ’flÎ÷k‰Ï‰tı ±fi‹Îfi ¿›* ¿ı ¬˘flο ‹ÎÀı ‰·¬Î_ ‹Îfl÷Î ÀÎ’‰ÎÁÌ ·˘¿˘ ÷À‰÷a Á‹ƒ‹Î_ ‰¬÷˘‰¬÷ »Ì»flÎ ÷Ï‚›Î Á‘Ì Õ>⁄¿Ì ‹ÎflÌfiı I›Î_ ’Õı·Ì √˘¿‚√Λ ‰Õı ¿Î‹ «·Î‰÷Πˢ‰Î Ωı≥±ı. ’fl_÷ ±ı ’HÎ @›Î_ Á‘Ì ? À>_¿ Á‹› ’»Ì ÀÎ’‰ÎÁÌ ·˘¿˘±ı ¤Ò¬‹fl˘ ‰ıÉÎfi˘ Á‹› ±ÎT›˘--±fiı ÁΫı … ±ı‰Ì „V◊Ï÷ ’ıÿÎ ◊›Îfi_ ’˛‹ÎHÎ ±ı ¿ı 16 ‹Ì ÁÿÌfiÎ ±_÷ ¤Î√‹Î_ ±fiı 17 ‹Ì ÁÿÌfiÎ ±Îfl_¤ı …ı ⁄Ή·Î_ ÷ˆ›Îfl ¿flΛÎ_ ±ı ÷‹Î‹fiÎ_ ÕΫÎ_ ⁄ıÁı·Î_ Ë÷Î_ ±fiı »Î÷ÌfiÌ ’Î_Á‚̱˘ Õ˘¿Î÷Ì Ë÷Ì. ¤Ò¬‹flαı ⁄ÿ·Ì fiάı·Î ÂÎflÌÏfl¿ fi¿ÂÎfiı ÀÎ’fiÎ flËÌ¢±ı ⁄ı-hÎHÎ ’ıœÌ ⁄Îÿ ÁË… √HÎÌ ·Ì‘˘ Ë÷˘. ±Î’ÏkÎfiÎ ÿW«øfi˘ I›Îfl ’»Ì›ı »ıÕ˘ ±ÎT›˘ fiÏË. ≥VÀflfiÎ ‰÷fi̱˘ ÀÎ’ ’fl ¿ıÿ Ë÷Î. ’˛Ï÷¿>‚ ⁄fiı·Î ’›Î˝‰flHÎfiı ÷∞ ÁÎ√fl’ÎflfiÎ ⁄ÌΩ ÀÎ’±ı …÷Î flËı‰_ ›˘B› 34 á ÁŒÎflÌ á ΩL›±ÎflÌ 2007
fi˙¿ÎfiÎ ±¤Î‰ı Â@› fi Ë÷_, ¿ı‹ ¿ı ¬˘flοfi˘ ±¤Î‰ Ë÷˘. ±Î „V◊Ï÷‹Î_ ¿Ï⁄·Î±˘ ‰E«ıfiÌ V’‘ν ‰‘ fiı ‰‘ ‹˘ÀÎ_ ⁄Ή·Î_ ¿oÕÎfl‰Î ’Òfl÷Ì ÁÌÏ‹÷ flËı‰Îfiı ⁄ÿ·ı ‹Îfi‰¤ZÎHÎ Á‘Ì ’ˢӫÌ. Á_¤Ï‰÷’HÎı 1680 fiÎ ±flÁ΋Î_ ÀÎ’fiÎ ⁄ı ‹A› ¿Ï⁄·Î±˘ fifl¤ZÎÌ ⁄L›Î ±fiı I›Îfl ⁄Îÿ ÷ı‹fiÌ ‰E«ı …ı ±Î_÷flω√˛Ë …ı‰˘ Á_CÎÊ˝ ŒÎÀÌ fiÌ¿Y›˘ ÷ı ·√¤√ 150 ‰Ê˝ «ÎS›˘ ±fiı ÷ıHÎı ÀÎ’fiÎ ‰V÷̱Î_¿fiı 1877 Á‘Ì‹Î_ ‹ÎhÎ 110 fiÎ ÏfiQfi V÷flı ·Î‰Ì ÿÌ‘˘. ËflÌŒ Á‹ÿΛ˘±ı ±ı¿‹ı¿fiÎ_ ⁄Ή·Î_fiı ’HÎ ¬_ÏÕ÷ ¿flÌ fiά‰ÎfiÎ ±Î›ı µ◊·Î‰Ì fiÎA›Î_. ±_Ï÷‹ ⁄Ή·_ 1864 ‹Î_ …‹Ìfiÿ˘V÷ ⁄L›_. 600-700 …ıÀ·Î_ ±‘ÒflÎ_ ⁄Ή·Î_ ’ı·Ì flÎfi˘ flÎflο< ¬Î÷ıfiÌ @‰Î˜flÌ‹Î_ …ı‹fiÎ_ ÷ı‹ ’ÕÌ flèÎÎ_, F›Îflı ⁄ÌΩ_ 97 ⁄Ή·Î_ I›Î_◊Ì Ï¿fiÎflÎ ÷flŒ …÷Î ‹Î√˝ ’fl Ãı¿Ãı¿ÎHÎı ±À‰Î›ı·Î_ flèÎÎ_. ≥VÀflfi˘ ¿⁄Ωı Á_¤ÎY›Î ’»Ì «Ì·ÌfiÌ Áfl¿Îflı »ı‰Àı ±‹¿ ⁄Ή·Î_fiı ŒflÌ À|Îfl ’Θ{‹Î_ (‹¬Î¿ÚÏ÷ Á‹ƒ ÷flŒ flËı ±ı flÌ÷ı) V◊ÎÏ’÷ ¿›Î*. ≥VÀflfiÌ ¿◊Î ΩH›Î ’»Ì Á‰Î· ±ı ◊Λ ¿ı I›Î_fiÎ flËÌ¢fiı ’˘÷ÎfiÎ ËÎ◊ı ◊÷Î ±fi◊˝fi˘ ¿ÿÌ A›Î· ¿ı‹ ±ÎT›˘ fiÏË ±fiı ’›Î˝‰flHÎfi˘ ÿÎÀ ‰Î‚÷Ì ’˛T≤ÏkÎ ÷ı‹HÎı ‰ı‚ÎÁfl «ı÷Ìfiı ¿ı‹ fl˘¿Ì fiÏË ? ’˛ffifiÎ hÎHÎ …‰Î⁄˘ ¿S’Ì Â¿Î› ÷ı‹ »ı. ’Ëı·˘ ±ı ¿ı ’›Î˝‰flHÎ ±ıÀ·ı Â_ ±fiı ÷ıfiÌ ÁÎ◊ı «ıÕÎ_ ¿›Î*fi_ ’ÏflHÎ΋ Â_ ±Î‰ı ÷ıfiÌ ±⁄‘ ÀÎ’‰ÎÁÌ ·˘¿˘fiı Á‹… ˢ› ±ı ⁄fi‰ÎΩı√ fi◊Ì. ⁄Ì∞ ‰Î÷ ±ı ¿ı ÀÎ’fi_ ’›Î˝‰flHÎ flÎ÷˘flÎ÷ Ωı¬‹Î›_ fiÏË. ωÏfi’Î÷fi˘ ÿ˘fl ÁıÓ¿Õ˘ ‰Ê˝ «ÎS›˘, ‹ÎÀı ’›Î˝‰flHÎfiÌ ¬‰ÎflÌfi_ Ïfl{SÀ ±ÎI‹¬˘… ’˛ıflı ±ı‰Î fiyfl V‰w’ı fi…fl Á΋ı fi ±ÎT›_. hÎÌΩ …‰Î⁄ ÷flÌ¿ı Á΋˘ ’˛ffi ±ı ’Ò»‰Îfi˘ flËı ¿ı ÀÎ’‰ÎÁÌ ·˘¿˘fiı ÷ı‹fi ±Ï‰«ÎflÌ’HÎÎfiÌ √_¤Ìfl÷Îfi˘ A›Î· ˢ÷ ÷˘ ’HÎ ÷ı‹HÎı ⁄Ή·Î_ ¿oÕÎfl‰Îfi˘ ‹˘Ë …÷˘ ¿›˘˝ ˢ÷ ¬fl˘ ? ±Î hÎÌΩı …‰Î⁄ ±ı¿‰ÌÁ‹Ì ÁÿÌfiÎ ‰÷˝‹Îfi …√÷fiı ±fi·ZÎÌfiı ω«Îfl˘. M≤J‰Ì √˛ÌfiËεÁ ≥Œı@À ÷flŒ ±Ï‰fl÷ ‘¿ı·Î÷Ì Ω› »ı, »÷Î_ ±„U‹…L› ⁄‚÷H΢fi_ ÿËfi «Î· flÎ¬Ì ‹Îfi‰Ω÷ ÿfl ‰Êı˝ ±⁄Ωı Àfi ¿Î⁄˝fi ÕΛ˘@ÁÎ≥Õ ‰Î÷ΉflH΋Î_ ¤ı‚‰ı »ı. ‰ÎÏÊ˝¿ ËΩfl˘ «˘flÁ Ï¿·˘‹ÌÀfl ·ı¬ı ÷ı …_√·˘fi˘ ÁŒÎ›˘ ¿flÌ flËÌ »ı. ‰Ê˘˝‰Ê˝ ±fiı¿ Á∞‰˘ ÷ıfiÎ ËÎ◊ı fi΋ÂıÊ ◊Λ »ı. ±˘{˘fifiÎ flZÎHÎÎI‹¿ ◊fl‹Î_ ÷ıHÎı √Î⁄ÕÎ_ ’ÎÕuÎ_ »ı. ÷ı·‰ÎË¿ …ËÎΩı Á‹ƒfiÌ ‹IV›V≤„WÀfiı ’Λ‹Î· ¿flı »ı. ‹ı„@Á¿˘ ÁÌÀÌ ±fiı ·˘Á ±ıL…ıÏ·Á …ı‰Î_ ÂËıfl˘ ˉÎfiÎ ’˛ÿÒÊHÎfiı ·Ì‘ı √ıÁ «ıQ⁄fl ⁄fiÌ flèÎÎ_ »ı. ±Î‹ »÷Î_ ’›Î˝‰flHÎfiı ¬‰Îfl ¿fl÷Ì ’˛T≤ÏkÎfiı ‹Îfi‰Ω÷ ‰‚√Ì flËÌ »ı. ¤Ï‰W›‹Î_ ’ÏflHÎ΋ Â_ ±Î‰ı ÷ıfi˘ ±_ÿÎ… ’΋‰Î ‹ÎÀı ·Î_⁄ı Á‘Ì º„WÀ ’ˢӫÎÕ‰ÎfiÌ …wfl fi◊Ì. ≥VÀflfi˘ ÿά·˘ fi…fl Á΋ı »ı.á