๒. ภัยคุกคามที่เกิดขึ้น
การรวมตัวของประชาคมอาเซียนจะก่อให้เกิดปัญหา และภัยคุกคามต่าง ๆ เพิ่มขึ้น ทั้งภัยคุกคามแบบดั้งเดิม และ ภัยคุกคามรูปแบบใหม่ ซึ่งมีลักษณะข้ามชาติ หลากหลาย และ ซับซ้อนมากขึน้ จากการเชือ่ มโยงกัน และการอ�ำนวยความสะดวก ในการผ่านแดน สร้างความท้าทายต่อปัญหาความมั่นคงและ ข้อพิพาทบริเวณแนวพรมแดน ในการจ�ำกัดขอบเขตของปัญหา ให้เป็นกิจการภายในหรือระดับทวิภาคี ซึง่ องค์กร/หน่วยงานของ อาเซียน และประเทศสมาชิก ทั้งภาครัฐและเอกชน สื่อมวลชน และภาคประชาสังคม อาจเข้ามามีบทบาทและติดตามความ เคลือ่ นไหวในพืน้ ทีช่ ายแดนมากขึน้ เนือ่ งจากมองว่า ปัญหาเหล่านี้ จะส่งผลกระทบต่อประเทศของตนและภูมิภาค และจากบริบท ความมัน่ คงของประชาคมอาเซียนในอนาคต สามารถสรุปสภาพ ภัยคุกคามที่กระทบต่อความมั่นคงของภูมิภาค ได้แก่ ๒.๑ ภั ย คุ ก คามแบบดั้ ง เดิ ม การถู ก รุ ก ราน ด้วยก�ำลังรบตามแบบขนาดใหญ่ ซึ่งอาจเกิดจากความขัดแย้ง ตามแนวชายแดน หรือเพื่อการรักษาผลประโยชน์ของประเทศ มีโอกาสเกิดขึ้นน้อยลง แต่เมื่อเกิดขึ้น จะส่งผลกระทบรุนแรง โดยกองทัพยังเป็นหน่วยงานหลักที่รับผิดชอบต่อปัญหาดังกล่าว ๒.๓ ภั ย คุ ก คามรู ป แบบใหม่ การส่ ง เสริ ม ให้ ประชาชนในอาเซี ย นสามารถเคลื่ อ นย้ า ยไปมาหาสู ่ กั น ได้ สะดวกขึน้ จะส่งผลให้เกิดปัญหาอืน่ ตามมา อาทิ การค้ายาเสพติด การลั ก ลอบเข้ า เมื อ งโดยผิ ด กฎหมาย และการระบาดของ โรคร้ายแรงที่หมดไปแล้วและโรคที่เกิดใหม่ เป็นต้น ซึ่งจะเป็น ปัญหาที่เกิดขึ้นเป็นประจ�ำ และในระยะยาวจะเป็นสิ่งส�ำคัญ ที่บั่นทอนความมั่นคงของแต่ละประเทศ ขณะทีป่ ญ ั หาอาชญากรรมข้ามชาติ มีแนวโน้มรุนแรง มากขึ้นทุกปี ซึ่งกลุ่มอาชญากรระหว่างประเทศ สามารถแสวง ประโยชน์จากความเชื่อมโยงในภูมิภาคอาเซียน เข้ามาสร้าง เครือข่ายอาชญากรรมระหว่างประเทศได้โดยง่าย ความก้าวหน้า ทางเทคโนโลยีและการสื่อสารที่ทันสมัยจะถูกกลุ่มอาชญากร น�ำไปใช้ โดยการฟอกเงินเป็นหัวใจส�ำคัญของอาชญากรรม ข้ า มชาติ ทุ ก ประเภท ขณะที่ ไ ทยและประเทศเพื่ อ นบ้ า น กลายเป็นพื้นที่ที่กลุ่มอาชญากรต่างชาติเข้ามาแสวงประโยชน์ ประกอบธุรกิจผิดกฎหมายมากขึ้น เนื่องจากมีสภาพแวดล้อม ทีเ่ หมาะสม ทัง้ นี้ การจัดตัง้ บ่อนการพนันเกิดใหม่ในเขตประเทศ 10
เพื่อนบ้าน ใกล้ชายแดนไทย อาจถูกใช้เป็นพื้นที่พักคอยของ สิ่งผิดกฎหมาย ส่ ว นปั ญ หาการก่ อ การร้ า ย มี แ นวโน้ ม ที่ ก ลุ ่ ม ก่ อ การร้ า ยทั้ ง ในและนอกภู มิ ภ าคอาเซี ย นจะแฝงตั ว เข้ า มา เคลื่อนไหวก่อเหตุได้ง่ายขึ้น โดยเฉพาะการก่อการร้ายโดย ข่ายงานอิสระและผู้ปฏิบัติการตามล�ำพัง มีแนวโน้มเพิ่มขึ้น ดังเช่นเหตุระเบิด ๓ จุด ในกรุงเทพฯ เมื่อ ๑๔ ก.พ. ๕๖ ความเชื่ อ มโยงและการอ� ำ นวยความสะดวกในการเดิ น ทาง เข้า - ออก ระหว่างประเทศสมาชิกอาเซียน อาจท�ำให้สมาชิกกลุม่ ก่อการร้ายแฝงตัวเดินทางเข้าประเทศไทย รวมทัง้ ความเชือ่ มโยง ในด้านการติดต่อสื่อสารระหว่างประเทศสมาชิก โดยเฉพาะ สื่อสังคมออนไลน์ อาจท�ำให้แนวความคิดหัวรุนแรงถูกเผยแพร่ เข้ามาในไทยเพื่อขยายแนวร่วม
๓. โอกาสและความท้ า ทายของกองทั พ ในประชาคมการเมืองและความมัน่ คงอาเซี ยน (APCS) ๓.๑ จากอุปสรรคและภัยคุกคามที่เกิดขึ้น ต้อง อาศัยความร่วมมือในระดับภูมิภาคเพื่อแก้ไขปัญหา จึงถือเป็น ความรับผิดชอบร่วมกันของทุกประเทศและทุกฝ่าย ต้องเข้ามา มีส่วนร่วมในการเสริมสร้างความมั่นคงที่ครอบคลุมทุกรูปแบบ (Comprehensive Security) รัฐบาลไทยตระหนักถึงปัญหา และความจ�ำเป็นดังกล่าว และแสดงความพร้อมในการมีสว่ นร่วม และผลักดันความร่วมมือด้านความมั่นคง โดยเฉพาะในกรอบ อาเซียน เช่น การประชุม ARF ADMM และ ADMM-Plus โดยไทยมีบทบาทชัดเจนในการร่วมปฏิบัติการรักษาสันติภาพ การบรรเทาภั ย พิ บั ติ การจั ด การความมั่ น คงรู ป แบบใหม่ ความมั่นคงทางทะเล รวมถึงแสวงหาร่วมมือและสร้างเครือข่าย ระหว่างประเทศผ่านการทูตเชิงป้องกัน เพือ่ พัฒนาประสิทธิภาพ และความร่วมมือของอาเซียน อย่างไรก็ตาม กฎหมายและ หลักเกณฑ์ตา่ ง ๆ เพือ่ รองรับกิจกรรมทีเ่ กีย่ วข้องกับการน�ำก�ำลัง มาปฏิบัติการร่วมกัน จะต้องมีการศึกษาและพิจารณาอย่าง รอบคอบ ๓.๒ การเสริมสร้างความเข้มแข็งให้แก่เสาหลัก ด้าน APSC ประเทศสมาชิกอาเซียนได้เพิ่มความร่วมมือในด้าน การเมืองและความมั่นคงมากขึ้น บนพื้นฐานของการส่งเสริม สันติภาพและเสถียรภาพร่วมกัน ซึง่ เป็นหลักการทีอ่ าเซียนยึดถือ มาโดยตลอด ท�ำให้กองทัพมีโอกาสได้แสดงออกซึ่งศักยภาพ มากยิ่งขึ้น ทั้งในด้านความร่วมมือผ่านกลไกต่าง ๆ ของภูมิภาค และการแก้ไขปัญหาภัยคุกคามรูปแบบต่าง ๆ ทีม่ แี นวโน้มขยายตัว และรุนแรงขึ้น โดยใช้ทรัพยากรทั้งมวลของกองทัพ ซึ่งจะก่อ ให้เกิดการพัฒนาและปรับปรุงขีดความสามารถของทั้งบุคลากร และยุทโธปกรณ์ ให้สามารถรองรับภัยคุกคามที่เกิดขึ้นได้อย่าง มีประสิทธิภาพ ๓.๓ ทบ. ในฐานะหน่วยหลักในการปกป้องอธิปไตย และความมั่นคงของประเทศ มีทรัพยากร มีความพร้อม และมี ส่วนร่วมสนับสนุนรัฐบาลในการแก้ปญ ั หาภัยคุกคามรูปแบบใหม่
เสนาสาร