renge döndürerek. Erguvan ayrıca kralların rengidir, asaleti ve kudreti sembolize eder. Bu Hindu ve Budistlerde olduğu gibi Helen medeniyetinde de böyledir. Hristiyanlıktan sonra da böyledir. Bizans’ta prensler erguvan renkli odada doğar. Hz İsa’ya mahkeme sırasında erguvani etol giydirilir. Hatta Kanuni’nin Otağı dahi erguvan rengindedir. Bugün çoğu yüksek rahiplerin cübbeleri de erguvan rengindedir.
söylenir. Bugün için bile dikkat çekici olan böyle bir alan, eskiden de seyyahlar için bir uğrak yeri ve ziyaretgâh idi. Emir Sultan’ın Hicaz seyahati, Babür Şah’tan yaklaşık bir asır kadar öncedir. Fakat bizzat Babür Şah’ın ifadesiyle o güzellikler asırlardır oradaydı, kendisi sadece alan düzenlemesi gerçekleştirmiştir. Emir Sultan, Hicaz seyahati sırasında gerek Kabil ve gerekse Horosan bölgesinde çeşitli “erguvan” şenliklerine tanık olmuş ve bu şenliklerden esinlenmiş olamaz mı? Erguvan Hindistan’da hem Hindular hem de Budistler tarafından kutsal karşılanır. Hindular erguvanı yapraklarının özelliğinden dolayı kutsal kabul ederler. Yapraklarının üç parçalı olmaları, telmihen Hinduların kutsal teslisini temsil eder. Buna göre yaprağın üç parçasının ortadaki Vishnu, merkezin koruyucusu, soldaki Brahma, ‘Sol’un yaratıcısı ve sağdaki Siva, ‘Sağ’ın tahrip edicisi mesabesindedir. İneklerin daha çok süt vermeleri için kutsanmaları gayesiyle erguvan ağacının yapraklarından faydalanılır. Kutsal Homa ateşi bu ağacın ince dallarıyla tutuşturulur. Ağacın gövdesi kurbanlık olarak kullanılır ve bu vedalar da mevcuttur. Erguvan ağacından yapılmış kap kacaklar dini törenlerde kullanılır. Erguvan çiçeklerinden elde edilen boya, festivallerde kortejlerin üzerine saçılır. Kırmızı nefs ve şehvetle ilgili olduğundan, bu renge boyanmış olmak yüksek bir güce sahipliği ifade eder. Emir Husru (Terkmen Şair), ağacın çiçeklerini bir aslanın kanla boyanmış pençelerine benzetir.
Ulu çınar altında ve erguvanlar arasında piknik
Brahmanizmde de bu ağaç kutsaldır çünkü reenkarnasyon sırasında Brahma’nın bu ağaca döndüğüne inanılır. Budistler; ağacın çiçek renklerini tövbe elbiselerinde kullanırlar. Ağacın alev renkli çiçeklerine benzer elbiseler bütün arzulardan geçmiş olmayı sembolize eder. Ağaç Budistlerin Jataka hikayelerin de de geçer. Bu hikayelerden birinde kral dört çocuğunu erguvan ağacını tanımak ve onun hakkında bilgi edinmek için gönderir. Dört oğlan dört ayrı mevsimde erguvan ağacını görüp, döndüklerinde gördüklerini anlatırlar. Elbette anlatılanlar birbirini tutmaz. Sonuçta kral baba, oğullarına “-Hepiniz ağacı değişik mevsimlerde gördünüz, fakat hiç biriniz sizi ağaca ulaştıran sürücüye ağacın değişik mevsimlerdeki halini sormadınız. Şu halde hepiniz ağaç hakkında emin değil, şüphedesiniz, kafalarınız karışık” der. Bizim coğrafyamızda bu ağaç, Hz İsa’yı Romalılara gammazlayıp sonra kendini erguvan ağacına asan Judas’ın günahını sembolize eder; beyaz çiçekleri erguvani
Erguvan çiçeği güzel koku salmaz, ağaç gövdesinden kereste olmaz, odunundan ocak tütmez. Bazı ülkelerde meyvesinden ilaç yapılır o kadar. Kısa süre içinde yapraklandığında ormanda kaybolup gider, farkedilmez bile. Fakat bu ağaç çiçeklendiğinde doyumsuz güzelliğiyle insanları cezbederek mest eder. En güzeli de, baharın ilk açan çiçeği değildir. Ama farklıdır, göz alıcıdır. Erguvanlar çeşitli bağlamlarda mistik, asalet ve güç sembolü olarak kabul edilmiştir. “ -Ben bu renk elbise giymem” diyerek giymeyi reddettiği erguvani cübbe olayı dikkate alındığında Hz. Peygamber’in de erguvani rengi muhtemelen asalet ve güç sembolü olarak gördüğü düşünülebilir. Bundan dolayı üzerine oturup alçak gönüllülüğe dikkat çekmiş olabilir. Buna rağmen erguvanların izi, bizim ellerin insanını da kendi gölgesinin altına sevkediyor ve çiçeklenmeleriyle insanları bu güzellikleri seyretmeye çağırıyor. Dünyanın her yerinde tasavvur edilemez manzaralarla doğan bu renk ve ışık buketleri insanların gönüllerini ruhani iklimlere yöneltiyor, vesselam.
Gülkondu Tepelerinde Erguvan Korusu BURSA’DA ZAMAN
| Nisan 2017 | Sayı 22
7