17

SJÓGVUR & FÓLK — #5

   meðan jarnið er heitt’ MARIA OLSEN

fyri nøkr­ u m árum síðani. Hetta ger at bet­ri prísir kunn­u fáast upp á nýbygningar, um­ framt at fígg­ingin er lut­fals­ liga bílig. Men tað sum fram um alt ger seg galdandi í sam­ an­ h ang­ i num, er at okkara fiski­floti sum heild er vorðin alt ov gam­a l og afturúr­sigld­ur. Hetta er sera vanda­mik­ið fyri okk­a ra kapp­ing­a r­føri, tí onn­ ur lond hava innsæð tað neyð­ uga í at endurnýggja nú—tí vit eru mitt í einum stórum mask ­in­tøkniligum skifti, og tey skip sum ikki hava motor við nýggjari, orkusparandi og rein­førari brenning koma ikki at standa seg í kappingini.” Til samanberingar vísti stjórin á tvey mótsett dømi, eitt svart og eitt bjart—øðru­ megin koltrolararnir ið føroy­ ingar keyptu frá bretum í 1950unum, sum allir høvdu av­oldaða tøkni og sum allir fóru av knóranum, og hinu­ megin línuskipini ið vórðu bygd í 1960unum til at skifta út 80 ára gamlar sluppir, sum eydnaðist sera væl, við fleiri vera rætti­liga avgerandi fyri at ein sera stórur trupulleiki fyri andi endurnýgging av tí før­ av hesum skipum framvegis kunna fáa eitt avkast.” fiskiskipini í Føroyum um tey oyska fiskflotanum. Fíggjar­ í rakstri. “Hjá okkum at keypt ein ikki endurnýggja seg. Har liga er løtan røtt til hetta av tí “Løtan er nú, vit mugu 15-20 ára gamlan frysti­trol­ara mugu vit hugsa sum okk­a ra rentan er framvegis lág sam­ smíðja meðan jarnið er heitt,” fyri 70-120 mió. hevði ver­ið grannar og endurnýggja okk­ stundis sum versnaðar tíðir í segði hann. burturvið,” legði stjórin aft­ um.” oljuvinnuni hava gjørt skipa­ ur­at. smiðjur svangar eftir ordrum. ‘MÁ BROYTAST’ “Skip gerast munandi dýra­ ‘LØTAN ER NÚ’ “Eitt er at rentan er søgu­ Ein væl útgjørdur frysti­trol­ ri at reka sum ár­ini ganga, og Eins og flest onnur í vinnuni liga lág,” viðmerkti hann. ari hevur stórar fyrimunir tá tey blíva ikki meira effekt­ vit hava tosað við, meinar “Eitt ann­ a ð er at skipa­ rætt­indi eru knýtt at ymiskum iv. Eisini brúka tey munandi Hans Andrias Kelduberg at smiðj­urn­ar hava ikki so nógv fisk­arí­um, vísti Hans Andrias meira olju, og tað kann gerast tíðin er komin til eina mun­ at gera ídag sum tær høvdu á. “Við at frysta veiðina um­

borð spara vit orku og fáa meir­a burturúr, serliga tá talan er um uppsjóvarfisk. Rækjur kunnu vit fiska frá februar til august, og uppsjóvarfiskinum verður so roynt eftir tær tíðir á árinum tá ið best prísur fæst fyri hann; eisini ber til at veiða botnfisk, um tað skal vera.” Um Facebook viðmerking hjá Bjarna Petersen, skipara á Arctic Viking, sum vísti á at eitt nú norðmenn og russarar gera stórar íløgur í nýggj og fram­komin skip, segði Hans Andrias við VP: “Vit eru eftirbátar á fiski­ feltinum. Vit hava ineffektiv skip og brúka alt ov nógva olju í mun til hvat kem­ur inn á dekkið. Tey nýggju skipini eru munandi effektiv­ari og brúka minni olju.” Stjórin á Thor, sum sjálv­ ur er fyrrverandi fiskiskipari, legði afturat: “Nýggjar íløgur verða ikki gjørdar fyrrenn verandi fiski­v innu­skipan er broytt so­leiðis at langtíðar loyv­ir eru á skip­un­um, so tey aft­ur kunna geva avkast. Um hetta ikki hendir skjótt, so doyr vinnan spakuliga burt­ ur, og Føroyar fara at útflyta mun­andi minni.” “Tað er faktiskt óhugnaligt hvussu skjótt tað gongur,” segði hann. “Longu í fjør mink­a ði út­f lutn­i ngurin­ og tað kann elva til ávís­a r trup­ ul­leikar fyri landskass­a n, tí peng­ar mangla í til væl­ferð og annað.” []

Frá sild og skel til flatfisk og makrel Thor er kent fyri at reka veitingarskip innan oljuvinnu men hevur sínar sterku røtur í fiskivinnuni; ein stolt søga legðist afturat við yvirtøkuni av O. C. Joensen, sum byrjaði at taka ímóti jákupsskel fyri 50 árum síðani. harafturat er felagið virkið in­ nan uppsjóvarfiskiskap. HOR HEVUR í umleið Stjórin og høvuðseigar­ 15 ár rikið fiskivinnu bæði in, Hans Andrias Kelduberg, á sjógvi og landi. Umframt ogn­aði sær sítt fyrsta skip jákupsskel og reyðkrabba, long­u sum blaðungur fiski­ sum felagið fiskar og fram­ skip­a ri fyri sløkum 30 árum leiðir til útflutnings undir O. síð­ani, tá hann mitt í ringastu C. Joensen navninum, tekur krepputíð keypti línuskipið Thor lut í fiskiskapi eftir eitt Túgvustein, sum hann síðani nú svartkalva og havtasku, og førdi í fleiri ár og fiskaði svart­ Eivind Jacobsen & Búi Tyril

T

kalva undir Føroyum, og hem­ ara í kanadiskum sjógvi. Hann stovnaði Thor sum parta­felag, og virksemið mentist til at um­fata fleiri garnaskip; men tað var serliga aftaná at fel­ag­ ið fór inn í tænastuvinnu fyri frálanda olju og gass at menn­ ing­in tók dik á seg. Thor átti eitt skifti stórar trol­arar sum fiskaðu rossa­

í føroyskum sjógvi, sum legði lunn­ar undir at Føroyar kundu fleir­falda síni rætt­indi til tann makrel í Kyrrahavinum og norð­u r­a tlant­i ska mak rel­ fel­ a gið var gjøgnum hetta stovn­in. Felagið hevur í løtuni ætl­ virk­ s emi við til at tryggja Før­oyum søgulig fiski­r ætt­ an­ir um at byggja ein nýggjan indi í altjóða sjógvi. Um frysti­trolara fyri góðar 300 somu tíð var felagið við til milliónir krónur, sum skal at vísa á yvir fyri føroyskum kunna fiska rækjur og botn­ mynd­ug­leikum, í samstarvi fisk so væl sum uppsjóvarfisk. við Føroya Reiðarafelag og Áðrenn nakar byggisáttmáli onn­ u r, tað óvæntað stóra verður undirskrivaður vil fel­ makrel­ríkidømið sum svimur ag­ið (Framhald á næstu síðu)