Bilgi ve Belgeleme
95
olduğunu bildiğimi kabul etmek zorundayız. Nitekim ‘p { doğ rudur, p 2 olduğuna inanıyorum (çayırda bir koyun gördüğüme inandığıma göre, çayırda bir koyun olduğuna da inanmam ta biidir), ve p2'nin doğruluğu (bana göre) belgelenmiştir. Oysa gerçekte çayırda bir koyun olduğunu bildiğim hiç de söylene mez. Zira böyle bir sahte "bilgi", bir duyu aldanmasına dayanı yor. Böyle bir duyu aldanması olmasaydı, çayırda bir koyun değil, bir köpek olduğuna inanacaktım. Şu halde (9) ile (10)'un doğru olmasına rağmen (ıı)'in yanlış olduğunu kabul etmek ge rekir. Dolayısıyla (9) - (11) çıkarımı geçersizdir.8 Şu halde (9) yerine (12) öncülünü seçmek gerektiğini görüyo ruz. Bunu yaparsak yukardaki örnekteki acayip durum ortadan kalkar. Nitekim ‘p { yanlış olduğundan (12) (yani /Bxp1/) de yanlış olur. Dolayısıyla (12), (10), (11) çıkarımına dayanarak /Bxp2' sonu cunu elde edemeyiz, zira ‘p { artık belgelenmiş sayılmıyor. Öte yandan, BxPı Belx (p19 p 2) .• .B e l^ çıkarım kalıbı da geçersizdir. Nitekim 'Belx (p- 3 p2) A~ (pî 3 p2)' tutarlı olduğundan, (p: 3 p2)'nin belgelenmiş olmasına rağmen ('pz B 'pı')'in (dedüktif veya indüktif) sonucu olmayabilir. Ama o zaman da p/in doğruluğunun bilinmesinin p2'yi belgelediğini ileri sürmek gülünç olur. Böylece, [Belx A Bx (q 3 p)] -> Belxp [Bx A Belx (q 3 p)l -> Belxp kalıplarının, dolayısıyla da 8
"B ilg i"n ın sözü geçen ü ç şartının yetersiz olduğu (analitik felsefe çevrelerinde) ilk olarak G ettier tarafından ileri sürülm üştür. Bk. G ettier: Is Juslified True Belief Kncnvledge? A y n ca Bk. Chisholm : Theory o f Knoıuledge, s. 23 r.. 22. Biz ise Gettie r'n ın ortaya koyduğu güçlüğü, sadece (9) - (11) çıkarım ının geçersiz olduğunu kabul etm ek suretiyle çözebiliyoruz. Böylece "b ilg i"n in klasik üç şartının gene d e yeterli olduğunu savunm ak m üm kün oluyor.