έχει υπογραφεί, θα συνεχίσει να εκτελείται αυτόματα για όλη τη χρονική περίοδο του ενός έτους με πλήρη πληρωμή του μισθώματος κάθε μήνα στον ιδιοκτήτη του διαμερίσματος. Εφόσον οι πληρωμές, όπως αναφέραμε ανωτέρω, γίνονται σε κρυπτονομίσματα, ενδέχεται να είναι αδύνατο να εντοπιστούν ή να ανακτηθούν. Το γεγονός της πληρωμής στο πλαίσιο ενός έξυπνου συμβολαίου αποκλειστικά σε κρυπτονομίσματα είναι επίσης ένα καίριο μειονέκτημα της εν λόγω τεχνολογίας. Καθώς τα κρυπτονομίσματα, παρά τα αντιθέτως λεγόμενα, είναι ευμετάβλητα (σε σημείο που τους τελευταίους μήνες η άνοδος ή πτώση του μεγαλύτερου σε αξία κεφαλαιοποίησης στον κόσμο κρυπτονομίσματος, του Bitcoin, να επηρεάζεται από το καθημερινό τουιτάρισμα στο Twitter του CEO της Tesla Elon Musk) είναι απίθανο να υπάρχουν στον εμπορικό και επιχειρηματικό κόσμο φυσικά ή νομικά πρόσωπα, τα οποία να δηλώνουν ικανοποιημένα έχοντας ολοκληρώσει σημαντικές ή μακροπρόθεσμες χρηματοοικονομικές συμβάσεις μέσω της τεχνολογίας των smart contracts. Χωρίς πληρωμές που εκτελούνται αυτόματα, τα έξυπνα συμβόλαια χάνουν πολλά από τα προτεινόμενα οφέλη τους και έως ότου οι τράπεζες είναι πρόθυμες να εκτελέσουν έξυπνα συμβόλαια χρησιμοποιώντας εθνικά νομίσματα, αυτό θα καθυστερήσει σημαντικά την υιοθέτηση της τεχνολογίας των έξυπνων συμβολαίων. Τέλος, εάν έχει γίνει κάποιο λάθος είτε από τα συμβαλλόμενα μέρη είτε από τους προγραμματιστές του έξυπνου συμβολαίου, είναι σχεδόν αδύνατο να αποκατασταθεί μετά την εκτέλεση του συμβολαίου. Αυτό, όπως είναι φυσικό, δημιουργεί επιπλοκές σε συμβάσεις της πραγματικής ζωής -για παράδειγμα σε μια σύμβαση έργου εάν η εκτέλεση των υποχρεώσεων της εν λόγω αμφοτεροβαρούς σύμβασης αποδειχθεί επαχθέστερη από την αναμενόμενη και τα δύο μέρη συμφωνούν να παραιτηθούν από τυχόν ποινικές ρήτρες για υπέρβαση προθεσμιών ως προς τον χρόνο αποπεράτωσης του έργου. Εάν το έξυπνο συμβόλαιο δεν δημιουργήθηκε με αυτήν την επιλογή, τότε θα πρέπει τα συμβαλλόμενα μέρη να «βγουν» εκτός του αρχικού συμβολαίου, για να μπορέσουν να παραιτηθούν. Ομοίως, η τυχόν τρωτότητα στον κώδικα του έξυπνου συμβολαίου μπορεί να οδηγήσει σε οικονομικές απώλειες
από τις οποίες τα συμβαλλόμενα μέρη δεν μπορούν να προστατευτούν. Εν όψει όλων των ανωτέρω πλεονεκτημάτων και μειονεκτημάτων η κύρια πρόκληση για τους δικηγόρους θα είναι η ευθυγράμμιση της νομικής διάστασης των έξυπνων συμβάσεων (δηλ. της συμφωνίας των εμπλεκομένων μερών) με την τεχνική διάσταση (της απόδοσης και εκτέλεσης του κώδικα υπολογιστή). Εάν αυτά τα δύο επίπεδα δεν ευθυγραμμίζονται, ένα έξυπνο συμβόλαιο μπορεί να δημιουργήσει περισσότερα προβλήματα από αυτά που επιλύει.
Συμπέρασμα & Αξιολόγηση Με μια πρώτη ανάγνωση φαίνεται ότι οι έξυπνες συμβάσεις θα μπορούσαν να τροφοδοτήσουν τους τροχούς των ψηφιακών επιχειρήσεων, που ολοένα και αυξάνονται. Τα έξυπνα συμβόλαια προσφέρουν περισσότερες ευκαιρίες για αυτοματοποίηση και αποδοτικότητα, καθώς οι μεμονωμένες εταιρείες συγκλίνουν σε νέες πλατφόρμες, προωθώντας συνολικά χαμηλότερο κόστος. Οι εξελίξεις στην τεχνολογία επιτρέπουν στις έξυπνες συμβάσεις να χειρίζονται πολύ πιο περίπλοκες συναλλαγές από το παραδοσιακό και απλό παράδειγμα του αυτόματου πωλητή. Η αυξημένη πολυπλοκότητα όμως επιφέρει και αυξημένη ευθύνη. Προς το παρόν, ωστόσο, οι περισσότερες εμπορικές χρήσεις έξυπνων συμβάσεων ενδέχεται να περιλαμβάνουν ένα πιο παραδοσιακό νομικό πλαίσιο, αντί να χρησιμοποιούν αποκλειστικά κώδικα. Αν και τα έξυπνα συμβόλαια είναι ένα βήμα στη σωστή κατεύθυνση προς την αναπόφευκτη τεχνολογική επανάσταση, υπάρχουν πολλά εμπόδια που πρέπει να ξεπεραστούν, προτού ένα έξυπνο συμβόλαιο καταστεί ελκυστική επιλογή. Θα είναι καθήκον του νομικού επαγγέλματος να βρει νέες λύσεις σε νομικά ζητήματα που προκύπτουν. Οι αποκλίνουσες δεξιότητες του δικηγόρου και του προγραμματιστή παρέχουν μεγάλες ευκαιρίες για αρμονική συνεργασία. ■
Αν και τα έξυπνα συμβόλαια είναι ένα βήμα στη σωστή κατεύθυνση προς την αναπόφευκτη τεχνολογική επανάσταση, υπάρχουν πολλά εμπόδια που πρέπει να ξεπεραστούν
LAWYER _ 75