boom in beeld
Katsuraboom-
hartjesboom, keukenboom, judasboom of koekjesboom INGRID VAN DULLINK
Naamgeving en oorsprong > Cercidiphyllum japonicum Japanese katsura (wetenschappelijk) > Arbre à caramel (Engels) > (Leb)kuchenbaum, Katsurabaum (Frans) > Familie Cercidiphyllaceae – katsuraboomfamilie (Duits) De familie Cercidiphyllaceae is een monotypisch geslacht, dat wil zeggen bestaande uit slechts één soort. Volgens de laatste inzichten is de Cercidiphyllum magnificum een natuurlijke variëteit en de goede naam is Cercidiphyllum japonicum var. magnificum. Hiervoor bestaat geen algemene Nederlandse naam. Letterlijk betekent de naam 'het blad (phyllum) van de judasboom' (cercis). Dat de boom ook Judasboom wordt genoemd, is ten onrechte. De Judasboom is
EVEN BIJBOMEN >> 10
de Cercis siliquastrum (zie Even bijbomen lente 2010). De bomen lijken wel iets op elkaar. De bladstand van de Cercidiphyllum is evenwel tegenoverstaand en die van de Cercis verspreid. Op internet worden de soorten ook verwisseld. Google de Katsuraboom en je komt op pagina's met foto's van de Cercis bij beschrijvingen van de Cercidiphyllum. De naam 'hartjesboom' is afgeleid van de hartvormige bladeren. De namen keuken (küchen)- en koekjesboom verwijzen naar de zoetige geur als van gebrande suiker (karamel), die de bladeren in de herfst afgeven. Japonicum verwijst naar het oorspronkelijke land Japan, waar de boom inheems is en waar men hem als heilige boom vereert en vaak in de nabijheid van tempels plant. Daar behoort hij tot één van de grootste loofbomen die tot wel 40 m hoog kan worden. Er is fossiel bewijs gevonden van de familie der Cercidiphyllaceae uit het Paleogeen tijdperk (Krijtperiode) en in Centraal-Europa uit het Plioceentijdperk! Pas in 1865 komen de eerste exemplaren naar Nederland. Het natuurlijke verspreidingsgebied beperkt zich behalve Japan tot Sakhalin, China, Korea en Taiwan.
Kenmerken De Katsuraboom is een 'wilde' boom, die niet door kwekers is doorontwikkeld. Het is een bladverliezende en van nature eigenlijk een meerstammige boom of grote struik met een in de jeugd opgaande kroon, welke op latere leeftijd wat uitzakt. Opvallend aan de Katsuraboom zijn de vorm, de sierlijk afhangende jonge takken, de bronskleurige uitlopen en de prachtige herfstkleuren. Hij is winterhard, al zal het jonge blad met late vorst in het voorjaar bevriezen. Hij verdraagt de zon goed, maar staat het liefst in de halfschaduw. Wanneer de grond goed doorlatend en ook voedselrijk is, is het een snelle groeier, die als boom onder Nederlandse omstandigheden tot circa 18 meter kan worden. Als struik is de maximale hoogte zo'n zes meter. Door zijn opgaande groeiwijze is hij daardoor ook heel geschikt als achtergrondbeplanting in (middel)grote tuinen. De boom heeft een grijsgroene bast die sterk in de lengte is gespleten.