232
ERZURUM'DAN ÖLÜMÜNE KADAR ATATÜRK'LE BERABER
Deniyor ve bu konunun uzak yakın tehlikeleri hesaplanıyor, leh ve aleyhte birçok fikir ve mütalealar i l eriye sürülmüş bulu nuyordu. Kongreyi saatlerce meşgul eden ve vehimle şahlanan bünye leri uzun uzun konuşturan bu madde filhakika en sonunda : " Ş ark vilayetleri nin herhangi bir parçc.sı" yerine, "mülkümüzün herhangi bir cüz'ü terk ve ihmal" şekl ine çevrilerek daha şamil
ve vazıh bir şekilde tadil olunarak kabul edil d i ve idarei muvak kate teşkilinin ancak bu şarta muallak olduğu, anlamıyanlara yüz bin kere anlatılarak vehimler yatıştırıld ı ! B u uzun, yorucu, hararetli münakaşa saatlerinden sonra Mustafa Kemal Paşa akşam yemeğinden sonra beni ve Hüsrev Sami'yi odasına çağırtmıştı. Sıvas'a geldiğimizden beri ilk defa Paşa'nm nezdinde Erzu rum'un hararetli, müheyyiç gecelerini andıran bir gece hayatı yaşıyorduk . Bu gece hakkındaki h fıtırat ı m ı aynen defterimden nakletmeliyim :
8. Eylül 1 9 1 9 Kongre devam ediyor. Çok enteresan ve mücadeleli. Dör düncü günün gecesi ben ve H üsrev Sami, Paşa'nın yanında Er zurum gecelerini andıran bir şekilde sabahladık. Paşa, Süreyya (Süreyya Yiğit) Bey'i de çağırtmıştı. Fakat, emirber Ali : - Paşam Süreyya Bey hasta yatıyor ! . Haberini getirince : - Git, doktor Refik Bey'i haberdar et. Süreyya Bey'le m eş gul olsun. Dedi . Biraz sonra, Refik Bey geldi : - Paşam, Süreyya Bey'i gördüm. Bir şeysi yok. Biraz üşü müş ve nezle olmuş. Dedi. Paşa, rahat etti, arkadaşlarına karşi çok şefik ve rahim bir hali var ki, yalnız bu alakalı şefkat ve rahmi dahi bir insanı ebediyyen kendisine bağlamaya kafi geliyor. Paşa, doktor Refik (Saydam) Bey' den müsterih edici haberi aldıktan sonra, Hüsrev Sami'ye : - Eh, anlat bakalım şu bizim riyaset meselesinin iç y üzünü ?