Birant Esinoğlu: Dinlerin gizemi

oldu!)u ve neden böyle oldu!)u üzerine yo!)unlaşmıştır.

Fakat su simgeselli!)i yalnızca Sümer kökenli sayılamaz. Bu, simgeselli!)in sebeblerinden sadece birisi olarak de!)erlendirilmelidir. Çünkü Yakındo!)u ile hiçbir ilgisi olmayan ve ilgisi olması da düşünülemeyecek bir çok halkın içinde de bu düşünüşe rastlamak mümkündür. Örne!)in hiçbir tarihsel yada co!)rafi ba!) içinde bulunmayan Amerika yerlileri ya da Afrikalı kimi halklar da do!)anın sudan do!)du!)una inanmaktadırlar. Bu inanışın, neredeyse evrensel nitelik taşıyan bir yanı vardır. Dolayısıyla suyun bu özelli!)ini sadece Sümer kent kuruluşlarına, oradan Yakındo!)u ve Arap halklarının tarihöncesine ba!)layıp bırakmak eksik bir açıklama olacaktır. Öyleyse suyun bu ayırdedici özelli!)i nereden kaynaklan­ maktadır?

Bu sorunun yanıtını suyun niteli!)inde ve insano!)lunun kanaatindeyim. çocuklu!)unda aramak gerekti!)i Gerçektende insan, yabanıllık dönemlerinden aşa!)ı bar­ barlı!)ın sonuna kadar yalınkat do!)anın çocu!)uydu.

Toplumsallık ve do!)allık nerede başlar nerede biter kestir­ ilemezdi. Kurban efsanesinin başlangıç bölümlerinde açıklamaya çalıştı!)ım gibi, ilk insancıl birliktelik _d�­ komünal bir birliktelikti. Yani komün birli!)i sosyal bir ürün olmadan önce do!)al bir ürün, do!)anın do!)rudan devamı idi. Bu yüzden insanlar do!)adaki kuş, a!)aç vb. gibi do!)al nesnelerden zerrece kendilerini ayıramıyorlardı. Bu da ami izm denilen ilkel felsefe ve inanışı yaratmakla kalmadı, aynı zamanda ça!)lar süren etkileriyle natürel tanr"ı ve tasarımların da kayna!)ını oluşturdu.

Bu etki ve yasaklaşımın sonucu olarak su da di!)erlerinden daha az olmamak üzere payını aldı ve kozmik bir niteli!)e büründü. Gerçekten de su, niteli!)i itibariyle yaşatan; dokunuşuyla yeniden do!)uran, yaşamın olmazsa 106