Biënnale Noordwijk magazine

Veertien

in het

Noordwijkse landschap

beeld: Resilient Light door Gerard ten Broek

Noordwijk bruist .

Voorwoord

Beste lezer, Met veel plezier heet ik je welkom op de allereerste editie van Biënnale Noordwijk met als titel: ‘Transities’. Gedurende vijf maanden kunnen we genieten van veertien kunstwerken in de openbare ruimte. Vrij toegankelijk voor iedereen.

Biënnale Noordwijk komt voort uit de gemeentelijke ambitie om meer kunst toe te voegen aan de openbare ruimte. De veertien kunstwerken zijn gemaakt door professionele kunstenaars die zich bewezen hebben in de publieke ruimte. Met hun werken laten zij ons nadenken over actuele maatschappelijke thema’s en op een andere manier kijken naar het Noordwijkse landschap. En misschien nog wel belangrijker: ze geven een stimulans aan kunst in de openbare ruimte in onze gemeente. Ik ben er ook trots dat er - parallel aan de Biënnale - een programma plaatsvindt waarin lokale kunstenaars laten zien wat zij in huis hebben.

Namens de Gemeente Noordwijk en ook zeker namens mijzelf hoop ik van harte dat je zult genieten van het hele programma van en rondom Biënnale Noordwijk. Kunst past bij ons DNA en verrijkt onze gemeente. Deze kunstwerken passen in ons landschap en laten zien wat beeldende kunst te bieden heeft. Daarmee laten we zien wat Noordwijk te bieden heeft.

Namens Gemeente Noordwijk wens ik je veel plezier en inspiratie!

TICKETS VIA NOORDWIJK.INFO

Roberto ter Hark

Wethouder Kunst, Cultuur en Erfgoed

Roberto ter Hark

In Noordwijkerhout, Noordwijk en de Zilk is iedere dag iets moois te beleven. Geniet van kunst in de buitenlucht, ga een avond naar het theater of bezoek een festival of concert. De gemeente Noordwijk bruist.

Ruimte voor verbeelding

Als een apocalyptische boodschap straalt de neoninstallatie van kunstenaarsduo SchScht op een duintop: The End. Met iets verderop de lichtgevende woorden ‘disclaimer’. Komt er een einde aan een tijdperk of aan de wereld op zich? Of is het fake news en is er nog hoop? Dat vragen de kunstenaars zich af. Ook het werk Reflections van Lynne Leegte in de Heilig Hart van Jezus Kerk in De Zilk, bevindt zich tussen geloof en angst, tussen verhaal en keihard feit en tussen heden en (mogelijke) toekomst.

Verbeelding stimuleert om buiten de gebaande paden te denken, oplossingen voor problemen of antwoorden op vragen te vinden.

Klimaatcrisis, oorlog in Oekraïne en migratie- en stikstof crises bedreigen de manier waarop mens en natuur samen bestaan. Kunstenaars kunnen ons hier niet uit redden, maar wel op een andere manier richting geven aan onze toekomst. Kunst doet een appèl op onze verbeeldingskracht. Verbeelding stimuleert om buiten de gebaande paden te denken, oplossingen voor problemen of antwoorden op vragen te vinden. Dit kan ons als mensheid helpen om nieuwe wegen te vinden om te overleven. De eerste biënnale van Noordwijk ‘Transities - kunst op geestrijke gronden’ staat midden in de actualiteit, laat ruimte voor verbeelding en geeft subtiele hints voor de toekomst.

Het uitgangspunt voor Biënnale Noordwijk was het tropisme, een fenomeen dat bijna uitsluitend bij planten wordt waargenomen en waarbij beweging of groei wordt veroorzaakt door een uitwendige prikkel. Zoals bijvoorbeeld planten die naar het licht groeien en daardoor van vorm veranderen. In het licht van de huidige klimaatcrisis betekent dit dat door de opwarming van de aarde wellicht nieuwe gewassen en diersoorten zullen ontstaan. Zo creëert Margriet van Breevoort in de bunker van Landgoed Nieuw Leeuwenhorst een dier dat is ontstaan ten gevolge van de zeespiegelstijging en zowel op het land als in zee kan leven.

Maar ook de mens zal zich bezinnen op zijn huidige conditie en zich aanpassen aan veranderende omstandigheden om te overleven. Samenwerken, community building, inclusie, circulaire economie, migratie en zo verder

zullen het leven bepalen en de mens van koers doen veranderen. We zitten kortom in een overgangsfase, in een periode van transitie die de deelnemende kunstenaars aan deze biënnale op geestrijke gronden zichtbaar maken.

De opdracht vanuit Gemeente Noordwijk luidde om vier dorpskernen met kunst te verbinden. Om de mensen wonend in De Zilk, Noordwijkerhout, Noordwijk-Binnen en Noordwijk aan Zee de verbeeldingskracht van kunst te brengen. De kunstenaars kregen een specifieke locatie toegewezen in het landschap (dorpscentrum, bos of strand) en laten ons de plek opnieuw beleven, bezien vanuit de huidige, maatschappelijke ontwikkelingen.

Wij hebben Noordwijk de afgelopen maanden vanuit vele perspectieven bekeken en zijn onder de indruk van de diverse omgeving: de historische dorpen, de duinen, de weidsheid, de luchten boven eindeloze velden en de bossen en landgoederen. Deze vormt het decor voor de verschillende kunstwerken. Op deze geestrijke gronden van Noordwijk creëren de kunstenaars nieuwe vergezichten voor de toekomst. Met ruimte voor humor en schoonheid om de wereld opnieuw te bezien.

Kan een aap een slak leren lopen? Voor Merijn Bolink is dit op termijn een reële mogelijkheid. En terwijl Lynne Leegte het stijgen van de zeespiegel met haar werk voelbaar maakt laat Josua Wechsler zien hoe varens reageren op de opwarming van de aarde en maakt Gerard ten Broek ons als kijkers onderdeel van het landschap. Mocht u de hoop in deze ongewisse tijden verliezen, dan zal het Anti-Oorlog Monument, de meer dan levensgrote ‘Moeder’ van Henk Visch, u troosten en moed geven op uw reis.

Sandrine van Noort en Pam Vis-Feijtes

Sandrine van Noort en Pam Vis-Feijtes Curatorenteam Biënnale Noordwijk 2023

Deelnemende kunstenaars

Will Beckers

‘Door de constante metamorfose in evolutie blijft de aarde op zoek naar groeiprocessen. Dit in grote tegenstelling tot de mens, die zich een bepaald zelfbeeld heeft gecreëerd in hiërarchie. Alsof wij alles beheersen. Naar mijn gevoel missen we een onderdanig gevoel en hebben we geen respect en compassie meer met wat er al aanwezig is.’

‘Mo Cuishle’ van Will Beckers is te zien op Landgoed Nieuw Leeuwenhorst

Merijn Bolink

‘Mijn werk voor de biënnale gaat over de gigantische ontwikkeling in bewustzijn, de sprong die we daarin aan het maken zijn. We beginnen ook te merken dat dieren een groter bewustzijn hebben dan we altijd dachten. Of is er in hun bewustzijn ook een shift bezig?’

‘Welkom in het post-antropoceen’ van Merijn Bolink is te zien in de tuin van de Witte Kerk

Margriet van Breevoort

‘Ik zet mensen graag op het verkeerde been door ze te laten geloven in iets dat niet echt is. In het maakproces ben ik verder niet erg bezig met het publiek, ik doe het vooral omdat ik het zelf interessant vind om als een soort Frankenstein nieuwe wezens te scheppen.’

‘When the flood comes’ van Margriet van Breevoort is te zien bij de bunker op Landgoed Nieuw Leeuwenhorst

Gerard ten Broek

‘Ik ben als een kind, spelend in de zandbak. Dat is wat ik leuk vind en dat enthousiasme wil ik in mijn werk vertalen en mensen zo laten voelen wat er gebeurt. De meeste dingen ontstaan uit mijn intuïtie. Natuurlijk teken en schets ik, maar het resultaat wordt nooit zoals ik van tevoren bedenk. Vaak als ik iets heb gemaakt zie ik pas vanuit de lucht hoe het er echt uitziet. Daar verras ik mezelf vaak mee.’

‘Ensemble’ van Gerard ten Broek is te zien bij de kasteelvijver op Landgoed Nieuw Leeuwenhorst, ‘Embedded’ is te zien bij de oude trimbaan aan de Northgodreef

Delphine Courtillot

‘De Bron’ is gemaakt met diepzee schoorstenen in gedachten. Die bevinden zich diep in de oceaan en zijn vermoedelijk de eerste bron van leven op aarde. Ik wilde een plek maken die mensen aan het denken zet. Als ze langs het beeld komen krijgen ze hopelijk een idee van tijd. De tijdschaal van ons bestaan en het bestaan van de aarde is heel moeilijk te beseffen, zou oud zijn we. Dit beeld is een reminder.’ ‘De Bron’ van Delphine Courtillot is te zien in de buitenlucht bij Streekmuseum Veldzicht

Maen Florin

‘Door een werk ergens te plaatsen geef je die plaats aandacht. Ik hoop de aandacht richting bomen te trekken, omdat die bedreigd worden met de verandering van klimaat. Het is in de versmelting van locatie en kunst waarin de betekenis ontstaat. Ook dat is een transitie, een veranderingsproces. De boom die menselijk wordt of omgekeerd.’

‘On the wall / In the tree’ van Maen Florin is te zien in de buitenlucht bij Streekmuseum Veldzicht

Lynne Leegte

‘Mijn werk reageert absoluut op het grote drama dat aan de gang is wat klimaat betreft. We doen niet genoeg om dat tegen te gaan en ik laat zien wat er gebeurt als we zo doorgaan. Ik ben niet iemand

die maatschappijkritische werken maakt, daar ben ik de kunstenaar niet naar. Wat er nu wel is, is dat ik het op subtiele wijze aanstip.’

‘Reflection’ van Lynne Leegte is te zien in de Heilig Hart van Jezuskerk

Jens Pfeifer

‘Deze beelden komen uit herinneringen voort. Ik woonde als kind in het bos en kwam beesten tegen, dat vond ik geweldig. Op zo’n moment ben je even in een hele andere wereld en dat gevoel heb ik proberen mee te nemen naar het nu, naar waar ik nu sta. Ik zie ze als momentopnames van een bepaalde evolutie.’

‘Hinterwäldler’ van Jens Pfeifer is te zien bij de spiegelvijver op Landgoed Nieuw Leeuwenhorst

Schscht

‘We leven in speciale tijden en wij spelen in op iets dat we heel veel zien: angst voor wat misschien gaat komen. We zien dat dat leeft en dat die angst gebruikt wordt, bijvoorbeeld als politiek instrument of in reclame. Die instrumentalisatie van angst vinden wij heel interessant, vandaar dat we in het groot ‘The End’ aankondigen. Een aankondiging die weer compleet onderuit gehaald wordt door de disclaimer iets verderop.’

‘Disclaimer’ van Schscht is te zien in de Duindruppel, nabij Museum Engelandvaarders

Maen Florin

Lynne Leegte

Jens Pfeifer Schscht

Delphine Courtillot

Will Beckers

Merijn Bolink

Margriet van Breevoort

Gerard ten Broek

‘Mensen hebben de neiging om orde en structuur te waarderen, omdat dit voorspelbare resultaten biedt. Aan de andere kant is chaos noodzakelijk voor groei en verandering. In de natuur kan chaos, zoals wisselwerkingen tussen verschillende soorten, leiden tot de evolutie van nieuwe soorten en een rijke verscheidenheid aan leven.’

‘Verschuiving / Displacement’ van Vendel & De Wolf is te zien in de kerktuin van de Oude Jeroenskerk

Henk

‘Je moet nooit gehoorzamen aan wat iemand jou zegt. Er zijn geen absolute betekenissen, het is allemaal een kwestie van interpretatie en kunst wil alleen maar tonen dat je vrij bent. Je kunt onverstoord je eigen gedachtegang volgen, dat is hoe kunst werkt. Kunst haalt belemmeringen weg en zo kun je vrij zijn. Hoe langer je kijkt hoe leuker het wordt.’

‘Anti-Oorlog Monument 2023’ van Henk Visch is te zien aan het strand, tussen afrit 21 en 22

BKOR Noordwijk

Josua Wechsler

‘Uiteindelijk gaat mijn werk altijd over de verhouding tussen mens en natuur, het is spannend om als kunstenaar te bewegen in de ruimte tussen heel natuurlijk en heel onnatuurlijk. Natuurlijk is kunst artificieel, maar toch kan het een natuurlijk gevoel doen ontstaan doordat ik bijvoorbeeld afgietsels maak van natuurlijke vormen. Het is nogal een uitdaging om uit een aluminiumplaat een organische vorm te creëren.’

‘Varencirkel’ van Josua Wechsler is te zien op het eiland in de spiegelvijver op Landgoed Nieuw Leeuwenhorst

Gemeente Noordwijk zet zich in voor de zichtbaarheid, het behoud en de uitbreiding van Beeldende Kunst in de Openbare Ruimte (BKOR). Kunst illustreert het karakter van Noordwijk: het verleden, het heden en de toekomst. In de openbare ruimte komt dit nog beter tot zijn recht. Deze kunst staat niet achter de muren van een museum maar is door iedereen te beleven, gewoon op straat of langs het strand. Biënnale Noordwijk is onderdeel van het gemeentelijke BKOR-beleid, dat verder bestaat uit beheer en onderhoud en het stimuleren van nieuwe BKOR-projecten.

Adviesraad

Kunst in de openbare ruimte gaat heel Noordwijk aan. Juist daarom is het van belang dat beslissingen op dit gebied worden genomen door mensen met kennis van zaken, zowel wat betreft kunst als wat betreft Noordwijk. Hiervoor bestaat de adviesraad: deze adviseert de gemeente en helpt bij beslissingen over nieuwe en bestaande BKOR in de gemeente en is op basis van twee jaar aangesteld.

De leden van de BKOR adviesraad zijn:

Jan Dekker (voorzitter)

Pam Vis-Feijtes

Jurriaan van Hall

Vragen, opmerkingen of een project indienen? Neem contact op met BKOR Noordwijk via info@bkornoordwijk.nl.

Meer informatie: www.bkornoordwijk.nl

Vendel & De Wolf

Visch

Foto: Love Noordwijk Aan Zee | Portretfoto’s: Eelkje Colmjon

Vendel & De Wolf

Henk Visch

Joshua Wechsler

Maen Florin - On the wall / In the tree

Streekmuseum Veldzicht

Delphine Courtillot - de Bron Streekmuseum Veldzicht

Gerard ten Broek - Embedded Streekmuseum Veldzicht

Vendel en de Wolf - Verschuiving / Displacement Oude Jeroenskerk (kerktuin)

Schscht - *Disclaimer

Duindruppel (nabij museum Engelandvaarders)

Henk Visch - Anti-Oorlog Monument, 2023 Strand Noordwijk aan Zee (tussen afrit 21 & 22)

Will Beckers - Mo Cuishle

Landgoed Nieuw Leeuwenhorst (tegenover werkschuur)

Gerard ten Broek - Ensemble

Landgoed Nieuw Leeuwenhorst (kasteelvijver)

Josua Wechsler - Varencirkel Landgoed Nieuw Leeuwenhorst (eiland spiegelvijver)

Jens Pfeifer - Hinterwäldler

Landgoed Nieuw Leeuwenhorst (grasveld spiegelvijver)

Margriet Breevoort - When the flood comes Landgoed Nieuw Leeuwenhorst (bunker)

Gerard ten Broek - Changes *vanaf eind juni Duindamseslag (nabij strandpaviljoen de Zeespiegel)

Merijn Bolink - Welkom in het post-antropoceen De Witte Kerk / Witte Kerkje (kerktuin)

Noordwijk aan Zee

Noordwijkerhout

Noordwijk -binnen

Sacha Bronwasser

Overlevingsdrang

Tien jaar geleden huurde de Amerikaanse natuurorganisatie Conservation International bekende acteurs in om de teksten in te spreken bij de korte filmserie ‘Nature is Speaking.’ Penelope Cruz deed de voice-over bij een filmpje over water, Edward Norton gaf een stem aan de aarde. De meeste indruk maakte Julia Roberts, als Moeder Natuur. Terwijl de watervallen, wolkenluchten en oceanen in beeld voorbij rolden, klonk zij bits, als een vermoeide leerkracht. Zij zou wel eens even uitleggen wie er hier nu eigenlijk last had van wie.

Natuur gaat altijd door, evolueert altijd, met of zonder de mens, zei ze.

Zij was er, om te beginnen, al ‘22.500 keer langer dan jij.’ En het zat zo: ‘Jouw toekomst hangt van mij af’ – niet andersom. Natuur gaat altijd door, evolueert altijd, met of zonder de mens, zei ze. Het maakte Moeder Natuur uiteindelijk niets uit. Het filmpje ging viraal in 2014. Noem me naïef, maar ik was destijds wel onder de indruk – of eigenlijk sloeg ik mijzelf met de vlakke hand tegen het voorhoofd. Wat nou natuurbescherming, wie moest er hier nou uiteindelijk beschermd worden? De natuur tegen ons? Wijzelf tegen ons!

Wie wil zien hoe ‘de natuur’ zich gedraagt als de mensheid zijn hielen licht (‘uitsterft’ klinkt zo hard) kan terecht bij allerlei boeken, speelfilms en series. Maar dat is het domein van de fantasie. Zoek eens naar recente afbeeldingen van Tsjernobyl of van Fukushima. Beide werden getroffen door een nucleaire ramp (in resp. 1986 en 2011) en in beide gevallen werd er meteen na de ramp een ‘exlcusion zone’ met een straal van 30 kilometer ingesteld rond de ontplofte en lekkende kerncentrales. Geen mens mocht het gebied meer betreden. Inmiddels is er wel eens een enkele illegale bezoeker van deze spookachtige gebieden die soms verslag doet van zijn verblijf en er zijn drones die foto’s en films maken. Je gelooft je ogen niet.

Het centrum van Pripyat (waar de werknemers van Tsjernobyl woonden) is overwoekerd door planten en inmiddels flinke bomen, als hedendaagse Mayatempels. Overal zijn dieren, bizons, wilde zwijnen en met name de wolf floreert. Bij Fukushima, nog maar 12 jaar geleden verlaten, zag ik een driedubbele file-rij

auto’s die al bijna verzwolgen was door een zee van groen. Ook hier: een enorme opleving in de populaties van makaken, wasbeerhonden en wilde zwijnen.

Hier gebeurt op grote, zichtbare schaal wat intussen bij u in het park om de hoek of in de achtertuin ook gebeurt: de natuur is constant bezig zich aan te passen, wegen te zoeken om zo gunstig mogelijk te groeien, licht en lucht en water te vinden, zich voort te planten - onder welke omstandigheden dan ook. Vogels die op een andere toonhoogte gaan fluiten om verkeerslawaai te overstemmen en zo nog steeds een partner te vinden; planten die langere of kortere wortels groeien, al naar gelang de waterstand – het aanpassingsvermogen is eindeloos.

De boodschap van de Hollywood-Moeder Natuur, namelijk dat de natuur geen boodschap aan ons heeft, komen we eigenlijk te weinig tegen. We – wij, ja, de mens – denken nog steeds dat we het tij moeten keren, het klimaat kunnen redden, dat de toekomst van de planeet in onze handen ligt – en weer drijft er een droef kijkende ijsbeer af op een afkalvende ijsschots. Terwijl het allerbeste nieuws voor het klimaat het uitsterven van die ‘redder’ zou zijn. Geef Moeder Natuur daarna een paar honderdduizend jaar en dan is dat hele Antropoceen (het ‘tijdperk van de mens’) een dunne, beetje vieze laag in de aardkorst geworden, waarop nieuwe soorten welig tieren.

De kunstenaar neemt in dit verhaal – en dus ook op deze Biënnale Noordwijk - de positie in van de nar, de optimist, de vingerwijzer, de uitvinder. Degene die confronteert, maar ook degene die met onverwachte alternatieven komt. Misschien dat artificiële intelligentie de nieuwe natuur wordt; misschien helpen de dieren elkaar. Misschien is het de mens gegeven om tot amfibiewezen te evolueren; misschien helpt het om materialen zich als natuur te laten gedragen. Misschien is stilstaan, kijken en nadenken al deel van een oplossing.

Het zijn andere scenario’s dan waarmee de politiek of de protestbewegingen van nu komen. Het zijn uitingen van denken in andere termen, van creativiteit en van het anders benutten van de situatie. Bijzondere vorm van aanpassingsvermogen en overlevingsdrang, want ja: de mens is ten slotte óók een dier.

Misschien goed om Moeder Natuur daar van tijd tot tijd aan te herinneren.

Sacha Bronwasser, februari 2023

Schrijver, spreker, kunsthistoricus en curator Sacha Bronwasser schreef ruim twintig jaar lang over kunst voor De Volkskrant en is betrokken bij vele culturele projecten. Ze publiceerde onlangs haar tweede roman ‘Luister’ en presenteert de Amsterdamse kunsttalkshow Stampa.

Randprogramma

Expositie in Streekmuseum Veldzicht

Van 31 mei t/m 19 juni 2023 vindt in Streekmuseum Veldzicht de expositie ‘Evoluties’ plaats, met werk van tientallen Noordwijkse kunstenaars. Evenals bij de hoofdexpositie reflecteren de kunstwerken op de grootschalige transities die komende jaren in het Noordwijkse landschap gaan gebeuren.

Het doel van de expositie en van Biënnale Noordwijk is het stimuleren van beeldende kunst in de openbare ruimte van Noordwijk door een wisselwerking tussen internationale, nationale en lokale kunstenaars. Mirjam Flik, zakelijk leider Biënnale Noordwijk: ‘We hopen dat het geheel aan initiatieven elkaar versterkt en een impuls zal geven aan beeldende kunst in de openbare ruimte van Noordwijk voor de komende jaren met nog veel meer vormen van samenwerking.’

’Evoluties’ is gratis te bezoeken van donderdag t/m zondag, van 12:00u tot 17:00u.

Streekmuseum Veldzicht

Herenweg 114, 2201 AL Noordwijk

Randprogramma

Op de culturele agenda

Onderstaande initiatieven lokale initiatieven zijn bij Biënnale Noordwijk aangesloten. Samen geven we Noordwijk zo een cultureel voorjaar en zomer seizoen.

Iedere laatste vrijdagmiddag van de maand portretteren de MEERkunstenaars live een bekende of onbekende inwoner van Noordwijk. Gedurende Biënnale Noordwijk zullen enkele kunstenaars die een bijdrage leveren aan de biënnale, zelf schildermodel zijn.

KunstKlank en kunstenaar Gerard ten Broek werken samen! Gerards werk ‘Changes’ (Duindamse Slag, strandafrit 24) is het startpunt van de KunstKlank voorstelling VAAR WEL…EN NU? Deze beeldende muziekproductie speelt van 29 augustus t/m 7 september 2023 maar ‘Changes’ is als eerder te ervaren.

Tijdens het weekend van 24 en 25 juni vinden er performances met het KunstKlank Theaterprojectkoor plaats rondom de kunstwerken van Gerard ten Broek tijdens de PROLOOG

Het is de langste dag van het jaar gevolgd door een magische nacht: midzomer. We vieren de zomerzonnewende op het Midzomernachtsdiner, een samenzijn aan een kunstzinnige tafel. In verbinding met alle kunstenaars van het festival, verzamelaars en cultureel actieve inwoners van Noordwijk. Er wordt geschilderd, muziek gemaakt en gediscussieerd tot het donker wordt.

Meer programma’s op de planning! Alle data en verdere informatie zijn onder voorbehoud. Kijk voor het laatste nieuws over de randprogrammering op www.biennalenoordwijk.nl.

Een zomer vol activiteiten in Noordwijk! Kijk voor het volledige aanbod op de Uitagenda: www.noordwijk.info

Zuid-Hollands landschap

Dit is onze natuur. De duinen, de bossen, de veenweiden. Flora en fauna en Hollandse luchten. Tussen de drukte in Zuid-Holland ligt de meest uiteenlopende en bijzondere natuur verscholen. Om te ontdekken én te beschermen. Want juist in onze provincie hebben mens en natuur elkaar hard nodig.

Je hebt een natuurterrein, daar is natuur de basis. Op een landgoed komt daar cultuur bij. Er hebben hier altijd mensen gewoond, gefeest en veeteelt bedreven. Vroeger waren er hier zelfs kloosters. De cultuurwaarde is wat het interessant maakt.

Wij zijn het Zuid-Hollands Landschap. Een stichting van natuurbeschermers, boswachters, vrijwilligers, dagjesmensen, biologen, betrokken inwoners en donateurs. Sinds 1934 zetten we ons in voor al het groen in de drukste provincie van Nederland. Toen al zagen onze oprichters dat een gezonde balans tussen mens en natuur essentieel is voor een gezond leven. En hoe meer gebouwen en wegen en inwoners erbij komen, des te belangrijker is het om op te komen voor de natuur in Zuid-Holland. Omdat de natuur simpelweg in onze natuur zit. En wat je liefhebt, dat koester je.

Onze provincie telt 3,7 miljoen inwoners. In dorpen en steden, allemaal bezig met drukke levens. Wij willen dat zij de prachtige natuur in Zuid-Holland persoonlijk kunnen beleven. Om op te laden of om te ontladen. Om één te zijn met de wereld om hen heen. Daarom maken we onze natuurgebieden toegankelijk. En laten we bezoekers onze groene schatten ontdekken, met het Zuid-Hollands Landschap als persoonlijke boswachter. Zodat we samen ervaren hoe dichtbij onze natuur eigenlijk is.

Landgoed Nieuw Leeuwenhorst maakt vanaf 21 maart deel uit van Biënnale Noordwijk. Deze Kunstmanifestatie in de openbare ruimte vindt plaats in de vier Noordwijkse dorpskernen. Vijf van de veertien kunstinstallaties zijn te zien op ons landgoed. De relatie tussen mens en natuur en het vermogen tot aanpassen komen aan bod. ‘Het belooft heel bijzonder te worden,’ vertelt boswachter Melanie Oey. ‘Nieuw Leeuwenhorst ligt centraal op de kunstroute. Vanaf het wandelpad kun je de werken van vijf kunstenaars bewonderen’.

Meer weten? Kijk op zhl.nl/biennale-noordwijk

Over Stichting Het Zuid-Hollands Landschap

Het Zuid-Hollands Landschap beschermt, beheert en koopt nieuwe gebieden aan. Wat vandaag natuur is, dat blijft natuur. We beheren inmiddels 120 unieke natuurgebieden. Maar nog altijd heeft onze provincie het minste groen per inwoner. Daarom kopen we nieuwe gebieden aan. Elke hectare telt: waar wij stukjes groen met elkaar verbinden, krijgt de natuur weer de ruimte om zich duurzaam te ontwikkelen. Stap voor stap gaan we naar meer groen, samen met overheden, bedrijven en inwoners. Totdat Zuid-Holland voor ten minste 10% uit beschermde natuur bestaat.

www.zhl.nl

Zuid-Hollands Landschap

Natuurlijk Dichtbij

Maarten Laming, Boswachter Uitvoering

Biënnale Noordwijk is een initiatief van Gemeente Noordwijk en vindt plaats van 21 maart t/m 21 augustus 2023 op verschillende locaties in het Noordwijkse landschap. De biënnale is vrij toegankelijk en vindt plaats in de openbare ruimte.

Voor een overzicht van de deelnemende locaties: zie de kaart op pagina’s 10 en 11. Alle locaties zijn onder voorbehoud, zie www.biennalenoordwijk.nl/plattegrond voor de meest actuele versie.

Een audiotour volgen langs alle locaties kan met de gratis app izi.Travel, deze is te downloaden via verschillende app stores op je smartphone.

Op de hoogte blijven van het nieuws rond Biënnale Noordwijk en de randprogrammering kan via www.biennalenoordwijk.nl, via social media en de nieuwsbrief. Vragen of opmerkingen? Mail naar info@biennalenoordwijk.nl.

Colofon

Dit is een uitgave van Stichting

Biënnale Noordwijk

(Eind)redactie, productie en samenstelling Sophie Jansen, Nina Kleingeld, Mirjam Flik

Bijdragers Sacha Bronwasser, Roberto ter Hark, Sandrine van Noort, Melanie Oey, Pam VisFeijtes

Grafisch ontwerp Nina Kleingeld, Stikstof Studio

Webdesign Kees van Egmond, Case Fixed Webdesign

Team Biënnale Noordwijk

Sandrine van Noort, curator | Pam Vis Feijtes, assistent curator | Frank van den Berg, productioneel medewerker |

Paul Bouter, productioneel medewerker | Sophie Jansen, medewerker marketing en communicatie | Mirjam Flik, zakelijk leider a.i. | Nina Kleingeld, grafisch ontwerper | Kees van Egmond, webdesign

Namens Gemeente Noordwijk: Natascha van der Wal-Caspers en Charlotte Ligthart