Jaarverslag 2018

Page 1

Jaarverslag

Stichting

2018

Voorlichters Gezondheid



“Met trots presenteren wij u het jaarverslag 2017. Het was een bijzonder jaar waarin we niet alleen als organisatie zijn gegroeid, maar zeker ook als team. Het was een inspire-

gezondheidsvaardigheden zullen de activiteiten van SVG bijdragen aan het terugdringen van gezondheidsverschillen en versterking van de eigen regie van kwetsbare doelgroep-

rend jaar waarbij we flink hebben kunnen doorpakken. Dit jaarverslag geeft u inzicht in onze activiteiten van 2017 en de doorgroei die we hebben mogen meemaken.

en, zodat zij de weg naar juiste zorgverlening, hulpverlening en ondersteuning weten te vinden. Dit kan uiteindelijk bijdragen aan het verbeteren van de algemene gezondheid en een adequaat gebruik van de gezondheidszorg. Op naar de toekomst waarin we de resultaten van 2017 gaan overtreffen. Al het teamwerk van het afgelopen jaar heeft zijn vruchten afgeworpen en samen zetten wij SVG op de landelijke kaart.

Onze ervaring met de doelgroep heeft ons geleerd dat persoonlijke aandacht en het geven van voorlichtingen over gezondheid op een laagdrempelige manie, basisvoorwaarden zijn voor succes. Nivel die ons een koploper noemt bij client ondersteuning bij curatieve zorg. VWS die ons één van de best-pratices noemt op het gebied van het geven van voorlichtingen over geboortezorg. Het was een topjaar. Steeds meer organisaties weten ook nog steeds de weg te vinden naar een samenwerking met ons. Ik ben zo trots op mijn team! Lieve meiden, dit jaar hebben jullie met zijn allen laten zien wat een goed team middels samenwerking aan resultaten kan behalen. Werken vanuit de ziel en niet vanuit ons ego; dat is waar we met zijn allen in getraind zijn en wat wij nu ook continu dagelijks in onze werkzaamheden toepassen. Elke dag zijn jullie bezig om het verschil te maken en dat verschil blijf ik terugzien. Jullie zijn voor mij zeker de verandering die je in de wereld ziet. We werken samen op alle vlakken en we vullen elkaar aan waar nodig is. Ieder van ons heeft zijn eigen kwaliteiten, maar boven alles is ieder even belangrijk in dit team. Nog steeds zijn we hetzelfde team en elk jaar zie ik doorgroei en ontwikkeling in ieder van jullie. Door de feedback die we ontvangen en elkaar geven, zijn we continu bezig met doorontwikkelen. Zijn we vandaag goed, dan zijn we morgen beter. Samen moeten we het doen en samen gaan we ervoor. Door te focussen op mensen met beperkte taal- en

Dit jaar stond in het kader van verbindingen leggen. Van Adviseren naar Motiveren. Bij deze wil ik ook graag onze opdrachtgevers en samenwerkingspartners bedanken voor het vertrouwen en de prettige samenwerking in het afgelopen jaar.”

azzaoui

u Fadua el Bo

Oprichtster Voorlichters Gezondheid



De Training Interculturalisatie Geboorte en Kraamtijd in verschillende culturen is een volwaardige training op landelijk niveau waar kraamverzorgsters, verloskundigen en jeugdverpleegkundigen aan deelnemen. Voor kraamverzorgsters en verloskundigen is de training geaccrediteerd en aan accreditatie voor jeugdverpleegkundigen wordt momenteel gewerkt. De nascholing wordt zeer enthousiast ontvangen door deelnemers. Met de training Geboorte en Kraamtijd in verschillende culturen touren wij door heel Nederland om professionals bij te scholen. Inmiddels hebben wij al bijna 4000 kraamverzorgsters en verloskundigen mogen trainen.

CULTUUR OF RELIGIE?

GEBOORTE EN KRAAMTIJD DIABETES PSYCHIATRIE

INTERCULTURALISATIE TRAININGEN

GEBOORTE EN KRAAMTIJD IN VERSCHILLENDE CULTUREN

In een multiculturele samenleving heb je als professional te maken met allerlei verschillende gewoontes rondom de bevalling en kraamtijd. Zo’n 20 procent van de Nederlandse bevolking is van allochtone afkomst. De kans is dus groot dat je tijdens je werk te maken krijgt met andere culturen. Daar horen andere gebruiken en rituelen bij, ook in en rondom de kraamtijd. In de training Interculturalisatie Geboorte en Kraamtijd in verschillende culturen komen de belangrijkste verschillen aan bod tussen rituelen die te maken hebben met de cultuur en rituelen die vanuit een bepaalde religie zijn ontstaan.


DIABETES IN VERSCHILLENDE CULTUREN Rondom de behandeling van diabetespatiënten uit andere culturen spelen cultureel en etnisch gerelateerde inzichten een grote rol. Zo zal het gezins- en familienetwerk willen vasthouden aan de etnisch-culturele aspecten. Wanneer een zorgverlener hier meer kennis over heeft, is het makkelijker bepaalde gebruiken en inzichten te herkennen en hierop het zorghandelen en de advisering af te stemmen. In de training is aandacht voor karakteristieken en gebruiken in relatie tot diabetes van de Turkse, Marokkaanse en Surinaams/Hindoestaanse doelgroep.

RISICO EN ADVISERING Waar lopen de zorgverleners in de dagelijkse praktijk tegenaan waardoor zij zich belemmerd voelen om goede zorg te kunnen geven? Wat zijn risicovolle gewoonten? De zorgverleners die deelnemen, leveren voorafgaand aan de training casussen aan. Aan de hand hiervan wordt risicovol gedrag en/of ritueel geïdentificeerd. De trainers beelden de casus vervolgens uit in een rollenspel. Aan onze training Diabetes in verschillende culturen hebben inmiddels professionals uit heel Nederland deelgenomen.

PSYCHIATRIE IN VERSCHILLENDE CULTUREN In een multiculturele samenleving heb je als hulpverlener te maken met verschillende culturele en religieuze aspecten, ook rondom psychiatrie. Hoe ga je hier als professional mee om? Het beoefenen van psychiatrie bij mensen uit andere culturen, plaatst de hulpverlener voor aparte problemen en knelpunten.

TRAINING OP MAAT Wij bieden een training op maat aan om inzicht te geven in de culturele en religieuze aspecten die een grote rol spelen rondom psychiatrie binnen verschillende culturen. Ten behoeve van het aangaan van een vertrouwensrelatie, als ook ten behoeve van diagnostiek en behandeling bij migranten, is kennis omtrent de culturele en religieuze achtergrond van belang.

TRAININGSMETHODE Onder andere door middel van casuïstiek en rollenspellen worden mogelijke situaties in kaart gebracht. Deze kennis geeft de hulpverlener een opening om met een patiënt en/of de familie het gesprek aan te gaan over gebruiken en tradities en hiermee het vertrouwen te winnen. Als het vertrouwen eenmaal gewonnen is, kan de hulpverlener mogelijk beter zijn of haar taken uitvoeren en worden haar adviezen eerder opgepakt. De patiënt zelf is en blijft uiteraard de belangrijkste informatiebron voor de wereld waarin hij leeft en waaruit hij komt.


TAAL EN GEZONDHEID Rotterdam telt circa 97.000 laaggeletterden. Deze laaggeletterden hebben moeite met de Nederlandse taal; ze beheersen de taal niet genoeg om goed mee te kunnen te draaien in de maatschappij. Bijvoorbeeld op het gebied van werk, maar ook op het gebied van gezondheid. Zo kan er sprake zijn van verkeerd medicijngebruik, omdat mensen de bijsluiter niet kunnen lezen of de mondelinge uitleg niet begrijpen. Hierdoor is de therapietrouw een probleem bij laaggeletterde mensen. Ook weten laaggeletterden en mensen met een taalachterstand vaak moeilijk de weg te vinden in het Nederlandse zorgsysteem en maken daardoor onjuist gebruik van de zorg. Dit gaat gemoeid met hoge zorgkosten. Uit onderzoek is gebleken dat laaggeletterdheid de gezondheidszorg jaarlijks 127 miljoen euro kost.

DOELGROEPEN De Voorlichters Gezondheid richten zich op groepen en individuen die de weg naar de reguliere gezondheidszorg niet vanzelfsprekend weten te vinden en die zich niet bewust zijn van eventuele gezondheidsrisico’s in relatie tot leefstijl. De invalshoek van waaruit Voorlichters Gezondheid werkt is door de mogelijkheden en competenties van de doelgroep centraal te stellen en niet de belemmeringen die zij ervaren. Voorlichters Gezondheid werkt dan ook met persoonlijke ontwikkelplannen die de deelnemer een positief perspectief geven richting de toekomst en in het ontwikkelen van taalvaardigheden en gezondheidsvaardigheden om zelfredzaam te worden. Door enerzijds de focus te leggen op de mogelijkheden, groeit het zelfvertrouwen van de deelnemer en is het makkelijker om, parallel en samen met de doelgroep, te werken aan de belemmeringen die zij ervaren. Door anderzijds te focussen op mensen met beperkte taal- en gezondheidsvaardigheden, willen de Voorlichters Gezondheid bijdragen aan het terugdringen van gezondheidsverschillen en versterking van de eigen regie van deze doelgroepen, zodat zij de weg naar juiste zorgverlening, hulpverlening en ondersteuning weten te vinden. Dit kan uiteindelijk bijdragen aan het verbeteren van de algemene gezondheid en een adequaat gebruik van de gezondheidszorg.

TRAININGEN De trainingsbijeenkomsten zijn bedoeld om zorgverleners bewust te maken van de problematiek omtrent laaggeletterdheid en taalachterstanden in relatie tot gezondheid en zorg, zodat deze een actieve rol kunnen vervullen bij de aanpak van laaggeletterdheid en hun consulten hierop kunnen aanpassen. Zorgverleners kunnen hun communicatie met laaggeletterde patiĂŤnten effectiever maken.

STIJGENDE BEHOEFTE De trainingen in het jaar 2018 zijn wederom in het bijzonder ingezet voor zorgverleners die met laaggeletterden en anderstaligen in aanraking komen en die hebben aangegeven een behoefte te hebben aan de training. Voor het afgelopen jaar hadden we veertig trainingen beoogd, dit komt door de grote behoefte aan de training, uiteindelijk hebben we eenenveertig trainingen gegeven met een totaal van 573 deelnemers. De actieve werving van de Voorlichters Gezondheid en de Gemeente Rotterdam hebben hun vruchten afgeworpen.

#DURFTEZEGGEN CAMPAGNE De campagne #Durftezeggen van de gemeente Rotterdam is gericht op taal en gezondheid. Tijdens de trainingen werd door de voorlichters gezondheid hieraan aandacht besteed en werd de inhoud van het durf te zeggen pakket uitgedeeld als extra onderdeel van de toolkit, zodat de zorgverleners die getraind zijn in de wijken in de praktijk hier ook aandacht aan konden besteden. De filmpjes vanuit het pakket werden ook getoond tijdens de training en dit bleek ook een meerwaarde te zijn.


ZORGVERLENERS

INBEDDING TRAININGEN

In de trainingen van 2018 voor zorgverleners zien wij een toename van organisaties en deelnemers die voornamelijk uit zorgverleners bestaan. De pilot trainingen die wij in 2017 aan Aois studenten geneeskunde hebben gegeven waren een succes waardoor er voor 2018 een samenwerking is ontstaan met een docent die huisartsen opleidt om de trainingen verder aan te bieden aan de zorgverleners in opleiding. Aois studenten werken voornamelijk ook al in het veld. Vanwege het succes zal deze samenwerking ook worden voortgezet in 2019 en zullen de trainingen in 2020 worden ingebed.

Deze bewustwording levert ook een bijdrage in het borgen van de trainingen in de toekomst. In samenwerking met de Gemeente Rotterdam zijn er stappen gezet om de trainingen in te bedden in de opleidingen van zorgverleners in opleiding. Ook voor de studenten geneeskunde wordt van verschillende kanten bekeken hoe we dit kunnen realiseren en worden stappen in de juiste richting gezet. Inmiddels heeft de beleidsadviseur van de Gemeente Rotterdam verschillende gesprekken gevoerd met het hoofdonderwijs van het Erasmus MC en zij zijn ook mee komen kijken bij een training. Aan de hand hiervan zijn er al stappen gezet om de training vanaf juni 2019 in te bedden in het curriculum van de opleiding voor de studenten geneeskunde.

Op het Albeda College hebben we de trainingen aan zorgverleners in opleiding gegeven. Op deze manier kunnen we laaggeletterdheid aan de preventieve kant aanpakken en zorgverleners al in een vroeg stadium hiervan bewustmaken. Binnen het Albeda College ontvingen in 2018 voornamelijk de verzorgenden in opleiding de trainingen, want in 2017 hebben we al een groot deel van de apothekers en doktersassistentes getraind. Voor de verzorgenden wordt er momenteel samen met de docenten gekeken naar hoe de training kan worden ingebed in de opleiding. Ook in 2018 zagen wij onder de trainingsaanvragen een toename onder zorgverleners en een afname van taalaanbieders. Onder de zorgverleners in Rotterdam is meer bewustwording ontstaan over taal en gezondheid. Dit merken wij, net als in 2016 en 2017, door de toename van de mond-tot-mondreclame en waaruit voortvloeiend steeds meer zorgverleners zelf contact met ons opnemen om een training in te plannen.

De studenten geneeskunde die de training hebben gevolgd, delen hun enthousiasme met andere studenten. Hierdoor hebben we in 2018 ook meerdere trainingen aan hun kunnen geven. Voor de HBO studenten is er reeds een samenwerking ontstaan om ĂŠĂŠn van de trainingen in te bedden voor Klinisch Verloskundigen. Hiervoor heeft SVG in samenwerking met een docent een docentenhandleiding gemaakt, zodat de docenten de trainingen zelf kunnen gaan verzorgen. De trainingen hiervoor zijn al ingebed en in 2019 hopen wij dit ook te kunnen realiseren voor de opleiding van verpleegkundigen. Wij zijn zeer tevreden met deze resultaten.


“De vraag- en leermethode kende ik zelf niet, later begreep ik dat het ook bij ons werd toegepast. We kregen vragen en aan de hand van onze antwoorden kregen we een uitleg en toelichting. Ik ga dit zeker toepassen in de praktijk.” “De rollenspellen geven je veel meer inzicht in de praktijk. Voor mij is het een eye-opener dat wij als zorgverleners meer aandacht dienen te besteden aan medicatiegebruik. We moeten er niet zomaar vanuit gaan dat iedereen ons begrijpt.” “Goed besproken vooroordelen, nieuwe inzichten gegeven over taalachterstanden en hulpmiddelen voor laaggeletterde patiënten.” “Mijn ouders hebben moeite met de Nederlandse taal, ik besef nu hoe belangrijk het is dat zij zelf hun klachten kunnen uiten. De rollenspellen waren wel leuk, maar tegelijkertijd vond ik het ook confronterend.”


In het jaar 2017 hebben wij samen met de geriaters van het Alzheimercentrum Zuidwest Nederland een informatieprogramma gemaakt. Daarin leggen wij ouderen of familieleden uit hoe ze een gezond leven kunnen leiden, wat daarbij komt kijken en wat ze kunt doen als het niet goed gaat. In 2018 hebben wij dit voortgezet.

GEZOND OUDER WORDEN

De volgende onderwerpen kwamen aan bod tijdens deze cursus: 1. Het menselijk lichaam 2. Gezonde leefstijl 3. Geestelijke gezondheid 4. Dementie 5. Ongeneeslijk ziek zijn

“Ik heb nooit stilgestaan bij palliatieve zorg. Ik wist niet eens wat dit was. Ik heb ook echt nooit nagedacht of ik het wel zou willen weten als ik ongeneeslijk ziek zou zijn. Ik ben blij dat het bespreekbaar is gemaakt. Ik ga hier zeker over nadenken.” “Ik heb er eigenlijk nooit over nagedacht of ik het wel wil weten als ik ongeneeslijk ziek zou zijn. Deze cursus heeft het wel bespreekbaar gemaakt en je daar een stuk bewustwording in gegeven.” “Na het afronden van de cursus realiseerde ik me dat ik heel veel dingen niet wist en besefte ook hoe moeilijk het dan wel niet moet zijn voor onze ouderen. Het is goed dat deze cursus er is, want dan kunnen wij dat aan onze ouderen meegeven en ze erin begeleiden.”

De vijf lessen waren speciaal bedoeld voor oudere migranten en hun familieleden die meer willen weten over gezondheid in het algemeen en gezond ouder worden in het bijzonder. Basiskennis van de Nederlandse taal was nodig om de lessen te kunnen volgen. Tijdens de lessen werd ook aandacht gelegd op het verbeteren en van de taalvaardigheden en gezondheidsvaardigheden. Oudere (analfabete) migranten hebben vaak weinig kennis van het lichaam en de processen die gepaard gaan met ouder worden. Zij begrijpen signalen van hun lichaam niet altijd goed en weten vaak ook niet precies hoe ze hun klachten het beste kunnen aanpakken. Familieleden nemen steeds meer zorgen uit handen nemen, zodat de oudere ‘welverdiende rust’ kan krijgen. Dit heeft helaas vaak als resultaat dat de verouderende migrant steeds minder actief is, terwijl fysiek en mentaal actief blijven één van de belangrijkste voorwaarden is om gezond ouder te kunnen worden. Ook worden psychische problemen die met het ouder worden en met het migreren gepaard gaan niet altijd herkend. Hoe kunnen deze oudere migranten beter ondersteund worden bij het ouder worden? Het Havenziekenhuis wil deze groep, die onder andere gezien wordt op de Geheugenpoli voor migranten van het Alzheimercentrum zuidwest Nederland, beter begeleiden en wilde daarvoor speciale gezondheidslessen over gezond ouder worden opstarten. We kijken terug op een succesvol traject wat we graag willen gaan doorzetten in 2019.

GEMOTIVEERDE GROEPEN Wij hebben het als zeer prettig ervaren dat de deelnemers voor bijna 100% aanwezig waren en heel enthousiast meededen tijdens de lessen. Deelnemers maakten ook allemaal trouw hun thuisopdrachten die bestonden uit theorie en praktijkopdrachten. Omdat de groepen gemixt waren, waren de deelnemers genoodzaakt om in het Nederlands te praten. Dit liep in het algemeen vaak naar wens. Waar nodig, maakten wij een vertaalslag en dit moest de deelnemer dan zelf herhalen in het Nederlands. Deze cursus heeft dan ook een bijdrage geleverd in het uitbreiden van hun woordenschat en kennisvaardigheden over gezond ouder worden. Voorlichtingen over gezond ouder worden aan migranten van de Gemeente Rotterdam is tot stand gekomen door een samenwerking met het Havenziekenhuis, het Erasmus MC en de voorlichters gezondheid.


SCHIEDAM ALGEMENE GEZONDHEID

In de gemeente Schiedam zijn we ook dit jaar bezig geweest met de ondersteuning van de gemeente om gezondheidsbevordering in de gemeente Schiedam te realiseren. Steeds meer partijen in de gemeente Schiedam weten de weg te vinden naar een samenwerking met de voorlichters gezondheid.

De voorlichters activeren en enthousiasmeren vrouwen (en mannen), jongeren en ouderen die zij met hun activiteiten bereiken, om gebruik te maken van de aangeboden zorg en zich open te stellen voor leefstijlaanpassingen die de algemene gezondheid bevorderen.

Wat is gezondheidsvoorlichting?

Kenmerken van gezondheidsvoorlichting

Met Voorlichting Gezondheid wordt informatie over leefstijl en gezondheid op maat aangeboden aan de doelgroep. Dit betekent dat de informatieoverdracht afgestemd is op; geslacht, opleidingsniveau, belevingswereld, sociale omgeving, cultuur en taal. In het bijzonder is aandacht voor groepen en individuen die de weg naar de gezondheidszorg niet vanzelfsprekend weten te vinden en onvoldoende op de hoogte zijn van eventuele gezondheidsrisico’s.

Werkwijze gezondheidsvoorlichting Door kennis over gezondheid en een gezonde leefstijl op een laagdrempelige wijze over te brengen op de doelgroep, waarbij extra aandacht is voor groepen en individuen die in een achterstandspositie verkeren, is het de verwachting dat het verhogen van het kennisniveau over gezondheid een positieve gedragsverandering met zich mee zal brengen. Dit kan uiteindelijk bijdragen aan het verbeteren van de algemene gezondheid en een adequaat gebruik van de gezondheidszorg.

Kenmerken van gezondheidsvoorlichting zijn: • Kent of maakt deel uit van het netwerk van de doelgroep die voor reguliere informatiekanalen doorgaans lastig bereikbaar zijn. • Mondelinge informatieoverdracht ondersteund met interactieve methodieken. • Aanhaken bij bestaande initiatieven in de wijk. • In de wijk, in de ‘veilige’ omgeving. • Dicht bij de bewoners. • Informeel. • Laagdrempelig. • Individuele benadering. • Brug tussen zorgverlener.


SCHIEDAM PERINATALE GEZONDHEID De voorlichtingsbijeenkomsten in het kader van een gezonde zwangerschap verliepen in 2018 naar tevredenheid. Wij merken aan de samenwerkende organisaties dat zij elk jaar zelf contact opnemen om de voorlichtingen voor perinatale gezondheid in te plannen. Rondom de voorlichtingen over preconceptiezorg nemen we tegenwoordig ook de trimesters van de zwangerschap mee. Tevens wordt er stilgestaan bij de bevalling en het nut en de noodzaak van de kraamverzorgende. Hiervoor zijn ook werkvormen op maat ontwikkeld. De werkvormen en methodieken van de Voorlichters Gezondheid hebben allemaal als doel de toekomstige ouders bewust te maken van een gezonde zwangerschap en hiertoe ook gedragsverandering tijdens de zwangerschap te bewerkstelligen. De Voorlichters Gezondheid kiezen in dit kader voor actieve werkvormen, waarbij zoveel mogelijk interactie plaatsvindt. De voorlichters werken met een vraag-leer methode, waarbij ze het kennisniveau van de deelnemers over zwangerschap en gezondheid kunnen peilen. Op basis van dit kennisniveau kunnen ze hun verdere training inrichten. Voor de ontwikkelde cursussen over een gezonde zwangerschap wordt dezelfde werkwijze gehanteerd.

Healthy Pregnancy 4 All-2 Perinatale gezondheid (voor, tijdens en na de geboorte) en de gezondheid op zeer jonge leeftijd beïnvloeden de ontwikkeling van jonge kinderen en hun gezondheid op volwassen leeftijd. Vrouwen in achterstandswijken hebben een groter risico op perinatale sterfte en ziekte. Daar liggen medische, maar ook niet-medische factoren aan ten grondslag die vaak een oorsprong hebben in leefstijl, leefomstandigheden en psychosociale problematiek binnen kwetsbare gezinnen. Het terugdringen van deze sociaal economische gezondheidsverschillen, al bij de geboorte, vraagt om een andere aanpak; opsporing van juist niet-medische risico’s op een suboptimale uitkomst van de zwangerschap, en een verbreding van de geboortezorg naar sociaalmaatschappelijke hulpverlening, gemeente, GGD en jeugdgezondheidszorg. Gemeenten en zorgverleners kunnen hieraan samen bijdragen door meer samenwerking, betere signalering en zorg-op-maat en vooral een wijkgerichte aanpak. Met (nieuwe) kennis over oorzaken en afstemming tussen vernieuwde geboortezorg en jeugdgezondheidszorg, wordt geïnvesteerd in de gezondheid van toekomstige generaties. De voorlichters gezondheid leveren hier een bijdrage aan door actiever themabijeenkomsten te organiseren in het kader van een gezonde zwangerschap voor iedereen. In 2018 is bekend gemaakt dat HP4all – 3 zal gaan starten. In het huidige voorstel voor HP4All-3 (2018-2020) staat de integratie van een gezonde start in de lokale aanpak van gezondheidsachterstanden door gemeenten centraal. Aan het einde van de projectperiode worden de effecten bestudeert; effecten van de drie HP4All projecten gedurende de 10 jaar van experimenten op de perinatale gezondheid. De resultaten worden aangeboden aan het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport voor de verdere beleidsontwikkeling ter verbetering van de perinatale gezondheid en het tegengaan van gezondheidsverschillen.


Minister Hugo de Jonge bezoekt Schiedam als inspirerend voorbeeld ‘Gezonde Start’ In 2018 hebben we de minister mogen ontvangen op het Pronova College waarmee we sinds 2013 een samenwerking hebben. De jongeren volgen verschillende cursussen die op maat gemaakt zijn in het kader van een gezonde zwangerschap. Deze jongeren zijn tenslotte de toekomstige ouders van Schiedam. Wij vonden het een hele eer dat de minister de gemeente Schiedam heeft gekozen als inspirerend voorbeeld. De minister wil investeren in de gezondheid van toekomstige generaties. In Schiedam bekeek hij met eigen ogen hoe de gemeente de kans op een gezonde start vergroot. De minister ging hierover in gesprek met leerlingen van het ProNova College, gezondheidsvoorlichters, CJG, gemeente Schiedam en verloskundigen. Een gezonde start vormt de basis voor optimale deelname aan onderwijs, arbeidsmarkt en participatie in de samenleving. Investeren in de gezondheid van toekomstige generaties begint bij het ongeboren kind en ouders. Zelfs al voor de zwangerschap. De kans op een gezonde start is niet gelijk verdeeld; kinderen van vrouwen in achterstandswijken lopen een groter risico op perinatale sterfte, vroeggeboorte en laag geboortegewicht. Niet alleen medische, maar juist ook niet-medische factoren (zoals armoede, schulden, huisvesting, isolement en psychosociale problematiek) spelen een belangrijke rol. Minister de Jonge bezocht Schiedam om van betrokkenen te horen hoe dit in de praktijk werkt. Schiedam is één van de 17 gemeenten die met kennis uit het programma Healthy Pregnancy 4all (Erasmus MC), werkt aan een samenhangende aanpak rond gezonde start.

Goed begin voor ieder kind In het jaar zijn we ook begonnen met het voorbereiden van de campagne ‘Een goed begin voor ieder kind’. Voor dit project hebben wij een toolkit ontwikkeld voor organisaties binnen de gemeente Schiedam om er zorg voor te dragen dat ieder kind binnen deze gemeente een goed begin krijgt. Tijdens het bezoek van de minister hebben we besloten om de posters ook aan de minister te overhandigen.


SCHIEDAM OVERGEWICHT EN OBESITAS Onze activiteiten in het kader van Overgewicht en Obesitas in 2018 verliepen naar wens. Dit was mede te danken aan de samenwerkende organisaties met wie we de afgelopen jaren een duurzame relatie hebben opgebouwd. Omdat zij ons elk jaar terugvragen, kunnen wij onze bijeenkomsten goed inplannen.

Activiteiten De onderwerpen die wij onder de aandacht brengen, zijn: • Oorzaken en gevolgen Overgewicht • Gezonde voeding • Voeding en voorkomen van diabetes • Koken met een laag budget • Beweeglessen voor deelnemers • Actieve doorverwijzing naar de juiste zorgverleners • Actieve doorverwijzing naar sport- en beweegfaciliteiten in de gemeente Schiedam Onder onze activiteiten valt ook het continu doorontwikkelen van werkvormen en methodieken in het kader van gezondheidseducatie die aansluiten bij de belevingswereld van de deelnemers. De cursus Overgewicht en obesitas bestaat uit 5 themabijeenkomsten. Wij kiezen voor meerdere bijeenkomsten, omdat wij op deze manier een vertrouwensband met de deelnemers kunnen opbouwen. Zo is het eenvoudiger om kennis over te dragen en een gedragsverandering tot stand te brengen. In het jaar 2018 zijn we ook verder gegaan met het laagdrempelig aanbieden van bewegingslessen aan jongeren. De beweeglessen op scholen werden in samenwerking met de gymleraren aangepast op de beleving en activiteitenwereld van de jongeren. Voor 2019 wordt er gekeken naar de mogelijkheden om met één van de gymleraren van het Pronova College een interventie in te zetten om een gezonde school tot stand te brengen. Hiertoe worden de activiteiten rondom een gezonde leefstijl en overgewicht ingebed op de school. In 2018 zijn de bewegende moeders doorgestroomd naar andere beweegactiviteiten binnen de Gemeente Schiedam. Tijdens de bijeenkomsten wordt er ook veel aandacht besteedt aan chronische ziekten en overgewicht en het belang van een gezonde leefstijl.

“Ik heb altijd gedacht dat wanneer ik de rijst en pasta afspoel, dat de koolhydraten uit de voeding gingen. Tijdens de voorlichting die ik kreeg over gezonde voeding bij Damzicht kwam ik erachter dat dit een fabel was. Ik ben heel blij met deze voorlichting, want zo kan ik meer aandacht besteden aan mijn voeding. Voor mij dit is heel belangrijk als diabetespatiënt.” Turkse patiënt Damzicht



SEKSUELE GEZONDHEID Het project Seksuele Gezondheid verliep zeer naar wens. Net als in voorgaande jaren hebben we ook dit jaar het rooster voor de activiteiten al in 2017 mogen ontvangen van de samenwerkende organisaties. De docenten van sommige organisaties geven ook nadrukkelijk aan dat het voor hun soms onderwerpen zijn die ze moeilijk bespreekbaar kunnen maken. Ook zien ze de meerwaarde ervan in dat een gastdocent deze lessen verzorgd. We zien deze meerwaarde onder andere terug in de netwerkactiviteiten; samenwerkende organisaties hebben hun deuren open staan voor ons en gaan graag i.s.m. de voorlichters aan de slag met seksuele gezondheid binnen hun organisatie. De manier van werken, de openheid en de veilige sfeer die de voorlichters gezondheid creĂŤren tijdens de lessen, door middel van de werkvormen en de werkmethodes, leveren een bijdrage aan deze successen. Ook dit jaar zijn de werkvormen gebaseerd op de vraagen leermethode. De organisaties geven te kennen dat ze de meerwaarde inzien van de interactieve werkvormen die gebaseerd zijn op deze methode. De methode wordt toegepast om zowel het kennisniveau als de openheid bij de jongeren te testen. Motiveren i.p.v. adviseren staat hierbij centraal. Door motivatie is men eerder geneigd om over te gaan op gedragsverandering. Bij jongeren is het van belang dat de voorlichter zich helemaal in kan leven in hun belevingswereld als het gaat om onderwerpen als kennisoverdracht. Ervaring met de vraag- en leermethode leert ons dat dit een succesvolle aanpak is om een veilig gesprek te beginnen met de jongeren. Overigens merken we ook dat deze aanpak goed werkt bij ouderen. Naast het gebruik van de vraag- en leermethode, maken wij ook gebruik van het Model van Balm tijdens de voorlichtingsbijeenkomsten. Met onze voorlichtingen richten wij ons op specifieke doelgroepen. Wij willen niet alleen onze doelgroep informeren, maar ook activeren en hiermee gedragsverandering tot stand brengen. Voor 2018 heeft SVG er ook voor gekozen de voorlichtingen in eerste instantie in te plannen bij de contacten die de bestaande behoefte naar themabijeenkomsten over seksuele gezondheid aangegeven hebben. Het project is naar succes verlopen en hebben we onze doelstellingen kunnen behalen.


WAT DEELNEMERS ZEGGEN Quotes jongeren “Fijn dat we alles openlijk kunnen bespreken. De docent lijkt gewoon één van ons. Ze praat ook net als ons en luistert naar ons verhaal.” “Ik vind de lessen leuk en leerzaam. Omdat het niet saai is, leren we er veel van. En door de vieze plaatjes ga je toch denken dat het beter is om je te beschermen.” “Als jongen leer ik tijdens deze lessen dat het ook echt stoer is om nee te zeggen, ook al ben je een jongen.” “Tijdens deze lessen leer ik dat seks hebben een keuze moet zijn waar je zelf achter staat, zonder het gevoel te hebben dat je iemand teleurstelt.”

“Ik heb altijd gedacht dat wanneer ik de rijst en pasta afspoel, dat de koolhydraten uit de voeding gingen. Tijdens de voorlichting die ik kreeg over gezonde voeding bij Damzicht kwam ik erachter dat dit een fabel was. Ik ben heel blij met deze voorlichting, want zo kan ik meer aandacht besteden aan mijn voeding. Voor mij dit is heel belangrijk als diabetespatiënt.” Turkse patiënt Damzicht “Ik vind de kooklessen heel gezellig en leerzaam, lekker eten kan ook gezond zijn. Hosnia is iemand die altijd naar ons luistert en ook met ons meedenkt.” Leerling Inzicht “Tijdens de cursus leren we niet alleen beter de Nederlandse taal, maar we leren ook veel over gezonde voeding en gezondheid. De lessen zijn heel gezellig en leuk en we leren hier veel van. Ook van de kooklessen leer je veel, gezond eten hoef niet altijd duur te zijn.” Cursist NL Educatie


WAARDEN EN NORMEN IN NEDERLAND Nederland staat bekend als een tolerant land, ‘het land waar alles mag’. We kennen hier een multiculturele samenleving, dat wil zeggen dat er verschillende groepen mensen leven met verschillende culturele kenmerken, zoals godsdienst, taal, gebruiken, tradities en gedragsregels. De samenleving verandert continue met de komst en vertrek van groepen mensen. Ondanks dat de maatschappij constant in beweging is, zorgen de wetten en regels ervoor dat de maatschappij toch stabiel blijft. Ondanks de hoge tolerantie kent Nederland ook haar eigen waarden en normen. Om er zorg voor te dragen dat iedereen, zowel nieuwkomers als de mensen die hier al langer wonen, mee kunnen draaien in de maatschappij, is het van essentieel belang dat iedereen op de hoogte is van deze waarden en normen in de Nederlandse samenleving Waarden en normen zijn niet voor iedereen gelijk. Wat gebruikelijk is voor de één, hoeft niet persé gebruikelijk te zijn voor een ander. Veel waarden en normen zijn cultureel bepaald en verschillen in diverse gemeenschappen. Ook onder invloed van nieuwe ideeën en beïnvloedingen van buiten verandert de samenleving. Toch zijn er een aantal waarden en normen die door de tijd heen hetzelfde blijven en die we koesteren. Om op een prettige manier met elkaar te kunnen samenleven, is het belangrijk dat wij elkaar respecteren en elkaar proberen te begrijpen. Dit is de eerste stap waarbij de verbinding tussen de verschillende culturen ontstaan. Respect is ook anderen accepteren zoals ze zijn en ook een ander in haar of zijn waarde laten, niet op een negatieve wijze in ‘wij’ en ‘zij’ denken. Om mee te kunnen draaien in de Nederlandse samenleving is het belangrijk dat nieuwkomers geïnformeerd worden over de waarden en normen in Nederland. Stichting Voorlichters Gezondheid wil hieraan een bijdrage leveren door op een non-formele manier hierover voorlichting te geven. De voorlichters gezondheid hebben een interactieve manier ontwikkeld om met burgers van de gemeente Rotterdam en Schiedam in dialoog te gaan over waarden en normen in Nederland. Men maakt kennis met de Nederlandse kernwaarden vrijheid, solidariteit en gelijkheid. Hierbij wordt geen onderscheid gemaakt in religie, seksuele geaardheid, afkomst en cultuur. Het is belangrijk om door middel van dialoog na te gaan wat ons verbindt en aanzet tot nieuwe, meer hoopvolle uitwisselingen, zodat wij respectvol met elkaar kunnen omgaan en elkaar kunnen waarderen om wie wij zijn. Laten wij samen bouwen aan een samenleving waar er plek en perspectief is voor iedereen, of het nu jongeren, ouderen of nieuwkomers betreft. Een plek waar iedereen zichzelf kan zijn. Iedereen moet zich welkom en veilig voelen in Nederland, ongeacht de verschillen. Wij kijken terug op een succesvol traject in 2018 waarvan wij vinden dat kennis over waarden en normen ook een bijdrage levert aan participatie en gezondheid. Participatie heeft verschillende effecten op individueel en maatschappelijk niveau, zoals zingeving en sociale cohesie. Indirect kunnen deze factoren een positieve invloed hebben op de gezondheid.


PARTICIPATIEVERKLARING In 2018 hebben wij opnieuw een reeks workshops voor de Gemeente Rotterdam en de Gemeente Schiedam mogen organiseren om nieuwkomers klaar te stomen voor het tekenen van het participatieverklaring. De workshops van deze periode waren wederom een succes. De opdracht bestond uit het aanbieden van workshops aan gezinsmigranten ter voorbereiding van het tekenen van de Participatieverklaring. Dit omvat onder andere het zorgdragen voor een zo goed mogelijke opkomst en het voeren van een exacte aanwezigheid en verzuimregistratie. Deze workshops moeten aansluiten op de specifieke behoeften van de gezinsmigranten en op het gemeentelijk beleid voor integratie van nieuwkomers. De trainers van de workshops waren tevens aanwezig bij door de gemeente georganiseerde sessies waarin de Participatieverklaring getekend werd.

Participatieverklaringstraject Via het participatieverklaringstraject maakt de inburgeraar kennis met de Nederlandse kernwaarden vrijheid, gelijkwaardigheid, solidariteit en participatie. U kunt hierbij denken aan gelijke rechten voor mannen en vrouwen, het recht om jezelf te ontplooien door onderwijs, het mogen kiezen van je partner en het recht om je eigen mening te uiten. Het traject wordt afgesloten met het ondertekenen van de participatieverklaring. Hiermee verklaart de inburgeraar dat hij kennis heeft genomen van de waarden en spelregels van de Nederlandse samenleving, dat hij deze respecteert en dat hij actief een bijdrage wil leveren aan de samenleving.

Indeling groepen en locaties Aan de hand van de postcodegebieden van de deelnemers is er gekeken welke locaties voor de deelnemers goed bereikbaar waren. Per workshop is er gekeken naar de samenstelling van de groep deelnemers. Het streven was daarbij om groepen te vormen van tussen de vijfentwintig en dertig personen. Daarnaast is de mogelijkheid onderzocht om twee workshops te organiseren op hetzelfde tijdstip en dezelfde locatie als er veel participanten uit dezelfde buurt kwamen.

Deelnemersoverzicht In totaal hebben 814 deelnemers meegedaan aan de trajecten. Deze deelnemers waren afkomstig uit in totaal 104 landen. De ruime meerderheid van de deelnemers kwam uit Marokko, te weten 154 deelnemers, wat gelijk staat aan 19%. De tweede grote groep kwam uit Suriname. Van de 814 deelnemers waren er 105 van Surinaamse afkomst, wat gelijk staat aan 13%. De derde, doch aanzienlijk minder grote groep, was afkomstig uit China. 6% van de deelnemers, te weten 49 personen, waren van Chinese afkomst.


PROJECT HANNAH SAMEN LEREN WIJ ELKAAR VERSTAAN De opkomst voor het bevolkingsonderzoek naar borstkanker bij allochtone en laaggeletterde vrouwen in Rotterdam en omgeving is laag en neemt steeds verder af. Dit is een zorgelijke ontwikkeling. Een aantal organisaties heeft de handen ineengeslagen om hier iets aan te doen en dit resulteerde in ‘Project Sarah’.

Project Sarah Project Sarah was een initiatief van het Academisch Borstkankercentrum Erasmus MC Havenziekenhuis en het Bevolkingsonderzoek Zuid-West en Voorlichters Gezondheid dat in 2015 als pilot in tien postcodegebieden begon. Dit project wilde de opkomst bij het bevolkingsonderzoek borstkanker onder allochtone en laaggeletterde vrouwen verhogen door de kennis over borstkanker(screening) te verbeteren. In 2016 en 2017 intervenieerde dit project in alle Rotterdamse postcodegebieden waar onderzoek naar borstkanker loopt. Door een wijkgerichte aanpak, met behulp van informatiebijeenkomsten door de Voorlichters Gezondheid, wilde Project Sarah de kennis en opkomst voor het bevolkingsonderzoek borstkanker verbeteren. Onze inzet was vooral gericht op kennisbevordering bij allochtone en laaggeletterde vrouwen en vrouwen met een lage sociaaleconomische status. Naar aanleiding van de pilot van Project Sarah merkten wij dat de bestaande behoefte om meer kennis te krijgen van taalvaardigheden en gezondheidsvaardigheden groot is. Hierom hebben wij gekozen voor een bredere aanpak en besloten een project in Rotterdam te starten voor de hoog risicogroepen dat een bijdrage kan leveren op het gebied van taal en gezondheid en taal en integratie: project Hannah.

Samen leren wij elkaar verstaan Met het projectplan Project Hannah: Samen leren wij elkaar verstaan hebben de Havenpoli en het IJsselland ziekenhuis een aanvraag ingediend om in het kader van taal en gezondheid cursussen te mogen verzorgen voor laaggeletterden in de Gemeente Rotterdam. Als samenwerkende partner is er gekozen voor een samenwerking met de Voorlichters Gezondheid. Door te focussen op mensen met beperkte taal- en gezondheidsvaardigheden heeft de cursus bijgedragen aan het terugdringen van gezondheidsverschillen en het versterken van de eigen regie van deze doelgroepen, zodat zij de weg naar juiste zorgverlening, hulpverlening en ondersteuning weten te vinden. Dit kan uiteindelijk bijdragen aan het verbeteren van de algemene gezondheid en een adequaat gebruik van de gezondheidszorg. Gedurende het project merkten wij dat er behoefte aan was om vrouwen te empoweren en zelfredzaam te maken. In project Hannah werd daarom ook aandacht besteed aan vrouwen die een grote afstand hebben tot de arbeidsmarkt. Vrouwen werden gemotiveerd om hun zelfvertrouwen te vergroten, zodat zij eerder geneigd zijn een baan te zoeken en een opleiding te volgen.


Taal staat centraal Project Hannah had de insteek dat vrouwen de zorgverlener beter leren begrijpen, medische informatie leren opzoeken en beter weten hoe ze hun medicatie moeten innemen. Hierdoor zullen de vrouwen in zichzelf geloven en kunnen ze meedraaien en zelfstandig worden. De focus lag dus op het verbeteren van de gezondheidsvaardigheden. Maar dit allemaal begint bij het kunnen begrijpen en zich kunnen uiten in de Nederlandse taal. Daarom stond het verbeteren van de taalvaardigheden centraal. In project Hannah hebben wij getracht vrouwen op te leiden tot taalvrijwilligers die tevens ook voorlichtingen kunnen geven aan laaggeletterde en migrantenvrouwen over borstkanker en het bevolkingsonderzoek borstkanker. Daarnaast werd in project Hannah ook veel aandacht besteed aan preventieve zorg. Wat voor project Hannah tevens een essentiĂŤle meerwaarde was, was dat de lessen en modules zijn gegeven in samenwerking met dokter J. van Dam. Zij was ook bij veel lessen aanwezig.

Cursusopzet Voor het project Hannah hebben de Voorlichters Gezondheid samen met dokter van Dam en een student geneeskunde elf modules ontwikkeld. Deze waren erop gericht de kennis van de deelnemers over de zorgverlening in Nederland te verbeteren. Daarnaast moesten de gezondheids- en taalvaardigheden van de deelnemers verbeterd worden. Zo zijn er laagdrempelige taaloefeningen toegevoegd, die bekeken zijn door een NT2 docent. Alle informatie werd wekelijks gebundeld in een map. Deze map was voor de deelnemers en bleef ook na de cursus in hun bezit. Op deze manier konden zij te allen tijde de opgedane kennis terugzoeken en hadden zij een handvat om de kennis met hun directe beĂŻnvloedingsomgeving te delen.

Verloop Wij kijken met grote tevredenheid terug op Project Hannah in 2018. Het project heeft zijn insteek waargemaakt: tussen tien tot vijftien weken hebben wij een bewustwording en gedragsverandering tot stand zien komen. Aan de hand van de resultaten op het gebied van gezondheids- en taalvaardigheden zien we een grote vooruitgang bij de overgrote meerderheid van de 153 deelnemers die wij bereikt hebben. Al met al blikken we terug op een succesvol project.


EMPOWERMENT In veel van onze voorlichtingen en trainingen, zoals Taal en Gezondheid, Gezond en Vitaal ouder worden, Waarden en Normen in Nederland, Participatieverklaring en Project Hannah hechten we veel waarde aan empowerment. Waarom doen we dit? Empowerment is zo’n begrip dat in de mode raakt, verslijt en vervangen wordt door andere begrippen, zoals eigen kracht of zelfregie. Maar hoe je het ook noemt, in de kern gaat het steeds om hetzelfde: het maken van je eigen keuzes en beslissingen, zelfstandig en onafhankelijk zijn. In de huidige samenleving wordt er steeds meer van iedereen gevraagd. Voor jezelf opkomen, eigen keuzes maken, initiatief nemen en je eigen netwerk inschakelen als je hulp nodig hebt. Er kunnen veel redenen zijn waarom mensen zich belemmerd voelen. Een (chronische) ziekte of een beperking, schulden, werkloosheid, een tegenslag in het werk, weinig opleiding, hun positie als vluchteling of migrant, afhankelijkheid van een uitkering. Ondanks die verschillen in uitgangssituatie, gaat het altijd om het versterken van mensen, zodat zij gemotiveerd zijn om (weer) sturing te geven aan hun eigen leven.

Kracht en macht Empowerment gaat zowel over kracht als over macht. Kracht omdat het gaat over het versterken van individuen door hen inzicht te geven in hun kwaliteiten, capaciteiten, eigenschappen, maar ook in hun belemmeringen. Sommige mensen zitten in een negatieve cirkel: ze hebben vaak negatieve ervaringen opgedaan, zijn alleen en voelen zich minderwaardig. Aandacht voor wat je wél kan leren of wél kan doen is een onderdeel van empowerment. Iedereen moet het gevoel hebben dat ze ertoe doen, dat ze iets te bieden hebben en dat ze gewaardeerd worden. Hierdoor ontwikkel je de kracht om te ervaren dat er keuzemogelijkheden zijn; zelf actief vormgeven aan je leven en leiding nemen over je eigen leven. Empowerment gaat over macht in de zin van macht over je eigen leven. Hoe is je leven tot nu toe verlopen? Wat waren de momenten van groei en stilstand? Wat zijn je dromen en verwachtingen? Is er een moment geweest waarop jij die macht over je eigen leven kwijtgeraakt bent? Zo ja, hoe pak je die macht dan nu terug? Om hierachter te komen, moet je jezelf confronteren met je onzekerheden en vaste patronen voor jezelf en je omgeving doorbreken. Je kan nadenken over wie jou hierbij kan helpen. Als je gaat nadenken over je kracht en macht, dan moet je ook stilstaan bij je eigen culturele achtergrond. Zoals de normen en waarden die je vanuit je opvoeding en cultuur hebt meegekregen.

Taalachterstand en emancipatie Mensen in een achterstandspositie hebben meer te overwinnen dan anderen. Bijvoorbeeld omdat ze met veel problemen tegelijkertijd te maken hebben, zich slecht kunnen uitdrukken in de Nederlandse taal, traumatische ervaringen hebben opgedaan of geconfronteerd zijn met instanties die bepalen dat iets niet mag of juist moet. Mensen die jarenlang in de wachtkamer hebben gezeten, letterlijk als asielzoeker, of figuurlijk door een uitkering, kunnen een diepe slachtofferhouding ontwikkelen, die niet makkelijk aan te pakken is. Ze leggen alle verantwoordelijkheid buiten zichzelf. In hun beleving worden ze slecht geïnformeerd, krijgen ze nooit kansen en worden ze niet gehoord of serieus genomen. Daardoor blijven ze ook hangen in beperkingen. Nadenken over de vraag wat ze zelf willen en vinden is een ongekende stap.


Als taal een hindernis is De taal niet goed spreken, de angst om fouten te maken en niet kunnen uitdrukken wat je bedoelt, kan een enorme hindernis zijn. Het is frustrerend om niet te kunnen delen wat je denkt en voelt. Nee zeggen op een verzoek is ĂŠĂŠn ding, maar niet toe kunnen lichten waarom je nee zegt, maakt de weigering bot en dat is niet de bedoeling. Mensen hebben gelijk als ze zeggen dat een bepaald taalniveau nodig is om mee te kunnen doen in de maatschappij. Maar daarvoor is ook moed nodig. Als je afhaakt bij het idee dat je geen fouten wil maken en de taal perfect wil spreken, dan kom je niet in contact met je omgeving. Tegelijkertijd is het zonder dat contact niet mogelijk om de taal beter te leren en zit iemand in een vicieuze cirkel. Het is belangrijk om verder te kijken dan de taalachterstand. Wat is de Empowerment reden om niet naar nieuwe plaatsen te gaan, ook al zijn ze voor jou heel belangrijk? Het is belangrijk om te begrijpen waarom je iets niet durft of iets niet doet. Bijvoorbeeld: Je bent bang dat je niet begrepen wordt, je kent de regels niet of je wilt geen fouten maken. Als je dit begrijpt, dan kan je kijken naar manier om ermee om te gaan. Je kan gaan oefenen, van anderen leren, ontdekken dat er meer manieren zijn om iets aan te pakken en zien dat iemand zich ook met gebrekkig Nederlands door een oefensituatie heenslaat.

Taal mag in een empowermenttraining niet de zoveelste frustratie worden.


TRAINING ZELFREDZAAMHEID

Zelf doen, zelf je keuzes maken, zelf bepalen waar, wanneer en hoe je iets doet. Het klinkt zo vanzelfsprekend, maar dat is het voor velen niet. Wachten tot er iemand komt om je naar het toilet te helpen, je aan te kleden, je eten klaar te maken en ga zo maar door. Niet meer zelfredzaam zijn gooit je leven op zijn kop en maakt je afhankelijk. Bevorderen dat mensen zolang mogelijk zelfredzaam zijn is dan ook een kerndoelstelling van zorg verlenen. Maar het is ook een zeer complexe doelstelling, want zelfredzaamheid heeft vele kanten. Soms zeer praktische, zoals zelf naar het toilet kunnen, maar soms ook puur gevoelsmatige: zoals jezelf kunnen redden in een groep mensen. De Gezondheidsraad geeft aan dat zelfredzaamheid enorm belangrijk is en steeds belangrijker wordt, maar dat er nog erg veel moet gebeuren juist op dit terrein. Wij willen dat mensen in Nederland met een chronische aandoening, zoals diabetes, COPD of hart- en vaatziekten, het gezondste uit zichzelf kunnen halen, zodat zij een hoge kwaliteit van leven kunnen behouden en zo veel mogelijk de eigen regie hebben. De training Zelfredzaamheid is opgezet voor patiënten, zorgaanbieders en zorgverzekeraars om voor hun ondersteunde zelfzorg een logisch en integraal onderdeel te maken in het leven voor iedereen met een (chronische) ziekte in Nederland.

Inhoud training In de training wordt toegelicht wat zelfredzaamheid precies inhoudt en waarom het belangrijk is om hieraan te werken. Zelfmanagement gaat hand in hand met zelfredzaamheid: zelfmanagement gaat niet alleen over goed kunnen omgaan met een ziekte en de gevolgen daarvan, maar vooral ook over een goed leven hebben mét een ziekte. Patiënten kunnen alleen volledig zelfredzaam zijn indien zij hun medicatie juist gebruiken. Helaas zijn veel patiënten niet therapietrouw: Gebrekkige therapietrouw komt voor bij dertig tot veertig procent van de medicijngebruikers. De invloed van gezondheidsvaardigheden op zelfredzaamheid en de herkenning hiervan komt ook aan bod in de training. Gezondheidsvaardigheden zijn de vaardigheden om informatie over gezondheid te verkrijgen, te begrijpen, te beoordelen en te gebruiken bij het nemen van gezondheid gerelateerde beslissingen. Een deel van de mensen met beperkte gezondheidsvaardigheden is tevens laaggeletterd.

Spel Ter ondersteuning van de training hebben we het spel Kom samen werken aan je gezondheid ontwikkeld. Het spel kan bij diverse doelgroepen worden ingezet, zoals patiënten, (eerstelijns) professionals en beleidsmakers, managers en zorgverzekeraars.


ONDERSTEUNINGEN ZORGVERLENERS

De ondersteuningen aan zorgverleners verliepen in 2018 zeer naar wens. Steeds meer zorgverleners weten de weg te vinden naar de Voorlichters Gezondheid en er ontstaan steeds meer samenwerkingen. In 2018 hebben we, net als in voorgaande jaren, elke dinsdag een inloopspreekuur bij gezondheidscentrum Het Slag in Rotterdam. In de gemeente Schiedam hebben we een nauwe samenwerking met Huisartsenpraktijk Damzicht waarbij elke donderdag een voorlichter aanwezig is om de zorgverleners te ondersteunen. In 2019 willen we dit graag doorpakken en uitbreiden naar meer praktijken vanwege de successen die er geboekt zijn in 2018. Voor patiënten is het fijn dat de taalhulp plaatsvindt op vertrouwd terrein, namelijk binnen de huisartsenpraktijk. Stichting Voorlichters Gezondheid geeft ook voorlichting in groepsverband, bijvoorbeeld aan patiënten met diabetes.

In het afgelopen jaar zijn de volgende interventies ingezet in de huisartsenpraktijk:

• Taalloket: Elke donderdag aanwezig in de

huisartsenpraktijk. Vanaf juli 2016 ook voor doorverwijzingen naar taalcursussen. Hiermee vergroot de patiënt zijn functionele vaardigheden op het gebied van taal en sociale participatie. Gemiddeld zijn er 5 bezoekers per week met een taaldoorverwijzing. Het loket blijft in de huisartsenpraktijk. Spreekuur: Verwijsafspraken met Stichting Voorlichters Gezondheid met voorlichting aan patiënten die door een taalbarrière of cultuurverschillen de informatie over hun ziekte, medicatie of behandeling niet goed begrijpen. Dit spreekuur draait vanaf januari en is niet meer weg te denken voor de zorgverleners. Vooral voor de nieuwkomers is er nu een aanspreekpunt, een intakeprocedure en voorlichting.


WAT GAAN WE VERDER DOEN IN 2019? Beter Weten Beter Worden Reeds in 2016 en 2017 uitgevoerd, zullen we in 2019 het project Beter Weten Beter Worden ook weer starten. Binnen het project Beter weten Beter worden is het de insteek dat deelnemers de zorgverlener beter leren begrijpen, informatie over ziekte beter weten te vinden, beter weten hoe ze hun medicatie kunnen gebruiken en de juiste vragen leren te stellen aan de zorgverlener. Tevens leren zij op een tablet digitale vaardigheden om informatie op te zoeken. Door middel van de cursus worden deelnemers zich bewust van de zorgverlening in Nederland, van de invloed van taal en gezondheid, van het belang van het vinden van de juiste weg naar de juiste zorgverlener en worden zij zelfredzamer. Ook leren ze hoe ze de opgedane informatie in de praktijk kunnen toepassen en kunnen delen met hun eigen omgeving.

Taal en Gezondheid Binnen Taal en Gezondheid lag de focus vooral op ‘taal op recept’. Om meer resultaten te realiseren, zijn we in oktober 2018 meer de focus gaan leggen op ‘taal is een medicijn’. Dit is als pilot meegenomen in de trainingen en bleek een succes te zijn, waardoor het voornemen is om ‘taal is een medicijn’ een standaard onderdeel te laten worden van deze trainingen. De reden hiervoor is dat er op deze manier meer bewustwording en gedragsverandering tot stand komt bij de zorgverleners tijdens de training. In 2019 willen we ‘taal is een medicijn’ gaan uitbreiden. Dit willen we doen door middel van een promotiecampagne waarbij we materialen zullen ontwikkelen om toe te voegen aan de toolkit.

Gezond ouder worden Hoe kunnen oudere migranten beter ondersteund worden bij het ouder worden? In 2019 gaan we samenwerken met de migrantenpolikliniek van het Erasmus MC om deze doelgroep nóg beter tegemoet te komen. Op de migrantenpolikliniek werken verschillende mensen, zoals een neuroloog, geriater en een neuropsycholoog. Er is ook een tolk aanwezig die de arts ondersteuning biedt om de patiënt te begrijpen.


Hillevliet 141 B | 3073 KP Rotterdam | 010-7955353 | info@voorlichtersgezondheid.nl


Turn static files into dynamic content formats.

Create a flipbook
Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.