Wijkkijker Herfst 2018

WIJKKIJKER Herfst 2018 | Wijkblad Wijkraad Osseveld-Woudhuis | Nummer 3

Uw zorgvraag is ons uitgangspunt.

Samen met u werken wij aan een optimaal behandelresultaat!

Deskundig U wordt bij ons behandeld door een gespecialiseerde therapeut.

Persoonlijk Wij staan voor u klaar met advies en begeleiding op maat.

Bereikbaar Wij bieden u snel een afspraak en hebben ruime openingstijden.

FysioFit Fysiotherapie Kinderfysiotherapie Manuele therapie Oedeemtherapie Oefentherapie Osteopathie

Linie 101 | 7325 DP Apeldoorn | www.leeuwisfysiogroep.nl | 055 534 35 46

Kijk op de Wijk(kijker) Wat een voorrecht is het toch om drie keer per jaar samen met een geweldig redactieteam het mooiste wijkblad van heel Apeldoorn te mogen maken! De Wijkkijker is en blijft een Full Colour Feel Good Wijk Glossy.

Deze editie maakt je nieuwsgierig, doet je glimlachen, nodigt je uit tot nadenken of tot zelf willen (onder)zoeken.

En of het nu gaat om human interest, om architectuur, om natuur, om sport, om opgroeien in de wijk, er zijn voor elke Wijkkijker genoeg onderwerpen om over te schrijven.

Daar zet de redactie zich elke editie voor in. Het is heel goed mogelijk, dat er eens een artikel bij zit, wat je minder aanspreekt. Dat is niet erg, zolang die overige 80% je maar verleidt tot lezen.

Over verleiden gesproken…wij zijn nog op zoek naar wijkbewoners die willen bijdragen aan de Wijkkijker en dan specifiek aan het schrijven van artikelen over de architectuur in de wijk. Samen met stedenbouwkundige Gerrit Vosselman heeft de redactie een lijst samengesteld met projecten in de wijk waarvoor we de oorspronkelijke architecten willen interviewen. Jouw buurtje of straat zit daar ongetwijfeld ook bij. Extra hulp bij het interviewen en het schrijven is zeer welkom. Iets voor jou wellicht?

Dit najaar wordt er letterlijk hard gewerkt aan de Kasteelgracht. We worden door Roely Smit meegenomen langs bloemenvelden op de Expeditie Wilde Flora en de stadsecoloog maakt ons enthousiast voor alles wat we nog niet wisten over onze wijk. We kennen nog heel oude boerderijen in onze wijk, uit lang vervlogen tijden. Theo Groen duikt in het verleden van deze boerderijen. Omtrent het huisvesten van twee doelgroepen op het toekomstig AZC terrein van GGNet (asielzoekers/vluchtelingen en cliënten/patiënten van GGNet), stelt Gert-Jan Tamboer vragen aan alle betrokken partijen. En ben je wel eens op de Brink geweest, op het terrein van Groot Schuylenburg?

Of vraag je je wel eens af, wat die joggers toch met plastic zakken vol rommeltjes in hun hand doen? Lees het allemaal in deze Wijkkijker.

Dit is de laatste Wijkkijker ’van mijn hand’. Mijn opvolgster Inez Beurskens krijgt de eindredactie over de Wintereditie en zij is na deze editie ook de nieuwe contactpersoon voor adverteerders en kopijleveranciers. Mijn laatste woord voor de Wijkkijker is echter nog niet geschreven.

Voor nu wens ik iedereen weer veel kijk- én leesplezier toe.

Hartelijke groeten en tot ziens in de wijk!

In de wijk, maar ook naast de wijk borrelt en bruist het. Er is weer nieuws omtrent de Kasteelgracht problematiek. Dit dossier loopt inmiddels al meer dan 10 jaar. Waterschap Vallei en Veluwe en de gemeente Apeldoorn werken nauw samen om het aanzien en de functie van de Kasteelgracht structureel te verbeteren.

Wendy Le Griep Eindredacteur – contactpersoon wendy@legriep.nl wijkkijker@osseveld-woudhuis.nl

1

7 december 2018 Nationale Vrijwilligersdag

Ben jij of ken jij een bijzondere vrijwilliger?

Wij zetten hem of haar graag in het zonnetje met een bijzonder feest

Ben jij of ken jij die ene speciale persoon die zich vrijwillig inzet voor de buurt Osseveld-Woudhuis of een vrijwilliger die in onze wijk woont en zich ergens anders inzet? Iemand die belangeloos anderen helpt, bijvoorbeeld door het doen van de dagelijkse boodschappen voor iemand, helpen schoonmaken, de administratie, de tuin schoffelen, koken, zwerfafval opruimen of een handje helpen bij de sportclub.

Wij komen graag met diegene in contact, want op 7 december vieren we ’s avonds de Nationale Dag van de Vrijwilliger.

Een dag om deze bijzondere mensen eens wat extra aandacht te geven en te verwennen met een speciaal feest.

Foto’s: Wendy le Griep

Meld jezelf of een ander aan op: www.osseveld-woudhuis.nl/ nationale-vrijwilligersdag

Voorwoord

Graag danken we Remco, ook vanaf deze plek, voor al het werk dat hij heeft gedaan voor de wijkraad.

De communicatie was een tijd lang bij hem in goede en professionele handen en de laatste periode hanteerde hij de voorzittershamer op een betrokken en deskundige wijze. Ook werden we als wijkraad verrast met een behoorlijk grote belangstelling van (mogelijk) nieuwe leden van de wijkraad. Op het moment dat ik dit schrijf zijn we nog in gesprek met een aantal van hen. Het ziet er veelbelovend uit. In de volgende editie van de Wijkkijker stellen we graag de nieuwe bezetting van de wijkraad aan u voor. Waarschijnlijk zijn we dan weer volop bezet. Voor ons als wijkraad houden we dat mooie zomergevoel dus nog mooi even vast.

Nog niet heel lang geleden hadden we een zomer om je vingers bij af te likken. Bij velen van ons zal het regelmatig gebeurd zijn, dat het ijsje dat verkoeling moest brengen het af liet weten en langzaam druppend langs onze vingers een weg naar beneden zocht. Om je vingers bij af te likken.

Natuurlijk was het warm, drukkend, benauwd, kurkdroog en wat al niet meer. In een gezonde mix was het natuurlijk ook stralend, heerlijk, genieten en een groot plezier om buiten te zijn. Vakanties zijn meer dan gebruikelijk in eigen land doorgebracht. Op vele plekken in onze wijk werd gespeeld in en rondom het water. Gelukkig heeft de waterkwaliteit het niet heel erg laten afweten. Fijn!

Een zomer vol plussen en ook wat minnen, het is net het leven zelf!

Heel graag wens ik u veel leesplezier met deze uitgave van de Wijkkijker. De redactie heeft weer veel werk verzet. De afwisseling in het aanbod is weer groots. De foto’s geven vaak een prima indruk van onze mooie wijken Osseveld Oost en West en Het Woudhuis. Een genot om te wonen. Als wijkraad houden we dat als drijfveer voor ons werk.

Ook voor ons als wijkraad is en blijft het goed ons te realiseren dat het soms mee of tegen kan zitten. Nadat we eerder dit jaar afscheid namen van een aantal van onze bestuursleden en we toch wat in de mineur dreigden te raken door onderbezetting, kwam daar ook nog bij dat onze voorzitter, Remco Linnenbank, onverwacht afscheid heeft genomen.

Met vriendelijke groet, Jaap van Brummen, voorzitter

Colofon Wijkkijker

Wijkraad Osseveld-Woudhuis

Herfst 2018, Jaargang 27, nr. 3

Correspondentie Ravelijn 55, 7325 NT Apeldoorn bestuur@osseveld-woudhuis.nl

De Wijkkijker wordt door de Wijkraad Osseveld-Woudhuis drie keer per jaar in een oplage van 5600 stuks gratis huis-aan-huis verspreid. De Wijkkijker kunt u digitaal lezen via: www.osseveld-woudhuis.nl/wijkkijker De redactie kan ingezonden kopij inkorten of weigeren. wijkkijker@osseveld-woudhuis.nl

Spreekuur Iedere tweede dinsdag van de maand in Het Bolwerk (Ravelijn 55) van 19.30-20.00 uur in de Wijkhuiskamer op de begane grond.

Voorzitter Jaap van Brummen Jaap.van.brummen@osseveld-woudhuis.nl

Redactie Wijkkijker Wendy Le Griep (contactpersoon/eindredacteur) Maria Rovers (tegenlezer) Tessa Gruppelaar (tegenlezer) Roely Smit (verslaglegger) Peter Zwetsloot (bezorgcoördinator) Gert-Jan Tamboer (verslaglegger/architectuur) Teja Bottema (Kunstkijker) Herma Oosterloo-de Jong (fotograaf) Jeanine van Brummen (illustrator) Theo Groen (verslaglegger architectuur) André de Ruiter (verslaglegger architectuur) Marianne Hutters-Dijkhuizen (columnist)

Penningmeester Frank Verhofstad penningmeester@osseveld-woudhuis.nl Secretaris Mirjam de Vries Mirjam.de.vries@osseveld-woudhuis.nl Verkeer, Milieu, Openbare Veiligheid en Bestemmingsplannen Marcel Jongman marcel.jongman@osseveld-woudhuis.nl

Opmaak Bijbeeld | 055-3663640 | studio@bijbeeld.nl Omslagfoto’s Wendy Le Griep | wendy@legriep.nl Drukwerk New Energy Drukwerk | www.newenergydrukwerk.nl

Sociale Zaken/Vice-Voorzitter Karlien Vinke karlien.vinke@osseveld-woudhuis.nl

Bezorging De Herfstwijkkijker wordt tussen 31 oktober – 9 november bezorgd.

Geen Wijkkijker ontvangen? Of is de Wijkkijker te laat bezorgd?

Mail naar: peter.wijkkijker@outlook.com

Communicatie + Wijkkijker Inez Beurskens Inez.beurskens@osseveld-woudhuis.nl wijkkijker@osseveld-woudhuis.nl

Kopij De kopijsluiting voor de Winterwijkkijker 2019 is vrijdag 18 januari 2019.

De bezorging van de Winterwijkkijker is van 5 maart - 15 maart 2019.

Contact Wijkkijker@osseveld-woudhuis.nl Wendy Le Griep wendy@legriep.nl

Website www.osseveld-woudhuis.nl

osseveld-woudhuis

@WijkraadOssWoud

3

Routeplanner Speerpunt “Communicatie”

In het voorwoord van deze editie mocht ik u al iets vertellen over de positieve ontwikkeling in de personele bezetting van de wijkraad.

Inmiddels hebben we onze pijlen gericht op 2019. Het jaarplan en de begroting zijn in wording en natuurlijk gaan we daar ook over berichten. Zie daarvoor ook de website van de wijkraad (www.osseveld-woudhuis.nl).

De wijkraad is van mening dat “Communicatie” een speerpunt is in de uitvoering van de werkzaamheden van de wijkraad. Tijdens de bijeenkomst op 28 mei is een aantal ideeën en mogelijke initiatieven besproken. De besproken ideeën zijn: • Het onderwerp “Communicatie” krijgt een vaste plek op de

agenda van de vergaderingen.

• De wijkraad moet gaan beschikken over een (telkens actueel)

contacten- (e-mail-) adressenbestand van de bewoners van Osseveld-Woudhuis.

• De website van de wijkraad moet een actiever benut medium

worden met meer praktische informatie over zaken die de

wijk betreffen en in het belang (kunnen) zijn van de

bewoners van de wijk (denk aan bijvoorbeeld een “sociale

kaart”, een kennisbank over de wijk). De actualiteit,

bereikbaarheid en vindbaarheid van de informatie moet

doorlopend aandacht krijgen.

• De wijkraad kan initiatieven nemen ten aanzien van

bijvoorbeeld informatie-/thema-avonden.

• Vanuit dat speerpunt moeten we overwegen of we dit

zelf allemaal kunnen (kennis, kunde en tijd) of dat er inhuur

van professionele expertise bij nodig is.

In die ontwikkelingen hanteren we onze visie als een stevig fundament.

Hierna leest u de punten waarvan wij als wijkraad hebben vastgesteld dat die onze leidraad zijn.

Verantwoordelijkheid gemeente De stad is schoon, heel en veilig en een comfortabele gezinsstad.

De gemeente draagt zorg voor het faciliteren van wijk- en dorpsraden in de gemeente en daarmede voor het verankeren van het bestaansrecht van ook de Wijkraad Osseveld-Woudhuis in de gemeente Apeldoorn.

Waarom de wijkraad •

•

•

De wijkraad levert een bijdrage aan prettig (en veilig) samen leven in de wijk.

De wijkraad heeft het doel om samen met bewoners de leefbaarheid en veiligheid in de wijk te bevorderen.

De wijkraad heeft oor en oog voor de publieke zaak waarbij goede en tijdige communicatie van doorslaggevend belang is.

We kunnen ons voorstellen dat er daarover vragen of opmerkingen zijn. Schroomt u niet om ons te e-mailen of een bezoek te brengen aan ons spreekuur. Iedere 2e dinsdag van de maand vanaf 19.30 uur in Het Bolwerk, Wijkhuiskamer op de begane grond, naast de centrale entree.

Missie

Een doorvertaling van de visie is dat we als wijkraad graag steeds beter bekend en bereikbaar willen zijn. Heel graag stellen we de bewoners van onze wijk in de gelegenheid een beroep op ons te doen. Om met elkaar de weg te zoeken naar goede voorlichting, juiste communicatie met betrokken organisaties en van advies te kunnen dienen over ontwikkelingen die onze wijken raken. We nemen ons voor daar breed op in te zetten. We zetten daarvoor onze social media in, de Wijkkijker is natuurlijk ook een belangrijk medium en ook gaan we voor persoonlijke ontmoeting. Bijvoorbeeld het spreekuur en ook in bijeenkomsten als onze jaarvergadering, de vrijwilligersavond en in wellicht meerdere door/voor ons te organiseren informatiebijeenkomsten. Voor tips, ideeën en vragen houden we ons van harte aanbevolen.

Met elkaar zorgen voor verdere ontwikkeling en het leefbaar houden van de wijk.

Taken • De wijkraad bewaakt het proces bij ontwikkelingen in de wijk

en relevante wijkoverstijgende aandachtsgebieden (zoals

Teuge, AZC).

• De wijkraad geeft gevraagd en ongevraagd advies aan de

gemeente en andere beleidsmakers.

• De wijkraad heeft aandacht voor de woon- en leefomgeving

van mensen in de wijk.

• De wijkraad stimuleert en ondersteunt initiatieven die

bijdragen aan prettig en veilig samen leven.

• De wijkraad is voorwaardenscheppend voor de “plus” in de wijk.

• De wijkraad heeft en geeft structureel aandacht aan

communicatie naar aanleiding van bovenstaande taken.

• Focus wijkraad: draagt bij aan het welzijn van bewoners in de wijk.

Als wijkraad beschikken we ook over (beperkte) middelen om initiatieven in de wijk (ten gunste van welzijn en welbeleven) te ondersteunen. Dat kan met raad en daad en dat kan, binnen onze mogelijkheden, ook met financiële middelen. Als u een idee heeft, neem dan ook gerust contact met ons op.

We zien uit naar een sprankelend jaar. Helpt u mee!!

Met vriendelijke groet, De Wijkraad Osseveld-Woudhuis

4

In 2018 was een tariefaanpassing voorzien van 3% in verband met de verhoging van het lage BTW tarief, dat ook voor de drukkosten van de Wijkkijker geldt.

Deze BTW aanpassing is een jaar uitgesteld en daarmee zijn de tarieven voor adverteren in de Wijkkijker in 2018 ongewijzigd gebleven. Per 2019 gaan de tarieven voor adverteren wel omhoog en bij deze verhoging is ook rekening gehouden met de BTW verhoging.

Adverteren in de Wijkkijker

Tarieven advertenties in de Wijkkijker Omschrijving Formaat Tarief 2019

Binnenkant Wijkkijker willekeurige pagina A4 129,00 Middenpagina enkel A4 129,00 Middenpagina dubbel A4 (2x) 258,00 Binnenkant kaft A4 172,00 Achterpagina A4 258,00

Binnenkant Wijkkijker willekeurige pagina A5 74,00 Binnenkant kaft A5 94,00

Binnenkant Wijkkijker willekeurige pagina A6 43,00 Binnenkant Wijkkijker willekeurige pagina A6 ‘banner’ 43,00 Binnenkant kaft A6 56,00 Vastgesteld door het bestuur van de Wijkraad op 16 augustus 2018

Regelmatig krijgt de redactie vragen over de advertentie mogelijkheden in de Wijkkijker, alsmede over de daarbij behorende advertentie tarieven. Adverteren in de Wijkkijker kan op drie verschillende manieren: 1.

De ‘Ondernemer in de wijk’ 2.

Advertorial door adverteerder aangeleverd 3. Advertentie

• Staand A6

• Liggend A5

• Staand A4

De Wijkkijker verschijnt drie keer per jaar in een oplage van 5600 stuks. De Wijkkijker wordt gratis huis-aan-huis verspreid in de wijken Osseveld-Oost, Osseveld-West en Het Woudhuis. Wij onderscheiden de wintereditie, de lenteeditie en de herfsteditie. Kopijsluiting en verspreidingsperiode zijn in elke Wijkkijker terug te vinden in het colofon.

Advertentieruimte wordt per Wijkkijker ingekocht en gefactureerd. U kiest zelf in welke Wijkkijker u uw advertentie wilt plaatsen. De factuur ontvangt u van de penningmeester van de Wijkraad Osseveld-Woudhuis. Deze factuur ontvangt u digitaal (per mail) twee weken na verspreiding van de Wijkkijker. De advertentietarieven zijn BTW-vrij. De Wijkraad/Wijkkijker is namelijk niet BTWplichtig.

De ‘Ondernemer in de wijk’ De ‘Ondernemer in de wijk’ (OidW) is feitelijk een advertorial waarin u zich als ondernemer met uw producten en/of diensten voorstelt aan de wijk.

Dit is interessant voor startende ZZP-ers, maar kan ook uitstekend eerder geplaatste advertenties ondersteunen. De kracht van adverteren zit hem nog steeds in de herhaling. U voorstellen aan de wijk (het gezicht van de ondernemer) zorgt voor een grotere herkenbaarheid in uw eigen wijk.

De OidW kunt u zelf ‘kant en klaar’ aanleveren, dan hebben we het over een advertorial. Wanneer u zich laat interviewen door een redactielid van de Wijkkijker en uw verhaal over uw product of dienst wordt opgemaakt in de Wijkkijker-huisstijl, spreken wij van een OidW. Het interview en eventueel een foto zijn bij de prijs inbegrepen.

Zowel een advertorial als een OidW worden meestal op A4 geplaatst. Voor deze A4 betaalt u hetzelfde advertentie tarief als voor een regulier A4.

Advertentie De drie gangbare formaten die de Wijkkijker hanteert, kunnen op verschillende plaatsen in de Wijkkijker worden opgenomen. De eindredacteur bepaalt uiteindelijk waar uw advertentie komt.

Advertenties aan de binnenkant van de cover en op de achterpagina van de cover kennen een hoger tarief.

Advertentie tarieven en advertentie formaten Bovenstaande tarieven betreffen het advertentie tarief per keer dat uw advertentie wordt geplaatst. De advertentie tarieven worden incidenteel aangepast. Het besluit hiertoe wordt door de Wijkraad Osseveld-Woudhuis genomen. Adverteerders krijgen bericht wanneer de tarieven worden gewijzigd.

Omschrijving Afmetingen A4 Hoogte 270 mm x breedte 190 mm A5 Hoogte 130 mm x breedte 190 mm A6 Hoogte 130 mm x breedte 93 mm De advertentie inkomsten die de Wijkkijker genereert, worden voor 100% geïnvesteerd in de productie van de Wijkkijker. Wij zijn er trots op, dat wij voor een groot deel (70% van de kosten voor productie en verspreiding van de Wijkkijker) onze eigen ‘broek ophouden’.

Ontwerp Mocht u hulp nodig hebben bij de opmaak van uw advertentie of wilt u een nieuwe advertentie laten ontwerpen, dan kunt u goed terecht bij Bijbeeld (studio@bijbeeld.nl), die voor de Wijkkijker de opmaak verzorgt. In uw eigen wijk zijn uiteraard ook ondernemers beschikbaar die uw opmaakwerk goed verzorgen.

Heeft u nog vragen over de tarieven en formaten?

Of heeft u een advertentie opdracht voor ons?

Neem gerust contact op met de redactie: wijkkijker@osseveld-woudhuis.nl

5

7 december 2018 Nationale Vrijwilligersdag

Workshopgevers of entertainers in de buurt?

Wij huren je graag in om 7 december een onvergetelijke dag voor onze vrijwilligers in de buurt te maken!

Stuur een e-mail met wat informatie over wat je doet naar: info@stralendmiddelpunt.nl

Even voorstellen Beste wijkbewoners, Mijn naam is Martijn Nijsingh, 36 jaar en woonachtig in Zwolle. Ik ben de nieuwe Wijkagent voor de wijken Woudhuis, Osseveld-Oost en bedrijvenpark Oost. Ik woon vanaf 2005 in Apeldoorn. Ik ben wijkagent geworden, omdat Ik toe was aan een nieuwe uitdaging en omdat ik op zoek was naar een verdieping van het werk in de incidentenafhandeling.

Het helpen van mensen is in dit werk de basis. Ik vind het mooi om mensen verder te kunnen helpen of mensen zich veiliger te kunnen laten voelen in samenwerking met verschillende netwerkpartners.

Iedere dag is anders en alle casussen verdienen een persoonlijke aanpak. De grote hoeveelheid aan schriftelijke afhandeling is eigenlijk het enige wat ik minder ‘spannend’ vind aan mijn werk.

Ik werk samen met de andere wijkagenten binnen Apeldoorn en dan vooral met die van Apeldoorn Noord-Oost. Verder werk ik samen met een cluster binnen de politie en alle netwerkpartners die er zijn welke betrokken bij mensen

zijn. Dan zijn de meest voorkomende zoals het Sociaal Wijkteam, woningbouwverenigingen, basisscholen en diverse hulpverleningsinstanties. Samen zorgen wij dat iedereen een goede plek heeft om prettig te kunnen wonen en de zorg ontvangt die nodig is.

Wijkbewoners kunnen mij met grote regelmaat in de wijk zien rijden, lopen of fietsen en eigenlijk ben ik altijd gemakkelijk aanspreekbaar. Mocht het contact melding gerelateerd zijn, dan zien ze een betrokken wijkagent die probeert in te schatten wat er nodig is en dit zo goed mogelijk te regelen of over te dragen.

Uiteraard kan ik op straat aangesproken worden, maar ook via 0900-8844 of via politie.nl ben ik bereikbaar. Bij spoed altijd 112 bellen, maar als mensen overleg willen of iets willen bespreken wat langer speelt of zich zorgen maken over iets dan kan er contact worden opgenomen.

Graag tot ziens in de wijk!

Martijn Nijsingh martijn.nijsingh@politie.nl Politie Eenheid Oost 0900-8844

Hete Zomer

wat we gaan doen. In het najaar zullen we meer op de inhoud van de risico-analyse ingaan. Natuurlijk zijn de bewoners uit de directe omgeving van het AZC benieuwd naar de inhoud van hetgeen wordt besproken. Daarvoor schrijven we een samenvatting van het verslag om u op de hoogte te houden.

Het was een hete zomer!! Deze zomer was ik in Nederland en heb ik alle hete dagen in volle glorie meegemaakt. Letterlijk en figuurlijk. De verhuizing is achter de rug. Van het gemeentehuis naar het gebouw aan het Stationsplein 50, onze tijdelijke werkstek.

Opvallend was dat het toch een behoorlijk aantal mensen is ontgaan, dat het stadhuis voor een periode van ruim een jaar dicht is vanwege een verbouwing.

De indeling en inrichting past niet meer en het moet dus anders. In het nieuwe gebouw kunnen we vast een beetje oefenen. Iedereen heeft een flexplek, dus geen vaste plek. Maar in de praktijk komt het erop neer dat veel mensen een gewoonteplek hebben. Dat is dus een flexplek waar je meestal zit.

Wat wel heel anders is, is de vermindering van kastruimte. In een gemeentehuis gaat het net als thuis. Je bewaart net zo veel spullen als je aan bergruimte hebt.

Die is nu beperkt tot weinig, dus er is in de afgelopen periode een gigantische hoeveelheid papier opgeruimd. Wat van waarde is, ging naar het archief, de rest naar de versnipperaar.

Verhuizers hebben zuchtend en puffend vooral bureaus en stoelen verhuisd en maximaal 1 doos met inhoud per ambtenaar. Dat zijn dan nog steeds 1.300 dozen. Ga er maar aan staan. Ondertussen bleef en blijft de winkel gewoon open.

Voor alle loketdiensten moet u nu in het Activerium zijn aan de Deventerstraat. Dus niet meer naar het gemeentehuis, want daar komt u in de stofwolken terecht.

Nog belangrijker, het leven gaat gewoon door. Als stadsdeelmanager werk ik veel

Verdubbeling ring samen met bewoners. Ik heb ook nog wel eens van doen met gedoe tussen bewoners. En regelmatig krijg ik vragen van collega’s over lokale weetjes. Hoe zit dit, hoe zit dat.

Overlastknop En met mooi weer leven we met z’n allen wat meer buiten. De BBQ gaat aan en ’s avonds laat is het nog gezellig. Soms zo gezellig dat de buren ons vragen om aan de overlastknop te draaien. Meestal lossen problemen zich vanzelf op. Toch zijn er ook situaties dat de politie er aan te pas moet komen.

Opvallend is het gebruik van sociale media. Het onderling schelden via Facebook en WhatsApp liegt er niet om.

Voor degenen die het aangaat is het heel bedreigend. Als je dan toch met z’n allen buiten bent, spreek elkaar dan aan en probeer afspraken te maken voor de toekomst. Lukt dat niet, laat het dan weten. We kennen in Apeldoorn Buurtbemiddeling die met alle plezier wil helpen om samen weer door een deur te kunnen.

Omwonendenoverleg In Noordoost hebben we een start gemaakt met het Omwonendenoverleg van het Asielzoekerscentrum Deventerstraat.

Eerst maar eens kennis maken en afpalen

7

Ook is deze zomer gekeken naar het verkeer in Noordoost. De tunnel in de Laan van Osseveld wordt 2x2 stroken breed. Dat geeft meteen aanleiding om goed na te denken over de rest van de ring in Noordoost. Moet die ook 2x2 worden? Kan dat en wat zijn de effecten?

Leidt een goed functionerende ring tot minder sluipverkeer door Zuidbroek?

Een probleem waar al jaren over wordt geklaagd.

Speelplek voor iedereen Om met iets leuks af te sluiten. In het bloedhete overlegzaaltje van de wijkraad Welgelegen hebben we met een enthousiaste groep bewoners gesproken over een grote, uitdagende speelplek, net aan de rand van de wijk in het Mheenpark. Eigenlijk is speelplek niet het goede woord. Want ook voor ouderen moet zo’n plek geschikt zijn om, zoals deze zomer, in de schaduw onder de bomen te kunnen zitten. Daarmee spelen we in op de veranderingen van het klimaat. Of klimaatadaptie zoals deskundigen dat noemen. Daarmee wordt een speelplek een plek van de buurt en is spelen hetzelfde als ontmoeten. Mooi toch?

Jos van Nuenen Stadsdeelmanager Apeldoorn Noordoost J.vannuenen@apeldoorn.nl

www.bijbeeld.nl

Communicatiemakers met oog voor de toekomst ogol t raaketisiv reylf retsop r e d l of eitnet revda keob enizagam dalbbulc t rihsmaet rennab lekniwbew ot of t c u d or p gnigidontiu t raakthcisna uaedactsrek t raaktsrek

logo v i s i te ka a r t flye r p o s te r fo l d e r a d ve r te n t i e boek m a ga z i n e c l u b bl a d te a m s h i r t banner we b w i n ke l p ro d u c t fo to uitnodiging a n s i c h t ka a r t ke rs t c a d e a u ke rs t ka a r t

vormgeving | fotografie | websites | textieldruk | print | handling Prins Willem Alexanderlaan 1419 - 7312 GA Apeldoorn - T: 055 539 47 77 - E: studio@bijbeeld.nl

Fauna in de wijk: De Stadsecoloog In het stadhuis, op de 4e verdieping, bevindt zich de werkruimte van stadsecoloog John Mulder. Hij oogt als een echt buitenmens, die je verwacht tegen te komen op de hei en in de bossen van de Veluwe.

Tekst: Roely Smit Foto’s: John Mulder, Herma Oosterloo-De Jong, Internet en Roely Smit

werden aangelegd. Vervolgens heeft hij gecontroleerd of dat goed gaat; of de jongen groot worden. En tot nu toe gebeurt dat.

Gebouwbewonende soorten

Wat doet een stadsecoloog?

John Mulder: “Dit jaar is er een groot plan gestart in de hele gemeente voor de zogenaamde gebouwbewonende soorten, zoals huismussen, gierzwaluwen, vleermuizen. Deze soorten gaan gedurende 10 jaar gemonitord worden. Bij allerlei plannen en aanvragen voor vergunningen moeten we rekening houden met deze dieren. In feite moeten we garanderen dat het de goede kant op gaat.

John valt meteen met de deur in huis: “Ja, het klinkt heel romantisch.

Vaak denken mensen dat ik de hele dag buiten in de weer ben met plantjes en dieren, maar de werkelijkheid is anders. Een stadsecoloog houdt zich bezig met de natuur in de stad en praktisch betekent dit dat het bijna alleen maar kantoorwerk is. Ik houd me bezig met het beheer en onderhoud van de openbare ruimtes. Hier valt het Groen en Verkeer onder en ik geef advies over het Groen.

Is het optimaal, kan het beter? Wat moeten we gaan doen als we gebouwen gaan slopen en bij nieuwbouw geen rekening houden met deze dieren. Zo zijn er in het verleden veel huismussen verdwenen in de nieuwbouwwijken. Er werd zo gebouwd dat de huismussen niet meer konden nestelen onder de dakpannen. Er moeten weer meer nestkasten komen, waarin het gat voldoende groot is voor huismussen.

In de meeste nestkasten zijn de gaten afgestemd op de mezen, omdat de mensen deze vogels mooier vinden. Liever zien we natuurlijk dat bij de bouw meteen rekening gehouden wordt met dit soort dieren.”

Er worden plannen gemaakt (bestemmings- en inrichtingsplannen) en ik controleer of die overeenkomen met regelgeving en beleid. Als er een nieuwe wijk moet worden ingericht, denken wij als stadsecologen mee. Bijv. over een opzet en inrichting van een park. Ook toets ik kapvergunningen; ik kijk dan of de natuur in het geding is.

Mijn taak is vooral adviserend en controlerend. Als het grote zaken zijn, die gevoelig liggen dan besluit de politiek. Adviezen worden meegewogen, maar als alle lichten, behalve die van de natuur, op groen staan, dan wordt er soms wel anders beslist dan een stadsecoloog zou wensen. Maar gelukkig heeft ook de politiek zich te houden aan wettelijke regelingen. Heb je in de natuur te maken met een beschermde soort, dan moet er eerst een ontheffing geregeld worden.”

Verder voegt hij nog toe dat iedere initiatiefnemer die een plan heeft, verplicht is te kijken of hij de natuur niet aantast. Vaak wordt er een bureau ingeschakeld om dit te onderzoeken en de stadsecoloog beoordeelt dit plan vervolgens op inhoud en correctheid. Hier dus een controlerende functie.

Wanneer gaat de stadsecoloog naar buiten?

Er moet een aanleiding zijn. Zo heeft John Mulder alle buizerdsnesten in kaart gebracht in het Weteringse Broek toen de fietspaden daar

1

9

2

Onze wijk

de natuur geworden. Kamsalamanders zijn nog steeds aanwezig op het landgoed.”

John vervolgt: “Stadsnatuur is niet alleen maar het Groen; ook in de gebouwen komen dieren voor; bijv. vogels en vleermuizen. Een stenige omgeving is heel belangrijk voor veel soorten vleermuizen, maar ook voor vogels zoals huismussen en gierzwaluwen.

Zo zijn in het Fort in Osseveld speciale ruimtes gemaakt in de stenen voor gierzwaluwen om daar te nestelen. Tot nu toe is dit nog niet gelukt, maar nu is het plan om ze in het voorjaar te lokken met geluiden. Elders in het land heeft dit al gewerkt. “

Toen de wijken Osseveld en Woudhuis in de eind jaren ’80 en 90 gebouwd werden, keken de stadsecologen ook mee. Zo waren er interessante stukjes natuur, o.a. een poel in Woudhuis waar kamsalamanders in voorkwamen. Deze poel zou helemaal verdwijnen en er is toen ter compensatie een poel aangelegd in het landgoed Woudhuis, genaamd ’t Schol. Dit was een experiment dat heel goed gelukt is. De stadsecoloog heeft destijds gezocht naar een gebied waar meerdere grondsoorten bij elkaar kwamen met verschillende waterstanden. Het agrarische grasland; de voedselrijke oppervlaktegronden werden afgegraven en er werden 3 poelen gemaakt. Er kwamen weer zeldzame planten tevoorschijn, zoals draadgentiaan, heidekartelblad en parnassia.

John Mulder vertelt: “We gingen er vanuit dat de zaden van deze zeldzame plantjes nog steeds in de grond zaten en daarnaast zal er ook wel wat zaad door vogels zijn overgebracht. Het is een pareltje van

4

7

5

3

6

8

10

12

9

Opvallende natuur.

In Woudhuis, in het natuurpark bij de Burcht staan veel Gelderse Rozen met rode vruchten, die een wrange smaak hebben dus niet geliefd zijn bij de meeste vogels, behalve bij de goudvinken en pestvogels.

Zo kunnen deze vogels de winter doorkomen. Er is een landelijke databank flora en fauna, waar veel waarnemingen in staan. Pestvogelen goudvink waarnemingen blijken vooral daar bij die Gelderse Rozen waargenomen te zijn. Daardoor kun je concluderen dat ze met name komen voor het eten van de vruchten. Pestvogels komen alleen naar het zuiden vanuit Noord- en Oost-Europa als het daar te koud is en geen voedsel meer te vinden. Het zijn zgn. invasievogels.

10

Er blijken ook mensen te zijn die de natuur gebruiken “voor eigen gewin”. John Mulder vertelt dat er een bedrijf in Apeldoorn is die handelt in zaden van de Gelderse Roos, die ze plukken in het Openbare Groen van de Gemeente, ook in onze wijk. Hier is het natuurlijk niet voor bedoeld. “Wij willen dat deze vruchten ten behoeve van de vogels blijven.” De eigenaar van dit bedrijf is daarom gevraagd met die activiteit te stoppen.

De sleedoornpage is een zeldzame vlinder, die ook voorkomt in het natuurpark aan de A50; De vlinder legt eitjes op de struik de sleedoorn, in de oksels van takken. Daarom is het belangrijk deze struik niet drastisch te snoeien. John Mulder vertelt hier zorg over te hebben, daar een particulier een stukje van dit gebied probeert om te vormen tot een soort bloementuin en daarom veel struiken snoeit. Zo zie je maar weer wat voor consequenties het heeft als je de natuurlijke vegetatie (de mos-, kruid- en struiklaag) verstoort door te schoffelen en te snoeien.

11

Operatie Steenbreek Gemeente Apeldoorn lanceert nieuwe subsidie: regenwater niet in het riool, maar in de tuin.

Wethouder Mark Sandmann: ‘Als gevolg van klimaatverandering vallen er steeds meer hevige buien met veel neerslag in korte tijd. De riolen kunnen al dat water niet tijdig verwerken, met wateroverlast en schade tot gevolg. Als gemeente vervangen we bestrating door klinkers die water doorlaten, we leggen wadi’s en groenstroken aan.

Maar we willen ook dat zoveel mogelijk regenpijpen van het riool worden ‘losgekoppeld’.

Meer informatie over de subsidie en wat de gemeente doet voor klimaatbeheersing staat op www.apeldoorn.nl/klimaat.

Tegel eruit, plant erin Een groene tuin zonder al teveel verharding zorgt voor vermindering van wateroverlast. De gemeente sloot zich onlangs aan bij het landelijk succesvolle initiatief ‘Operatie Steenbreek’. Dit initiatief richt zich, onder het motto ‘tegel eruit, plant erin’ op inwoners die bij willen dragen aan een groene en gezonde leefomgeving. Wethouder Mark Sandmann: ‘Als gemeente helpen we onze inwoners graag op weg en proberen we mensen te motiveren en te inspireren.’

Operatie Steenbreek: “We zijn eraan gewend geraakt om onze leefomgeving totaal naar ons gemak in te richten. Maar wist je dat hierdoor nogal wat negatieve gevolgen ontstaan? Te veel bestrating in onze tuinen zorgt voor problemen tijdens hoosbuien en aanhoudende droogte, vermindering van het leefgebied voor allerlei nuttige dieren en het zorgt voor opwarming van de stad.

Samen stappen zetten om te vergroenen heeft dan ook heel veel voordelen.”

“Met Operatie Steenbreek willen wij iedereen in Nederland enthousiasmeren om de tuin te vergroenen. Samen kunnen we het verschil maken en zorgen voor een klimaatbestendige, gezonde maar vooral een groene samenleving! Voordelen van groen zijn er genoeg: - Groen neemt water op en daarmee wordt tijdens extreme regenval het riool minder belast.

- Groen verbetert de luchtkwaliteit en verlaagt de concentratie fijnstof.

- Groen geeft schaduw en verkoeling in de steeds warmere zomers.

- Groen vergroot het leefgebied van vogels, insecten en andere dieren.

- Groen zorgt voor minder omgevingsgeluid.

- Groen vermindert stress en is goed voor gezondheid en welzijn.

11

Gemeente Apeldoorn brengt beschermende diersoorten in kaart Deze zomer startte in Apeldoorn een onderzoek naar de aanwezigheid van beschermde diersoorten in de gemeente.

Van de huismus, gierzwaluw, vleermuizen en steenmarter wordt in kaart gebracht waar ze voorkomen én wat er gedaan kan worden om deze soorten nog beter te beschermen.

De gemeente Apeldoorn laat, samen met drie woningcorporaties, de hele gemeente onderzoeken op het voorkomen van huismussen, gierzwaluwen, vleermuizen en steenmarters. Het onderzoek vindt plaats omdat de gemeente het belangrijk vindt om de natuur en biodiversiteit in onze groene gemeente zo goed mogelijk te beschermen.

Daarnaast is het onderzoek nodig omdat bij bouw-, sloop- en renovatieprojecten, je deze soorten volgens de wet natuurbescherming niet mag verstoren. En als je weet waar soorten voorkomen, dan kun je hier van tevoren al rekening mee houden.

Tot nu toe stelde de gemeente bij bouwprojecten wel de eis dat bekeken werd of er op de locatie beschermde soorten aanwezig waren, maar vonden ecologische onderzoeken meer ad-hoc plaats. Met dit omvangrijke onderzoek wordt in één keer voor de hele gemeente de aanwezigheid van beschermde diersoorten in kaart gebracht. Dit levert de gemeente informatie op die nodig is om soorten nog beter te kunnen beschermen.

Het onderzoek zal meerdere jaren lopen en wordt uitgevoerd door de ecologen van Regelink Ecologie & Landschap en Arcadis. De resultaten van het onderzoek zijn de basis voor een nieuw op te stellen soortmanagement plan. Het soortmanagement plan zal niet alleen inzicht geven in hoe het nu gaat met de soorten. Er staat ook in wat er gedaan kan worden om deze soorten nog beter te beschermen.

Het onderzoek in 2018 is de nulmeting om te bepalen hoe het nu gaat met de beschermde soorten binnen de gemeente. Na de nulmeting wordt het soortmanagement plan opgesteld en onderdeel van dit plan is dat de onderzochte soorten daarna nog tien jaar lang gemonitord zullen worden.

13

Vleermuizenkelder Ook aan de A50 (bij de HUP = HondenUitlaatPlaats) ligt een vleermuizenkelder verscholen. Als je daar wandelt loop je als het ware over het dak van deze kelder.

Elk jaar in januari/februari worden daar de vleermuizen geteld en bijgehouden in de Nationale databank (www.ndff.nl). Tot nu toe geen spectaculaire aantallen; drie tot nu toe van twee soorten: watervleermuis en franjestaart. Deze vleermuizen komen niet in de stad voor en verblijven zomers waarschijnlijk in het landgoed Woudhuis; het zijn bosbewoners. In de winter hebben ze een vorstvrije vochtige ruimte nodig, die de kelder hun biedt. De route die ze kiezen is waarschijnlijk de rand van het viaduct en de speciaal hiervoor aangelegde groenstrook. Het zou mooi zijn dat meer individuen en soorten vleermuizen de kelder weten te vinden.

Verbreding Zutphensestraat Een stadsecoloog krijgt ook vragen van de afd. Verkeer en grondzaken. In onze wijk noemt de stadsecoloog bijvoorbeeld de verbreding van de Zutphensestraat.

Dit had nogal wat consequenties voor de natuur, bijvoorbeeld de mooie grote eiken langs het terrein van Groot Schuylenburg, die gekapt moesten worden. Een goede observeerder is het misschien opgevallen dat er bijzondere straatlantaarns zijn geplaatst. “Niet zomaar….maar met als doel dat ze niet de bosrand beschijnen, waar een vliegroute van vleermuizen is.”

Vogels en exotische vissen In de vorige Wijkkijker hebben we hier al veel over geschreven, maar we gaan er nu wat specifieker op in. De ijsvogel: er zijn geen broedkoppels waargenomen; ook geen nesten, maar buiten het broedseizoen waaieren ze wel uit naar onze wijk.

In heel Apeldoorn, waar water is, worden ze gezien. Als er een tak is boven water, waar vanaf ze kunnen vissen, heb je kans dat ze er een vaste visstek krijgen.

Als je een steil wandje aan de oever maakt, komen ze misschien ook nestelen.

IJsvogels hebben soms wel drie nesten per jaar.

Vrijwilligers gezocht!

Bij het monitoren van de onderzochte soorten hebben we uw hulp hard nodig! We zoeken vrijwilligers die net als wij de natuur een warm hart toedragen, en ons de komende jaren willen helpen bij de monitoring van vleermuizen en gierzwaluwen. Deze vrijwilligers krijgen hiervoor ook een opleiding die bestaat uit een trainingsavond en aantal keren meelopen.

Wilt u de bijeenkomst bijwonen?

Dan kunt u zich aanmelden door een mail te sturen naar: apeldoorn@regelink.net

14

12

Sperwers in de stad komen steeds meer voor. Ze foerageren op zangvogeltjes, maar ook wel op duiven. Wat bijzonder is, is dat de havik ook terugkomt. Helaas gaat dit wel ten koste van andere roofvogels, zoals sperwers en buizerds. Een havik pikt gewoon hun nesten in en eet de jongen op.

15

We praten ook over de exotische dieren in onze wijk, die hier in feite niet thuishoren. Bijv. de marmergrondel, een exotische vis, die vanuit de Donau via het Main-Donaukanaal en de Rijn ons land binnenkomt.

Ze komen uit Oost Europa, vanuit de Zwarte Zee. Deze vis is sterk concurrerend ten opzichte van zeldzame soorten, bijvoorbeeld de inheemse kleine modderkruiper en het bermpje en is in sommige sloten dominant aanwezig.

Wat kunnen bewoners doen voor het behoud/uitbreiding van de stadsnatuur “Bijvoorbeeld voor de ijsvogel een steilwandje aanleggen bij het water, waar geen kinderen en katten kunnen komen. Wie weet zijn er wel mensen, die zo’n projectje zouden willen opzetten?”

16

John Mulder noemt ook de actie Operatie Steenbreek (2016 -2020) waarover in het kader meer informatie te lezen valt. “We haken in op de actie Operatie Steenbreek door burgers te enthousiasmeren om hun tuin te vergroenen. De negatieve gevolgen van verstening (o.a wateroverlast) worden daarbij onder de aandacht gebracht. Denk hierbij aan de afbreuk van de biodiversiteit en aan klimaatverandering. Minder groen in de tuin betekent minder vogels, insecten en andere dieren.”

1. Huismus 2. ’t Schol, poel landgoed woudhuis 3. Draadgentiaan 4. Heidekartelblad 5. Parnassia 6. Kamsalamanders 7. Speciale ruimtes voor gierzwaluwen 8. Gierzwaluw 9. Gelderse roos 10. Goudvink 11. Pestvogel 12. De sleedoornpage 13. De watervleermuis 14. De ijsvogel 15. De sperwer 16. De marmergrondel

“Er is behoefte aan vrijwilligers die planten en dieren monitoren in onze wijk. Er zijn vast mensen die dit leuk vinden. Hij noemt bijv. mensen die de hond uitlaten en soms interessante dingen zien in de natuur. Gelukkig zijn er ook steeds meer mensen die dit dan invullen op waarnemingen.nl of tel mee.”

Ben je hierin geïnteresseerd neem dan contact op met: John Mulder stadsecoloog J.Mulder@ovij.nl redactie Wijkkijker wijkkijker@osseveld-woudhuis.nl

Websites http://diertjevandedag.classy.be https://www.natuurpunt.be http://www.deeldenatuur.nl http://www.freenatureimages.eu https://vroegevogels.bnnvara.nl www.apeldoorn.nl/klimaat https://www.operatiesteenbreek.nl http://www.ijsvogels.nl/kort

13

Kasteelgracht op de schop

Tekst: Edwin Spikkert, Waterschap Vallei en Veluwe i.o.m. gemeente Apeldoorn Foto’s: Wendy Le Griep

Uitvoering

Zoals u in de Lentewijkkijker kon lezen, nemen Waterschap Vallei en Veluwe en de gemeente Apeldoorn samen maatregelen om het waterbeeld van de Kasteelgracht te verbeteren. In oktober zijn de werkzaamheden aan de Kasteelgracht gestart. Over de uit te voeren maatregelen leest u in dit artikel meer.

De afgelopen maanden stonden in het teken van het voorbereiden van de uitvoering. Gemeente Apeldoorn heeft een omgevingsvergunning voor de werkzaamheden afgegeven. Het projectplan Waterwetprocedure is goed doorlopen. Dat betekent dat de juridische voorwaarden om het werk uit te voeren geborgd zijn.

Droge zomer in 2018 Afgelopen zomer was de droogste zomer in 42 jaar. De vraag rijst hoe de Kasteelgracht er uit zou hebben gezien wanneer de stuwen reeds waren vernieuwd en het gemaal was gerealiseerd. Het antwoord op deze vraag is dat het water in de Kasteelgracht constant zou zijn aangevuld met grondwater. Het peil zou zeker hoger zijn dan het nu is geweest, echter een garantie voor een vast waterpeil is dat niet. Het water zal nog steeds in de bodem zakken en verdampen.

Waterpeil verbeteren Twee van de drie stuwen zijn in slechte staat. Water stroomt er langs en er doorheen, in plaats van er overheen. Om het water in de panden op peil te houden, vervangen we deze twee stuwen. De derde, Stuw Lage Landen, is in 2015 vervangen en voldoet goed. Het ontwerp van de nieuwe stuwen wordt daarom afgeleid van deze stuw. We gebruiken waar mogelijk materialen opnieuw. Tijdens het plaatsen van de stuwen, zetten we een deel van de Kasteelgracht droog. Het verwijderen van de oude stuwen kan dan eenvoudig met een kraan gebeuren.

Bovenstrooms van de stuwen worden de bodem en de taluds tot de waterlijn met leem (of een vergelijkbaar materiaal dat geen water doorlaat) afgedicht om het dalen van het waterpeil te verminderen.

Aannemer Pannekoek GWW uit Vaassen kreeg op 8 augustus opdracht om de werkzaamheden aan de Kasteelgracht te gaan uitvoeren.

Pannekoek realiseert ook een muurtje bij de parkeerplaatsen van de Kasteeltoren. Deze muur wordt geplaatst om wateroverlast op de parkeerplaatsen van de woontoren te voorkomen.

Tijdens een bewonersbijeenkomst op 18 september gaven aannemer Pannekoek en Waterschap Vallei en Veluwe een toelichting op de uitvoering. Pannekoek werkt van maandag tot en met vrijdag van 7.00 tot ongeveer 16.30 uur. Pannekoek sluit de werklocaties met bouwhekken af. We vragen u buiten het werkterrein te blijven. De weg zal alleen bij het laden en lossen van materialen tijdelijk kunnen worden afgezet, maar er zal geen permanente afzetting plaatsvinden.

Het werk wordt eind november afgerond.

Contact en informatie Heeft u vragen over het werk aan de Kasteelgracht, dan kunt u die stellen via Irma Huijnen, projectleider servicedesk@vallei-veluwe.nl of via 055–5272600

Gemaal Om het water in het hoge pand op peil te houden, plaatsen we een gemaal. Dit gemaal, dat naast Stuw Lage Landen komt te staan, maakt gebruik van water uit het lage pand of van grondwater. Met name in de zomer daalt het waterpeil in het lage pand. Dan gebruiken we grondwater om vers water aan te vullen. Dit is goed voor de doorstroom en de waterkwaliteit. Het grondwater wordt pas gebruikt als er geen oppervlaktewater meer beschikbaar is.

14

Informatie over de Kasteelgracht is te vinden op: https://www.vallei-veluwe.nl/toptaken/bij-mij-in-de-buurt/invoorbereiding/kasteelgracht/

Hoe zat het ook alweer?

Inwoners, gemeente Apeldoorn en Waterschap Vallei en Veluwe willen af van een dalend waterpeil en geuroverlast in de Kasteelgracht. Door het dalende waterpeil is de fundering van de bebouwing zichtbaar. Ook de woekerende waterplanten, ongelijkbladig vederkruid en crassula, en uitbundige rietgroei zorgen al jaren voor klachten.

De Kasteelgracht wordt gevoed door grondwater en regenwaterafvoer van de wijk Het Woudhuis. Door de zandige ondergrond staat het water er in direct contact met het grondwater.

Drie vaste stuwen, van hout of staal verdelen de gracht in delen (panden) met verschillende waterstanden.

De Kasteelgracht is aangelegd op basis van de grondwaterstanden in het verleden, eind jaren ’90. Door ontwikkelingen in de omgeving en de aanleg van de wijk zelf zijn de grondwaterstanden gezakt.

Het hoge pand verliest hierdoor water naar de ondergrond en wordt onvoldoende aangevuld.

Stuwen

In 2017 werkten de gemeente, het waterschap en een vertegenwoordiger van de wijkraad oplossingen technisch en financieel uit. Hierbij bleek dat de problemen en oplossingen complex zijn en dat aanvullend onderzoek nodig was. Dit onderzoek ging over aspecten als zekerheid (lost een maatregel de problemen echt op), milieu, grond- en oppervlaktewaterbeheer. Ook de kosten en het stedenbouwkundig effect van maatregelen op de wijk werden onderzocht.

Wat gaan we doen?

De gemeente en het waterschap werken samen aan de maatregelen.

Op 14 juni 2017 gingen zij met de bewoners over de maatregelen in gesprek. Het gekozen scenario gaat uit van het optimaliseren van de bestaande situatie, inclusief maatregelen om regenwater van de riolering af te koppelen. Dit scenario is aan de vertegenwoordiger van de wijkraad voorgelegd en is positief ontvangen.

We zorgen ervoor dat het water in de Kasteelgracht langer op peil blijft. Dit doen we door: • Beide lekkende stuwen te vervangen.

• Een deel van de bodem voor de stuwen te belemen.

• Een pomp te plaatsen om het verdampingsverlies te

compenseren. Deze voorziening pompt water vanuit

het lager gelegen pand (=deel) op en grondwater

wanneer dit pand geen water meer heeft.

Stuw Lage Landen en Stuw De Hovenlaan houden het water in het hoge pand op peil. Stuw Kasteellaan houdt het water in het middelste pand op peil. Het lage pand staat via een duiker in verbinding met sloot Ravelijn. Stuw Lupineweg houdt daar het water op peil. In de noordoosthoek vangt een riooloverstort water op als dat bij hevige regenbuien niet meer het riool in kan. De woonwijk heeft ondergrondse drainage. Een buis (duiker) zorgt voor waterafvoer. Bij hevige regenbuien wordt te weinig water afgevoerd.

Wat levert ons werk op?

Op zoek naar oplossingen

Onderzoek wees in februari 2018 uit dat het automatiseren van Stuw Lupineweg geen garanties biedt om overstroming te voorkomen.

Ook heeft het vasthouden van water in het lager gelegen pand meer nadelen dan voordelen.

De waterstanden in de gracht zijn, met name in droge perioden, lager dan gewenst. Ook zijn er problemen met de stuwen, waarbij een waterstroming onder de stuwen is ontstaan. De bewoners, verenigd in de wijkraad Osseveld-Woudhuis, willen al langere tijd verandering in de situatie.

15

De maatregelen zijn nodig om een goed waterbeeld te realiseren.

Het biedt geen structurele oplossing voor de bewoners, omdat we geen garantie kunnen geven voor het niet uitzakken van het waterpeil. Het waterbeeld zal echter zeker verbeteren. In het project stellen we ook een beheer- en onderhoudsplan op, specifiek voor de Kasteelgracht. Die vraagt, vanwege woekerende exoten en uitbundige rietgroei, om onderhoud op maat.

Tekst van website www.vallei-veluwe.nl

Eén naam, twee vakmannen Of u nu toe bent aan een nieuwe CV-ketel*, een nieuwe badkamer, zonnepanelen op, of nieuwe goten langs het dak, deze ervaren all-round installateurs draaien er de hand niet voor om.

Herman de Boer installatietechniek is nu twee man sterk, maar nog steeds één vertrouwd adres voor al uw installatiewerk.

Wel zo makkelijk, één telefoontje of mailtje en... ...

1- 2 -3 , klus geklaard. *Houdt uw CV-ketel in

topconditie!

Vraag naar ons onderhoudscontract

Tekst: Wendy Le Griep, Internet Foto’s: Wendy Le Griep, Roel Ottow

Creatief in de wijk Open Atelierroute 2018 Ieder voorjaar opnieuw opent een groot aantal aangesloten en niet aangesloten kunstenaars hun atelier, zodat je een blik achter de schermen kunt werpen. Tot ver buiten Apeldoorn staat dit weekend inmiddels bekend onder de titel “Open Atelierroute”. In de Loolaan Galerie is er het weekend vóór en tijdens de Open Atelierroute een overzichtstentoonstelling te zien van alle deelnemende kunstenaars.

Uit je Bol Uit je Bol is een integratieproject waarbij mensen welkom zijn bij AdLJ (Anneke Damstra). Anneke: “Binnenkort krijgen wij als buren een AZC naast ons. Het lijkt mij een goede zaak om, net als met andere nieuwe buren, snel kennis te maken. Als kunstelaar (kunstenaar/leraar) ga ik aanbieden lessen Nederlands en schilderen te geven.

De Open Atelierroute Bestaat er iets leukers dan een kijkje te kunnen nemen in het atelier van een kunstenaar en te zien hoe zo’n kunstenaar werkt? Ja, dat bestaat. Leuker is het als je de keus hebt uit vele locaties, waar de meest uiteenlopende kunstenaars met hun werk staan te trappelen om je daar alles over te vertellen en te laten zien. Om de atelierroute zo gevarieerd mogelijk te maken voor publiek, was de route dit jaar ook opengesteld voor kunstenaars die geen lid zijn van de Stichting.

Elk jaar organiseert SAA (Stichting Ateliers Apeldoorn) aan de Loolaan Galerie 31A de Open Atelierroute door heel Apeldoorn en Ugchelen. Dit jaar alweer voor de 20ste keer. 46 kunstenaars lieten op 38 locaties hun werk zien.

Een vriendin kreeg daar lucht van en vertelde over DaCapo.

Een prachtig initiatief. Ze vroeg mijn hulp als taalmaatje.

Aangezien de nieuwe AZC-buren pas eind 2019 naast ons komen wonen ben ik taalmaatje van X geworden.

Een verrijking aan twee kanten. X heeft haar NT2 studie afgerond en gaf aan weinig in contact te komen met Nederlandssprekende gasten en tekent graag. Ik nodigde haar uit bij mijn open atelier aan te schuiven. Daar gaat het spreken samen met tekenen. Ze had wat vragen en wensen op creatief gebied. Daar help ik bij. Zo kwamen we ook op het maken van kussens met een knipoog naar haar nieuwe thuisland. Ondertussen maak ik kaarten, schilderijen, en wat al meer. Het inpak- en plakwerk heeft niet mijn grootste interesse. X heeft tijd en gaat praktische zaken oppakken voor AdLJ terwijl ze in ruil daarvoor gezellig een kop koffie krijgt, gratis kan tekenen en Nederlands kan kletsen.

In onze wijk namen dit jaar drie kunstenaars deel aan de Open Atelierroute: Anneke Eggermont in Osseveld-West, Anneke Damstra in Osseveld-Oost (eigenlijk net over de grens met Zevenhuizen) en Roel Ottow (Het Woudhuis).

De Wijkkijker bezocht deze drie ‘wijkkunstenaars’ of zoals Anneke Van der Weg-Damstra zegt: “Ik ben een Kunstelaar, een kunstenaar en leraar in één.” In gezelschap van Wijkkijkerauteur en kunstenaar Teja Bottema, voor de trouwe lezers van de Wijkkijker bekend van de rubriek de Kunstkijker, bezocht de Wijkkijker deze drie wijkkunstenaars.

Ondertussen schuiven meer mensen aan en door te werken met de handen komt er meer ruimte – sociaal of mentaal – om tot bloei te komen: en uit je bol te kunnen gaan.”

17

De vorm ontstaat onderweg Anneke Eggermont: “Niets ligt van tevoren vast en zo gaat het met mijn werk precies zo. Van tevoren weet ik nog niet hoe het eindresultaat zal worden.

De vorm ontstaat onderweg. In het begin maakte ik graag portretten, maar nu lever ik veel vrijer werk op.

Ik werk graag met verschillende materialen. Wanneer ik een nieuwe techniek beheers en er uitbundig mee heb gewerkt, probeer ik weer met ander materiaal te werken of leer ik een nieuwe techniek. Zo wissel ik af.

Schilderen is vooral mijn passie. Zo kun je ook lezen op mijn website. Ook maak ik graag 3D ontwerpen.

Mijn 3D werk is van papier gemaakt met kleine objecten die soms van de kringloop komen. Ik kom erg graag bij de kringloop. Heerlijk om er even uit te zijn. Dit is voor mij de eerste keer dat ik deelneem aan de Open Atelierroute. Ik ben blij dat ik me heb opgegeven.”

Je eigen stijl Teja: “De organisator beoordeelt elk jaar de deelnemende kunstenaars. Ze kijken dan naar de kwaliteit van het werk, de creativiteit, de authenticiteit en de originaliteit van het werk.

Sommige mensen kunnen heel goed één ding en herhalen dit dan uitbundig, maar daarmee zijn ze nog geen kunstenaar.

Je eigen stijl is belangrijk, maar ook, dat je iets nieuws weet te maken, meer dus dan het namaken van reeds bestaand werk of bestaande stijlen. En dan kijkt de organisator niet of ze het werk zelf mooi vindt, want dat is niet leidend. Je eigen smaak zet je echt even opzij en je beoordeelt het werk van de kunstenaar op deze vier genoemde aspecten. Iemand kan een heel goed ambachtsman-vrouw zijn, maar is daarmee nog geen kunstenaar.

Dit betekent dus, dat niet elke kunstenaar deel kan nemen aan de Open Atelierroute. Er is wel degelijk een voorselectie. De SAA is altijd opzoek naar mensen die met talent en passie op hoog niveau beeldend werken. Van het werk van deze kunstenaars is er elk jaar voorafgaand aan de Open Ateliersroute een overzicht tentoonstelling in het SAA-gebouw aan de Loolaan 31 A.”

Contactgegevens

Het borrelt en bruist

Loolaan Galerie Loolaan 31A in Apeldoorn Open elke zaterdag en zondag 13.00-17.00 uur Gratis entree

Anneke Damstra-Van der Weg: “Voor mij is dit de derde keer dat ik deelneem aan de Open Atelierroute.

Ik zie mijzelf niet als een ‘echte’ kunstenaar, maar meer als een kunstelaar, een leraar en kunstenaar in één, iemand die graag mooie dingen maakt. Mensen kennen mij wellicht van de tulpfiction-kaarten. De tulp blijft mijn favoriet en is een heerlijk ontwerp om op voort te borduren.

Naast de tulp, zie ik mijzelf als een 2D beeldbouwer, waarbij ik laagjes over elkaar leg en zo een nieuw ontwerp maak. Ook ontwerp ik zogenaamde ‘troostkaartjes’, met een mooie achtergrond en tekst, voor tijden waarin mensen behoefte hebben aan troostende of opbeurende woorden. Naast kaarten en 2D ontwerpen, neem ik deel aan een project waarbij ik immigrantenvrouwen begeleiding bied en een plek om de Nederlandse taal te leren en tegelijkertijd creatief bezig te zijn. Een taal leer je immers door deze veel te gebruiken, te horen en te spreken.

Helaas komen sommige immigrantenvrouwen te weinig onder de ‘gewone Nederlanders’ om het Nederlands goed te leren.

“Het borrelt en bruist in mijn hoofd, ik zit vol ideeën, maar het ontbreekt mij helaas aan de tijd. Ook voor mij heeft een dag maar 24 uur per etmaal.”

18

Stichting Ateliers Apeldoorn Ria Mulder (secretariaat) Middenhof 38 7315 CJ Apeldoorn 06-53815293 info@ateliersapeldoorn.nl www.ateliersapeldoorn.nl

Anneke Van der Weg-Damstra Deventerstraat 447 7323 PS Apeldoorn 06-11032947 Anneke@AdLJ.nl www.tulpfiction.com Anneke Eggermont Belle van Zuylenbrink 6 7321 HR Apeldoorn 06-38766469 055-3670287 eanneke@hotmail.com http://annekeeggermont.nl Roel Ottow Houttuinen-Noord 3 7325 RE Apeldoorn 055-3120800 www.ottow.nl roel@ottow.nl

Links en bronnen www.kunstbuitenbinnentilburg.nl https://nl.wikipedia.org www.ateliersapeldoorn.nl https://galerie-apeldoorn.nl/ http://www.ottow.nl/ http://www.adlj.nl/laed/ https://annekeeggermont.nl/ https://www.ateliersapeldoorn.nl

Mooie dingen maken Roel Ottow verwoordt het als volgt: “Ik ben tekenaar en illustrator, omdat ik het tekenen niet kan laten. Ik werk met heel diverse materialen en technieken, zowel in het platte vlak (2D) als in 3D. Ik zoek altijd weer iets nieuws om uit te proberen. Zelden maak ik twee keer hetzelfde. Ik varieer graag. Tsja, ik ben eigenlijk te ongeduldig om iets wat ik al goed kan weer te herhalen. Ik ben ook niet gauw tevreden met wat ik maak, het kan altijd beter. Het merendeel van mijn werk is niet tijdgebonden. Het meeste plezier haal ik uit het maken van mooie dingen en dingen mooi maken. Soms ook met een politiek tintje, deze werken gaan meestal in opdracht.

Roel Ottow: Multi-culti Nederland

Een ander levensmotto van mij is: ‘Niet zeuren maar kleuren.’ En dat doe ik in opdracht, maar ook voor goede doelen. Naast flyers en illustraties bij bijvoorbeeld (kinder)boeken en informatie van de Rijksoverheid, heb ik ook een spel ontworpen, een spel voor en over Diemen, voor de inwoners en relaties van Diemen. In dit spel combineer ik aspecten van Mens-erger-jeniet, Monopolie, Triviant en een stuk historisch besef. Juist de afwisseling spreekt mij aan en de vrijheid die ik heb om zelf te bedenken wat er het beste aan illustraties bij een verhaal past als ook met welke technieken, vorm of kleur.

Naast mijn vrijwilligerswerk voor de Loolaan Expositie, ben ik mede oprichter van H10A, een expositie van werk van kunstenaars van binnen en buiten Apeldoorn. H10A is begonnen in de Hoofdstraat 10A, maar verhuist al naar gelang er ruimte (anti-leegstand) beschikbaar komt, waar wij weer tijdelijk mogen exposeren. Zo is onze ‘thuisbasis’ van H10A op dit moment in winkelcentrum de Eglantier, naast Charly te vinden. Kom zeker eens kijken.”

Roel Ottow: Een goede bui kan tegen elke regen

Hobby-ochtend “Tussen Kunst en Koffie” Sinds februari is er 1 keer per maand op woensdagochtend van 10.00-12.00 uur “Tussen Kunst en Koffie” in Het Bolwerk. Vanaf oktober zal deze ochtend verplaatst worden naar de DONDERDAGOCHTEND van 10.00-12.00 uur in Het Bolwerk (zaal 4) aan de Ravelijn 55. Kom gezellig langs op donderdag 6 december.

Bij Tussen Kunst en Koffie is iedereen welkom. Je neemt je eigen “Kunst” of ander creatief werk mee en gaat onder het genot van een kop koffie/thee hieraan werken. Ontmoeten en elkaar inspireren staan centraal en natuurlijk een gezellig gesprek met andere wijkbewoners tijdens het creatief bezig zijn. Meedoen kost € 1,50 per persoon. Dit is inclusief onbeperkt koffie en/of thee. Wil je meer weten, loop op deze dagen gerust vrijblijvend binnen voor informatie of bel: Ingvild Lith / Sociaal Beheerder Accres / wijkcentrum Het Bolwerk 06-13 14 43 71 / ilith@accres.nl

Maria Rovers / deelnemer/gastvrouw 055-84 33 771 / mgwro@ziggo.nl

19

• • • • •

Personenauto’s Bedrijfswagens APK-keuringen Onderhoud Reparatie

• • • • •

Schade-afwikkeling Auto-leasing/financiering Export service Bosch Pechhulp Bovag Garantie

DUIDELIJK | DESKUNDIG | DICHTBIJ

WINTERBANDEN NODIG? KIJK & BESTEL ONLINE! autowientjes.nl/banden

APK ACTIE

Voor alle benzineen dieselauto’s

n e d n a b r e t Win al vanaf

€ 39,-

GOEDKOPE BOSCH ACCU’S MET 3 JAAR GARANTIE! Bekijk uw prijs online.

All-in

€ 29,

50

Kijk en bestel op www.autowientjes.nl/accu

CARWASH Osseveld-Oost 24/7 per week geopend!

AUTO WIENTJES B.V. VEENHUIZERWEG 132 | 7325 AM APELDOORN | T +31 (0)55 323 1635 | F +31 (0)55 323 1907 | INFO@AUTOWIENTJES.NL

KIJK VOOR OCCASIONS OP WWW.AUTOWIENTJES.NL

Een ander licht op de lantaarnpaal Vaak loop je er zomaar aan voorbij, maar hoe fijn is het dat onze wijk zo heerlijk verlicht wordt. Toch valt het me vaak op hoe onze lantaarnpalen verschillen met die in andere plaatsten waar ze vaak nog de oude vertrouwde, maar o zo verschrikkelijk saaie lantaarnpalen hebben. Hoe zijn ze er nou op gekomen om andere lantaarnpalen te gebruiken?

Om daar eens wat meer over te weten te komen laat ik mij eens informeren door Hans Timmer, die bij de meeste mensen in onze wijk wel bekend is als Senior projectmanager namens de gemeente Apeldoorn. Hij was projectleider voor de wijken Osseveld-Oost, Osseveld-West en Het Woudhuis.

Dag- en nachtkaarten Hans heeft in nauw overleg met de stedenbouwkundige gesproken over de lantaarnpalen en ze hadden beide sterk het gevoel dat het wat betreft die saaie lantaarnpalen heel anders kon en zo geschiedde.

Tekst: Marianne Hutters-Dijkhuizen i.s.m. Hans Timmer Foto’s: Herma Oosterloo-de Jong, Wendy Le Griep

Maatwerk

Maar wie nou denkt dat dat zomaar even met een knip van de vingers geregeld is, heeft het mis. Bij het ontwerpen van een destijds nieuwe woonwijk worden dag- en nachtkaarten gemaakt. Met deze kaarten kon men berekenen hoeveel lantaarnpalen er nodig zouden moeten zijn om onze straten in het donker te verlichten. Daarbij denken wij bijvoorbeeld ook aan die vrouwonvriendelijke, donkere steegjes en straatjes. Maar natuurlijk ook om te proberen de criminaliteit zoveel mogelijk terug te dringen.

Hans en de stedenbouwkundige hebben de fabrikanten gestimuleerd er wat moois van te maken, met modellen die afwijken van de norm en mooier zijn en daarbij toch zo betaalbaar mogelijk blijven voor de wijk.

Zo hebben ze in Het Kasteel bijvoorbeeld lichtmasten met driehoeken boven de weg gemaakt. In goed overleg met de fabrikant is dat zeker goed geslaagd. Toch ging het ook wel eens mis: zoals bij de Waterlei waar de spanning tussen de kabels waaraan de lantaarns hingen te groot bleek te zijn. Soms blijkt iets in de praktijk gewoon geen goed idee. In het geval van de Waterlei zijn de hangende lantaarns weg gehaald en is er een staande voor in de plaats gekomen.

En wat dacht u van gehandicapten. Zijn de stoepen bijvoorbeeld wel breed genoeg voor rolstoelen in combinatie met de nieuwe lantaarnpalen? Maar ook, zijn ze genoeg toegankelijk voor de visueel gehandicapten onder ons? Er is zelfs een speciale vrouwenadviescommissie aan te pas gekomen om te zien of deze dagen nachtkaarten voor voldoende veilige straten zouden zorgen. Het is dus van groot belang dat de lantaarnpalen voor voldoende licht zorgen en dat de afstand tussen de palen groot genoeg is om voldoende licht te genereren. Het is een hele boel werk geweest om de lantaarnpalen zo bijzonder mogelijk te maken, zodat ze pasten binnen de thema’s van onze wijk en toch voldoende licht zouden geven.

Bijzondere plekken Ook zijn er wel eens lantaarnpalen vlak voor een slaapkamerraam geplaatst of midden op een oprit. Maar ook dat soort fouten worden uiteraard opgelost. Waar gehakt wordt vallen immers spaanders. Na het interview heb ik een beter verlichte visie op de straatverlichting in onze wijk gekregen en ik hoop u nu ook.

21

Facebook.com/kapsalonjeanine.anderson

Kapsalon Jeanine Knippen €16,50

Permanent v.a. €71,50

Kleuren v.a. €50,95

Openingstijden op Afspraak: Mergelland 38 7325 ZX Apeldoorn ( 06 ) 20 428 250

Zondag/ Maandag Dinsdag Woensdag Donderdag Vrijdag Zaterdag

Gesloten 09.30 - 17.00 / 18.30 - 21.00 09.30 - 17.00 / 18.30 - 21.00 09.30 - 17.00 / 18.30 - 21.00 09.30 - 17.00 09.30 - 14.00

Jarenlang gebruikte ik door de huisarts voorgeschreven crème voor mijn gezicht omdat mijn huid overal allergisch op reageert! Sinds een jaar gebruik ik Luminesce, 100% natuurlijk met 248 groeifactoren, ontwikkeld door een nobelprijs genomineerde arts uit Hollywood. Mijn huid ziet er steeds jonger uit, wil jij dat ook?

48 jaar en rimpel vrij!

Ik voel me jonger en fitter dan ooit!

Wil jij ook transformeren?

Dames!

Kom gezellig naarnaar de gratis product test Dames!

Kom gezellig de gratis en info dagen: dinsdag (even weken) product test en info dagen: dinsdagen vrijdag (oneven weken) 10:30 -weken) 12am, (even weken) vrijdag (oneven Het Verlaat 268, Apeldoorn.

10:30 - 12am, Het Verlaat 268, Koffie/thee staat klaar.

Apeldoorn, koffie/thee staat klaar.

Met ZenProject8 ben ik in 8 weken tijd van maat XL naar maat S gegaan en door de balans van eiwit/vet/koolhydraat in mijn voeding weet ik mijn maat gemakkelijk vast te houden. Uit eten gaan, feestjes geen probleem! Wil jij ook transformeren, en dat zonder diëten? Ik help je graag!

Contact met Rong: 06-47087875 facebook: bright tulip https://tulip2017.jeunesseglobal.com/

Tekst: André de Ruiter i.s.m. Gert-Jan Hendriks Foto’s: Herma Oosterloo-De Jong

De Tuinmuur In het midden van de wijk Osseveld-Oost liggen de Tuinen. Om de tuinen heen hoort natuurlijk een tuinmuur. Deze tuinmuur is in een U-vorm gebouwd en bevat de Ontvangst en een gedeelte van de Waterlei en de Zonnewende. Dit is de buitenring. Aan de binnenring zijn de huizen van het Firmament gebouwd. Deze behoren ook tot de Tuinmuur. In totaal maken 261 woningen deel uit van de Tuinmuur.

Meneer Gert-Jan Hendriks is de architect van dit project. Meneer Hendriks wilde graag meewerken aan dit artikel en zodoende belde ik hem op. “De Ontvangst? De Waterlei? Straatnamen zeggen me niets; in de tijd dat wij aan het ontwerpen waren, lagen er nog geen wegen…”

De architect heeft dat op een grappige manier tot uiting gebracht.

“Bij sommige huizen zit er onderin een wit, betonnen blok. Ook de kleine ramen op de eerste verdieping steken uit de tuinmuur.

Als je het verhaal achter deze twee details niet weet, begrijp je de gedachte erachter ook niet. Dat maakt het ook leuk. Onbegrijpelijke dingen zijn leuker dan het voor de hand liggende. Doordat er in oude tuinmuren vaak ook gaten vallen, kan je er doorheen kijken. Dit is ook de opzet van de poorten die in de tuinmuur zitten bij de Waterlei en de Zonnewende. Het fietspad van de Veenhuizerweg tussen de huizenblokken is hier ook een voorbeeld van.”

De massiviteit van de Tuinmuur

De woningen van de buitenring

De heer Hendriks vertelt dat het ruim 20 jaar geleden is. Hij heeft het dus niet meer scherp op het netvlies. “Ik weet nog dat ik de opdracht kreeg om een grote massieve muur neer te zetten. Het verhaal (de tuinmuur) is een hulpmiddel om het project vorm te geven. Het werd een tuinmuur van rode bakstenen die de eerste twee verdiepingen behelst. De derde verdieping is een glaspartij onderbroken door houten schotten.

De woningen zijn onderdeel van een grote gevelwand, maar toch heeft iedere woning een eigen karakter. De gevels zijn samengesteld uit een aantal basiselementen, zoals verschillende kozijn afmetingen, beton elementen en balkons. Daardoor is de individuele woning herkenbaar.

In de achtergevel is de individuele woning te onderscheiden door de wisselende positie van de ramen.

Er zijn twee type woningen in de buitenring. De kleinere woning heeft een grotere tuin. Op de begane grond zijn de keuken en de eetkamer.

De woonkamer is op de eerste verdieping aan de voorkant van de woning. Er is zicht op de lanen en velden van onze wijk. Door de vide is er vanuit de woonkamer zicht op de tuin aan de achterkant van het huis. In de grotere woning heb je de mogelijkheid om boven of beneden je woonkamer te vestigen. In beide type woningen zijn twee grote en één kleine slaapkamer. Ze zijn verspreid over de twee bovenverdiepingen. Op die manier kan je kiezen of je de hoofdslaapkamer situeert bij de badkamer op de tweede verdieping of apart van eventuele kinderen op de eerste verdieping.

Drie verdiepingen met rode baksteen zou te massief worden. De derde verdieping ligt een klein beetje inpandig. Dit haalt ook de massiviteit uit de stenen muur. Het onderscheid tussen de huizen is niet te zien in de tuinmuur. Om toch duidelijk te maken waar de bewoners en bezoekers naar binnen kunnen, heb ik gekozen om een loggia te maken met een deur erin.

De binnenkant (achterkant) en zijkant van de woningen horen niet bij de eigenlijke tuinmuur. Ze maken wel deel uit van het project, maar de eigenlijk tuinmuur is het rode gedeelte. Dit is alleen de voorgevel van het huizenblok. De beleving van de binnenkant en buitenkant van de tuinmuur is een andere, vandaar ook de andere kleur baksteen.

Een oude tuinmuur is vaak ook opgebouwd uit verschillende soorten en kleuren stenen. Een diversiteit, er mist evenredigheid. Bijna ruïneachtig.”

23

De woningen van de binnenring

zo’n massief woonblok? In een grote stad zoals Amsterdam zie je meer dezelfde huizenbouw. Daar zijn mensen gewend om in dezelfde huizen te wonen. Als je in de grote stad allemaal verschillende huizen zou neerzetten, wordt het onoverzichtelijk.“

De woningen zijn georiënteerd op de waterpartij en de Veenhuizerweg.

De begane grond is gemetseld. De eerste verdieping is van hout.

Op de begane grond vind je de woonkamer, de badkamer en een slaapkamer. Er kan een terras gecreëerd worden tussen de entree’s van de woningen. De woonkamer is aan de voorkant van de woning.

Door een pui heb je zicht op het groene gebied. Je kan er voor kiezen om in de slaapkamer op de eerste verdieping te slapen. Dan kan je de slaapkamer op de begane grond gebruiken als tuinkamer. Ook in deze woningen is een vide. Het buitenlicht valt op deze manier de diepe woning binnen.

De vergeten onderdelen Ik vertel dat ik de vide zo’n leuk detail in de woning vind. Meneer Hendriks denkt even na. “Zit er een vide in, help me even, hoe ziet dat er ook al weer uit?” Ik antwoord dat het een vierkante open ruimte is op de eerste verdieping. Meneer Hendriks weet het niet meer. “Als ik een vide ontwerp, wil ik met een vide het ruimtelijke benadrukken.

Ik ontwerp een open ruimte, waardoor je contact kan leggen van beneden naar boven en andersom. Mensen kunnen het gebruiken als extra woonkamer of als slaapkamer. Dit naar eigen inzicht. Een stukje flexibiliteit in het ontwerp.”

De twijfels Meneer Hendriks heeft in de wijk Kattenbroek ook huizen ontworpen en zodoende werd hij ook gevraagd voor de Tuinmuur. “Voordat ik begon met ontwerpen heb ik met de stedenbouwkundige gediscussieerd. Past zo’n massieve muur wel bij de wijk Osseveld-Oost? Zijn de mensen daar wel klaar voor? Het is geen optelsom van aparte huizen. Het moest één geheel worden en mensen moeten daar wel willen wonen. Eind jaren ‘90 was individualisatie van de mensen heel belangrijk (nu nog steeds). Mensen willen zich graag onderscheiden. Laten zien wat ze hebben en hoe ze zijn. In kleinere gemeenschappen zoals OsseveldOost is onderscheiding nog belangrijker. Kunnen de mensen dat wel in

Behoud “Wat vind ik zelf mooi aan het ontwerp of huis, vraag je? Mooi en lelijk is zo persoonlijk, zo betrekkelijk. Behoud vind ik belangrijk. Zijn de huizen na die ruim 20 jaar goed onderhouden of zijn ze verwaarloosd?

Is het ontwerp overeind gebleven of hebben de bewoners veel veranderd? De elementen die behouden zijn, daar ben ik trots op!”

24

Bewoners van de Tuinmuur aan het woord Meneer Hendriks vindt behoud het belangrijkste. Een rondje langs de velden leert ons dat de vide het meest aangepakte stukje tuinmuur is. Sommigen hebben het origineel gelaten.

Een hekje is de scheidslijn tussen de eerste verdieping en een val naar beneden. Sommigen hebben de vide ook afgetimmerd, zodat het een extra slaapkamer wordt. Natuurlijk tellen we dan de badkamer en keuken niet mee. Dat zijn van die vertrekken die eens in de zoveel jaar toch vernieuwd moeten worden.

We gaan op bezoek bij Aad en Karin. Geen bewoners van het eerste uur, maar toch wel oudgedienden. Ze wonen al vanaf 2001 in de Tuinmuur. De ontvangst is hartelijk; het gesprek gemoedelijk en gemakkelijk. Ze hebben van de vorige bewoners documentatie gekregen over het project de Tuinmuur. Ze hebben het altijd bewaard en voor deze gelegenheid tevoorschijn gehaald. Daarin wordt het verhaal van de architect bevestigd.

Waarom de Tuinmuur?

Aad en Karin komen uit de Randstad. “We konden een baan bij de belastingdienst in Apeldoorn krijgen. We werkten al voor de belastingdienst. Deze uitdaging viel samen met onze wens om uit Schiedam te verhuizen. De drukte en het gebrek aan ruimte deden ons naar het oosten van het land verlangen. In Apeldoorn zochten we een aankoopmakelaar. Zij selecteerde een aantal huizen. Als ze er drie had gevonden, kwamen we naar Apeldoorn om ze te bekijken.

Het huis aan de Ontvangst voldeed aan onze wensen. Het was groot en we hadden er lekker de ruimte. Er zit geen schuin dak op, dus op de tweede verdieping wordt alle ruimte volledig benut. De sfeer in het huis was ook goed. Dit is natuurlijk moeilijk uit te leggen, maar iets wat je voelt.

Alle voorzieningen waren in de buurt. Scholen, winkelcentrum, bushalte en er kwam een treinstation. Wat een groot voordeel was, was dat het nieuwbouw was. De wijk was nog in aanbouw.

Dat betekent dat er veel import en veel jonge gezinnen waren, volgens de makelaar. We hoefden ons niet als buitenstaanders in een bestaande wijk te vestigen. Iedereen was nieuw en er werd nog volop gebouwd.”

De aanpassingen Het eerste waar ik benieuwd naar ben, is de vide. Wat is hiermee gebeurd? Ik zag dat het oorspronkelijke hekje er zat.

Je kan hier omheen lopen. Iets verder de videkamer (tweede woonkamer) in, zag ik dat er een muur was neergezet. De charme van de vide was behouden, maar er was wel een extra slaapkamer gecreëerd. “Vanuit het westen kwamen regelmatig familie en vrienden bij ons logeren. Vooral onze ouders. Wij sliepen op de videkamer en ons dochtertje op de andere kamer op de eerste verdieping. We hadden de tweede verdieping over voor onze logés. We hoefden elkaar dan niet in de weg te lopen. Op de tweede verdieping is ook een separaat toilet, dus dat konden onze gasten gebruiken. Zodoende biedt de woning genoeg privacy.”

“De vorige bewoners hebben de trap dicht gemaakt. Deze had open treden. Ook hebben ze van de ruimte onder de trap een kast gemaakt. Deze is afgesloten met een deur. Het enige nadeel dat we kunnen verzinnen, is dat de keuken wat aan de kleine kant is. We hebben deze ruimte optimaal benut door de vriezer in de nis te plaatsen.”

De toekomst “Toen we hier kwamen wonen, dachten we dat dit huis tijdelijk zou zijn. Nu wonen we hier alweer 17 jaar naar onze zin. Als we zouden verhuizen, moet het een flinke verbetering zijn.

Die hebben we nog niet gevonden. We zouden sowieso in deze buurt blijven, want hier hebben we het heel goed naar onze zin.”

25

SNEL EEN ELEKTRICIĂ‹N NODIG?

BEL 06-52428893

Stroomstoring Tuinverlichting Vernieuwen/uitbreiding groepenkast Lichtdimmers/spotjes installeren Aanleg of aanpassing aan uw elektra

www.onderspanning.com info@onderspanning.com 06-52428893

Verbouwing in de planning?

Bent u toe aan een nieuwe badkamer of toiletruimte?

Of misschien wilt u het huis wel een stuk uitbreiden, met een serre of een grotere aanbouw. In dat geval is Arie de Hoop uw oplossing.

Arie de Hoop is een vakman met ruim 35 jaar ervaring in de bouw. Daarnaast kan hij op vrijwel elk terrein goed uit de voeten. Kortom, bij een verbouwing hoeft u niet verder dan uw eigen wijk te zoeken voor een vakman die de klus tot een goed einde weet te brengen.

Bezoek de website voor meer informatie.

Balustrade 22 | 7325 GP Apeldoorn | +31 6 21244530 | info@ariedehoopkleinbouw.nl | www.ariedehoopkleinbouw.nl

Blijf in overleg Patrick Pelman, communicatieadviseur van Riwis Zorg & Welzijn: “Blijf als bewoners en als organisaties goed in overleg met elkaar en denk vooral in kansen en niet alleen in risico’s.“

AZC naast de wijk Tekst: Gert-Jan Tamboer Foto’s: Wendy Le Griep

Samenwonende asielzoekers en psychiatrische patiënten op het GGNet terrein De gemeenteraad heeft ingestemd om op het terrein van GGNet een asielzoekerscentrum (AZC) in te richten. Meer informatie hierover is te lezen op de website van de gemeente Apeldoorn en ook op de website van de wijkraad.

dat asielzoekers meer psychische problemen hebben dan de autochtone bevolking. Dit is onder andere te lezen op de website van Johannes Wier Stichting voor gezondheidszorg en mensenrechten.

Het plan is dat in 2020 alle huidige bewoners van GGNet zijn verhuisd.

De projectleider van gemeente Apeldoorn die verantwoordelijk is voor de implementatie van het AZC, mevrouw Tiecken zegt: “Het onderwerp is inderdaad een onderwerp dat leeft onder de bewoners. “

In dit artikel gaan we in op het samenwonen van asielzoekers en psychiatrische patiënten op het GGNet terrein. Dit is een punt dat bij veel bewoners leeft. Er zijn bewoners die het zien als iets positiefs.

Ook zijn er bewoners, die dit niet zien en zorgen hebben. Om een beter beeld te krijgen of de zorgen terecht zijn en hoe er mee wordt omgegaan, heeft de verslaggever COA, GGNet en gemeente Apeldoorn om hun mening gevraagd. Om het beeld completer te krijgen is ook de mening gevraagd aan nationale en internationale specialisten op het gebied van psychiatrie.

Unieke situatie Om een beeld te krijgen of de zorgen terecht zijn, is het goed om te weten of er ervaringen zijn opgedaan op andere locaties, nationaal of internationaal. Het gaat dus om ervaringen m.b.t. het samenwonen van minimaal 400 asielzoekers samen met psychiatrische patiënten, die al op een terrein wonen. Niemand die input heeft gegeven aan dit artikel kent zo’n situatie. De situatie lijkt dus uniek te zijn in de wereld. Des te meer een reden om de zorgen goed te beschouwen.

Tijdelijke situatie Gemeente Apeldoorn wil asielzoekers in 2019 huisvesten op het terrein van GGNet, conform het besluit van de gemeenteraad, oktober 2015. Er wordt gestart met huisvesting van 400 personen, oplopend tot 600 en mogelijk tot 800 asielzoekers. Op ditzelfde terrein blijft ook een deel van de patiënten van dit psychiatrische centrum wonen. Zoals het er nu naar uitziet zal dit een tijdelijke situatie zijn. Deze twee groepen zullen in de praktijk bewegen over het terrein en mogelijk met elkaar in aanraking komen. Beide groepen hebben verschillende (culturele) achtergronden. De aanwezige psychiatrische patiënten hebben verschillende ziektebeelden. Uit verschillende onderzoeken is bekend

Psychiatrische patiënten verheugen zich op komst AZC “Bewoners van GGNet zien er naar uit dat hun locatie aan de Deventerstraat in Apeldoorn volstroomt met asielzoekers. In plaats van dat ze daar tegenop zien, verheugen ze zich juist op meer leven op de Wellen, zegt directeur Esther van Gaalen. Die 'enorme zorgen' over het mengen van groepen zijn van onze kant niet zo groot'', stelde ze. (Bron Apeldoornse Courant 15 september 2017)

27

Zorgen In tegenstelling tot de mening van de directeur van GGNet zijn er buurtbewoners, die zorgen hebben over het samenwonen en met elkaar in aanraking komen van beide groepen op het GGNet terrein. De zorgen hebben betrekking op: • Geestelijke of lichamelijke gezondheid van beide groepen, bijvoorbeeld: angst voor de andere groep, ander gedrag vertonen, terugvallen in ziekte beeld, meer spanning en elkaar verbaal of nonverbaal bejegen.

• Veiligheid voor omwonenden en bezoekers, bijvoorbeeld: door (oplopende) spanningen tussen beide groepen, dat zich uit in verbale of non-verbale c.q. agressieve uitingen naar omwonenden en bezoekers van het terrein.

Om de rust terug te krijgen of om hierboven genoemde situaties te voorkomen bestaat de mogelijkheid dat mensen uit deze groepen meer medicijnen krijgen dan nodig (overmedicatie) of worden afgezonderd en niet in contact kunnen komen met de andere groep.

Zorgen, ook wel risico’s genoemd, omdat deze zorgen werkelijkheid kunnen worden. De zorgen ontstaan waarschijnlijk voor een deel door onbekendheid bij buurtbewoners met beide groepen. Ook lijkt deze situatie uniek in de wereld en zijn er dus geen ervaringen met deze specifieke situatie. Ook is het niet altijd duidelijk voor bewoners in hoeverre de risico’s [goed] zijn beoordeeld door gemeente

Apeldoorn, COA en GGNet en onafhankelijke partijen input hebben gegeven. Een voorbeeld is het antwoord op de vraag die staat op de website van de gemeente over deze zorgen: “Is het wel veilig om (getraumatiseerde) vluchtelingen op te vangen op dit terrein met diverse (kwetsbare) doel groepen? In het antwoord wordt niet ingegaan op de risico’s van samenwonen van psychiatrische patiënten en minimaal 400 asielzoekers. Het antwoord gaat voornamelijk over de gezondheid van asielzoekers.

Locatie keuze Bij het kiezen van een locatie om asielzoekers onder te brengen, eind 2015, is er een onderzoek uitgevoerd door Arcadis. Dit rapport van 26 mei 2015 is te vinden op de website van de gemeente Apeldoorn. De verschillende locaties, waarvan GGNet er één is, zijn beoordeeld op de volgende criteria: • geschiktheid van de omgeving • geschiktheid van de locatie • geschiktheid van het gebouw • de planning • de financiën Op basis van deze criteria komt er een score uit per locatie. Bij de criteria wordt niet gesproken over risico’s van het huisvesten van twee doelgroepen op één terrein. In het rapport wordt wel gezegd: “Wel is aandacht vereist voor de omgang met de doelgroepen die reeds aanwezig zijn op het GGNet terrein.

Tijdens het gebruik door GGNet ontstaat een combinatie van twee kwetsbare groepen op

28

een terrein, waar in het beheer rekening mee gehouden dient te worden.” Dit punt en de aanwezige risico’s lijken niet meegewogen te zijn in de score.

Het college van Apeldoorn heeft in oktober 2015 een besluit genomen op basis van het onderzoeksrapport van Arcadis. In hoeverre het college de risico’s m.b.t. het samenwonen van asielzoekers en psychiatrische patiënten heeft meegenomen bij de beslissing wordt niet duidelijk uit de verslagen. De indruk bestaat dat er primair op basis van het onderzoek een keuze is gemaakt door het college voor de locatie. Het wordt niet duidelijk in de verslagen of er is overwogen om de genoemde risico’s niet te accepteren en wat de argumenten zijn om deze risico’s wel te accepteren.

Gemeente, COA en GGNet: beheersbaar risico N.a.v. vragen over de risico’s en hoe deze bij de locatie keuze zijn meegenomen vertelt mevrouw P. Tiecken, projectleider implementatie AZC, mede namens COA en GGNet het volgende: “De gestelde vragen komen overeen met eerder gestelde vragen in de klankbordgroep en de diverse overlegmomenten met omwonenden. Mede daarom is in 2017 besloten om Bureau Beke een onafhankelijke risicoanalyse te laten uitvoeren waarin onder andere wordt ingegaan op vragen omtrent leefbaarheid en de veiligheid rond het azc.

Uit bovengenoemde analyse is naar voren gekomen dat het bewonen van één terrein door asielzoekers en GGNet-bewoners, zoals in de vraagstelling naar voren komt, niet als een onbeheersbaar risico kan worden beoordeeld. Er is afgesproken dat er zorgvuldige monitoring plaats vindt waardoor bijsturing mogelijk is. In het omwonendenoverleg zal veiligheid en leefbaarheid een terugkerend onderwerp zijn. Voor verdere inhoud verwijzen wij naar de risicoanalyse van Bureau Beke te vinden op de website van de gemeente.

Het terrein biedt volop kansen om zowel de huidige bewoners als de asielzoekers een goed leefmilieu te bieden. Het GGNET-terrein betreft een open instellingsterrein waar interactie tussen de cliënten van GGNET en bezoekers en gebruikers van het terrein mogelijk is en ook al jaren voorkomt. Geschoolde bewaking en personeel houden hierbij een oogje in het zeil. Desalniettemin zijn er ervaringen opgetekend waarbij zich wel eens overlast heeft voorgedaan; zoals dit ook op andere plekken in de wijk of stad kan voordoen. Ook is er een korte lijn met de politie indien noodzakelijk.

Een bewoner van een asielzoekerscentrum is vrij om zich in de directe omgeving en in de wijk of stad te bewegen. Ook hier is personeel en bewaking aanwezig om het leven in een groep te begeleiden en mogelijke problemen te signaleren. Tussen GGNET en het COA zal structureel overleg plaatsvinden, net zoals met de direct omwonenden van buiten het terrein, met politie en gemeente. Dit overleg is ruim voor de opening en daadwerkelijke opvang al gestart om de afgesproken monitoring en het beheerplan, inclusief maatregelen indien noodzakelijk, vroegtijdig in te richten. “

Meerdere meningen Om een completer beeld te hebben van meningen over de situatie zijn verschillende psychiatrische specialisten, zoals hoogleraren, psychiaters en belangenorganisaties in de psychiatrie, gevraagd om hun mening. Niet alle specialisten willen c.q. kunnen meewerken. Buitenlandse specialisten zijn ook gevraagd, omdat zij verder van de Nederlandse maatschappelijke zienswijze m.b.t. asielzoekers, afstaan waardoor er een andere kijk kan ontstaan op deze situatie.

Zorgelijk Mina Fazel, universitair hoofddocent in kinderen en adolescenten psychiatrie, afdeling psychiatrie van de universiteit van Oxford, Engeland.

Mina heeft veel ervaring in de geestelijke gezondheid van vluchtelingen.

“Het scenario in Apeldoorn is zorgelijk en het is goed om in dit artikel in te gaan op de geestelijke gezondheid van betrokken mensen en het punt van mensenrechten, dat het beleid om twee verschillende groepen samen te laten wonen op 1 terrein met zich meebrengt. Wat duidelijk is, is dat mensen die moeten migreren van invloed is op de geestelijke gezondheid. We moeten ervoor zorgen dat stabiliteit zo maximaal mogelijk wordt gemaakt voor deze groep asielzoekers. Deze groep heeft erg veel onrust en stress meegemaakt, voordat ze in het land komen waar ze een vluchtelingen status aanvragen. De genoemde risico’s zijn reële risico’s. Het is duidelijk dat onder andere integratie in de maatschappij een sleutel factor is tot succesvolle integratie.”

Organiseer bijeenkomsten Jeroen Zwaal, ervaringsdeskundige, coach en webredacteur bij Psychosenet: “De algemene schets is, dat angst voor het onbekende een onderliggende dynamiek is. En wil je als gemeente zorgen dat zo'n plan goed verloopt, dan dien je oog te hebben voor dit proces en erkennen dat deze angst er is. Daar kan je veel mee, in praktische zin.

• Hoe kunnen deze mensen (want dat zijn we en dat zijn beide groepen) met elkaar kennis maken?

• Hoe begeleid je dit proces in de aanloop?

• Welke activiteiten kan je samen ondernemen?

Zet er een paar goede procesbegeleiders op en doorpakkers die handelen en organiseer net zoveel bijeenkomsten tot de angst er uit is en de weerstand weg. Wat dan overblijft is een mooie kans om te ontmoeten, elkaar te vinden, van elkaar te leren, elkaar welkom te heten en wellicht wel iets heerlijks te eten wat je nog nooit eerder hebt geproefd.”

29

Wederzijds begrip is groter Prof. dr. Jim van Os, Medisch manager Divisie Hersenen en Psychiater, UMC Utrecht: “Ik zou het niet willen framen in termen van risico, maar in termen van mogelijkheden. Volgens mij is het wederzijds begrip van (getraumatiseerde en als ‘anders’ bestempelde) vluchtelingen voor (getraumatiseerde en als ‘anders’ bestempelde) psychiatrische patiënten groter dan gemiddeld en kunnen zij elkaar wellicht vinden in wederzijdse peer support.”

Uitnodiging tot mislukking en getto-vorming Prof. dr. Dirk de Wachter, psychiater en professor aan het Universitair Psychiatrisch Centrum Katholieke Universiteit Leuven in België: “Het samen laten wonen van asielzoekers en psychiatrische patiënten, die nu ook al op het terrein wonen, is een mogelijke uitnodiging tot mislukking. We weten allemaal dat veel asielzoekers beschadigd en (zwaar) getraumatiseerd zijn door o.a. het oorlogsverleden en de ellende die ze tijdens hun vlucht hebben meegemaakt. Het is ook bij herhaling onderzocht dat asielzoekers meer dan gemiddeld psychische ziektebeelden hebben. Het is in de psychiatrie algemeen bekend en bewezen dat mensen met ernstige psychische kwetsbaarheid behoefte hebben aan stabiliteit, rust, voorspelbaarheid en een voorzichtige omkadering. Het plaatsen van een grote groep asielzoekers naast deze patiënten op één terrein is hiermee volledig in tegenspraak.”

Voorts stelt prof. dr. Dirk de Wachter: “Het plaatsen van twee kwetsbare groepen op één terrein gaat mogelijk grote problemen geven.

Denk bijvoorbeeld aan het terugvallen in ziektebeelden (klachten nemen weer toe) van de beide groepen. Ik verwacht niet zozeer dat de problemen zich gaan uiten in geweld tegen over elkaar of tegenover anderen, wel aan regressie, terugtrekken in de eigen groep, niet integreren in de samenleving. Er dreigt dan getto-vorming.”

“De laatste jaren wordt er meer en meer onderzoek gedaan, onder andere door het Trimbos instituut, naar het integreren van kleine groepen psychisch kwetsbare patiënten in de maatschappij. Ik heb hier ook ervaring mee in Leuven (België). Je ziet dat dit heel voorzichtig moet worden aangepakt en dat de groepen klein moeten zijn. Door deze aanpak te kiezen, zie je succesvolle integratie, die een significant positief effect heeft op het ziektebeeld. In Apeldoorn gaat een grote groep getraumatiseerde mensen worden geïntegreerd met een andere groep uiterst kwetsbaren. Ik zie grote risico’s voor de gezondheid van beide groepen.”

Verdwijnen van zorg dicht bij huis Een psychiater gaf dit beeld: “Het totaal verdwijnen van deze opvang capaciteit van GGNet in Apeldoorn is denk ik voor de gemeente Apeldoorn en haar inwoners een veel groter probleem.

Je wilt er wellicht liever niet dichtbij wonen, maar het is ook vervelend als je zelf of één van je naasten niet dicht in de buurt kunt worden opgenomen. Dat is straks wel het geval; opnames gaan hoogstwaarschijnlijk dan via GGNet naar Warnsveld. Dat is niet naast de deur. Een mijns inziens groter probleem het verdwijnen van goede specialistische psychiatrische zorg dicht bij huis.”

“Mijn advies aan de verantwoordelijke partijen is negatief. Breng vluchtelingen onder in de stad, in het sociale weefsel, in verschillende wijken, laat ze hun plaats innemen in het netwerk van de samenleving.

Dan geloof ik, met collega Van Os, ten volle in de kansen en mogelijkheden. Hier vrees ik dat de onmondigheid en de angst van beide groepen wordt misbruikt om iets door te drukken waar andere maatschappelijke groepen zich mogelijk tegen verzetten.”

30

Open en helder communiceren

Niet op ongepaste wijze behandelen

Evert Bloemen, arts, senior adviseur en trainer bij Pharos: “In AZC’s hebben de medische teams kennis van en ervaring met specifieke zorg voor asielzoekers. Er is dus aandacht voor. Ik wijs verder graag op het recente WODC onderzoek [zie overzicht van de links]. Daaruit blijkt dat er geen toename van buurtcriminaliteit en slachtofferschap is dat kan worden toegeschreven aan de COA locatie. Wel is er een lichte stijging in het aantal vermogensdelicten (diefstal in winkels e.d.). De praktijk laat zien dat de huiver hierover meestal verdwijnt nadat de bewoners er zijn.

Verder zegt Bandy X. Lee: "In hechtenis nemen van asielzoekers om mee te beginnen is inhumaan. Asielzoekers zijn grotendeels geweldloos, maar tamelijk vatbaar voor schade tijdens hun hechtenis.

Ze mogen niet op ongepaste wijze worden behandeld of in aanraking komen met personen waarvan de geestesziekte hen beangstigt en dit als bedreigend kan worden gezien voor hun veiligheid. Juist bij asielzoekers, die het meest bezorgd zijn om de veiligheid. Stel je voor dat je een groep burgers van Nederland zou nemen en hen zou huisvesten met bijvoorbeeld psychiatrische patiënten of gevangenen.

Het is een complex probleem en er kan vanuit humanitair oogpunt een schending van mensenrechten zijn als je mensen onderdrukt of straft.”

Of asielzoekers samen opgevangen kunnen worden op een terrein met psychiatrische patiënten is een vraag waar wij als Pharos niet meteen iets over weten. Hardop denkend kan het misschien voordelen hebben, als een omgeving ingericht is om groepen met verschillend gedrag te huisvesten. Ook zijn er misschien voorzieningen die gedeeld kunnen worden, denk aan sportzaal, activiteitenruimten en groenvoorzieningen die onderhouden moeten worden.

Kansen Marjolein van Duijl en andere leden van de Taskforce Vluchtelingen van De Nederlandse Vereniging voor Psychiatrie (NVvP) geeft aan hoe er naar het samenwonen van twee doelgroepen wordt aangekeken: “Over het algemeen denkt de Taskforce Vluchtelingen NVvP dat integratie op een GGZ-terrein voor psychiatrische patiënten én asielzoekers/vluchtelingen eerder kansen biedt dan dat het bedreigingen oplevert. Zo kan het een voordeel zijn dat op het GGZ terrein somatische zorg en ggz zorg voor asielzoekers dichtbij zijn.

Bepaalde voorzieningen op het terrein voor ggz patienten kunnen mogelijk in stand blijven waar dat misschien niet mogelijk zou zijn met kleiner wordende patiënten aantallen. Buurtwinkels ook in de omgeving krijgen meer klandizie waardoor deze ook voor de buurt beschikbaar blijven. Ook de omwonenden kunnen daar van profiteren.”

Er zijn voor beide groepen gezondheidsaspecten waar specifieke aandacht voor nodig is, ongeacht waar mensen gehuisvest worden. Ten aanzien van de communicatie is het zaak net als bij de vestiging van ieder nieuw AZC om aandacht te hebben voor de vragen die er leven in de gemeente en open en helder te communiceren.“

Risico's zijn groter dan we denken De mening van Bandy X. Lee, Assistant Clinical Professor, Yale School of Medicine, Department of Psychiatry, New Haven, CT USA over de zorg omtrent de gezondheid van beide groepen: “De verschillende behoeften van beide groepen en hoe er mee wordt omgegaan is een uitdaging.

De ene groep heeft behandeling nodig, terwijl de andere op zoek is naar juridisch advies. Het bij elkaar plaatsen van beide groepen is een ineffectieve maatregel, die beide groepen schade zal berokkenen.”

“Goede informatie is voor alle groepen belangrijk. Ook duidelijkheid t.a.v. contactpersonen voor als er vragen zijn. Vaak zijn er veel vrijwilligers die graag een rol spelen in de ondersteuning van asielzoekers. Negatieve emoties in de gemeenschap krijgen vaak meer aandacht dan betrokken buurtbewoners die graag behulpzaam willen zijn.”

De mening van Bandy X. Lee over de zorg omtrent veiligheid: "Louis Brandeis, een beroemde rechter van het Hooggerechtshof in de VS, schreef in 1928 dat de 'regering de machtige, de alomtegenwoordige leraar is [en] de hele bevolking het voorbeeld geeft.' Alle mensen verdienen het om op de juiste manier te worden behandeld voor de problemen waarmee zij worden geconfronteerd en niet massaal bij elkaar geplaatst te worden.”

Boekentip Boeken tip van Jeroen Zwaal van Psychosenet: 'Hoop verlenen' van Peter Dierinck. Mensen hebben allemaal een verhaal en willen allemaal gehoord worden, ongeacht afkomst, geloofsovertuiging, kwetsbaarheid of rollen die je hebt, of niet meer hebt. In die zin sluit het aan op jullie situatie: twee verschillende groepen mensen die naast elkaar vertoeven. Je kan angstig zijn voor verschillen, je kan ze ook omarmen en over je eigen angst heen stappen. Het is een beschrijving van een beweging in de GGZ en in de samenleving, dat we echt toegroeien naar een hernieuwde visie op kwetsbaar (mogen) zijn, want er schuilt een grote kracht in. Precies ook de herstelbeweging en de opkomst van ervaringsdeskundigen.

“Als de overheid of andere autoriteiten de indruk wekken dat het goed is bepaalde groepen anders te behandelen, stelt dit een algemene cultuur vast die discriminatie, haatmisdrijven en geweld op zowel zichtbare als onzichtbare manieren goedkeurt. De risico's zijn reëel en groter dan we ons voorstellen. Wat het meest destructief is, is het effect op de cultuur door slechte of zorgeloze behandeling toe te staan van kwetsbare mensen."

31

“Het (kunnen) inschakelen van (telefonische) tolken en gebruik van vertaalapps is belangrijk en kan behulpzaam zijn in contact met asielzoekers. Over risico’s valt in zijn algemeenheid weinig te zeggen.

Ik heb van de VNG begrepen dat asielzoekers gemiddeld niet voor meer overlast zorgen dan niet-asielzoekers. Asielzoekers zijn zich vaak goed bewust dat een klacht of (kleine) overtreding voor het verloop van de asielprocedure negatieve consequenties kan hebben.”

Gebleken is echter dat het in contact komen met psychiatrische patiënten en het kennen van een persoon met een psychische stoornis meestal het stigma vermindert. Ik verwacht geen grote problemen. Als er problemen zouden zijn, zou ik vooral verwachten dat vluchtelingen de psychiatrische patiënten pesten.”

Irrationeel reageren met als gevolg agitatie en mogelijk agressie

“Uiteraard is ook van belang welke groepen er gehuisvest worden, hoe de voorzieningen zijn, hoe de veiligheid is (bijvoorbeeld voor meisjes die willen douchen of naar het toilet gaan, gehorigheid, mogelijkheden voor dagbesteding, geloofsbeoefening, etc.”). De COA heeft veel ervaring in het opzetten van een goede structuur.”

Oge Kruijt is lid van de vrijwilligersgroep NCRM (Nederlands Comité voor de Rechten van de Mens; NCRM verspreidt informatie over misstanden in de psychiatrie) zegt het volgende over de risico’s: “Het lijkt mij goed om ervan uit te gaan dat een zeer hoog percentage van de leden van een willekeurige groep mensen het beste voor heeft met de medemens, de eigen groep en daarom ook met de omgeving. Onder druk van de omstandigheden kunnen mensen echter irrationeel gaan reageren. Dit kan ook bij beide groepen gebeuren die bij elkaar in de buurt komen te wonen.”

Goede voorlichting Taskforce Vluchtelingen NVvP: “Van belang is goede voorlichting van te voren aan alle groepen: asielzoekers, GGZ patiënten en omwonenden.

Realiseer je dat er ook veel overlap is tussen alle groepen. Van de Nederlandse bevolking maakt 43,5% tijdens zijn leven ooit een psychische stoornis door (Trimbos Instituut), Vluchtelingen hebben veel stress en traumatische ervaringen meegemaakt en relatief een grotere kans op psychische problemen en in de huidige GGZ worden ook asielzoekers, vluchtelingen en andere met een migratieachtergrond behandeld en opgenomen. De scheidslijnen zijn misschien minder scherp dan het lijkt.”

“Ik verwacht wel agitatie en mogelijk agressie bij het samenwonen van de twee groepen op één terrein. Dit kan deels worden veroorzaakt door bijwerkingen van medicatie, die ongewenste effecten kunnen hebben.

Onder psychiatrische cliënten worden psychiatrische medicijnen gebruikt. Deze medicijnen kunnen bijvoorbeeld iemand uit een psychose halen. Ze kunnen een kalmerend effect hebben. De precieze effecten van de werking van deze middelen zijn echter onbekend en deskundige critici stellen dat met die medicatie de onderliggende problemen niet worden aangepakt. Dat zijn dan geluiden uit de andere hoek.”

“Informatievoorziening en het aanwijzen van contactpersonen per groep is belangrijk. Organiseer opendagen en mogelijkheden tot kennismaking, zowel op het AZC, in de wijk (bijvoorbeeld eten bij Nederlanders en op het AZC) als in de GGZ. Voor meerdere partijen kan de wisselwerking een verrijking worden als het proces goed wordt begeleid.”

“De in psychiatrie-kritische kring bekende Amerikaanse psychiater Peter Breggin stelt dat psychiatrische middelen op ongewenste manier inwerken op het brein en hij heeft hiervoor zelfs de term zenuwgif gebruikt. Manie en agitatie kunnen bijwerkingen zijn. Ook is het goed om te verwijzen naar de laatste twee boeken van medicijndeskundige Peter Gotzsche. Met name naar zijn laatste boek: “Dodelijke psychiatrie en stelselmatige ontkenning”, waar hij de vloer aanveegt met ongebreideld gebruik van psychiatrische medicatie vanwege de gevaren die dat met zich mee brengt. In dit verband is het goed om te beseffen dat ook niet elke psychiatrische cliënt in een instelling op de juiste manier behandeld kan worden en mogelijk niet goed op medicatie reageert.”

Kennen van mensen vermindert stigmatisering Jyrki Kokeila, Professor in psychiatrie en lid van het bestuur van The World Psychiatric Association: “Stigmatisering komt in het algemeen vaker voor in de ontwikkelingslanden, inclusief de landen van herkomst van de asielzoekers. Stigmatisering bestaat meestal uit veronderstelde onvoorspelbaarheid van gedrag. Met betrekking tot ernstige aandoeningen kan dit angst voor agressief gedrag betekenen.

32

Openstaande vragen Om een aantal onderwerpen in dit artikel duidelijker en op basis van feiten uit te werken, is een aantal vragen gesteld aan de gemeente, COA en GGNet. De vragen hebben onder andere betrekking op de betrokkenheid van onafhankelijke specialisten bij besluitvorming (voordat de risico analyse is uitgevoerd), het meenemen van de in dit artikel genoemde risico’s in de besluitvorming m.b.t. de locatie en de mogelijke ervaringen met het samenwonen van een grote groep asielzoekers (minimaal 400) samen met psychiatrische patiënten. Deze vragen zijn nog niet beantwoord. We komen hier in de volgende Wijkkijker op terug.

“In elke willekeurige groep mensen komt trouwens een beperkt aantal, laten we zeggen enkele procenten, individuen voor die niet het beste met anderen voor hebben. (ref. Jan Storms Destructieve relaties op de schop). De gevolgen van samenwonen van beide groepen zou allemaal wel mee kunnen vallen indien een hulpgroep van verstandige (!) mensen de samenvoeging van deze probleemgroepen zorgvuldig begeleidt. Waarbij we mogen hopen dat de leden van die groep zich verdiepen in de hierboven genoemde punten.”

Schending mensenrechten Is er in deze situatie sprake van schending van mensenrechten, gezien onder andere de volgende meningen?

• “Mensen met ernstige psychische kwetsbaarheid hebben behoefte aan stabiliteit, rust, voorspelbaarheid en een voorzichtige omkadering”, zoals Dirk de Wachter aangeeft. In deze situatie komt er een groep van minimaal 400 asielzoekers op het terrein wonen waar reeds psychiatrische patiënten verblijven, dus mogelijk is dit een verstoring van rust, e.d..

• “Er kan vanuit humanitair oogpunt een schending van mensenrechten zijn”, zegt Bandy X. Lee. • “Het terugvallen in ziekte beelden (klachten nemen weer toe) van de beide groepen”, zoals Dirk de Wachter aangeeft.

Oge Kruijt geeft hierover aan: “Op het gebied van mensenrechten in de geestelijke gezondheidszorg zou ik willen verwijzen naar de resolutie van de United Nations Human Rights Council op 28 september 2017 (referentie van het document is United Nations A/HRC/RES/36/13).

Hierin wordt gesproken over onder andere (onze vertaling van twee punten uit een uitgebreide lijst):

•

Handelingen mogen niet leiden tot overmedicalisatie en ongepaste behandelingen.

• Het recht van iedereen op het genot van de hoogst haalbare norm van lichamelijke en geestelijke gezondheid en benadrukkend dat geestelijke gezondheid een integraal onderdeel van dat recht is.

“Deze VN resolutie heeft naar mijn mening ook betrekking op asielzoekers met (ernstige) problemen van psychische aard: ook zij hebben recht op goede zorg in overeenstemming met mensenrechten verdragen. De beleidsverantwoordelijken (Politiek, gemeente Apeldoorn, COA en GGNet) moeten met deze recente VN-resolutie van 28 september 2017 rekening houden. Ook in deze situatie waar het besluit tot samenwonen reeds is genomen.”

Vrijelijk bewegen Patrick Müller van het secretariaat van het CPT (European Committee for the Prevention of Torture and Inhuman or Degrading Treatment or Punishment) zegt: “Het CPT kan alleen actie ondernemen wanneer mensen van hun vrijheid worden beroofd. In deze situatie is dat niet het geval. Beide groepen kunnen vrijelijk over het terrein bewegen. Dat is de reden waarom het CPT niet kan reageren op deze situatie. Als blijkt dat door het samenwonen op één terrein een lid van één van beide groepen negatieve gevolgen ondervindt bijvoorbeeld terugval in het ziektebeeld of krijgen van [andere] psychische klachten en deze worden tegengegaan door de verantwoordelijke partijen door bijvoorbeeld meer medicatie (overmedicatie) of isolatie van het individu van de groep, dan lijkt het ons dat men zo'n maatregel zorgvuldig moet checken met het VN-resolutie over mensenrechten in de geestelijke gezondheidszorg.

Barbecue Specialist

Cateringservice

“Vakm In 2011 an va nh e n in 2 et Jaar” “Tege 014 lzette r van het ja ar” SERVICE- KWALITEIT - DEGELIJK - VAKMANSCHAP MEEDENKEND - PERSOONLIJK - OOG VOOR DETAIL

Voor meer informatie of een vrijblijvende offerte kunt u ons bellen of e-mailen.

U kunt tevens een afspraak maken om onze showroom en tevens wellness-studio te bezoeken.

055-8441356 / 06-51076480 info@klusbedrijf-kablau.nl

www.klusbedrijf-kablau.nl

Bij een minimale besteding van € 75,00 op alle barbecuepakketten GRATIS een luxe barbecuetang cadeau!

Aanbieding geldig zolang de voorraad strekt

Links www.apeldoorn.nl/vluchtelingenopvang www.osseveld-woudhuis.nl/azc/ www.azcapeldoorn.nl www.psychosenet.nl www.pharos.nl www. nvvp.net/vluchtelingen www.wpanet.org www.Riwis.nl www.johannes-wier.nl www.ncrm.nl/ www.coe.int risico analyse https://www.apeldoorn.nl/ter/fl-opvangvluchtelingen-risicoanalyse.

WODC onderzoek www.wodc.nl/onderzoeksdatabase/2750criminaliteit-en-overlast-in-gemeentes-met-enzonder-een-asielzoekerscentrum.aspx

AZC artikelen In de Wijkkijker willen we blijven schrijven over de AZC ontwikkelingen. We willen dan vooral schrijven over die dingen die toegevoegde waarde hebben voor onze wijkbewoners.

Dit lukt ons niet alleen. We hebben hiervoor de reactie en medewerking nodig van u, de inwoners van onze wijk. We horen graag jullie vragen, ervaringen en dergelijke m.b.t. de implementatie van het AZC e.d. Ook zijn we benieuwd naar de mening over dit artikel.

Mogelijk wil je zelf ook een onderwerp uitdiepen en/ of schrijven over het komende AZC? Je reactie kan je sturen aan: wijkkijker@osseveld-woudhuis.nl

Nawoord Gemeente Apeldoorn

Reacties

Mevrouw Tiecken haar reactie op het artikel: “De zoektocht naar een geschikte locatie is niet in alle stilte gebeurd, maar in alle openheid met afweging van diverse voors en tegens, waar, zoals eerder door COA en GGNET ook aangegeven, het samen laten wonen op het gehele terrein (niet op het beperkte deel dat door COA wordt aangekocht) niet als onbeheersbaar risico is ingeschat.

• •

In het artikel staan adviezen om de beheersbaarheid te vergroten; oplossingsrichtingen die wij ook herkennen uit het rapport van bureau Beke. Ik doel dan o.a. op het onder begeleiding samenbrengen van de doelgroep. De suggestie van over-medicatie en in hechtenis nemen herken ik vanuit de gemeente absoluut niet. GGNET werkt nog steeds aan de verdere afbouw van cliënten op het terrein; dit is een autonome ontwikkeling in de zorg die los staat van de komst van het azc en die al was ingezet voor de besluitvorming over de komst van het azc.”

De auteur heeft bij de volgende dagbladen geïnformeerd of er artikelen zijn geschreven aangaande dit onderwerp: De Stentor, De Volkskrant, NRC, De Telegraaf en Het Algemeen Dagblad. Ook is er op andere manieren onderzoek gedaan naar aanwezig materiaal.

Nawoord auteur De auteur was op zoek naar meningen van specialisten op het gebied van psychiatrie om een beeld te vormen van de risico’s, die leven bij bewoners. Deze meningen zijn aanvullend op de meningen van gemeente Apeldoorn, COA en GGNet, die primair verantwoordelijk zijn voor vluchtelingen en psychiatrische patiënten en ook betrokken zijn bij de financiële transactie van het GGNet terrein.

36 partijen zijn benaderd om te reageren op de risico’s vanuit hun professie, ervaring en expertise. Partijen zoals hoogleraren, psychiaters en belangenverenigingen in de psychiatrie, zowel in Nederland als in het buitenland.

•

7 partijen hebben (nog) geen reactie gegeven.

13 partijen kunnen geen reactie geven. Redenen zijn o.a. dat het niet hun kennis gebied is, ze niet over risico’s gaan, ze geen betrokken partij zijn. Of ze willen geen reactie geven of gaan niet in op verzoek voor aanvullende informatie.

16 partijen hebben een reactie gegeven.

Samenvatting De meningen over het samenwonen van de twee groepen op het GGNet terrein lopen uiteen. Het is duidelijk dat de specialisten, die inhoudelijk hebben gereageerd, niet op één lijn zitten. Specialisten beoordelen de eerder genoemde risico’s m.b.t. geestelijke of lichamelijke gezondheid en veiligheid voor omwonenden en bezoekers, vanuit hun eigen ervaring en expertise. Ook komt de zienswijze naar voren in dit artikel, dat mogelijke maatregelen om de risico’s te verminderen / weg te nemen gerelateerd worden aan de mensenrechten. Het wordt niet duidelijk in dit artikel hoe de risico’s zijn beoordeeld en meegenomen in de locatiekeuze door de politiek.

Het is niet aan de redactie om hun mening te delen in deze of te komen met een advies. Het samenwonen van de twee groepen, de daarbij horende risico’s, de genoemde aandachtspunten , de mogelijke gevolgen als ook de mogelijkheden zijn de verantwoordelijkheid van de politiek, gemeente Apeldoorn, COA en GGNet.

35

Tekst en foto´s: Jaap Kappers en Corma Baas

Van oost Afgelopen zomer zijn er weer enkele jongeren uit onze wijk meegegaan naar Albanië met de groep Van-oost-naar-oost. In april zijn we ook met een groep ouderen uit onze wijk die kant op geweest om daar onze handen uit de mouwen te steken.

We verzorgen kinderspelen en doen activiteiten met bewoners van een psychiatrisch ziekenhuis. Dit jaar hadden we ook een schoolproject, waarbij we basketbalpalen en voetbalgoaltjes konden geven en plaatsen.

Ook hebben we huizen geschilderd en de muren van het psychiatrisch ziekenhuis opgefleurd met 3 nieuwe muurtekeningen. Voor meer info en foto’s, zie de website: vanoostnaaroost.nl.

18 november: speciale dienst Door onze activiteiten is er een band ontstaan met mensen in Tirana, Gramsh en Elbasan. Dit heeft er toe geleid dat van 16-23 november 5 mensen uit Albanië onze kant opkomen. Zondag 18 november zal er een speciale dienst zijn in de Julianakerk aan de Deventerstraat 91, waar de 3 voorgangers van onze wijkgemeente voorgaan met de twee pastores van de Albanees Orthodoxe kerk van Tirana.

Zinvol vrijwilligerswerk bij Stichting ‘kLEEF’ Bent u minimaal 1 dagdeel per week beschikbaar? Stichting ‘kLEEF! is een inloophuis voor mensen die met kanker worden geconfronteerd en is op zoek naar bevlogen gastvrouwen en gastheren.

Er werken ruim 25 gastvrouwen en gastheren bij ‘kLEEF naast ongeveer 25 professionele docenten/activiteitenbegeleiders. De gastvrouwen/gastheren zijn oprecht betrokken bij de gast en de leefwereld van de gast. De gastvrouw/gastheer is iemand die samen met de gast zaken op een rijtje kan zetten en samen met hen kijkt waar een behoefte ligt. De gastvrouw/gastheer loopt als het ware een stukje mee op het pad. Zij informeren gasten over de diverse activiteiten die binnen ons huis georganiseerd worden.

Kijk dan op de website voor de gehele beschrijving van deze mooie en waardevolle functie. www.stichtingkleef.nl info@stichtingkleef.nl www.facebook.com/stichtingkleef

Naast kennismaken met Apeldoorn komen ze ook om te kijken of wij in Apeldoorn iets zouden kunnen betekenen voor de bewoners van Gramsh.

Wanneer we kijken naar de vluchtelingenstroom naar Nederland staan Albaniërs op plaats twee. De pastores uit Albanië zouden graag zien dat er toekomstmogelijkheden komen voor jongeren in Gramsh, waardoor zij hun toekomst niet elders gaan zoeken.

Mee naar Albanië?

Voor jongeren van 16-27 jaar, die eventueel volgend jaar in de eerste week van de zomervakantie mee willen naar Albanië, is er op zondag 18 november om 11.30 uur een info-ochtend. Voor de ouderen (boven de 27) is er op woensdagavond 21 november om 20.00 uur een informatieavond voor hen die eind april mee zouden willen. Beide bijeenkomsten zijn in “De Ontmoeting” , het bijgebouw van de Julianakerk aan de Deventerstraat en bij beide bijeenkomsten zijn de pastores Gregory en Petrov uit Tirana aanwezig.

36

Tekst en foto´s: Irma Minnebooblom

Odd Fellow?

In elke wijk wonen mensen met verschillen en overeenkomsten. Dit maakt het leven boeiend en is het niet interessant om te weten wat iemand bezig houdt? Het zou interesse kunnen opwekken voor iets waar nooit eerder aan werd gedacht. Zo’n wijkbewoner ben ik, Irma Minneboo, ik ben Odd Fellow.

Odd Fellow?

Dat is een wereldwijde organisatie (bestaat in 2019 200 jaar) en past enorm in deze tijd: aandacht, vriendschap, verdieping en compassie zijn belangrijke aandachtspunten. Odd Fellows delen een ideaal dat er op neer komt dat we goed voor elkaar, de aarde en onszelf moeten zorgen, zijn niet gebonden aan geloof of politieke stroming.

naar oost

In Apeldoorn zijn twee afdelingen. Zij komen (twee)wekelijks bijeen in de Maten. Op de bijeenkomsten is ontmoeting belangrijk: elkaar informeel treffen met als belangrijk onderdeel de bijeenkomst in de bezinningsruimte waar rust en stilte belangrijk zijn. Volgens een mooi rituaal worden woorden gesproken en naar muziek geluisterd om het gesprokene door te laten dringen. Eén van de leden verzorgt een bijdrage. Deze kan over verschillende onderwerpen gaan, is meestal filosofisch ethisch maar altijd persoonlijk. Later op de avond wordt daarover nagepraat. Dat levert zeer inspirerende gesprekken op, omdat de leden verschillen in achtergrond en in denken.

Geloof jij nog?

“Wat heb ik nu aan het vak levensbeschouwing. Ik geloof toch niet. Wat heb ik aan geloven?” Het is een duidelijke vraag, waar je niet zo snel een antwoord op hebt. Wat heb je aan geloven als je 14, 18, 30 jaar of ouder bent. Pas geleden zei iemand van 40, dat hij toen hij 18 was tot de ontdekking kwam dat de Bijbel niet waar was en nu dus ook niet meer geloofde. De teleurstelling dat God niet al jouw verzoeken inwilligt, kan resulteren in de opmerking dat je niet meer gelooft.

Rebible op 10 december

Niet alleen aandacht voor elkaar maar ook voor de wereld is belangrijk. Er worden acties gehouden voor goede doelen: meestal kleinschalig en uit de Apeldoornse samenleving. Deze worden financieel gesteund en door fysieke inzet. Kortom: Odd Fellows is een bonte verzameling mensen met een ideaal en streven naar harmonie in de samenleving.

Wat heb je aan een God die je vraagt om genezing of om een oplossing en die niets van zich laat horen? Wat heb je aan geloven? Wat heb je aan de verhalen uit de Bijbel? De ontdekking dat de verhalen in de Bijbel of dat jouw beeld van God met alle ge- en verboden niet meer passen in jouw manier van leven kan als een bevrijding worden ervaren.

Naast persoonlijke verdieping besteden Odd Fellows aandacht aan de samenleving: zo haalden we in Apeldoorn een flink bedrag op toen Serious Request hier was. Maar ook worden kleinere doelen in de buurt gesteund: er werd een bedrag geschonken aan “Koken met een Missie” (een klein groepje enthousiaste en toegewijde vrijwilligers koken voor oudere, vaak eenzame Apeldoorners). Ook werken een aantal Odd Fellows als vrijwilliger in het Hospice: mannen doen onderhoud en houden de tuin mooi en vrouwen zijn gastvrouw of verzorger.

Een bevrijding die tot gevolg kan hebben dat je later vastzit aan andere dingen die moeten. Je moet presteren, je moet gezond zijn, je moet kunnen vertellen over je verre vakanties, je moet gelukkig zijn. Wat heb je dan aan geloven?Wwat heb je dan aan de Bijbelverhalen? Voor hen die hun geloof en hun bijbel onder het stof vandaan willen halen om te kijken of de verhalen ons vandaag nog iets kunnen zeggen, willen we “Rebible” van Inez van Oord gaan lezen. De eerste avond is 10 december 2018 in de Ontmoeting bij de Julianakerk aan de Deventerstraat.

Meer informatie?

Wij staan je graag te woord bij jouw (levens)vragen. Bel ons gerust voor een afspraak of een vraag waar je mee zit. Wij werken pro Deo. Kijk eens op onze website. Daar vind je misschien al wat antwoorden op vragen of verwijzingen naar mensen en hun telefoonnummers die je verder kunnen helpen.

Apeldoorn.oddfellows.nl Informele koffieavonden (informeel en tot niets verplichtend): elke tweede woensdagavond in de maand om 20.00 uur in het Odd Fellowhuis in de Stolp Violierenplein 102 14 november en 12 december

Corma Baas en Jaap Kappers (predikanten) 055- 7519430 cormabaas@pwano.nl jaapkappers@pwano.nl www.pwano.nl (= afkorting van protestantse wijkgemeente Apeldoorn-Noordoost)

37

welzijn activiteiten

dagbesteding

thuis(zorg)

alarmering

maaltijden

wonen

klussendienst

huishoudelijke hulp

Fortlaan 47 7325 ZE Apeldoorn

Talma Borgh biedt naast de persoonlijke zorg in het woonzorgcentrum ook persoonlijke verzorging, verpleging, huishoudelijke hulp, klussendienst en maaltijden bij u aan huis. Talma Thuis biedt de diensten in de wijken Osseveld, Woudhuis en Welgelegen.

T (055) 368 36 83 info@talma-borgh.nl www.talma-borgh.nl

Werken en leren bij Talma Borgh?

Kijk op onze website voor vacatures of bel ons!

Rust Roest Als ik aan ouderen denk, heb ik toch vaak dat beeld voor me van eenzaam en alleen. Zielig wegkwijnend op een kamertje. Daar komt voor mij gelukkig sinds vandaag verandering in.

Ik zit op de kinderboerderij Laag Buurlo heerlijk in de schaduw en geniet van mijn dochter, die de speeltuin onveilig maakt, terwijl ik rustig een sok zit te breien. Dan hoor ik ineens geritsel in het struikgewas naast mij. Verstoord kijk ik op en ben toch verbaasd als ik daar acht zeer sportieve ouderen voorbij zie komen. Ze zeggen me vriendelijk gedag en gaan bij de volgende picknicktafel staan. Toch wat nieuwsgierig houd ik ze stiekem vanuit mijn ooghoeken in de gaten. De razende reporter in mij ontwaakt. Ik heb dan wel zogenaamd een dag vrij, maar dat wil niet zeggen dat ik een goede column zomaar aan mijn neus voorbij laat gaan.

Nieuwsgierig geworden blijf ik kijken Ik voel aan alles dat dit leuk wordt. Zeker als ik een dobbelsteen tevoorschijn zie komen. Ik hoor dat ze zich in twee teams van vier moeten verdelen. Mijn nieuwsgierigheid is nu toch echt gewekt. Dan wordt er met de dobbelsteen gegooid. Ik hoor de vrouw die de leiding heeft zeggen: ‘Loop alsof je een gebroken been hebt.’ En daar gaan de vier sportievelingen van het ene team en lopen half invalide over het veld. Team twee krijgt de opdracht om droevig te kijken. Dit is toch wel erg moeilijk als je net zo om de verrichtingen van het andere team hebt moeten lachen. Toch doen ze dit gehoorzaam en ik kan het niet helpen om over mijn tikkende breipennen heen te loeren en hen te observeren. Want wat is dit leuk. Wat word ik hier blij van.

Tekst en foto´s: Marianne Hutters-Dijkhuizen

Betrapt

Activiteiten in Talma Borgh

Zij zelf trouwens ook merk ik. Ze zijn uitgelaten en enthousiast en doen allerlei oefeningen. Ik leg mijn breinaalden neer. Ik kan het niet helpen, ik moet dit opschrijven. Ik ben dit uiteraard aan de lezers van de Wijkkijker verplicht. Dit is veel te mooi om voor mezelf te houden.

De enige man in het gezelschap heeft door dat ik zit te schrijven en maakt een opmerking. Hij moet lachen als ik hem enthousiast vertel dat ik columns voor de Wijkkijker schrijf. Hij loopt terug naar zijn groep en praat wat met de vrouw die daarnet nog de opdrachten gaf.

Ondertussen zeilt mijn dochter als een echte onverschrokken Jane van de kabelbaan en ik zwaai afwezig en roep: ‘Wat goed, schat!’ Mijn hoofd is echter bij het schrijven van deze column.

Bloemschikken Iedere tweede en vierde dinsdag van de maand kunt u in Talma Borgh bloemschikken. We starten om 10.00 uur en stoppen uiterlijk om 11.30 uur. Alles is aanwezig, waarbij er rekening gehouden wordt met de verschillende seizoenen.

Alleen een normaal formaat bakje meenemen is wenselijk.

Er zijn goede begeleiders die u handige tips kunnen geven.

Natuurlijk krijgt iedereen een kopje koffie/thee. De kosten van deze ochtend zijn €4,-. Iedereen is welkom!

Op de wip Als er dan ook nog twee in een jolige bui op de wip gaan zitten, weet ik dat ik wel kan vragen of ik een foto van hen mag voor in de Wijkkijker.

En dat mag. Ze gaan er echt voor zitten. Heel enthousiast vertellen ze me dat ze dit iedere maandagmiddag doen van 14.00- 15.00 bij TalmaBorgh en dat dit georganiseerd wordt door Stimenz. Iedereen vanaf vijfenzestig jaar die kan wandelen mag meedoen.

Ik vind het stiekem jammer dat ik niet mee mag doen. Wat is dit leuk.

Wat ben ik blij dat ouder worden toch niet zo eng is als ik denk. Je gaat gewoon mee met deze club, daar word je jong van. Het is ook nog eens goed voor de balans legt een andere mevrouw me uit en je wordt er sterker van. Dan komt er een andere mevrouw even nieuwsgierig naar mijn breiwerk kijken. Ik schiet in de lach: ‘Ouderwets hè,’ lach ik. Nee hoor, zelf gebreide sokken zitten heerlijk warm. Ik zwaai ze lachend uit.

Zo wil ik ook wel ouder worden, wat vindt u?

Borghzangers Elke dinsdagmiddag zingt het koor ‘De Borghzangers’ in de zaal van Talma Borgh. Onder begeleiding van dirigent Jan van den Brand zingt het gemengde koor diverse soorten liederen. Het koor begint te zingen om 14.30 tot 16.00 uur. Zingt u ook graag?

Kom dan eens geheel vrijblijvend luisteren en/of meezingen met onze Borghzangers. Hopelijk tot gauw.

Auteur Marianne Hutters-Dijkhuizen 2018

Talma-Borgh || 055-3683683 || Ilona || Activiteitenbegeleidster

39

Zorgloket voor ouderen

Heeft u vragen op het gebied van wonen, zorg en/of welzijn?

Voor bewoners in de wijken Woudhuis, Osseveld en

U kunt terecht bij:

huisartsenpraktijk

Medisch centrum de Linie,

DE

LINIE

Ingang 620 (Ingang FysioNU)

Welgelegen staat er iedere woensdag tussen 10.00 uur

Tweede kantoor aan de linkerzijde,

en 12.00 uur een deskundige kosteloos voor u klaar.

u kunt binnenlopen zonder afspaak.

THERAPIE

TRAINING

Huishoudelijke hulp nodig?

Diensten voor thuis is een initiatief gestart om huishoudelijke hulp socialer en prijsvriendelijker te maken.

Wij rekenen namelijk maar â‚Ź 16,- per uur. Daarnaast heeft diensten voor thuis ook vele andere diensten die u het leven comfortabeler kunnen maken zoals: Tuinonderhoud, een klussendienst, een kapper of pedicure aan huis maar ook een kwalitatief hoogwaardige maaltijdservice.

Goed om te weten: - u krijgt een vaste, betrouwbare en gescreende hulp - er zijn geen lidmaatschapskosten - u betaald veilig achteraf middels een factuur - minimale afname 2 uur Heeft u de hulp van diensten voor thuis nodig? Wij maken graag en geheel vrijblijvend een afspraak om de mogelijkheden te bespreken.

Mathijs van der Zande

&

Henk van Veldhuizen

055-3030628 info@dienstenvoorthuis.nl www.dienstenvoorthuis.nl

Klootschieten in de wijk Aan de rand van het Woudhuis staat aan de Lupineweg vlak bij het spoor nog een oud schoolgebouwtje. Je fietst er vast wel een langs of misschien kom je er om te stemmen. Maar het is ook het clubhuis van de klootschietvereniging het Woudhuis.

Zou je ook een keer mee willen doen? Dat kan. Graag zelfs.

Volgend jaar is er weer een Woudtoernooi. Kun je niet zo lang wachten, dan kun je in het najaar al meedoen met het rondje Bussloo. En in het voorjaar is een zomeravondcompetitie, waarbij je vier avonden lang een mini competitie speelt. Je kunt mee doen met een ploeg van 3, 4 of 5 personen. De kosten zijn een paar euro per persoon. Neem een kijkje op de website.

Eén keer per jaar is het er een drukte van belang. Partytenten, muziek, een trekker met een platte kar met strobalen die af en aan rijdt, en vooral heel veel mensen. En ook heel veel geparkeerde auto's, in eerdere jaren tot op het gras vlak voor het spoor. Zondag 1 juli was het weer zo ver. De vereniging organiseerde het Woudtoernooi. Een toernooi voor iedereen die een keer wil klootschieten. En dit keer was ik uitgenodigd. YES!

http://www.kvhetwoudhuis.nl Daar vind je telefoonnummers, een contactformulier en meer informatie. Het zou mooi zijn als er volgend jaar meer nieuwe teams uit de wijk mee doen. En wij zijn er ook weer bij.

Met een groepje oud Wijkkijker redactieleden en een hulphond gingen we op pad. We mochten mee op de platte kar en werden keurig naar de start van het parcours gereden. Daar lagen kloten en een hark klaar. De tegenstanders bleken al 15!! jaar ervaring te hebben met dit toernooi en wij dus nul.

Onze score van dit jaar, 51 schot en 40 meter, valt zeker te verbeteren.

Maar of we weer zo'n goede hulphond hebben is afwachten. Want deze hulphond is dan al volledig opgeleid en geplaatst. Wie weet bij iemand met klootschieten als hobby.

Zij hadden een hulp-tas mee (met gekoeld bier) en wij een hulphond (in opleiding). Je raadt de uitslag al... ervaring en bier zorgden voor een lager aantal schoten. Wij waren veel te druk met de hond, die zich trouwens keurig gedroeg. Hij mocht geen enkele bal achterna. Een hele opgave voor een enthousiaste jonge hond, maar het ging prima.

Astrid Dekker

We waren als laatsten gestart, bij terugkomst bleek dat er eerder die dag nog zo'n 30 teams mee hadden gedaan. Jeugd, dames- en herenteams. Onder het genot van spa rood, bier, muziek, hamburger en patat werden de prijzen verdeeld. Wij hadden vooral geluk met de verloting. De bekers gingen aan onze neus voorbij, maar we hebben er nu wel een kinderpuzzel erbij.

Enthousiaste volleyballers gezocht voor recreantenteam "De Regenboog" Voor ons leuke, gezellige en gemixte Primavo recreantenteam zijn wij op zoek naar volleyballers (dames en heren) die een leuk potje willen volleyballen. Kun je een beetje volleyballen en heb je zin om ons team te komen versterken kom dan van de bank en pak je telefoon. Je kunt bellen of mailen met: Frank van Gerven 06-49616655 frankvangerven@chello.nl Wij trainen op maandagavond in de sporthal naast PCBO “De Regenboog” aan de Lage Landenlaan. De Regenboog is dan ook onze naam in de recreantencompetitie waar wij met liefhebbers (3 dames en 3 heren) van oktober tot en met april 1 x per maand aan mee doen.

Mocht je nog twijfelen of het wat voor je is kom dan een keer (of meerdere keren) op maandagavond van 20:00 uur tot 21:30 uur een training bijwonen. We hopen dan dat je het leuk vindt en ons team komt versterken.

Frank van Gerven

41

Q koploper in de zorg

Zwanger?

Bij ons kun je rekenen op Zorg met passie voor jou en je gezin 24 uur per dag bereikbaar voor al je vragen 1 kraamverzorgende uit de buurt Speciale bevallingsassistent voor de meest veilige bevalling Medewerkers opgeleid volgens de nieuwste inzichten Dunstan Babytaal Babymassage

99%

Ruim van onze cliĂŤnten is tevreden tot zeer tevreden over onze kraamzorg

Kies voor Naviva Kraamzorg Bel 088 - 7777 666 of ga naar naviva.nl

Vertrouwd en dichtbij

Tekst: Theo Groen Foto’s: Herma Oosterloo - de Jong, CODA-beeldarchief, particulier materiaal van bewoners

Van oude boerderijen en nieuwe bewoners Wie kijkt naar luchtfoto’s van de wijken Osseveld-Oost en Woudhuis zou kunnen denken dat hier alleen maar moderne woningen staan.

Toch vinden we in onze wijken nog restanten van het vroegere agrarische verleden: oude boerderijen die zijn behouden en een andere functie hebben gekregen, waarbij wonen op de eerste plaats komt. In deze Wijkkijker bezoeken we twee oude boerderijen, aan de Veenhuizerweg en aan de Lupineweg en luisteren we naar de verhalen van hun huidige bewoners.

Keuterboertjes Vroeger was Apeldoorn beduidend kleiner en de nieuwe woonwijken van nu waren toen landbouw- en veeteeltgebieden met namen als De Enklaar en het Apeldoornsche Veld (nu grotendeels Osseveld-Oost). Het gehele gebied van Osseveld en Woudhuis was veel landelijker.

De bebouwing was kleinschalig en verspreid. Op oude foto’s is goed te zien hoe de boerderijen en bijgebouwen er destijds uitzagen 1).

Landbouw en veeteelt waren tot halverwege de vorige eeuw veel kleinschaliger dan nu. Wij denken bij ‘boeren’ aan grote akkers, weilanden en boerderijen met loodsen vol machines, maar toen waren er vooral boeren die hard moesten werken op een klein stukje grond, voor weinig geld. Daarom waren er veel kinderen, als onbetaalde arbeidskrachten. De boerderijen waren, zoals alle woningen in die tijd, van lage

kwaliteit: klein, enkelsteens muren, vaak geen stromend water en geen elektriciteit. Wie het ruim had, bezat twee slaapkamertjes voor de jongens en de meiden apart; bij de minder bedeelden sliepen alle kinderen in één ruimte.

Een toilet binnenshuis was een onbekende luxe.

De landbouw verandert De modernisering van de landbouw en veeteelt, die in de jaren ’60 begon, heeft de aard van het boerenbedrijf ingrijpend veranderd. Zestig jaar geleden werkten nog ruim een half miljoen mensen als boer en er waren meer paarden op de akkers bezig dan tractoren. Nu werken er nog 135.000 mensen in deze sector. Hoewel er nu vier keer minder mensen werken, is de productie in dezelfde periode vijf maal zo groot geworden: per boer wordt nu dus twintig maal zoveel voedsel geproduceerd als twee generaties geleden 2). Dat werd mogelijk door grootschalige mechanisatie: zaaien, maaien, oogsten en melken gaat nu allemaal met machines, zodat één boer een veel grotere productie kan bereiken - zonder kinderhandjes.

Veel kleine boerenbedrijven stopten. Meestal leidde dat tot sloop van de boerderij en bijgebouwen zoals stallen, schuurtjes en ‘bakhuisjes’. Door herverkaveling ontstonden veel grotere percelen en kwam grond vrij voor de bouw van nieuwe woonwijken. Maar niet alle boerderijen verdwenen…

43

1

2

1) Boerderij aan de Veenhuizerweg 106 (foto dossier Gemeentewerken Apeldoorn, gedateerd 1980). Nu verdwenen en ‘vervangen’ door de nieuwe woningen 106A en 106B. 2) Bakhuis en schuurtje bij de boerderij aan de Veenhuizerweg 106 (foto dossier Gemeentewerken Apeldoorn, gedateerd 1980).

Naar de Veenhuizerweg Het weer zit mee: we kunnen buiten zitten voor het interview met de eigenaren Sonja en Herman van de boerderij aan de Veenhuizerweg 70. We zitten in de schaduw van hun twee forse lindebomen uit de jaren dertig, in een tuin van ruim 800 vierkante meter. Daarin ook een veldje voor de kippen, een moestuin en een walnootboom, destijds geadopteerd van een van de buren.

Je waant je hier ’s avonds op het platteland, zegt Sonja. En nee, het wordt geen verkooppraatje, want de boerderij is net verkocht.

In de beginperiode dat Sonja en Herman hier woonden was er nog geen wijk Osseveld-Oost en had deze omgeving een landelijk karakter. Het uitzicht was veel weidser. Het was ook meer een ‘buurt’ waar mensen elkaar kenden en - in de goede zin van het woord - op elkaar letten. De boerderij was omringd door weilanden waar je de hazen en fazanten kon zien.

Keuterboertjes 3

Sonja en Herman kennen de vorige eigenaren niet. Waarschijnlijk woonden er sinds de bouw van de boerderij (circa 1900-1910) “keuterboertjes”. Toen de plannen voor het nieuwe Osseveld-Oost vorm kregen, was aanvankelijk het idee van de gemeente om de boerderij plat te gooien, om zo meer ruimte te maken voor de komst van de nieuwbouwwoningen. Maar de toenmalige eigenaar maakte daar met succes bezwaar tegen. De gemeente kocht hem uit en werd daarmee zelf eigenaar van het pand. In 1996 verkocht de gemeente de woning aan Sonja en Herman.

Er moest wel wat aan gebeuren. Véél wat, eigenlijk. Zoals vroeger gebruikelijk, waren er geen riolering, toilet of badkamer in de boerderij aanwezig. Wassen deed je gewoon aan de kraan, één keer per week. De vorige bewoners hadden kinderrijke gezinnen: de bovenverdieping, onder het rieten dak, was een verzameling van kleine slaapkamertjes en ook de benedenverdieping was nogal hokkerig ingedeeld, waaronder een keukentje, slaapkamer en een ‘ruime’ woonkamer van drie bij vier meter.

4

Renovatie 3) Vroegere stal bij de boerderij Veenhuizerweg 255 (1971) met een Daf 33 (foto dossier Gemeentewerken Apeldoorn).

4) Bakhuis en schuurtje bij de boerderij aan de Veenhuizerweg 106 (foto dossier Gemeentewerken Apeldoorn, gedateerd 1980).

De boerderij is niet uitgebouwd, maar moest dus wel worden aangepast aan de eisen van de moderne tijd. Beneden werd alles ruimer ingedeeld, het gedeelte waar oorspronkelijk het vee stond werd de woonkamer. Er kwam een moderne keuken. De kleine slaapkamertjes beneden werden één kamer. Deze renovaties zijn uitgevoerd door de vader van Sonja, die overdag werkte aan de bouw van het nieuwe Osseveld en in de avonduren bijkluste bij zijn dochter.

Diezelfde vader had als jongen nog meegemaakt hoe destijds een nieuwe woning werd gebouwd.

Met een stokje werd in het zand de omtrek van het huis (ongeveer) afgetekend en op basis daarvan werd het houten gebinte voor de muren en het dak opgezet. Muurtjes metselen, een rieten kap erop (dat is nu een teken van luxe, maar vroeger een lekker goedkope dakbedekking) en het huis was af. Niks bouwtekeningen, vergunningen of meneren van het Kadaster.

44

Oude details Binnen in de boerderij zijn nog twee mooie details behouden: het oude gebinte van eikenhout is bewaard gebleven en nu prominent zichtbaar in de woonkamer. Wie goed kijkt, ziet de knaagsporen van het vee dat binnen stond. Ook is een ring om dieren vast te binden nog aanwezig.

Op de gerenoveerde bovenverdieping is het oude hooiluik nog zichtbaar. Dat luik werd vroeger gebruikt om de balen hooi van buitenaf meteen op zolder te kwakken. Nu is het een charmant raampje. Mooi dat dit zo is behouden.

Bij gebrek aan kleurenfoto’s was niet bekend wat vroeger de kleuren van de buitenzijde van de boerderij waren. Sonja heeft nog gezocht naar een authentieke Veluwse kleurencombinatie van groen-wit-rood, maar kwam uiteindelijk uit op de blauwe kleur die de kozijnen nu hebben. Niet authentiek en vermoedelijk een herinnering aan vakanties in Frankrijk. Maar misschien is dit over 200 jaar dé authentieke kleurstelling voor Osseveld-Oost…

boerderij. Het terrein zelf is ook groot, zo’n 29.000 vierkante meter, met veel weiland en een aantal gebouwen en gebouwtjes.

In 2010 zijn Cindy en Remco hierheen verhuisd. Daarmee kwam een oude wens in vervulling: ze zochten een woning in de buurt van alle voorzieningen van een woonwijk, dichtbij hun werk in het centrum van Apeldoorn én voldoende ruimte aan huis voor hun paarden, die toen in een pension stonden.

Jammer De boerderij van Sonja en Herman ligt aan de Veenhuizerweg. Daar mocht je vroeger 80 kilometer per uur rijden, een snelheid die perfect was voor klanten van de garage verderop ‒ maar niet voor de aanwonenden. De maximumsnelheid werd eerst teruggebracht naar 50 km per uur en vervolgens naar 30 km per uur.

Slapen naast de varkens

Ook dat laatste helpt niet als je als automobilist een lange rechte weg voor je ziet. Nu is de weg een autoluwe fietsroute. Buurtbewoners zijn blij met de nieuwe status van de Veenhuizerweg: een fietspad (officieel: een “fietsdoorstroomas”) dat is afgewerkt met een nieuw soort asfalt dat zorgt voor een lagere weerstand. Dit betekent stil en comfortabel fietsen én energie besparen. En als je zo rustig in de tuin onder de lindenbomen zit, vang je nog eens wat op. Zo hoorden Sonja en Herman ooit fietsers die langs hun boerderij reden zeggen: “Wat jammer dat zo’n boerderijtje tussen al die moderne woningen is neergezet”.

Het bouwjaar van de boerderij is 1920, maar uit die tijd is geen documentatie meer aanwezig. Het oudste officiële stuk is van 1948, toen de toenmalige eigenaar de zijgevel van het pand wilde veranderen en daarvoor een vergunning van de gemeente nodig had. Die kreeg hij, mét handtekening van de burgemeester.

De indeling van de boerderij was toen hetzelfde als we ook bij de boerderij aan de Veenhuizerweg zagen: de benedenverdieping met de ‘deel’ voor de dieren (varkens in dit geval, en wat jongvee) en pal daarnaast een woon- en slaapgedeelte van beperkte afmetingen.

De bovenste verdieping, direct onder het rieten dak, diende als opslagruimte. De vorige eigenaar, de heer Van Asselt, heeft hier heel lang gewoond. Na zijn vertrek kochten Cindy en Remco de boerderij, compleet met een grote verzameling spullen en konden ze stevig aan de slag.

Naar de Lupineweg We gaan naar de tweede boerderij. Het zijn “opknappers”, Cindy en Remco. Ze wonen in de noordoosthoek van het Woudhuis, langs het spoor aan het begin van de Lupineweg, nummer 9, in de grote witte

45

MEDISCHE PEDICURE, COSMETISCHE VOETVERZORGING & REFLEXOLOGIE

Behandelingen: DIABETISCHE & REUMATISCHE VOET RISICOVOETEN SPECIALISTISCHE TECHNIEKEN

COSMETISCHE VOETBEHANDELING INGROEIENDE/ INGEGROEIDE TEENNAGELS SCHIMMELNAGELS

Uw teen- en handnagels in een mooi kleurtje of strakke French?

Kies dan voor Soak off lak gel!

Blijft 2-3 weken zitten (handen) / 6-8 weken (teennagels) Emily Dozy • Lage Landenlaan 47 • 7325 SH Apeldoorn M 06 - 34 04 96 29 E info@jouwvoeten.nl I www.jouwvoeten.nl

Geef JOUW VOETEN de aandacht die ze verdienen!

Genoeg plannen De grote kippenschuur is omgebouwd tot een paardenstal voor hun drieënhalve paard (korte uitleg: drie gewone paarden en een Shetland pony). Het weiland dient nu voor de productie van hooi voor de paarden. Aan de voorzijde ligt nog de oude boomgaard. Die is niet veranderd. Er staan drie behoorlijk oude appelbomen en een perenboom. Welke rassen het precies zijn, moeten ze nog een keer uitzoeken. De oude groententuin is verhuisd naar elders op het terrein, om plaats te maken voor de oprit. Er zijn ook genoeg plannen voor de komende tijd. Diverse oude schuren kermen om een opknapbeurt. En onlangs vonden ze een mooie gemetselde waterkelder in de grond…

Echte boerderij Met de acht nu aanwezige boerderijkatten, het drieënhalve paard en de twee honden is al een mooie dierenverzameling opgebouwd. Toch is Cindy onlangs gestart met een nieuwe activiteit: imkeren. Ze heeft nu vier kasten staan en werkt aan uitbreiding, samen met haar vader en ook met hulp van de buurman de heer Van der Zanden, die verderop aan het eind van de Noorderhoogte woont en al langer imkert. De bedoeling is om de tuinflora optimaal te maken voor bijen en andere insecten.

Kortom, het lijkt alles bij elkaar wel een echte boerderij. Remco heeft zelfs een hooibaalpers gekocht om (natuurlijk zélf) hooibalen te maken.

Potkacheltje Ook binnen hebben deze “opknappers” niet stil gezeten. Ze troffen in 2010 het pand in redelijk authentieke staat aan. De heer Van Asselt was van de oude stempel. Hij had alles onveranderd gelaten en ook niets weggegooid, zoals het zuinige boeren betaamt. In plaats van een echte trap stond er een simpel laddertje om boven te komen. Ook verder in het huis was zichtbaar dat ‘comfort’ vroeger geen prioriteit had.

De kleine huiskamer werd verwarmd met een potkacheltje, later een gashaard, en “kierde als een gek” om de krachtige beeldspraak van Remco te citeren. Vlak voor de komst van Cindy en Remco was er wel een toilet gebouwd, maar er was geen boiler, geen douche en geen warm water. Deze ongemakken zijn allemaal netjes opgelost.

Het potkacheltje heeft zelfs een tweede leven gekregen met een achterwand van blauwe tegeltjes.

Het gebinte van de deel was te ver aangetast om nog hersteld te worden. Douglas balken en strakke nieuwe plavuizen zorgen nu voor een mooie en moderne woonruimte. Om het helemaal áf te maken, is de hele boerderij wit geschilderd.

Wat staat daar?

Als de koffie bijna op is, dwaalt mijn blik af richting een bosje verderop in de tuin. Het lijkt net of er tussen het gebladerte een schip in de tuin staat…?

Klopt! Hebben ze verderop in de wijk Het Schip met daarbinnen tuinen, Cindy en Remco hebben dat anders aangepakt: hier ligt een behoorlijk groot schip in de tuin. Een echt schip dus. Ik informeer voorzichtig of ze wellicht bang zijn voor een volgende Zondvloed (het grote aantal dieren hier zou een aanwijzing kunnen zijn) en alvast…?

Nee, het blijkt een reguliere aankoop. Het schip is óók bedoeld om op te knappen en dan te gaan varen. Het opknappen is er nog niet van gekomen, maar de boot hebben ze alvast. Ik kijk om mij heen wat Cindy en Remco allemaal al bereikt hebben in de afgelopen jaren, grotendeels met eigen handen. Dat schip gaat ooit varen, weet ik.

Bronnen •

•

De foto ’s 1, 2 en 3 bij dit artikel zijn afkomstig uit het beeldarchief van het CODA-archief. Dit is een uitgebreide en goed toegankelijke collectie van ruim 40.000 foto’s, affiches, tekeningen, kaarten en plattegronden van het (oude) Apeldoorn. Zie https://www.coda-apeldoorn.nl/nl/archief/ beeldbank.

Foto 4 is afkomstig van de bewoners van het pand.

2) Deze informatie komt uit het boek Gouden Jaren van Annegreet van Bergen (uitgeverij Atlas Contact, 2014). Geweldig materiaal voor iedereen van boven de zestig om terug te lezen hoe het ook alweer was tussen 1950 en 1960. Maar het boek is ook leerzaam voor iedereen onder de dertig die niet weet dat je vroeger geen airco, smartphones, aubergines en Wijkkijkers had.

Zelfs geen apps, en toch waren de mensen toen best gelukkig…

47

Sammy vertelt Een man met een stok Bonzend koekblik Op een nog droge, maar al wat frisser wordende ochtend in september, lopen mijn vrouwtje en ik naar onze vaste H.U.P. We schrikken op uit onze gedachten als er ineens in de ochtendstilte een luid bonzende auto aan komt rijden. De man parkeert zijn bonzende koekblik op de parkeerplaats bij de H.U.P. en blijft in zijn auto zitten.

De vrouw en ik kijken elkaar eens aan.

Ja, zij denkt hetzelfde als ik en haalt haar schouders op om mij vervolgens vrij te laten zodat ik mijn gebruikelijke ochtendritueel uit kan voeren.

WOOS Werkt Samen WOOS is een samenwerkingsverband van kleine, zelfstandige ondernemers in de wijk Woudhuis en Osseveld. Het doel is om WOOS te professionaliseren en een toegevoegde waarde te laten zijn voor ons, maar ook voor andere ondernemers in deze wijk. Wij willen een informatieavond organiseren in het voorjaar 2019 waarover in de Winterwijkkijker een uitgebreid artikel met details zal worden gepubliceerd. Je bent van harte uitgenodigd om deel te nemen aan deze informatieavond, om ideeën te delen en kennis te maken met andere ondernemers uit onze wijk.

Riley Zij loopt vast door naar het einde van de H.U.P. Daar knuffelt ze me altijd even voor we teruglopen en dat wil ik natuurlijk niet missen.

Maar dan zie ik dat ik alweer te laat ben. Riley komt de H.U.P. op lopen en zij heeft het hoogst haalbare knuffelgehalte wat een hond maar kan hebben. Mijn vrouwtje is gek van deze Beagle. Begrijp me niet verkeerd hoor, ik ben echt niet jaloers, maar een beetje…euh… onpasselijk ja, dat is meer het juiste woord. Ik probeer mijn baasje nog af te leiden, maar nee hoor, ze heeft Riley al gezien. Dit keer heeft Riley in plaats van haar gebruikelijk bazinnetje haar baasje meegenomen dus ik houd wat meer afstand dan ik normaal doe. Het blijft namelijk toch echt een man.

Miranda Kalksma (Startmoment) Rong Cai (Jeunesse Global) Jenny Kronmöller (Praktijk voor Natuurgeneeswijze) Mirjam de Vries (Secretaresse Ondersteuning)

DenkTank Breed

Lange stok Ik kijk net een beetje groen aanlopend naar de knuffelpartij als we ineens allemaal opschrikken van een man met een lange stok die het gras op komt lopen. Het is de man uit het bonzende koekblik op wielen. Mannen vind ik eng. Maar mannen met stokken, vind ik helemaal geen goed idee. Want wat gaat hij nou met die stok doen?

Onze beide baasje kijken ook vol verbazing toe hoe de man op veel te grote schoenen, zigzaggend tussen onze drollen door, naar de waterkant probeert te komen. Al hoestend en proestend omdat er ook nog een rokend geval uit zijn mondhoek hangt. Omdat de rook ook nog eens in zijn ogen waait moet hij met zijn ogen dicht een beetje pielen om een zilveren dingetje aan het touwtje wat aan de lange stok hangt te binden.

Indoor Nerf Battle Sporthal De Keerkring werd ook dit jaar weer omgebouwd tot een zinderende Nerf Battle Arena voor de basisschool leerlingen uit onze wijk, waar ze zich konden uitleven met hun eigen Nerf geweer.

Als eerste mochten de kinderen van groepen 2,3,4 en 5 te keer gaan. Verdeeld in teams begonnen ze met een soort van trefbal versie om daarna forten te bouwen van de matten en kasten in de gymzaal. Deze werden daarna bemand en aangevallen met een regen van nerfpijltjes om het teamtarget te schieten voor punten. Op het einde kwam er nog een heuse alien meedoen die het nog spannender maakte.

Vol verbazing Hij staat een beetje te wankelen langs de kant. Hij lijkt helemaal niet te merken dat wij alle vier nog steeds vol verbazing naar hem staan te kijken. Dan gooit hij met een onverwacht elegante zwaai, het zilveren ding in het water. Riley en ik snappen er nog steeds niks van, maar onze baasjes schijnbaar wel, want die staan te glimlachen om de man. Tja, ik zal mensen denk ik nooit helemaal begrijpen.

Daarna gingen de leerlingen van groep 6,7 en 8 los. Sommige gehuld in camouflage kleding, brachten de kinderen grote geweren en schilden gemaakt van fruitdozen met zich mee.

Het was duidelijk dat een aantal deelnemers zich goed had voorbereid. Ze gingen flink los: rennen, springen, duiken en schieten in een hagel van foampijltjes. Het was maar goed dat de deelnemers de verplichte veiligheidsbrillen op hadden. Ik was als alien kansloos en blij dat ik een helm op had. Al met al weer een leuke middag georganiseerd door Denktank Breed.

Dikke poot Sammy Ik wil graag bij deze Maranca Prijs nog even bedanken voor de mooie foto van Jax en mij in de vorige Wijkkijker, dat is me de vorige keer ontschoten. Mijn excuses daarvoor.

Auteur Marianne Hutters-Dijkhuizen 2018

Bas Kemps bkemps31@hotmail.com

48

De Brink in het dorp

Tekst: Gert-Jan Tamboer en Roely Smit Foto’s: Herma Oosterloo-De Jong

Maak kennis met De Brink op Groot Schuylenburg De Brink in het dorp…. Mogelijk verwarrend, want we kennen geen brinken in Apeldoorn en zeker niet in onze wijk zult u denken. In dit artikel vertellen we meer over de Brink met winkels en bedrijfjes op het terrein van Groot Schuylenburg onderdeel van ’s Heeren Loo. Het officiële adres is de Regenboogbrink, vandaar de afgeleide naam “de Brink”.

en bedrijfjes op de Brink duidelijker en bekender worden. We laten mensen aan het woord komen, die er werken en op bezoek komen.

Op Groot Schuylenburg wonen mensen die verschillende vormen van ondersteuning nodig hebben. Er zijn woningen voor ouderen met een verstandelijke beperking, maar ook voor jongeren die begeleiding nodig hebben. Daarnaast biedt ’s Heeren Loo werkplekken en dagbesteding voor cliënten. Op deze werkplekken werken cliënten die op Groot Schuylenburg wonen, maar ook cliënten die op een andere plek wonen.

Groot Schuylenburg onze goede buur, grenzend aan het Woudhuis.

Mocht u er nog niet geweest zijn, het terrein van Groot Schuylenburg is groot en groen! Op het terrein wonen mensen, werken mensen, sporten mensen, winkelen mensen, gaan mensen naar de kerk en recreëren mensen. Het is net een dorp! In dit artikel vertellen we dus meer over de Brink met winkels en bedrijfjes in “het dorp” Groot Schuylenburg!

Groot Schuylenburg 's Heeren Loo helpt mensen met een verstandelijke beperking en/ of andere beperking hun leven in te vullen zoals zij dat zelf willen.

“Wij doen dat in heel Nederland met hulp die varieert van lichte ondersteuning aan huis tot intensieve 24-uurs opvang op woonlocaties.

We willen daarin van bijzondere professionele en persoonlijke waarde zijn. Daarom maken we ruimte voor echte ontmoetingen. En luisteren goed naar wensen en verwachtingen van cliënten en hun verwanten. ’s Heeren Loo doet dat al meer dan 125 jaar. Groot Schuylenburg in Apeldoorn is een van de locaties van ’s Heeren Loo.

Niet de eerste keer In de Wijkkijker is al vaker geschreven over Groot Schuylenburg. In de winereditie van 2015 heeft Wendy geschreven over de Speel-O-Theek op de Brink. De Speel-O-Theek, een mooi concept om kinderen nieuwe dingen te laten ontdekken met speelgoed, is uit het straatbeeld in Nederland verdwenen. Maar op de Brink van Groot Schuylenburg is er nog steeds een Speel-O-Theek aanwezig. Roely heeft geschreven over de Bakkerij Zonnehoeve (De Lentewijkkijker 2015, Nummer 2). De bakkerij waar elke dag verse broden en taarten worden gebakken.

Leren, werken en beleven Op locatie Groot Schuylenburg wonen circa 640 mensen. Het is belangrijk dat de cliënten leren, werken en beleven. De winkels en bedrijfjes op de Brink helpen daarbij. Evelien Verboom (manager leren, werken en beleven) vertelt: “Het is belangrijk dat wij passend werk bieden voor onze cliënten.

Niet alleen zijn de winkels speciaal, ook staan er in het groene parkachtige terrein hele mooie gebouwen. Een aantal staan op de monumentenlijst. Gebouwen, die door de jaren heen zijn gebouwd en een goed beeld geven van de architectuur principes van een kleine 120 jaar. Hierover heeft Gert-Jan geschreven in de Lentewijkkijker 2017 en over de Villa in de Winterwijkkijker 2017.

Werk geeft een nuttige invulling van de dag en het geeft eigenwaarde aan mensen. We willen de cliënten laten genieten en uitdagen om iets moois te doen. Dat doen we voor een groot deel op de Brink. In de winkels en bedrijfjes kunnen onze cliënten overdag werken. Elke cliënt wordt begeleid door iemand die ze coacht en helpt bij het werken.

Cliënten beleven het werken! Nieuwe dingen maken, nieuwe mensen zien en spreken en zien dat wat jij hebt gemaakt wordt gekocht.

Prachtig toch?!”

De redactie vindt het belangrijk om niet alleen te (laten) vertellen over onze wijk, maar ook over de buren van onze wijk. Ook voor ons geldt: “beter een goede buur dan een verre vriend”. Het is fijn om meer te weten over je buren, wie zijn onze buren, wat doen ze en wat kunnen we voor elkaar betekenen. In dit artikel hopen we dat de winkels

49

4. Fietsenmaker Het Fietsenhoekje: is uw fiets toe aan een kleine of grote beurt? De medewerkers van het Fietsenhoekje helpen u graag weer op weg!

Kralen “Het werken in winkels en bedrijfjes zoals we vandaag doen, is een hele andere tijdbesteding dan vroeger. Vroeger hielpen cliënten verplicht mee met afwassen, schoonmaken, enz. Daar kijken we nu anders naar. We kijken nu wat goed is voor de cliënten en wat bij hen past. We kijken wat iemand kan en zoeken samen een passende werkplek of beleefplek, al naar gelang hun mogelijkheden en wensen en zoeken een plek die iets toevoegt aan hun leven.

5. Bakkerij Zonnehoeve Bij bakkerij Zonnehoeve kunt u terecht voor de heerlijkste taarten en broodjes. Op hun facebook-pagina plaatsen ze regelmatig lekkere acties. De bakkerij levert ook aan de kiosk het Leesten.

6. Kinderboerderij de Kakelhoeve Op de Kinderboerderij bent u van harte welkom om de beesten van de boerderij te bekijken en knuffelen.

Integratie “De maatschappij verandert. Vroeger waren zorginstellingen, zoals de onze, meer gesloten. Er stond bijvoorbeeld een groot hek omheen. Nu is het belangrijk dat er integratie plaats vindt met de maatschappij en omgeving. Bewoners van Groot Schuylenburg gaan wandelen in de omgeving en boodschappen doen in de aangrenzende wijk. Ook nietbewoners zijn van harte welkom om op ons terrein te komen. Er zijn wandelroutes en dus ook winkels, die voor iedereen toegankelijk zijn en waar bewoners en niet-bewoners elkaar ontmoeten. We zijn één maatschappij en het is ook voor iedereen veel leuker om samen te leven!

7. Brasserie de Zon Naast heerlijke lunches of een kopje koffie kunt u bij Brasserie de Zon ook terecht voor arrangementen. De Brasserie organiseert regelmatig themaweken, zoals bijvoorbeeld een aspergeweek of Italiaanse week. Houd daarvoor hun facebook-pagina in de gaten!

8. Speel-O-Theek.

Zin een spelletje te doen wat je niet hebt. Leen het hier!

Onderstaande bedrijfjes kunnen niet bezocht worden, maar leveren wel hun producten aan de winkel op de Brink.

1. Kaarsenmakerij 2. Zeepmakerij 3. Papiermakerij 4. Houtbewerking

Vroeger was er geld (capaciteit) om met cliënten te wandelen, gordijntjes te haken of andere activiteiten te doen, die niet direct te maken hebben met verzorgen. Nu krijgen we alleen geld van de overheid om mensen te verzorgen in hun basisbehoefte. De andere leuke dingen willen we blijven doen! Dit gebeurt meer en meer met vrijwilligers en met mensen uit het netwerk van de cliënten. De aanwezigheid van winkels en bedrijfjes helpt om hun netwerk te vergroten. Met de inkomsten kunnen we mensen nuttig werk geven, laten leren en beleven. We hoeven geen winst te maken met de winkels en bedrijfjes; het gaat erom dat we van toegevoegde waarde zijn voor onze cliënten en dat we kostendekkend zijn”.

Speciaal Hoe trek je bezoekers naar de Brink? Evelien vertelt het volgende: “Veel bezoekers zijn de bewoners van Groot Schuylenburg, hun familie of personeelsleden. Het zou fijn zijn als er meer bezoekers komen uit omliggende wijken. We promoten ons regelmatig in de Wijkkrant ‘De Zonnehoeve’. We gaan vanaf nu in elke Wijkkijker meer vertellen over de leuke activiteiten op ons terrein. Zo was er t/m september een foto tentoonstelling over hoe het vroeger was en met kerst is er een kerstmarkt.

1. De Brink Om welke bedrijfjes en winkels gaat het nu eigenlijk, die op of aan de Brink liggen en ook toegankelijk zijn voor u, bewoner van Osseveld en Het Woudhuis? Evelien somt ze op: 2. Papierwinkel in de Papierwinkel zijn meerdere bedrijven gevestigd. Er is een fysieke winkel die heel veel mooie producten, gemaakt door onze cliënten, verkoopt. In de winkel zit ook een copyshop waar u terecht kunt voor printopdrachten. Bij de Papierwinkel zit de papiermakerij waar met de hand papier wordt geschept waarmee producten worden gemaakt die in de winkel verkocht worden.

Evelien: “Medewerkers zijn meestal vrolijk. Ja, het kan wat langer duren voor je bestelling komt. Medewerkers nemen de tijd om je bestelling op te nemen en te verwerken. De kwaliteit is goed en uiteraard volgens de HACCP-normen. En als er cadeautjes ingepakt worden, duurt dat langer dan in een reguliere winkel. Als je ziet hoeveel plezier de medewerkers hebben als het cadeau er mooi uitziet en de klant er blij mee is, dan geeft dat hen zoveel voldoening. Mensen hebben de tijd en krijgen de tijd om aan een product te werken. Er heerst een ontspannen sfeer.”

3. Supermarkt Onze kleine supermarkt verkoopt alle producten die in een supermarkt te koop zijn. Daarnaast zit er een PostNL pakketpunt, waar u pakketten kunt afhalen of versturen. U kunt hier ook uw boodschappen bestellen of laten bezorgen.

“We zijn bezig om meer passende werkplekken te ontwikkelen op basis van behoefte. De behoefte die er is bij de bewoners, de wet en regelgeving waar we ons aan moeten houden en natuurlijk de omgeving. Wij zijn er van overtuigd dat de Brink meerwaarde heeft

50

Wetenswaardigheden De Brink • •

• • • •

12 bedrijfjes / winkels op De Brink Ruim 300 mensen met een verstandelijke of andere beperking werken bij de genoemde bedrijven 100 begeleiders Klanten zijn: bewoners, personeelsleden, familie en mensen uit omliggende wijken Adres: Regenboogbrink 20 Middelpunt van de cirkel: Woudhuis/ Osseveld, De Maten, Zonnehoeve, Woonboulevard, Omnisport en Station de Maten

Je kunt workshops volgen. Bijvoorbeeld bij bakkerij Zonnehoeve, maar ook bij de Papierwinkel. Daar kun je bijvoorbeeld papier scheppen, windlichten of slingers of papieren bloemen maken. De workshops worden gegeven door cliënten.

moet komen voor gebak. Antoinette was heel duidelijk: “ Als je eens bent geweest blijf je terugkomen! Wij maken nu eenmaal de lekkerste taarten en oliebollen!”

voor mensen in de wijken rondom ons terrein. We heten iedereen van harte welkom!”

Op de werkplek

Zonnetje in huis

De plek waar je echt beleeft hoe de sfeer is, wie de medewerkers, de begeleiders en de bezoekers zijn, is op de werkplek zelf; de winkels en bedrijfjes op en rondom de Brink! De verslaggevers maken een rondje en spreken veel mensen om hun verhalen en ervaringen te horen.

Het gevoel dat wij als verslaggevers kregen van alle medewerkers die we spraken was, dat ze het zonnetje in huis zijn van de winkels. Vrolijk en vriendelijk. Ook in brasserie de Zon, waar je heerlijk een broodje kan eten, wat kan drinken, maar je ook voor catering van verjaardagen terecht kunt, troffen we vrolijke medewerkers, zoals Alex bijvoorbeeld, die vaak zingend in de keuken staat. Hij vertelt met een grote glimlach dat hij al verschillende certificaten gehaald heeft, o.a. snijtechnieken, soep maken en kassawerkzaamheden. Hij houdt ervan om het de klanten naar de zin te maken en hij geeft hen graag adviezen. “Het allerlekkerste hier is het broodje carpaccio.”

De zelf lerende bakker We beginnen in bakkerij Zonnehoeve. Een kleine 3000 bolletjes en veel taarten worden hier elke week gebakken. Natuurlijk kan je al het lekkers proeven in Brasserie de Zon, maar er wordt ook geleverd aan bedrijven zoals de supermarkt SPAR en de kiosk op het Leesten. De begeleidster Ina vertelt: “We krijgen steeds meer particulieren, die via facebook bestellen. Het is superleuk om met cliënten te werken. Je ziet en merkt dat het werken in de bakkerij een gevoel geeft van eigenwaarde en dat ze meetellen. We zetten met zijn allen de schouders eronder! En ik ben duidelijk naar de cliënten als ze soms wat minder zin hebben. Ik spreek bijvoorbeeld over jullie bakkerij. Dit geeft echt een gevoel dat de cliënten naar hun werk gaan, meetellen en het belangrijk is.”

Wie komen er nu naar de brasserie? Gelukkig waren wij er op een zonnige dag. Het terras zat redelijk vol. Henk werkt als manager op Groot Schuylenburg en vertelt: “Als ik een overleg heb en het is mooi weer dan doe ik dat graag hier op het terras. Er is een leuke mengeling van cliënten en familie. Helaas komen er te weinig mensen van buiten Groot Schuylenburg hier naar toe. Een reden om wel te komen is de gezelligheid en het is goed betaalbaar.”

Je blijft terugkomen

Willy, die wekelijks op bezoek komt vanuit Nijmegen bij zijn zwager Wim, die al 61 jaar op Groot Schuylenburg woont, vertelt: “Elke week gaan we een stukje wandelen op het groene terrein. We eten samen een hapje bij de brasserie en nemen na het wandelen een drankje. Het is hier erg gezellig, gewoon top! Het terras is mooi en er is veel kleur. De parasols hebben allemaal een vrolijke kleur en ook binnen is het kleurrijk. Het is leuk dat het wordt gerund door cliënten. Het is belangrijk dat mensen van buiten de organisatie vaker komen, het is leuk om in contact te komen met bewoners en je ziet ook dat er veel minder gezonde mensen zijn in onze maatschappij, die vrolijk zijn en best wel veel kunnen.”

Jolijn, een bakkerij medewerker zegt: “Het is leuk om brood te maken.

Je begint met bloem en soms is het stoeien om een brood te maken. De basis blijft een natuurproduct. Soms moet je meer warm of juist meer koud water erbij doen om goed deeg te krijgen. We keuren alles zelf.”

Angelique, een bakkerij medewerker, die nu 6 maanden bij de bakkerij werkt, vindt de collega’s leuk. Ook collega Antoinette schetst dat beeld.

“We maken grapjes en zelf ben ik 12 jaar instellingskok geweest. Het is fijn dat ik in mijn rolstoel ook mee kan helpen. Ik werk nu twee jaar in de bakkerij. De verslaggever vroeg waarom zij helemaal naar de bakkerij

51

Privacy In dit artikel ziet u foto’s van mensen. In het kader van de privacy vragen wij altijd toestemming aan mensen of we een foto mogen maken en plaatsen in de Wijkkijker. In het geval van dit artikel over Groot Schuylenburg staan er ook bewoners op de foto’s. De afdeling communicatie van Groot Schuylenburg vraagt toestemming aan de bewoners en legt dit vast. Onze fotograaf vraagt dit ook nog een keer.

Alle foto’s, die we in dit artikel hebben gepubliceerd zijn beoordeeld door de afdeling communicatie van Groot Schuylenburg.

Fietsenmaker

omgeving om een kopje thee te drinken op een kleurrijk terras, met vrolijke mensen. De charme om te zien dat, voor mijn gevoel, altijd vrolijke medewerkers de tijd nemen om je te helpen. Je ziet en voelt dat mensen plezier hebben in wat ze doen. Prachtig!!!

Een paar jongens sleutelen professioneel aan fietsen onder begeleiding van Benny, die dit werk al jaren met voldoening doet. Lorenzo, een medewerker vertelt met trots over zijn werk. “We repareren hier fietsen vooral voor bewoners, bijv. ook grote driewielers, maar ook voor andere klanten uit Apeldoorn. Het afwisselende werk vind ik leuk, maar het liefst knap ik fietsen op. Ik maak dan van drie oude fietsen weer één goede fiets, die we verkopen.”

“Het ziet er allemaal heel netjes en professioneel uit. De medewerkers zijn erg bevlogen en gemotiveerd en zetten zich enorm in voor het werk dat zij doen. De ‘bewoner-medewerkers’ zijn erg enthousiast over het werk dat zij doen en zij zijn er heel trots op. Het geeft hen zelfvertrouwen en zij laten graag zien wat zij doen. De sfeer tussen medewerkers en ‘bewoner-medewerkers’ is erg prettig, open en men heeft respect voor elkaar. Erg leuk om te zien en om naar toe te gaan!”

Hij vertelt de verslaggeefster desgevraagd dat hij hier heel goed afstand van kan doen, omdat hij er mensen blij mee maakt en het geld in “goede handen komt.” Ook vertelt hij dat hij de sfeermaker van het team is, waardoor het contact goed is. Als de sfeer niet goed is, werkt het niet fijn.” Hij heeft ook al verschillende certificaten gehaald en zijn grote wens is om het fietsenmaker diploma te halen, maar daarvoor moet hij naar school in Arnhem of Zwolle. Samen met zijn begeleiders werkt hij hier naar toe; een grote uitdaging! Lorenzo woont niet op het terrein, maar in een buitenwoning in de stad en je mag maar één keer raden hoe hij dagelijks naar zijn werk komt……

Handgemaakt Waar vind je dat nog, dat alles in een winkel met de hand is gemaakt?

“Het is dat ik geen portemonnee bij me had, anders had ik mooie handgemaakte verjaardagskaarten gekocht”, dacht de verslaglegger. Nu zijn we in de papierwinkel en copyshop. Dogukan, een medewerker hier die veel ontwerpen maakt van de producten die je in de winkel ziet, spreek ik. Hij is erg geïnteresseerd in kunst en dan in het bijzonder in tekenen. Hij werkt drie dagen per week in de papierwinkel en maakt ontwerpen met een computer programma. Wat is nu het leukste dat hij heeft gemaakt? Het vakantie-doe-boekje en het password organizer boekje is zijn favoriet. “Het is origineel en gemakkelijk mee te nemen.

Nee, ik heb het password boekje niet nodig. Ik gebruik altijd hetzelfde password. Het is leuk om hier te werken, omdat ik bezig ben iets te maken, ik anderen kan helpen en er geen stress is.”

Begeleider Benny vertelt nog dat de fietsenmakerij in januari naar een groter pand verhuist, waardoor er nog meer stagiaires opgeleid kunnen worden voor dit mooie vak: leerlingen van het voortgezet speciaal onderwijs, o.a. van de Daniël de Brouwerschool. Bij het afscheid loopt Lorenzo nog even naar de balie en overhandigt hij de verslaggeefster met trots, maar ook met een zakelijke inslag het visitekaartje van de fietsenmakerij…”Kom nog eens terug!”

Bijzonder

Netjes werken

Ook voor de Wijkkijker verslaggevers en fotograaf was het een mooie ervaring! Door rond te lopen, te spreken en te beleven ontstaat een bijzonder beeld. “Ik heb direct het beeld voor me van de serveerster op het Rembrandplein in Amsterdam, die chagrijnig een kopje thee op tafel gooit en zelfs in het Engels niet eens please zegt. Dit is vaker mijn ervaring in de horeca. De medewerkers, die ik vanmiddag sprak en zag waren anders. Aardig, vriendelijk en goedlachs. Er is 200% commitment te werken aan een mooi product. Producten, waarvan ik dacht wooohhh wie kan dat bedenken, zoals al die creatieve dingen in de papierwinkel.

Op één of andere manier slaat de gedrevenheid en blijdschap van de medewerkers over op de bezoeker, in ieder geval op mij.

De creatievelingen van Groot Schuylenburg werken hier. Zo ook Deveny, zij werkt in de papier makerij. Hoe bijzonder is het om te zien dat er met de hand papier wordt geschept van oud papier. Deveney laat ons het hele proces van papier maken zien en legt ons het uit. Van het scheppen tot het drogen en afwerken van het papier. Hetty, de begeleidster van de papiermakerij, vertelt: “Het werken hier geeft de medewerkers eigenwaarde. De producten, die ze hebben gemaakt zien ze verkocht worden in de Papierwinkel. Ze zien de kopers de winkel uitlopen met hun product. Dat maakt ze super trots. De eisen aan het werk zijn hoog. Er moet netjes gewerkt worden en ik let daar best goed op. De medewerkers beseffen dat alleen werk wordt verkocht dat er goed uitziet.”

Ik vroeg Evelien waarom mensen uit de wijk naar de Brink moeten komen. Nou het antwoord is me duidelijk geworden! Een mooie groene

52

Genoeg!

Matthijs was druk aan het werk toen de verslaggever hem vroeg hoeveel mensen er per dag aan de kassa komen. Zonder na te denken zei hij: “Genoeg!”. Vrolijke Matthijs zit al 10 jaar achter de kassa bij de supermarkt. Weer een voorbeeld van een blijde medewerker. Wie komen er op bezoek?

Begeleiders zoals Damla en Gailov komen regelmatig met hun cliënten boodschappen doen. ”Elke week maken we een lijst wat we gaan eten die week, cliënten halen dan zelf hun boodschappen. Medewerkers zijn blij en lachen.” Gailov zegt dat hij met sommige Turkse jongens soms ook naar de Turkse supermarkt gaat.

Gemoedelijke sfeer Mariska, de begeleidster in de supermarkt, vertelt dat het eigenlijk nooit rustig is. Het aantal mensen van buiten Groot Schuylenburg is ongeveer 20% van het aantal bezoekers. Opvallend is de gastvrijheid van de medewerkers en ook leuk dat we een pakket punt zijn van Post. nl. De medewerkers hebben geleerd hoe ze pakketjes in ontvangst moeten nemen en hoe het met de verzendkosten werkt. Ook weten ze hoe een pakket dat opgehaald wordt afgeboekt moet worden.

Dit was ook weer een nieuw leerdoel voor de medewerkers. “De sfeer is leuk, zo gaan we een keer per jaar uit eten met de groep supermarktmedewerkers en met kerst krijgen ze een extra beloning.”

Een bezoekster uit de wijk Zonnehoeve geeft aan dat de winkel in de buurt is en het handig is dat er een pakket ophaalpunt is. “Er is altijd een gemoedelijke sfeer.”

Interessante links www.sheerenloo.nl/home www.facebook.com/sHeerenLooGrootSchuylenburg/ Copyshop.Regenboogbr.30@sheerenloo.nl Speel-o-theek.Regenboogbr.26@sheerenloo.nl BrasseriedeZon.Regenboogbr.20@sheerenloo.nl Boerderij.De-Kakelhoeve@sheerenloo.nl BakkerijZonnehoeve.Regenboogbr.22a@sheerenloo.nl hetfietsenhoekje@sheerenloo.nl spar.apeldoorn@sheerenloo.nl

Springkussen Coby was druk met het in ontvangst nemen van een springkussen, die de Speel-O-Theek ook verhuurt. Er komen best veel mensen uit Apeldoorn en ook buiten Apeldoorn speelgoed lenen.

Nieuwsgierig?

Wij kunnen ons voorstellen dat u nieuwsgierig bent geworden. Ga dan eens kijken op de Brink. De meeste winkels zijn open van 9.30 tot 16.00 uur. De SPAR is langer open, van 8.00 tot 19.00 uur. Heb je verder vragen, opmerkingen, suggesties of wat dan ook over de Brink met de winkels en bedrijfjes neem dan contact op via de genoemde e-mailadressen.

53

Wilde flora in de wijk Tekst: Greetje Terwisscha van Scheltinga, Roely Smit, Tim van Alen, Han Ruis, gemeente Apeldoorn Foto’s: Roely Smit, Marcel Keurhorst, Wendy Le Griep en internet

Zag je ook op 13 juni zowel ’s middags als ’s avonds groepjes mensen door de wijk fietsen, die vervolgens bleven stilstaan bij allemaal mooie wilde bloemenvelden in de wijk Osseveld en Het Woudhuis?

gemeente Apeldoorn is een gemeente die echt veel aandacht heeft voor en geld geeft aan de ontwikkeling van groen in de wijken. We mopperen en klagen veel, maar dat is niet terecht: in vergelijking met andere gemeenten steekt Apeldoorn er wat dit betreft met kop en schouders bovenuit en dat mag ook weleens gezegd worden.

Dat kan, want de redactieleden Roely Smit en Gert-Jan Tamboer, die eerder een artikel in de Wijkkijker hebben gepubliceerd over de flora in de wijk (winter 2018, editie nummer 1, bladzijde 10 en 11) hadden de heren Han Ruis en Tim van Alen bereid gevonden ons door de wijk te loodsen en te vertellen over alle mooie wilde bloemen in de wijk.

In totaal kwamen wel meer dan 30 personen af op deze interessante rondgang.

Tim en Han hebben heel veel te vertellen over de bloemen, over planten die wel of geen schimmels nodig hebben, over hun obstakels met bijvoorbeeld de aanleg van bestrating.

Ik neem jullie graag mee langs de route, zodat jullie in de toekomst hier ook van kunnen genieten. Inhoudelijk gaan anderen meer in op de planten en hun omgeving.

Talma Borgh had opnieuw haar deuren opengezet voor een wijkinitiatief, dus daar startten we met een kopje koffie en we sloten de rondgang hier weer af met frisdrank en een woord van dank aan Han en Tim, die met hun enthousiasme alle deelnemers zover hebben gekregen dat zij vanaf nu met nog meer oog voor alle mooie natuur door de wijk lopen of fietsen en ook anderen enthousiasmeren.

De route De fietstocht had als eerste stopplaats de tokkelbaan/het veld aan Het Verlaat. De mooiste plaats van de wijk? De plaats waar ook de kinderspeelplaats is en waar kinderen heel natuurlijk gewoon respect hebben voor alle planten die daar groeien. Mooi te horen!

En toen gingen de heren los over alle kennis die ze hebben van wilde bloemen en hoe daarmee om te gaan.

Met kop en schouders Waar werden we zoal langs geleid en wat was de boodschap van de heren? Om te beginnen: we beseffen dat allemaal niet zo, maar de

54

Veel zeldzame soorten, waaronder veel verschillende soorten orchideeën. Dit allemaal uit streekeigen zaad.

Eerst stond de begroeiing heel hoog, maar door de jaren zakte de grond door verschraling en ontstond een natuurlijk evenwicht en rust in het geheel. Het is elk jaar een plaatje, het wordt steeds mooier.

Ook is er minder riet doordat er meer ratelaar groeit en die parasiteert op grassen.

Verderop aan Het Verlaat werden we getrakteerd op verhalen over onder andere het st. jakobskruiskruid en de st. jakobskruiskruidvlinder. Dan hoor ik dat die plant een ramp is voor de boeren vanwege het feit dat deze plant giftig is. Ook hier weer een veld vol mooie en zeldzame bloemen die kleur geven aan de wijk. Er is veel kennis aanwezig bij onze gidsen over de flora, ook bij deelnemers en deze wordt dan ook op een respectabele manier uitgewisseld. Het lijkt me dat het bij natuurliefhebbers om de liefde

voor de natuur gaat, niet om wie het meeste weet.

Vervolgens staan we stil aan de Lupineweg.

Hier speciale aandacht voor de bereklauw: hoe er wel en niet wordt gesnoeid, hoe rilletjes gemaakt worden voor het natuurlijke afval. En over de brandnetel die zo belangrijk is voor de vlinder, maar ja moeten we allemaal de brandnetel in de tuin houden? En oeps… de processierups durft hier ook te zijn.

Mentaliteit En passant komt ook aan de orde dat de mentaliteit van de burger is veranderd. Han vertelt hoe hij in het begin ontzettend tegen de stroom in moest roeien om het voor elkaar te krijgen dat bijvoorbeeld niet alles rücksichtsloos weggemaaid werd. Maar ook hij merkt dat er steeds meer respect is bij de bevolking voor de natuur. Het besef dat we zuinig moeten zijn op de natuur hoort gelukkig steeds meer bij deze tijd.

55

Talud Op naar het talud, de prachtige bloemenwand tegen de A50. Wederom met elkaar kijken en verwonderen over de rust die uitgaat van een veld met wilde planten. Aan de voet zien we wilgen die tegenwoordig om en om (om het jaar) geknot worden zodat vogels, onder andere de uilen en mereltjes, ook een plek hebben om te verblijven. En ja, er is ook discussie geweest over de schapen: zó leuk in de wijk…

Fluiten

De wereld aan vogels

Maar die houden ook heel erg van orchideeën en van alle andere ingezaaide bloemen. En de poep verrijkt weer de grond, dus minder variatie in bloemen. En als schapen de eerste bloei opeten kun je wel fluiten naar een mooi veld. Twee hele verschillende sporen….je moet het ook allemaal maar weten. Soms staan de belangen van de één recht tegenover de belangen van de ander: de kunst is natuurlijk om samen te praten en vervolgens te komen tot een visie en beleid!

Hop, opnieuw op de fiets. We stoppen nu in het stukje park achter de Burcht. Daar zijn speciaal bomen geplant zoals de Gelderse roos, de sleedoorn, rode kornoelje en de kardinaalsmuts om vogels naar de wijk te lokken. En dat is wonderwel gelukt!

Ook in de winter zit hier “de wereld aan vogels” volgens de heren van de groenvoorziening. Een advies: ga er in januari een poosje heel rustig zitten en je weet niet wat je ziet: appelvinken, goudvinken, zelfs pestvogels als je geluk hebt.

De sloper En dan nu tussendoor het dramaverhaal over de opkomende sloper, de plant die bezig is alle planten te overwoekeren: de Japanse duizendknoop. Hij staat ook al op meerdere plaatsen op het talud en breidt zich snel uit. Het is al een ramp in meerdere steden in Nederland, onder andere Amersfoort waar ze hem al te lijf zijn gegaan met het eerder verboden gif round-up. Hij steekt de kop weer op, omdat de plant heel diep wortelt, onder paden verder groeit, zoals te zien is aan het fietspad langs het spoor hier in onze wijk. De stengels injecteren zou een oplossing kunnen zijn, maar dit is een zeer intensieve en kostbare aangelegenheid. Het laatste woord over deze plant is nog niet gezegd! Zoals hier op het talud moet hij ook een halt worden toegeroepen, anders is het gedaan met de inheemse wilde bloemen.

Door de seizoenen heen Na opnieuw een klein stukje fietsen belanden we in het Mariëlle Park. Vroeger stond hier maïs en was het vruchtbare grond. De bovenste laag is eraf gehaald. Ook hier zijn mengsels gezaaid van de hogere en lagere soorten en dichterbij het water zijn de orchideeën en koekoeksbloemen gezaaid. De paardenbloemen die één van de deelnemers miste hebben zich inmiddels alweer teruggetrokken. Die zijn eerder in het seizoen. Er wordt sowieso geprobeerd door de verschillende seizoenen heen bloeiende bloemen te hebben.

Rietorchissen Tot slot gingen we speciaal voor de “joekels van orchideeën” naar de zuidzijde van de kasteelgracht. Hier kwamen de fotografen onder ons helemaal aan hun trekken. Wat is dat toch mooi die kleurige blauwpaarse bloemen aan het water van de gracht. Aan de rand stonden ook zulke mooie lathyrussen, maar waren het nu zeker de knollathyrussen? We zoeken het op…

“Nogmaals dank voor de leuke en heel interessante excursie. Wij hebben ervan genoten. We gaan zeker nog eens (avond)wandelingetjes maken naar de diverse plekken, nu we beter weten wat daar te zien is.

Wij vonden het leuk dat Tim vertelde dat heermoes al heel lang bestaat en heel sterk is. Vroeger was het veel groter dan nu. Hij zei daarover: ‘De dinosaurussen hebben er nog doorheen gelopen.’ Tegen Ad zouden wij willen zeggen: ‘Bedankt voor die Blumen’ (zoals de paus dat elk jaar zegt), omdat hij zo veel moois heeft ingezaaid in de wijk (en nu bijna met pensioen gaat).”

Het was een mooie droge dag, met ’s avonds zelfs nog fijn de zon en het was een sfeervolle excursie. We hebben ervan genoten.

Dank je wel aan iedereen die dit mogelijk maakte, vooral diegenen die de natuur op die manier laten leven.

Greetje Terwisscha van Scheltinga Wijkbewoner

56

Toelichting op de fietsexcursie Tim van Alen: “We hebben een mooie fietsexcursie door de wijk Osseveld-Woudhuis gehad. Tijdens de excursie in juni hebben we verschillende bloemrijke stukken bekeken.

Wij hebben veel verteld over hoe deze groenstukken zijn ontwikkeld en hoe ze nu beheerd worden. Han en ik vertelden ook welke bijzondere soorten er in de verschillende gebieden voorkomen. Voor de Wijkkijker zetten wij de belangrijkste punten nog eens beknopt op papier.”

Tim: “Belangrijke zaken waar we onder andere op letten bij het maken van de zaadmengsels (die we gebruiken om de perken in te zaaien): • Grondsoort, water en licht, die bepalen welke soorten we in een mengsel doen.

• Locatie, want we letten ook op de hoogte van de soorten die in de mengsels gaan.

Dit heeft vooral met veiligheid te maken, bijvoorbeeld zichthoeken waar auto’s of fietsers rijden. Als automobilist moet je wel ‘om de hoek’ kunnen kijken. Het zicht mag niet gehinderd worden door te hoog groen.

• We gebruiken enkel streekgebonden zaden, dus alles komt uit de omgeving en hebben we ook zelf geplukt. Deze soorten zullen beter aanslaan dan soorten die van ver komen.

• We proberen zoveel mogelijk variatie aan planten in de mengsels te stoppen voor de insecten, bijen en vlinders om zo lang mogelijk bloei te hebben. Natuurlijk is dit ook interessanter voor de bewoners in de wijk als er veel mooie bloemen bloeien gedurende het hele seizoen.

We hebben onderweg veel mooie dingen gezien en besproken. Van een paar locaties geef ik nog even een paar interessante feitjes.

Het Verlaat De strook langs het water is ingezaaid rond 2007.

• ­Soorten die in het vochtige gedeelte ingezaaid zijn en nog steeds voorkomen zijn: blauwe knoop (zeer zeldzaam), kattenstaart, ratelaar, moeraszuring en moerasspirea. Maar ook zeer mooie rietorchissen en gevlekte orchideeën.

• ­In het droge stuk staan o.a.: beemdkroon (komt niet op andere plekken voor in de wijk), grijskruid, zandblauwtje, zwarte toorts, zeepkruid en blaassilene.

Wat op deze locatie mooi te zien is, is dat het riet niet het hele stuk overneemt door de aanwezigheid van ratelaar. Daardoor kunnen andere soorten het hier ook blijven doen tussen het riet.

voor gemaakt, maar met ongeveer dezelfde soorten: grote centaurie, wilde cichorei en muskuskaasjeskruid zijn soorten die hier veel voorkomen en erg belangrijk zijn voor de vogels zoals putters.

Op dit stuk komen bijvoorbeeld ook 3 verschillende soorten klokjes voor: het akkerklokje, ruig klokje en het hele mooie rapunzelklokje. Die waren alle 3 nog voor januari 2017 wettelijk beschermd tijdens de oude flora en faunawet. Boven op het talud komen andere soorten voor dan onderaan.

Dit komt omdat er door bijvoorbeeld regen voedingstoffen naar beneden gaan door uitspoeling. Hierdoor krijg je andere soorten onderaan die van meer voeding houden dan bovenop.

Het Mariëlle Park aan de Lupineweg/ Houtuinen-Oost Ingezaaid in 2012. Drie verschillende zaadmengsels zijn gebruikt: langs de paden, het natte gedeelte en de overige delen.

• ­In het natte mengsel zat o.a. oranje havikskruid en orchideeënzaad die je nu ook terug kunt vinden in het achterste gedeelte tegen de weg aan.

• ­Langs de paden is een mengsel gemaakt met o.a. zandblauwtje, veldsalie, kleine pimpernel en wilde marjolein.

• ­Voor de overige stukken zaten o.a. lupines, sint-janskruid, knoopkruid, grote kaardebol en koningskaars in het mengsel.

In het begin stonden er alleen lupines en margrieten en kon je het hek bijna niet zien. Zo hoog stonden de planten in de beginjaren hier. Nu de bodem meer tot rust is gekomen en met het beheer de bodem goed schraal is gehouden, zie je overal meer bijzondere soorten voorkomen. Zoals het park er nu uitziet zal het voorlopig ook blijven.

We vonden het erg leuk om deze excursie te geven en we hadden natuurlijk nog veel meer te vertellen. Dat komt misschien een andere keer. Tot die tijd: mocht je ons in het veld tegenkomen, spreek ons gerust aan als je vragen hebt.

Tim van Alen en Han Ruis t.vanalen@apeldoorn.nl

Geluidswal langs de A50 bij De Burcht Ingezaaid in fases van begin 1997 tot 2005.

Het ene stuk is dus ouder dan het andere, maar daar merk je bijna niets van als je daar rondloopt. Er zijn hier verschillende mengsels

57

kijkko i j k o Lee Leerp p p

Uw kind als4 hij zijnaar 4 jaar naar de basisschool.

Het is belangrijk Uw kind gaat als hijgaat of zij jaarofis, deis, basisschool.

Het is belangrijk dat u een dat u een school vindt bijkind u enpast. uw kind past.

Er zijn 23voor locaties voor openbaar basisonderschool vindt die bij u endie uw Er zijn 23 locaties openbaar basisonder-

wijs in Apeldoorn met overeenkomsten én met verschillen.

4000 kinderen wijs in Apeldoorn met overeenkomsten én met verschillen.

Ongeveer Ongeveer 4000 kinderen dagelijks scholen van Leerplein055.

Al onzezijn scholen op de bezoeken bezoeken dagelijks de scholendevan Leerplein055.

Al onze scholen gerichtzijn opgericht de

rplein0 lein05 55.nl 5.nl ontplooiing van ieders talent en de veelzijdige ontwikkeling van ieder kind. Plezier

ontplooiing van ieders talent en de veelzijdige ontwikkeling van ieder kind. Plezier leren en respectvol omgaan elkaar staat daarbij voorop. in leren eninrespectvol omgaan met elkaarmet staat daarbij voorop.

basisschool openbare openbare basisschool

De Bundel De Bundel

basisschool openbare openbare basisschool

Het Woudhuis Het Woudhuis

Een kleinschalige school in West Osseveld West Je voelt jeJe voeltopjeHet thuis op Het Woudhuis Een kleinschalige school in Osseveld thuis Woudhuis is een school gezellige school waar kinderen Het Woudhuis is een middelgrote In ons De BundelDe is Bundel een gezellige waar kinderen Het Woudhuis is een middelgrote school. In school. ons veilig voelen.

Dat is belangrijk om goed te gebouw ‘Het zit Bolwerk’ zit een peuterspeelzaal en zich veiligzich voelen.

Dat is belangrijk om goed te gebouw ‘Het Bolwerk’ een peuterspeelzaal en kunnen presteren.

Bundel heeft kinderopeen kinderdagverblijf. kunnen presteren.

De BundelDe heeft kinderopeen kinderdagverblijf. vanginen in de school. komen Kinderen komenKleuters naar kunnen Kleuters op Het Woudhuis rustig wennen vang en BSO deBSO school.

Kinderen naar opkunnen Het Woudhuis rustig wennen De Bundel vanuit de wijk maar ook bijvoorbeeld aan ‘de grote basisschool’.

Er is een apart kleuterDe Bundel vanuit de wijk maar ook bijvoorbeeld aan ‘de grote basisschool’. Er is een apart kleutervanuit Zevenhuizen en Woudhuis. plein en een eigen ingang voor de jongste leerlingen. vanuit Zevenhuizen en Woudhuis. plein en een eigen ingang voor de jongste leerlingen.

Anna201, Bijnsring 201,Apeldoorn 7321 HG Apeldoorn Anna Bijnsring 7321 HG 055 366 16 44 055 366 16 44

7325 NT Apeldoorn Ravelijn 55,Ravelijn 7325 NT55, Apeldoorn 055 360 27 11 055 360 27 11

www.obsdebundel.nl www.obsdebundel.nl facebook.com/obsdebundel facebook.com/obsdebundel

www.obshetwoudhuis.nl www.obshetwoudhuis.nl facebook.com/obshetwoudhuis facebook.com/obshetwoudhuis

Kennismaken?

Kennismaken?

Kennismaken?

Kennismaken?

Kijk op obsdebundel.nl/kennismaken Kijk op obsdebundel.nl/kennismaken

Kijk op obshetwoudhuis.nl/kennismaken Kijk op obshetwoudhuis.nl/kennismaken

Leerplein055 Leerplein055

stichting voor openbaar (basis)onderwijs stichting voor openbaar (basis)onderwijs

Basisschool Het Woudhuis trots op nieuwe uitstraling Advertorial

In de zomervakantie is hard gewerkt op openbare basisschool Het Woudhuis aan de Ravelijn. De schoolpleinen van de onderbouw en bovenbouw zijn, met hulp van ouders, aangepakt. Het ziet er prachtig uit en de leerlingen genieten inmiddels van de nieuwe en kleurige speelomgeving.

Op Het Woudhuis geven de leerkrachten dagelijks een klassikale, gedifferentieerde instructie. De leerkrachten ‘onderwijzen’ nog en de focus ligt op een kwalitatief sterke instructie via een vast schema. Dit model heet de ‘expliciete directe instructie’ en alle leerkrachten van Het Woudhuis zijn hierin geschoold. Het Woudhuis is inmiddels officieel KiVa-school. KiVa is een preventief, schoolbreed programma gericht op het versterken van de sociale veiligheid en het tegengaan van pesten op basisscholen. Het Woudhuis zet in op positieve groepsvorming en stimuleert de sociale vaardigheden en de sociaal emotionele ontwikkeling van kinderen.

Tekst: OBS Het Woudhuis Foto’s: OBS Het Woudhuis

Vak-integratie en wereldoriëntatie

School heeft volledig nieuwe inrichting

Het Woudhuis werkt vanaf dit schooljaar met VierKeerWijzer®. Dit biedt enorm veel wereldoriëntatie thema’s voor de groepen 1 t/m 8. In de onderbouw zijn deze thema’s vakoverstijgend, maar in de hogere groepen is een indeling in de traditionele vakgebieden geschiedenis, aardrijkskunde en natuur. Hier is bewust voor gekozen om de thema’s en de bijbehorende (kern-)doelen overzichtelijk en compact te houden.

Kinderen kunnen zich optimaal verdiepen in een onderwerp als de Romeinse tijd zonder dat het “verstopt” zit in een groot algemeen thema waardoor kennis en inzicht verloren gaan.

Voor alle leerlingen zijn nieuwe tafels en stoeltjes geleverd met mooie kleuren, maar ook met veel meer zitcomfort. Ook de centrale ruimtes en de hal zijn voorzien van nieuwe kleuren en meubels. Leerlingen kunnen op bepaalde momenten van de dag een eigen werkplek in de school kiezen. De school straalt enorm veel rust uit en dit merken de leerlingen ook.

Nieuwe ICT-middelen zonder vaste werkplekken Zoals op veel scholen het geval is, had ook Het Woudhuis vaste computer werkplekken. Vanaf dit schooljaar werkt Het Woudhuis met Chromebooks in de groepen 4 t/m 8 en Ipads in de groepen 1 t/m 4.

De leerlingen zijn niet meer gebonden aan een vaste werkplek in hun lokaal en de leerstof wordt op maat aangeboden.

Meer weten?

U bent altijd welkom op Het Woudhuis aan de Ravelijn 55.

Of maak een afspraak met de directeur, Roel Oost.

Telefoon 055 360 27 11 of kijk op www.obshetwoudhuis.nl

Kinderen moeten niet ‘de hele dag’ achter een beeldscherm zitten. Het team van Het Woudhuis zorgt dat er evenwicht is tussen de doe- en denkvaardigheden. De touchscreens in de groepen worden dagelijks en bij bijna iedere les ingezet. De lessen worden met ondersteuning van de moderne touchscreens interactief én goed gevisualiseerd. De kinderen werken met software die hoort bij de gebruikte methoden.

59

Tekst: Wendy Le Griep met kader van gemeente Apeldoorn Foto’s: Wendy Le Griep

Plogging in en om de wijk

Ter ondersteuning van Heel Apeldoorn Rein GoedBezigActie Je ziet ze steeds meer in de wijk: hardlopers met een plastic tas in de hand, al dan niet gevuld met zwerfafval. En dat is maar goed ook, want er ligt in èn buiten onze week elke week weer een bonte verzameling zwerfafval. Gewoon langs de weg, in de berm en in de bosjes. Zwerfafval dat eerst een eigenaar had, maar dat achteloos en nonchalant na gebruik weggegooid werd, om vervolgens met een beetje geluk te worden opgeruimd door één van die vele enthousiaste en milieubewuste joggers, die tijdens hun loopje even willen stoppen en bukken om de rommel weer op te ruimen. Deze sportieve mensen heten met een hip Zweeds woord ook wel ‘ploggers’.

steevast vol met rotzooi als we het bos weer uitkwamen. Met ingang van de GoedBezigActie van de gemeente Apeldoorn in 2016 verzamel ik nog wat actiever de blikjes en petflesjes in onze wijk. Met de fiets maak ik regelmatig een extra rondje door de wijk om met mijn grijpstok de blikjes en flesjes op te rapen.

Kostbaar zwerfafval Nu joggen Peter en ik graag in en rond het Woudhuisbos, lopen we naar Teuge, langs de Grote Wetering en ook hier nemen we bijna elke keer weer rommel mee. Het ‘gewone’ zwerfafval deponeren wij onderweg in de prullenbakken van de gemeente. Op onze route staan er altijd wel een paar. Het ‘kostbare’ zwerfafval nemen wij mee naar huis: de petflesjes en de blikjes. Deze leveren direct geld op voor het verenigingsleven. Wij doneren de blikjes met zakken tegelijk aan DenkTank Breed en aan AHV Achilles (Handbalvereniging). Die zijn er weer reuze blij mee. Zo snijdt het mes aan meerdere kanten: onze opruimwoede is goed voor onze conditie, goed voor het milieu en we steunen meteen DenkTank Breed en Achilles. Iedereen blij.

Naast joggers, zie je ook steeds meer wandelaars die een plastic zak meenemen het bos in. In het bos kun je zo een zakje vullen met rommel die door anderen (helaas) is achtergelaten: lege sigarettenpakjes, blikjes, kauwgomstrips, petflesjes, chipszakjes, fastfoodverpakkingen, dopjes, folies e.d. Jammer dat het nodig is, geweldig dat er mensen zijn die het opruimen.

Milieudingetje “Twee van deze zogenaamde ‘ploggers’ zijn wij, Peter Ambagtsheer en Wendy Le Griep. Wij zijn wijkbewoners en wij leveren onze bijdrage aan de Wijkkijker, maar ook aan het milieu. En dat doen we eigenlijk al heel lang… dat milieudingetje. Peter ruimt al zolang als ik hem ken rommel op in het bos. En ook als wij met ons jonge gezin naar Het Leesten gingen, namen wij altijd een vuilniszak mee. Die vuilniszak zat

Rommelkonten Nog beter zou het zijn, als al die rommelkonten hun eigen afval mee naar huis zouden nemen of het zelf in de prullenbak zouden doen.

Gelukkig zijn er meer hardlopers die net als wij niet bang zijn om hun handen vuil te maken… Zo houden we het zwerfafval in de hand.

60

Plogging?

Plogging is de nieuwe Zweedse hardlooptrend voor een beter milieu, aldus schrijft Alrik de Jong in ‘Better World’.

“Plogging is een nieuwe trend uit Zweden die jouzelf en het milieu ten goede komt. Het idee is simpel, maar kom er maar eens op. Plogging combineert hardlopen met afval opruimen. Zonder een afvalzak in je handen hoor je er als hardloper niet meer bij in Zweden.

Eerst even over de achterliggende betekenis van het woord plogging. Dit is een samenvoeging van de woorden ‘plocka’ (pakken in het Zweeds) en ‘joggen’. Als je in Zweden bent zie je het daadwerkelijk om je heen: hardlopers die even bukken en afval opruimen in een prullenbak of verzamelen in een meegenomen vuilniszak.

Hoe werkt het?

GoedBezigActie voor verenigingen Sluit jouw vereniging aan bij Heel Apeldoorn Rein door een overeenkomst te sluiten. Hierin spreek je af met de gemeente welke inspanning jouw vereniging doet om Apeldoorn te laten blinken. Als startbonus ontvangt jouw vereniging éénmalig 250 euro.

Daar bovenop ontvangt jouw club € 0,05 per ingeleverd blikje of plastic flesje (met een maximum van 20.000 stuks per kalenderjaar). Deze kunnen op 4 locaties worden ingeleverd.

Elke deelnemende club ontvangt een unieke code die ingevoerd kan worden bij de automaat, zodat de opbrengst ten goede komt aan de club waar deze code bij hoort.

Voorspelbaar Soms komen we ook heel rare zaken tegen. Zo vonden we al vaker schoeisel, van een enkele schoen tot een tas met heren loopschoenen, een kentekenplaat, een rubberen mat (die we nota bene zelf verloren waren onderweg), een stuk klimrek, een laptop, een mobiele telefoon, diverse kledingstukken, een fietskrat, een metalen pijp en een nog prima werkende WII- nunchuck controller.

De drie verenigingen die de meeste blikjes en flesjes hebben ingeleverd, ontvangen een extra geldbedrag dat kan oplopen tot 500 euro. Naast aantallen let een jury hierbij ook en vooral op andere aspecten zoals een innovatieve aanpak, enthousiasme en creativiteit.

Dumpafval dat met geen mogelijkheid in een plastic tas past, zoals een rol vloerbedekking, een keukenblok of een hoop tuinbestrating, nemen wij natuurlijk niet mee. Daarvoor bellen wij de Buitenlijn (14055) waar wij een melding doen. De gemeente geeft dit dan weer door aan de reinigingsdienst/Circulus die het netjes opruimt.

Opruimpakket Om het opruimen gemakkelijker en leuker te maken, ontvangt elke deelnemende vereniging een opruimpakket met daarin 10 grijpers en Rein afvalzakken. Ook hebben we Rein hesjes beschikbaar, zodat iedereen kan zien dat de vereniging meedoet aan de actie “In beweging voor Apeldoorn Rein”. Als jouw vereniging een grote opruimactie wil organiseren, dan is er de mogelijkheid om het Reintje te lenen.

Ook tuinafval zie wij regelmatig in het bos gedumpt. Dat lijkt misschien wel oké, maar hierin zitten weer zaden en plantenresten die niet thuis horen in het bos. Zo krijg je soorten verspreiding die niet altijd gewenst zijn, denk maar aan de Japanse Duizendknoop en je krijgt ook een andere samenstelling van de bodem, waardoor andere planten worden verdrongen.

Meedoen? Stuur een mail met je eigen naam, de naam van de vereniging en je contactgegevens (mailadres en telefoonnummer) naar rein@apeldoorn.nl De gemeente neemt binnen een week contact met je op. Kom ook in beweging voor schoon en verdien hiermee geld voor jouw club!

‘Gelukkig’ ... het overgrote deel van het zwerfafval dat wij vinden bestaat toch uit de lege blikjes energy drank, bier, frisdrank, petflesjes, lege sigarettendoosjes en restanten fastfoodverpakkingen. Het meeste afval is heel voorspelbaar. Alleen jammer dat de keerzijde van ‘genieten’ voor een aantal gebruikers betekent, dat anderen hun weggegooide rommel kunnen opruimen.”

61

“Bewegen is niet alleen gezond, maar ook verkennen, ontdekken en samen plezier maken”

Tekst: Doomijn i.s.m. PCBS De Regenboog Foto’s: PCBS De Regenboog

Advertorial

Enthousiaste gymlessen voor Doomijn peuters op basisschool De Regenboog De jonge kinderen van peutergroep Het Peuterhuis doen goed hun best tijdens de eerste gymles in basisschool De Regenboog. Rennen, huppelen, hinkelen en goed je evenwicht bewaren op de balk. Alles komt aan bod. De peuters gymmen onder begeleiding van Suzanne Gerritsen, pedagogisch medewerker Doomijn Kinderopvang, in het gymlokaal van basisschool De Regenboog. Een samenwerking waar beide partijen erg blij mee zijn.

Vast wennen aan de schoolomgeving Suzanne Gerritsen: ‘Het Peuterhuis zit in één gebouw met kinderdagverblijf en buitenschoolse opvang Sterrenpret van Doomijn, basisschool De Regenboog en bibliotheek Coda. We hebben regelmatig met basisschool De Regenboog overleg hoe we elkaar kunnen versterken en helpen. Zo ontstond ook het idee van peutergym in het gymlokaal van de basisschool. Elke week op vrijdag mogen we het gymlokaal gebruiken. Hierdoor wennen de peuters al aan een schoolgebouw en de wijze waarop een gymles wordt gegeven. Straks als ze naar de basisschool gaan, is het lang niet zo spannend meer voor ze. En de peuters vinden het ook gewoon heel erg leuk!’

Samenwerking bij Doomijn Het Peuterhuis en Sterrenpret werken op meerdere vlakken samen met basisschool De Regenboog. Zo bedenken ze samen een plan voor de buitenruimte en gebruiken ze meerdere ruimtes in de school. De gymlessen zijn hier een mooie aanvulling op.

Suzanne licht tot slot nog toe: ‘We stimuleren op meerdere locaties in Apeldoorn bewegen bij jonge kinderen, onder andere met de Nijntje Beweeglessen. Bij Doomijn willen we dat kinderen de ruimte hebben om te bewegen en ervaren. Want springen, rennen, klimmen en dansen: het draagt allemaal bij aan de motorische en zintuigelijke ontwikkeling.’

Gymmen volgens het Nijntje Beweegdiploma De peuters volgen tijdens het gymmen de lessen van het nijntje Beweegdiploma. Ook de kleuters van basisschool De Regenboog volgen deze lessen. Juf Annemarie van De Regenboog vertelt: ‘Samen met Suzanne bereid ik elke week de beweeglessen voor. Soms sluiten enkele jonge kleutertjes aan bij de peuters van Doomijn op vrijdag.

Doordat we allebei met dezelfde methodiek werken, is een nauwe samenwerking mogelijk.’

Meer weten?

Wilt u meer weten over de peutergroep bij Doomijn Het Peuterhuis of Doomijn Kinderopvang? Kom dan eens bij ons kijken. We geven u graag een rondleiding!

De lessen zijn ingericht volgens een aantal principes. Hierdoor zijn de bewegingen die de peuters en kleuters leren geen ‘kunstje’ op zich die ze maar op één manier kunnen uitvoeren. Tijdens de gymles leren de kinderen namelijk de beweging die ze geleerd hebben te verdiepen en uit te breiden. Dit is nodig om de kwaliteit van bewegen te verbeteren. Uiteindelijk krijgen de peuters en de kleuters ook een echt Beweegdiploma mee naar huis.

U kunt ook bellen met Doomijn Kinderopvang 038-421 45 21 of een kijkje nemen op de website www.doomijn.nl

62

DenkTank Breed ruimt op Doe mee aan de GoedBezigActie

DenkTank Breed zamelt zwerfafval in voor het goede doel. De gevonden zwerfblikjes en zwerfpetflesjes worden bewaard en apart ingeleverd aan de Vlijtseweg. Deze leveren immers geld op!

Vijf cent per ingeleverd blikje of flesje komt ten goede aan de wijkactiviteiten die DenkTank Breed organiseert. Op jaarbasis mag een vereniging of in ons geval DenkTank breed 20.000 blikjesflesjes inleveren. Dat is mooi 1000 euro verdiend voor de clubkas of activiteitenkas. Zeker de moeite waard om wekelijks met de prikstok erop uit te gaan en zwerfafval in de wijk op te ruimen. Zo blijft de omgeving langer schoon, hebben mensen en dieren minder last van het zwerfafval én er komt extra geld binnen!

Sylvia van Ark en Michel Buitenhuis vertellen: “ Vanochtend waren we al vroeg op pad, om de uit de wijk opgeruimde blikjes en flesjes in te leveren bij Gemeente Apeldoorn in het kader van de actie Heel Apeldoorn Rein. Maar liefst 9 zakken zijn er ingeleverd.

Het overige opgeruimde zwerfafval wordt tussentijds door de gemeente opgehaald. Zo werken we samen aan een zwerfafvalvrije wijk. De opbrengst van de ingeleverde blikjes en flesjes wordt besteed aan activiteiten voor de wijk, zoals de Buitenspeeldag en sportactiviteiten.

Ook meehelpen? We lezen je reactie graag via denktankbreed@gmail.com

Heel Apeldoorn Rein Actie Eens in de zoveel tijd organiseert vrijwilligersnetwerk DenkTank Breed een zwerfafval opruimactie in onze wijk. Zo ook zaterdag 22 september. Iedereen kon meehelpen om tussen 11 en 13 uur te komen helpen de wijk een stukje opgeruimder achter te laten, dan hoe we die 's ochtend aantroffen.

Zelf ook eens meehelpen met het één van de komende opruimacties in de wijk?

Mail even naar denktankbreed@gmail.com en we houden u op de hoogte van de volgende opruimactie.

Alle attributen om goed aan de slag te kunnen gaan waren aanwezig, grijpers, handschoenen en een handig houder voor de vuilniszakken.

Gelukkig was er ook veel hulp bij het opruimen. Dankzij de geweldige hulp van: Luuk, Mirte, Mathijs, Dorothy, Finn, Mees, Emma, Bas, Mariska, Niels, Karlijn, Evelien, Harry en Serge, zag het er na twee uur fanatiek opruimen weer een stuk opgeruimder uit rondom winkelcentrum 't Fort.

Graag weer tot ziens in de wijk!

Sylvia van Ark denktankbreed@gmail.com www.facebook.com/DenkTankBreed www.instagram.com/denktankbreed Tel | 06 380 12 505

Zij verdienden het dan ook dubbel en dwars om door het complimententeam van Theatergroep Smoesjes! toegezongen te worden! Dankzij steun van de wijkraad was deze vrolijke noot mogelijk.

63

Tekst: Wendy Le Griep i.s.m. Monique van den Bos en Chris Doornekamp Foto’s: Wendy Le Griep

Schaaktoernooi Het Bolwerk Was zeker een geslaagd toernooi!

In de voorjaarsvakantie is het vaste (schaak)prik: schaakliefhebbers tot en met 14 jaar kijken er al het hele jaar naar uit: Het Bolwerk Schaaktoernooi. Kinderen en hun (groot) ouders houden er al rekening mee en plannen hun vakantie om dit geweldige toernooi heen. In de voorjaarsvakantie stroomt Het Bolwerk vol met kinderen-jongeren t/m 14 jaar die namens hun school deelnemen. Ieder kind speelt op haar-zijn eigen spelniveau in meerdere spelrondes naar het ultieme doel… de Grote Schoolbeker (voorheen de Wisselbeker).

13 schaaktafels Met hulp van veel ouders, enkele broers en zussen van schakende leerlingen en diverse (schaak) docenten vonden dit jaar maar liefst 80 kinderen een plekje aan één van de 13 schaaktafels (!!). Zoveel kinderen namen nog niet eerder deel. Het Bolwerk zat dan ook echt vol. Schaken leeft. Schaken zet je hersenen goed aan het werk.

Gymnastiek voor de hersenen Schaakdocent en ouder Chris Doornekamp vertelt hierover: “Ik heb zelf het schaken geleerd toen ik op de basisschool zat. Ik vind het erg leuk om de kinderen van nu ook in aanraking te brengen met het mooie schaakspel. Schaken is gymnastiek voor de hersenen, voor zowel jong als oud. Je oefent spelenderwijs om je te concentreren, slimme plannetjes te maken en ook rekening te houden met je tegenstander. Leerzaam dus, maar vooral ook leuk en uitdagend om te doen!”

Lekker blijven schaken De deelnemers kwamen van maar liefst 8 verschillende basisscholen-voortgezet onderwijs: OBS De Bundel, OBS Het Woudhuis, De Vliegenier, De Diamant, De Koningin Wilhelmina School (KWS), PCBO De Regenboog , KBS De Zonnewende en schaakschool Het Bolwerk van Karel van Delft.

Op elke school (of in een samenwerkingsverband zoals De Pion) kunnen leerlingen schaakonderwijs volgen. Chris Doornekamp geeft les bij drie verschillende basisscholen en vertelt: “Bij de Regenboog hebben dit schooljaar ongeveer 40 kinderen meegedaan met de schaakclub. Wat bijzonder is, is dat de schaakclub verbinding legt tussen de aparte locaties Regenboog-Osseveld en Regenboog-Woudhuis. Kinderen kennen elkaar van de schaakclub en er ontstaat zeker een band met elkaar. Het Bolwerktoernooi is altijd top georganiseerd en geeft de deelnemers veel motivatie om lekker te blijven schaken!”

64

Begin februari organiseren de basisscholen altijd het Apeldoorns Kampioenschap voor de basisscholen in Apeldoorn.

Zie website www.schoolschakenapeldoorn.nl Het schaken zit in de lift, want dit jaar deden liefst 17 scholen, 37 teams en 175 kinderen mee aan dit scholentoernooi! De Regenboog eindigde in het hoofdtoernooi als Apeldoorns kampioen 2018.

We kijken terug op een mooi schaaktoernooi!

Dat het schaken weer meer populair wordt in Apeldoorn viel te zien aan het aantal deelnemers.

Toch willen we de kleinschaligheid van dit toernooi niet uit het oog verliezen of de nadruk op gezelligheid en saamhorigheid tussen alle kinderen. Dit jaar was het toernooi voor het eerst georganiseerd op een middag i.p.v. een hele dag in de meivakantie. Daar zitten voor- en nadelen aan. Voordeel is dat niemand op vakantie is, dus er zijn voldoende deelnemers en vrijwilligers. Een middag schaken is voor iedereen goed te overzien. Zeker voor de heel jonge deelnemers kan een dag ook erg lang zijn.

Nadeel is dat de partijen heel snel na elkaar moeten worden gespeeld en er dus minder tijd is om elkaar te ontmoeten tijdens een potje voetbal op het Cruijff Court, de gezamenlijke lunch of een vrij potje schaken. Ook voor de begeleiders is er minder gelegenheid om nog even na te kletsen over een partij. Terwijl dat juist erg waardevol is. Het gaat namelijk lang niet alleen om of je goede zetten kunt doen, maar minstens zo belangrijk is je houding, je concentratie, je doorzettingsvermogen etc. En daar kan je als begeleider óók met de kinderen over praten. Want schaken levert zoveel meer op dan een beker of medaille aan het eind van het toernooi. Schaken ondersteunt en helpt de zogeheten executieve functies te ontwikkelen. Vaardigheden die onontbeerlijk zijn tijdens studie, werk en sport en relaties.

Hulp voorhanden Elke tafel heeft een eigen begeleidster-begeleider en soms zelfs twee.

Charlotte en Coen Doornekamp zitten op de middelbare school en schaken allebei, maar wilden dit jaar graag helpen. Ook Mark Peters en Jan Bulthuis zitten al op de middelbare school en hielpen mee als tafelheer. Bij de catering hielpen scholieren Isa van de Vlis en Vera Bulthuis mee. Overigens ook allebei schaaksters.

Mark Peters: “Ik was te laat met aanmelden, dus vroeg ik of ik mocht helpen. Dat kon gelukkig. Ik doe elk jaar mee. Mijn jongere broertje Bas doet dit jaar wel mee en speelt in de Koningsgroep. Bij ons thuis wordt veel geschaakt. Mijn vader en beide broers spelen schaak en mijn broertje dus ook. Alleen mijn moeder en mijn zus niet. Ik heb net niet stap vijf gehaald. Maar dat komt nog wel!”

Reden genoeg dus om vooral te blijven schaken en kinderen het schaken te blijven leren.

Muisstil

Hoe en in welke vorm we in 2019 het toernooi gaan organiseren is dus nog even de vraag, maar dát er weer een Bolwerktoernooi komt, dát is zeker!

Voor elk spelniveau is er een tafel. Voor de jongste deelnemers heten de tafels Veld en Pion. Sportiviteit viert de boventoon net als het zichtbare plezier in het spelen van leuk spel. Besef van winst of verlies lijkt bijna niet mee te tellen. In de hogere spelniveaus komt de wens en de wil om het potje te winnen meer naar voren… en daar wordt hard voor gewerkt. Aan de tafels met de veelzeggende schaaknamen Toren, Paard en Loper wordt heel serieus geschaakt. Ouders en begeleiders moeten op afstand blijven staan en mogen absoluut geen aanwijzingen geven. Aan de tafel voor de Dame en aan de Koningstafel is het muisstil… alleen de stukken maken een raspend geluid als ze worden verplaatst, incidenteel begeleid door een diepe zucht.

Met vriendelijke groet, Monique van den Bos Intensieve Taalklas op O.B.S. Spitsbergen

Handige links

Bedankt vrijwilligers Bedankt vrijwilligers (in alfabetische volgorde): Charlotte Doornekamp, Chris Doornekamp, Coen Doornekamp, Corinne Doornekamp, Esther Hendrikse, Evelyn Telgenhof, Henk Bulthuis, Inge de Bok, Isa van de Vlis, Jan Bulthuis, Jeroen Brouwer, Jeroen Reinders, Karin Weltje, Mark Peters, Miranda Heynneman, Mireille Kneefel, Monique van den Bos, Stimenz Pedagogisch medewerker, Teunis van Luttikhuizen, Vera Bulthuis, Wendy Le Griep en Xanthine Bruines-Gerritse.

Schaakclub De Regenboog www.schakenregenboog.nl || schakenregenboog@ pcboapeldoorn.nl || http://www.schoolschakenapeldoorn.nl/

Na 5 spelrondes was er de prijsuitreiking. Voor de nummers 1-2-3 van elke tafel was er een beker en voor alle andere kinderen was er een prachtige medaille. Zo was er voor elk kind een prijs, een herinnering aan dit toernooi. De ‘Grote Wisselbeker’ ging dit jaar naar basisschool De Diamant uit Zuidbroek. De Schoolbeker hoeft niet meer gewisseld te worden, deze mag vanaf dit jaar op de school blijven die hem heeft verdiend.

Schaakclub De Zonnewende http://kbsdezonnewende.nl/ons-onderwijs/schaken/ x.gerritse@veluwseonderwijsgroep.nl

Graag tot ziens!

Monique, Xanthine en Chris Docenten schoolschaken bij De Pion, De Zonnewende en De Regenboog

Schaakschool Het Bolwerk Karel van Delft || karel@kvdc.nl

Schaakclub De Bundel https://www.obsdebundel.nl/ouder/schaakclub-de-pion mvandenbos@leerplein055.nl

Schaakacademie Apeldoorn http://www.schaakacademieapeldoorn.nl/schaakschoolapeldoorn

Oefensites schaken chess.com || lichess.com || chessity.nl

65

4 1

5

2 Tekst: Wendy Le Griep i.s.m. Sylvia van Ark Foto’s: Sylvia van Ark, Theatergroep Smoesjes, internet

Buitenmuseum in de wijk Vijfhonderd (!!!) leerlingen van de vier basisscholen in de onze wijk gingen eind juni op de fiets door het altijd aanwezige ‘Buitenmuseum’.

Het Buitenmuseum’ was speciaal georganiseerd voor kinderen uit de groepen 6 t/m 8 van de basisscholen uit onze wijk. Het initiatief voor een ‘Buitenmuseum’ waarin van alles valt te beleven en te doen, kwam van Sylvia van Ark, vrijwilliger bij DenkTank Breed. Er waren verhalenvertellers, theater, street-art, bodypercussie, filosofie en fotografie. Sylvia schets in dit artikel onder meer waar het in het Buitenmuseum om draaide.

1. Het Apeldoorns Vertelgenootschap vertelde bij het beeld ‘De Tolgaarder’ van kunstenaar Merijn Bolink een verhaal.

2. Bij het kunstwerk ‘De Bron’ van de Apeldoornse kunstenaar Tirza Verrips, werden de kinderen meegenomen in een interactieve theatervoorstelling van Theatergroep Smoesjes!

3. Bij het kunstwerk ‘De omgevallen muur’ op winkelcentrum ’t Fort werkten de kinderen met kunstenaar Stephan Peters deze dag aan straatkunst.

4. Met Stichting Mudanthe ontdekten de kinderen in het Mariëlle Park, op de ‘berg’(Ziggorat) onder het kunstwerk hoe je je eigen lichaam als muziekinstrument kon gebruiken.

Sylvia: “Op de fiets ontdekten de kinderen samen met hun juf of meester dat Het Buitenmuseum vol staat met kunstwerken die je op allerlei plekken in de openbare ruimte, in en nabij speelveldjes of langs de weg kunt vinden. Kinderen (en hun ouders) zijn vaak al meermaals langs deze kunstwerken gelopen of gefietst, maar het kunstwerk viel toen nog niet op. Daarom werden in Het Buitenmuseum zes kunstwerken in het zonnetje gezet.

Het Buitenmuseum was een nieuw initiatief van DenkTank Breed.

De vrijwilligers van DenkTank Breed wilden de kinderen uit de wijk kennis laten maken met de kunst en geschiedenisverhalen in hun eigen omgeving. Door naar kunst in hun eigen omgeving te kijken en naar verhalen uit de geschiedenis te luisteren werden zij zich bewuster van hun omgeving en zullen zij zich hier meer betrokken bij voelen.

De reacties waren vaak hartverwarmend. In De Stentor heeft Chantal Zwaag een heel leuk artikel over het Buitenmuseum geschreven en ook op de social media is er veel over gepubliceerd. Ja, dit smaakt naar meer, maar waar, hoe en wanneer…dat is iets om nog even goed over na te denken.

Zes kunstwerken Bij ieder kunstwerk gingen de leerlingen aan de slag. Dus niet alleen maar kijken, maar lekker zelf (her)ontdekken en doen. Er waren verhalenvertellers, er was theater, street-art, bodypercussie, filosofie en fotografie.

denktankbreed@gmail.com

Vanuit DenkTank Breed en mijn werk had ik reeds veel contact met diverse kunstenaars en artiesten en zo kon ik vrij vlot een inhoudelijk sterk team samenstellen, die graag deel wilden uitmaken van het Buitenmuseum. Enkele high lights van deze dag:

66

Foto 1 Zo vertelde het Apeldoorns Vertelgenootschap bij het beeld ‘De Tolgaarder’ van kunstenaar Merijn Bolink een spannend verhaal over Jochem de Tolgaarder.

Foto 2 Bij het kunstwerk ‘De Bron’ van de Apeldoornse kunstenaar Tirza Verrips, werden de kinderen meegenomen in een interactieve theatervoorstelling van Theatergroep Smoesjes!

Foto 3 Bij het kunstwerk ‘De omgevallen muur’ op winkelcentrum ’t Fort gingen de kinderen onder leiding van kunstenaar Stephan Peters zelf straatkunst maken.

Foto 4 Charles Dickson van stichting Mudanthe leerde de kinderen wel een heel bijzondere versie van het liedje ‘Hoofd, schouders knie en teen’.

3

Foto 5 Op het schoolplein van basisschool De Zonnewende filosofeerden de kinderen rondom het thema tijd en ruimte. Uitdagende ontdekdozen en prikkelende vragen, daagden de kinderen uit al filosoferend met elkaar op ontdekkingstocht te gaan.

In gesprek met Sylvia van Ark De Wijkkijker raakte al even enthousiast over het Buitenmuseum als de 500 leerlingen en hun docenten van KBS De Zonnewende, PCBO De Regenboog, OBS Het Woudhuis en OBS De Bundel. Ondanks het slechte weer in de ochtend, bleven de kinderen duidelijk opgewekt. In de middag, toen het mooie weer doorbrak, ging het spreekwoordelijke ‘hek van de dam’. Daags na het Buitenmuseum is er weer rust inde tent, tijd voor terugkijken, tijd voor nagenieten en tijd om voorzichtig vooruit te kijken, want één Buitenmuseum smaakt naar meer.

Ideeën generator Sylvia: “We hebben in onze wijk best veel kunstwerken in de openbare ruimte staan.

Kunstenaar en wijkbewoner Teja Bottema bespreekt in haar vaste Wijkkijker rubriek de Kunstkijker deze kunstwerken, waarbij ze ook altijd contact zoekt met de oorspronkelijke kunstenaar. Teja heeft ook diverse kunstrondleidingen verzorgd, soms samen met haar man Jos van Langen, die als stedenbouwkundige betrokken was bij het ontwerp en de inrichting van onze wijk. Samen met mijn eigen interesse en nieuwsgierigheid, naar het willen begrijpen van de omgeving waarin ik woon en waar ik veelvuldig doorheen fiets, ontstond het idee van het Buitenmuseum.

Wat als een klein idee begon, groeide al snel uit naar een veel groter plan. Alle vier de scholen werkten graag mee aan het Buitenmuseum.

Omdat ik het Buitenmuseum voor zoveel mogelijk kinderen interessant wilde laten zijn, bedacht ik, dat er meerdere disciplines van de kunsten terug te vinden zouden moeten zijn: theater, muziek, tekenen, bewegen/dans, filosofie en verhalen vertellen. Hier moest ik nog de best passende kunstwerken bij zoeken.

Van trommelen tot theater De muzikanten van Mudanthe trommelden onder het kunstwerk op het Ziggorat, in het Mariëllepark. Het kunstwerk (bekend als ‘de raket’) bood een schuilplaats in de ochtend tegen de regen, maar bleek ook een geweldige

klankkast of muziekdoos te zijn…de muziek was aan de Lupineweg nog goed te horen.

Het Apeldoorns Vertelgenootschap bedacht zelf een verhaal rondom ‘De Tollenaar’. Bij ‘De Bron’ werden de kinderen en hun begeleiders opgewacht door diverse vrijwilligers. Hier maakten de kinderen actief deel uit van een interactief theaterstuk van Theatergroep Smoesjes! De actrices van Theatergroep Smoesjes! hebben ook bij dit kunstwerk een eigen optreden gemaakt. Onder toeziend oog van de Apeldoornse kunstenaar Tirza Verrips werd het een heel spektakel. De kinderen speelden én leefden massaal mee, als hun kunstwerk dreigde te worden gesloopt door de strenge rechtlijnige projectontwikkelaar.

Prachtig om dit te zien.

Voor liefhebbers van filosofie was er een filosofieplek. De meeste kunstwerken werden dor twee klassen tegelijkertijd bezocht (= 50 leerlingen), maar de filosofie en de fotografie opdracht werd steeds door één klas tegelijkertijd bezocht. Filosofie is niet ‘mainstream’, maar in elke groep zitten altijd wel één of twee kinderen die dit juist heel leuk vinden. En ook voor die kinderen wilde ik dat het Buitenmuseum iets te bieden had.

In winkelcentrum ’t Fort konden kinderen stoepkrijten, onder toeziend oog van kunstenaar Stephen Peters, in Apeldoorn bekend van diverse muurschilderingen. Zou het de kinderen lukken het beeld van de over de wijk uitkijkende dame dat boven op het winkelcentrum staat zo nieuwsgierig naar hun kunstwerk te maken, dat ze zich een beetje bij zou draaien?

Bij ‘De Tol’ stond het Vertelgenootschap klaar om een prachtig verhaal te vertellen, passend bij deze bijzondere locatie. Ondanks de regen in de ochtend, luisterden de kinderen vol aandacht. Gelukkig klaarde het sombere weer op en konden de groepen in de middag met een stralende lach het museum doorfietsen.

67

Sylvia: “Plat op je buik meewerken aan het grootste Street-Art kunstwerk in de wijk, met gespitste oren luisteren naar het verhaal over Jochem De Tolgaarder, meeklappen en swingen op de bult in het Mariëlle Park, filosoferen over tijd en het zonnestelsel, zelf kunst in beeld brengen d.m.v. fotografie en vol overgave meespelen in een theaterstuk. Het kon gisteren allemaal in Het Buitenmuseum, dat speciaal voor leerlingen uit groep 6,7 en 8 uit onze wijk werd geopend.

Wij hebben enorm genoten van ieders inzet en aanwezigheid! De kunstenaars en begeleiders, de kinderen, hun juffen en meesters en meegekomen ouders en broertjes en zusje!

Theatergroep Smoesjes schrijft op hun Facebook pagina: Wat was dit leuk!!

Sylvia van Ark heeft een superdag georganiseerd vol afwisselende, interactieve, creatieve activiteiten voor 500 groep6-7-8 leerlingen! Onze minivoorstelling op maat speelde zich af bij kunstwerk ‘De Bron’ in Osseveld-Oost: een prachtobject ontwikkeld door Tirza Verrips.

Verhaal: Een verheven kunstenares die haar geliefde kunstwerk dreigt kwijt te raken aan het kille gedachtengoed van parkeerplaatsen en een ondergronds winkelcentrum doorgedrukt door een keiharde zakenvrouw. Alleen die handtekening moet nog even gezet...

Waarom een Buitenmuseum?

Sylvia van Ark: “Ik wil de kinderen uit de wijk kennis laten maken met kunst en geschiedenisverhalen in hun eigen omgeving. Door naar kunst in hun eigen omgeving te kijken en naar verhalen uit de geschiedenis te luisteren worden zij zich bewuster van hun omgeving en zullen zij zich hier meer betrokken bij voelen.”

Komt uw kind ook naar onze kinderopvang?

• • • • • •

Speciaa l voor ki nderen van 0-4 jaar!

Samen groot worden

Buiten spelen, buiten slapen en gezond eten Persoonlijke en huiselijke sfeer Gebruik van handige Prokino app Heel veel fl exibiliteit Betrokken en ervaren medewerkers Onze visie is: Spelend leren

De Imme biedt al meer dan 30 jaar kinderopvang op diverse locaties verspreid in Apeldoorn: Imme Zuid / locatie Ugchelen (óók Ugchelen Buiten!) in Apeldoorn Zuid (vlakbij het Gelre Ziekenhuis) Imme Osseveld Zuidbroek Deventerstraat/Tussen de Eiken Nieuw! Imme Apenstaart Sprengenweg 126

De Imme Kindercentra van Prokino

Kinderdagverblijf (KDV) | Peuterspeelzaal

055 - 355 19 27 | www.prokino.nl/apeldoorn | imme@prokino.nl

Welzijnspraktijk Nova voor ontspannende voetreflexmassages Deze voetmassage stimuleert de energetische doorstroming van het hele lichaam, waardoor blokkades opgeheven kunnen worden.

De massage wordt óók als heerlijk ontspannen ervaren.

Een behandeling duurt ongeveer een uur, inclusief een voetenbad met etherische oliën!

Meer informatie en afspraken?

Bel of app Marieke op 06-25330546 (9-19u) welzijnspraktijknova@gmail.com Locatie: Linie 540 (‘t Fort) praktijkruimte Pulzzz

Kinderopvang Bloom

Openbare basisschool De Bundel is een kleinschalige school in Osseveld West. Kinderen komen naar De Bundel vanuit de wijk maar ook bijvoorbeeld vanuit Zevenhuizen, Osseveld en Zuidbroek. In de school wordt samengewerkt met Kinderdagverblijf Bloom.

Bloom verzorgt kinderopvang van 0 tot 4 jaar en peuterspelen voor 2 tot 4 jarigen. De oudste peuters krijgen in de Peuterplusgroep activiteiten die aansluiten op het programma van de kleuters.

Naast het kinderdagverblijf verzorgt Bloom de tussenschoolse opvang op basisschool de Bundel.

055-3601967

Advertorial

Tekst: Jos Tiel Groenstege, interim directeur OBS De Bundel Foto’s: OBS De Bundel

Frisse start op De Bundel Basisschool De Bundel start met Engels vanaf groep 1

poëzieweek krijgen bijzondere aandacht. De school doet mee met het leesproject de ‘Boekenbende’ van CODA. Leerlingen uit groep 6 t/m 8 lezen als de ‘Boekenbende’ vijftien jeugdboeken en zij zijn de leesambassadeurs van school. De kinderen gaan met de CODA-coach aan de slag en schrijven boekrecensies, interviewen een schrijver of maken een nieuwe voorkant voor een boek.

De school mag de collectie boeken na afloop houden zodat ook alle andere leerlingen kunnen genieten van deze actuele jeugdboeken.

Vanaf dit schooljaar is De Bundel gestart met een nieuwe methode Engels. Vanaf groep 1 krijgen alle kinderen wekelijks Engelse les.

In de onderbouw zijn de lessen spelenderwijs opgebouwd en leren de kinderen de dagen van de week in het Engels zeggen, de maanden van het jaar en allerlei woordjes als ‘Good morning’ en, ‘have a nice day’.

Uiteraard horen Engelse liedjes en versjes daar ook bij. Naarmate de jaren vorderen leren de kinderen steeds meer en gaan zij zelfstandig Engels lezen en schrijven.

Samen met ouders In de jaarkalender van De Bundel staan een aantal bijzondere activiteiten waarbij de school ook nadrukkelijk ouders uitnodigt. die de school samen met de ouders doet. Kinderen leren verschillende vaardigheden door te spelen en door spelletjes te doen; vaardigheden die belangrijk zijn voor hun latere leven. Vooral in het samen spelen worden deze vaardigheden ontwikkeld. Er wordt echter steeds minder (samen) gespeeld. De Bundel nodigt daarom meerdere keren per schooljaar ouders en grootouders uit om op school samen met de kinderen spelletjes te gaan doen.

Leesonderwijs op De Bundel Lezen is een speerpunt op De Bundel. Leesonderwijs krijgt daardoor veel aandacht in alle groepen. Niet alleen het technisch lezen maar ook het leesplezier is belangrijk voor kinderen. Via lezen leren de kinderen de leerstof sneller begrijpen. Lezen is de basis voor zowel (vreemde) taal en rekenen.

Op het jaarrooster van De Bundel zijn ook diverse leesactiviteiten prominent in de schoolkalender opgenomen. Bekend is natuurlijk de Kinderboekenweek, maar onder andere ook het voorleesontbijt en de

Meer weten over openbare basisschool De Bundel?

Kijk op www.obsdebundel.nl

69

VA

NA

EP

1

E

GE LSE L ES

N

F GRO

Kom eens kijken op... daltonschool De Zonnewende ieder kind zijn eigen talent!

Dalton:

zelfverantwoorlijk leren,samenwerken en leren reflecteren

ZON-groep:

onderwijs voor meerbegaafden

Kanjertraining: aandacht voor de sociale ontwikkeling van ieder kind Engels: aanbod van Engels in groep 1 t/m 8 International Primary Curriculum, een eigentijds programma, waarin effectief leren centraal staat

W

SE O

P

D E RWI

E

Locatie Keerkring (Osseveld) | Zonnewende 14 | 7325 ET Apeldoorn | (055) 360 19 67 | Vraag naar Monique ter Steege Locatie Ravelijn (Woudhuis) | Ravelijn 382 | 7325 NV Apeldoorn | (055) 505 88 00 | Vraag naar Margriet Biewenga

GRO

www.kbsdezonnewende.nl

N

VEL U

Wilt u meer weten?

U bent van harte welkom!

Bel ons, dan maken we een afspraak.

JS

IPC:

Advertorial

Tekst en foto’s: KBS de Zonnewende

Spelend leren op Daltonschool De Zonnewende Op De Zonnewende gaan op zoek naar de talenten van kinderen. Dit doen we door situaties te creëren die de jonge kinderen uitdagen tot allerlei vormen van spel. Spelen is voor jonge kinderen iets dat van nature bij hen past. Dit is de manier waarop zij leren, dingen verwerken en kunnen ontspannen. Zo bieden wij kinderen de mogelijkheid om hun talenten te laten zien en verder te ontwikkelen.

Zelfsturing

verwerkt. We werken dus niet meer met een kleutermethode en geven dus ook zo min mogelijk ‘lessen’ in de groepen. Wij observeren in welke ontwikkelingsfase het kind zit, spelen mee met het kind en dagen uit om de volgende stap te zetten (zone van de naaste ontwikkeling).

Zelfsturing neemt een belangrijke plaats in binnen de spelactiviteiten.

De mate waarin kinderen in staat zijn om doelgericht hun eigen gedrag te sturen, is van invloed op de manier waarop zij leren en op de sociaal emotionele ontwikkeling van het kind. Kinderen leren door spel hun eigen gedrag te reguleren en hebben daar voordeel van bij het aanleren van vaardigheden zoals rekenen en lezen in de hogere groepen.

Mocht u naar aanleiding van bovenstaand bericht nog vragen hebben of bent u geïnteresseerd in een oriënterend gesprek met een van onze locatiedirecteuren, dan bent u van harte uitgenodigd.

Spel als uitgangspunt

U kunt contact opnemen met:

Door spel wordt de eigen ontwikkeling gestimuleerd en bereiden we kinderen voor op ‘de grote mensen wereld’. Door het spelen van rollen leren de kinderen steeds beter zichzelf aan te sturen: bij een rol hoort bepaald gedrag waardoor ze ander (impulsief) gedrag uitstellen.

Daarmee sturen kinderen hun eigen handelen.

Margriet Biewenga locatiedirecteur De Zonnewende, locatie Ravelijn 055-5058800 Monique ter Steege locatiedirecteur De Zonnewende locatie Keerkring 055-3601967

Rijke speel-leeromgeving De voorwaarde om kinderen vanuit spel tot ontwikkeling te laten komen, is het creëren van een rijke leeromgeving. Tijdens elk thema worden uitdagende hoeken ingericht, waarin de leerdoelen zijn

71

cbs-De-Zaaier-Teuge

@DeZaaierTeuge

•

Goede cognitieve en sociale resultaten

•

Kleinschalig

•

School in de natuur

zaaier@cbsdezaaier.nl | www.cbsdezaaier.nl

GROEPSPRAKTIJK DIERENARTSEN APELDOORN

Tekst: Marianne Hutters-Dijkhuizen Illustratie: Jeanine van Brummen

De Wijkkabouters deel 2 De vorige keer hebben jullie kennis gemaakt met Laurier en zijn konijn Rakker. Weten jullie nog hoe boos hij was, omdat hij in een molshoop was gevallen? En weten jullie ook nog hoe graag hij al zwerfvuil weg wil hebben uit het Mariëlle Park? Laurier wil dit probleem heel graag aanpakken met de andere kabouters en daarom gaat hij op reis om naar de Kasteelkabouters te komen. Lezen jullie gezellig mee?

Het vertrek ‘Kom op Rakker zit nou niet zo te treuzelen!

We moeten gaan!’ schreeuwt Laurier naar Rakker, terwijl hij een beetje driftig op zijn pols tikt om aan Rakker aan te geven dat hij nu toch echt wil vertrekken. Het is immers nog best een eind hupsen op de rug van Rakker, voor ze bij de kastanjeboom zijn. ‘Ja, ik kom eraan, maar ik moest eerst nog mijn twaalf kinderen gedag zeggen, voor ik mijn hol kon verlaten,’ zegt Rakker verontschuldigend tegen Laurier. Deze knikt ineens begrijpend naar zijn vriend, omdat hij uit eigen ervaring weet hoe overweldigend de twaalf kleine, schattige, pluizige, maar o zo drukke, konijnenkindjes van Rakker kunnen zijn.

Maar nu is Rakker er klaar voor en kunnen ze eindelijk vertrekken naar de Kasteelkabouters.

Zij wonen in de grote kastanjeboom in het midden van de Woudhuizerallee, waar ook de bus doorheen rijdt. Jullie begrijpen natuurlijk wel dat ook dit uiterst geheime informatie is die echt niemand mag weten. Dus mondje dicht hè, afgesproken?

Laurier springt behendig achterop de rug van Rakker en voor hij nog een keer zijn snor recht kan strijken, hupst Rakker er al vandoor.

Rakker lacht zachtjes in zijn snorharen, omdat het voor hem een sport is geworden om Laurier waar hij maar kan te plagen. Met grote sprongen steekt Rakker de weg over.

Natuurlijk wel nadat hij eerst goed onder de struiken door gekeken heeft of de weg wel helemaal mens-vrij is natuurlijk. Niemand mag hen zien en de mensen zitten echt overal.

Ze lopen niet alleen. Nee, ze zitten op rare ijzeren gevallen met twee wielen en een bel of ze verplaatsen zich in van die vierkanten koekdozen met wielen en een toeter. Het liefste reizen Rakker en Laurier dan ook als het donker begint te worden, want dan vallen ze niet zoveel op. Maar omdat Laurier gelijk het zwerfvuil probleem aan wil pakken, zijn ze nu op klaarlichte dag al op pad.

Sjakie Als ze eenmaal op de Houttuinen-Oost zijn, blijven ze op de stoep dichtbij het groen van de tuinen. Rechtsaf langs de Lupineweg hupsen ze door tot ze links af moeten. Dit is een uiterst gevaarlijk stukje, omdat aan de overkant een grote speeltuin is en ze zich op een kruising bevinden. Na goed koekeloeren, gaan ze de Houttuinen-Noord in en blijven weer heel dicht bij de tuinen in de buurt. Laurier en Rakker besluiten dat ze via de prikkelstruiken van de honden uitlaatplaats gaan. Het probleem is wel dat ze dan de mega drukke Kasteellaan over moeten

73

steken. Na veel mislukte pogingen lukt het hen uiteindelijk toch om aan de andere kant te komen. Maar wel met een bonzend hart.

‘Ik verbaas me er altijd over hoeveel van die koekblikken hier rijden,’ fluistert Laurier zachtjes in één van de lange oren van Rakker.

Dan spitst Rakker zijn oren. Hij hoort iets verdachts. Hij wil net wegspringen in de struiken als hij ineens een hond hoort blaffen.

‘Hé, wie zijn jullie? Ik ben Sjakie.’ Rakker staat verstijft en Laurier draait eens nadenkend aan zijn snor. ‘Wij zijn Laurier en Rakker. We zijn op weg naar Het Kasteel voor milieuzaken.’

Enthousiast blaft Sjakie en springt hij op en neer. ‘Mag ik helpen! Ik ben gek op milieuzaken. Wat zijn milieuzaken eigenlijk?’

Rakker durft zich nu wat meer te ontspannen en kijkt bedenkelijk achterom naar Laurier.

‘Het is wel goed Rakker,’ zegt Sjakie. We moeten alleen de brug nog over en dan door die lange steeg waar geen beschutting is en dan nog over het open veld langs de volgende speeltuin en dan zijn we er bijna.’

‘Maar kruip dan bij mij op mijn rug. Tussen mijn zwarte krullen ziet niemand je. Een klein zwart hondje valt hier niet op.’ Laurier blijft nog steeds nadenkend aan zijn snor draaien als hij Rakker hoort zeggen dat hij dat best een goed idee vindt. Blij rent Sjakie heen en weer en Laurier en Rakker moeten erg om zijn capriolen lachen.

Lezen jullie volgende keer weer mee of het Sjakie zal lukken om Laurier bij de Kasteelkabouters te brengen?

Massagepraktijk Ekeni Massagepraktijk Ekeni Ineke van de Vosse Woudhuizerallee 156 Apeldoorn 06-81496488

Triggerpointcoach Samen leren hoe je de triggerpoints kan masseren zodat jij je eigen klachten kan oplossen.

Littekenfysio Heeft u ooit in uw leven een (kijk) operatie ondergaan aan bijvoorbeeld uw blinde darm, een knieoperatie of heeft u een keizersnee gehad dan kan het zijn dat u last hebt van pijn veroorzaakt door verkleefd bindweefsel en de verkleving van spieren rond het litteken.

ensda

tste wo

Elke laa

g van gmidda

loop!

ratis in

nd g de maa

Sportmasseur Sportmassage zorgt ervoor dat de spieren in het lichaam in conditie blijven en snel herstellen na inspanning. Tevens kan een massage blessures voorkomen.

praktijkekeni.nl massagepraktijkekeni@vandevosse.eu

Startmoment Coaching bij kanker

voor als je geraakt bent door kanker.

n

Faciliteiten Zwemles voor Survival ABC PrivĂŠ, duo of trio zwemles Snelcursus (survival ABC) Meer bewegen voor ouderen Zwemmen met beperking

Eervo lle bij de vermeldin g v zwem erkiezing onder w 2012! ijzer

ZONLID - KWALITEIT - KINDVRIENDELIJK - ERVARING MEEDENKEND - PERSOONLIJK - MAATWERK

Zwemlocaties Apeldoorn Beekbergen Houttuinen Oost 40 Parc Spelderholt 055-8441356 / 06-51076480 info@zwemschool-kablau.nl

www.zwemschool-kablau.nl

tio emo

verm

n

tbaa

ch ele a

oeidh

eid

eenz

aam

ies

relat

heid

iteit

tim & in

Voluit leven, ondanks je ziekte.

Wil jij wat doen met al je vragen en emoties?

Neem dan contact met mij op Miranda Kalksma | Linie 588, Apeldoorn 06-37118980 | info@startmoment.nl | www.startmoment.nl

Spetterende Buitenspeeldag

Het lijkt alweer een tijdje geleden en dat is het natuurlijk ook, maar deze geweldige jaarlijks terugkerende wijkactiviteit, volledig georganiseerd door en met vrijwilligers, zetten we vanuit de Wijkkijker ook met terugwerkende kracht nog graag even goed in het welverdiende zonnetje!

wachten op hun beurt, want Judith Geknipt voor Jou was er met haar eigen Hair Design Team. Zij zorgden keer op keer weer voor de mooiste haarcreaties.

Als speciale gast kwam deze keer de brandweer op bezoek. Super gaaf!

Altijd al eens een brandweerauto van binnen willen zien? Dan was dit je kans. En wie wilde er nu niet even zelf aan de brandweerslang zitten of staan? Spuiten maar!

Woensdag 13 juni was het weer Nationale Buitenspeeldag! Voor alle kinderen uit de wijken Osseveld en Het Woudhuis was er rondom het Cruijff Court en Het Bolwerk aan de Ravelijn weer van alles te doen.

Er waren diverse springkussens voor verschillende leeftijden. Jantje Beton trakteerde dit jaar op heel stoere, snelle en bovenal coole trikes.

Mieke en Bas hebben er samen weer een geweldig feest van gemaakt.

Maar dat doen zij natuurlijk niet alleen met zijn tweetjes. Nee, daar hebben zij een heel team van vrijwilligers voor om zich heen verzameld.

Vrijwilligers van onder meer DenkTank Breed, van Accres, Girls Only en ouders die soms al meerdere jaren trouw helpen bij de ‘snack-tent’.

De ‘snack-tent’ bood dit jaar weer volop drinken en fruit aan voor alle kinderen en hun ouders. Er was dit jaar geen snoep en dat beviel wel zo goed.

Op het schoolplein van kbs De Zonnewende waren heel gave spellen te doen: slangen vangen, reuzen vier-op-een-rij, mega bellen blazen, dokter Bibber XXL en (bad)eendjes vangen.

Naast het Cruijff Court konden kinderen groot en klein de uitdaging aangaan met een rodeo-stier. Gelukkig geen echte, maar wel een heel spannende. Medewerkers en vrijwilligers van The Corner zorgden voor een feilloze bediening en maakten deze middag weer heel wat kinderen blij.

Volgend jaar weer! Weer een spetterende Buitenspeeldag. Kom je ook?

Help je mee met de voorbereidingen? Dat kan! Neem dan contact op met: Mieke van Pomeren m.pomeren@upcmail.nl Bas Kemps bkemps31@hotmail.com DenkTank Breed denktankbreed@gmail.com

Twirlvereniging Papillon gaf kennismakingslessen en je kon op het Cruijff Court ook kennismaken met American Footbal, dankzij de Apeldoornse Monarchs.

Kinderen konden zich traditiegetrouw ook deze Buitenspeeldag weer laten schminken. Van Spiderman tot blinkende glitterprinses, alles was mogelijk! De meisjes zaten ondertussen in een lange rij geduldig te

75

Tekst: Wendy Le Griep Foto’s: Wendy Le Griep en internet

Meer informatie o.a. via www.zoogdiervereniging.nl/steenmarter www.desteenmarter.nl www.steenmarter.be

Een verhaal met een staartje Het is verboden om op steenmarters ze te jagen, verboden om ze te verjagen of pogen ze te vangen of te doden. Totdat je kippenren, je konijnenhok buiten, je auto, je schuur of je huis bezoek heeft gehad van een steenmarter. Dan kan het zomaar zijn, dat je er ineens (heel even) heel anders over denkt…

In deze informatieve bijdrage vertellen wij over de steenmarter: welke signalen erop kunnen wijzen dat je een steenmarter (familie) onder je dak hebt wonen, wat je hier tegen kunt doen of beter nog, wat je kunt ondernemen om te voorkomen dat dit slimme dier jouw huis uitkiest als nestplek.

Want als vangen en verjagen niet mogen, hoe kun je dan het beste voorkomen dat je een marter als extra inwoner onderdak biedt?

Ervaringsdeskundigen “Helaas zijn wij inmiddels ervaringsdeskundigen. In het prille voorjaar van 2018 hoorden wij regelmatig gerommel op zolder. Nu heeft onze zoon daar zijn kamer, dus late geluiden (rond 23.00 uur) en gestommel dichtten wij hem toe. Ten onrechte weten wij nu. Op enig moment konden we niet slapen van de rommelgeluiden aan ons hoofdeinde, waar ook de dakgoot loopt. Dat kon toch echt niet meer onze zoon zijn . En zo ontdekten wij dat we extra gasten onder ons dak hadden.”

“Onze katten waren in die periode zeer onrustig en wilden niet meer op de eerste of op de tweede verdieping komen. Ze hoorden kennelijk meer dan wij. Ons huis had overduidelijk bezoek van een steenmartervrouwtje, alleen wisten wij dit toen nog niet.

En dit vrouwtje vond in ons huis, onder het dak, een goede plek voor haar nest. De jongen werden vroeg in het voorjaar geboren.

Dat bleek ons geluk, want de jongen gingen al vroeg (in april) op stap met moeder marter om de buitenwereld (ons dak en onze tuin) te verkennen. Meestal verlaten de jongen later het nest. Bij ons hadden we een vroeg nest, kennelijk.”

afgedekt met sterk gaas. Later hebben wij ook zogenaamde (nieuwe) vogelschroten geplaatst, om te voorkomen dat de marters onder de dakpannen door naar binnen zouden kunnen kruipen. Een marter heeft aan een kleine opening van enkele centimeters namelijk al genoeg om zijn slanke lichaam doorheen te wringen.

En omdat marters een goede reukzin hebben, hebben wij onder de dakpannen wc-verfrissers (blokjes in plastic houder) gehangen. Deze geur staat ze niet aan en houdt ze buiten de deur. Deze matregelen bleken voldoende om de marter en haar jongen niet terug te laten keren.”

Maatregelen

Schade voorkomen en herstel

“Op de hoeken van ons huis lichtten wij de dakpannen op. Daaronder troffen wij een vieze bende aan: losgescheurd isolatiemateriaal, uitwerpselen en veel dierlijk materiaal zoals pluis en veren.

Van de uitwerpselen hadden we nog geen stankoverlast. Dat had heel goed gekund, want marters richten een latrine in en smeren de boel flink onder: vocht en stank trekken dan al gauw het dakbeschot in. Dat is niet één twee drie weer fris en schoon.

Overduidelijk… we hadden bezoek.”

“Om de buren en de buurt te waarschuwen hebben we daarop huis-aan-huis een brief rondgebracht. De marter bleek inderdaad al bij andere huizen een poging te hebben gedaan om binnen te komen. Maar met onze tips voor het marter-proof maken van je woning, kon zo veel narigheid worden voorkomen. Helaas hebben wij nog volop te maken met het resultaat van een marter onder ons dak…. de muurisolatie is rondom ons huis voor een groot deel kapotgescheurd.

Onze muur lucht lekker door, maar dat is met de komende winter voor de deur geen prettig vooruitzicht. Dit moet nog worden hersteld.”

“Toen wij zeker wisten dat moeder en haar jongen op stap waren, hebben wij alle toegangsroutes onder de dakpannen

76

Peter en Wendy

• Peter Ambagtsheer • gelderland@solar-systemen.nl • T 06 514 488 32 • Houttuinen-Noord 39 • www.solar-systemen.nl Solar-systemen.nl Gelderland • 7325 RE Apeldoorn

OVERDAG SCHERP ZIEN ZONDER BRIL OF LENZEN Kom langs voor meer informatie.

€ 50 K O RT I N G

op aanpaskosten*

Linie 309, 7325 DS Apeldoorn T 055 - 301 07 20 | VANWAMELENOPTIEK.NL

Volg ons ook op Facebook en Instagram.