ڕۆژنامهیهكی ئابووری -رێكالمی -ههمهڕهنگه
info@bazarpress.net
www.bazarpress.net
ساڵی دووهم ،ژماره ( ،)64یهك شهممه30 ،ی ئهیلوول 2012
Advertising Newspaper
بهبڕی 400ملیۆن دۆالر ،بهردى بناغهى فڕۆكـهخانهى نێودهوڵهتـى دهۆك دانرا ل�ه ڕێورهسمێكدا نێچیرڤان ب��ارزان��ى سهرۆك وهزيرانى ههرێمى كوردستان ب �ه ئ��ام��ادهب��وون��ى ژم��ارهی��هك وهزی���ر و پهرلهمانتار و كونسولى واڵتانى بیانى له ههرێمى كوردستان بهردى بناغهى فڕۆكهخانهى نێودهوڵهتيى دهۆكى دانا. له س�هرهت��اى ڕێورهسمهكهدا عهدنان چێك سهرۆكى ئهنجومهنى كۆمپانیاى ماكیۆلى توركى ،له وتهیهكیدا ئاماژهى ب��ه گ��رن��گ��ى و ب��ای �هخ��ى ئ�هن��ج��ام��دان��ى پرۆژهكه كرد. دوات����ر نێچیرڤان ب���ارزان���ى وت�هی�هك��ى پێشكهش كرد و تيایدا باسى له گرنگيى فڕۆكهخانهكه كرد. زیاتر گوتی :ئهو پڕۆژهیهى پڕۆژهیهكى ستراتیژیه بۆ پارێزگاى دهۆك و ههرێمى ك��وردس��ت��ان ،ه �هروهه �ا دهروازهی���هك���ى گرنگه بهرامبهر جیهان .دواتر بهردى ب��ن��اغ �هى پ���رۆژهك���ه ل �ه الی���هن س���هرۆك وهزيرانهوه دانرا.
ج��ێ��ی ب��اس �ه دی��زای��ن��ى ف��رۆك �هخ��ان �هى نێودهوڵهتى دهۆك له الیهن كۆمپانیاى (دار الهندسة) ى لوبنانى ADPI دان��راوه و تهندهرهكهى بۆ كۆمپانیاى ماكیۆلى توركى دهرچ��ووه و له الیهن تیمێكى فڕۆكهخانهى ئێنجنى كۆریاى
باشوورهوه سهرپهرشتيى تهواوكردنى دهك��رێ��ت .ئ�هو پ��رۆژهی�ه به ب��ڕی 400 ملیۆن دۆالر ل��ه س �هر ڕووب����هرى 21 كیلۆمهتر چوارگۆشه دروست دهكرێت و بڕیاره له م��اوهى دوو ساڵ و نیودا تهواو ببێت و بكهوێته كار.
2
ی عێراق: وهزیری پالندانان
ی له مانگی داهاتووهوه زیادهی داهات نهوت بهسهر هاواڵتییاندا دابهشدهكرێت
ی عێ������راق تهئكید وهزی������ری پالندانان ی ی گش������ت دهكات������هوه ،بودج������ه ی عێراق ی 2013 ی ساڵ پێشنیازكراو ی بریتییه ل������ه ( )113ملی������ار دۆالر ی ی س������هدا ( )69 ئهمریكی كه ،رێژه بۆ بهگهڕخستنه. ئاشكراش������یكرد ،وهزارهتهكهی������ان دوو میكانیزم������ی ئامادهك������ردووه بۆ ی چۆنێتی دابهشكردنی رێژهی زیاده ی ن������هوت بهس������هر هاواڵتیاندا داهات ی مانگی داهاتووهوه كه له س������هرهتا دهستپێدهكات. ی ی ش������وكری ،وهزیری پالندانان عهل ی عێراق ،ل������ه لێدوانێكیدا بۆ رۆژنامه (سهباح) رایگهیاند: ی پێش������نیازكراو بۆ ی گش������ت بودجه ی 2013بریتیی������ه له ()113 س������اڵ
ی ()85 ملیار دۆالر و لهس������هر بنهما ی یهك بهرمیل نهوت دانراوه دۆالر نرخ ی ( )2.6ملی������ۆن ب������ه ههناردهكردن������ بهرمیل نهوت له ی������هك رۆژدا ،ئهوهش ی دراوی ی س������ندوق لهسهر راسپارده نێودهوڵهتی. ی وهزیری پالندانانی عێ������راق ،ئاماژه ی كوردستان بهوهشدا كه پشكی ههرێم له بودجهی پێشنیازكراودا وهك خۆی ی ماوهتهوهو بریتییه له س������هدا ( )17 ی گش������تی عێراق ،كه لهو پشكه بودجه ی خهرجییه سیادییهكانو خهرجییهكان ی ی خۆراك������ دیك������هی وهك������و فۆرم������ لێدهبڕدرێت. ی س������هدا س������هبارهت به دابهش������كردن ی ن������هوت ی زی������اده ( )25داهات������ ی ش������وكری، بهس������هر هاواڵتیاندا ،عهل
روونیك������ردهوه ،ك������ه وهزارهتهكهیان دوو میكانیزم������ی ئامادهك������ردووه بۆ دابهش������كردنی ئهو داهاته ،یهكهمیان ی بریتیی������ه ل������هوهی له رێگ������هی فۆرم خۆراك������هوه ئهو بڕه پارهیه بهس������هر ی هاواڵتیان������دا داب������هش بكرێت ،رێگه ی ی تۆمار دووهمیش لهس������هر بنهم������ا ی ی ل������ه تۆڕ ی ئ������هو خێزانان������ه ن������او چاودێری خێزان������دا له وهزارهتی كار ناویان ههیه. گوتیش������ی :وهزارهتهكهم������ان ههردوو ش������ێوازی دابهش������كردنهكه دهخاته ی ی نوێنهران بۆ ئهوه بهردهم ئهنجومهن یهكێك له میكانیزمهكان دهستنیش������ان ی بكات ،بهش������ێوهیهك كه دادپهروهر تێ������دا بپارێزرێ������تو پارهك������ه ب������گات بهدهستی ئهو كهسانهی شایهنین.
رهنگ ه پڕۆژهی رێگ ه و تۆنێلی سهاڵحهدین و كۆڕێ -قهندیل دوا بكهوێ بهڕێوهبهری گشتیی رێگاوبانی ههولێر رایگهیاند ،بههۆی گرفتی زهوی وزاری ج���ووت���ی���اران���ی ن���اوچ���هك���هوه پ����ڕۆژهی تۆنێلی كۆڕێ ـ قهندیل بۆ ماوهیهك دوا دهكهوێ ،هاوكات پڕۆژهی رێگه و تۆنێلی سهاڵحهدینیش به هۆكاری تهكنیكییهوه بۆ چهند مانگێك دوا دهكهوێ. عومهر ئیبراهیم رایگهیاند ،بڕیار وابوو پ���ڕۆژهی رێگه و تۆنێلی سهاڵحهدین له كۆتایی ئهمساڵ ت �هواو ببێ ،بهاڵم بههۆی كۆمهڵێك گرفتی تهكنیكییهوه دوا دهك����هوێ ،ئ �هگ �هرچ��ی كۆمپانیای جێبهجێكار بهباشی كارهكانی ئهنجام دهدا بهاڵم دووچاری كێشه دهبینهوه. لهبارهی كێشهكانیش گوتی ،به بهردهوام كار لهو پرۆژهیه دهكرێ ،بهاڵم بههۆی
ه��ات��ووچ��ۆی ه��اوواڵت��ی��ان ب���هو رێگهیه ناتوانین لهههموو كاتێك كه پێویسته ئ �هن��ج��ام ب����درێ ك����اری ت �هق��ان��دن �هوهی چیاكان بكهین. زیاتر گوتی ،ئهگهرچی ئێسته رێژهی 50%ی كارهكانی پڕۆژهكه تهواو بووه و ب��ڕی��اری��ش ب��وو ل�ه كۆتایی ئهمساڵ ك��ۆت��ای��ی پ��ێ ب��ێ��ت ،ب���هاڵم ل �هب �هر ك��اری تهقاندنهوه رهنگه بۆ مانگی ئابی ساڵی داهاتوو كارهكانی درێژه بكێشێ ،بهاڵم دروستكردنی دوو تۆنێلهكه كه درێژیی ههر سایدێكی 2كم و 450مهتره به كۆتا هاتووه. ل���هب���ارهی پ�����ڕۆژهی ت��ۆن��ێ��ل��ی ك���ۆڕێ ـ قهندیلیش گ��وت��ی ،ت��ا ئێسته ب�هڕێ��ژهی 60%ی كارهكانی ئهو پڕۆژهیهش تهواو
گرێبهستی پرۆژهی ئاوی ههڵهبج ه بهبڕی 200ملیۆن دۆالر ئیمزاكرا
ی به ئامانجی چارهسهركردنی كێشه ی ه �هڵ �هب��ج �ه و ی ل���ه ق�����هزا ك����هم ئ����او ی ی پ��ارێ��زگ��ا دهوروب�������هری و ب�هش��ێ��ك� ی سلێمانی ،گرێبهستێك بۆ دروستكردن ی ی تۆڕ ی ههڵهبجه و فرهوانكردن ئ��او ی ی ل �هن��ێ��وان وهزارهت����� ی سلێمان ئ���او ی و گهشتوگوزاری ههرێم و ش��ارهوان� ی به ی ك��ۆر كۆمپانیای (سانگ یانگ) بڕی 200ملیۆن دینار ئیمزاكرا. ل���ه ل��ێ��دوان��ێ��ك��دا س��هه��هن��د س���ی���روان ی ی گشتی ئ��او ئ��اوهڕۆك��ان� ب �هڕێ��وهب �هر ههرێمی كوردستان رایگهیاند :پرۆژهكه ل �هس �هر ب��ودج��هی رێ��ك��خ��راوی جایكا بهبڕی 200ملیۆن دۆالری ئهمریكی بهڕێگهی ق �هرزی درێژخایهن لهنێوان ی حكومهتی ههرێم و رێكخراوی كۆیكا كۆری جێبهجێ دهكرێ ،ماوهی 3ساڵه كاری لهسهر دهكرێ و ئێستا گهیشتۆته
ق��ۆن��اغ��ی جێبهجێ ك���ردن و ل �هم��اوهی 730رۆژ تهواو دهبێ. گوتیشی :ئهو پرۆژهیه سهرچاوهكهی ئ����اوی س��ی��روان��ه و ئ����اوی پێویستی خ��واردن �هوه بۆ زیاتر له 250ه�هزار ه��اواڵت��ی ههڵهبجه و سهید س��ادق و سیروان دابین دهكا ،ههروهها بهشێك لهتۆڕهكانی ئاوی پارێزگای سلێمانیش ی نۆژهن دهكرێتهوه .ههروهك بهرپرسان ی ب����ۆ دهك�����هن ب�������واری ئ�����او ئ�����ام�����اژه ی ی ئ�هو پ��رۆژهی�ه گرفت بهجێبهجێكردن ی لهو ناوچانه چارهسهر دهكات، كهم ئاو ئ �هم �ه س��ی��اس�هت��ی ح��ك��وم�هت��ی ههرێمه گرفتی ك �هم ئ��اوی لههیچ ناوچهیهكی ههرێمی كوردستان نههێلێت ،هاوكات لهمهو دوا بۆ پاراستنی ئاوی ژێر زهوی س���وود ل �هئ��اوی رووب����ارو زێ��ی �هك��ان بۆ خواردنهوه وهردهگرێت.
ب��ووه ،ب �هاڵم بههۆی ئ�هو زهوییانه بهر پڕۆژهكه دهك�هون گرفتمان بۆ دروست بووه ،لێژنهیهكی هاوبهش له وهزارهتی دارای���ی و ئ��اب��ووری و سهرۆكایهتیی ئهنجوومهنی وهزی���ران م��اوهی ساڵێك و نیوه ك��اری ق �هرهب��ووك��ردن �هوهی ئهو هاوواڵتیانه دهكهن كه زهوییهكانیان بهر پرۆژهكه دهكهوێ ،لهبهرئهوهی بهشێكی زۆری زهوییهكانیش بێ تاپۆن ناتوانین ك��ارهك��ان بهخێرایی ب��ك�هن و ئهمهش دهبێته ه��ۆی دواخستنی پ��ڕۆژهك �ه له كاتی دهستنیشانكراودا. ل���هب���ارهی ك��ارهك��ان��ی پ�����ڕۆژهی دوو س��ای��دك��ردن��ی رێ��گ �هی ه�هول��ێ��ر ـ كۆیه، ئ��ی��ب��راه��ی��م گ���وت���ی :ق��ۆن��اغ��ی ی�هك�هم��ی پ��رۆژهك �ه كه دروستكردنی رێگهیهكه
بهدرێژایی 20كم و 600مهتر ههر ههمووی تهواو بووه ،قۆناغی دووهمیش م��اوهی 2مانگه دهستی پێكراوه كه رێگهكه ب �هدرێ��ژای��ی 16ك��م و 260 مهتر رێگایهكی دوو ساید لهخۆ دهگرێ، دوا قۆناغی دروس��ت��ك��ردن��ی رێگایهكه بهستنهوهی رێگهی ههولێر و سلێمانی كه بهناو شارۆچكهی كۆیه تێدهپهڕێ. له درێژهدا گوتی ،كارهكانی ئهو پرۆژهیه له وادهی دهستنیشانكراوی خۆیدا له سهرهتای ساڵی داهاتوو تهواو دهبێ، بهتهواوبوونیشی بهڕێژهیهكی بهرچاو رووداوهكانی هاتوچۆ لهو ناوچهیه كه پێشتر بههۆی یهك سایدییهوه سهری ههڵدهدا كهم دهبێتهوه.
پێشانگایهكی كۆمپانیاكانی عومان له ههرێم دهكرێتهوه نوێنهری بازرگانی ههرێمی كوردستان له ئیمارات ئاشكرای كرد كه میرنشینی عومان داوای پێوهندیی بارزگانی له ههرێمهكهی دهكات و بۆ ئهو مهبهسته له داهاتوودا شاندێكی 30كۆمپانیای ئهو واڵته سهردانی ههولێر دهكهن و ساڵی داه��ات��ووی��ش پێشانگای كۆمپانیاكانی عومان له له ههرێم دهكرێتهوه. شیالن خانهقا ل�ه لێدوانێكدا ئ �هوهی خسته ڕوو كه ئهحمهد باعبود سهرۆكی دهستهی وهبهرهێنانی میرنشینی عومان له مهسقهتی پایهتهختهوه سهردانی ن��وێ��ن�هرای�هت��ی ب��ازرگ��ان��ی��ی حكوومهتی ههرێمی كوردستانی ل�ه دوب���هی كرد داوای روونكردنهوهی لهبارهی چۆنیهتی دروستكردنی پهیوهندیی بازرگانی و ئابووری له نێوان ههردوو ال كارئاسانی لهو ڕووهوه كرد .خانهقا ئاشكرای كرد ل�ه دانیشتنهكهدا رێككهوتین لهسهر
گهشتی شاندێكی گهورهی عومانی كه له 30كۆمپانیای عومانی پێك دێن له مانگی كانوونی یهكهمی داه��ات��وو بۆ ههرێمی كوردستان و كۆبوونهوه لهگهڵ
كۆمپانیا و خ��اوهن��ك��اران��ی ههرێمهكه بهمهبهستی له نزیكهوه ئاگاداربوون له دۆخی پێشكهوتووی ههرێم. خ��ان��هق��ا گ��وت��ی��ش��ی :ك��ۆم��پ��ان��ی��اك��ان��ی
كوردستان كه سهردانی ههرێم دهكهن له بوارهكانی فرۆكهوانی و بازرگانی گشتیی و وهبهرهێنان ئهزمووندارن و ساڵی داهاتوو 2013پێشانگایهكی ت��ای��ب�هت ب��ۆ كۆمپانیاكانی ع��وم��ان له ههولێری پایهتهخت دهكرێتهوه و الیهنی كوردی پێشوازی لهو دهستپێشخهرییهی میرنشینهكه دهكهین و كردنهوهی هێڵی ئاسمانی ههولێر-مهسقهت ب�ه گرنگ دهزانرێ. ه���هرێ���م���ی ك����وردس����ت����ان ی��اس��ای �هك��ی وهب��هره��ێ��ن��ان��ی س �هرن��ج��ڕاك��ێ��ش��ی له پ �هرل �هم��ان دهرك�������ردووه ك �ه ج��ۆرهه��ا كارئاسانی بۆ وهبهرهێنهری بیانی دهكا و ئێسته چهندان واڵت له شارهكانی ههرێمهكه بازرگانی دهك�هن ،ههرچهند له ناوهخۆدا یاساكه رووبهڕووی رهخنه دهب��ێ��ت �هوه ب����هوهی گ �هن��دهڵ��ی ب �هره �هم هێناوه.
ئهمساڵ زیاتر له 200ههزار تۆن چیمهنتۆی بهرههمی ناوخۆ دراوهت ه هاوواڵتیان س�هرچ��اوهی�هک له وهزارهت���ی بازرگانی و پیشهسازیی ههرێم ئ��ام��اری پێدانی چیمهنتۆ به هاواڵتیانی ههشت مانگی ئهمساڵ ئاشکرا دهک���ات ک�ه ههمووی ل �هن��اوخ��ۆی ه �هرێ��م ب�هره�هم��ه��ێ��ن��دراوه. ب���هڕێ���وهب���هری پ�لادان��ان��ی پ��ی��ش�هس��ازی «س���روود ئهحمهد» ل�ه لێدوانێکدا به ئاژانسی ههواڵی پهیامنێری راگهیاند :له سهرهتای ئهمساڵهوه تا سهرهتای مانگی ئهیلوول213 ،ههزار و 417تۆن چیمهنتۆ دراوهت�ه هاواڵتیانی ناوچه جیاجیاکانی سنووری شارهکانی سلێمانی و ههولێر و ده��ۆک ک�ه ب��ۆ دروس��ت��ک��ردن��ی خانوو داوایان کردووه .سروود ئهحمهد گوتی: ج���ۆری چیمهنتۆکه ه��ی ن���او کیسه و ههمووی له کارگهکانی چیمهنتۆی ناو
ههرێمی کوردستان بهرههم هاتووه و به نرخێکی رهمزی به هاواڵتیانی شار و شارۆچکه و گوندهکان که دهیانهوێت خانوو دروست بکهن ،دهدرێ��ت .باسی ل��هوهش��ک��رد :ب �هچ �هن��د رێ��ن��م��ای��ی�هک و بهمهرجی ئ�هوهی که دهبێت هاواڵتیی داواک�����ار پ��ارچ �هی �هک زهوی����ی ت��اپ��ۆی ههبێت (جگه له گوندهکان) و نهخشهی خ���ان���ووهک���هی ل���هالی���هن ش���ارهوان���ی و سهندیکای ئ �هن��دازی��اران �هوه پهسهند ک��راب��ێ��ت و م��ۆڵ �هت��ی دروس��ت��ک��ردن��ی ب��ی��ن��ای ه �هب��ێ��ت و ل���هالی���هن ل��ی��ژن �هی تایبهتی بهڕێوهبهرایهتیی دابهشکردنی چیمهنتۆ دهرخستهی دیاریکردنی بڕی چیمهنتۆی بۆ کرابێت ،چیمهنتۆکه به هاوواڵتیهکه دهدرێت.