W POSZUKIWANIU MODELI EDUKACJI KULTUROWEJ
86
instytucjami, organizacjami i jest ona skutecznie przez nauczycieli podejmowana (np. z Biblioteką Miejską w Cieszynie przy realizacji projektu czytelniczego; z wieloma muzeami i osobami prywatnymi, parafią w Kłobucku, Opactwem Paulinów w Krakowie przy realizacji filmu biograficznego o J. Długoszu, a potem z radiem „Fiat”, „Tygodnikiem Katolickim Niedziela” dla jego promocji). Współdziałanie takie przybiera formę kooperacji i pojawia się wówczas, gdy zachodzi potrzeba realizacji konkretnych zadań, dotyczących edukacji kulturowej. W analizowanych tekstach pojawiły się tylko dwa przykłady stałej, systematycznej współpracy: z Fundacją „Śląskie Obrazy” oraz z Muzeum Narodowym w Pałacu Ciołka (uczestnictwo w zajęciach edukacyjnych). Niektóre działania, ze względu na ich wartość edukacyjną i realizowane cele są powtarzane, np. wizyty w teatrze Korez czy zwiedzanie wystawy ikon w Muzeum Śląskim, ale – jak stwierdzają sami nauczyciele – nie mają charakteru systematycznego, z różnych względów, głównie finansowych. Należy jednak podkreślić, że reprezentanci modelu III wyróżniają się umiejętnością efektywnego poszukiwania i wykorzystywania w przestrzeni kulturowej ofert i możliwości dla realizacji określonych treści edukacyjnych (np. włączenie się nauczyciela historii w jeden etap szerszego projektu międzynarodowego, pt. „Życie na zamku w średniowieczu – europejskie porównanie”, i podjęcie z uczniami szeregu różnorodnych działań, z tym związanych). Dodatkowo badani nauczyciele potrafią trafnie ocenić ofertę z zakresu edukacji kulturowej, pojawiającą się na „rynku”: Bardzo krytycznie odbieram oferty spektakli, przygotowanych specjalnie dla uczniów przez różne firmy i agencje artystyczne. Kilkakrotnie uczestniczyłam z uczniami w takich przedsięwzięciach i nie spotkałam się z działaniem, które warte byłoby polecenia i wniosło coś wartościowego. Najczęściej są to działania o charakterze komercyjnym o niskiej wartości, dlatego obecnie odmawiamy udziału w takich spektaklach (nauczycielka języka polskiego w liceum). Zaproponowane uczniom uczestnictwo w kulturze jest często wcześniej zaplanowane przez nauczyciela, z dbałością o jakość „oferty” i sposób jej włączenia w realizację podstawy programowej danego przedmiotu nauczania (jest to również widoczne w planach na przyszłość, które formułują osoby badane). Nauczyciele, zanim podejmą określone działania z uczniami, zwiedzają wystawę w muzeum, słuchają koncertu w filharmonii, oglądają konkretne przedstawienie teatralne. Przygotowują dla uczniów karty pracy, a część wiedzy zdobytej przy tego typu aktywności wykorzystują w sprawdzianach