20
ATTIKO BHMA
ÐáñáóêåõÞ 24 ÌáÀïõ 2013
ÃÑÁÌÌÁÔÁ & ÔÅ×ÍÅÓ ÅðéìÝëåéá ÐÁÍÏÕ ÑÙÌÁÍÏÕ
Äåßãìáôá ãñáöÞò
Óõíåíôåýîåéò áíèñþðùí ôïõ ðíåýìáôïò
Ôï ðïõëß... ôïõ Ïîáðïäþ
Êþóôáò Ðáðáãåùñãßïõ: “ÊÜèå ðïßçìá åßíáé Ýíá øÝìá ðïõ îåðçäÜåé áðü ôçí áíÜãêç íá ìéëÞóåéò áëçèéíÜ”
ÓõíÝ÷åéá áðü ôç óåëßäá 18
"Ðïéïò åßìáé; Ëïéðüí åßìáé åãþ, ï Üíèñùðïò, ôï èýìá óïõ. ÁñíéÝìáé ðéá íá óå õðáêïýù, íá óå äïõëåýù. ÆçôÜù ôç ëåõôåñéÜ ìïõ. Ôá ÷åßëéá óïõ äå âáñåèÞêáíå ðéá íá ëÝíå øÝìáôá; Ãéá ðïéïõò áé÷ìáëþôïõò äÝåóáé; Ôïõò áé÷ìáëþôïõò åóý ôïõò äçìéïõñãåßò, ãéáôß åóý åßóáé ï ðñþôïò ðïõ ôñÝ÷åé ðÜíôá íá âëïãÞóåéò ôïí ðüëåìï êáé ôá áßìáôá". Ôï ðëÞèïò áíáôáñÜ÷ôçêå. Ï ðáðÜò Ýðéáóå ôï óáãüíé ôïõ, ðïõ ðÞãáéíå íá îåêïëëÞóåé áðü ôï èõìü. "Ðïéïò åßíáé áõôüò ï áóåâÞò ðïõ âñßæåé ôá èåßá;" "Äå âñßæù ôá èåßá. ÅóÝíá âñßæù, åóÝíá, åêìåôáëëåõôÞ, ëáïðëÜíå..." Ìåñéêïß âáäßóáíå êáôáðÜíù ôïõ ìå ýöïò áðåéëçôéêü. ÊÜðïéïò ôïí Ýðéáóå áðü ôï ÷Ýñé. "Ôé êÜíåéò, äõóôõ÷éóìÝíå; Äå ëõðÜóáé ôç æùÞ óïõ; Äå âëÝðåéò; Áõôïß åßíáé Ýôïéìïé íá óå óðáñÜîïõíå". Ï ÓôÝöáíïò äåí êáôÜëáâå áðü ðïý åñ÷üôáíå áõôÞ ç öùíÞ. ¢ëëïò ôïõ ìéëïýóå Þ ç ßäéá ç øõ÷Þ ôïõ, ðïõ öïâüôáíå ãéá ôçí ýðáñîÞ ôçò; Ìá êåßíïò Ýìïéáæå ôþñá óáí Ýíáò ìåèõóìÝíïò, ðïõ ïýôå Ýâëåðå ïýôå Üêïõãå. Ï Þëéïò åß÷å êñõöôåß ôþñá ðßóù áðü ôï âïõíü óêïñðßæïíôáò óôá óýííåöá êÜôé ëáìðñÜ ÷ñþìáôá... ¢îáöíá ôï ðïõëß óá íá ìÜæåøå üëç ôç äýíáìÞ ôïõ, óçêþèçêå üñèéï, óôõëþèçêå óôá ëéãíÜ ôïõ ðüäéá, êáé ìå ôï êåöÜëé ãõñéóìÝíï ðñïò ôï ðëÞèïò, Üñ÷éóå íá âãÜæåé êÜôé âñá÷íïýò Þ÷ïõò áðü ôï óôüìá ôïõ. Êñá, êñá, êñá êñá… Ôï ðëÞèïò ôñïìáãìÝíï, óêéáãìÝíï, åìâñüíôçôï, æçôïýóå ôþñá ôç óùôçñßá ôïõ óôç öõãÞ. "Ï Ïîáðïäþò, ï Ïîáðïäþò, ï Ïîáðïäþò". Ï áãÝñáò ãéüìéóå áðü öùíÝò êé áðü êëÜìáôá, áðü îåöùíçôÜ, áðü áëáëáãìïýò, áðü äÝçóåò... Ìå ôá ìÜôéá ãïõñëùìÝíá, áíáììÝíá, üëïé âëÝðáíå ôþñá ôïí Ïîáðïäþ ìå ôá êÝñáôÜ ôïõ, ìå ôç ìáêñéÜ ôïõ ïõñÜ, ìå ôá óïõâëåñÜ ôïõ íý÷éá, ô' Üóðñá ôïõ äüíôéá êáé ôá ÷åßëéá ôïõ ôá öôåíÜ, ðïõ áíïéãüíôáíå ì' Ýíá óáñêáóôéêü ãÝëéï, íá ôïõò êõíçãÜåé, íá ôïõò êõíçãÜåé... "Áðáôåþíá. Ç âáóéëåßá óïõ æõãþíåé óôï ôÝëïò ôçò. Åß÷åò ìéá äýíáìç êáé ôçíå ÷ñçóéìïðïßçóåò ãéá êáêü. ÐáñïõóéÜóôçêåò óôïí êüóìï ãéá åéñçíåõôÞò êáé êáôÜíôçóåò ï èåñìüôåñïò êÞñõêáò ôïõ ðïëÝìïõ êáé ôïõ ìßóïõò, ôáðåéíüò, óõöåñïíôïëüãïò, äïýëïò ôùí éó÷õñþí, óêëçñüò óôïõò öôù÷ïýò êáé óôïõò ôáðåéíïýò. Ïé öëüãåò ôïõ ðïëÝìïõ öùôßæáíå ìå ÷áñÜ ôç ìáýñç øõ÷Þ óïõ, ãéáôß ìÝóá ó' áõôÝò Ýëðéæåò íá âñåéò ôçí áíôáìïéâÞ ôçò ôáðåéíüôçôÜò óïõ..." Ìá äåí õðÞñ÷å ðéá êáíåßò ãéá íá ôïí áêïýóåé. ¼ëïé åß÷áí îáöáíéóôåß. Ï äñüìïò Þôáíå Üäåéïò. Ç åéêüíá ðåôáãìÝíç êõëßóôçêå ìÝóá óôï âïýñêï, êáé ôï ðëÞèïò, óôçí ôõöëÞ öõãÞ ôïõ, ðÝñáóå áðÜíù ôçò, ôóáëáðáôþíôáò ôçí êÜôù áðü ôá ðüäéá ôïõ. Ôï ðïõëß åß÷å ìáæù÷ôåß ðÜëå óôç èÝóç ôïõ, óáí Ýíá ìáýñï êïõâÜñé. Ï ÓôÝöáíïò æýãùóå áñãÜ óôçí åéêüíá ðïõ Þôáíå âõèéóìÝíç óôï âïýñêï. "¼ëïé ó' åãêáôáëåßøáíå. Êáé ðñþôïò áð' üëïõò ï ðáðÜò. Êáíåßò äåí åß÷å ôï êïõñÜãéï íá èõóéáóôåß ãéá óÝíá..." ìïõñìïýñéóå êïõíþíôáò èëéâåñÜ ôï êåöÜëé ôïõ. Áðüñçóå ðþò äå öÜíçêå êáíåßò ÷ùñïöýëáêáò ãéá íá ôüíå ðéÜóåé. ºóùò ìÝóá óôç óýã÷õóç êáé íá ìçí ôïí áíáãíùñßóáíå... Óêåöôéêüò, ìå ìéáí áðÝñáíôç ëýðç óôçí êáñäéÜ, ðÞñå ðÜëå áñãÜ ôï äñüìï ãéá ôïí Êüêêéíï ÔñÜãï.
Ï
“
ìéêñüêïóìüò ìïõ åßíáé ÷ôéóìÝíïò áðü õëéêÜ ðïõ óõíÝëåîá áðü ôéò ðåñéðëáíÞóåéò ìïõ óôïí êüóìï êáé óôçí êïéíùíßá ðïõ ìå ðåñéâÜëëïõí. Åßìáé Ýíá óýìðôùìá êáé ü÷é åéêüíá ôçò êïéíùíßáò êáé ôçò Éóôïñßáò". ¸ôóé ðåñéãñÜöåé ï Êþóôáò Ã. Ðáðáãåùñãßïõ ôá ÷áñáêôçñéóôéêÜ ôçò ðïßçóÞò ôïõ óå óõíÝíôåõîÞ ôïõ óôï ÁÐÅÌÐÅ. ÐïéçôÞò, ðåæïãñÜöïò, äïêéìéïãñÜöïò êáé êñéôéêüò, ï Ê. Ã. Ðáðáãåùñãßïõ åßíáé Ýíáò áðü ôïõò óçìáíôéêüôåñïõò äçìéïõñãïýò ôçò ðïëõóõæçôçìÝíçò ãåíéÜò ôïõ 1970. Ìéëþíôáò ìå áöïñìÞ ôï êáéíïýñãéï ðïéçôéêü ôïõ âéâëßï, ðïõ êõêëïöüñçóå ðñéí áðü ëßãï êáéñü õðü ôïí ôßôëï "Ðáéäéêü êïõñåßï" áðü ôéò åêäüóåéò ÊÝäñïò, ï Ê. Ã. Ðáðáãåùñãßïõ åîïìïëïãåßôáé ðùò êÜèå ðïßçìá åßíáé Ýíá øÝìá ðïõ "üìùò áðïññÝåé áðü ôçí ðéï áäõóþðçôá åðéâáëëüìåíç áíÜãêç íá ìéëÞóåé êáíåßò áëçèéíÜ. Íá êáôáèÝóåé ôçí áëÞèåéá ôïõ. Áí äåí óõìâáßíåé áõôü, ôüôå ôï ðïßçìá êáôáññÝåé êáé äéáëýåôáé óôá åî ùí óõíåôÝèç". Ï ðïéçôéêüò óáò êüóìïò ðáñïõóéÜæåôáé óáí Ýíáò åîáéñåôéêÜ ðåñéïñéóìÝíïò ÷þñïò, áðü ôïí ïðïßï áðïõóéÜæïõí ü÷é ìüíïí ç ðïëéôéêÞ, ç êïéíùíßá êáé ç éóôïñßá, áëëÜ êáé ç áíèñþðéíç ýðáñîç êáè' åáõôÞí. Ðïéï åßíáé ôï ìõóôéêü ãéá íá ëåéôïõñãÞóåé óõãêéíçóéáêÜ Ýíáò ôÝôïéïò êüóìïò; Äåí ìðïñþ íá ðù ãéáôß ï êüóìïò ìïõ ðáñïõóéÜæåôáé ðåñéïñéóìÝíïò ùò ÷þñïò. Ìðïñåß íá ôïí ðåñéüñéóá åãþ, Ýóôù áóõíáßóèçôá, þóôå íá ìðïñþ íá ôïí åëÝã÷ù óå âÜèïò, ìðïñåß íá ïöåßëåôáé óôéò ëÝîåéò ðïõ êñÜôçóá êáé êáëëéÝñãçóá ðñïêåéìÝíïõ íá ôïí åêöñÜóù. ËÝù êñÜôçóá, ãéáôß êÜðïéá óôéãìÞ, óå êÜðïéï óôáèìü ôçò ðïñåßáò ìïõ, áðïöÜóéóá íá êÜíù ìéá åêêáèÜñéóç óôï ëåêôéêü ìïõ ïðëïóôÜóéï. Íá êñáôÞóù ìüíï ôéò ëÝîåéò åêåßíåò ðïõ Ýêñéíá üôé áíôáðïêñßíïíôáé óôïí øõ÷éóìü ìïõ, óôçí éäéïóõãêñáóéáêÞ ìïõ éäéáéôåñüôçôá, ðñüóöïñåò ãéá ôç óõãêñüôçóç ôçò ðñïóùðéêÞò ìïõ ìõèïëïãßáò. Áõôü åííïïýóá êÜðïôå, ðÜíå ôñéÜíôá ÷ñüíéá êáé âÜëå áðü ôüôå, ëÝãïíôáò üôé "ìéëÜù ìéá ãëþóóá áãñÜììáôç". ¼ôé ìéëÜù Þ, åí ðÜóç ðåñéðôþóåé, üôé èÝëù íá ìéëÞóù óå ìéá ãëþóóá áðáëëáãìÝíç áðü ëÝîåéò êáé ôñüðïõò ðïõ èá áëëïßùíáí, èá óôñÝâëùíáí ôçí üðïéá ðñüèåóÞ ìïõ ãéá Ýêöñáóç êáé åðéêïéíùíßá. Ìéëþíôáò åîÜëëïõ ãéá ðñïóùðéêÞ ìõèïëïãßá áíáöÝñïìáé óå Ýíáí áðïëýôùò äéêü ìïõ êüóìï, ðåñßêëåéóôï êáé áðïìïíùìÝíï áðü ôïí Üëëï, ôïí ðåñéâÜëëïíôá êüóìï, ðëçí üìùò äçìéïõñãçìÝíï, êáôÜ Ýíá ìåãÜëï ðïóïóôü, áðü õëéêÜ ðïõ êáôüñèùóá íá áðïóðÜóù áð' áõôüí, ôïõëÜ÷éóôïí Ýôóé èÝëù íá ðéóôåýù: üôé ï ìéêñüêïóìüò ìïõ åßíáé ÷ôéóìÝíïò áðü õëéêÜ ðïõ óõíÝëåîá óôéò ðåñéðëáíÞóåéò ìïõ óôïí êüóìï êáé óôçí êïéíùíßá ðïõ ìå ðåñéâÜëëåé, áðü ôéò óõíåéäçôÝò Þ êáé áóõíåßäçôåò ßóùò êáôáâõèßóåéò ìïõ óôçí Éóôïñßá, ôçò ïðïßá åßôå ôï èÝëù åßôå ü÷é åßìáé áíáðüóðáóôï êïììÜôé, äéáöïñïðïéçìÝíï ùóôüóï êáôÜ ôéò Ýóùèåí åðéôáãÝò. Åßôå ôï èÝëù åßôå ü÷é åßìáé Ýíá óýìðôùìá êáé ü÷é åéêüíá ôçò êïéíùíßáò êáé ôçò Éóôïñßáò. Êáé åßìáé åãþ ðïõ äéáìåóïëáâþ áíÜìåóá óôéò äýï ôåëåõôáßåò êáé óôïí ëüãï ðïõ êáôáöÝñíù åíôÝëåé íá áñèñþóù. Êáé íïìßæù üôé êÜðïõ åêåß ïöåßëåôáé ç äõíáôüôçôá Þ Ýóôù ç ðéèáíüôçôá íá ëåéôïõñãÞóåé óõãêéíçóéáêÜ Ýíáò êüóìïò ðåñßêëåéóôïò êáé, åê ðñþôçò üøåùò, áêáôïßêçôïò: óôï åÜí êáé êáôÜ ðüóï ï ëüãïò ðïõ ôïí äçìéïõñãåß êáé ôïí ðåñéâÜëëåé äéáôçñåß øÞãìáôá óõãêßíçóçò, öüâïõ, áãùíßáò áõôïý ðïõ ôïí åêöÝñåé. ÊÜðïôå ôá ðïéÞìáôÜ óáò ïäåýïõí ðñïò ìéáí ïíåéñéêÞ åíäï÷þñá, ç ïðïßá óýíôïìá ìåôáìïñöþíåôáé óå åöéÜëôç ãéá íá õðçñåôÞóåé ôçí ðÜãéá èåìáôéêÞ óáò ãñáììÞ:
ìïõ äéÜñêåéá. Êé áêüìá, äéáðßóôùóá üôé ç åíáãþíéá áíáìïíÞ ôïõ êáêïý åßíáé ç áéôßá ôçò üðïéáò "øõ÷éêÞò êáôÞöåéáò", ç ÝëåõóÞ ôïõ óå ëõôñþíåé.
êáôÜññåõóç üëùí ôùí óõëëïãéêþí áîéþí, áäéÝîïäï ôçò áôïìéêÞò ýðáñîçò, áäéÝîïäï ìðñïóôÜ óôïí ìåôáöïñéêü êáé óôïí ðñáãìáôéêü èÜíáôï. "ÐÜíôá ìå ãïÞôåõå ï êüóìïò ôïõ ïíåßñïõ. Ðñþôá ðñþôá ãéáôß äéáðéóôþíù ó' áõôüí ìéá ðñáãìáôéêÜ ãïçôåõôéêÞ áíôßöáóç, åííïþ üôé ï êüóìïò ôïõ ïíåßñïõ åßíáé Ýíáò êüóìïò ðëáóìáôéêüò, Ýíáò êüóìïò øåýôéêïò, ðïõ ìðïñåß íá êáôáññåýóåé áðü óôéãìÞ óå óôéãìÞ, ìå ôçí ðéï áíåðáßóèçôç åéóâïëÞ ôïõ öùôüò. Êé üìùò, ó' áõôüí ôïí ðëáóìáôéêü, ôïí øåýôéêï êüóìï, êáíåßò äåí óõíåëÞöèç ðïôÝ øåõäüìåíïò. ÊÜôé ðáñüìïéï äåí óõìâáßíåé êáé ìå ôçí ðïßçóç; Ìå êÜèå ìïñöÞ Ýêöñáóçò, âÝâáéá, áëëÜ ôþñá ìéëÜìå ãéá ôçí ðïßçóç. Ôï êÜèå ðïßçìá åßíáé Ýíá øÝìá ðïõ üìùò áðïññÝåé áðü ôçí ðéï áäõóþðçôá åðéâáëëüìåíç áíÜãêç íá ìéëÞóåé êáíåßò áëçèéíÜ. Íá êáôáèÝóåé ôçí áëÞèåéá ôïõ. Áí äåí óõìâáßíåé áõôü, ôüôå ôï ðïßçìá êáôáññÝåé êáé äéáëýåôáé óôá åî ùí óõíåôÝèç. ¸ðåéôá åßíáé êáé Üëëá ðñÜãìáôá ðïõ äéäÜóêåôáé êáíåßò áí áöåèåß ìå åìðéóôïóýíç óôçí êáèïäÞãçóç ôïõ ïíåßñïõ: ìáèáßíåé íá åîïéêåéþíåôáé ìå ôïõò ðñïóùðéêïýò ôïõ åöéÜëôåò, óõíåéäçôïðïéþíôáò üôé áí ï êüóìïò ìÝóá óôïí ïðïßï æåé êáé êéíåßôáé åßíáé åöéáëôéêüò, áõôü óõìâáßíåé ãéáôß åßíáé öôéáãìÝíïò áðü åöéÜëôåò Üëëùí, åßíáé Ýíá óõíïíèýëåõìá ïíåßñùí ðïõ êáìéÜ ó÷Ýóç äåí Ý÷ïõí ìå ôá äéêÜ ôïõ üíåéñá. ÄéäÜóêåôáé áêüìç ôç äýíáìç ôçò ìåôáöïñÜò, ôçí áëëçãïñßá, ôïí óõìâïëéóìü êáé âÝâáéá ôç óõíåôÞ êáé ðïéçôéêÜ áðïôåëåóìáôéêÞ ÷ñÞóç ôïõ óôïé÷åßïõ ôïõ ðáñÜäïîïõ. ÁëëÜ åßíáé êáé êÜôé Üëëï: ãéá íá ïíåéñåõôåß êáíåßò åßíáé õðï÷ñåùìÝíïò íá ðñïãåõèåß ôïí èÜíáôï, âõèéæüìåíïò óôá óôñþìáôá ôïõ ýðíïõ, ðñÜãìá ðïõ ôïí åíåñãïðïéåß äçìéïõñãéêÜ, áöïý ï èÜíáôïò åßíáé ï óçìáíôéêüôåñïò, áí ü÷é ï ìïíáäéêüò, ÷ïñçãüò ôçò êáëëéôå÷íéêÞò äçìéïõñãßáò. ¼óï ãéá ìÝíá, üóï óõ÷íÜ êé áí åðéêáëÝóôçêá ôïí èÜíáôï, ðïôÝ äåí áðïóêüðçóá óôïí íá ôïí åîåõìåíßóù. Åîïéêåéþèçêá áðü ðïëý íùñßò óôçí éäÝá ôïõ êáé áóêÞèçêá óôïõò ôñüðïõò ôïõ êáé óôéò óõìðåñéöïñÝò ôïõ. Ôþñá ðéá áò öñïíôßóåé áõôüò íá ìå åîåõìåíßóåé, ìÞðùò êé åðáíáêôÞóåé ôï ÷ñÝïò êáé ôïí óåâáóìü ðïõ êÜðïôå ôïõ Ýôñåöá êáé ðïõ ðéá Ý÷åé ÷Üóåé. Èá ëÝãáôå üôé ç êáéíïýñãéá ðïéçôéêÞ óõëëïãÞ óáò áíïßãåôáé óå Ýíá ëéãüôåñï áóöõêôéêü ðåäßï áí ôç óõãêñßíïõìå ìå ôï ðñïçãïýìåíï Ýñãï óáò; Íïìßæù ðùò íáé, áí êáé ìïõ åßíáé êÜðùò äýóêïëï íá ìéëÞóù ãéá ìéá åíüôçôá ðïéçìÜôùí ôüóï êïíôéíþí. Ôï ìüíï ðïõ ìðïñþ íá ðù åßíáé üôé üëá ôá ðïéÞìáôá ôçò óõëëïãÞò, ìïëïíüôé äåí óõíäÝïíôáé ðáñÜ ìüíï óõíáéóèçìáôéêÜ, áôìïóöáéñéêÜ, óõíèÝôïõí ìéáí áðïäñáìáôïðïéçìÝíç åëåãåßá. ¼,ôé ìå öüâï, êÜðïôå êáé ìå ôñüìï, ðåñßìåíá óáí åíäå÷üìåíï íá óõìâåß êáé íá ìïõ óõìâåß, ü÷é ìüíï ôï åßäá íá óõìâáßíåé, áëëÜ ìå Ýêðëçîç äéáðßóôùóá üôé ôßðïôá åíôÝëåé äåí ïñéïèåôåß ôéò áíôï÷Ýò ìïõ, ôßðïôá åêôüò áðü ôç âéïëïãéêÞ
Ðþò èá óõó÷åôßæáôå ôï ðïéçôéêü óáò Ýñãï ìå ôçí ðåæïãñáößá óáò; Ç ó÷Ýóç ìïõ ìå ôçí ðåæïãñáößá åßíáé ðåñßðëïêç. ¼óï ðåñßðëïêç üìùò êé áí åßíáé, íïìßæù üôé ìðïñþ íá îåäéáëýíù êÜðïéåò ðôõ÷Ýò ôçò. ÁðïöÜóéóá íá ãñÜøù ôï ðñþôï ìïõ áöÞãçìá, "Ôùí áãßùí ðÜíôùí" (1992), óå ìéá ðåñßïäï ðïõ áéóèáíüìïõí ðïéçôéêÞ áðñáîßá. Óáí ãéá íá äéáôçñÞóù ôç ó÷Ýóç ìïõ ìå ôç ëåõêÞ óåëßäá êé áêüìá ãéá íá êñáôçèþ óå ìéá êáôÜóôáóç åôïéìüôçôáò. ÐáñÜëëçëá ðßóôåõá üôé ãñÜöïíôáò Ýíá åêôåíÝò êåßìåíï, Þôáí óáí íá Üðëùíá äß÷ôõá -åí ðñïêåéìÝíù äß÷ôõá ôïõ ëüãïõ-, óôá ïðïßá èá ìðïñïýóå êÜðïéá óôéãìÞ íá ðéáóôåß Ýíá øáñÜêé, äçëáäÞ Ýíáò óôß÷ïò. ÃñÞãïñá äéáðßóôùóá ùóôüóï üôé áõôü äåí Þôáí ðáñÜ ìßá øåõäáßóèçóç, ìéá áêüìá ìÝóá óôéò ôüóåò ðïõ óå äéáöéëïíéêïýí óôï ïëéóèçñü ðåäßï ôçò ãñáöÞò. Äéáðßóôùóá äçëáäÞ üôé äåí Þìïõí åíôÝëåé åãþ ðïõ åðÝëåãá ôç ìïñöÞ ôïõ âéùìáôéêïý õëéêïý ðïõ ìå ùèïýóå óôç äéáäéêáóßá ôçò ãñáöÞò, áëëÜ Þôáí áõôü -ôï õëéêü- ðïõ åðÝëåãå êáé åðÝâáëëå åðéôáêôéêÜ ôç ìïñöÞ ôïõ. ¼ôé åãþ áðëþò áðü Ýíóôéêôï êáôáíïïýóá Þ äéáéóèáíüìïõí ôéò áðáéôÞóåéò ôïõ óõãêåêñéìÝíïõ êÜèå öïñÜ âéùìáôéêïý õëéêïý. ¼óï êé áí ìïéÜæåé ìåôáöõóéêü, Ý÷ù ôõöëÞ åìðéóôïóýíç óôç óïößá áõôïý ôïõ õëéêïý, ðïõ ü÷é ìüíï îÝñåé êáé åðéëÝãåé áëëÜ êáé åðéâÜëëåé ôç ìïñöÞ ðïõ ôïõ áñìüæåé. ÌéëÞóôå ìïõ ãéá ôçí êñéôéêÞ êáé ôç äïêéìéïãñáöéêÞ óáò äñáóôçñéüôçôá. Ïýôùò Þ Üëëùò ãñÜöïíôáò êáíåßò êñßíåé ôçí ðåñáóìÝíç êáé ôç óõãêáéñéíÞ ôïõ ëïãïôå÷íßá. ÊáôÜ óõíÝðåéá êÜèå ðñùôïãåíÞò äçìéïõñãéêÞ äéáäéêáóßá -ðïéçôéêÞ Þ áöçãçìáôéêÞ- ðñïûðïèÝôåé Ýíá Üãñõðíï ìÜôé áí ü÷é áêñéâþò êñéôéêÞò, ðÜíôùò áõôåðéóôáóßáò. ¸íáí áêïßìçôï öñïõñü óôçí áñ÷Þ, ìå óõãêå÷õìÝíá ôá üñéá ôçò äéêáéïäïóßáò ôïõ, Ýíáí áäéÜêñéôï êáé ü÷é ðÜíôá åõ÷Üñéóôï, ðëçí üìùò áðáñáßôçôï óõìðáñáóôÜôç óôç äéÜíõóç ôçò Ýñçìçò Ýêôáóçò êáé ìå äéáñêþò ìåôáâáëëüìåíåò áôìïóöáéñéêÝò óõíèÞêåò ðïõ åßíáé ç ëåõêÞ óåëßäá. ÕðÜñ÷ïõí ðåñéðôþóåéò, ùóôüóï, ðïõ ç êñéôéêÞ éäéüôçôá åíüò äçìéïõñãïý äåí áñêåßôáé óôá ôïõ ïßêïõ ôçò êáé ðñïåêôåßíåôáé óôï ëïãïôå÷íéêü ãßãíåóèáé ôïõ ðáñüíôïò, åíßïôå êáé óôá ëïãïôå÷íéêÜ ðåðñáãìÝíá ôïõ ðáñåëèüíôïò. Ç äéêÞ ìïõ "åìðëïêÞ" ìå ôçí êñéôéêÞ, áð' üóï ìðïñþ íá ðù, ìå êÜèå åðéöýëáîç, îåêßíçóå áðü ôç óôéãìÞ ðïõ áéóèÜíèçêá ôçí áíÜãêç íá åðéêïéíùíÞóù ìå ïìïôÝ÷íïõò ìïõ, äåäïìÝíïõ üôé Ýíá ìåãÜëï ðïóïóôü ôçò êñéôéêÞò-äïêéìéáêÞò ìïõ åíáó÷üëçóçò åß÷å íá êÜíåé ðñùôßóôùò ìå ôçí ðïßçóç. Êáé ëÝù íá åðéêïéíùíÞóù ãéáôß ôá êåßìåíÜ ìïõ åßíáé ðåñéóóüôåñï áíôáðïêñéôéêÜ, áðáíôçôéêÜ óôçí åêÜóôïôå êñéíüìåíç ðïßçóç ðáñÜ êñéôéêÜ, åîÜëëïõ åäþ êáé ðïëý êáéñü äåí áó÷ïëïýìáé ðáñÜ ìüíï ìå âéâëßá ðïõ ìïõ êéíïýí ôï áíáãíùóôéêü åíäéáöÝñïí. ¸íáò Üëëïò ëüãïò ðïõ ìå þèçóå íá áó÷ïëçèþ ìå ôçí êñéôéêÞ åßíáé öüâïò ìïõ íá ìç âñåèþ êÜðïéá óôéãìÞ åêôüò êëßìáôïò, èÝëù íá ðù íá ìç âñåèþ Ýîù áðü ôï ðïéçôéêü ãßãíåóèáé, êáèþò åßìáé áðïëýôùò âÝâáéïò üôé ðáñáêïëïõèþíôáò êáíåßò åê ôïõ óýíåããõò ôïõò óõãêáéñéíïýò ôïõ ðïéçôÝò, éäßùò ôïõò íåüôåñïõò, ìüíï ïöÝëç áðïêïìßæåé. Áêüìá êáé áðü ôçí áðåéñßá ôùí ôåëåõôáßùí, áðü áõôü ðïõ åðé÷åéñïýí ìå ôüëìç, ìçí Ý÷ïíôáò ôçí áßóèçóç ôïõ üðïéïõ êéíäýíïõ, ìðïñåß íá ùöåëçèåß. Â. ×áôæçâáóéëåßïõ - ÁÐÅ-ÌÐÅ
H ðïëéïñêßá ôçò Áêñïðüëåùò áðü ôïí Êéïõôá÷Þ óõíÝ÷åéá áðü ôçí ðñïçãïýìåíç óåëßäá
Óôï ìåôáîý ïé ìÜ÷åò äåí Ýðáøáí ïýôå ãéá ìéá ìÝñá. Ïé ðïëéïñêïýìåíïé, âëÝðïíôáò ôï ìðáñïýôé íá åîáíôëÞôáé, óôÝëíïõí ôïí ÌáêñõãéÜííç óôç Äéïßêçóç (17 Íïåìâñßïõ) ãéá íá ôïõò åêèÝóç ôçí êáôÜóôáóç. Ç Äéïßêçóç ðñïóêáëåß ôïí ÖáâéÝñï, ï ïðïßïò äÝ÷åôáé êáé ìå 450 ðåñßðïõ ôáêôéêïýò ìðáßíåé óôçí Áêñüðïëç ôç íý÷ôá ôçò 1çò Äåêåìâñßïõ, öÝñíïíôáò ôá ðïëýôéìá åöü-
äéá. Ç çñùéêÞ åßóïäïò ÷áéñåôßóôçêå ìå áëáëáãìïýò ÷áñÜò. Óôï ìåôáîý ôá ðïëåìéêÜ ðñÜãìáôá óôç ÓôåñåÜ ÅëëÜäá Ýðáéñíáí äõóÜñåóôç ôñïðÞ ãéá ôïí Êéïõôá÷Þ. Ç ýðáéèñïò ÁôôéêÞ, ÷Üñç óôéò åðéôõ÷ßåò ôïõ ÊáñáúóêÜêç, áêïëïõèåß ôç ÓôåñåÜ êáé ç åðáíáóôáôéêÞ öëüãá ðáßñíåé Ýêôáóç ìåôÜ ôç íßêç ôçò ÁñÜ÷ùâáò. Ïé ðïëéïñêçìÝíïé, üôáí Ýìáèáí ôçí ðåñßëáìðñç íßêç, åðé÷åéñïýí ìå áíáðôåñùìÝíï çèéêü Ýîïäï óôéò 6 Äåêåì-
âñßïõ. Ç åîüñìçóç Ýãéíå ìå ôÝôïéáí ïñìÞ, þóôå, áöïý ðÞäçóáí ôçí ôÜöñï êáé îåðÝñáóáí ôá áëëÜ åìðüäéá, ìðÞêáí óôçí ðüëç êáé, áöïý Ýêáøáí óðßôéá êé' Ýóðåéñáí ôïí ðáíéêü, ãýñéóáí óôï êÜóôñï ìå ëÜöõñá êáé áé÷ìáëþôïõò. Ôïí õðüëïéðï ÄåêÝìâñéï ï å÷èñüò åîáêïëïýèçóå íá õðïíïìåýç ôïí ÓåñðåíôæÝ. Êáé ç ðñïóðÜèåéÜ ôïõ áõôÞ áðÝôõ÷å, ìå ôçí áõãÞ ôïõ 1827. Áðü ôï âéâëßï "Ôï 1821 ïé Ìåóïãåßôåò êáé ï ÃéÜííçò ÍôÜâáñçò"