Vol.II Predictions 2024 on Law & Technology

ATHENSLEGALTECH

Τάσεις για το έτος 2024

Δίκαιο & Τεχνολογίες Αιχμής

vol.II

Where Innovation meets the Law.

www.athenslegal.tech

Οδεύοντας προς μία Νέα Τεχνολογική Εποχή

Ησυζήτησηυιοθέτησηςκαινοτόμωνπρακτικών και τεχνολογιών αιχμής στο χώρο της Δικαιοσύνης και η νομοθετική υποδοχή τους έχειενταθείτατελευταίαέτηκαιαναζητάμορφή καιπεριεχόμενο

Η αστραπιαία ανάπτυξη των μοντέλων παραγωγικής τεχνητής νοημοσύνης - όπως το δημοφιλές σε όλους πλέον ChatGPT - το έτος 2023 προσγείωσεαπότοματιςπροσδοκίεςπερί χρόνου διαβουλεύσεως και κοινωνικής ετοιμότητας και προσέθεσε περαιτέρω προβληματισμούςστηδημόσιασυζήτηση, όπως διεφάνη εσχάτως στις διαπραγματεύσεις στο πλαίσιο της ευρωπαικής νομοθετικής πράξης

γιατηνΤεχνητήΝοημοσύνη

Ως προς την εγχώρια πραγματικότητα, η ευρύτερηδιοικητικήεμπειρίααλλάκαιηστενώς οριζόμενη νομική και δικαστική είναι πολλών ταχυτήτων και δημιουργεί ένα αίσθημα

αποπροσανατολισμού - ηπρόσφατηλειτουργία τουψηφιακούβοηθούονόματι mAigov αποτελεί ίσως πυξίδα ψηφιακού ανασχηματισμού για το προσεχέςμέλλον

Αξίζει να σημειωθεί πως αυτή τη στιγμή που γράφεται το προοίμιο και μετά την ανακοίνωση της 6ης Νοεμβρίου 2023 των GPTs ( τη δυνατότητα δηλαδή δημιουργίας προσωποιημένηςεφαρμογής ChatGPT απότο ευρύκοινότωνχρηστών) απότονοργανισμό OpenAI, οι δημοσίως προσβάσιμες νομικές εφαρμογές στηριζόμενες στην ανωτέρω τεχνολογία ( επίτοπλείστονερασιτεχνικέςκαι πειραματικού προσανατολισμού) ξεπερνούν τις εικοσιεννέα (29) χιλιάδες και καλύπτουν 104 χώρες

Στην Athens Legal Tech εκτιμούμεπωςτοέτος 2024 θα αποτελέσει εναρκτήριο έτος εισαγωγήςσεένανμακρύκύκλοανάπτυξηςκαι υιοθέτησης τεχνολογιών αιχμής με οριζόντιο αντίκτυπο

Το τζίνι έχει βγεί από το μπουκάλι. Έχουμε υποχρέωση ως χώρα και ως κοινότητα νομικώνναπροσέξουμετιθαευχηθούμε

Κωνσταντίνος Αναγνωστόπουλος

Director @ Athens Legal Tech

ELTA Greece

Μετάαπόμίαμακράπερίοδοδιερεύνησηςκαιεφαρμογήςτων ζητημάτων της προστασίας των δεδομένων και της ορθής χρήσηςτους, το 2024, τοβάροςμετατοπίζεταιστηνοριοθέτηση και σημασιοδότηση της σχέσης του ανθρώπου με τις αυτοματοποιημένες διεργασίες των τεχνολογιών ΑΙ που χρησιμοποιούντεράστιεςβάσειςπληροφοριώνκαιδεδομένων Η κατανόηση της πολυπλοκότητας αλλά και της προβλεψιμότηταςπουπρέπειναεπιδείξουνοινομοθέτεςκαιοι ρυθμιστές στις κανονιστικές τους παρεμβάσεις στις αναδυόμενεςτεχνολογίεςείναιδυνατόνακαθορίσουνσεμεγάλο βαθμό το πώς αυτές θα εξελιχθούν αλλά και θα εξελίξουν την κοινωνίακαιτιςαγορές. Ηανάγκηγιαεπαναδιαπραγμάτευσηή επαναδιατύπωσητωνβασικώνηθικώναρχώνστηνχρήσηκάθε τεχνολογικούεργαλείουείναιεπιτακτικήχωρίςναπαραβλέπεται ηοικονομικήαξίατωναγορώνπουδιαμορφώνονταιγύρωαπό τιςτεχνολογίεςαυτές Είναιήδηορατήηαπαίτησηγιαειδικούς (νομικούςήπληροφορικούς) πουθααποτελέσουντους AI ethics officers ειδικάσεκρίσιμουςτομείςτουδημόσιουκαιιδιωτικού τομέα. Η χρήση ΑΙ για παραπληροφόρηση στις εκλογικές διαδικασίες, ηεξάπλωσητωναυτοματοποιημένωνδιαδικασιών σε δημόσιες υπηρεσίες και η υπερχρήση chatbots, η δυνατότηταοπτικοακουστικούπεριεχομένουστην generative AI και ο επανασχεδιασμός των ψηφιακών πλατφορμών και των social media θααποτελέσουντιςκύριεςεξελίξεις. Ητεχνολογία συνεχώς εξελίσσεται και οφείλουμε να την παρακολουθούμε χωρίς να την φοβόμαστε αλλά και χωρίς να απεμπολούμε την ευθύνη μας για τα αποτελέσματα της. Προς αυτή την κατεύθυνσηφαίνεται, εξάλλου, νακινούνταικαιοικανονιστικές παρεμβάσειςτόσοστην AI Act, όσοκαιστιςΟδηγίες NIS 1 και 2.

ΣπύροςΤάσσης

Δικηγόρος, LLM - Πρόεδρος, ΈνωσηγιατηνΠροστασίατων ΠροσωπικώνΔεδομένωνκαιτηςΙδιωτικότητας

Although generative AI will continue to dominate the discussion, lawyers in 2024 will come down from that «5-Hour Energy» high and concentrate on AI-powered solutions that can make a real impact on their client’s work They will be in competition with owners of large amounts of copyrighted legal information and knowledge, and with developers that can leverage their proprietary technology with law firm client’s data

Law firms are facing a buyer’s market for legal services, with transactional work down and «run-the-company» litigation going more and more to the lowest bidder (often ALSP’s). Technology can tip the scales in each direction, either enabling traditional law firms to offer better value or enabling small teams of highly specialized individual lawyers to cooperate on projects, passing on cost savings to clients.

We will see more consolidation both among legaltech vendors and among law firms in 2024.

Holger Zscheyge

Managing Director of Infotropic Media, ELTA Treasurer

Οι δομικές αλλαγές που επιφέρει στο συναλλακτικό – και όχι μόνο – βίο η ραγδαία τεχνολογική πρόοδος, αυτονόητα επηρεάζουντοχώροτουδικαίουκαιενγένειτηςδικαιοσύνης. Η πρωτοτυπία των «πυκνών» αλλαγών που σε τόσο βραχύ χρονικό διάστημα ενέσκηψαν, δεν περιορίζονται πλέον στην αλλαγήτουτρόπουλειτουργίαςτηςδικαιοσύνηςήστηνέγερση νέωνερμηνευτικώνζητημάτωνστοπλαίσιοτηςεφαρμογήςτων κανόνων δικαίου. Αντιθέτως, στο βαθμό που οι αλλαγές αφορούντηραγδαίαεξέλιξητης «σκεπτόμενης» τεχνολογίας, τα ανακύπτονταζητήματαφέρνουντον «σύγχρονοΟδυσσέα», τον άνθρωπο του 21ου αιώνα αντιμέτωπο με ένα νέα ταξίδι αυτογνωσίας: Η πραγματική πρόκληση που αντιμετωπίζει το δίκαιοσυνίσταταιστηναποδέσμευσηαπότιςγενικέςπαραδοχές καιτιςσταθμίσειςσεεπίπεδοαξιακόκαιερμηνευτικό, οιοποίες επί πολλές δεκαετίες θεωρούνταν κάτι περισσότερο από δεδομένες και αδιαπραγμάτευτες και στην καθιέρωση ενός ολότελα νέου τρόπου σκέψης. Η πραγματική πρόκληση για το νέοέτοςκαιγιαταόσαέρχονταιείναιστηνπραγματικότηταένα εσωτερικό δίλημμα: Θα φανούν το δίκαιο και η δικαιοσύνη αρκετά «γενναίοι» γιανααντιληφθούνεγκαίρωςτιςπροκλήσεις των καιρών και να αναζητήσουν την κατάκτηση μίας νέας αυτογνωσίας, ενός νέου, επιτακτικά αναγκαίου, αυτοπροσδιορισμού;

ΔημήτριοςΔεβετζής

ΕπίκουροςΚαθηγητήςΝομικής, Frederick University, Εμπειρογνώμων ΔικαίουκαιΤεχνολογίαςΕυρωπαϊκήςΕπιτροπής

Έχουμεμπειπροπολλούστηνεποχήτηςτεχνητήςνοημοσύνης καικινούμαστεστουςιλιγγιώδειςρυθμούςτης Τοσυνταγματικό δίκαιο φαίνεται προς το παρόν να παραμένει εκτός της συντελούμενης περιδίνησης, που παρατηρείται ήδη σε άλλα πεδία, όπως το δίκαιο της πνευματικής ιδιοκτησίας ή το εργατικό δίκαιο. Ωστόσο, η διαπίστωση αυτή δεν είναι παρά επιφανειακή και συγκυριακή Το οργανωτικό μέρος του Συντάγματος, ως πιο «παραδοσιακό», δείχνει πράγματι να ανθίσταται καταρχήν στα κελεύσματα των νέων τεχνολογιών Δεν ισχύει βέβαια το ίδιο και για το κομμάτι των θεμελιωδών δικαιωμάτων, τοοποίοηεπιτελούμενηκοσμογονίαδενμπορεί να αφήσει αναλλοίωτο Συνταγματικά κατοχυρωμένα δικαιώματακαιελευθερίες, όπωςτηςέκφρασης, τουιδιωτικού βίου, η ακαδημαϊκή ελευθερία και η ελευθερία της τέχνης, η προστασία των προσωπικών δεδομένων, αναπόφευκτα θα επηρεαστούναπότανέαδεδομένατηςτεχνητήςνοημοσύνης. Τα δικαστήρια, οιμελετητέςκαικάθεερμηνευτήςτουΣυντάγματος θακληθούνναπροβούνσεεπαναξιολόγησητωνυφιστάμενων δογμάτων και εννοιών, σε νέες σταθμίσεις, που θα οδηγήσουν αναμφίβολα σε μία νέα προσέγγιση κλασικών διπόλων, όπως ιδιωτικό-δημόσιο, δικαιώματα-δημόσιο συμφέρον, ατομική αυτονομία-κρατικόςπατερναλισμός

ΑπόστολοςΒλαχογιάννης ΔΝ , Université Paris-Panthéon-Assas ΜέλοςΣΕΠΕΑΠ

Στην χώρα μας, τα τελευταία 10 έτη, συντελείται αυτό που

ονομάζουμε ευρύτερα, Ψηφιακός Μετασχηματισμός του Δημοσίου ΈχειψηφιοποιηθείπλήρωςηΔιοικητικήΔικαιοσύνη με το έργο του ΟΣΔΔΥ-ΔΔ, το ίδιο συμβαίνει με την απομαγνητοφώνηση των πρακτικών Δικαστηρίων , ενώ παράλληλα είναι σε εξέλιξη η συνολική εφαρμογή του έργου Ψηφιοποίησης της Ροής των Πολιτικών και Ποινικών υποθέσεων, καθώς και το έργο για την "Τηλεδίκη" και το "Ηλεκτρονικό Πινάκιο" . Θεωρητικά, λοιπόν, βρισκόμαστε στη φάση ωρίμανσης αλλά και υλοποίησης του eJustice περιβάλλοντος και απομένει να δούμε πόσο ομαλά ή μη θα αποδεχθούν οι συντελεστές της Δικαιοσύνης την πλήρη εφαρμογή των ψηφιακών αυτών εργαλείων, ώστε να προχωρήσει και η αντίστοιχη ανάπτυξη της Νομικής Τεχνολογίας, που εν τέλει είναι και ο στόχος Τα ζητούμενα όμως, στηνεπόμενηφάσητουόλουεγχειρήματος, είναιπολλά καικάποιααπόαυτάθακληθούμενα «αντιμετωπίσουμε» μέσα στο 2024 Ιδιαίτερηβαρύτητα, λόγωτωνΕυρωπαϊκώνεπιταγών, θα δοθεί τόσο στην εφαρμογή της Τεχνητής Νοημοσύνης στη Δικαιοσύνη (ανωνυμοποίηση/ ψευδωνυμοποίηση δικαστικών αποφάσεων, παροχή αυτοματοποιημένης νομικής βοήθειας, μηχανέςεξειδικευμένηςαναζήτησηςνομολογίαςκλπ.) , όσοκαι στην ασφάλεια των πληροφοριακών συστημάτων και δικτύων που απαρτίζουν το οικοσύστημα του eJustice. Με δεδομένο όμωςότιοουσιαστικότεροςπαράγονταςεπιτυχίας (ήμη) όλων των έργων Ψηφιακού Μετασχηματισμού παραμένει ο ανθρώπινος (όσο τουλάχιστον μιλάμε ακόμη για αμιγώς ανθρωποκεντρικές δομές), θα πρέπει να αποτελέσει προτεραιότηταη «αφύπνιση», ηορθήπληροφόρησηαλλάκαιη εκπαίδευση όλων των συμμετεχόντων στις νέες αυτές τεχνολογίες, καθώςκαιστηνστρατηγικήκαιεπιχειρησιακήτους λογική.

ΑλέξανδροςΓουλές

ΜηχανικόςΠληροφορικής, ΑκαδημαϊκόςΥπεύθυνοςενότητας ΗλεκτρονικήςΔιακυβέρνησης, στοπρόγραμμαΨηφιακάδικαστικά συστήματακαιΤεχνοηθικήτουΕΚΠΑ-ΚΔΒΜ, ΥπεύθυνοςΠωλήσεων ΔημοσίουΤομέα (ΠΥΛΩΝΕΣΕΛΛΑΣ)