نقض حقوق بشر در زندانهاي بگرام و پلچرخي
بازداشت در دست نيست ،چون اين بازداشتگاه با وجود درخواستهاي مکرر ،به استثناي کميتهي بينالمللي صليب سرخ ،به روي همگان ،از جمله کميسيون مستقل حقوق بشر افغانستان ،هيات کمک سازمان ملل در افغانستان ،وکال و ناظران ديگر ،بسته است .اما از طريق زندانيان آزاد شده و نيز بر اساس اطالعاتي که دولت در اثر اقامهي دعوا ناگزير از ارائه شده است ،ميدانيم که نقض دادرسي عادالنه و شکنجه که درباره گوانتانامو به ويژه در چند سال آغازين کار آن گزارش کردهايم ،هنوز در بَگرام يک واقعيت به شمار ميروند.
اوال ،بازداشتيان از امکان دادرسي عادالنه براي تعيين وضعيت و اعتراض به بازداشت خود برخوردار نيستند .در حالي که گروهي از بازداشتيان با اقامهي دعوا در دادگاههاي امريكا خواستار برخورداري از حق اعتراض به بازداشت شدهاند ،موضع دولت اوباما ـ همچون دولت پيشين ـ اين است که بازداشتيان از چنين حقي برخوردار نيستند و دولت ِ نامشخص پايان مخاصمه نگهداري کند .تنها امکا ِن به اصطالح بايد بتواند آنها را تا زمان ِ دادرسي در دسترس بازداشتيان بَگرام ،در اختيار«هياتهاي بررسي وضعيت جنگجويان دشمن» 2است .حمايت اين هياتها از امکان دادرسي قضايي حتا از دادگاههاي مسخرهي بررسي وضعيت جنگجويان 3در گوانتانامو نيز کمتر است .همانند دادگاههاي بررسي وضعيت جنگجويان ،آئيننامهي اين هياتهاي بررسي نيز بازداشتيان را از اطالع از اتهامها ،پرسش از شهود دولت و احضارشهود خود محروم ميکند .بدتر از آن دادگاهها، در اين هياتها بازداشتيان حتا نميتوانند در زمان دادرسي حضور داشته باشند و در طي آن نيز از هيچکس ،حتا از افسران ارتشي غيروکيل ،نميتوانند کمکي دريافت کنند. در نبودِ کامل نظارت و مراقبت مستقل ،تعدي به بازداشتيان در بَگرام فراگير و ظالمانه بوده است .دولت خود اذعان کرده که بازجويان حداقل دو بازداشتي را در بَگرام در زير شکنجه کشتهاند؛ اين دو را از مچ آويزان کردند و در اصل زير کتک کشتند. بازداشتياني که اخيرا آزاد شدهاند ،تاييد کردهاند که تعدي يک رويداد روزمره است. ِ بازداشت دولت به جاي بستن بَگرام ،با تشخيص اين که بازداشتگاه موجود به قصد 2. Enemy Combatant Review Boards 3. Combatant Status Review Tribunals
10