Plats Divers by arhus.roeselare

PLATS DIVERS

Mensen van bij ons komen uit alle hoeken van de wereld. Vaak zijn we buren zonder elkaar te kennen. Verhalen vertellen brengt mensen samen. Kokkerellen en eten doen er een schepje bovenop. Zoveel maakt mensen divers, zoveel maakt hen identiek. Plats Divers laat je proeven van een andere wereld, een andere keuken, veraf en dichtbij.

P1lats

D1ivers

ISBN 9789492515698

Plats Divers

Integratie, onderwijs en ondernemerschap. In ARhus staan kennis delen en inzetten op geletterdheid in al haar vormen centraal. In 2018 stapte het kenniscentrum in Roeselare mee in het driejarig Interreg project SIREE, wat staat voor Social Integration of Refugees through Education and Self Employment. Dit Europees project streeft ernaar de integratie bij mensen met een migratieachtergrond te ondersteunen door actief in te zetten op onderwijs en ondernemerschap. Wat SIREE uniek maakt, is het vertrek vanuit een cocreatieve aanpak. Een vorm van samenwerking waarbij iedereen in elke fase van het project nauw betrokken wordt. Kruisbestuiving in haar puurste vorm. Binnen SIREE werkt ARhus samen met partners uit België, Nederland, Frankrijk en Groot-Brittannië. In de deelnemende secundaire scholen werden leergemeenschappen van leerlingen, leerkrachten en ouders opgericht. Het Plats Divers kookboek is het resultaat van een actie waarbij in de Burgerschool en MSKA ingezet wordt op participatie van leerlingen en ouders met een migratieachtergrond. De betrokken scholen merkten op dat deze ouders de weg naar school vaak niet vinden. Veelal gaat het om onwetendheid omtrent het schoolgebeuren. Om hen de school als een veilige en open plek voor iedereen te leren kennen, werden zowel ouders met als zonder migratieachtergrond uitgenodigd om samen met hun kind een familiegerecht klaar te maken in de schoolkeuken. Samen koken en eten gaf iedereen de kans om zijn verhaal te doen en elkaar beter te leren kennen. In dit boek proef je mee van de kooksessies en maak je kennis met deze mensen via hun unieke levensverhalen. Superdiversiteit in al haar vormen en kleuren maar met één gemeenschappelijke liefde: de internationale keuken. 3

De pretzel-man van Roeselare 4

Emanuel

uit

Roemenië

aast onderwijs richten we ons in SIREE ook op ondernemerschap. Nieuwkomers met de droom een eigen zaak op te starten, worden gematched aan mentoren, ervaren zelfstandigen of ondernemers die hen de kneepjes van het vak aanleren. Emanuel startte via SIREE zijn pretzelzaak, Pretzel King, op in de Sint-Amandsstraat in Roeselare. In Roemenië werkte hij voor een bouwbedrijf dat installaties voorzag in grote villa’s in Europa. Hij moest veel reizen voor zijn werk en besefte dat Roemenië niet de plek was waar hij zijn toekomst wilde uitbouwen. De keuken heeft altijd een centrale plek in zijn leven gehad, maar ook het ondernemersbeestje had hem te pakken. Daarom besloot hij te kiezen voor een eigen zaak. “Ik volgde online lessen en investeerde in cursussen om bij te leren over boekhouden, marketing, etc. In Roemenië had ik ook een mentor die me goed begeleidde. Aan hem heb ik veel te danken. Zo leerde ik ook een businessplan uitschrijven. Toen ik via SIREE in contact kwam met Siska Pannecoucke, projectmedewerker in ARhus, was ik helemaal klaar om de volgende stappen te zetten in mijn opstartproces.” 5

Waarom hij voor pretzels koos? Emanuel droomt ervan pretzels in België in te burgeren zoals frietjes er ingeburgerd zijn. “In Roemenië heb je in elke straat een pretzelzaak. Dit kan ook in België”. In de Roemeense cultuur is het een gewoonte dat trouwfeesten worden terugbetaald door de gasten. Emanuel investeerde het bedrag dat hij zo ontving in zijn pretzelzaak. De locatie van zijn winkel, de Sint-Amandstraat, is puur toeval. Voor hij een zaak had, maakte hij de pretzels klaar in zijn appartementje. Hij heeft het zelf geleerd en als try-out stapte hij naar de manager van de Carrefour met de vraag of hij proevertjes mocht uitdelen. Dat bleek meteen een succes. Omdat hij niet steeds in dezelfde vijver wil vissen, staat Emanuel soms ook op de dindsdagmarkt met proevertjes. En daar, net zoals in zijn winkel, blijkt lekker eten het beste middel om met mensen in contact te komen en aan de praat te geraken. En als hij daarvoor de eerste stap moet zetten, dan doet Emanuel dat met plezier.

Beste smaakliefhebber, Als burgemeester van Roeselare ben ik trots om u Plats Divers te kunnen voorstellen. Een boek waarin zowel de gerechten, de mooie foto’s als de interviews het bindingsmiddel vormen voor deze uitgave. Voeding en gezellig eten behoort tot het DNA van onze stad in onze Vallei van de Voeding: denk maar aan de vele landbouwgronden, de veiling, onze dinsdagmarkt en talrijke horecazaken. Het verheugt me dan ook dat ARhus, samen met de Burgerschool en het MSKA in de potten ging roeren om over verschillende generaties heen dit boek te realiseren. Dit boek getuigt ook van zowel ondernemingszin als van daadkracht: nieuwe wegen inslaan, soms op vlucht voor rampspoed, maar steeds met de wil om te slagen, als door vriendschap te smeden bij het koken. Roeselare staat van oudsher open voor zovele nieuwe ervaringen, ook als de liefde niet alleen door de maag gaat. Op mijn boodschappenlijstje staat alvast het uitproberen van enkele gerechten als het tijd nemen voor een praatje met de mensen uit dit boek. Proficiat met Plats Divers! Kris Declercq Burgemeester Roeselare

Roeselare staat van oudsher open voor zovele nieuwe ervaringen. 9

Ambitie op overschot 10

Hassan uit

Syrië

assan straalt. Al is dat erg zacht uitgedrukt. Keurig netjes gekleed en met een ongekunstelde glimlach die benadrukt wordt door z’n opvallend witte tanden. Geen scrupules, met deze kerel raak je zo aan de praat. Achter dat zichtbare geluk schuilt het besef dat hij zich thuis voelt in Vlaanderen. Veilig ook. Hij verbleef ooit twee maand in een vluchtelingenkamp. Zijn tante, die de Belgische nationaliteit heeft, is hem daar gaan halen. Twee jaar lang woonde hij bij haar tot ook zijn ouders naar hier kwamen wonen. ‘Ik kan slapen, eten, een douchke nemen en werken. Het voelt goed zelf mijn centen te verdienen en mijn vader niet meer tot last te zijn,’ zo verklaart hij zijn charisma.

Volwassen Het valt anderen op dat hij volwassen redeneert voor een jongeman van negentien. Zonder meer is dit een gevolg van zijn benarde voorgeschiedenis. Die maakte hem authentiek en bovenal ambitieus. Bij zijn tante in Antwerpen had hij niet het gevoel in Europa te zijn. De allochtone gemeenschap leeft er haar eigen leven. Dit is niet de uitgelezen plaats om Nederlands te leren spreken of misschien toch: Nederlands met een Arabisch accent. Het is voor velen een veiliger piste, maar dat wilde ik niet. In West-Vlaanderen kiest hij vooral voor Belgische vrienden. Er heerst bij hen minder jaloezie. Bovendien zijn ze best kritisch, wat Hassan toelaat van hen te leren. Zijn zelfvertrouwen vaart er wel bij.

Papa Hassan Zijn familie noemt hem 'papa Hassan' naar zijn opa op wie hij lijkt en wiens naam hij erfde. ‘Ik kende hem amper tien jaar. Zijn dood leek onoverkomelijk, tot ik besefte dat mijn mooiste eerbetoon was naar zijn verwachtingen te leven.’ Hassan gaat ervan uit dat hij de beste wil zijn, iets waar hij zelf niet graag mee uitpakt. Hij verspilt er liever geen woorden aan, maar zorgt ervoor dat anderen dit simpelweg kunnen zien. Trouw aan zijn motto: ‘Niet wat je zegt is belangrijk, maar wie je bent.’ Zijn tijd en energie besteedt hij alleen maar aan activiteiten die een positieve invloed hebben op zijn leven.

“

Niet wat je zegt is belangrijk, maar wie je bent.

Werken! Naast het beheersen van de taal is ook werken een manier om te integreren. Berusten in een systeem van niet werken is voor hem geen optie. Zelf je brood verdienen ziet hij als een verantwoordelijkheid. Net zozeer is het de meest fatsoenlijke weg om je te ontplooien. ‘Ooit droomde ik van een eigen restaurant. Na ernstig over mijn toekomst nagedacht te hebben, is het me duidelijk dat ik beter iets doe met de opleiding houtbewerking die ik volgde. Het zou zonde zijn om die kennis te grabbel te gooien,’ blikt hij vooruit. Na dit gesprek moest hij bekomen van zoveel ernst, het was meteen tijd om wat zot te doen.

Nieuwe mensen Het Syrië van Hassan

Multicultureel

Behulpzaam

Geweldige familie

Mulukhyia, een eeuwenoud recept Ingrediënten

Bereidingswijze

1 fijngehakte ui 800 gr. runderblokjes

• Bak de uien in de 3-4 eetlepels olijfolie. • Bak de runder- of kipblokjes 3-4 minuten aan elke kant. • Voeg voldoende water toe om het vlees te bedekken. • Kook op middelhoog vuur tot het vlees gaar is. • Leg de mulukhyia erbij en roer tot die volledig ontdooid is. • Stoof teentjes knoflook in een andere pan in 1/4 tot 1/2 kop olijfolie tot je die ruikt. Laat ze niet bruin worden. • Voeg de olie en knoflook toe aan de mulukhyia en zet het vuur lager en laat 5-10 minuten sudderen. Kruid af met zout en peper. • Werk af met flink wat citroensap.

of kipblokjes

1 l water 3-4 eetlepels olijfolie 2 zakjes bevroren gehakte mulukhyia elk 400 gr.

peper en zout naar smaak

1 knoflook 1-4 kopjes olijfolie om de knoflook te bakken

Tip van Hans

Je kunt het gerecht serveren met wat kortkorrelige rijst of een pitabroodje

Heimwee naar de buiten 16

Els

uit

België

oerenbedrog. Het woord staat in Van Dale omschreven als ‘zeer doorzichtig bedrog’. Bij Els en haar familie staat het daar mijlenver van: het is een eenvoudig gerecht dat ze sinds haar kindertijd kent. Els groeide op in Kortemark waar ze proefde van de oervlaamse keuken: op het menu stonden worst met appelmoes, witloof in hesp en biefstuk friet. Tijdens een vakantie in Turkije met haar gezin merkte ze tot haar verbazing in het buffet boerenbedrog op. Al werden dezelfde ingrediënten gebruikt, toch had het een totaal andere smaak.

Culinair grenzen verleggen Boerenbedrog kent intussen tal van varianten. Els experimenteert met het klassieke recept door er nieuwe ingrediënten aan toe te voegen. Na elke vakantie komt ze thuis met een assortiment lokale kruiden. Dat maakt het bijzonder. Het kaneelpoeder dat ze aan de broodpudding toevoegt, haalt ze in een Poolse supermarkt omdat het zo anders en beter smaakt dan bij ons. Ook voor het typisch platbrood gaat ze graag langs bij een Turkse bakker. Bij een slager van vreemde origine nam ze eerder voorzichtig een kijkje. De presentatie van de producten is totaal anders dan bij ons. Vlees, vlees en nog eens vlees.

Verlegen? Els runt een krantenwinkel met bakkerij. ‘Ik krijg voornamelijk mensen van allochtone origine over de vloer voor rookwaren en lotto. Veelal houden ze voor de aankoop van voedingsmiddelen vast aan winkels met een aanbod van producten uit hun geboorteland. Ze zijn eerder gereserveerd om een gesprek met mij aan te gaan.’ Vraag is of dit te wijten is aan een onwennig gevoel in een nieuwe omgeving. ‘De diversiteit aan Het België speciaalzaken die we bij van Els ons kennen is voor hen Lekkerbekken Samen een manier om hun cultuur hier te beleven. Voor Gastvrijheid ons biedt dit de opportuniVerbondenheid teit om hun specialiteiten te leren Ontdekken kennen.’

Een economische vlucht Om haar zaak uit te bouwen verhuisde Els van Kortemark naar Roeselare, alhoewel het stadsleven haar minder ligt. ‘Ooit wil ik terug naar het platteland,’ zegt ze overtuigd, ‘alles is er persoonlijker. De stad is tot op zekere hoogte steriel. Er is een niet-ophoudende nervositeit, mensen hebben niet het minste geduld. Het grootschalige zorgt voor een permanente chaos. Wat een verschil, op amper twintig minuten rijden.’ In die zin is het leven en werken dat ze nu kent een bescheiden vorm van een economische vlucht. Om haar zaak uit te bouwen kent Roeselare meer potentieel dan Kortemark.

De Griekse rust Mocht ze echter de volle vrijheid hebben, dan verhuist ze meteen naar Griekenland. De Griekse manier van leven veroverde haar hart tijdens een van de vakanties daar. Mensen zijn er ongekunsteld vriendelijk en er is een rust zoals wij die enkel in een lockdown kennen. Al is er één zekerheid: daar leven zou ook inhouden dat er elke dag Grieks gegeten wordt. Heerlijk. Misschien af en toe een lokale boerenbedrog?

“

Grieken zijn ongekunsteld vriendelijk en kennen een rust zoals wij die enkel in een lockdown ervaren. 19

Boerenbedrog, een stevige ovenschotel Ingrediënten

Bereidingswijze

500 gr. aardappelen 1 witte kool 2 grote uien 4 teentjes look 500 gr. gehakt:

• Schil de aardappelen, kook ze en maak er puree van. Vergeet niet te kruiden. • Snij de witte kool in reepjes, kook en giet af. Stoof de uien en het look tot ze glazig zijn. • Bak het gehakt en kruid het naar wens. • Maak witte saus met boter, bloem en melk en meng die door de gekookte kool. • Vul de ovenschotel in lagen: - gehakt - ketchup - witte kool in saus - puree • Werk af met gemalen kaas en laat garen in de oven

kip of varkensgehakt, naar keuze

Kruiden: peper, basilicum, tijm, oregano, rozemarijn

2 eetlepel ketchup 50 gr. boter 40 gr. bloem 1/2 l melk 100 gr. gemalen kaas

Tip van Hans

Vervang de gemalen kaas door Oud Roeselare-Kaas van 't Groendal.

Tafelen is ook zingen en dansen

Roxana uit

Roemenië

oxana en haar jongere zus Raluca en hun ouders wonen sinds vier jaar in België. Het gezin komt uit Roemenië waar het comfort en de levensstandaard benedenmaats zijn. Haar ouders wilden een betere toekomst voor hun kinderen en besloten om die reden het land te verlaten. Negen jaar geleden emigreerde haar oom naar België waardoor ze hier niet geheel onvoorbereid beland zijn. Toch kwam die grote stap hard aan: alleen al het vinden van een huis is niet eenvoudig. Huiseigenaars kennen argwaan wanneer allochtonen zich aanbieden om een woning te huren. Nederlands is aartsmoeilijk wat voor de ouders nog een groter probleem is dan voor de zussen. Op z’n werk spreekt de papa veelal Frans, daardoor oefent hij het Nederlands onvoldoende. Een echt thuisgevoel heeft het gezin hier niet, toch zijn ze hier perfect gelukkig. Thuis ademt alles Roemenië. Het gemis aan familie is groot.

Warme tradities Roemenen vieren het leven. Tafelen is niet alleen eten, ook zingen en dansen op hun typische muziek hoort erbij. Het zorgt voor een warme band tussen familie en vrienden. Als er iets is wat Roxana hier uit haar thuisland wil binnensmokkelen, dan is het net dat vrolijke gemeenschapsgevoel. Ongetwijfeld dragen ook tradities daartoe bij. ‘Ik droeg nog nooit de traditionele kledij, maar toch vind ik die bijzonder,’ zegt Roxana met een vleugje heimatheimwee.

“

Thuis ademt alles Roemenië. Het gemis aan familie is groot.

Roemenië is bèremooi! ‘In België leven jullie erg individueel,’ merkt ze op, ‘daardoor zijn wij als migranten genoodzaakt mekaar vaker op te zoeken.’ Toch deelt het gezin die vaderlandsliefde maar al te graag met anderen. Raak je met papa en mama aan de praat over hun geboorteland, dan zijn er handen en voeten te kort om alles uit te leggen. Google Translate draait overuren. Al ligt de toekomst van Roxana bij ons in Vlaanderen, toch gaat ze helmaal mee in het enthousiasme: ‘Roemenië is bèremooi!’ Het is een uitspraak die voornamelijk slaat op de mensen en hun volk. Het land zelf biedt een troosteloze aanblik, hier is de infrastructuur zoveel beter en alles zoveel netter, ook dat was een reden om te emigreren. 24

De thuiskeuken De dagelijkse keuken ten huize Baldean is Roemeens. Die staat voor goedgevulde gerechten met veel vlees en groenten. Vlees wordt ook vaak gerookt. Niet alle ingrediënten zijn te vinden in een klassieke supermarkt, daarom is het een zegen dat er in Roeselare een winkel is waar je Roemeense specialiteiten kan vinden. Veelal gebruikt men bij het koken potten in aardewerk of email. In het thuisland staat in veel gezinnen een oventje buiten, een cuptor. Brood staat steevast op het menu, net als allerhande gebak – allemaal uit eigen oven. De dochters eten wel eens frietjes, samen met de Vlaamse vrienden. Eén enkele keer proefde papa van de lokale keuken: toen hij in het ziekenhuis lag. Er wordt beweerd dat er een uitstekend Roemeens middel is om gezond te blijven: Palenca, een sterk drankje met een alcoholpercentage schommelend tussen de 48 en 52%. Wie ’s morgens een glaasje binnenkapt heeft de hele dag overschot aan energie.

Het Roemenië van Roxana

Trots Familie

Palenca

Traditie

Samenzijn

Sarmale, de traditionele Roemeense keuken Ingrediënten

Bereidingswijze

varkensgehakt stukken beenham uien rode paprika olijfolie tomatenpassata rijst witte kool

• Snij de uien en paprika heel fijn en stoof ze in voldoende olijfolie. • Voeg er de helft van de tomatenpassata aan toe en laat rustig pruttelen. Roer tot het mengsel dikker wordt. • Neem de pot van het vuur. • Blijf roeren terwijl je het rauw gehakt en de rijst toevoegt. • Kruid af naar smaak. • Rol de bereiding op in gekookte koolbladen. • Bedek de bodem van een grote pot met koolbladen, leg er de rolletjes op en overgiet met water en de rest van de passata. • Laat een uur garen.

gekookte bladeren van de kool

kruiden: bouillon kruidenmix, zwarte peper, paprikapoeder, zakje cordimen te pentru (Roemeense winkel)

Tip van Hans

Beenham is een leuke extra voor wie ervan houdt.

Weg van het klassieke pad 28

Stefanie uit

België

tefanie zoekt niet bewust andere culturen op. Vakantie is vooral genieten in een andere omgeving. Daar hoort ook het ontdekken van de lokale keuken bij. Al zou ze toch graag eens de sfeer opsnuiven in Thailand, waar nog authentieke stammen leven. Het is zo uniek dat het bij Stefanie een uitzonderlijke nieuwsgierigheid wekt. Misschien komt ze er nog wel eens. Op vandaag kiest ze voor ontspannende vakanties met het hele gezin. Zoals in de zomer van 2018 toen ze voor het eerst samen op vliegvakantie trokken naar het Spaanse Calpé. Het was een legendarische voetbalzomer met memorabele wedstrijden van de Rode Duivels. Maar ook culinair hangt er een heerlijke herinnering aan vast: ze ontdekten er de zuiderse specialiteit Chili con Carne.

Anders? So what! ‘In het dagelijkse leven vind ik het ongelooflijk belangrijk dat mijn kinderen respect hebben, zowel voor anderen als voor bijvoorbeeld materiaal,’ stelt Stefanie formeel, ‘het verdraagzaam zijn tussen mensen onderling is een evidentie. Het maakt niet uit welke huidskleur, godsdienst of nationaliteit mensen hebben, als ze maar op een waardige manier met elkaar kunnen omgaan.’ Met een Russische mama die ze ontmoette aan de schoolpoort heeft ze een fijne band: ‘Al draagt ze een hoofddoek en kent ze een ander geloof, so what.’ Stefanie merkt op dat haar kinderen totaal onbevooroordeeld omgaan met mensen van andere origine. Ze behoren tot een generatie die hiermee opgegroeid is. Steeds meer wordt gesproken over superdiversiteit – het samenleven van een diversiteit van allochtonen en diversiteit van autochtonen. Ongetwijfeld is dit een goede zaak voor de integratie.

‘We zijn er altijd voor onze kinderen’ Stefanie is thuisblijfmama. Ze koos er bewust voor om niet uit werken te gaan en haar dagtaak in het teken van de opvoeding van haar kinderen te zetten. ‘Wij hebben heel wat minder inkomen dan vroeger, maar we zijn veel gelukkiger,’ zegt ze met trots. Die beperking neemt ze er graag bij. Er

“

Verdraagzaam zijn is een evidentie.

altijd kunnen zijn voor je gezin is zonder meer waardevol en valt materieel geenszins te verlonen. Het is een eigenzinnige vlucht uit een maatschappij die alsmaar meer focust op bezit en koopkracht.

Juf mama Binnenkort krijgt dit alles nog een extra dimensie. Stefanie bereidt zich voor op thuisonderwijs voor haar zoon in het lager onderwijs. Iets waar ze heel erg naar uitkijkt. Ook het kennistraject met je kind afleggen is niet alledaags: het brengt hen dichter bij mekaar en maakt dat ze persoonlijke accenten kan leggen die voor hem essentieel zijn. Is dit net niet wat elke ouder beoogt: vanuit de eigen mogelijkheden en beperkingen een op maat gemaakte opvoeding geven voor elk kind?

Het België van Stefanie Verbinding

Liefdevol

Genieten

Respect Rechtvaardigheid

Chili con carne, een stoofpotje uit de Tex-Mex-keuken Ingredienten

Bereidingswijze

(rode) ui rode paprika knoflookteentje olijfolie blokje rundsbouillon rode kidneybonen in chilisaus

•Pel de ui en de knoflook en snipper ze. •Snij de paprika in blokjes. •Stoof dit in twee eetlepels olijfolie op een middelhoog vuur. •Voeg daarbij het gehakt en roerbak tot het vlees doorbakken is. •Los het bouillonblokje op in 300 ml water. •Giet de bouillon het groentenen vleesmengsel samen met de tomatenpuree, tomatenblokjes en laurierblaadjes. Laat een kwartiertje pruttelen op een zacht vuurtje. Roer af en toe om. •Doe er het blik kidneybonen en cacaopoeder of chocolade bij en laat dit opnieuw een kwartiertje pruttelen. •Presenteer op een bord samen met de rijst.

in blik

laurierblaadjes tomatenstukjes met kruiden in blik

tomatenpuree blikje van 70 gr. 2 blokjes pure chocolade of 1 koffielepel cacaopoeder

500 gr. gehakt 3 zakjes rijst

Metallo met een zacht kantje 34

Virgil uit

Roemenië

ange tijd werkt Virgil op een scheepswerf in Roemenië. Hij mist er de stabiliteit om zijn loopbaan uit te bouwen en gaat onder impuls van vrienden die hem voorgingen in het buitenland op zoek naar een betere toekomst voor hem en zijn kinderen. Zijn tocht loopt langs China, Oman, de Filippijnen, Singapore, Duitsland … om uiteindelijk tien jaar geleden in België te eindigen. Op de vraag of hij hier gelukkig is, kaatst hij meteen de bal terug: ‘Mocht dat niet zo zijn, dan was ik hier geen tien jaar gebleven.’ Toch mist hij zijn familie. Eén keer per jaar gaat hij terug. De wekelijkse videobabbel is een rechtstreekse lijn met het vaderland en voelt hartverwarmend. Veel contact met Roemenen die hier verblijven heeft Virgil niet: ‘Ze weten me te vinden als ze me nodig hebben. Vermits ik hier al zo lang ben, ken ik meestal de weg.’ 35

Varken is de beste groente Als metallo moet Virgil tegen een stootje kunnen. Het hoeft geen betoog dat voedzame en energierijke voeding op zijn menu staat. Met groente redt hij het niet, zegt hij lachend. Er is aan hem een vegetariër verloren gegaan. Of het nu Roemeens of Grieks is, het maakt niks uit. Hij voegt er vlotjes aan toe dat hij gewoonweg alles eet. De Roemeense keuken is goed voorzien van brood en bovenal ook vlees. ‘Varken is de beste groente,’ lacht hij. De dagelijkse kost vindt Virgil in de klassieke supermarkt, speciaalzaken voor vreemde voeding zijn veelal duurder.

Werk als sleutel voor de toekomst Virgil is een harder werker en vindt dat zaligmakend. ‘Wie werkt, betaalt voor wie dat niet doet. Veel mensen die een uitkering genieten, eisen geen plaats meer op in de arbeidsmarkt. Dat systeem is niet langer in stand te houden. Het is onze plicht om zelf voor een inkomen te zorgen.’ In opdracht van een interimkantoor hielp hij mensen in fabrieken inte-

Het Roemenië van Virgil

Werken Toekomst

Heimwee

Helpen

Stevige kost 36

greren: het werden 67 jobs in twee en een halve maand. Er is voldoende werk en Belgen moeten weten dat wij hier hun job niet ontnemen. Migranten kiezen voor baantjes die autochtonen minder of niet willen. Het komt erop aan polyvalent te zijn en je aan te passen aan wat je voorgeschoteld wordt. Zijn echtgenote heeft een universitair diploma en is tewerkgesteld in een verffabriek.

“

Mits wat goodwill lukt veel.

Mensen helpen, een missie ‘En ja, ook met discriminatie word ik geconfronteerd, al is dat geen zaak van Belgen alleen. Een Congolees kan ook discriminerend gedrag vertonen,’ stelt hij vast ‘ach, wat maakt het uit, op het eind van de rit zijn we allemaal gelijk.’ Mits wat goodwill lukt veel. Een tijd geleden introduceerde ik in een bedrijf een allochtone medewerker van 61 jaar. De baas was sceptisch omdat de man zich onvoldoende kon uitdrukken. Virgil stelde voor hem te laten werken naast een andere migrant die vlot Engels spreekt. Na verloop van tijd was de bedrijfsleider laaiend enthousiast over zijn nieuwe werknemer die hij de meest uiteenlopende taken kan geven. ‘Mijn vader leerde me mensen te helpen waar dat kan, zonder daarvoor iets in ruil te wensen,’ daarmee zet hij de traditie verder.

Saramura, traditionele Roemeense visserskost Ingrediënten

Bereiding

4 paprika's

• Leg zowel de paprika als de tomaten op de barbecue. • Haal de groenten van de barbecue. • Pel tomaten en de paprika, maar laat hen in hun geheel. • Hak de tomaten. Breng op smaak met peper en zout. • Verwarm de olie op een klein vuur met peterselie en look. • Doe hier de mousse van tomaten bij. • Overgiet op de ontpelde paprika's. • Grill de vis op de barbecue

geel en rood

8 tomaten een bundeltje peterselie 6 teentjes look 250 ml olijfolie vis: oorspronkelijk scrumbia, maar het kan ook met andere vis zoals zalm

Tip van Hans

Je kan hier perfect aardappelen of pasta bij eten.

Divers

bekeken

Aya Sabi, auteur Verkruimeld Land

In dit boek zijn alle goede dingen des levens verzameld: lekker eten, rijke verhalen en mooie mensen. Het toont hoe we met basisingrediënten komen tot een eigenheid waarmee we onszelf en elkaar bouwen. In gerechten, in verhalen, in taal, in reizen, in kruiden. Een heerlijk boek (vrij letterlijk).

Patrick Vandaele directeur Burgerschool - Roeselare Toen mijn collega Katrien in juni 2019 met het voorstel kwam om een kookboek samen te stellen met gerechtjes van over de hele wereld en daarbij de ouders van de school in te schakelen, kon ik alleen maar volmondig ‘ja’ antwoorden. En nu het kookboek hier voor mij ligt weet ik... yes, zo was het bedoeld: mensen over school- en landsgrenzen heen écht met elkaar verbinden! Dit smaakt naar meer…

Miranda Poeze, coördinator en lector keuzetraject Sterker Divers, VIVES Plats divers is een kookboek dat verbindt. De heerlijke gerechten uit verschillende hoeken van de wereld worden geïntroduceerd door persoonlijke verhalen van een diverse groep mensen. De verhalen tonen dat eten in elke cultuur een belangrijke rol speelt. Voor sommigen is eten ook een manier om de band met het thuisland te behouden, voor anderen juist om nieuwe smaken te ontdekken en andere culturen te leren kennen. Door het delen van gerechten en het uitwisselen van verhalen is het bovenal een kookboek dat helpt om elkaar – en elkaars keuken – beter te leren kennen.

Pieter Louagie, directeur MSKA Campus Groenestraat Roeselare De getuigenissen van deze mensen slepen je mee in de reis die ze van hun geboorteland naar hier hebben afgelegd. Een boek vol sappige verhalen die bij momenten aan de ribben blijven kleven. Een rugzak vol tradities wordt gedeeld en vertaald in een verrukkelijk culinair gerecht. Eens je de smaak van één gerecht te pakken krijgt, wil je gewoonweg meer. Een aanrader voor wie ervan houdt zijn grenzen letterlijk en figuurlijk te verleggen. Petje af voor alle mensen die betrokken waren in dit project.

Van Spanje, over Equador naar België

Brian uit

Spanjc

rian kwam samen met zijn gezin van Spanje naar België in 2018. Hij woonde een tijdje in Ecuador maar vond er zijn draai niet omdat hij het leven in Europa miste. Hij en zijn zus willen nooit in Ecuador blijven wonen. Hun droom is om naar hun geboorteplaats in Spanje te verhuizen eenmaal ze afgestudeerd zijn. ‘We voelen ons daar ook helemaal niet veilig. Latijns-Amerika is helemaal anders dan Europa,’ zegt Brian. Toen papa twee jaar geleden werk vond in België, besloot het gezin om definitief naar Europa te verhuizen. ‘Mijn geluk kon niet op!’ vertelt Brian.

Vergeleken met Ecuador zijn de mensen hier vriendelijker. De taal is wel heel moeilijk en zorgt voor veel struikelblokken. Zijn doel is om accentloos Nederlands te spreken. Zijn ultieme droom is in België een carrière als boekhouder uitbouwen. ‘Voor mama is het wel even wennen aan het nieuwe land en de nieuwe cultuur. Maar wanneer ze kookt, is ze vrolijk. Dan maakt ze Spaanse gerechten klaar en haalt ze herinneringen op aan vroeger!’ Dat vinden Brian en zijn zus heel belangrijk. Ze willen nooit vergeten waar ze vandaan komen. Koken betekent heel veel voor het gezin.

“

Mama geeft haar liefde voor onze cultuur met ons mee.

Grootmoeders keuken Als mama vijf jaar oud was, overleed haar moeder. Ze werd opgevoed door haar tantes en haar oma. Toen ook zij vier jaar later overleed, nam mama de moederrol op zich voor haar broers en zussen. Ze was tenslotte de oudste en had geen andere keuze. Toen heeft ze zelf leren koken. Een beetje uit noodzaak, maar daarom niet met minder liefde. Door met haar kinderen samen te koken krijgt ze het warme gevoel van vroeger terug. ‘Zo geeft ze ook haar liefde voor onze cultuur met ons mee. Ze deelt haar recepten niet graag. Voor Plats Divers maakt ze graag

een uitzondering,’ zegt Brian. Omdat ze hier nog niet zo lang wonen, hebben ze nog nooit Belgische gerechten klaargemaakt. In de toekomst zal er vast en zeker eens stoofvlees met frietjes op het menu staan.

Tortilla in het zwembad La Tortilla Española doet Brian denken aan zijn jeugd in Tenerife. Elke zomer gaan ze met de hele familie naar Siam Park, een waterpretpark. Omdat het pretpark haar eigen restaurants heeft, is het verboden om eten mee te nemen van thuis. ‘Wij deden het toch, om een beetje geld uit te sparen,’ vertelt Brian. ‘In onze rugzakken smokkelden we eten mee naar binnen. En raad eens wat er altijd in de mijne zat? Jawel, de Tortilla Española’. Dat waren leuke momenten. Hij kijkt er graag op terug.

Het Spanje van Brian

Veilig

Familie

Jeugd

Zorgen

Herinneringen

Tortilla, een beroemde Spaanse klassieker Ingrediënten

Bereidingswijze

2 grote aardappelen 5 eieren 1 rode paprika 1 grote ui 1 teentje look 100 gr. diepvrieserwten verse oregano paprikapoeder olijfolie peper zout

• Snipper de ui en pers het lookteentje. • Stoof ze zacht aan. • Laat de in blokjes gesneden aardappelen meestoven. • Schil de rode paprika en snij die in fijne blokjes. Doe ze mee in de pan en laat ze samen met de diepvrieserwten meestoven. • Verknip enkele takjes verse oregano fijn en strooi die over de groenten. Kruid af met paprikapoeder peper en zout. Stoof enkele minuten verder op een zacht vuur. • Breek de eieren in een kom, en klop ze los. • Giet het eiermengsel over de groenten en laat de tortilla aan weerszijden garen. Dat duurt ongeveer 10 minuten. • Presenteer op een bord.

Tip van Hans

Neem een kleine pan en laat het op een traag vuurtje stollen met deksel erop, hoe dikker hoe beter.

Samenzijn is het allerbelangrijkste 48

Fairouz uit

Marokko

e goedlachse Fairouz heeft Marokkaanse roots, maar voelt zich Spaans. Haar ouders zijn van Marokkaanse origine, maar zij is geboren in Spanje. Daar woont ze tot haar veertiende. De financiële crisis van 2008 zorgt ervoor dat in de volgende jaren de werkloosheidscijfers in Spanje spectaculair stijgen. Daardoor kan haar vader geen job meer vinden. Zoals veel Spanjaarden besluiten Fairouz’ ouders het geluk ergens anders op te zoeken. Als ze in 2015 in België aankomt, valt het haar op hoe verschillend het hier is in vergelijking met Spanje. Het weer is heel wat minder goed en de mensen gedragen zich ook anders. Ze ervaart dat mensen hier een stuk stiller zijn dan de ‘luidruchtige’ Spanjaarden. In het begin valt het haar lastig

om zich aan te passen aan haar nieuwe land, maar na een paar weken voelt ze zich al wat beter thuis. Ondertussen zijn Fairouz en haar gezin hier gelukkig. Thuis heerst vooral de Marokkaanse mentaliteit. Met haar ouders spreekt ze vloeiend Marokkaans, met haar broers spreekt Fairouz Spaans. Ook heeft ze een multiculturele vriendengroep. Talen zijn voor haar dus geen probleem, al merkt ze op dat haar vader het Nederlands moeilijk vindt. Daar probeert ze hem bij te helpen.

Dromen Fairouz is gelukkig in België. Ze voelt zich hier ook meteen aanvaard. Misschien heeft dat ook te maken met haar open houding. Na een klein jaar in OKAN stapt ze over naar het derde jaar Haarzorg. Al van kleins af aan is ze bezig met haarzorg. Haar poppen krijgen constant nieuwe kapsels want bij haar broers mocht ze dat niet uitproberen. Intussen zit ze in haar zesde jaar Haarzorg en doet ze het nog altijd even graag. Haar toekomst ligt in België. Ze droomt van een eigen kapsalon waar ze volledig haar ding kan doen. ‘Werken in opdracht van iemand anders is niet mijn ding. Ik deel mijn mening soms te pas en te onpas. Dat wordt niet altijd geapprecieerd,’ stelt Fairouz.

“

Harira gaat hand in hand met de Ramadan.

Het Marokko van Fairouz

Gezelligheid Ramadan

Vakantie

Feest

Vrienden

Familie is feest In de zomer trekt het gezin terug naar Marokko om de familie te bezoeken. Dat is altijd een groot feest. Ze heeft vrienden in Frankrijk en Spanje. Onderweg maken ze altijd leuke tussenstops. Voor Plats Divers kiest ze voor een typisch Marokkaans gerecht, namelijk harira. ‘Voor ons gaat dit gerecht hand in hand met de Ramadan, onze jaarlijkse vastenmaand. Die maand eten moslims niet tussen zonsopgang en zonsondergang, naar het voorbeeld van de profeet Mohammed. Ze doen dit om te bezinnen, hun ziel te zuiveren en zich in te leven in de mensen die het minder goed hebben,’ deelt Fairouz. Elke avond tijdens de Ramadan is een feest. Er wordt uitgebreid gegeten, vrienden en familie worden uitgenodigd en er wordt ook samen gebeden. Een traditioneel gerecht tijdens dee Iftar is harira. Deze soep bevat veel vitaminen om de volgende dag weer te kunnen vasten. Voor mij is harira dan ook dé maaltijd die mij doet denken aan gezellig samenzijn met de familie en dat is het allerbelangrijkste.

Harira, Stevige Marokkaanse soep Ingrediënten ¼ bokaal kikkererwten 1 l groentebouillon olijfolie 200 gr. lamsvlees peper en zout 1 ajuinen 1 teentje knoflook snuifje gemberpoeder halve selder 1 koffielepel tomatenpuree beetje paprikapoeder beetje komijnpoeder beetje korianderpoeder beetje ras-el-hanout snuifje cayennepeper 50 gr. groene linzen 2 rijpe tomaten snuifje kaneelpoeder verse koriander voor afwerking Marokkaans brood

Bereidingswijze • Los twee groentenbouillonblokjes op in 1 l water. • Verhit een flinke scheut olijfolie in een grote kookpot. • Snij het lamsvlees in stukken en kruid met peper en zout. • Kleur het vlees in de olie. Bak de stukjes in meerdere porties zodat het vlees niet gaat koken. • Pel en snipper de uien en voeg ze aan het vlees toe. • Kneus en pers de knoflook. • Snij de selder fijn en stoof hem mee met de andere ingrediënten. • Laat de tomatenpuree meebakken. • Kruid met - paprikapoeder - komijn - korianderpoeder - ras-el-hanout - zout - gember - cayennepeper • Roerbak 5 minuten. • Voeg de kikkererwten en droge linzen toe, samen met de in stukjes gesneden tomaten. • Giet er nu de warme groentebouillon bij en laat de harira een uur garen onder een deksel. • Serveer met enkele takjes verse koriander en Marokkaans brood.

Tip van Hans

Probeer het Marokkaans brood zelf te bakken om het nog heerlijker te maken.

Als diversiteit je pad kruist 56

Dymphie uit

België

n een gezin met twee fulltime uitwerkende ouders is het vaak een uitdaging om momenten met het gezin door te brengen. Samen koken en eten is voor Dymphie en haar kinderen dé qualitytime bij uitstek. ‘Al van jongs af aan betrek ik hen in de keuken. Vroeger hielpen ze gehaktballen draaien, maar nu zijn ze oud genoeg om sommige gerechten zelfstandig klaar te maken,’ stelt ze. Haar grootste culinaire inspiratiebron? Zonder twijfel Antonio Carluccio! Hij is het icoon van de lekkere, simpele Italiaanse keuken en de daaraan gekoppelde gezelligheid. Dat smaak je helemaal in de risotto van Antonio.

Eenvoud als basisingredient Voor Dymphie is de internationale keuken geen oefening op zich. Het is ook niet haar doel om op die manier een nieuwe cultuur te leren kennen. Ze wil ongeremd genieten. De Pascale Naessens en Sandra Bekkari’s van deze wereld zijn niet aan haar besteed. ‘Ons leven wordt te veel gewikt en gewogen. Calorieën zijn geen maatstaf om een gerecht klaar te maken. Hoe lekkerder, hoe beter,’ zegt Dymphie. Zuiderse gerechten zoals Tajine vallen zeker in de smaak in haar gezin. ‘Alles in een pot met heerlijke kruiden en je hele huis ruikt heerlijk.’ Daar kan ze echt van genieten.

“

Ons leven wordt te veel gewikt en gewogen.

Ingelegde Turkse citroenen Toen ze op een warme zomerdag ingelegde citroenen nodig had voor een nieuw recept, ging ze op zoek naar de dichtstbijzijnde winkel. Via haar zoekresultaten in Google kwam ze uit op een Turkse kruidenierszaak in Kortrijk. Eenmaal achter het stuur bedacht Dymphie dat ze met haar minirok wellicht niet op een warm onthaal mocht rekenen. ‘Wat zal die winkelier denken?’ vroeg ze zich af. Licht gegeneerd, maar vastberaden stapte ze kortgerokt de winkel binnen, op zoek naar citroenen. De sympathieke Turkse man achter de toonbank verraste haar aangenaam. Haar gêne bleek achteraf

totaal ongegrond, maar kende zijn oorsprong in het onvertrouwd zijn met de ‘andere’ mens. Dankzij deze ontmoeting besefte Dymphie hoe moeilijk het is voor nieuwkomers om elke dag uit hun comfortzone te stappen, met angst voor vooroordelen.

Met andere ogen Plats Divers heeft bij Dymphie en haar gezin heel wat losgemaakt. Haar oudste dochter, Suzanne, kijkt sinds de kookworkshops op een andere manier naar diversiteit. Zo werd ze dankzij Plats Divers geconfronteerd met de taalbarrière die een moeder had tijdens de kooksessie in de Burgerschool. Haar zoon trad op als tolk en vertaalde alles voor de leerkrachten. Daar waar Suzanne zich vroeger de ‘ander’ voelde in een klas met veel culturele diversiteit, besefte ze dat veel van deze leeftijdsgenoten heel wat bagage en verantwoordelijkheid met zich meedragen. En daar heeft ze sindsdien respect voor gekregen.

Het België van Dymphie Gezelligheid

Eenvoud

Onthaasten

Ontdekken

Lekker eten

Risotto, Noord-Italiaanse rijstspecialiteit Ingrediënten 1 l kippenbouillon Veggie? Gebruik groentebouillon.

1 eetlepel olijfolie 75 gr. boter 2 sjalotten, fijngesneden teentje look 275 gr. risottorijst ¾ dl droge witte wijn 50 gr. versgeraspte parmezaanse kaas 200 gr. boschampignons 200 gr. kleine groene asperges 150 gr. pancetta, in reepjes Kan je weglaten indien je een vegetarisch gerechtje wil.

flinterdunne parmezaanschilfers lente-ui volgens smaak Ofwel meegebakken met de boschampignons, ofwel vers als garnituur met een frisse crunchy toets. Geen fan van lente-ui? Bieslook kan ook.

peper en zout of grof zout. Voorzichtig: de bouillon zorgt al voor een zoute smaak.

Bereidingswijze • Breng de bouillon in een pan net niet aan de kook. • Verhit intussen de olie en de helft van de boter in een zware pan. Stoof de ui en het look glazig. • Roer de rijst erdoor tot alle korrels rondom vet zijn. • Giet de wijn erbij en laat die al roerend absorberen. • Voeg een soeplepel bouillon toe en blijf roeren tot het vocht is opgenomen. Blijf al roerend lepels bouillon toevoegen tot de rijst gaar is maar nog beet heeft (minimum 20 à 25 minuten). • Roer er de resterende boter en de parmezaanse kaas door. Breng op smaak met zout en peper en neem de pan van het vuur. Zet een deksel op de pan en laat de risotto voor het opdienen 2 minuten staan. • Maak de boschampignons grondig schoon. • Bak ze aan in pannetje met wat olijfolie, eventueel met wat lente-ui er bij met het groen voor de kleur - kruiden met peper en zout. • Kook de mini groene asperges kort in pan met gezouten water. Giet ze af en laat ze schrikken onder koud water. Snij ze in twee en bak ze even mee met de champignons • Serveer in een kommetje of diep bord en meng er voorzichtig de boschampignons en asperges door. • Werk af met pancetta, parmezaanschilfers, lente-ui of bieslook en wat grof zeezout volgens je smaak. 63

Een tafel vol warmte 64

uit

België

campi Goemerini. Zoek het niet in kookboeken, het is een familiaal bewerkte variant van een recept dat de mama van Ann ooit leerde maken in de KAV(Femma)-kookles. Goemerini verwijst naar Goeminne, de familienaam van haar man en kinderen. Aanvankelijk was het een aperitiefhapje, maar door dusdanig met de ingrediënten te spelen en er tagliatelli aan toe te voegen, werd het een volwaardige maaltijd.

Koken: een gezinsgebeuren Ann en haar man staan in het onderwijs en hebben vier zonen. Tijdens de schoolvakanties is er telkens een van de zonen verantwoordelijk voor het menu. Het snuffelen in kookboeken, het omzetten van de ingrediëntenlijst naar zes personen, boodschappen doen met het gezin en daarbij prijzen en kwaliteiten vergelijken: het hoort er allemaal bij. Een alledaagse activiteit als koken wordt daardoor een belevenis voor het hele gezin. ‘Daar gaan de mannen best wel ver in,’ zegt Ann, ‘nooit eten we twee keer hetzelfde. Ze aarzelen niet om minder gangbare gerechten op te zoeken.’ Zelfs de niet-courante benodigdheden vinden ze in de lokale supermarkt. Ongekende producten nodigen uit om geproefd te worden. Altijd leuk om iets nieuws te ontdekken. Het winkelen bij allochtone speciaalzaken lijkt haar een goed idee, toch kwam het er nog niet van. Ze kent helemaal geen drempelvrees. Toch houdt ze vast aan de klassieke supermarkt omdat het zo makkelijk is om alles in één winkel te vinden.

Gastvrijheid Voor een fluitje van een cent kookt men bij de Goeminnes een potje meer. Ann en haar man komen allebei uit een groot gezin. Het mag bij hen gerust de zoete inval zijn: wie op dat moment voorbijkomt kan zomaar aanschuiven aan tafel. Hun landelijke (t)huis is een plek waar plaats is voor velen. De grote tuin en heel veel tuinstoelen zijn de haast letterlijke vertaling van hun gastvrijheid. Dromen van elders wonen en leven is niet aan de orde. Het honkvaste gevoel wordt gevoed door de warme familieband, niet alleen binnen het gezin

maar ook bij de ooms en tantes, neven en nichten. Hoe belangrijk die nestwarmte is, ervaart Ann in klas: ‘Je voelt het zo als leerlingen die thuis missen. Ik probeer er subtiel op in te spelen. Al stel ik vast dat er geen link is tussen (kans) armoede en culturen: er zijn net zozeer autochtone als allochtone Belgen die het moeilijk hebben.’

“

Er is geen link tussen armoede en culturen.

Het is goed zoals het is Vakantie is lukraak eropuit trekken met de mobilhome, van dorp tot dorp. Een andere wereld opzoeken en ook letterlijk proeven. Toch voelt het heerlijk om terug thuis de oprit op te rijden. Een vlucht uit de werkelijkheid hoeft niet. Het leven hier is goed zoals het is omdat het zo georganiseerd wordt tot het goed voelt. Chaleur is zonder twijfel de eenvoudige leidraad bij dit alles.

Het België van An Familie

De zoete inval

Vakantie

Proeven

De tuin

Scampi Goemerini, familierecept geeft geheimen prijs Ingrediënten

Bereidingswijze

paprika's:

• Snij de sjalot, look, paprika en champignons in kleine blokjes. • Stoof de sjalot en het look aan, voeg er de andere groenten bij, samen met de dille, de cayennepeper en het paprikapoeder. • Roer de room erin en laat je alles op een zacht vuurtje verder sudderen. • Werk af met saffraan en kruid af volgens smaak. • Kook de tagliatelli in gezouten water. • Dep de scampi’s droog. Bak ze vervolgens in een pan met weinig boter. Flambeer eventueel met cognac. • Voeg de scampi’s bij de saus, samen met de tagliatelli.

1 rode, 1 groene en 1 gele

1 netje sjalotjes 1 bol look 750 gr. witte champignons 1 l room boter 500 gr. tagliatelli dille cayennepeper papirkapoeder saffraan peper en zout cognac indien gewenst

32 scampi’s

Kokkerellend elkaar leren kennen 70

Kijana uit

België

ijana zit al enkele jaren in een leefgroep. Als ze negen jaar is, komt ze daar voor de eerste keer terecht. Haar mama heeft het dan al even moeilijk en belandt in een instelling. De druk op het gezin wordt te groot en papa kan de zorg voor Kijana moeilijk alleen dragen. Nadat hij een tijdje ziek is, overlijdt hij op jonge leeftijd. Kijana zou terug bij mama gaan wonen, eenmaal ze zich beter voelt. Jammer genoeg verandert de situatie van mama niet en verhuist Kijana naar een andere leefgroep waar ze tot haar achttiende blijft.

Tikka masala, de sleutel naar verbinding Verhuizen naar een andere leefgroep is niet wat ze wil. Kijana mist haar vorige groep en vindt het moeilijk om nieuwe vrienden te maken. Vooral met één meisje botert het niet meteen. Ze maken voortdurend ruzie en hebben alleen maar discussies. Omdat het uit de hand loopt, zoeken de begeleiders naar een oplossing: de twee meisjes moeten samen koken om elkaar te leren kennen. Ze maken tikka masala klaar, een gerechtje dat het meisje thuis graag eet en klaarmaakt.

Vriendschap tussen de kookpotten De kooksessie werpt vruchten af, want daar beginnen de twee meisjes met elkaar te praten. Dan blijkt dat ze meer met elkaar gemeen hebben dan eerst werd gedacht. De vriendin verloor recent haar moeder en Kijana haar vader. Ze wonen ook allebei al een tijdje in de leefgroep. Sinds die kooksessie wordt hun band sterker en maken ze geen ruzie meer. Ondertussen is het meisje verhuisd naar een andere plek. Soms maakt Kijana tikka massala klaar in de leefgroep. Zo denken we fijnHet België tjes terug aan de tijd van Kijana waarin de vriendin Praten bij ons in de leefgroep Koken verbleef. Dat doet ze Multicultureel met veel plezier.

Vrienden

Verschillen

Chemische gele saus De bereiding van tikka massala vindt ze wel wat vreemd, omdat je yoghurt plots in een warme pan moet doen bij de kip. Kijana kent dit als dessertje of iets wat je eet bij het ontbijt. Ook de kleur lijkt haar wat raar. Dat fel geel ziet er chemisch uit. Gelukkig weet ze nu dat dat door de kruiden komt en maakt ze zich geen zorgen. Sindsdien is ze ook niet bang om meer kruiden te gebruiken in haar gerechten.

De liefde gaat door de maag Voor Kijana is koken een manier van appreciatie tonen en liefde delen. Tikka massala staat voor haar symbool voor samenleven met elkaar. Al te vaak gaan mensen ervan uit dat ze niets met elkaar gemeen hebben omdat ze op het eerste zicht niet op elkaar lijken. ‘We moeten eerst kennismaken vooraleer we een oordeel vellen,’ zegt ze overtuigd. En dat weet Kijana maar al te goed, als ze kijkt naar haar multiculturele vriendengroep. ‘Ik heb veel vrienden en kennissen met roots in Afrika. Ik ben verzot op hun cultuur,’ stelt ze. Ook met mensen die er anders uitzien kan je veel raakvlakken hebben. Van de verschillen kan je alleen maar leren.

“

Van de verschillen kan je alleen maar leren.

Tikka massala, een populair kipgerecht uit India Ingrediënten 2 kippenbillen en 1 kippenwit 1/2 bloemkool 1 plantje koriander 2 rode uien 2 teentjes knoflook 1 eetlepel boter 200 gr. volwaardige rijst 400 gr. tomatenstukjes in blik

420 gr. tikka massala in bokaal

6 dl kippenbouillon 2 eetlepels olijfolie ½ koffielepel kaneelkruiden 1/2 koffielepel kerriepoeder zwarte peper zout

Bereidingswijze • Snipper het knoflook fijn en snij de rode uien in gelijke partjes. • Hak de koriander grof. • Verdeel de bloemkool in roosjes. • Verhit de olijfolie in een grote kookpot en bak de stukken kip 10 à 15 minuten aan alle kanten goudbruin. • Voeg de rode uien en het knoflook toe en laat 1 à 2 minuten meebakken. Overgiet met de tikka masala, de tomatenstukjes en 2 dl water. Laat 30 minuten garen op een zacht vuur. Verwarm intussen de oven voor op 180°C. • Verwarm intussen kort het halve kaneelstokje, het kerriepoeder en zwarte peper in een andere kookpot. • Voeg de rijst toe en overgiet met de kippenbouillon. • Dek af en laat 30 minuten garen op een zacht vuur. • Kook intussen de bloemkool 10 minuten. • Gaar in lichtgezouten water. • Giet af.

Tip van Hans

Verdeel de kippenstoofpot over de borden en serveer met de rijst, de bloemkool en een stuk naanbrood. Bestrooi met de koriander.

Divers

bekeken

Dat ik mezelf vaak ben tegengekomen doorheen dit project is heel zacht uitgedrukt. Ik werkte hier met veel liefde aan mee en werd geraakt door de unieke levensverhalen die meer gemeen hebben dan we zouden denken. Zowel autochtone ouders als ouders met een migratieachtergrond, allemaal hebben ze één doel: een mooie toekomst voor hun kinderen in een veilig land. Ik moest vaak terugdenken aan mijn eerste herinneringen aan school in België. Als zesjarige vluchteling stond ik in 2001 op de speelplaats van de Mariaschool in Krottegem in Roeselare. Met een boekentas vol zenuwen en een buik vol vlinders wandelde ik met grote ogen naar de klas van juf Linda. Ze ontving me met een brede glimlach en toonde me waar ik moest zitten. Ik begreep niets van wat ze zei, maar haar vriendelijke ogen stelden me gerust. Die eerste paar maanden in België leerde ik Nederlands spreken, lezen en schrijven. Ik kreeg extra begeleiding van juffrouw Joke en mijn ouders konden bij haar terecht met allerhande vragen. Ze ging the extra mile en niets was haar teveel. Op kerstavond kregen we zelfs cadeautjes, ook al vieren wij als moslims geen kerst. Ik was blij om na de kerstvakantie ook in de klas te kunnen vertellen wat ik van de kerstman gekregen had. 78

“

'Samen zijn' dat is waar het leven echt om draait.

In mijn latere schoolcarrière bleef ik het treffen met mijn leerkrachten. Ze legden de focus op mijn talenten en geloofden in mijn kunnen. Zo iemand was juffrouw Greet. Al waren mijn punten voor wiskunde niet zo goed, toch verliepen de oudercontacten heel positief. Ik was goed in Nederlands en volgens haar zou ik schrijfster worden. Deze kleine successen gaven mijn ouders een goed en veilig gevoel. Het resulteerde ook in een grote betrokkenheid en interesse in mijn studies. Iets waar ik nog vaak op terugblik en wat me een extra boost geeft wanneer ik twijfel aan mijn plek in deze maatschappij. Doorheen dit project had ik het genoegen om met leerkrachten samen te werken die even hard geloofden in hun leerlingen, als mijn leerkrachten indertijd geloofden in mij. Altijd bereikbaar, betrokken in hun persoonlijke leven en gefocust op de ontwikkeling van de leerling. Als professional luisterde ik geboeid naar hun motivatie voor dit project terwijl ik me soms opnieuw een zesjarige vluchteling voelde. In mijn prille carrière zal dit boek nog lang een hoogtepunt blijven. Daarom durf ik te hopen dat Plats Divers een inspiratie kan zijn voor iedereen die op zoek is naar wat ons met elkaar verbindt, onafhankelijk waar we vandaan komen of welke taal we spreken. Koken, recepten uitwisselen en aan tafel zitten brengt ons terug naar onze kern en geeft weer waar het leven echt om draait: samen zijn. Deniza Miftari, projectverantwoordelijke Plats Divers 79

Van Bagdad naar OKAN 80

Layla uit

Irak

ayla woonde in de Iraakse hoofdstad Bagdad met haar familie tot ze twaalf werd. Omwille van de oorlog waren ze genoodzaakt te vluchten. Via Turkije en Iran kwamen ze België binnen. Eenmaal in Roeselare konden ze niet wachten om zich volop aan het nieuwe leven aan te passen. En dat deden ze: amper een dag later begonnen Layla en haar oudere broer Mustafa in de OKAN-klas. De eerste indrukken van de nieuwe school waren verrassend. In de rij hoorde Layla een Marokkaanse jongen een mopje vertellen aan een Libanees meisje in het Arabisch. Ze dacht:

‘Hoe zal ik hier Nederlands leren, als iedereen Arabisch spreekt?’ Gelukkig kreeg ze in de les meteen een andere indruk. In tegenstelling tot haar tijd in Bagdad is Layla hier opengebloeid. De eerste maanden was ze bang om hier voor altijd te blijven. Toen ze twee jaar later naar haar vaderland terugging, ervaarde ze daar een nieuwe wereld. Mijn Irak is veranderd, dacht ze toen meteen. Eenmaal ze van de luchthaven wegreed, besefte ze dat de rest van haar land niet veel veranderd was. Gelukkig maar.

Sporten op school

“

Layla’s eerste sportles liet een grote indruk na. De leerlingen werden naar de kleedkamer gestuurd om zich om te kleden. Ze snapte er helemaal niets van! In Irak sport men op school in de gewone kleren, dus wist ze niet wat er van haar verwacht werd. ‘Ik keek nogal op toen de meisjes rondom mij zich begonnen om te kleden!’ lacht Layla. ‘Als ik eerlijk ben, waren de eerste weken OKAN niet zo leuk: ik kende nog niemand, ik had nog geen vrienden of vriendinnen en zocht naar excuses om niet naar school te moeten,’ vult ze vervolgens aan. In de eerste weken heeft ze het allemaal gehad: hoofdpijn, buikpijn, noem maar op. Gelukkig geloofde mama haar niet elke keer en leerde ze genoodzaakt haar klasgenoten beter kennen.

Ik zocht excuses om niet naar school te moeten.

Voor het eerst pannenkoeken met chocoladesaus Na anderhalf jaar in de OKAN-klas werd het tijd om een snuffelstage te doen, om uit te zoeken in welke richting ze verder wilde in het middelbaar. Layla kwam naar 2bHVV (Haarzorg-Voeding-Verzorging). Het eerste recept dat ze klaarmaakte tijdens de kooklessen was pannenkoeken met chocoladesaus. In Irak kende ze dat ook wel, maar meestal waren die hartig en gevuld met vlees of groenten. Het was voor haar verrassend dat dit in België een zoet gerecht is. Dat blijft voor haar dan ook typisch Belgisch. Thuis durft Layla wel eens Belgische gerechten klaar te maken. Haar gezin vindt scampi’s en spaghetti heel lekker. Dat zijn heel fijne familiemomenten waar ze met veel plezier voor in de keuken staat.

Papa's meisje Als er iets is dat veel beter is in België dan in Bagdad, dan is het Layla’s band met haar papa. ‘In Bagdad was hij heel afwezig omdat hij veel moest werken. Hij had veel zorgen en deelde toen niet veel met ons. Hier is hij rustiger en heeft hij meer ruimte om bezig te zijn met ons gezin,’ zegt Layla fier. België heeft Layla’s gezin heel goed opgevangen. Daar is ze heel blij om.

Het Irak van Layla

Papa Pannenkoek Familiemomenten

Oorlog Vluchten

Pannenkoeken: Zoet, lekker en eenvoudig Ingrediënten

Bereidingswijze

250 gr. zelfrijzende bloem 500 ml melk 25 gr. suiker 1 zakje vanillesuiker 3 eieren 25 gr. boter

• Zift de bloem in de mengkom. • Maak een kuiltje in de bloem. met een lepel en breek daarin de eieren. • Roer vanaf het midden en trek bloem bij. Voeg 300 ml melk toe. tot je een papje bekomt. • Giet de suiker en vanillesuiker in het kuiltje. • Klop het beslag tot er geen klonters meer zijn. • Voeg de resterende melk toe.

Tip van Hans

Maak je chocoladesaus zelf (100 gr. chocolade, 2 grote lepels suiker, 50 ml room, 50 ml melk, klontje echte boter, samen opwarmen) en werk af met vers fruit, een bolletje ijs, en een schepje advocaat.

Als een andere cultuur triggert 86

Nik

België uit

et een lichte twinkeling in de ogen vertelt Nik dat hij degene is die thuis kookt. Voor hem is het een moment van ontspanning en creatieve expressie. Culinaire uitdagingen zoekt hij maar al te graag op tijdens zijn reizen in het buitenland. Niet alleen op restaurant, maar ook op de lokale marktjes verzamelt hij ingrediënten om er ter plaatse mee te koken. Nik gaat zelfs zo ver dat kruiden en andere producten als souvenir meekomen naar België. Koken volgens het boekje is aan hem niet besteed, experimenteren des te meer. Dit was ook zijn plan van aanpak, toen hij in het ARhus Café tajine van schelvis klaarmaakte.

De stationsgrens voorbij Ook dichter bij huis steekt Nik graag de grens over om van een andere wereld te proeven. Zo is hij vaste klant bij Asalam op het stationsplein en gaat hij geregeld langs bij een aantal lokale handelaars in de Ardooisesteenweg. Het persoonlijke aspect dat in de klassieke grootwarenhuizen vaak ontbreekt, vindt hij hier terug. ‘Wanneer de kruideniers je van tijd tot tijd terugzien, ontstaat er een band,’ stelt Nik. ‘Een band die er ook voor zorgt dat je, door met elkaar te praten, minder alledaagse producten gaat kopen en de ander ook leert kennen.’ Deze mindset draagt ertoe bij een superdiverse samenleving vanzelfsprekend te vinden. Zijn kinderen zien geen verschillen. Iedereen is ‘van bij ons’, in welk land of continent hun roots ook liggen. Net zoals Niks mama hem in het Antwerpen van zijn studententijd liet kennismaken met diverse lokale handelaars, zo nam Nik zijn vrienden ook al mee naar de speciaalzaken in Krottegem. Want ja, dat duwtje in de rug hebben wij, autochtone Belgen, wel nodig.

“

Iedereen is 'van bij ons' in welk land of continent hun roots ook liggen.

Het België van Nik Ontdekken

Reizen

Divers

Culinaria

Ontmoeten

Integratie als wisselwerking Kunnen we stellen dat tweerichtingsverkeer een noodzaak is voor integratie? Ja. Nieuwkomers passen zich aan het nieuwe land, de nieuwe taal en nieuwe cultuur aan. Ook autochtone Belgen conformeren zich voor de steeds diverser wordende samenleving. Het samenleven zou volgens Nik vlotter verlopen wanneer autochtonen het initiatief nemen. ‘Wij zijn het die de nieuwkomers moeten welkom heten,’ zegt Nik. Een eerste stap zetten kan heel oncomfortabel zijn. Net zoals met alle eerste keren, volgt er een tweede keer waarbij alle schroom van de eerste keer van je afvalt.

Tajine van schelvis: vis uit de legendarische pot Ingrediënten 600 gr. schelvishaasje of visfilet van witte vis, zoals kabeljauw

800 gr. mosselen 400 gr. krielaardappelen 1 wit van prei 1 sjalot twee stengels witte selder 8 jonge worteltjes 8 takjes bimbi - brocolli-asperge of 8 roosjes brocoli

1 chilipeper 1 teentje look verse, fijn gesneden koriander 400 ml kokosmelk 1 glas witte wijn 150 ml kreeftenfond 2 koffielepels kurkuma Mag ook meer of minder zijn, naar eigen smaak.

peper en zout

Bereidingswijze • Schil de wortels en laat ze met een stukje groen op zijn geheel, stoom ze samen met de bimbi of broccoli gaar en zet ze apart. • Snij de sjalot fijn en stoof die even aan, samen met de geplette look. Voeg de in julienne gesneden prei en selder toe. • Doe er de gehalveerde krieltjes bij en kruid af met kurkuma. • Blus met witte wijn en kreeftenfond. • Laat even dampen vooraleer de kokosmelk toe te voegen. • Dek de tajine af. • Kruid de vis met peper en zout en maak de mosselen schoon. • Kruid af met peper en zout. • Leg de stukken vis op de aardappelen, samen met de gestoomde wortelen en bimbi. • Dek de mosselen af en laat verder pruttelen. • Dien op in diepe borden en serveer samen met een stukje brood en eventueel wat verse koriander.

Tip van Hans

Varieer met seizoensgebonden groentjes: bloemkool ipv broccoli, pastinaak in de winter, raapjes, pompoen.

Het fornuis wordt versleten 94

Sofie uit

België

ofie kookt steevast vers. Inspiratie vindt ze bij de vleet; zowel online als in de vele uitstekende kookprogramma’s op televisie. Gerechten van bij ons geeft ze graag een zuiderse of oosterse toets door creatief met kruiden en/ of ingrediënten om te springen. De kleuren smaakrijke winkels in de stad hoeft ze daarvoor niet op te zoeken. Ze kent er geen drempelvrees, maar kiest eerder voor het gemak. Klassieke supermarkten hebben een dusdanig divers en uitgebreid assortiment voedingswaren waardoor je net zozeer daar de wereldkeuken kan proeven. Het is een troef dat je er alles onder één dak vindt.

De Thaise Michelin-ster Het stoofpotje, de hesprolletjes met witloof in kaassaus en een spaghetti bolognese, dat is de klassieke Vlaamse keuken waar Sofie mee opgroeide. Toch belet dit haar niet de wereld culinair te ontdekken. Ze kiest graag een restaurant waar de wereldkeuken voorgeschoteld wordt en laat zich dan verrassen. ‘Het is een goede zaak dat nu ook een Thais restaurant een Michelin-ster in de wacht sleepte,’ vindt Sofie. Zelf koken daarentegen is echt genieten. Het is zoveel meer dan alleen maar eten en drinken. Culinair spreken we met de ganse wereld een universele taal. Veelzijdig eenvoudig, maar tezelfdertijd ook complex en soms zeer technisch. Er valt veel over te vertellen, al blijft het aan tafel samenbrengen van mensen, familie en vrienden, hét doel naast de factor gastronomie.

Ongekunsteld met mekaar omgaan Diversiteit loopt niet als een rode draad door het leven van Sofie. Haar vertrouwde omgeving is voornamelijk autochtoon. In het dienstenbedrijf waar ze werkt, worden mensen van uiteenlopende nationaliteiten tewerkgesteld. Vermits zij bij families aan huis werken, heeft ze weinig contact met hen. Wanneer ze de samenstelling van de klas van haar dochter Margot bekijkt, dan stelt ze vast dat de diverse samenleving het nieuwe normaal geworden is. Toch is er nog ruimte om mekaars leefwereld te leren kennen en naar mekaar toe te groeien.

“

De diverse samenleving is het nieuwe normaal.

Meer initiatief Ongetwijfeld moeten initiatieven als Plats Divers bijdragen om Vlamingen dichter bij verscheidenheid te brengen. Een doe-moment als dit, waarbij je samen gaat koken, breekt sneller het ijs. Niet iedereen vertoeft in een omgeving waarin hij of zij het pad kruist van mensen met een vreemde origine. ‘Ik stel vast dat we vandaag meer naast elkaar leven dan met elkaar,’ vindt Sofie. ‘We hoeven daarom mekaars deur niet plat te lopen, maar het is goed kennis te maken om zo de ander te begrijpen.’ Mocht elke ouder bij een schoolfeest een gerecht uit de eigen keuken klaarmaken, dan lijkt dat een leuke manier om mensen bijeen te brengen. Kleinschalige initiatieven zullen ongetwijfeld nieuwe mogelijkheden scheppen om de integratie te bevorderen.

Het België van Sofie

Warmte

Genieten

Fijnproeven

Gezelligheid

Grensverleggend

Waterzooi van kip, de oervlaamse keuken Ingrediënten 5 teentjes look 1 ajuin 4 stengels prei 1 bussel groene selder 7 dikke wortelen 2 l water enkele takjes tijm enkele blaadjes laurier 1 steranijs 1 snuifje gekneusde peper 2 kruidnagels 1 flinke snuif zout 1 kip 600 gr. vastkookaardappelen 2 eieren 6 dl room ½ bussel krulpeterselie enkele dragonblaadjes enkele sprieten bieslook een handvol kervelpluksels

Bereidingswijze • Snipper de ajuinen en pel de teentjes look en doe ze samen in een ruime kookpot. • Pel de ajuinen en snijd ze in vier stukken. Doe ze in de kookpot met de teentjes look. • Spoel de preistengels, de wortelen en de bladeren van de selder grondig onder water. • Snij het groene deel van de preistengels, de blaadjes van de selder en de ongeschilde wortelen grof en voeg ze toe aan de kookpot. • Breng de bouillon op smaak met enkele takjes tijm, enkele laurierblaadjes, 1 steranijs, een snuifje gekneusde peper, de kruidnagels en een flinke snuif zout. Laat alles op een zacht vuurtje koken. • Snij de kip in stukken: de bouten en de filets. Leg de stukken kip in de hete bouillon en laat ze garen. Spoel het karkas van de kip en leg ook dat in de bouillon voor extra smaak. Laat de kip een half uurtje garen in de hete bouillon. • Schil de aardappelen, snijd ze in stukken en leg ze in een pannetje gevuld met water. Kook ze gaar. • Snij de wortelen, de selder en het witte deel van de prei in julienne. • Giet de aardappelen af als ze gaar zijn. • Scheid de eiwitten van de eierdooiers. Giet de room bij de eierdooiers en roer het geheel los. • Zet een nieuwe kookpot op het vuur en leg er de julienne van de groenten in.

100

• Neem een zeef en een soeplepel. Giet de bouillon door de zeef over de groentereepjes in de andere kookpot. Vis er de stukken kip uit en leg ook die bij de groentereepjes. • Giet er de room en de stukken aardappel bij. Breng het geheel opnieuw aan de kook tot de groenten gaar zijn. • Snijd intussen de peterselie, de dragon, de kervel en de bieslook fijn voor de garnituur. • Draai het vuur uit en meng de liaison van room en eierdooiers onder de warme bouillon. Zorg ervoor dat de bouillon niet meer kookt, om te vermijden dat de eierdooiers zouden garen.

Tip van Hans

Je kan ook de kip en de bouillon traag in de oven laten garen in plaats van op het vuur: 1 uur en 15 minuten.

101

De rust van het vertrouwde 102

Virginie uit

België

ls halftijds werkende mama het dagdagelijkse leven aansturen in een gezin met drie kinderen vergt een uitgekiende organisatie. Minstens één maaltijd per dag probeert Virginie iedereen aan tafel te hebben. Het is een moment van nestwarmte. Gsm-toestellen verdwijnen stilzwijgend op de keukenkast. Tijd om te praten met elkaar, daar gaat het om. Soms met een robbertje bekvechten tussen de tieners tot gevolg, maar dat neemt ze er probleemloos bij. Verhalen uit de school, de vriendenkring of zomaar uit het leven komen dan los. ‘Met zijn vijven aan tafel geeft een moeder een kip-met-de-kuikens gevoel,’ stelt ze.

103

Slim inkopen doen Voor Plats Divers maakte Virginie savooikool met rijst klaar. Ze liet zich daarbij inspireren door Goed plan, een inspiratieboek voor drukbezette mama’s van radiopresentatrice Rani De Coninck. Thuis is een deur beschilderd met bordverf. Daarop worden de boodschappen genoteerd. Wie iets nodig heeft, kan aanvullen. Iedereen eet mee, maar denkt ook mee. Strak plannen maakt dat het volstaat om twee keer per week boodschappen te doen. Alles in huis hebben om te kunnen koken zorgt voor rust in het hoofd.

Leve de klassieke keuken Echt vreemde gerechten zijn niet aan de orde. De klassieke keuken overheerst. Daarbij creatief omspringen met ingrediënten en kruiden zorgt voor een fijne afwisseling. Vers staat voorop. ‘Eén keer per week ga ik langs in de hoevewinkel. Ik kies er bewust voor seizoensgebonden plukverse producten. Dat is niet alleen gezond, het voelt ook goed dat dit via de korte keten tot bij ons komt,’ verduidelijkt Viriginie. Het is meegenomen dat dit op de koop toe budgetvriendelijk is. Vreemde speciaalzaken zijn niet meteen aan haar besteed. Het is geen vertrouwd terrein: je kent de mensen en de cultuur niet of nauwelijks en de producten zijn echt helemaal anders. Het zorgt voor een bepaalde drempel. Toch zit daar niet de minste kwalijke bedoeling achter. Een colli om couscous of pita te maken uit de supermarkt hoort er wel af en toe eens bij.

104

Het België van Virginie Nestwarmte Frietjes

Dieren

Geluk

Creatief koken

De geur van thuis

“

Het gezin gaat zelden uit eten, hooguit eens tijdens het verlof. Geregeld zorgen frietjes uit de frituur wel voor de verrassing. Voor langere tijd met vakantie gaan is niet de gewoonte, er moet voor de dieren gezorgd worden. Gelukkig zijn hoeft niet ver gezocht te worden. Zich thuis voelen in smaken en geuren maakt daar deel van uit. Wanneer de kinderen het warme nest verlaten hebben, hoopt Virginie dat ze af en toe naar huis komen om te tafelen. Samen met haar broer doet ze dit ook bij haar ouders, die familiale gezelligheid voelt heerlijk. Soepvlees in rode saus of stoverij, dat is de geur van thuis.

Gelukkig zijn hoeft niet ver gezocht te worden.

105

106

Savooikool met rijst: rol'm op! Ingrediënten 1 savooikool of groene kool 700 gr. gehakt 3 eetlepels paneermeel 2 theelepels mosterd oregano naar smaak takjes tijm 1 eetlepel olijfolie 3 blikken tomaat in blokjes

1 ei 1 ajuin 2 teentjes look peper en zout

107

108

Bereidingswijze • Verwijder de harde buitenste bladeren van de kool. Trek de rest van de koolbladeren voorzichtig los. Snijd de stronken ervan weg, was de bladeren en laat uitlekken. • Breng water aan de kook en laat de koolbladeren gedurende 15 minuten meekoken. Giet ze af en laat goed uitlekken. • Maak het gehakt op met het ei, het paneermeel, de mosterd, peper en zout. • Verdeel het gehakt over één of meerdere koolbladeren. • Rol ze op en leg ze dicht tegen elkaar in een ingevette ovenschotel. Verdeel wat takjes verse tijm over de schotel. • Snipper de ajuin en de lookteentjes en bak ze aan in olie. • Roer er de tomaten in stukjes door. • Kruid met peper, zout en oregano. Giet dit over de koolrolletjes. • Plaats de ovenschotel gedurende 35 tot 40 minuten in een voorverwarmde oven van 180°C. • Serveer eventueel met rijst, quinoa of spelt.

Tip van Hans

Serveer met parelcouscous afgewerkt met paprikapoeder.

109

De wereld is mijn tuin 110

Vivienne uit

Hongarije

ivienne kwam zes jaar geleden uit Hongarije in Vlaanderen terecht. Mama had in haar thuisland financiële moeilijkheden nadat ze haar job verloor. Toen een Belgische vriendin op een bepaald moment een babysitter nodig had, nam ze contact met hen op. Omdat Viviennes mama altijd gedroomd had van een leven in het buitenland, zag ze dit als de uitgelezen kans om de oversteek te maken. Vivienne woonde toen tijdelijk bij haar papa in Hongarije. Eenmaal mama gesetteld was, wilde ze haar dochter bij zich. ‘Ik had niet veel keuze, want ik was vijftien jaar en miste haar,’ zegt Vivienne, ‘de beslissing was snel genomen.’

111

Belgische chocolade Aan haar beginjaren in België houdt Vivienne goede herinneringen over. ‘Ik heb gelukkig nooit te maken gehad met racisme,’ zegt ze opgelucht. ‘Soms durven mensen raar kijken als ze me Hongaars horen spreken met mijn mama, maar dat is het ook.’ Ook al mist ze sommige zaken uit haar vaderland, toch voelt Vivienne zich hier gelukkig. Hongarije inruilen voor België maakte haar indertijd onzeker. Het enige wat ze van België kende was onze lekkere chocolade.

De taal van de liefde

“

De taal was in het begin echt een grote barrière voor Vivienne. ‘Ik kon alleen maar ja, neen en ik weet het niet zeggen,’ lacht ze. Ook het Engels was een uitdaging. Dankzij een Poolse vriendin in de OKAN-klassen werd haar Engels beter. Toen ze een Thaise vriend kreeg is haar taalkennis beter geworden. Hij spreekt alleen Nederlands met haar, waar ze heel dankbaar voor is. Nu kan ze zich heel vlot uitdrukken. Zo goed zelfs dat ze er zich al op betrapte bepaalde woorden uit het Hongaars vergeten te zijn.

Ik kon alleen maar 'ja', 'neen' en 'ik weet niet' zeggen.

112

Thais lief means Thaise keuken Thuis wordt er altijd Aziatisch gekookt, meer bepaald Thaïs. Amper nog Hongaars. Sinds Vivienne haar lief leerde kennen, heeft haar smaak zich ook aan haar nieuwe leven aangepast. Ze eet geen klassieke Belgische keuken en maakt die bijgevolg ook niet klaar. Burgers lust ze niet en brood eet ze ook niet. Thaise gerechten worden vaak klaargemaakt met noedels.

De wereld is mijn tuin Of ze haar toekomst in België ziet? ‘Dat weet ik niet. Ik kan evengoed binnen vijf jaar in Canada zitten. Ik pin me niet graag vast aan één bepaalde plek.’ Momenteel studeert ze graphic design and communications aan MSKA. Ze droomt van een artistieke job als grafisch vormgeefster of tatoeëerder. ‘De wereld is mijn tuin. Het kan alle kanten opgaan!’ sluit ze af.

Het Hongarije van Vivienne Chaotisch

Liefdevol Geduldig

Betrouwbaar Creatief

113

114

Goulash: de Hongaarse nationale maaltijd Ingrediënten 1 kg rundsvlees zenuwstuk schouder in grove stukken

75 cl blanke kalfsfond of kippenbouillon

2 uien 1 bokaal rode paprika's 1 eetlepel bloem 1 snuifje cayennepoeder 1 snuifje komijnpoeder 80 gr. geconcentreerd tomatenpuree 1 scheutje jenever 2 blaadjes laurier 2 takjes verse tijm boter peper zout Griekse pasta verse marjolein zure room

115

Bereidingswijze • Zet een ruime stoofpot op een matig vuur en smelt daarin een klont boter. • Kruid de stukjes vlees intussen met een snuifje zout en wat peper van de molen. • Bak de stukken vlees in de hete boter. Zorg ervoor dat het rundvlees een goudbruin korstje krijgt. Het hoeft binnenin nog niet gaar te zijn. Zodra het vlees een korstje heeft, haal je het uit de pot en leg je het opzij. Zet ook de stoofpot met de aanbaksels van het vlees even aan de kant. • Pel de uien, snij ze middendoor en vervolgens in halve ringen. • Haal de paprika’s uit de bokaal en laat ze uitlekken, snij ze middendoor, verwijder de zaadlijsten en snij de groenten in korte reepjes. • Stoof de uiringen en de reepjes paprika in de pot waarin je het vlees hebt gebakken. Voeg indien nodig een extra klontje boter toe. • Roer de groenten regelmatig om en kruid ze met een klein snuifje cayennepeper en een snuif komijnpoeder. • Roer alles even om, zodat de kruiden meebakken en voeg er dan de tomatenpuree bij. Laat het groentemengsel opnieuw kort bakken. • Strooi wat bloem in de pot, roer om en schenk er een flinke scheut jenever bij. • Flambeer de pot, zodat de smaak van de alcohol verdwijnt. • Voeg de stukjes vlees toe aan de pot en schenk er de kalfsfond (of kippenbouillon) bij.

116

• Kruid met de blaadjes laurier en de takjes tijm. Je kan deze ook samenbinden tot een bouquet garni of kruidentuiltje. • Zet het deksel op de pot en laat de stoofschotel ongeveer 2 uur pruttelen op een zacht vuurtje. Proef en kruid het gerecht naar smaak met wat extra zout en peper. • Verwijder de blaadjes laurier en de takjes tijm. Ze hebben al hun smaak afgegeven.

Tip van Hans

Voeg nog een koffielepel geroosterde paprika toe voor extra pit.

117

Elkaar leren kennen Zonder de medewerking van MSKA Campus Groenestraat en Burgerschool Roeselare, was dit kookboek er nooit gekomen. Beide scholen genieten van een superdiverse leerlingenpoel en willen dit vieren.

‘We zouden dergelijke activiteiten meer moeten doen. Ouders, grootouders en leerlingen uitnodigen voor positieve zaken op school zoals een kookworkshop. Eten en drinken werkt zo verbindend, dat hebben wij echt wel gezien. Nu gebeurt het nog te vaak dat we enkel in de puur schoolse context, en dan vooral nog wanneer er zich problemen voordoen, contact hebben. Dankzij Plats Divers ontstond een persoonlijke, warme band met ouders. De samenwerking werd enorm gesmaakt. De betrokken ouders die we voorheen minder gemakkelijk bereikten, zijn nu gemakkelijker bereikbaar voor schoolse zaken, omdat we elkaar beter hebben leren kennen via de kooksessies op school.’

118

Christelle Sartrys & Simon Lombaert, MSKA

‘Plats Divers was voor ons een middel om ouders met een migratieachtergrond welkom te heten op school. In het verleden organiseerden we verschillende activiteiten, maar toen sloegen we de bal mis omdat we alleen maar focusten op de ouders met een migratieachtergrond. Die ‘voorkeursbehandeling’ viel toen niet echt in de smaak. In dit project trokken we het open naar alle ouders met een hart voor koken, maar we deden een extra inspanning om anderstalige ouders te bereiken door leerlingen gericht aan te spreken. De kooksessies op school waren heel gezellig. Ook het samen tafelen achteraf. Het is zeker een activiteit die we in de toekomst willen herhalen en misschien zelfs structureel zouden kunnen inbedden in het schooljaar.’

Katrien Vandamme & Ann Seye, Burgerschool

Als tip kwam bij beide scholen het volgende aan bod: ken dergelijke projecten toe aan leerkrachten met veel goesting en met een hart voor de internationale keuken. Het enthousiasme van de leerkrachten kan aanstekelijk werken en zorgt voor een goede vertrouwensrelatie waar je later de vruchten van plukt. Het heeft ook geen zin om zo’n engagement op je te nemen als er onvoldoende tijd is om het goed te doen. Werk ook samen met de ouders in plaats van voor hen. Betrek hen bij het uitwerken van hun recepten, de inkopen doen, de organisatie in de keuken. Zo wordt het hun project en niet zomaar een project waaraan ze deelnemen. Zorg voor een groep van zowel ouders met als zonder migratieachtergrond en nodig ook leerlingen uit. Het biedt de mogelijkheid om elkaar op een andere manier te leren kennen en meer begrip te leren opbrengen voor elkaars leefwereld en achtergrond. 119

Dit project is gesubsidieerd door het Interreg 2 Zeeën-Programma 2014-2020, gecofinancierd door het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling. 120

PLATS DIVERS

P1lats

D1ivers

ISBN 9789492515698