Sa ğ l ı k
ÖRNEK PROTEİN YUMURTA Gülşen KAYA
Yumurta; binlerce yıldır bilinen, ucuz, dünyanın her yerinde rahatlıkla üretilebilen, çok çeşitli şekillerde ve kolayca pişirilip tüketilebilen, lezzetli ve besleyici değeri çok yüksek bir besindir.
U Kişi başına yıllık yumurta tüketimimiz 133 adet olup, bu rakam gelişmiş ülkelerde çok daha yüksektir. Türkiye, yumurta tüketiminde dünyada 189 ülke içinde 97. sıradadır. Bu da yumurta tüketiminin ülkemizde oldukça düşük olduğunun göstergesidir.
3. Yüksek ısıda uzun süre kaynatılan yumurtanın sarısındaki demir, beyazındaki sülfür ile birleşerek yumurta sarısının etrafında yeşil bir halka oluşturur (Demir sülfür halkası). Yumurta kabuklu olarak pişirildiğinde 4 dakikada beyazı, 12 dakikada - Dışındaki kabuğunun yerküreyi ve toprağı; tamı katılaşır. - Beyazının suları; 4. Yumurta pişerken akında bulunan ve B - Sarısının ateşi; - Sonundaki boşluğun havayı temsil ettiği- vitaminlerinden biotinin görevini engelleyen, avidin denilen protein doğal özelliğini ni düşünürler. kaybeder. Böylece biotin, metabolizmadaki Erken dönem Hıristiyanlık inancında, ye- işlevini yerine getirebilir. niden doğuşun sembolü olan yumurta, katı ve sert olarak pişirilip dekore edilerek Pas- Yumurta tüketiminden en çok 2-3 saat kalya Yortusu’nda hediye olarak verilmiştir. sonra mideyi terk eder ve vücut bu besin•Yumurtanın % 65. 6’sı su,% 12.1’i prote- den % 95-98 oranında yararlanır. inli maddeler,% 10.5’i yağlar,% 0. 9’u kar- Kişi başına yıllık yumurta tüketimimiz 133 bonhidratlar ve % 10. 9’u mineral madde- adet olup, bu rakam gelişmiş ülkelerde çok daha yüksektir. Türkiye, yumurta tükelerden oluşur. Yumurta proteini yüksek biyolojik değere timinde dünyada 189 ülke içinde 97. sırasahip olup, biyolojik değeri 94’tür. Yumurta dadır. Bu da yumurta tüketiminin ülkemizproteini diğer proteinlerin kalitesini ölçme- de oldukça düşük olduğunun göstergesidir. Yumurta satın alınırken kabuğunun temiz de standart olarak kullanılır. Yumurta A, D, E ve B grubu vitaminleri ile olmasına dikkat edilmelidir. Çatlak ve kırık diğer vitaminleri önemli oranda içermekte- yumurtalar satın alınmamalıdır. Ev koşulladir. Besin kaynaklı vitamin D olarak da ba- rında yumurta buzdolabında saklanmalıdır. lık karaciğer yağlarından sonra ikinci sıra- Çabuk bozulmasını önlemek için kullanılada yer alır. Yumurta vitamin C’yi içermez. cağı zaman yıkanmalıdır. Taze yumurtalar Yumurta C vitamini kaynağı bir besinle (do- paketleme tarihinden itibaren 4-5 haftada mates, yeşil sebzeler, turunçgiller vb. ) tü- veya satın alma tarihinden itibaren 3-4 hafketilirse yapısındaki demirin emilimini ar- ta içerisinde kullanılmalıdır. tırmış oluruz. Bugüne kadar kolesterolü arttırdığı savunulan yumurtanın, son yapılan araştırmalarda, yumurta ile ilgili bildiğimiz ‘kolesterol arttırma özelliğinin’, doğru bildiğimiz yanlışlar arasında yer aldığı ortaya çıktı. Michigan Üniversitesi’nin 15 bin 633 sağlıklı kişi üzerinde yaptığı araştırmaya göre, normalin 4 misli fazla miktarda yumurta alınması halinde bile kan içindeki kolesterol seviyesi yükselmiyor. 1. Yumurtanın proteinleri ısı etkisi ile katılaşır. Yumurtanın akı 60 C’de, sarısı da 70 C’de katılaşır. Isı derecesi arttıkça katılaşma hızı da artar. ygarlığın başlangıcından bu yana yumurta, yaşam sembolü ve verimlilik olarak değerlendirilir. Hatta bazı filozoflar, yumurtayı; dünyanın ve dört elementin sembolü olarak görür.
2. Normal katılaşmış ; fakat fazla pişirilmemiş yumurtanın sindirimi kolaylaşır. 44 Yelpaze Bahçeşehir | 30 Ekim ‘10