saratha 2016.12

¨´ËÁÒ¢‹ÒÇ

สารัตถะ ธันวาคม 2559

www.thaiyogainstitute.com

สารัตถะ ÊÒÃºÑ Þ ¤Ø  ¡Ñ ¹ ¡‹ Í ¹

3

¸Ê¶Ô µ 㹴ǧã¨

4

กวี คงภั ก ดี พ งษ แก ว วิ ฑ ู ร ย เ ธี ย ร ธี ร เดช อุ ท ั ย วิ ท ยารั ต น นพ.ยงยุ ท ธ วงศ ภ ิ ร มย ศ านติ ์ นพ.สมศั ก ดิ ์ ชุ ณ หรั ศ มิ ์

©Ñ ¹ à¡Ô ´ ã¹ÃÑ ª ¡ÒÅ·Õ ่ 9

6

¡ÃÃÁ¡ÒÃ

¤ÇÒÁࢌ Á á¢็ § ¨Ò¡Ë´¹้ Ó µÒ

8

µŒ ¹ äÁŒ ¢ ͧ¾‹ Í

9

ÂÒ¢Ò´͡äÁŒ

10

á¡Œ » ˜ Þ ËÒ´Œ Ç Â»˜ Þ ÞÒ

11

ËÇÒ¹ÅÐÁØ ¹ ÍØ ‹ ¹ ËÑ Ç ã¨

13

¤ÇÒÁ¡µÑ Þ �Ù ¡ µàÇ·Õ

14

ÊÒ¸ÒÃã¹·Ò§·ÃÒÂ

15

¤Ó¢Í§¤ÃÙ

16

...ºÍ¡ãËŒ à ÃÒ໚ ¹ ¤¹´Õ

17

»¯Ô · Ô ¹ ¡Ô ¨ ¡ÃÃÁ 1

·Õ ่ » ÃÖ ¡ ÉÒ

19

กฤษณ ฟ ก น อ ย วรพจน คงผาสุ ข วั ล ลภา ณะนวล วิ ช ชุ ด า เกี ย รติ ถ นอม

ºÃÃ³Ò¸Ô ¡ Òà สุ จ ิ ต ฏา วิ เ ชี ย ร

¡Í§ºÃÃ³Ò¸Ô ¡ Òà ชนาพร เหลื อ งระฆั ง ณั ต ฐิ ย า ป ย มหั น ต ปวริ ศ า จั น ทรา วรรณวิ ภ า มาลั ย นวล วิ ล ิ น ทร วิ ภ าสพั น ธ ศิ ว รั ต น หวั ง จิ ร นิ ร ั น ดร สมดุ ล ย หมั ่ น เพี ย รการ

ÈÔ Å »¡ÃÃÁ

กาญจนา กาญจนากร

ÊÒÃÑ µ ¶Ð

¤Ø  ¡Ñ ¹ ¡‹ Í ¹

นับตั้งแต ๑๓ ตุลาคม ๒๕๕๙ มันไมงายเลยที่เราจะเดินผานความโศกเศรามาได เชื่อเหลือเกินวา เราตางมีเครื่องไมเครื่องมือที่จะจัดการความโศกเศรานี้ในรูปแบบที่แตกตางกันไปที่ไมวาจะเปนรูปแบบวิธีไหน เราตางนำออกมาใชในเวลานี้ เพื่อฉุดตัวเองใหลุกขึ้น และเพื่อประคองผูคนรอบขางใหลุกตามไปดวย ดวยเหตุนี้เองจึงกอเกิดเปนจุลสารฉบับพิเศษฉบับนี้ ที่รวบรวมบทความซึ่งเหลาพี่นองในสถาบัน โยคะวิชาการไดเขียนขึ้น เพราะพวกเราเชื่อในการเขียน จึงเลือกที่จะใชตัวหนังสือเพื่อแสดงออกถึงความ จงรักและภักดี เชนเดียวกับที่ศิลปนใชหัวใจถายทอดความรูสึกนั้นผานปลายพูกันสูผืนผาใบ พวกเราเลือกที่จะใชตัวหนังสือเพื่อทำหนาที่บอกเลาถึงสิ่งที่อยูในใจ ในปณิธานที่จะสืบสานสิ่งที่ พอสอน ในความตั้งใจที่จะแปรเปลี่ยนความโศกเศราใหเปนพลังที่จะกาวเดินตอไป...เดินตามรอยพอ..... และขอสารภาพวานับตั้งแตอานตนฉบับที่สงมาเพื่อลงจุลสารโยคะสารัตถะตลอดมา...ก็อานดวย ความสุขทุกครั้ง แตไมเคยมีครั้งไหนเลยที่อานดวยความรูสึกเชนนี้ คือทั้งปติ ทั้งสุขใจ และอานๆไปก็เหมือน จะมีน้ำมาคลอหนวยตา ดวยซาบซึ้งในตัวหนังสือที่กลั่นมาจากใจผูเขียนทุกทาน ขอบคุณเหลือเกินที่มารวมกันทำในสิ่งนี้ และแมน้ำตาพวกเราจะยังคงไหล แตเชื่อเถิด... วาความเขมแข็งในหัวใจเราไดเกิดขึ้นแลว ขณะที่ความจงรักและภักดีนั้นจะคงอยูตลอดไป ธ สถิตในดวงใจไทยนิรันดร

ภาพ: http://www.bloggang.com/mainblog.php?id=haiku&month=17-12-2013&group=22&gblog=45

2

¹ŒÍÁÃÓÅÖ¡ã¹¾ÃÐÁËÒ¡ÃسҸԤسËÒ·Õ่ÊØ´ÁÔä´Œ 3

¢ŒÒ¾Ãоط¸à¨ŒÒ ¤³Ð¼ÙŒ¨Ñ´·Ó¨ØÅÊÒÃâ¤ÐÊÒÃѵ¶Ð ʶҺѹâ¤ÐÇÔªÒ¡ÒÃ

ภาพ : http://oldwebsite.ohm.go.th/searchsheetlist_en.php?get=1&offset=34290

¸ ʶԵ㹴ǧã¨

ชนาพร เหลืองระฆัง(รุน T7)

13 ตุลาคม วันที่สะเทือนใจผูคนทุกแหงหน ทั้งแผนดินไทย ฉันรูขาวเมื่อไมถึงหานาทีกอนเวลา ที่จะตองทำหนาที่สวนของครูแปลในคอรสครูยาว ใจรวงหลนไปไมรูหายไปไหน ไดแตบอกทุกคนที่อยู ตรงนั้นวาขอตัวไปนั่งเงียบ ๆ พี่อีกคนวิ่งไปรองไห แลว ฉันก็อยากทำอยางนั้น แตทำไมได ไมกลาแมแต จะพูดบอกครูวาเกิดอะไรขึ้น บอกตัวเองวาทำหนาที่ ของตนใหดี ชวงทำสมาธิก็ตั้งใจทำเพื่อพระองคทาน ตอนกลับบาน อยูบนรถไฟฟา ทุกอยาง ดูวังเวง มองไปเห็นแตคนตาแดง ๆ จนฉันไมมองหนา ผูโดยสารคนอื่นอีก พอถึงบานไดมีโอกาสอยูในหอง คนเดียว ก็ปลอยโฮออกมาอยางสุดกลั้น มันก็เปน เรื่องปรกติใชไหม และ ฉันรูวามีคนที่เสียใจรวมกับฉัน อีกเปนสิบ ๆ ลานคน มันโหวง มันลองลอย

4

ÊÒÃÑ µ ¶Ð แมเวลาลวงเลยไปหลายวัน แตก็ไมไดรองไหนอย ลงเลย และ ฉันก็ยินดีจะรองเสียดวย แตความรูสึก ก็ยังไมไดแจมชัดมากวาเปนเพราะอะไร เมื่อไดมาลองใครครวญ ก็พบวา ฉันเปนคน ประมาท ประมาท เพราะรูวารัก แตไมเคยจะ กระตือรือรนที่จะใสใจเรื่องราวของพระองคทาน ตั้งแตเกิด ตั้งแตจำความได ก็มีพระองคทานอยูกับ คนไทยอยางนี้ เปนความเคยชินไปเสียแลว แคมี พระองคทานก็อบอุนใจ แตตอนนี้จะไปเฝารับเสด็จ ที่ไหน จะไมไดเห็นพระราชกรณียกิจในขาว พระราชสำนัก จะไมไดฟงพระบรมราโชวาทจาก ที่ไหน ๆ อีกตอไป ฉันรักในหลวงตรงไหนนะ ฉันคิด เพราะ พระองคทานอยูในทุกที่ โครงการของพระองคทาน แผไปถึงทั่วทุกหัวระแหง ในฐานะที่เปนคนเมืองหลวง เมืองที่เจริญทางวัตถุ ความ เดือดรอนก็มีแตในบริบท ที่แตกตาง จากคนชนบท เราอาจจะไมไดเห็นภาพ ที่พระองคทานไปพัฒนาชีวิตความเปนอยู หรือ พลิกฟนผืนดินใหลืมตาอาปากได แตพระองคทาน ก็ทรงเล็งเห็นทุกขของคนเมืองหลวง และ ปริมณฑล แมจะไมเคยไดรับพระมหากรุณาธิคุณจากพระองคทาน โดยตรง แตถาบริเวณไหนที่พัฒนาขึ้น เจริญขึ้น ประชาชนมีความสุข โดยรวมก็ทำใหทั้งประเทศพัฒนา และ ลดปญหาที่เกิดขึ้นในประเทศลงไปได ไมวาจะ เปนปญหายาเสพติด และ เศรษฐกิจโดยรวม เปนตน ฉันเคยอาศัยอยูแถวทุงครุระยะหนึ่ง ตอนนั้น สะพานภูมิพลเปดใหม ๆ เรียกกันวาวงแหวน อุตสาหกรรม ชวงนั้นตองเดินทางไปแถวสำโรงบอยๆ ซึ่งไมขามแพ ก็ตองใชทางดวน และ ไปกลับ ทุงครุ-อโศก อาทิตยละหลายวัน เพื่อไปเรียนคอรส ครูโยคะ หากตองขึ้นทางดวน ก็จะมีคาใชจาย แตที่สำคัญก็คือรถติด สะพานภูมิพล ทำใหชาวฝงธน ชายขอบกรุงเทพฯ ที่เวลาขับรถกลับบานจะเห็นปาย "ขอตอนรับสูกรุงเทพมหานคร"ไดเขาเมืองไดงายขึ้น พระประแดง-พระรามสาม หางกันแคสะพานกั้น ทุกครั้งที่ไดอยูบนสะพานนี้ จะอิ่มเอมใจ สำนึกใน พระมหากรุณาธิคุณ ความรักในประชาชนของพระองคทาน แผไปอยางทั่วถึง พระองคทานไมใชนักการเมือง ที่จะทำเพื่อหวังคะแนนเสียง หรือ คอมมิชชั่น

5

พระองคทานไมใชบริษัทมหาชน ที่พยายามขยาย กิจการ ใหคนทั้งประเทศใชแตผลิตภัณฑของตน แมจะไปทั่วทุกที่เหมือนกัน แตสิ่งที่ตองการตอบแทน นั้น ไมใชกำไรหรือราคาหุนที่พุงขึ้น แตเปนความสุข ของประชาชน พระองคทาน ไมเหมือนกษัตริยหรือผูนำ ประเทศใดๆ ที่ตองมีทหารลอมหนาลอมหลัง คอยกัน ไมใหใครมาทำราย เพราะพระมหากรุณาธิคุณ และ ความรักที่ทรงมีตอพสกนิกรชาวไทย จากพระกระแส รับสั่งของพระองคทานที่ประทานแกผูสื่อขาวนิตยสาร Look สหรัฐอเมริกา กลาวถึงประชาชนที่มารอรับ พระราชทานประพรมน้ำมหาสังขที่หนาวัดพระแกว เวลาที่เสด็จไปเปลี่ยนเครื่องทรงพระแกวมรกตวา *"เมื่อประธานาธิปดีของทานมาเยือน ประเทศไทย มีพวก FBI และ หนวย รปภ. หอมลอม กันหนาแนนไปหมด จนหาทางเดินไมได ถาฉันมาวัด พระแกวแบบนั้นก็ไมสามารถใกลชิดกับประชาชนได ถาผูคนเบียดกันเขามาใกลเกินไปจะมีคุณยายพูดขึ้นวา "หลีกทางใหในหลวงหนอยเถอะ" คุณยายนั่นแหละ คือ FBI ของฉัน ไมมีสิ่งใด ที่จะขวางกั้นพระองคทานจาก ประชาชน ทรงมองเห็นคนไทยทุกคน จะมีพระมหากษัติรยพระองคไหน ที่นึกถึงความสุข ของประชาชน ไดขนาดนี้ และนาจะพูดไดอยางเต็มปากวา เราตางก็ ไดรับพระมหากรุณาธิคุณจากพระบาทสมเด็จพระเจา อยูหัวกันอยางทั่วถึง ฉันภูมิใจที่ไดอยูในรัชสมัยที่มีพระมหากษัตริยที่ทรงทศพิธราชธรรม เพียงไดเกิดมาบน ผืนแผนดินนี้ ก็รูสึกวาชีวิตมีคุณคาและมีความหมาย ไดเห็นแบบอยางที่ประเสริฐของการดำเนินชีวิต การเปนผูให มองเห็นประโยชนของสวนรวม หากเรา นำพระองคทานมาเปนแบบอยางในการกระทำสิ่งใดๆ ก็ตาม จะทำใหชีวิตไปในทางที่สูงขึ้นไป โดยไม เดือดรอนสังคมและคนรอบขาง แมพระองคทานจะไม อยูกับเราแลว ก็จะยังเหมือนวาทรงดำรงอยู ในใจเรา เสมอ *จากหนังสือพระราชอารมณขัน คนควาและ เรียบเรียงนำเสนอดวยความจงรักภัคดี โดย วิลาส มณีวัต

ภาพ : สมชัย วิพิศมากูล

©Ñ¹à¡Ô´ ã¹ÃѪ¡ÒÅ·Õ่9

วชิรศักดิ์ กิตติพันธุโสภณ(รุน T16)

เราตองเผชิญอยูกับฝนรายที่สุด มาหลาย วันแลว น้ำตาของคนทั้งประเทศยังคงเนืองนอง ไปทั่ว แผนดิน ไมวาจะอยูภูมิภาคไหน ศาสนาใด อายุเทาไร หรือเพศพรรณใดขึ้นชื่อวาคนไทย ทุกคนยังติดอยูใน ภาพฝนรายนั้นดวยกันทั้งหมด และยังมิอาจสะดุงตื่น ลืมตาได ตัวยังคงสั่นเทิ้มเพราะเสียขวัญ ไมมีอะไรจะเปนฝนรายที่ยิ่งใหญ ไปกวาการ สูญเสียพระมหากษัตริยอันเปนที่รักที่สุดของคนไทยทั้ง ประเทศไป พระองคผูซึ่งทรงยอมเสียสละ ความสุขใน พระราชวังแลวเลือกที่จะโนมตัวคุกเขาลงไปนั่งเปอน ดิน เปอนฝุน โดนแดดแผดเผาจนเหงื่อไหล หยดไปทั่ว แผนดิน เพียงเพื่อไปรับฟงเรื่องราวทุกขยาก ลำบาก ของประชาชน พระองคผูซึ่งไมยอมหยุดเดินตลอด70 ปที่ทรงครองราชย

6

ÊÒÃѵ¶Ð แมวาจะตองขามภูเขาสักกี่ลูก แมน้ำกี่สาย ผานพื้นที่ โหดรายอันตรายสักปานใด พระองคก็ฝาฟนดั้นดน ไปใหถึง เพื่อจะไปหาประชาชนที่รักของพระองค และยังทรงรักษาสัญญาตลอดมา สัญญาที่ใหไวกับ ประชาชนวา "เราจะครองแผนดินโดยธรรม เพื่อประโยชนสุขของมหาชนชาวสยาม" สัญญาที่ทำใหพระองคทรงงานหนัก มาตลอดเพื่อจะยืนยันกับทุกคนในแผนดินนี้วา "ถาประชาชนไมทิ้งขาพเจาแลว ขาพเจาจะละทิ้งอยางไรได" พระมหากษัตริยที่เราเรียกทานวา "ในหลวง" ทรงเปนพระเจาแผนดินรัชกาลที่9 ในราชวงศจักรีของเรา จะมีใครเลาบนผืนแผนดิ ไทย นี้จะรูจักดินทุกกอนไดดีเทาในหลวง ทานรูวาจะใช จะแกไข จะแกลง จะพัฒนาดินทุกกอนทุกเม็ดอยางไร ใหฟนคืนกลับมาเปนดินที่ดี จะมีใครเลาที่รูจักดึง หยดน้ำจากเมฆที่ลอยอยูบนฟาใหตกลงมาเปนฝนมา สรางความชุมฉ่ำในวันที่รอนแลง จะมีใครเลารูจัก นำพาสายน้ำทุกสายใหไหลไปหลอเลี้ยงทุกชีวิตบนแผน ดินนี้ไดดีเทาพระองค คงมีแตในหลวงของเราที่ทรงทำ สิ่งมหัศจรรยนี้ได โครงการตางๆของพระองคทานกวา4,000 โครงการ ก็เพื่อใหประชาชนไมอดอยากหิวโหย พระองคทานไมไดหยิบยื่นเงินทองสงใหประชาชนใหติ ดสุขแบบฉาบฉวย ไมไดสรางฝนในอากาศใหหลงเชื่อ ไมไดตองการคะแนนเสียงหรือความรักใดคืนกลับ พระองคทานเลือกที่จะพระราชทานแนวทางแหงปญญ ากับประชาชนเพื่อใหประชาชนของพระองคทานพึ่งตน เองได พอมีพอใชเลี้ยงดูตนเองและครอบครัว ตาม ทฤษฎี "เศรษฐกิจพอเพียง" พระองคทานไมไดสอนใหประชาชน หลงใน วัตถุหรือหลงในความเจริญศิวิไลซที่เปนมายา แตทรง ทำใหประชาชนตาสวางมองเห็นน้ำทาขาวปลาอาหาร เปนของจริงและเปนเรื่องสำคัญ พระองคทานไมมี เวทมนตรหรือของวิเศษใดๆมาเสกใหร่ำรวยในพริบตา ทรงมีแคกลองถายรูป

7

แผนที่ผืนใหญที่ทรงทำขึ้นเองและดินสอในมือ และ ความเพียรพยายาม อุตสาหะที่จะชวยปดเปาทุกขเข็ญ ของประชาชนใหคลี่คลาย เปลี่ยนคราบน้ำตาเปน รอยยิ้ม ยิ้มเพราะสุข สุขเพราะนอนหลับ นอนหลับได เพราะทองอิ่ม เราจึงยังคงเห็นรอยยิ้มที่มีความสุข ในแผนดินนี้ ทรงสรางความสุขใหเรามาเนิ่นนาน ทานเปนดั่งครูที่สอนโดยทรงปฏิบัติใหเห็น ทรงปฏิบัติ ใหประชาชนดูเปนแบบอยางวาพระองคทานเองก็ใช ชีวิตที่มีความสุขแบบพอเพียงเชนกัน ภาพหลอด ยาสีฟน ภาพแทงดินสอ ภาพเสื้อผา ภาพรองเทาที่ ทานทรงใชอยางรูจักคุณคา ภาพเหลานี้มีให ประชาชนพบเห็นอยูเสมอ นั่นคือคำสอนที่มีคาที่ พระองค ทานทรงพระราชทาน ผมไมเคยเจอตัวจริงของในหลวงเลย ตั้งแต เกิดมาผมก็รูจักพระองคทานจากปกสมุดของโรงเรียน ในเหรียญบาทที่แมใหไวซื้อขนมตอนพักเที่ยง ในหนังสือของหองสมุด บนปฏิทินที่แขวนอยูขางฝา บาน ในกรอบรูปที่แมใหเอาพวงมาลัยไปไหว เห็นขาว ทานในทีวีชวงหัวค่ำ คำบอกเลาเรื่องราวของพระองค ทาน ผานปากของครูและพอแม จนโตมาจึงเขาใจวาทานมีพระมหากรุณาธิคุณเพียงไร ทานคือพระมหากษัตริยที่ประทับอยู ทามกลาง ประชาชนของทานเสมอในทุกที่ ทานทรง แผพระบารมีปกเกลาปกกระหมอมประชาชนชาวไทยให รมเย็น แมมีภัยรายใดๆเกิดขึ้นหากทานทรงทราบก็จะ คลี่คลายมลายหายไป เราจึงมีความสุขบนแผนดินนี้ แผนดินของรัชกาลที่9แผนดินธรรมแผนดินทองของ ในหลวง แผนดินของพอซึ่งเราทุกคนเปรียบเสมือนลูก ลูกที่โชคดีเหลือเกิน จนกระทั่ง ในคืนที่ปาฏิหารยไมมีจริง 13 ตุลาคม พ.ศ. 2559 สำนักพระราชวังออกแถลงการณ เวลา19.00น. พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหา ภูมิพลอดุลยเดช มหิตลาธิเบศรรามาธิบดี จักรีนฤบดินทรสยามินทราธิราช บรมนาถบพิตร สวรรคต เสียงร่ำไหดวยความอาลัยดังกึกกองสะทาน หัวใจไปทั่วแผนดิน ความเศราโศกแผขยายไปไมสิ้นสุด แมทุกคนจะทราบดีวาพระองคทานทรงประทับรักษา

ÊÒÃѵ¶Ð พระวรกายที่โรงพยาบาลศิริราชมาตลอดเพราะทรง พระประชวร ประชวรจากการที่ทรงงานหนัก มาตลอดพระชนมชีพ ประชวรจากการอุมชูประชาชน ที่เปรียบเสมือนลูก แมทุกคนจะยอมแลกชีวิตกับสิ่ง ศักดิ์สิทธิ์ เพื่อใหในหลวงทรงอยูกับประชาชนตลอดไป จนถึงพระชนมมายุ120 พระชันษา ดั่งที่พระองคทรง เคยตรัสไว แตก็ไมอาจตอรองกับสิ่งที่เปนสัจธรรมได ตอนนี้พระองคก็ทรงไดพักพระวรกายแลว พักอยูในพระบรมโกศทองคำที่งดงามประดิษฐานที่พระ บรมมหาราชวัง แตผมยังเชื่อเหลือเกินวาที่ๆพระองคมี ความสุขที่สุดนั้นก็คือ การที่พระองคไดประทับอยู ทามกลางประชาชนอันเปนที่รักของพระองคตางหาก แมวาที่อื่ๆจะงดงามเพียงใดก็ตามก็เทียบกันกับ ประชาชนอันเปนที่รักของพระองคทานไมไดเลย ผมสัญญากับตัวเองวา จะยึดถือพระองค ทานเปนแบบอยาง จะรักษาความซื่อสัตยสุจริต เหมือนดั่งที่ทรงรักษาสัญญากับประชาชนวาจะไมละ ทิ้งประชาชนมาตลอด70ปที่ทรงครองราชย จะ ประหยัดและใชชีวิตพอเพียงเลี้ยงดูครอบครัวดวยความ เพียร อุตสาหะไมยอทอตออุปสรรค และมอง ประโยชนของชาติบานเมืองกอนประโยชนสวนตน ผมไมรูวาจะไดเกิดมาเปนขารองพระบาท ของพระองคในทุกชาติอยางที่ตั้งใจไวหรือไม รูแตวา ในชาตินี้เวลานี้จะทำหนาที่ของพสกนิกรที่จงรักภักดี ตอพระองคทานดวยการดำเนินรอยตามสิ่งที่ทรงสอน และทรงปฏิบัติใหเห็นเปนแบบอยางตลอดมา จะดำรง ไวซึ่งชาติ ศาสนา พระมหากษัตริย จะขอเปนขา รองพระบาทของพระองคทานในชาตินี้ใหดีที่สุด สมกับเปนพสกนิกรที่เกิดในรัชกาลที่9 ของ พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช มหิตลาธิเบศรรามาธิบดี จักรีนฤบดินทร สยามินทรา ธิราช บรมนาถบพิตร ดวยเกลาดวยกระหมอม ขอเดชะ

8

ÊÒÃѵ¶Ð 45 วันผานมาแลว น้ำตายังคงหลั่งเปนระยะๆ เมื่อมีโอกาส ไดเห็นพระบรมฉายาลักษณ หรือภาพเคลื่อนไหวตางๆ ของพระองคทานในอดีต รวมถึงเมื่อฟงเพลงตางๆ ที่เหลาศิลปนผลิตออกมาใหเราไดรวมดื่มด่ำไปกับ ความระลึกถึงของความผูมีความสามารถ (ในการ เรียกน้ำตาจากฉัน) อันที่จริง น้ำตาที่หลั่งไหลมาเพื่อพระองค ทาน มีมานานแลว ทุกครั้งที่ไดเห็นพระองคทานเสด็จ ออกจากหองพักที่โรงพยาบาลศิริราช เสด็จแปร พระราชฐาน หรือแมกระทั่งเมื่อเพลงสรรเสริญ พระบารมีในโรงหนัง ชวนใหนึกถึงเนื้อเพลงทอนนึง ที่คุณธงไชย แมคอินไตย ไดรองไว “แคไดชมพระบารมี ก็ยิ้มทั้งน้ำตา” เปนน้ำตาแหงความปลาบปลื้ม ที่ไดชื่นชม พระบารมี ไดเห็นวาพระองคทานมีพระพลานามัย และ เกษมสำราญ แตหลังจากพระองคทานจากไป ก็สัมผัสถึงความรูสึกไดอยางงายดายวา น้ำตาที่ไหล ออกมานั้น ไมเหมือนเดิม

ภาพ :สุจิตฏา วิเชียร (รุน T8)

¤ÇÒÁࢌÁá¢็§ ¨Ò¡Ë´¹้ÓµÒ

เพ็ญนภา เสนหลักษณา (รุนTS22)

9

เรามักคิดวาการรองไหคือการแสดงความ ออนแอ เคยถามตัวเองเหมือนกันวา..นี่เรารองไห เพราะความ ออนแออยางนั้นหรือ คิดทบทวนหลาย ครั้งหลายครา ถามตัวเองแลวไดคำตอบวา มันไมนา จะใช.. เรารองไห เพราะคิดถึงพระองคทาน นั่นไมใชความออนแอ เรารองไห ดวยความปลื้มปติ เมื่อมีใครทำอะไรดีๆ ใหเราไดระลึกถึงพระองคทาน ซึ่งนั่น ก็ไมใชความออนแอ แตไมวาจะดวยความรูสึกอยางไร สิ่งที่เรา เห็น แมจะทำใหหลั่งน้ำตา แตฉันก็เขมแข็งขึ้นทุกครั้ง ที่ไดดู เขมแข็งที่จะอดทนตอความเหนื่อยยาก เขมแข็งตออะไรรายๆ ที่ผานเขามา และเขมแข็งใน การจะทำอะไรดีๆ ใหไดอยางที่ “พอ” ทำ

ภาพ :https://top0000.wordpress.com/2014

µŒ¹äÁŒ¢Í§¾‹Í

สุจิตฏา วิเชียร(รุน T8)

สิ้นเสียงสัญญาณโรงเรียนเลิกแลว เด็กนอย เดินเรียงแถวกันออกมาจากรั้ว บางสะพายเป บางถือ ขวดน้ำ และบางคนก็มีผาเช็ดหนากลัดไวบนไหล ตัวเล็กตัวนอยเดินหยอกลอ เดินเลนกันอยางเปน ธรรมชาติ ฉันนั่งมองภาพเหลานี้ไดไมรูเบื่อ วัยเยาว วัยแหงความสดใส วัยแหงความไรเดียงสา ที่เปรียบ เสมือนผาขาว อยูที่วาผูใหญอยางเราๆ จะแตงแตม สีอะไรลงไปในผาแตละผืน ฉันรักที่จะมองภาพเหลานี้ รักในการทำงาน รวมกับเด็กๆ และขอบคุณทุกโอกาสเสมอมาที่ทำให ไดมาอยูตรงนี้ เพราะมันชางเปนการงานที่นำมา ซึ่งความสุขใจ แมในบางชวงเวลาที่เราหารอยยิ้มจาก หัวใจไดยากเหลือเกิน

10

ÊÒÃѵ¶Ð เหมือนเชนวันนั้น... วันที่ ๑๓ ตุลาคม ๒๕๕๙ วันที่แผนดิน สะเทือนในหัวใจไทยทุกดวง ทันทีที่ไดทราบขาว การสูญเสียครั้งยิ่งใหญในประวัติศาสตรชาติไทย น้ำตาเออทน อยางที่ไมอาจตานทานไหว ในตอนนั้นฉันแทบหมดแรงที่จะกาวไป แมเตรียมใจไว แตเมื่อเหตุการณเดินทางมาถึงก็ยังไมอาจตั้งรับได ในชวงเวลานั้นเพียงสิ่งเดียว ที่ทำใหฉันลุกขึ้นมาได นั่นก็คือคำวา 'หนาที่' กับหนาที่ที่ไดรับมอบหมายมากอนหนานี้ ในการสอนโยคะใหเด็กนอยยี่สิบกวาชีวิตในวันรุงขึ้น มันเปนเสนบางๆ ระหวางการเสียใจอยาง ที่สุด แลวทรุดกองแทบพื้น กับการแปรเปลี่ยนความ เสียใจที่มากมาย ที่แนนอนวายอมมาจากความรัก ความเทิดทูน เหนือยิ่งสิ่งใด ที่เราตางมีตอพระบาท สมเด็จพระเจาอยูหัว รัชกาลที่ ๙ ในหวงเวลานั้น ทามกลางความมืดมิด แสงเพียงหนึ่งเดียวที่ยังกระจางชัด ดั่งแสงเทียนที่สอง ทาง คือภาพของพระองคทานที่ทรงงานอยางหนัก ตลอดมา ไมวาจะแดดรอน จะฝนตก หรือหนทาง ทุรกันดารเพียงใด พระองคไมเคยยอทอ แลวในวันนี้กับหนทางขางหนาที่แมหวาด หวั่น ฉันพร่ำถามตัวเองซ้ำๆ วาแลวทำไมเราจะเดินไป เองไมไดเลา ปาดน้ำตา แลวลุกขึ้นยืนเถิด กาวเดิน ตอไป...กาวตอไป เพราะพอเดินนำใหเราเห็นมา แสนนานแลว ...แลวการสอนในวันนั้นของฉันก็ผานไปได ผานวันนั้นมาจนวันนี้ เปนเวลาหนึ่งเดือน กวาแลวที่พระองคทานจากไปแตภาพของพระองคทาน กลับยิ่งกระจางชัดกลางใจ ยิ่งมองไปทางไหนจะยิ่งได เห็นภาพพระราชกรณียกิจอันมากมาย ที่หลั่งไหลมา สูการรับรู ใหยิ่งตื้นตัน วาพระองคทรงทำเพื่อ ประชาชนของทาน ดวยความรักอันมากมาย แลวเรา เลาจะตอบแทนพระองคไดอยางไร

11

ในนามของลูกที่ไดชื่อวากตัญู คงไมมีการทดแทนใดจะดีไดมากไปกวา การนำคำสอนของพอ ทั้งถอยคำ หรือทั้งการกระทำที่พอทำเปนแบบอยางมาตลอด ๗๐ ป นำคำสอนของพอมาปรับใชในการดำเนินชีวิต ฉันเองมีอาชีพในการถายทอด ศาสตรแหงโยคะใหเด็กๆ ไดเรียนรู วาโยคะนั้นนอกจากสอนใหรูจักตัวเอง เกื้อกูลตอตัวเองแลว ยังสอนใหัเกื้อกูลตอผูอื่น รักและเมตตาตอผูอื่นดวย หนาที่ของฉันก็คือการเตรียมดินใหดี เพื่อปลูกฝงเมล็ดพันธุเหลานี้ลงในหัวใจของพสกนิกร ตัวนอยๆ ของพระองคทาน เพราะไมตนเล็กๆ เหลานี้นี่เองที่จะงอกงามตอไปเปนไมใหญในวันหนา การบมเพาะในวันนี้จึงสำคัญ เปนสิ่งที่ฉันพอจะทำเพื่อทดแทนคุณของพระองคทาน ไดบาง แมเทียบไมไดเลยกับเศษละอองธุลีใตฝาพระบาท กับพระมหากรุณาธิคุณอันหาที่สุดไมไดของพระองค ที่ทรงมีตลอดมา แตก็เปนหนาที่เล็กๆ ที่ฉันจะทำอยางเต็มกำลัง ดวยความรัก เหมือนที่พระองคทานทำเพื่อพวกเราดวยหัวใจที่ยิ่ง ใหญ หัวใจของพระราชาที่รักประชาชน ฉันจะทำอยางเต็มความสามารถ ดวยใจที่มุงหวังใหตนไมเหลานี้ไดเติบใหญ โดยมีเมล็ดพันธุแหงการเกื้อกูลตอมนุษยผูอื่นฝงไวใน หัวใจ เพื่อจะไดแผรมเงาแหงความรัก ความเมตตา ในวันตอไป เพื่อความสามัคคี เอื้ออาทรตอกันของลูกไทยในวันหนา เพื่อที่เมื่อพอมองลงมา...จะไดคลายกังวล

ÊÒÃѵ¶Ð “พวงมาลัยพวงเทาไรจะยาย?” ฉันถามยายที่วางขายพวงมาลัยดอกไม อยูตรงหัวมุมสามแยกถนนบริเวณหอนาิกาทาน้ำ นนทบุรี ดวยความคุนชินเพราะเคยแวะซื้อพวงมาลัย ยายบอยๆ ยายแกมากแลว ผมของยายก็ขาวไปหมด ทั้งหัว รางกายของยายก็ผอมเกร็ง ผิวสีเขมแหงติด กระดูก อันที่จริงฉันเห็นยายขายดอกไมตรงนี้ มานานหลายปมากแลว ถาเมื่อไหรมีโอกาสใชบริการ เรือดวนเจาพระยามาลงที่ทาน้ำนนทบุรี และเดินผาน ทางนี้ฉันก็จะชวยอุดหนุนยาย ในใจแคคิดวา ยายจะได ขายหมดเร็วๆ และกลับบานไปพักผอนเสียที ทุกครั้ง ที่ชวยยายซื้อพวงมาลัย ฉันก็คิดไดแคนั้น แตวันนี้เปนวันที่เพิ่งผานเหตุการณสำคัญ ของประเทศ วันที่องคพระบาทสมเด็จพระเจาอยูหัว ในหลวงรัชกาลที่ ๙ ทรงเสด็จสูสวรรคาลัยไปได เพียงไมกี่วัน ฉันผานไปทางทาน้ำนนทอีกครั้ง ยายยัง คงนั่งอยูที่เดิม ขายพวงมาลัยดอกไมเชนเคย เมื่อ ประโยคคำถามราคาหลุดออกจากปากไป สิ่งหนึ่งที่ แวบเขามาในความคิดคือ ภาพของในหลวงที่ทรงโคง พระวรกายลงรับดอกบัวเหี่ยวๆ จากหญิงชราที่มาคอย เขาเฝาภาพที่ใสกรอบแขวนอยูที่บานมานานหลาย ปนั้น ก็ปรากฏขึ้นมาในความคิดอยางชัดเจน ภาพ : ศิวรัตน หวังจิรนิรันดร (TS21)

ÂÒ¢Ò´͡äÁŒ

วรรณวิภา มาลัยนวล(รุน T6)

ฉันหยิบเงินคาพวงมาลัยแลวยื่นสงใหยาย ฉันยอลงและกมตัวต่ำที่สุดเทาที่จะได ยายเงยหนา ขึ้นมาระดับสายตาเราสบตากันพอดี นี่เปนปาฏิหาริย ชีวิตครั้งแรกในรอบหลายสิบป ที่ฉันไดมีโอกาสมอง เขาไปในดวงตาของยาย ดวงตานั้นฝาฟางก็จริง แตกลั ชัดเจนในความรูสึกดวงตาของยายทำใหภาพจำ งดงามในสายตายิ่งชัดเจน ในหลวงทานทรงทำให ฉันดู ทรงทำเปนแบบอยางมานานโดยตลอด รูปทาน กับหญิงชราคนนั้นแขวนอยูที่บานก็นานป วันนี้ฉัน ตระหนักวา ถารักและสำนึกในพระมหากรุณาธิคุณ ของทาน อยาแขวนรูปทานไวเฉยๆ ที่บาน ทานทำให ดูอยู ทานเปนใหเรามองทุกวัน อยูที่เราตอง ทำตาม และนอมนำมาใสไวในใจ พระองคก็จะอยูในเนื้อในตัว ในสายเลือดและจิตใจของเราไดตลอดเวลา ไมมีเรื่อง

12

ÊÒÃѵ¶Ð ไหนที่พระองคทานไมสอนไมบอกไว ไมมีเลย ทานเปน ผูครองเรือน ทานเปนแบบอยางทำใหดู เราในฐานะ ผูครองเรือนก็เดินตามรอยทานได ฉันเคยอานบทสัมภาษณ นพ.ธีรวัฒน กุลทนันทน คณบดีคณะแพทยศาสตรศิริราชพยาบาล เคยใหสัมภาษณผูสื่อขาวหนังสือพิมพวา พระบาท สมเด็จพระเจาอยูหัว ทรงเคยมีพระบรมราโชวาทกับ คณะแพทยที่ถวายการรักษาดวยวา ‘ใหออนนอม ถอมตน ทุกคนมีดี อยาไปดูถูก’ ซึ่งคุณหมอทาน ก็ไดนำ พระบรมราโชวาทนี้ไปถายทอดตอนักศึกษา แพทย รวมทั้งบุคลากรทางการแพทยทุกคน เพื่อให ปฏิบัติ งานดวยไมตรีจิต ไมแบงชนชั้นวรรณะ ใหเกียรติ ทุกคน (CR. ขาว:http://www.thairath.co.th/content/188439)

ความออนนอมนี่เอง ที่เปนหนึ่งในทศพิธ ราชธรรม พระองคทานเปนที่เคารพอยางสูงของ คนไทยทั้งประเทศ แตกลับทรงออนนอมเปนอยางยิ่ง และเปนตนแบบใหเราดูมาตลอดพระชนมชีพของ พระองค ดวยสำนึกในพระมหากรุณาธิคุณ อยางหา ที่สุดมิได ฉันตั้งปณิธานกับตัวเองวา จะพยายาม มีสติใหเต็มกำลัง ความสามารถ และอาจหาญมั่นคง ในใจใหเพียงพอ ที่พรอมจะออนนอมไดกับทุกคน ที่เกี่ยวของไมวาเขาหรือเธอคนนั้นจะปฏิบัติตอเรา อยางไรก็ตามเพราะบุคคลที่จะออนนอมไดมากมาย นั้นตองมาจากพื้นฐานจิตใจที่เขมแข็งและมั่นคงมาก ตาง หาก ตองเขมแข็งจากภายในมากเสียจนไมมี สิ่งใด จะมาสั่นคลอนและทำใหความออนโยน ออนนอมภายนอกลดทอนลงไปไดเลย ไมมีทั้งความ กลัว ความโกรธ หรือความหลงใดๆ จะทำใหความ ออนโยนลดลง และ นี่คือ กาวสำคัญในชีวิตอีก กาว หนึ่งของฉัน ที่จะกาว ตามรอยในหลวงรัชกาลที่ ๙ ของประเทศไทยเรา เพื่อใหพระองคทานสถิตอยูในใจ ตราบนิรันดร.

13

ÊÒÃѵ¶Ð ปญหาทุกอยางไมวาเล็กหรือใหญ มีทางแกไขได ถารูจักคิดใหดี ปฏิบัติใหถูก การคิดไดดีนั้น มิใชการไดดวยลูกคิด หรือดวยสมองกล เพราะโลกเราในปจจุบัน จะวิวัฒนาการไปมากเพียงใดก็ตาม ก็ยังไมมีเครื่องมืออันวิเศษชนิดใด สามารถขบคิดแกไขปญหาตางๆ ไดอยางสมบูรณ การขบคิดวินิจฉัยปญหา จึงตองใชสติปญญา คือคิดดวยสติรูตัวอยูเสมอ เพื่อหยุดยั้งและปองกัน ความประมาทผิดพลาดและอคติตางๆ มิใหเกิดขึ้น ชวยใหการใชปญญาพิจารณาปญหาตางๆ เปนไปอยางเที่ยงตรง ทำใหเห็นเหตุผล ที่เกี่ยวเนื่องกัน เปนกระบวนการไดกระจางชัด ทุกขั้นตอน พระบรมราโชวาท ในพิธีพระราชทานปริญญาบัตร มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร 1 สิงหาคม 2539

ภาพ : อรุณนิตยา ทันตาหะ (รุนT13)

á¡Œ»˜ÞËÒ ´ŒÇ»˜ÞÞÒ

อรุณนิตยา ทันตาหะ (รุนT13)

หากใหนึกถึงพระราชดำรัส ของพระบาท สมเด็จพระเจาอยูหัว ฉันมักจะนึกถึงประโยคนี้ขึ้นมา ในความคิดแรกอยูเสมอ “เราจะครองแผนดินโดยธรรม เพื่อประโยชนสุขแหงมหาชนชาวสยาม” ซึ่งเปนพระปฐมบรมราชโองการ เนื่องใน พระราชพิธีบรมราชาภิเษก เมื่อวันศุกรที่ 5 พฤษภาคม พ.ศ. 2493 ฉันรูสึกอบอุนใจเหมือน พอใหคำสัญญาวาจะดูแลลูกๆ ใหมีความสุขตลอดไป ในชีวิตของฉันวินาทีที่ทำใหจดจำ มิรูลืมคือ วินาทีที่ไดอยูตรงหนาพระพักตรของพระบาทสมเด็จ พระเจาอยูหัวเปนวินาทีหยุดโลกเปนกระแสความปลื้ม ปติที่หลอเลี้ยงจิตใจเสมอมา ในวินาทีนั้นที่ไดรับ พระราชทานปริญญาบัตรในป 2539 ฉันรูสึกเหมือน ไดรับสิ่งมีคาที่สุดในชีวิตจากพระหัตถของพระองค ตั้งแตวันที่เรียนจบจนถึงวันนี้ ฉันมีการงาน ที่ดี มีครอบครัวที่มีความสุข มีเพื่อนและสังคมที่ดี ในขณะเดียวกันตลอดระยะเวลาที่ผานมาก็เผชิญกับ ปญหาในรูปแบบตางๆ และมีความซับซอนของปญหา แตกตางกันไปตามแตบทบาทหนาที่ที่ตองรับผิดชอบ ซึ่งมีความหลากหลาย การแกไขปญหาตางๆ ที่ผาน มาลวนอาศัยประสบการณการเรียนรูความรู 14

ÊÒÃѵ¶Ð ความชำนาญ ซึ่งมีทั้งที่ประสบความสำเร็จและมีบาง ที่ลมเหลว หรือแมกระทั่งไมเห็นแมกระทั่งหนทาง ที่จะทำใหเกิดความสำเร็จไดจนตองถอดใจและปญหา ตางๆ เหลานั้นก็กอใหเกิดความทุกขใจตามมา จนถึง วันนี้ ปญหาก็ยังเปนสิ่งที่ตองเผชิญดวยหนาที่การงาน ที่สูงขึ้น ปญหาก็มีมากขึ้น หลายครั้งก็ทำใหมีอคติใน เชิงลบ มาบดบังความคิด ทั้งอคคติตอปญหา และ อคคติตอบุคคลที่มีสวนเกี่ยวของ เมื่อกัลยาณมิตรชวนใหฉันนึกถึง พระบรม ราโชวาทที่ฉันจะนำมาเปนแนวทางในการดำเนินชีวิต เพื่อเปนการระลึกถึงพระองคทานและเปนการแสดง ความจงรักภักดีดวยการกระทำ ฉันใชเวลานึกทบทวน อยูนานจนกระทั่งเมื่อนึกยอนไปถึงวันที่ 1 สิงหาคม 2539 ณ หอประชุมใหญ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร คือวันที่ไดรับพระราชทานปริญญาบัตร วันนั้นเปนวัน ที่ไดเขาเฝาพระองคทานอยางใกลชิดที่สุด ฉันไดแต จดจำวินาทีที่รับปริญญาบัตรจากพระหัตถของพระองค และระลึกอยูเสมอวาใบปริญญาที่ไดรับคือสิ่งมีคาและ เปนมงคลที่สุดในชีวิต.....แตฉับพลันฉันคนพบวาสิ่งมีคา ที่สุดที่ฉันไดรับพระราชทานจากพระบาทสมเด็จพระ เจาอยูหัวในวันนั้นไมใชใบปริญญาบัตร แตเปน พระบรมราโชวาทที่ไดพระราชทานใหในวันนั้นนั่นคือ การ “แกปญหาดวยปญญา” หากฉันจดจำและ นอมนำพระบรมราโชวาทในวันนั้นมาปฏิบัติตั้งแตตน การพิจารณาถึงปญหาตางๆ ของฉันคงดีและมี ประสิทธิภาพดีกวาที่ผานมา และคงสรางความสุขใจ ใหกับฉันและผูคนที่เกี่ยวของมากกวานี้ ในวันนี้ได คิดวาคงไมสายเกินไปที่จะนำทุกๆ ถอยคำที่พระองค ทานพระราชทานใหมาปฏิบัติตามเพื่อใหเกิดประโยชน ตอตัวเอง ตอครอบครัว ตอสังคม และตอประเทศ ชาติตลอดไป พระบรมราโชวาท “แกปญหาดวยปญญา” ฉันคิดวาจะประสบความสำเร็จตามที่พระองคทานสอน ไดอยูที่หัวใจของคำสอนแค 2 อยาง คือ หนึ่ง ตองมี ศรัทธาและมีความเชื่อวา “ปญหาทุกอยางไมวาเล็ก หรือใหญ มีทางแกไขได”และ สอง วิธีการที่

15

จะแกปญหาใหไดนั้นตองใช “สติปญญา” เทานั้น อารมณ ความรูสึกตางๆ ลวนเปนอุปสรรค ในการแกไขปญหาทั้งสิ้น เมื่อฉันมีศรัทธาแลว สิ่งที่ฉันตองสรางคือ “สติปญญา” สิ่งที่ฉันจะหมั่นทำ และจดจำคือ ฉันควรจะ • ตองมีสติรูตัวอยูเสมอ เพื่อใหเกิดปญญาและ ไมใชอารมณหรืออคติในการแกไขปญหา • ตองหมั่นสรางสติใหเกิดขึ้นเพื่อกอใหเกิด“ปญญา” • “สติ” จะเกิดขึ้นไดนั้นตองมาจากการฝกฝนจิตใจ และหมั่นทำสมาธิอยูเสมอ ขาพเจาขอตั้งปณิธานดวยความสำนึก ในพระมหากรุณาธิคุณเปนลนพนหาที่สุดมิได วาจะ ครองสติในยามที่เผชิญปญหา ตัดอคติที่เคลือบใจ เพื่อใหเกิดปญญาอันจะนำไปสูการมองเห็นทางออก ของปญหาตางๆ ได ตามพระบรมราโชวาท “แกปญหาดวยปญญา” สืบไป

ÊÒÃѵ¶Ð เมื่อฉันไดรับมอบหมาย ใหเขียนบทความ เกี่ยวกับพระบาทสมเด็จพระเจาอยูหัว รัชกาลที่9นั้น มีเรื่องราวมากมายที่ผุดขึ้นมาในความทรงจำ ภาพที่ เห็นพระองคทรงงานตางๆทรงถือแผนที่ติดพระวรกาย หรือภาพที่เห็นหยดพระเสโทอยูที่ปลายพระนาสิก ความทรงจำทั้งภาพและเสียงทยอยกลับมาสูในหวงคำ นึงทีละเรื่องราว แตมีอยูเรื่องราวหนึ่งที่พารสชาติ หวานละมุน อุนหัวใจเขามาแนบใจฉันอยางชัดเจน ความทรงจำที่วานั้น พาฉันยอนกลับไป ตอนที่ยังเยาววัย ทำใหนึกถึง “เม็ดกลมๆ สีขาวครีม หวานมันอรอย รสชาติสดใหม ราคายอมเยา มีคุณคา ทางโภชนาการ และเก็บไวไดนาน”

ภาพ : ศิวรัตน หวังจิรนิรันดร (TS21

ËÇÒ¹ÅÐÁع ÍØ‹¹ËÑÇ㨠วิลินทร วิภาสพันธ

16

ถาพูดอยางนี้แลว พวกเราคงนึกออกวาฉัน พูดถึงอะไร ใชแลว “นมอัดเม็ดสวนดุสิต” หรือ “นมอัดเม็ดจิตรลดา” นั่นเอง เจาเม็ดกลมๆ สีขาวที่วานี้มีเบื้องหลังซอน อยูมากมาย เพราะนี่คือพระอัจฉริยภาพในการแกไข ปญหาของพระเจาอยูหัว รัชกาลที่ 9 โดยแทจริง รูหรือไมวา เมื่อเกือบหาสิบปกอน เมืองไทยเรา ประสบปญหาขาดทุนจากภาวะน้ำนมโคลนตลาด เกษตรกรผูเลี้ยงโคนมจังหวัดราชบุรีและจังหวัดใกล เคียงจึงทูลเกลาฯ ถวายฎีกาตอพระบาทสมเด็จ พระเจาอยูหัว เพื่อขอพระราชทานความชวยเหลือ พระองคทรงพระกรุณาโปรดเกลาฯ ใหดำเนินการ สรางโรงนมผงขนาดยอมขึ้น ในป พ.ศ. 2512 เพื่อ ศึกษาความเปนไปไดในการผลิตนมผงจากน้ำนมโคที่ รับซื้อจากเกษตรกรผูเลี้ยงโคนม แตในกระบวนการพนนมใหเปนผง จะเหลือ ผงนมกอนใหญๆ จำนวนหนึ่งที่ไมสามารถเอาไปทำ นมผงได แตนมสวนนี้มีคุณคาทางอาหารมาก ทาง โครงการสวนพระองคฯ จึงแปรรูปผงนมเหลานี้เปน ทอฟฟรสนมเพื่อจำหนายแกประชาชน แตในตอนนั้น ก็ยังไมไดรับความนิยมมากนัก จึงมีการพัฒนาและ ตอยอดมาเปนนมอัดเม็ด โดยนำนมผงที่ใชสำหรับ ชงใหเด็กรับประทาน นำมาตอกเม็ดใหเปนนมอัดเม็ด เนื่องจากไมไดใชหางนมไมแยกไขมันออกจากนมจึงทำใ หยังคงมีรสชาติของนมแทๆ รสชาติหอม หวาน มัน และสามารถเก็บไวไดนาน

ÊÒÃѵ¶Ð ถัดมาในป พ.ศ. 2527 ไดปรับเปลี่ยน ผลิตภัณฑดวยการนำน้ำตาลมาผสม แลวตอกเปนเม็ด กลมๆ ใหมีขนาดใหญ เพื่อไมใหเด็กๆ สับสนวานม อัดเม็ดคือยาซึ่งสำหรับฉันในวันเด็กนั้น ไมไดคิดอะไร มากนักหรอก รูแตวานมอัดเม็ดของสวนดุสิต อรอย ติดลิ้น กินหมดซองทุกทีนั่นแหละ พอไดมาอานที่มา ที่ไป จึงไดรูวามีการปรับปรุงแกไข ตอยอดผลิตภัณฑ อยางตอเนื่อง เมื่อฉันไดทราบวัตถุประสงค ของการจัดตั้ง โรงนมเม็ดสวนดุสิตแลวยิ่งทำใหฉันซาบซึ้งในพระมหา กรุณาธิคุณของพระองคทานเพราะโรงนมเม็ดสวนดุสิต มีไวเพื่อเปนโรงงานตัวอยางใหผูสนใจไดศึกษาวิธีการ ผลิตนมเม็ด โดยมีคาใชจายอุปกรณในการผลิตที่ไม สูงเกินไป สามารถนำไปใชเปนแบบอยางของกิจการ ตัวเองไดทั้งยังสงเสริมชีวิตความเปนอยูที่ดีขึ้นของ เกษตรกร ใหเขามีความรูและรายไดที่เพิ่มขึ้น ประชาชนไดบริโภคสินคาคุณภาพดีในราคายอมเยา อีกดวย

แตภาพของพระองคมิเคยเลือนหายไป ภาพความ ทรงจำนับรอยพันยังคงยังสถิตในดวงใจ เปนเครื่อง หลอเลี้ยง เปนแรงใจใหฉันไดดำเนินตามรอย ตามคำสอนของพระองคตอไปตราบจนชีวิตจะหาไม ปวงขาพระพุทธเจา ขอนอมเกลานอม กระหมอมรำลึกในพระมหากรุณาธิคุณหาที่สุดมิได ขาพระพุทธเจานางสาววิลินทร วิภาสพันธ

จนถึงตอนนี้ นมอัดเม็ดสวนดุสิตกลายเปน ของดีหายากไปเสียแลว ชาวตางชาติโดยเฉพาะชาวจีน ชอบซื้อหากลับไปเปนของฝากติดไมติดมือใหคนทาง บานสุดทายเศรษฐกิจโดยรวมของประเทศก็เติบโตตาม ไปดวย พระองคทรงเปยมไปดวยอัจฉริยภาพ อยางแทจริง ทรงแกวิกฤตของบานเมืองดวยการวาง ระบบ จากโรงนมผงสวนดุสิต จนมาถึงโรงนมเม็ด สวนดุสิต ที่ผานการศึกษา คนควา และทดลองจน กอเกิดเปนผลิตภัณฑใหมๆ จนฮ็อตฮิตติดลมบน ขนาดนี้ ทำใหฉันนำแนวคิดนี้มาปรับใชกับชีวิตตัวเอง แมวาจะเผชิญปญหา แตทุกปญหายอมมีทางออก เมื่อเดินไปแลวเราอาจจะพบอุปสรรค แตอยาไดยอทอ ขอใหใฝเรียนรู ตอยอดองคความรูที่มีปรับปรุงตน อยางตอเนื่องเพื่อพัฒนาตนเองเปนพลเมืองที่ดีของ ประเทศตอไป จากเรื่องราวความทรงจำหวานละมุนแสดง ใหเห็นพระเมตตาของพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมห าภูมิพลอดุลยเดช ทรงสรางภูมิคุมกันใหพสกนิกร ชาวไทยมาตลอดการครองราชย 70 ปแมวันนี้ฉัน อาจไมมีโอกาสไดพบพระองคอีกแลว

17

ภาพ :http://oknation.nationtv.tv/blog/surasakc/2009/12/09/entry-1

¤ÇÒÁ¡µÑÞ�Ù ¡µàÇ·Õ

สุนีรัตน สุวัฒนะพงศเชฏ (รุน TS22)

18

เราทุกคนเกิดมาลวน ตองเคยไดรับความ ชวยเหลือและไดรับการดูแลเอาใจใสจากใครหลายคน มากอน ตามแตละชวงชีวิตที่เราไดพบเจอ เชน เมื่อครั้งที่เรายังเปนเด็กเล็ก เราก็ได รับการดูแลเอาใจใสจากพอแมและญาติมิตร ครั้นเมื่อเราอยูในวัยศึกษาเราก็ไดรับการดูแลเอาใจใส จากครูบาอาจารยและเพื่อนฝูง จวบจนถึงวัยทำงาน เราก็ยังไดรับการดูแลเอาใจใสจากเจานายและเพื่อน รวมงาน แมกระทั่งการไดรับน้ำใจจากผูคน ที่เรา ไมเคยรูจักมากอนซึ่งอาจเปนความบังเอิญหรือวิถีชีวิต ชักพาใหไปพบเจอ เชน คนเก็บขยะที่อาสาชวยไปสง เมื่อเห็นวารถเมลหมดหรือปาขายขนมครก หนา โรงเรียนที่ชวยอุนขนมใหรอนขึ้นอีกครั้งหรือผูชาย คนหนึ่งที่เก็บของที่เราทำหายได

ÊÒÃѵ¶Ð และขับรถนำกลับมาคืนใหเพราะเห็นปายชื่อราน หรือแมแตนักเรียนตัวเล็กที่สละเกาอี้ใหเรานั่ง เปนตน สิ่งเหลานี้ทำใหเราซาบซึ้งวาตลอดชวงชีวิตเราลวน ไดรับความเมตตากรุณาจากผูอื่นมาแลวทั้งนั้น ซึ่งพระบาทสมเด็จพระเจาอยูหัวรัชกาลที่ ๙ ทรงสอนในเรื่องความกตัญูกตเวที อันเปนหนทาง ไปสูความเจริญกาวหนาของมนุษย ใหเราไดเห็น ดวยตา รับรูดวยใจมานานแสนนาน ดังนั้น ในชีวิตที่เหลือนับจากนี้ เราจะ นอมนำคำสอนของพระองคทานมาปฏิบัติใช ดวยการ ตั้งมั่นทำความดี ซื่อสัตยสุจริตในอาชีพ นึกถึง ประโยชนของสวนรวม ระลึกถึงและตอบแทนความดี มีน้ำใจของเพื่อนมนุษย ตอบแทนบุญคุณผูมีพระคุณ ไปจนถึงวันสุดทายของชีวิต

19

ภาพ :สมชัย วิพิศมากูล

ÊÒ¸Òà 㹷ҧ·ÃÒÂ

สุวรรณนภา คำไร (TS22)

20

“...คนเราถาพอในความตองการ ก็มีความโลภนอยเมื่อมีความโลภนอย ก็เบียดเบียนคนอื่นนอย. ถาทุกประเทศมีความคิด อันนี้ไมใชเศรษฐกิจมีความคิดวาทำอะไรตองพอเพียง หมายความวา พอประมาณไมสุดโตง ไมโลภอยางมากคนเราก็อยูเปนสุข. พอเพียงนี้ อาจจะมีมาก อาจจะมีของหรูหราก็ได แตวาตองไมไปเบียดเบียนคนอื่น. ตองใหพอประมาณตามอัตภาพ พูดจาก็พอเพียง ทำอะไรก็พอเพียง ปฏิบัติตนก็พอเพียง ...” พระราชดำรัสพระราชทานแก คณะบุคคลตางๆ ที่เขาเฝาฯ ถวายชัยมงคล เนื่องในโอกาสวันเฉลิมพระชนมพรรษา ณ ศาลาดุสิดาลัย สวนจิตรลดาฯ พระราชวังดุสิต วันศุกร ที่ 4 ธันวาคม 2541

ÊÒÃѵ¶Ð ยอนกลับไปเมื่อ 6 ปกอน ผูเขียนและคูชีวิต ตัดสินใจซื้อที่ดินราว 2 ไร ดวยเงินเก็บที่มีอยูเกือบ ทั้งหมด เพื่อสรางบานหลังเล็กๆ และปลูกพืชผัก เราหวังวาจะดำรงชีวิตอยางสมถะเรียบงาย เมื่อมีเวลา วางก็จะใชความรูความสามารถที่มีอยูทำกิจกรรมชวย เหลือชุมชนและสังคม แมวาจะเปนความฝนเล็กๆ แตการจะบรรลุ ถึงฝงฝนนั้นไมใชเรื่องงายสำหรับเราเลย นับจากวันแรกที่เราเริ่มปกหมุด วางแปลน บนผืนดินแหงนี้ โจทยปญหาตางๆ ก็ทยอยเขามา ประหนึ่งบททดสอบที่ไมมีวันจบสิ้น ทั้งเรื่องสภาพดิน ไมมีน้ำ ไมมีไฟฟา หลังจากปรับพื้นที่เรียบรอยแลว บานดิน หลังเล็กๆ ก็คอยๆ กอตัวขึ้นมาดวยมือของคนสองคน ภายในบานมีเพียงหองนอน หองน้ำ และหองครัว อยางละ 1 หอง พื้นที่ตรงกลางมีเฟอรนิเจอรเพียง 2 ชิ้น คือ โตะทำงานและชั้นวางหนังสือ ซึ่งกอขึ้นมา จากดินเชนเดียวกัน พื้นที่ที่เหลือ เราตั้งใจจะใหเปนสวนปาที่มี ตนไมหลากชนิด ทั้งชนิดที่เปนอาหารและใชงาน สำหรับคน และชนิดที่เปนอาหารสำหรับสิ่งมีชีวิต รอบๆ สวน มีแปลงผักที่มีพืชพันธุพื้นบานออกดอก ออกผลหมุนเวียนตามฤดูกาล เราอาศัยน้ำประปาหมูบาน ที่อยูหางออกไป เกือบครึ่งกิโลเมตร ซึ่งไหลเอื่อยๆ และมักจะไมมีน้ำ ในฤดูแลง เราอาศัยแสงไฟจากพลังงานแสงอาทิตย ไมมีโทรทัศน ไมมีตูเย็น ไมมีหมอหุงขาว ไมมีกระทั่ง เตารีด หากมองเผินๆ อาจดูเหมือนชีวิตที่สุดโตง แตสำหรับเราแลว นี่เปนชีวิตที่คอนขางเบาสบาย เราพึ่งพาภายนอกเทาที่จำเปน เรายังมีคอมพิวเตอร มีโทรศัพท มีสัญญาณอินเตอรเน็ต มีอุปกรณการ เกษตรที่จำเปน ที่เหลือคือการพึ่งพาธรรมชาติ ทดแทนหมอหุงขาว เรามีกิ่งไมแหงที่เก็บมาใชเปน เชื้อเพลิงไดทั้งป ทดแทนตูเย็น เรามีผักผลไมสด ใหเก็บหมุนเวียนทุกๆ เชา หรือบางวันก็ขี่จักรยาน เขาไปในหมูบาน มีฟารมเห็ดฟางใหแบงซื้อมาใน ราคาถูก หากอยากกินอาหารแปลกๆ จากชีวิต ประจำวัน ก็จะมีตลาดนัดชุมชนที่ชาวบานนำผัก ผลไมจากในไรในสวนออกมาวางขายราคาถูก

จากคนที่เคยทำงานประจำ มีชีวิตผูกติดกับ เงินเดือนและหนี้สิน มาสูชีวิตที่ไมมีเงินเดือน และหนี้สิน แมจะไมสะดวกสบาย ตองลงแรงจน เหนื่อยลาทามกลางแสงแดด หลายอยางตองใชเวลา มากกวาที่ควรจะเปน เชน แทนที่เราจะจางรถไถ เราก็เลือกที่จะใชกำลังของตัวเองในการขุดพรวนดิน หรือแทนที่จะใชเครื่องสูบน้ำไฟฟาหรือน้ำมัน เราก็ เลือกที่จะติดตั้งจักรยาน ใชแรงของตัวเองเพื่อที่จะ ปนดึงน้ำจากสระขึ้นมารดแปลงผัก เมื่อเราตั้งคำถามกับชีวิตในปจจุบันแลว พบวา เปาหมายมันชางอยูหางไกลเหลือเกิน เราอยาก มีบาน มีรถ มีความสะดวกสบาย มีความมั่นคงในชีวิต แตดูเหมือนวาทุกอยางตองซื้อดวยเงินและเวลาเกือบ ทั้งชีวิต ไมนับรวมสุขภาพกายและจิตใจที่เราจาย ไปแบบมองไมเห็น หากลองเปลี่ยนเปาหมายในชีวิต เราอาจจะ พบวา ความสุขเกิดขึ้นไดงายๆ แคเพียงรูจัก “พอ” เทานั้นเอง ดวยความสำนึกในพระมหากรุณาธิคุณ เปนลนพนหาที่สุดมิไดขาพเจาขอตั้งปณิธานวา จะดำรงชีวิตดวยวิถีแหงความพอเพียง เรียบงาย และ ไมเบียดเบียนผูอื่น ไมวาจะเปนผูคนหรือสรรพสิ่ง ในธรรมชาติ อีกทั้งจะขออุทิศตัวในการชวยเหลือ แบงปนใหสังคมอยางเต็มกำลัง

21

ภาพ :จักรกฤษณ ไชยพิเดช

¤Ó¢Í§¤ÃÙ

พนิดา เตียวตระกูล (รุน T16)

สิ่งใดที่ลวงลับไปแลวใหลับไป สิ่งใดที่เกิดขึ้นมาแลวใหเกิดไป สิ่งใดที่ยังไมเกิด เรายังคงมีทางเลือกใหสิ่งนั้น เกิดขึ้นหรือไมใหเกิด อยางไรก็ตาม ไมวาจะเกิดอะไรขึ้น เรายังคงตองเดินตอไป Keep walking, Move forward

22

ถึงแมครูจะไมไดบอกตรงๆ แตก็จับไปถึงใจ ไดวาครูกำลังพูดถึงสิ่งใด ครูแนะนำวาใหเรามีโยคะ เปนเพื่อนนำทางใหเดินตอไป โดยยึดหลัก มรรค 8 เปนแนวทางในการดำเนินชีวิต ฉันเชื่อวาคุณครู มีความตั้งใจที่จะคงความหมายเชนเดียวกับการดำเนิน ชีวิตตามอยางพระองคทานนั่นเอง ครูฮิโรชิ ไอคะตะ กลาวเมื่อ วันที่ 19 ตุลาคม 2559 ภายหลังการเสด็จสวรรคต ผานไป แลว 6 วัน สูตร : อถ โยคานุศาสนม (1) คำแปล : บัดนี้เริ่มอนุศาสนแหงโยคะ ปตัญชลีโยคะสูตรปฐมบาท กลาวดวยสมาธิ

ภาพ :สมชัย วิพิศมากูล

...ºÍ¡ãËŒàÃÒ à»š¹¤¹´Õ

กฤษณ ฟกนอย (รุน T10)

ชวงกลางเดือน พฤศจิกายน 2559 บ.ก. ที่ดูแลเรื่องตนฉบับของจุลสารโยคะสารัตถะ โทรมาคุยวา “อยากชวนใหเขียนถึงแรงบันดาลใจ ที่ไดรับจากพระบรมราโชวาทของพระบาทสมเด็จพระ เจาอยูหัวรัชกาลที่ 9”

ยอมรับตามตรงนะครับวา ตอนแรกไมรู จริงๆ วาจะเขียนยังไง แตตั้งแตเกิดมา ก็จะไดยิน พระบรมราโชวาทมาโดยตลอด และที่ไดยินเปน ประจำ ก็หลังขาวเชาทางวิทยุ พอกลับมาคิดถึงคำชวนอีกครั้งหนึ่งทำให ลองกลับไปนั่งอานพระบรมราโชวาทบางสวนทำให พบวา ตลอดระยะเวลาที่ผานมา พระบาทสมเด็จพระเจาอยูหัวรัชกาลที่ 9 ทรงบอกให เราเปนคนดี เปนคนดีตอตนเอง เปนคนดีตอครอบครัว และเปนคนดีตอสังคม จนกวาจะพบกันใหมปหนา 2560 ครับ

23

¸ ʶԵ㹴ǧã¨ä·Â¹ÔÃѹ´Ã ศิลปน : โกสินทร ขาวงาม

ปฏิทินกิจกรรม

ÊÒÃÑ µ ¶Ð

â¤ÐÍÒÊ¹Ð¢Ñ ้ ¹ ¾× ้ ¹ °Ò¹à¾× ่ Í ¤ÇÒÁÊØ ¢ ÊÓËÃÑ º ¼Ù Œ à ÃÔ ่ Á µŒ ¹ ¨Ñ ´ ÇÑ ¹ ÍÒ·Ô µ  · Õ ่ 8 Á¡ÃÒ¤Á 2559 àÇÅÒ 9.00 – 15.00 ¹. (ŧ·ÐàºÕ  ¹ 8.30 ¹.)

ที่สถาบันโยคะวิชาการ ซอยรามคำแหง 36/1 750 บาท สนใจโทร.สอบถามรายละเอียดไดที่ สถาบันโยคะวิชาการ 02-7322016-7 และ 081-4017744

â¤Ðã¹Êǹ¸ÃÃÁ ³ Ëͨ´ËÁÒÂà赯 ¾ Ø · ¸·ÒÊ ¿ÃÕ ·Ø ¡ àÂ็ ¹ ÇÑ ¹ ¾Ø ¸ áÅÐ ¾ÄËÑ Ê àÇÅÒ 17.00 – 18.30 ¹. ÇÑ ¹ àÊÒà · Õ ่ Ê Õ ่ ¢ ͧ·Ø ¡ à´× Í ¹ àÇÅÒ 10.00 – 12.00 ¹.

ลงทะเบียนรวมกิจกรรมไดหนางาน ไมมีคาใชจาย รวมสมทบคากิจกรรมไดดวยการบริจาค

â¤ÐÈÙ ¹  » ¯Ô º Ñ µ Ô ¸ ÃÃÁ ¾Õ ਠ´Õ ä «¹ ³ ÈÙ ¹  » ¯Ô º Ñ µ Ô ¸ ÃÃÁ ¾Õ ਠ´Õ ä «¹ (ºÒ§áÇ¡/¨ÃÑ Þ Ê¹Ô Ç §È 13) ã¹ÇÑ ¹ ÍÑ § ¤Òà 10.30-12.00 ¹.

(มีเฉพาะบางอังคารโดยสามารถสอบถามวันที่มีสอน ไดที่สถาบันโยคะวิชาการ 02-7322016-17 และ 081-4017744) คาใชจาย : รวมสมทบคาใชจายดวยการบริจาค

25

Ê¶ÒºÑ ¹ â¤ÐÇÔ ª Ò¡Òà ¨Ñ ´ ͺÃÁ â¤Ðà¾× ่ Í ¡ÒÃ¾Ñ ² ¹Ò¨Ô µ »‚ 2560 ÃØ ‹ ¹ S24 ËÅÑ ¡ ÊÙ µ à 120 ªÑ ่ Ç âÁ§ โดยทีมครูสถาบันโยคะวิชาการ วันที่ 9 มีนาคม ถึง 21 พฤษภาคม พ.ศ. 2560 ࢌ Ò ¤‹ Ò Â คายที่ 1 คายที่ 2 คายที่ 3 คายที่ 4

4 ¤ÃÑ ้ § พฤหัส – อาทิตย ศุกร – อาทิตย ศุกร – อาทิตย พฤหัส – อาทิตย

9 – 12 มีนาคม 2560วีเทรน ดอนเมือง 31 มีนาคม - 2 เมษายน วีเทรน 28 – 30 เมษายนบานผูหวาน สามพราน 18 – 21 พฤษภาคม บานผูหวาน

à¹× ้ Í ËÒ·ÄÉ®Õ เรียนรูโยคะวิชาการ knowledge based yoga สรีรวิทยา กายวิภาคของเทคนิคโยคะ ศึกษาทำความเขาใจประวัติศาสตร ปรัชญาโยคะตามตำราดั้งเดิมทั้งทฤษฎีและปฏิบัติ เรียนรูและเขาใจตนเอง เปนผูมีวิถีสุขภาพองครวม »¯Ô º Ñ µ Ô อาสนะพื้นฐาน 14 ทา เนนความเขาใจรากฐานของการฝกอาสนะ ปราณายามะพื้นฐาน เทคนิคโยคะที่เกี่ยวของ มุทรา พันธะ กิริยา กิจกรรมทรรศนะคติชีวิต ตองเขาเรียนไมนอยกวารอยละ 80 ของเวลาเรียน เขียนบันทึกสงทุกวันตลอด 2 ½ เดือนที่เรียน สงการบาน อานตำราครบถวนตามที่กำหนด ทำงานศึกษาวิจัยนำเสนอและฝกสอนการนำปฏิบัติอาสนะในคายสุดทาย ตลอดชวงการอบรม สื่อสาร-สงการบานกันผาน Facebook กลุม S24 คาลงทะเบียน 35,000 บาท รับไมเกิน 24 คน

26

ติดตอขอมูลไดที่สถาบันโยคะ 081 401 7744 www.thaiyogainstitute.comwww.facebook.com/thaiyogainstitute/

ข่าวฝากประชาสัมพันธ์

27

28

ʶҺѹâ¤ÐÇÔªÒ¡ÒôÓà¹Ô¹¡ÒÃâ´ÂÁÕÃÒÂä´Œ¨Ò¡¤‹Òŧ·ÐàºÕ¹¡Ô¨¡ÃÃÁ ¨Ò¡¡ÒèÓ˹‹Ò¼ÅÔµÀѳ± µ‹Ò§æ Ê¶ÒºÑ¹Ï ÂÔ¹´ÕÃѺ¡ÒÃʹѺʹع¨Ò¡¼ÙŒÃ‹ÇÁʹã¨à¼Âá¾Ã‹ à¾×่͹Óà§Ô¹ÁÒ㪌´Óà¹Ô¹¡ÒÃãËŒºÃÃÅØÇѵ¶Ø»ÃÐʧ¤ µÒÁ·Õ่µÑ้§äÇŒ àªÔÞºÃԨҤࢌҺÑÞªÕÍÍÁ·ÃѾ ¸¹Ò¤ÒÃä·Â¾Ò³ÔªÂ ÊÒ¢Òà´ÍÐÁÍÅÅ 3 ÃÒÁ¤Óá˧ ª×่ͺÑÞªÕ ÁÙŹԸÔËÁͪÒǺŒÒ¹ ʶҺѹâ¤ÐÇÔªÒ¡ÒÃàÅ¢ºÑÞªÕ 173-241-6858

ÊÓËÃѺà´×͹¾ÄȨԡÒ¹ 2559 ÁÕ¼ÙŒºÃԨҤʹѺʹع¡Ò÷ӧҹ¢Í§Ê¶ÒºÑ¹Ï ´Ñ§¹Õ้ ÂÍ´ºÃÔ¨Ò¤ÊǹâÁ¡¢ ¤ÃÙáËÁ‹Á ÇÅÑÂÅѡɳ ¤ÃÙá´§ ³Ñ°ÔÂÒ ¤ÃÙÅÕ่ ÈÔÇÃѵ¹ ¤ÃÙ»ˆÍ¡ ¾Ã¾ÔÁÅ ¤ÃÙË¡ ÍÑ»ÊÃÈÔÃÔ ¤Ãٵٹ ÈÈÔÇÔÁÅ

¼´Ø§à¨ÃÔÞ â¡ÊÔ¹·ÃÒ¹¹· ËÇѧ¨ÔùÔÃѹ´Ã

2160 900 740 1730 1770 650

âµ¾ÔºÙÅ Ç§È ÊÇÑÊ´Ô์

ÂÍ´ºÃÔ¨Ò¤ ¤ÃÙáËÁ‹Á ÇÅÑÂÅѡɳ ¼´Ø§à¨ÃÔÞ ·ÕÁ¤ÃÙâ¤ÐÃØ‹¹ ts23 ¼ÙŒºÃÔ¨Ò¤

2000 1700 1000 ÃÇÁ

12,650 ºÒ·

µÔ´µ‹ÍʶҺѹâ¤ÐÇÔªÒ¡Òà â·Ã. 02-732 2016-7 ËÃ×Í 081-401 7744 àǺ䫵 www.thaiyogainstitute.com à¿ÊºØ ¤ www.facebook.com/thaiyogainstitute ** ÊÓËÃѺ·‹Ò¹·Õ่ÃѺ¨ØÅÊÒ÷ҧä»ÃɳÕ ÊÒÁÒö·Ó¡Òõ‹ÍÍÒÂØÊÁÒªÔ¡ä´Œâ´Â¡ÒÃâ͹à§Ô¹à¢ŒÒàÅ¢·Õ่ºÑÞªÕ¢ŒÒ§µŒ¹ (»‚ÅÐ 250 ºÒ·) áÅÐâ»Ã´á¨Œ§¡ÅѺÁÒÂѧʶҺѹâ¤ÐÇÔªÒ¡ÒÃà¾×่Í·ÃÒº

สถาบันโยคะวิชาการ มูลนิธิหมอชาวบาน 201 ซอยรามคำแหง 36/1 บางกะป กทม.10240 โทร. 02-732 2016-7, 081-401 7744 wanlapa.tyi@gmail.com www.thaiyogainstitute.com