4
12
Ossa Cmentarz Powstańców Styczniowych
Skłoby Cmentarz ofiar terroru 1940
15 MIEJSC, 15 DOSTĘPNYCH
Klwów
13
Odrzywół
Potworów
Radom
Szydłowiec Kirkut – cmentarz żydowski
Wieniawa
Radom
Przysucha
Warszawa Orońsko
Borkowice
13
Chlewiska
3
Jastrząb
Szydłowiec Mirów
8
Kraków Skarżysko-Kamienna
Stąporków
8
Szydłowiec Pomnik Żołnierzy Września 1939
POŁOŻENIE TYCH ZIEM w centralnej Polsce – w rejonie gdzie historycznie graniczyły ze sobą Małopolska i Mazowsze, zwarte kompleksy leśne dawnych puszcz – Pilickiej i Świętokrzyskiej, wielość dworów i rezydencji szlacheckich, nabrały szczególnego znaczenia w czasach kiedy państwo stopniowo traciło niezależność i kiedy w kolejnych stuleciach raz po raz Polacy zrywali się do walki w obronie wolności lub jej odzyskanie. Od Sejmu Czteroletniego po lata czterdzieste ubiegłego wieku – ślady tych zmagań są tu pieczołowicie upamiętniane i chronione. Ostatnią próbą zachowania niezależności Rzeczpospolitej były prace nad Konstytucją 3 maja, prowadzone przez Stronnictwo Patriotyczne, a następnie uchwalone przez Sejm Czteroletni, któremu przewodził marszałek Stanisław Małachowski.
12 11
Pomniki i miejsca pamięci
Przez Kielecczyznę z Wielkopolski do Małopolski prowadził szlak oddziałów Henryka Dąbrowskiego w końcowej fazie insurekcji kościuszkowskiej. Legendarny dowódca w Drzewicy złożył przysięgę nieskładania broni. Podczas powstania styczniowego tutejsze lasy skrywały wiele oddziałów powstańczych, a miejsca bitew i potyczek znaczone są krzyżami i mogiłami.
3
Szydłowiec Pomnik Kościuszki
We wrześniu 1939 wycofywały się spod Tomaszowa wzdłuż Pilicy na wschód oddziały Armii „Prusy“. Największe walki miały miejsce pomiędzy Odrzywołem a Drzewicą oraz na południe od Szydłowca. Już miesiąc później do zbrojnego oporu przeciwko okupantowi wezwał major Henryk Dobrzański, tworząc pierwszą armię podziemną II wojny światowej. Działania partyzanckie przeciwko Niemcom nasiliły się latem 1944 roku podczas akcji „Burza“. Ślady dawnych walk znaczą pomniki i cmentarze.
41