132
ALMA MATER nr 196
7. Wielodrutowy detektor dryfowy (Instytut Fizyki UJ, 2001)
Fot. Grzegorz Zygier
Pozostałe z 1884 naukowych na stałej ekspozycji (il. 8). obiektów przybyły po Muzeum jest w trakcie przejmowania 1778 roku: 89 sztuk instrumentów z Wydziału Chemii UJ, przezakupiono lub wyko- noszącego się właśnie do nowej siedziby na nano podczas reformy Kampusie 600-lecia Odnowienia UJ. do czasu likwidacji Kolekcja Muzeum Uniwersytetu JagielWolnego Miasta Kra- lońskiego wzbogaciła się ostatnio o wiele kowa (1778–1848), instrumentów przekazanych przez Instytut 716 sztuk do czasu od- Botaniki, Instytut Nauk Geologicznych, Wyzyskania niepodległo- dział Chemii, Wydział Fizyki, Astronomii ści w 1918 roku, 276 i Informatyki Stosowanej, Instytut Zoologii, w czasie dwudziestole- Obserwatorium Astronomiczne oraz Colle4. Heliostat (Adam Prażmowski, Paryż 1877) cia międzywojennego gium Medicum UJ. Muzeum pragnie gorąco i aż 772 po 1945 roku. podziękować wszystkim darczyńcom. Najmłodszym instrumentem jest kich. Poza przyrządami pochodzącymi z dziewiętnastowiecznego Gabinetu Ar- wielodrutowy detektor dryfowy, cheologicznego są również instrumenty przekazany przez Zakład Fizyki Jąprzechowywane niegdyś w Bibliotece drowej Instytutu Fizyki UJ w 2007 oraz jako zabytki w poszczególnych zakła- roku (il. 7). Zbudowany został dach. Do dziś zachowało się zaledwie 31 w 2001 roku w tymże Zakładzie, przyrządów używanych na Uczelni przed był elementem układu eksperymen1778 rokiem (początek reformy Wydziału talnego akceleratora protonowego Filozoficznego). Jest to znikoma liczba, COSY-11 w Centrum Badawczym w Jülich w Niemczech. Zachowywanie przyrządów jest coraz trudniejsze z uwagi na ich gabaryty i masę, ale również na tempo ich dezaktualizacji. Dziewiętnastowieczne przyrządy nierzadko były używane przez pół wieku, obecnie 10–15 lat to dużo dla aparatury laboratoryjnej. Niegdyś hołubione jako cenny skarb Zakładu, a dostęp limitowany, obecnie stają się zbędnym obiektem zawadzającym w pomieszczeniach. Darzone jeszcze sentymentem przez pracowników, którzy na nich prowadzili badania, zachowują się w zakamarkach laboratoriów. Na szczęście znajdują się osoby, które nie chcą się ich po5. Zegar słoneczny dyptykowy typu norymberskiego zbyć definitywnie z Uniwersytetu. (Hans Droschel, Norymberga 1584) Dzięki takim wspaniałym ludziom budowana była i jest nadal ta część ko38 obiektów przekazanych zostało przez lekcji Muzeum. W ostatnim czasie zbiory Collegium Medicum UJ. Jednym z nich jest 6. Astrolabium planisferyczne (Włochy ok. 1370) wzbogaciły się o kilkaset przyrządów zegar elektryczny firmy Siemens & Halske przekazanych zarówno przez placówki Uni- (lata 1950–1960; il. 9). Jest to zegar wtórny, zważywszy że w samym tylko zapisie wersytetu Jagiellońskiego, jak i Collegium określany mianem „zegar-dziecko”, jego prof. Brożka wymienionych jest 36 pozycji Medicum UJ. W samym 2017 roku Katedra pracą sterował zegar pierwotny, określany (prawie 50 poszczególnych instrumentów Farmakognozji UJ CM przekazała ponad mianem „zegar-matka”. Stanowił jeden naukowych). Do dziś zachowały się jedy- 20 przyrządów, a Zakład Mineralogii, z elementów sieci czasu zainstalowanej nie trzy przyrządy przekazane przez prof. Geologii i Petrochemii InBrożka: mechaniczna sfera armilarna (tzw. stytutu Geologii UJ ponad Złoty Globus Jagielloński, południowa 80 obiektów. Instrumenty Francja lub Hiszpania, ok. 1510), zegar te prezentowane będą na słoneczny typu norymberskiego (Hans wystawach czasowych, Droschel, Norymberga, 1584; il. 5) i wło- część z nich znalazła swoje skie astrolabium planisferyczne (ok. 1370 miejsce w gablocie nabytków z grupy instrumentów r.; il. 6).