wgd

birleriyle karşılıklı etkileşim içindeki diğer tüm unsurlarıyla birlikte ele alınmasını gerektirir.

Tanımlama ve çözümleme amacıyla mesajı iki oluşturucu öğesine ayırabiliriz.

Bunlardan ilki enformasyon, ikincisi ise ifade biçimidir. İfade biçimi, enformasyonu izleyicilere gönderen sözcük ve imgeler düzenlemesi; enformasyon ise ifade biçimini destekleyen olgulardır. İletişimcinin işi enformasyon toplamak, bu enformasyonun ilgili bölümlerini seçmek ve bu seçtiklerini izleyiciyi mesajına ilgi duyacak ve bağlayacak şekilde ifade etmektir.

Mesaj, yine çözümsel amaçlarla ve içerik bakımından, bilişsel (cognitive) ve duygusal (affective) olarak iki unsura ayrılabilir. Bilişsel alan insan davranışının entelektüel olarak tanımlanabilen, yani bilme, anlama ve uslamlama ile ilgili olan yanıdır. Tutumlar, coşular, değerler ve duygular ile ilgili olan insan davranışı alanı ise duygusal olarak adlandırılır. Bu iki alan iletişim edimlerinde genellikle birbirleriyle çakışıp örtüşmekle birlikte, iletişimsel amacın bilişsel ya da duygusal nitelikli olması, mesajın tasarlanmasından formüle edilmesine ve sunumuna kadar farklı özelliklere sahip olmasını gerektirir. Bu anlamda, bilişsel amaçlı iletişimin mesajları kullanılan dilin daha nötr olmasını, mesajın sunum kipinin ise nesnellik ve dengelilik niteliklerini gözetmesini gerektirir. Duygusal yönü ağırlıklı mesajların dili ise duyguları harekete geçirecek terimlerle kurulur.

Genellikle bilişsel amaçlı mesajların erkeksil, duygusal amaçlı mesajların ise dişil iletişim kiplerine uygun olduğu varsayılır. Gerçekte televizyon programları üzerine yapılan araştırmalarda, belgesel, haber gibi bilişsel yanı ağırlıklı türlerin erkekler; arkası yarın (soap opera), aile dramaları gibi türlerin ise daha çok kadınlar tarafından izlendiğini ortaya koymakla birlikte, böylesi bir ayrım içerdiği "cinsiyetçi" tonlarıyla belli sorunları da yanında taşımaktadır. Bu sorunların yanı sıra, özellikle televizyon söz konusu olduğunda, mesajların bilişsel ve duygusal yönlerini birbirinden kesin çizgileriyle ayırtedebilmenin zorluğu da ortadadır.

Kullanılan dilin nötr, sunumun da nesnel ve yansız olmasına azami özen gösterilen program türlerinden haberlerin ve belgesellerin ne ölçüde bilişsel, ne ölçüde duygusal olduğunu kestirebilmek pek olanaklı değildir. Keza soap operalarda tüm duygusallığa karşın, bilgi verme anlamında mesajların da izleyicilerin bilişsel istemlerine yanıt verdiği yine yapılan araştırmalarda ortaya konmuştur.

Televizyon iletişiminin mesajı olan televizyon programları, gerek konulan (içerik, enformasyon türü), gerek bu konuların işlenirken kullanılan gereçler ve unsurların kullanılış biçimlerindeki ortak özelliklere göre sınıflandırılırlar.

Amerika Birleşik Devletlerinde iletişim alanını düzenleyen Federal İletişim Komisyonu (FCC) televizyon programlarını sekiz kategoride standardize etmiştir: (1) Tarım Programlan, (2) Eğlence Programları, (3) Haberler; (4) Kamusal Konular, (5) Din Programları, (6) Eğitim Programları, (7) Spor Programları ve (8) Diğer Programlar. Bu sonuncu kategori, ilk yedi kümeye girmeyen program türlerini içermektedir.

16