Νέος Δημοκράτης Τεύχος 122 by AKEL

Νέος Δημοκράτης, Τεύχος 122

ISSN 1450-0779

Τεύχος 122 ΠΟΛΙΤΙΚΟ ΘΕΩΡΗΤΙΚΟ ΟΡΓΑΝΟ ΤΗΣ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΤΟΥ ΑΚΕΛ ΙΟΥΝΙΟΣ 2020

Νέος Δημοκράτης

Πολιτικό Θεωρητικό Όργανο της Κεντρικής Επιτροπής του ΑΚΕΛ

Τεύχος 122 Ιούνιος 2020

Έκδοση Κεντρικής Επιτροπής ΑΚΕΛ 2020

Επιμέλεια Ινστιτούτο Ερευνών Προμηθέας Σχεδιασμός Ινστιτούτο Ερευνών Προμηθέας Εκτύπωση PRINTCO-CASSOULIDES LTD

Έκδοση Κεντρικής Επιτροπής ΑΚΕΛ ISSN 1450-0779 Στοιχεία Επικοινωνίας Κεντρική Επιτροπή ΑΚΕΛ Εζεκία Παπαϊωάννου 4, 1075 Λευκωσία τηλ.: +357 22761121 Fax: +357 22761574 Email: GrafeioTypou@akel.org.cy ΑΚΕΛ - AKEL @AKEL1926

Ο Νέος Δημοκράτης διευθύνεται από συντακτική επιτροπή. Υπεύθυνος Στέφανος Στεφάνου

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Εκ της σύνταξης ........................................................................................................7

ΑΦΙΕΡΩΜΑ – 150 ΧΡΟΝΙΑ Β. Ι. ΛΕΝΙΝ 1870 - 2020 Εισαγωγικό Martin LEVY, (Συντάκτης του «Communist Review» - θεωρητικό περιοδικό του Κ.Κ. Βρετανίας)

Λενινισμός και Δημοκρατία ..................................................................................... 13 Dr. Hans-Peter BRENNER, (Αντιπρόεδρος Γερμανικού Κ.Κ.)

«Για την πολιτική και επιστημονική ενότητα και το μέλλον του Μαρξισμού - Λενινισμού ........................................................................................... 41 Κώστας ΜΠΟΡΜΠΟΤΗΣ, (Μέλος Ιδεολογικής Επιτροπής της Κ.Ε. του ΚΚΕ)

Γιατί νίκησαν οι Μπολσεβίκοι; Η επικαιρότητα και τα διδάγματα της λενινιστικής στρατηγικής .................................................................................. 57 Maicol David LYNCH, ( Μέλος της Εθνικής Επιτροπής Κ.Κ. ΗΠΑ, ηγετικό στέλεχος της Ένωσης Νέων Κομμουνιστών ΗΠΑ )

Πρέπει οι κομμουνιστές να συμμετέχουν στους εκλογικούς αγώνες; ................ 69 Δρ Νίκος ΚΟΥΖΟΥΠΗΣ, (Υπεύθυνος Μορφωτικού Γραφείου της Κ.Ε. του ΑΚΕΛ)

Μαρξισμός και κράτος ................................................................................................ 75 Jeronimo de SOUSA, (Γενικός Γραμματέας της Κ.Ε. του Πορτογαλικού Κ.Κ.)

Ακολουθώντας τα βήματα του Λένιν ........................................................................ 87

9 ΜΑΪΟΥ 1945 - 75 ΧΡΟΝΙΑ ΑΝΤΙΦΑΣΙΣΤΙΚΗΣ ΝΙΚΗΣ Το ΑΚΕΛ για τα 75-χρονα της Αντιφασιστικής Νίκης ............................. 91

ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΙΣΜΟΙ

Erik HÖHNE, (Επικεφαλής της Επιτροπής Ιστορίας της Κ.Ε. του Γερμανικού Κ.Κ.)

Παραχαράκτες στην υπηρεσία της επερχόμενης επιθετικότητας ....................... 95 Οι παραχαράξεις δεν διαγράφουν ούτε τα πραγματικά γεγονότα, ούτε σβήνουν την ιστορική μνήμη ............................................................. 105

ΕΚΔΗΛΩΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ 16 ΙΟΥΝΙΟΥ 1943

Άντρος ΚΥΠΡΙΑΝΟΥ , (Γενικός Γραμματέας της Κ.Ε. του ΑΚΕΛ)

Ομιλία ....................................................................................................................... 131

ΕΠΕΤΕΙΟΣ

Ζόρες Ιβάνοβιτς ΑΛΦΕΡΟΦ ........................................................................ 137 ΛΑΪΚΑ ΠΕΝΘΗ

.................................................................................................. 147

ΚΟΜΜΑΤΙΚΑ ΝΤΟΚΟΥΜΕΝΤΑ

.................................................................... 188

Σημ.: Τα ενυπόγραφα άρθρα αποτελούν προσωπική άποψη έκαστου συγγραφέα και δεν δεσμεύουν καθ’ οιονδήποτε τρόπο τον εκδότη.

Νέος Δημοκράτης, Τεύχος 122, σσ. 7-8, 2020

Εκ της σύνταξης

Το 2020 αποτελεί έτος δοκιμασίας όχι μόνο για την Κύπρο, αλλά για ολόκληρο τον Πλανήτη. Η εξάπλωση του κορονοϊού και η δημιουργία συνθηκών πανδημίας οδήγησε την μια χώρα μετά την άλλη στη λήψη αυστηρών μέτρων κοινωνικού αποκλεισμού και αποστασιοποίησης. Για βδομάδες ο απλός πολίτης αποτέλεσε αντικείμενο ενός εντέχνως καλλιεργούμενου κοινωνικού πανικού έναντι ενός «αόρατου» εχθρού, ενός πανικού μετεξελισσόμενου σε εξατομικευμένο φόβο, που περιόρισε τον κάθε πολίτη εθελούσια μέσα στο «καβούκι» του. Σε προοπτική η συνεχιζόμενη προσπάθεια μέσον διαφόρων «πρωτοκόλλων» διατήρησης μιας τέτοιας κατάστασης στοχεύει στην θεμελίωση στην συλλογική συνείδηση της κοινωνικής αποξένωσης και υπόσκαψης της όποιας μαζικής κοινωνικής δράσης. Η δοκιμασία, που πέρασε και εν μέρει διέρχεται ακόμα ο Πλανήτης μας, έχει εμπράκτως αποδείξει τα αρνητικά επακόλουθα των για χρόνια ακολουθούμενων νεοφιλελεύθερων πολιτικών οικονομικής λιτότητας σε «προηγμένες» καπιταλιστικές χώρες, στις οποίες στο όνομα της δήθεν δημοσιονομικής πειθαρχίας καταλύθηκε το «κράτος πρόνοιας», ιδιαίτερα τα δημόσια συστήματα υγείας. Την ίδια στιγμή οι κυβερνώντες αποδείχτηκαν ανέτοιμοι να λάβουν έγκαιρα τις απαιτούμενες ορθές και σωστικές αποφάσεις, ενώ ήταν εμφανέστατες οι τρομερές ελλείψεις στις απαιτούμενες υποδομές, στον αναγκαίο εξοπλισμό και τα απαιτούμενα αναλώσιμα. Καλούμαστε να εξαγάγουμε χρήσιμα συμπεράσματα από τα προβλήματα, που δημιουργήθηκαν, αλλά πρώτιστα οφείλουμε να συμβάλουμε στην άμβλυνση και επίλυση τους, γιατί για μια φορά ακόμα, ως είθισται, αποδείχτηκε ότι σε περιόδους κρίσης πλήττονται οι οικονομικά πιο ευάλωτες κοινωνικά ομάδες. Θα απαιτηθεί σκληρός και επίπονος αγώνας ενάντια στις παρατηρούμενες ήδη μεθοδεύσεις των κυρίαρχων οικονομικών και πολιτικών κύκλων να «κεφαλαιοποιήσουν» στην νέα «κανονικότητα», που διαμορφώνεται, μεθόδους και εργαλεία, που χρησιμοποιήθηκαν εν καιρώ πανδημίας στην οικονομία, την εργασία, την εκπαίδευση, την υγεία, στις κοινωνικές συναθροίσεις κ.α.

Τα ευέλικτα ωράρια, οι εναλλακτικές βάρδιες, η εξ αποστάσεως εργασία και εκπαίδευση, φαινόμενα που αναμφίβολα επηρεάζουν τις εργασιακές και εκπαιδευτικές σχέσεις, καθώς και το βιοτικό επίπεδο της συντριπτικής πλειοψηφίας των εργαζομένων και των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, θέλουν στοχευμένα να τα μετατρέψουν σε καθημερινά φαινόμενα. Δεν είναι τυχαίο ότι τέτοια φαινόμενα ή και παρόμοια προωθούνταν ή και προετοιμάζονταν από την προ κορονοϊού εποχή, αλλά στην νέα «κανονικότητα» θα είναι πολύ πιο εύκολο να επιβληθούν με το πρόσχημα μάλιστα της «διαφύλαξης της δημόσιας υγείας» χωρίς να αποκλείεται ότι σε περίπτωση ύπαρξης κοινωνικής αντίδρασης θα ενεργοποιηθεί η μέθοδος των διαταγμάτων είτε, όπως συνήθως εφαρμόζεται ως πάγια πολιτική, η επιστράτευση οδηγιών και κανονισμών, εκπορευόμενων από τους θεσμούς της Ε.Ε., η οποία ειρήσθω εν παρόδω στο αποκορύφωμα της «πανδημίας» στα κράτη-μέλη της ήταν απούσα και τηρούσε σιγήν ιχθύος, ξεχνώντας την πολυδιαφημιζόμενη πριν και τώρα «αλληλεγγύη». Η περίοδος της «πανδημίας» αναμφίβολα επηρέασε και τις εξελίξεις στο Κυπριακό, που ενώ είχαν εισέλθει σ’ ένα στάδιο στασιμότητας, εντούτοις παρατηρήθηκαν φαινόμενα ενίσχυσης της διαίρεσης και της υπόσκαψης του όποιου κλίματος αλληλοκατανόησης και συνεργασίας. Προς αυτήν την κατεύθυνση συνέβαλαν και ως ένα βαθμό ακόμα συμβάλουν τα επικοινωνιακά παιχνίδια σε σχέση τόσο με το κλείσιμο, όσο και τώρα με το άνοιγμα των σημείων διέλευσης στην διαχωριστική γραμμή, αλλά και η παρατηρούμενη αντιπαράθεση με αξιωματούχους των Ηνωμένων Εθνών και η προσπάθεια απαξίωσης και αποδόμησης τους. Τις εξελίξεις στο Κυπριακό αναμφίβολα επηρεάζουν και οι αναμενόμενες εκλογές για την ανάδειξη του νέου τ/κ ηγέτη, που αναβλήθηκαν λόγω «πανδημίας» και θα διεξαχθούν μέσα στο Φθινόπωρο, αλλά πολύ περισσότερο η πορεία τους θα εξαρτηθεί και από τον καταλυτικό ρόλο, που θα διαδραματίσει όποιος εκλεγεί ως ηγέτης της τ/κ Κοινότητας. Ο ρόλος της Αριστεράς σ’ αυτό το κομβικό σημείο των εξελίξεων, που θα έχει καθοριστική σημασία για το μέλλον του Κυπριακού, πρέπει να συνεχίσει να είναι καταλυτικός όσον αφορά τους στόχους για επίλυση του Κυπριακού στην βάση των συμπεφωνημένων αρχών της ΔΔΟ και των επιτευχθεισών συγκλήσεων για την επανένωση της πατρίδας και του λαού μας, για την αποχώρηση των κατοχικών και όλων των ξένων στρατευμάτων και εγκαταστάσεων, για μια κοινή ευημερούσα πατρίδα Ε/κ και Τ/κ.

ΑΦΙΕΡΩΜΑ

150 ΧΡΟΝΙΑ από τη ΓΕΝΝΗΣΗ του ΛΕΝΙΝ

Β. Ι. ΛΕΝΙΝ 1870 - 2020 Οι μεγάλες ιδέες, όσο πανανθρώπινες και να είναι, αποκτούν διαχρονική αξία μόνο όταν γίνονται κτήμα και συνείδηση των ευρύτερων λαϊκών μαζών. Για να γίνει όμως κάτι τέτοιο πρέπει να αντικατοπτρίζουν και να ανταποκρίνονται στις ελπίδες και τα οράματα του απλού ανθρώπου. Ταυτόχρονα η δυναμική και η σαφήνεια των διατυπώσεων τους εμψυχώνουν τον κάθε καταπιεζόμενο στους δύσκολους και επίπονους αγώνες για κοινωνική απελευθέρωση και δικαιοσύνη. Οι λενινιστικές ιδέες βρίσκονται συνεχώς στην επικαιρότητα παρά την διαμορφωνόμενη μέσα στο χρόνο κοινωνική πραγματικότητα, γιατί αποτελούν μέθοδο κατανόησης και πολύτιμο εργαλείο χάραξης πολιτικής για την απελευθέρωση της ανθρωπότητας από κάθε μορφή εκμετάλλευσης και καταπίεσης. Συμπληρώθηκαν 150 χρόνια (1870-2020) από την γέννηση του Β.Ι. Λένιν, οι ιδιοφυείς ιδέες του οποίου έχουν σημαδέψει και επηρεάσει την παγκόσμια ιστορία μέχρι και τις μέρες μας. Όσο και να καταπολεμήθηκαν, όσο και να διαστρεβλώθηκαν, εντούτοις εξακολουθούν να αναγεννιόνται σε όλα τα μήκη και πλάτη του Πλανήτη μας γιατί ακριβώς εξακολουθούν να συγκινούν και να εκφράζουν τον απλό άνθρωπο. Βασικό καθήκον όλων των αγωνιζομένων για την απελευθέρωση του κόσμου της εργασίας, για την οικοδόμηση μιας νέας κοινωνίας, απαλλαγμένης από την εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο, για αειφόρο και πολυδιάστατη ανάπτυξη της ατομικής προσωπικότητας είναι η συνεχής μελέτη, η ορθή κατανόηση και η δημιουργική εφαρμογή της κληρονομιάς και των παρακαταθηκών του μεγάλου αυτού Επαναστάτη μέσα στις σύγχρονες αντιφατικές συνθήκες. Μόνον έτσι μπορεί να κινηθεί ο τροχός της ιστορίας σε προοδευτικές κατευθύνσεις και να προκαθοριστεί η ιστορική εξέλιξη της κοινωνίας. Σε μια περίοδο όπου με υπέρμετρο ζήλο διατυμπάνιζαν τον θρίαμβο και την αιωνιότητα του εκμεταλλευτικού καπιταλιστικού συστήματος, σπέρνοντας την απαισιοδοξία και καλλιεργώντας την αδράνεια στους εκμεταλλευόμενους και καταφρονημένους, ο λόγος και τα έργα του Β.Ι. Λένιν ενεργοποίησαν το λαϊκό ηφαίστειο για διεκδίκηση δίκαιης κατανομής του κοινωνικά παραγόμενου

πλούτου, για αντικατάσταση της κόλασης της εκμετάλλευσης, της φτώχειας, της μιζέριας και του πολέμου με το βασίλειο της ισότητας, της ευημερίας, της κοινωνικής δικαιοσύνης και της ειρήνης, όπου η ελευθερία του καθενός θα είναι η προϋπόθεση για την ελευθερία του συνόλου. Οι λενινιστικές ιδέες δεν εμφανίσθηκαν ως κεραυνός εν αιθρία, αλλά στηρίχθηκαν στην πλούσια κληρονομιά των Μαρξ και Ένγκελς. Ο Λένιν βαθύς γνώστης του μαρξισμού ανέπτυξε όλες του τις πτυχές μέσα στις διαμορφωνόμενες συνθήκες του μονοπωλιακού καπιταλισμού, ενώ ταυτόχρονα ως ένας πραγματικός επαναστάτης με απεριόριστες οργανωτικές ικανότητες επεξεργάστηκε τις αρχές, που πρέπει να διέπουν ένα «κόμμα νέου τύπου», στο οποίο συνενώνονται τα πιο πρωτοπόρα, τα πιο συνειδητοποιημένα, τα πιο ενεργά, τα πιο φωτεινά μυαλά της εργατικής τάξης και του συνόλου της κοινωνίας. Ο Μαρξισμός – Λενινισμός δεν είναι ένα σύνολο δογμάτων, κανονισμών ή και συνθημάτων για όλες τις περιπτώσεις και εμφάσεις της κοινωνικής ζωής, αλλά σύμφωνα με τον ίδιον τον Λένιν η κομμουνιστική κοσμοθεωρία είναι μέθοδος ανάλυσης της πραγματικότητας, γιατί ο μαρξισμός είναι ένα ολοκληρωμένο επιστημονικό σύστημα, το οποίο με τη μέθοδο της διαλεκτικής ανάλυσης διασφαλίζει την γνώση, την κατανόηση και την αναδιοργάνωση του κόσμου. Ακριβώς αυτή η κατανόηση του Μαρξισμού ως καθοδήγηση για δράση είναι που καθορίζει τον Λένιν ως ένα μεγάλο στοχαστή και την ίδια στιγμή έναν ακαταμάχητο λαϊκό ηγέτη Ο κάθε κομμουνιστής ξεχωριστά και όλοι συλλογικά, ακολουθώντας το παράδειγμα και τις υποδείξεις του Β.Ι. Λένιν, είμαστε υπόχρεοι να επιμένουμε σταθερά στις αρχές της μαρξιστικής κοσμοθεωρίας - του διαλεκτικού και ιστορικού υλισμού, γι’ αυτό και πρέπει πάντα, αναλύοντας στην λεπτομέρεια τους τις σύγχρονες τάσεις μέσα στην κοινωνία, να μελετούμε την δυναμική τους, να λαμβάνουμε σοβαρά υπόψη υφιστάμενους ταξικούς συσχετισμούς, καθώς επίσης και τον βαθμό συνειδητότητας, οργανωτικότητας και ετοιμότητας των ευρύτερων λαϊκών εργαζόμενων στρωμάτων. Μόνον με μια τέτοιαν μονότονη, επίπονη και δύσκολη δουλειά εξασφαλίζονται επιτυχίες στους διεξαγόμενους αγώνες και διασφαλίζεται η πιο στενή επαφή με τις ευρύτερες κοινωνικές δυνάμεις. Σημειώνοντας τα 150 χρόνια από την γέννηση του Β.Ι. Λένιν τονίζουμε ακόμα μια φορά την επικαιρότητα της πολιτικής, θεωρητικής και ιδεολογικής του κληρονομιάς, που αποτελούν καθοδηγητική πυξίδα στους καθημερινούς αγώνες για την ανατροπή της επικρατούσας καπιταλιστικής βαρβαρότητας και την εισδοχή της ανθρωπότητας στο κατώφλι του πολιτισμού, της αξιοπρέπειας και του αυτοσεβασμού.

Νέος Δημοκράτης, Τεύχος 122, σσ. 11-12, 2020

Το ΑΚΕΛ τιμά τον μεγάλο διανοητή και επαναστάτη Ανακοίνωση του ΑΚΕΛ Το ΑΚΕΛ τιμά την 150η επέτειο από την γέννηση του μεγάλου επαναστάτη και διανοητή, Βλαντιμίρ Ιλίτς Λένιν, που είναι ταυτισμένος με το κοσμοϊστορικό γεγονός του 20ου αιώνα, την Οκτωβριανή Επανάσταση, αλλά και με την κομμουνιστική κοσμοθεωρία, τον μαρξισμό-λενινισμό. Εκατό πενήντα χρόνια μετά, ο Λένιν παραμένει κορυφαία μορφή, που συγκλόνισε τον κόσμο και την Ιστορία, ένα παγκόσμιο σύμβολο της πάλης για ένα Αύριο χωρίς εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο, χωρίς πολέμους, κοινωνικές ανισότητες και εξαθλίωση. Η τιμή στον Λένιν είναι η αντικειμενική αναγνώριση από την ίδια την Ιστορία ενός ανθρώπου, που με τη σκέψη και την πράξη του συνέβαλε καθοριστικά και πρωταγωνιστικά να φωτιστεί η διαφορετική προοπτική για την ανθρωπότητα. Γι’ αυτό ο Λένιν ενέπνευσε και εμπνέει όχι μόνο τους κομμουνιστές, αλλά κάθε άνθρωπο, που θεωρεί ότι η ανθρωπότητα αξίζει ένα ποιοτικά διαφορετικό μέλλον. Δεν είναι τυχαίο, που ο μεγαλύτερος επιστήμονας του 20ου αιώνα, ο Άλμπερτ Αϊνστάιν είχε πει χαρακτηριστικά: «Στο πρόσωπο του Λένιν τιμώ τον άνθρωπο, που μέσα από την απόλυτη προσωπική του θυσία έδωσε όλη του την ενέργεια για να πραγματώσει την κοινωνική δικαιοσύνη. Ένα είναι σίγουρο: Άνθρωποι σαν κι αυτόν είναι οι θεματοφύλακες και οι ανανεωτές του ανθρώπινου είδους». Ο Λένιν ηγήθηκε της Οκτωβριανής Επανάστασης και της θεμελίωσης του πρώτου εργατικού/αγροτικού κράτους στην ανθρώπινη ιστορία. Άφησε μια τεράστια κληρονομιά πολιτικής καθοδήγησης για την διαλεκτική στη σκέψη και στην δράση των επαναστατικών κομμάτων. Η θεωρητική του συμβολή για την φύση του ιμπεριαλισμού, για το δικαίωμα των λαών στην

αυτοδιάθεση, που στην τότε εποχή ενέπνευσε τους αγώνες των λαών για εθνική απελευθέρωση από τα δεσμά της αποικιοκρατίας, για την ειρήνη, για το κράτος, για τη χειραφέτηση της γυναίκας, για την παιδεία αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της παγκόσμιας ανθρώπινης σκέψης. Ο λενινισμός βέβαια, ως συμβολή στην εξέλιξη του μαρξισμού, αποτελεί απόδειξη ότι η κομμουνιστική ιδεολογία δεν είναι ούτε δόγμα, ούτε στατική θεωρία. Είναι επιστημονικό εργαλείο σκέψης, ανάλυσης και οργάνωσης του αγώνα για την αλλαγή του κόσμου, το οποίο αναπτύσσεται διαρκώς με την πρόοδο της ανθρωπότητας. Η συμπλήρωση 150 χρόνων από την γέννηση του Λένιν συμπίπτει με την πανδημία, που διέρχεται ο πλανήτης, η οποία υπενθυμίζει ότι στον καπιταλισμό ούτε και η Υγεία δεν είναι κατοχυρωμένο αγαθό για κάθε άνθρωπο. Τα δραματικά αδιέξοδα και οι ιλιγγιώδεις ανισότητες, που αναπαράγει το σημερινό οικονομικό σύστημα υπογραμμίζουν την διαχρονικότητα και την επικαιρότητα του Λένιν, ως διανοητή και επαναστάτη για το σοσιαλιστικό αύριο του κόσμου. Είναι ακριβώς αυτό το επαναστατικό νόημα, που συμπυκνώνει όλη την ζωή και το έργο του Λένιν, που τον τοποθέτησε σε μια από τις πιο δοξασμένες κορυφές του ιστορικού ορίζοντα της ανθρωπότητας, ορατή και φωτεινή και στον 21ο αιώνα.

21/04/2020

Νέος Δημοκράτης, Τεύχος 122, σσ. 13-40, 2020

Martin LEVY Συντάκτης του «Communist Review» – θεωρητικό περιοδικό του Κ.Κ. Βρετανίας

Λενινισμός και Δημοκρατία Εισαγωγή Το 1958, σε ένα άρθρο με τίτλο «Ο Γκράμσι και ο Λενινισμός», ο Ιταλός κομμουνιστής ηγέτης Παλμίρο Τολιάτι έγραψε ότι «Μετά τον Λένιν, όλοι λειτουργούμε διαφορετικά γιατί έχουμε κατανοήσει μ’ ένα καινούριο τρόπο την πραγματικότητα που αντιμετωπίζουμε». Συνέχισε σκιαγραφώντας συνοπτικά, υπό τον τίτλο «τι είναι βασικά νέο στο Λένιν», τα ακόλουθα τρία βασικά και αλληλοσυνδεόμενα στοιχεία, που «καθορίζουν ολόκληρη την ανάπτυξη της σκέψης και της πράξης του»1:

την θεωρία για τον ιμπεριαλισμό ως το τελικό στάδιο του καπιταλισμού,

την θεωρία για την επανάσταση, κατ’ επέκταση για το κράτος και την εξουσία και

την θεωρία για το Κόμμα.

Καθένα από αυτά τα στοιχεία, έλεγε ο Τολιάτι, συμπεριλάμβανε την θεωρία και την πράξη μιας εξελισσόμενης τρέχουσας πραγματικότητας, κατά τρόπον ώστε η θεωρία να κατέστη «μια θεωρία, που δοκιμάζεται στα γεγονότα και την ιστορική πραγματικότητα, και η οποία αναπτύσσεται σύμφωνα με την ιστορική πραγματικότητα με την εξ ανάγκης εγκατάλειψη παλαιών θέσεων και με την κατάκτηση νέων. Συνεπώς, «κάτι νέο δημιουργήθηκε», δίνοντας πίσω στο μαρξισμό, την «δημιουργική ποιότητα του, απελευθερώνοντας τον από τις τυπολατρικά υλιστικές, οικονομίστικες και θετικιστικές ερμηνείες», καθιστώντας τον οδηγό για την επαναστατική δράση.

1 Π. Τολιάτι, Γκράμσι και Λενινισμός, Βλ., Για τον Γκράμσι και Άλλα Έργα, Lawrence & Wishart, 1979, σελ. 186.

Δύο χρόνια αργότερα, στο «Ο Λένιν και το Κόμμα μας», με την ευκαιρία της 90-ής επετείου της γέννησης του Λένιν, ο Τολιάτι ανάπτυξε αυτά τα ζητήματα, τα οποία συμπεριλαμβάνονταν ανάμεσα στις βάσεις των «επιστημονικών και επαναστατικών θεωριών του Λένιν»: την αποδεδειγμένη ιστορική αναγκαιότητα για σπάσιμο της αλυσίδας της ιμπεριαλιστικής κυριαρχίας και, επομένως, για την προλεταριακή επανάσταση, για την εξέγερση των σκλαβωμένων από την αποικιοκρατία λαών και την έλευση μιας νέας οικονομικής και κοινωνικής τάξης και την επιβεβαίωση και παρουσίαση, σε συνδυασμό με τις γενικές γραμμές, που σκιαγραφήθηκαν από το Μαρξ και τον Ένγκελς, το καθήκον της επαναστατικής καθοδήγησης, που επιφορτίζεται το κόμμα της εργατικής τάξης και κατά συνέπεια την ανάπτυξη της στρατηγικής και της τακτικής του.2 Τόνιζε για τον Λένιν ότι η απαράμιλλη ικανότητα του για ανάλυση, για γενίκευση των αποτελεσμάτων αυτής της έρευνας και ο προσεκτικός προσδιορισμός του χαρακτήρα κάθε συγκεκριμένης κατάστασης και οι οπτικές, που σχετίζονται με αυτήν ήταν πάντα ...στενά συνδεδεμένες με τη πράξη της επαναστατικής δουλειάς... Ήταν μέσα από την πράξη, που εντοπίζεται η αποφασιστική εξέταση της ορθότητας του, όπως είναι η κορύφωση μέσα από μια δημιουργική δράση τεραστίων διαστάσεων. Το έργο του είναι μια συνεχής διδασκαλία, όχι γιατί παρέχει τις κατάλληλες φόρμουλες για όλες τις καταστάσεις, αλλά γιατί ακριβώς περιφρονεί τα έτοιμα σχήματα και όποτε είναι αναγκαίο, τα απορρίπτει όλα προκειμένου, σε κάθε περίπτωση, να αποκαταστήσει την γνήσια μαρξιστική μέθοδο της δημιουργικής έρευνας, σύμφωνα με τις θεμελιώδεις αρχές του επαναστατικού αγώνα για τον σοσιαλισμό. Πρέπει λοιπόν να έχουμε υπόψη μας αυτές τις εκτιμήσεις, όταν χρησιμοποιούμε σήμερα την λενινιστική προσέγγιση για την δημοκρατία. Αυτό το άρθρο βασίζεται όχι τόσο σε αποσπασματικές ρήσεις του Λένιν, αλλά σε μια πραγμάτευση και εφαρμογή της μεθόδου του. Οι βρετανικές γενικές εκλογές του Δεκεμβρίου 2019 Οι πρόσφατες γενικές εκλογές στην Βρετανία είχαν ως αποτέλεσμα η

2 Π. Τολιάτι, Ο Λένιν και το Κόμμα μας, Βλ., Για τον Γκράμσι και Άλλα Έργα, ο.π. σελ. 242.

Συντηρητική Κυβέρνηση του Μπόρις Τζόνσον να επιστρέψει στην εξουσία με μια σαρωτική κοινοβουλευτική πλειοψηφία 80 εδρών. Παρά τις κυβερνητικές πολιτικές λιτότητας καθ’ όλη την περασμένη δεκαετία, που υπονόμευσαν το κράτος πρόνοιας και οδήγησαν σε μεγάλες περικοπές στις δημόσιες υπηρεσίες, και παρά το ότι το αντιπολιτευόμενο Εργατικό Κόμμα είχε το πιο αριστερό εκλογικό πρόγραμμα των τελευταίων τριών δεκαετιών, εντούτοις οι Συντηρητικοί κατέλαβαν έδρες, ακόμα και στις πιο συμπαγείς εργατικές περιφέρειες των Εργατικών, περιοχές που είχαν αποβιομηχανοποιηθεί βίαια από τις προηγούμενες Συντηρητικές Κυβερνήσεις της Μάργκαρετ Θάτσερ και του Τζον Μέιτζορ από το 1979 μέχρι και το 1997. Πώς έχει συμβεί αυτό; Σε ένα μεγάλο βαθμό, ήταν μια αντίδραση - ιδιαίτερα σε εκείνες τις περιθωριοποιημένες περιοχές, που το 2016 είχαν ψηφίσει καθαρά υπέρ της αποχώρησης από την Ε.Ε. - ενάντια σε όλους εκείνους τους πολιτικούς, που φέρονταν να είναι υπεύθυνοι για την καθυστέρηση και την παρεμπόδιση της υλοποίησης εκείνης της απόφασης. Έτσι, το σύνθημα «Get Brexit done» του Τζόνσον άγγιξε την ευαίσθητη χορδή. Την ίδια ώρα, η διαφοροποιημένη θέση των Εργατικών - συμπεριλαμβανομένης της υπόσχεσης για ένα δεύτερο δημοψήφισμα για την όποια συμφωνία αποχώρησης από την Ε.Ε. αντιμετωπίστηκε ως προδοσία. Αλλά ούτε αυτό θα αρκούσε, αν δεν υπήρχε η απόλυτη εχθρότητα προς τους Εργατικούς και η δαιμονοποίηση του ηγέτη τους, του Τζέρεμι Κόρμπιν, από τον Τύπο των εκατομμυριούχων, από την τηλεόραση και μέσα από τις εκστρατείες συκοφάντησης στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Η κυρίαρχη χρηματιστική και μονοπωλιακή καπιταλιστική τάξη, που τα τελευταία 3 χρόνια δρούσε - μέσα από τα ΜΜΕ και με βουλευτές όλων των κοινοβουλευτικών κομμάτων - για να αντιστρέψει το δημοκρατικό αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος του 2016, έκρινε ότι μια αριστερή κυβέρνηση Εργατικών υπό τον Τζέρεμι Κόρμπιν θα συνιστούσε πολύ μεγαλύτερο κίνδυνο για τα συμφέροντα της από ότι μια κυβέρνηση Συντηρητικών υπό τον Τζόνσον, η οποία θα πραγματοποιούσε τη ρήξη με την Ε.Ε. Ουσιαστικά, η κυρίαρχη τάξη κατάφερε να πείσει αρκετούς ψηφοφόρους, προερχόμενους από την εργατική τάξη, για τους οποίους η ταυτότητα - Βρετανική, Σκωτσέζικη, Ουαλική - ήταν πολύ πιο σημαντική από την τάξη τους. Σε αυτές τις συνθήκες, το παρακάτω απόσπασμα από το «Κράτος και Επανάσταση» του Λένιν, ο οποίος με τη σειρά του έκανε μνεία και στο «Η Καταγωγή της Οικογένειας, της Ατομικής Ιδιοκτησίας και του Κράτους» του Ένγκελς, φαίνεται ιδιαίτερα εύστοχο:

...ο Ένγκελς ρητά και κατηγορηματικά ονομάζει και το γενικό εκλογικό δικαίωμα όργανο κυριαρχίας της αστικής τάξης. Το γενικό εκλογικό δικαίωμα, τονίζει, έχοντας ολοφάνερα υπόψη τη μακρόχρονη πείρα της γερμανικής σοσιαλδημοκρατίας, είναι «δείκτης ωριμότητας της εργατικής τάξης. Περισσότερο δεν μπορεί να δώσει κι’ ούτε θα δώσει μέσα στο σημερινό κράτος3. Όπως θα δούμε στη συνέχεια, η λενινιστική προσέγγιση προχώρησε κάπως: το καθολικό δικαίωμα ψήφου, που κατακτήθηκε με αγώνα - όχι μόνο για τους άντρες, αλλά στη συνέχεια και για τις γυναίκες - δεν πρέπει να απορριφθεί ελαφρά τη καρδία. Εντούτοις, το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος του 2016 για την Ε.Ε., όταν απορρίφθηκε η στρατηγική του βρετανικού (και του ευρωπαϊκού) μονοπωλιακού και χρηματιστικού κεφαλαίου, μπορεί να προσεγγιστεί ως η έκφραση ενός βαθμού ωριμότητας από την πλευρά ενός τμήματος της εργατικής τάξης. Αλλά όταν το 2019 εκατομμύρια ψηφοφόρων προερχόμενων από την εργατική τάξη ψήφισαν ένα κόμμα, που εκπροσωπεί τα απολύτως αντίθετα από τα δικά τους ταξικά συμφέροντα, - αντί για το δικό τους ταξικό κόμμα, το Εργατικό Κόμμα - τότε αυτό καταδεικνύει ένα χαμηλό επίπεδο ωριμότητας, δηλαδή της καλλιεργημένης ταξική συνείδησης. Η ταξική πάλη και το κράτος Μπορούμε να δούμε παραλληλισμούς ανάμεσα στο βρετανικό αποτέλεσμα του 2019 και στην εκλογή, ανάμεσα σε άλλους, του Τραμπ στις ΗΠΑ, του Μπολσονάρο στην Βραζιλία, του Μόντι στην Ινδία. Όπως έχει πει ο αριστερός συγγραφέας Τζωρτζ Μονμπιότ4: Έγινε μια μεγάλη αλλαγή. Οι ολιγάρχες έχουν βρει τη φόρμουλα να πείθουν τους φτωχούς να ψηφίζουν υπέρ των συμφερόντων των πολύ πλούσιων. Και η φόρμουλα περιλαμβάνει: μαζικά ψέματα και εξαπάτηση σε μια κλίμακα άνευ προηγουμένου. αξιοποίηση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης για την παραγωγή κατασκευασμένων χειραγωγιστικών διαφημίσεων, memes* και θεωριών συνωμοσίας, προκειμένου να μεταστρέψουν τη γνώμη του κόσμου ή να τους 3 Β.Ι. Λένιν, Κράτος και Επανάσταση, Άπαντα, τόμος 33, σελ. 14. 4 Τζ. Μονμπιότ, Γιατί έχασαν οι Εργατικοί: Οι ολιγάρχες χειραγωγούν την Δημοκρατία, 22 Δεκεμβρίου 2019, στο https://www.youtube.com/watch?v=6I_ZhGHxnHQ. * Σημ. Συντ.: O όρος προέρχεται από την αρχαιοελληνική λέξη «μίμημα» - η πράξη του μιμείσθαι. Πρόκειται για ιδέες, συμπεριφορές και πεποιθήσεις στα πλαίσια μιας πολιτιστικής κληρονομιάς, που μεταδίδονται υπό τη μορφή μίμησης από ένα άτομο σε άλλο μέσα στα διάφορα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.

αποτρέψουν εντελώς από το να ψηφίσουν, προωθώντας «killerclowns» όπως ο Τζόνσον, ο Τραμπ, ο Μόντι, ο Μπολσονάρο, οι οποίοι εκτελούν τις επιθυμίες των ολιγαρχών, αλλά παρουσιάζουν ένα σχεδόν διασκεδαστικό πρόσωπο στο κοινό και έτσι γελάμε μαζί τους. Επιπρόσθετα, μαθαίνουν ο ένας από τον άλλο, διδάσκουν ο ένας τον άλλο, και - όπως συμβαίνει πολύ συχνά - το ίδιο πολιτικό προσωπικό μεταπηδά από τη μια καμπάνια στην άλλη, ώστε να βελτιώνουν διαρκώς το μοντέλο, να βελτιώνουν τη φόρμουλα. Ο Μονμπιότ προσθέτει ότι «Όπως υπάρχει φόρμουλα για να παίρνουν οι ολιγάρχες την εξουσία, υπάρχει και φόρμουλα για την ήττα τους», η οποία πρέπει να περιλαμβάνει καμπάνιες για τον «ψηφιακό αλφαβητισμό»*, μαζική πίεση στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης για να αλλάξουν την προσέγγιση τους, «ένα παγκόσμιο συνασπισμό των προοδευτικών κομμάτων ενάντια στα fake news» και οικοδόμηση ενός διαφορετικού πολιτικού μοντέλου από τα κάτω προς τα πάνω, «την επαναφορά ... σε μια γνήσια πολιτική, που να βασίζεται στην κοινωνία, μιας πολιτικής που να ανήκει στο λαό». Εδώ υπάρχει μια χρήσιμη οπτική και χρήσιμη συμβουλή. Όμως ο Μονμπιότ δεν είναι μαρξιστής και αυτό φαίνεται από το γεγονός ότι κάνει χρήση των όρων «ολιγάρχες» και «οι φτωχοί», αντί των όρων «άρχουσα τάξη» και «εργατική τάξη», καθώς επίσης και από την απουσία οποιασδήποτε αναφοράς στον ιμπεριαλισμό, στην ταξική πάλη και στο κράτος. Η άρχουσα τάξη ανέκαθεν συμμετέχει στην ταξική πάλη από τα πάνω5, αξιοποιώντας τον έλεγχο της κρατικής μηχανής και τις διασυνδέσεις της με τα ΜΜΕ. Η διαφορά, τώρα, είναι ο βαθμός. Παρότι οι μεγαλύτερες υπερβολές ως προς αυτά μπορούν και πρέπει να συναντούν αντίσταση, σε τελική ανάλυση η άρχουσα τάξη μπορεί να αμφισβητηθεί μόνο με τον ταξικό αγώνα από τα κάτω και με μια ταυτόχρονη άνοδο στην καλλιέργεια της ταξικής συνείδησης. Είναι καθήκον λοιπόν των κομμουνιστών να καθοδηγήσουν το πρώτο και να συμβάλουν στην ανάπτυξη του δεύτερου. Οι δύο όψεις της Δημοκρατίας Είναι απαραίτητο να χρησιμοποιούμε την λενινιστική προσέγγιση, όχι μόνο για τις εκλογές, αλλά και για την δημοκρατία και το δημοκρατικό με την ευρύτερη έννοια του όρου. Στο «Κράτος και Επανάσταση», ο Λένιν έγραφε * Σημ. Σύντ.: Ο ψηφιακός αλφαβητισμός συμπεριλαμβάνει ένα τεράστιο πλήθος από ικανότητες και δεξιότητες, που πρέπει να έχει ο χρήστης, ώστε να αναζητάει, να διαχειρίζεται, να οργανώνει, να αναλύει, να αξιολογεί και να κατανοεί το πλήθος των πληροφοριών, που διοχετεύονται από διάφορα μέσα ενημέρωσης. 5 Χ. Χολτς, Οι Κομμουνιστές Σήμερα, Neue Impulse Verlag, Έσσεν, 1995, Κεφάλαιο 4, αγγλική μετάφραση στο https://www.northerncommunists.org.uk/political-education/class-struggle

επίσης6: Η δημοκρατία είναι μια μορφή κράτους, μια από τις παραλλαγές του. Επομένως, αποτελεί, όπως και κάθε κράτος, οργανωμένη, συστηματική άσκηση βίας πάνω στα άτομα. Αυτό, από τη μια μεριά. Από την άλλη, όμως, σημαίνει την τυπική αναγνώριση της ισότητας ανάμεσα στους πολίτες, του ίσου δικαιώματος όλων να καθορίζουν τη συγκρότηση του κράτους και να το διοικούν. Τα σχόλια του Λένιν εδώ στοχεύουν στην διάκριση ανάμεσα στην καπιταλιστική κοινωνία και στο κατώτερο και ανώτερο στάδιο της κομμουνιστικής κοινωνίας, καθώς και στην επισήμανση ότι ένα προλεταριακό κράτος χρειάζεται την πρόσβαση «στην οργανωμένη και συστηματική χρήση της βίας» προκειμένου να μπορέσει να προστατευτεί από την αντεπανάσταση της μέχρι πρότινος εκμεταλλεύτριας μειοψηφίας και των εκ των έξω υποστηρικτών της. Εντούτοις, η αρχική θέση ότι «η Δημοκρατία είναι μια μορφή κράτους» αποτελεί την μια όψη του νομίσματος, και ατελής ως προς αυτό, αφού η δημοκρατία αναφέρεται επίσης στη λειτουργία των πολιτικών κομμάτων, των μαζικών οργανώσεων, όπως των συνδικάτων και πράγματι μια πληθώρα άλλων φορέων. Η άλλη όψη του νομίσματος όμως - σε σχέση με τα ίσα δικαιώματα των πολιτών, που εκφράζεται στο δεύτερο τμήμα της αναφοράς, που παρατίθεται πιο πάνω - γίνεται σήμερα κατανοητή με μια πολύ ευρύτερη έννοια από τον απλό προσδιορισμό της δομής ή της διαχείρισης του κράτους. Ο κόσμος μιλά για τα «δημοκρατικά δικαιώματα» με την έννοια των ίσων δικαιωμάτων και οι όποιοι νόμοι ή κανονισμοί, που στερούν τέτοια δικαιώματα, αποκαλούνται συχνά «αντιδημοκρατικοί». Πράγματι, τέτοιες διακρίσεις μπορούν να στρέφονται όχι μόνο εναντίον των γυναικών, των μαύρων, των γκέι, των διαφορετικών εθνοτήτων στο εσωτερικό του ίδιου κράτους κ.ο.κ., αλλά και εναντίον του κόσμου της φτωχολογιάς και εναντίον της εργατικής τάξης συνολικά, όπως βλέπουμε στην ανισότητα μεταξύ πλουσίων και φτωχών ως προς την πρόσβαση σε αγαθά όπως είναι η υγεία και η εκπαίδευση. Ασφαλώς υπάρχουν και αντιδημοκρατικές διεργασίες, όπως η χειραγώγηση των εκλογικών περιφερειών, μέσω της οποίας η άρχουσα τάξη επιδιώκει να διασφαλίσει την εκλογική νίκη. Αλλά αδιαμφισβήτητα το πιο αντιδημοκρατικό από όλα στις λεγόμενες δημοκρατικές καπιταλιστικές κοινωνίες είναι οι νόμοι – «η οργανωμένη και συστηματική χρήση της βίας» - που περιορίζουν τις διαδηλώσεις και τις λειτουργίες των συνδικάτων, συμπεριλαμβανόμενης και της απεργίας, αφού αυτά αποτελούν την καρδιά της ταξικής πάλης. 6 Β.Ι. Λένιν, ο.π., σελ. 100.

Μορφές αστικής κυριαρχίας Τα περισσότερα κράτη στον καπιταλιστικό κόσμο ενεργούν στη βάση της φιλελεύθερης ή δυτικής δημοκρατίας7, που χαρακτηρίζεται - τουλάχιστον τυπικά - από εκλογές μεταξύ πολλών πολιτικών κομμάτων, διαχωρισμός των εξουσιών σε διάφορα τμήματα της κυβέρνησης, οικονομία της αγοράς και ατομική ιδιοκτησία, ίση προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, των πολιτικών δικαιωμάτων, των ατομικών ελευθεριών, των πολιτικών ελευθεριών για όλο το λαό και από το κράτος δικαίου ως μέρος μιας ανοικτής κοινωνίας. Μια κοινωνία - όπως την καθόρισε ο δεξιός φιλόσοφος Karl Popper - «στην οποία τα άτομα είναι υποχρεωμένα να λαμβάνουν προσωπικές αποφάσεις», σε αντίθεση με μια «μαγική ή φυλετική ή κολεκτιβιστική κοινωνία»8. Εντούτοις αυτές οι προσεγγίσεις είναι ανέντιμες, όχι απλά γιατί η άποψη του Popper για την «κολεκτιβιστική κοινωνία» παραγνωρίζει το στοιχείο της δυναμικής, μαζικής συμμετοχικότητας, που υποστηρίζει το σοσιαλισμό, αλλά γιατί αυτές οι ατομικές «προσωπικές αποφάσεις» και τα ατομικά δικαιώματα στον καπιταλισμό περιορίζονται πάντα από τα δικαιώματα της ατομικής ιδιοκτησίας στην οικονομία της αγοράς, των οποίων η προστασία είναι θωρακισμένη από το καπιταλιστικό κράτος. Είναι σίγουρα πολύ καλό να έχεις το δικαίωμα προσφυγής στα δικαστήρια, αλλά είναι άχρηστο αν δεν μπορείς να πληρώσεις τα δικηγορικά έξοδα. Ακόμα περισσότερο, δεν μπορείς να ασκήσεις τις ατομικές ελευθερίες αν είσαι άστεγος ή βρίσκεσαι στο όριο της φτώχειας. Ο Ένγκελς επεσήμανε ότι στην αστική δημοκρατία, «ο πλούτος ασκεί έμμεσα την εξουσία του, μα γι’ αυτό την ασκεί πιο σίγουρα»9. Επιπρόσθετα, όπως υπέδειξε ο Ιταλός κομμουνιστής φιλόσοφος Ντομένικο Λοσούρντο, η δυτική φιλελεύθερη δημοκρατία, ο ούτω καλούμενος ‘Ελεύθερος Κόσμος – όπως συνηθιζόταν να αποκαλείται - ήταν «ο κόσμος της χειρότερης αποικιοκρατικής καταπίεσης»10. Η ολότητα της θεώρησης για τη φιλελεύθερη δημοκρατία πρέπει να συμπεριλαμβάνει και αυτό, καθώς επίσης την νεοαποικιοκρατία και τον ιμπεριαλισμό που τη συντηρεί σήμερα. Εντούτοις, ο Ένγκελς, ο Μαρξ και ο Λένιν παρατήρησαν επίσης ότι η αστική δημοκρατία παρέχει τις καλύτερες συνθήκες για την εργατική τάξη για να οικοδομήσει τον αγώνα της για το σοσιαλισμό: 7 https://en.m.Wikipedia.or/wiki/Liberal_Democracy. 8 Κ. Πόπερ, Η ανοιχτή κοινωνία και οι εχθροί της, Τομ. 1, Routledge, 1945, επανέκδοση 2006, Κεφ. 10, μέρος 1. 9 Φ. Ένγκελς, παράθεση από Λένιν, ο.π., σελ. 13. 10 Ντ. Λοσούρντο, «Η Ενότητα της Φιλοσοφίας και της Πολιτικής», Περιοδικό Communist Review, Τεύχος 93, Φθινόπωρο 2019, σελ. 21-24.

Γιατί αυτή η δημοκρατία, χωρίς να παραμερίζει καθόλου την κυριαρχία του κεφαλαίου, συνεπώς και την καταπίεση των μαζών και την ταξική πάλη, οδηγεί αναπόφευκτα σε τέτοιο πλάτεμα, ξετύλιγμα, φανέρωμα και όξυνση αυτής της πάλης, που μια και γεννιέται η δυνατότητα να ικανοποιηθούν τα βασικά συμφέροντα των καταπιεζόμενων μαζών, η δυνατότητα αυτή πραγματοποιείται αναπότρεπτα και μοναδικά με τη δικτατορία του προλεταριάτου, με την καθοδήγηση αυτών των μαζών από το προλεταριάτο11 Την ίδια ώρα, πρέπει να αναγνωρίσουμε ότι ο Μαρξ και ο Ένγκελς έγραφαν όταν ο καπιταλισμός ήταν ακόμα στο επαναστατικό του στάδιο. Στην εποχή του ιμπεριαλισμού, όπως είπε ο Λένιν, η αστική δημοκρατία είναι υπό διαρκή απειλή: ...«το χρηματιστικό κεφάλαιο τείνει προς την κυριαρχία και όχι προς την ελευθερία». Η πολιτική αντίδραση σε όλη τη γραμμή είναι ιδιότητα του ιμπεριαλισμού. Δωροδοκίες, εξαγορές σε γιγάντιες διαστάσεις, παναμάδες όλων των ειδών.12 Σήμερα στην Βρετανία, παρά την εγκαθίδρυση του Κοινοβουλίου στην Σκωτία και της Εθνοσυνέλευσης στην Ουαλία, ουσιαστικά ένα ολόκληρο επίπεδο τοπικής αυτοκυβέρνησης κάτω από τα σώματα αυτά έχει καταργηθεί, με τα τοπικά συμβούλια να συγχωνεύονται σε γεωγραφική βάση σε μεγαλύτερα συμβούλια, μια διαδικασία που εξελίσσεται και σε ορισμένα τμήματα της Αγγλίας. Αλλά η μεγαλύτερη επίθεση στην τοπική δημοκρατία σε όλη τη Βρετανία, ήταν η αφαίρεση του ελέγχου επί των τοπικών σχολείων και οι τεράστιες περικοπές στους κεντρικούς πόρους για τα τοπικά συμβούλια, ώστε να μην έχουν άλλη επιλογή – αφού δεν υπάρχει μια ενωμένη εκστρατεία μαζικής αντίστασης - παρά μόνο να εφαρμόζουν τις κεντρικές οικονομικές πολιτικές λιτότητας. Οι απειλές για την αστική δημοκρατία οξύνονται ιδιαίτερα όταν το μονοπωλιακό και χρηματιστικό κεφάλαιο αισθάνεται ότι απειλείται. Ο Αντόνιο Γκράμσι έγραψε το 1930 στα «Τετράδια της Φυλακής» ότι: Αν η άρχουσα τάξη απωλέσει την συναίνεση, αν δηλαδή πλέον δεν ηγείται, αλλά μόνο ηγεμονεύει – κατέχει απόλυτη δύναμη καταναγκασμού - αυτό στην πραγματικότητα σημαίνει ότι οι μεγαλύτερες μάζες έχουν αποσπαστεί από τις παραδοσιακές ιδεολογίες, δεν πιστεύουν πλέον όσα συνήθιζαν να πιστεύουν προηγουμένως κ.λπ. Η κρίση συνίσταται ακριβώς στο γεγονός ότι 11 Β.Ι. Λένιν, ο.π., σελ. 70-71 12 Β.Ι. Λένιν, Ο ιμπεριαλισμός και η διάσπαση του σοσιαλισμού, LCW, Τόμος. 23, σελ. 106

το παλιό πεθαίνει και το νέο δεν έχει ακόμα γεννηθεί. Σε αυτό το μεσοδιάστημα, εμφανίζονται κάθε είδους νοσηρά φαινόμενα13 Αυτό το απόσπασμα καταδεικνύει δύο σημεία: Πρώτο, ότι υπό κανονικές συνθήκες η αστική τάξη επιδιώκει να ασκεί πολιτισμική ηγεμονία, επιδιώκει να διατηρεί τις ιδέες της ως τις κυρίαρχες ιδέες της κοινωνίας, επιδιώκει να κρατήσει τη λαϊκή βάση, που συναινεί στη συνεχή κυριαρχία της και δεύτερο, όταν αυτό καταρρεύσει, είναι έτοιμη να προσφύγει στην απόλυτη βία. Τα «νοσηρά φαινόμενα» της εποχής του Γκράμσι ήταν ο ιταλικός φασισμός και όπως γνωρίζουμε πολύ χειρότερα ακολούθησαν στην Ευρώπη, με το φασισμό στην εξουσία να χαρακτηρίζεται ως «η πιο ανοικτή, τρομοκρατική δικτατορία των πιο αντιδραστικών, των πιο σοβινιστικών, των πιο ιμπεριαλιστικών στοιχείων του χρηματιστικού κεφαλαίου»14. Όπως παρατήρησε ο Τολιάτι όμως, και ο φασισμός συνεχίζει να χρειάζεται μια μαζική ταξική βάση και μια ιδεολογία προκειμένου «να συγκολλήσει μαζί διάφορες ομάδες στον αγώνα για την δικτατορία πάνω στις εργαζόμενες μάζες και προκειμένου για αυτό το σκοπό να δημιουργήσει ένα μαζικό κίνημα»15. Εθνικά Συμφέροντα Σήμερα δεν αντιμετωπίζουμε την ίδια φασιστική απειλή, όμως ο Τραμπ, ο Τζόνσον, ο Μπολσονάρο και ο Μοντ, ενώ δεν είναι ακόμα φασίστες, αποτελούν «νοσηρά φαινόμενα» που αντικατοπτρίζουν την κατεύθυνση, στην οποία θέλει να προχωρήσει ο μονοπωλιακός καπιταλισμός και στην οποία πράγματι θα προχωρήσει εκτός κι αν αμφισβητηθεί από το εργατικό κίνημα και την Αριστερά. Αυτοί οι πολιτικοί τυλίγονται με τη σημαία του λεγόμενου εθνικού συμφέροντος, αλλά στην πραγματικότητα είναι η σημαία των πιο αντιδραστικών τμημάτων της άρχουσας τάξης. Η μάχη εναντίον τους λοιπόν δεν πρέπει μόνο να υπερασπιστεί και να διευρύνει τα δημοκρατικά δικαιώματα, αλλά και να εμποδίσει την ιμπεριαλιστική επιθετικότητα και τον πόλεμο, αφού αυτά συνεπάγουν την ωμή παραβίαση όχι μόνο της δημοκρατίας αλλά και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

13 Αν. Γκράμσι, Quaderni 3§34, στα Τετράδια της Φυλακής, Τόμος 2, J A Buttigieg, ed and transl, Columbia University Press, Νέα Υόρκη, 2011, σελ. 32-33., Επίσης, Επιλογές από τα Τετράδια της Φυλακής (SPN), Q Hoare and G Nowell Smith, eds and transls, Lawrence & amp; Wishart, 1971, σελ. 275-6. 14 Γκ. Δημητρώφ, Η φασιστική επίθεση και τα καθήκοντα της Κομμουνιστικής Διεθνούς στον αγώνα της εργατικής τάξης κατά του φασισμού, στο Ενιαίο Μέτωπο, Lawrence & Wishart, 1938, σελ. 10. 15 Π. Τολιάτι, Διαλέξεις για τον Φασισμό, Lawrence & Wishart, 1976, σελ. 5, 9.

Το 1952, στην κορύφωση του Ψυχρού Πολέμου - με την απειλή να μετατραπεί σε θερμοπυρηνικό πόλεμο - ο Στάλιν κάλεσε τα κομμουνιστικά κόμματα της Δύσης να υψώσουν τα λάβαρα της αστικής δημοκρατικής ελευθερίας, της εθνικής ανεξαρτησίας και της εθνικής κυριαρχίας. Τώρα δεν έχει απομείνει ίχνος φιλελευθερισμού. (...) Η αρχή των ίσων δικαιωμάτων για τους ανθρώπους και τα έθνη έχει παραβιαστεί και αντικαταστάθηκε από την αρχή των πλήρων δικαιωμάτων για την εκμεταλλεύτρια μειοψηφία και την στέρηση δικαιωμάτων για την εκμεταλλευόμενη πλειοψηφία των πολιτών. Το λάβαρο των αστικοδημοκρατικών ελευθεριών έχει πεταχτεί στη θάλασσα. Θεωρώ ότι αυτό το λάβαρο πρέπει να το σηκώσετε εσείς, οι εκπρόσωποι των κομμουνιστικών και δημοκρατικών κομμάτων και να το προωθήσετε… Τώρα, η αστική τάξη ξεπουλά τα δικαιώματα και την ανεξαρτησία του έθνους για τα δολάρια. Το λάβαρο της εθνικής ανεξαρτησίας και της εθνικής κυριαρχίας έχει πεταχτεί στη θάλασσα. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι εσείς, οι εκπρόσωποι των κομμουνιστικών και δημοκρατικών κομμάτων πρέπει να υψώσετε αυτό το λάβαρο και να το προωθήσετε, αν θέλετε να είστε πατριώτες στη χώρα σας…16 Αυτές είναι απόλυτες τοποθετήσεις και - βλέποντας εκ των υστέρων - μάλλον παρατραβηγμένες. σήμερα ωστόσο, μάλλον όχι, αν αναλογιστούμε το ξεπούλημα των δικαιωμάτων και της ανεξαρτησίας των κρατών εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ωστόσο, 8 χρόνια πριν ο Στάλιν διατυπώσει αυτή τη θέση, ο Τολιάτι, απευθυνόμενος στα στελέχη του Ιταλικού Κομμουνιστικού Κόμματος στην απελευθερωμένη ήδη Νάπολη, είχε υιοθετήσει ένα παρόμοιο μοτίβο. Σημείωσε ότι οι φασίστες του Μουσολίνι είχαν κατηγορήσει τους κομμουνιστές ότι είναι εχθροί της ιδιοκτησίας και της οικογένειας, ότι υποστηρίζουν την βία, ότι είναι υπονομευτές και καταστροφείς, ηττοπαθείς και απάτριδες. Όμως στην πραγματικότητα είναι ο φασισμός, που είχε λεηλατήσει όλη την Ιταλία, που κατέστησε την βία θεμελιώδη νόμο της ζωής του έθνους, που μετέτρεψε ολόκληρες πόλεις σε ερείπια, που διέλυσε και ταλαιπώρησε οικογένειες, που οδήγησε τον στρατό σε μια άνευ προηγουμένου συντριβή και εγκλημάτησε ενάντια στο έθνος με την κήρυξη του πολέμου. «Αναλαμβάνουμε - είπε ο Τολιάτι - και φτιάχνουμε μόνοι μας το λάβαρο των εθνικών συμφερόντων, το οποίο ο φασισμός έριξε στη λάσπη και καταπρόδωσε».17 16 Ι. Β. Στάλιν, Ομιλία στο 19ο Συνέδριο του Κομμουνιστικού Κόμματος Σοβιετικής Ένωσης, 14 Οκτωβρίου 1952, Άπαντα, Τόμος 16 και διαδικτυακά στο https://www.marxists.org/ reference/archive/stalin/works/1952/10/14.htm. 17 Π. Τολιάτι, Η Κομμουνιστική Πολιτική για την Εθνική Ταυτότητα, βλ., Για τον Γκράμσι και Άλλα Έργα, ο.π., σελ. 33-39.

Δημοκρατία και Λενινισμός στην πάλη για σοσιαλισμό Τα ζητήματα της δημοκρατίας και του έθνους, επομένως, πρέπει να βρίσκονται στην καρδιά κάθε στρατηγικής για τον σοσιαλισμό. Συζητώντας την Λενινιστική προσέγγιση για το θέμα, αξίζει τον κόπο να υπογραμμισθούν τα σχόλια του Τολιάτι, που αναφέρθηκαν στην αρχή αυτού του άρθρου. Συνειδητά ή ασυνείδητα, ο Τολιάτι πραγματοποιεί μια σύνοψη των βασικών στοιχείων του βιβλίου του Στάλιν «Τα Θεμέλια του Λενινισμού» του 1924 [εκδομένο στα Ιταλικά ως Principi del Leninismo], τα οποία προφανώς είχε αφομοιώσει, είτε όταν ήταν ακόμα στην Ιταλία, είτε ευρισκόμενος στην εξορία στα χρόνια 1934 – 38, καθώς εργαζόταν στην Κομιντέρν. Σε αυτή του τη διάλεξη, που απευθυνόταν στα νέα μέλη του ΚΚΣΕ (μπ), ο Στάλιν περιέγραφε πως ο Λενινισμός διαμορφώθηκε στις συνθήκες του ιμπεριαλισμού, κατά τις οποίες στη Δεύτερη Διεθνής κυριαρχούσε ο οπορτουνισμός, που επιχειρηματολογούσε ότι ο καπιταλισμός θα μπορούσε να «σκοτωθεί» με νόμιμα μέσα, επομένως δεν υπήρχε ανάγκη προετοιμασίας για επανάσταση. Το ξέσπασμα του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου οδήγησε τα πλείστα από τα σοσιαλδημοκρατικά κόμματα της εποχής στον εκφυλισμό «στην αποστασία, στον σοσιαλ-σοβινισμό και τον σοσιαλ-πασιφισμό». Έτσι έγινε απαραίτητο να απορριφθεί ότι «σκουριασμένο και απαρχαιωμένο πρέσβευε η Δεύτερη Διεθνή και να εξευρεθούν νέα όπλα». Η μέθοδος του Λενινισμού, σφυρηλατημένη μέσα από αυτήν την διαδικασία, αφορούσε:

•

Την δοκιμασία των θεωρητικών δογμάτων της Δεύτερης Διεθνούς μέσα από την πρακτική της μαζικής επαναστατικής πάλης – «η επαναστατική θεωρία δεν είναι δόγμα», αλλά πρέπει να υπηρετεί την πράξη και «υποβάλλεται σε τελική διαμόρφωση μόνο σε στενή επαφή με την πρακτική του πραγματικά μαζικού και πραγματικά επαναστατικού κινήματος»,

•

την δοκιμασία των ακολουθούμενων πολιτικών από τα κόμματα της Δεύτερης Διεθνούς όχι στην βάση των συνθημάτων και των ψηφισμάτων τους, αλλά στην βάση των πράξεων τους,

•

την αναδιοργάνωση όλης της κομματικής δουλειάς στην βάση νέων επαναστατικών αξιών, με κατεύθυνση την επιμόρφωση και προετοιμασία των μαζών για την επαναστατική πάλη και

•

την αυτοκριτική εντός των προλεταριακών κομμάτων, την εκπαίδευση και κατάρτιση τους μέσα από την εξαγωγή συμπερασμάτων από τα δικά τους λάθη.18

18 Ι.Β. Στάλιν, Τα θεμέλια του λενινισμού, στο Λενινισμός, Lawrence & Wishart, 1940, σελ. 3-10.

Μπορούμε να εφαρμόσουμε τα δύο πρώτα σημεία στα σημερινά σοσιαλδημοκρατικά κόμματα. Όπως ερμηνεύεται από τις κυρίαρχες δεξιόστροφες τάσεις εντός τους, η ονομασία «σοσιαλδημοκρατικό» υπονοεί ότι η δημοκρατία αποτελεί από μόνη της έναν αξιέπαινο στόχο, και είναι υπεράνω τάξεων, και απαιτούνται μόνο μέτρα όπως η κρατική παρέμβαση, το κράτος προνοίας και ως ένα βαθμό κοινωνική ιδιοκτησία για να αφαιρεί τα άδικα στοιχεία του καπιταλισμού και να κάνει έτσι την κοινωνία πιο ισότιμη και κατ’ επέκταση μια πραγματική δημοκρατία για όλους. Αυτή είναι μια φιλοσοφία, που αγνοεί την ταξική πάλη και το καπιταλιστικό κράτος και σε τελική ανάλυση οδηγεί στην συνεργασία με τον ιμπεριαλισμό. Έτσι, βρισκόμενα στην εξουσία, τα σοσιαλδημοκρατικά κόμματα επιδίωξαν να συνθηκολογήσουν με τον καπιταλισμό, υιοθετώντας μια μεικτή οικονομία μέχρι του σημείου της απόρριψης του μακροπρόθεσμου στόχου για μια διευρυμένη κοινωνική ιδιοκτησία. Εκεί, που επιχειρήθηκαν εθνικοποιήσεις, αυτές έγινε ως ένα βαθμό για να ικανοποιήσουν μέρος των ψηφοφόρων, προερχόμενων από την εργατική τάξη, αλλά επίσης για να λειτουργήσει η εθνικοποιημένη βιομηχανία προς εξυπηρέτηση της καπιταλιστικής τάξης στο σύνολο της. Πιο πρόσφατα, κάτω από την επιρροή του νεοφιλελευθερισμού, πολλά σοσιαλδημοκρατικά κόμματα έχουν κινηθεί ακόμα πιο δεξιά, υιοθετώντας την κεντριστική ιδεολογία του «Τρίτου δρόμου» (που δεν είναι τίποτε περισσότερο από την ταξική συνεργασία) και αποδεχόμενα τις πολιτικές λιτότητας. Ως αποτέλεσμα, τα πλείστα ευρωπαϊκά σοσιαλδημοκρατικά κόμματα υπέστηκαν μαζική πτώση της εκλογικής τους δύναμης – μια διαδικασία, που ορισμένες φορές ονομάζεται πασοκοοποίηση, παραπέμποντας στην τύχη, που είχε το ΠΑΣΟΚ στην Ελλάδα.19 Το βρετανικό Εργατικό Κόμμα, το οποίο υπό την ηγεσία του Τζέρεμι Κόρμπιν κινήθηκε προς πιο παραδοσιακές θέσεις, είναι ένα από τα λίγα κόμματα, που αντέστρεψαν αυτή την τάση, τουλάχιστον μέχρι στιγμής. Η σοσιαλδημοκρατία, κατ’ επέκταση, δεν μπορεί να οδηγήσει στον σοσιαλισμό. Της λείπει η θεωρητική κατανόηση, όχι μόνο του τρόπου που λειτουργεί η καπιταλιστική κοινωνία, αλλά επίσης και της επαναστατικής στρατηγικής για αλλαγή, βασισμένης στην ταξική πάλη και της σύνδεσης της με την δημοκρατία. Όπως έδειξε ο Στάλιν, ο Λένιν επανειλημμένα υπογράμμιζε την σημασία της θεωρίας και ιδιαίτερα σημαντική ήταν η κατανόηση της αστικο-δημοκρατικής και της σοσιαλιστικής επανάστασης ως δυο κρίκων της ίδιας αλυσίδας στην Ρωσία, με την επαναστατικοδημοκρατική δικτατορία του προλεταριάτου και των αγροτών να περνά στην πορεία της πάλης στην δικτατορία του προλεταριάτου.20 Στις περισσότερες 19 Π. Μάρσαλ, Πασοκοποίηση: Η Σοσιαλδημοκρατία σε κρίση, Περιοδικό Communist Review, τεύχος 92, Καλοκαίρι 2019, σελ. 10-16. 20 Ι.Β. Στάλιν, Τα θεμέλια του λενινισμού, ο.π., σελ.15, 23-25.

χώρες σήμερα, η αστικο-δημοκρατική επανάσταση έχει ολοκληρωθεί, παρά το γεγονός ότι, όπως αναφέρθηκε και πιο πάνω, οι κατακτήσεις της δέχονται επίθεση, και γίνεται πάλη για την υπεράσπιση αυτών των κατακτήσεων, αλλά και για την περεταίρω διεύρυνση της δημοκρατίας, που μπορεί στη συνέχεια να συνδεθεί με την σοσιαλιστική επανάσταση. Ο Στάλιν επεξεργάστηκε την ανάλυση του Λένιν για την δικτατορία του προλεταριάτου, θεωρώντας την ως (α) το όργανο της επανάστασης του προλεταριάτου, (β) την κυριαρχία του προλεταριάτου επί της αστικής τάξης και (γ) παίρνοντας κρατική έκφραση μέσω της Σοβιετικής εξουσίας. Έκανε ξεκάθαρο ότι πρόκειται για την κυριαρχία του προλεταριάτου πάνω στην αστική τάξη, «δημοκρατική με ένα νέο τρόπο – για τους προλετάριους και τους ακτήμονες γενικά – και δικτατορική με ένα νέο τρόπο – ενάντια στην αστική τάξη»21. Αυτές οι αρχές εξακολουθούν να ισχύουν και σήμερα, παρά το γεγονός ότι μπορεί να χρησιμοποιούμε τον όρο «κρατική εξουσία της εργατικής τάξης» αντί της «δικτατορίας του προλεταριάτου», και η κρατική μορφή του σε κάθε κράτος που οικοδομάει τον σοσιαλισμό θα είναι διαφορετική, ανάλογα με τις ιστορικές συνθήκες, μέσα στις οποίες λαμβάνει χώρα η επανάσταση. Ως μέρος της δικτατορίας του προλεταριάτου, ένα κομβικό θέμα που ξεχωρίζει ο Στάλιν είναι αυτό της ταξικής συμμαχίας,22 μια έννοια, που από μόνη της είναι διαποτιζμένη με το πνεύμα της δημοκρατία. Στη Ρωσία, οι αγρότες ήταν η συντριπτική πλειοψηφία του πληθυσμού και η αστική τάξη λειτουργούσε ως εμπόδιο για την πρόοδο τους. Εφόσον λοιπόν το προλεταριάτο ήταν η μόνη δύναμη, στην οποία οι αγρότες μπορούσαν να στηριχτούν, η κοινή πάλη ενάντια στον Τσαρισμό οδήγησε στην ηγεμονία του προλεταριάτου, η οποία συνεχίστηκε και αναπτύχθηκε μετά την Επανάσταση του Φεβρουαρίου 1917, επειδή οι Μπολσεβίκοι συνέχισαν να αγωνίζονταν για την επίτευξη ειρήνης. Μετά την Οκτωβριανή Επανάσταση, ο Λένιν υπογράμμισε την αναγκαιότητα για την ενδυνάμωση αυτής της συμμαχίας με τα «πολλά εκατομμύρια των μικρών και των πολύ μικρών αγροτών». Σήμερα, ακόμα και στις χώρες, όπου η εργατική τάξη αποτελεί την πλειοψηφία, συμμαχίες με άλλα κοινωνικά στρώματα και δυνάμεις είναι σημαντικές ούτως ώστε να εμποδίζεται η άρχουσα τάξη να επιβάλλει και να διατηρεί την ηγεμονία της, όπως ανέλυσε ο Γκράμσι. Και αυτό σημαίνει ότι η εργατική τάξη πρέπει να εμπλέκεται όχι μόνο 21 Στο ίδιο, σελ. 33. 22 Στο ίδιο, σελ. 38-49.

σε οικονομικό και πολιτικό αγώνα, αλλά επίσης σε ιδεολογική και πολιτιστική πάλη για να κάνει τις δικές τις απόψεις και αξίες, απόψεις και αξίες ολόκληρης της κοινωνίας. Ακόμα ένα σημαντικό ζήτημα, που αναδεικνύεται από τον Στάλιν, το οποίο είναι επίσης άρρηκτα συνδεδεμένο με την δημοκρατία, είναι το εθνικό ζήτημα.23 Στο πλαίσιο της Δεύτερης Διεθνούς, αυτό περιοριζόταν σε μια στενή κατανόηση, που αφορούσε κυρίως τις πολιτισμένες ευρωπαϊκές εθνικότητες. Η αρχή της αυτοδιάθεσης των εθνών συχνά παρερμηνευόταν και καθόλου σπάνια αυτό περιοριζόταν απλά στο δικαίωμα των εθνών για αυτονομία. Το εθνικό ζήτημα αντιμετωπιζόταν από μια ρεφορμιστική οπτική, χωρίς να συνδέεται με την καπιταλιστική κυριαρχία και την ανατροπή του ιμπεριαλισμού. Όμως ο Λενινισμός, «έριξε το τείχος ανάμεσα σε λευκούς και μαύρους, ανάμεσα σε Ευρωπαίους και Ασιάτες, ανάμεσα σε «πολιτισμένους» και «απολίτιστους» σκλάβους του ιμπεριαλισμού, και έτσι συνέδεσε το εθνικό ζήτημα με το πρόβλημα των αποικιών», ερμήνευσε την αυτοδιάθεση ως «το δικαίωμα των καταπιεσμένων λαών των εξαρτημένων χωρών για την ανεξάρτητη ύπαρξη τους ως κράτη», και διακήρυξε ότι ο δρόμος προς τη νίκη της επανάστασης στην Δύση περνούσε μέσα από την επαναστατική συμμαχία με τα απελευθερωτικά κινήματα των αποικιών και των εξαρτημένων χωρών ενάντια στον ιμπεριαλισμό. Ωστόσο, λέει ο Στάλιν, αυτό δεν σημαίνει ότι το προλεταριάτο πρέπει να υποστηρίζει κάθε εθνικό κίνημα, σε κάθε συγκεκριμένη περίπτωση. Πρέπει να δίδεται υποστήριξη σε εκείνα τα κινήματα, που στρέφονται στην κατεύθυνση της αποδυνάμωσης ή της ανατροπής του ιμπεριαλισμού αντί της ενδυνάμωσης και διατήρησης του. Όπως σημειώνει και ο Λένιν24: … η διεκδίκηση της δημοκρατίας πρέπει να παίρνεται … σε παγκόσμια κλίμακα κι’ όχι απομονωμένα… {…} Οι διάφορες διεκδικήσεις της δημοκρατίας, μαζί και η αυτοδιάθεση, δεν είναι κάτι το απόλυτο, αλλά ένα μέρος του πανδημοκρατικού (σήμερα πανσοσιαλιστικού) παγκόσμιου κινήματος. Μπορεί σε ορισμένες συγκεκριμένες περιπτώσεις, το μέρος να έρχεται σε αντίθεση με το όλο, και τότε πρέπει να απορρίπτεται Δημοκρατία στα Λενινιστικά κόμματα Το τελευταίο μέρος του έργου «Τα Θεμέλια του Λενινισμού», που είναι σχετικό με τη συζήτηση μας, είναι αυτό που αφορά το Κόμμα.25 Ωστόσο, οι αναφορές 23 Στο ίδιο, σελ. 49-58. 24 Β.Ι. Λένιν, Τα αποτελέσματα της συζήτησης για την αυτοδιάθεση, Άπαντα, τόμος 30, σελ. 38-39. 25 Ι.Β. Στάλιν, Τα θεμέλια του λενινισμού, ο.π., σελ. 72-83.

του Στάλιν στη δημοκρατία ήταν σε αυτό το μέρος σχετικά σύντομες. Υπογράμμιζε ότι το Κόμμα πρέπει:

•

Να βλέπει μακρύτερα από την εργατική τάξη, να είναι η εμπροσθοφυλακή της και να «είναι σε θέση να ανυψώνει στις μάζες το ταξικό συμφέρον του προλεταριάτου», να δρα ως το γενικό επιτελείο της εργατικής τάξης, αλλά την ίδια στιγμή να «είναι συνδεδεμένο μαζί της με κάθε νήμα της ύπαρξης του.

•

Να είναι ένα «μοναδικό σύστημα οργανώσεων, επίσημα συγχωνευμένες σ’ ένα ενιαίο σύνολο, με την υποταγή της μειοψηφίας στην πλειοψηφία, με δεσμευτικές πρακτικές αποφάσεις για όλα τα μέλη του Κόμματος» και με ενιαίο καθοδηγητικό κέντρο.

•

Να κερδίζει κύρος μέσα σε όλες τις άλλες οργανώσεις της εργατικής τάξης – «συντεχνίες, συνεταιριστικές κοινότητες, οργανώσεις στα εργοστάσια και τα εργοτάξια, κοινοβουλευτικές ομάδες, μη κομματικές γυναικείες οργανώσεις, τον τύπο, πολιτιστικές και εκπαιδευτικές οργανώσεις, νεολαιίστικες οργανώσεις, επαναστατικές μαχητικές οργανώσεις (σε καιρούς ανοικτής επαναστατικής δράσης), στα Σοβιέτ των αντιπροσώπων ως η μορφή κρατικής οργάνωσης (εφόσον το προλεταριάτο βρίσκεται στην εξουσία) κ.λπ.», όπου τα μέλη του Κόμματος πρέπει να κάνουν ότι μπορούν για να πείθουν αυτές τις οργανώσεις και να τις προσελκύουν στο Κόμμα.

•

Να είναι το μέσον, όχι μόνο για την επίτευξη της δικτατορίας του προλεταριάτου, αλλά και για την διατήρηση και διεύρυνση της.

•

Να είναι η ενσάρκωση της ενότητας θέλησης, μη συμβατής με την ύπαρξη ομαδοποιήσεων – χωρίς να αποκλείει, αλλά αντίθετα στην πράξη να προωθεί την κριτική και την συζήτηση απόψεων μέσα στο Κόμμα, όπως επίσης και την συνειδητή και εθελούσια συμβολή, όμως «εφόσον μια συζήτηση τερματίζεται, μετά που εξαντλείται η κριτική και λαμβάνεται μια απόφαση, η ενότητα θέλησης και η ενότητα δράσης όλων των μελών του Κόμματος είναι η απαραίτητη προϋπόθεση, χωρίς την οποία ούτε η ενότητα του Κόμματος, ούτε η σιδερένια πειθαρχία στο Κόμμα, μπορεί να είναι κατανοητή».

Αυτές οι θέσεις δίνουν μια πιο συγκεντρωτική παρά δημοκρατική ερμηνεία του όρου «Δημοκρατικός Συγκεντρωτισμός» σε σχέση με το τι υιοθετήθηκε στην πράξη από το 6ο Συνέδριο του Μπολσεβίκικου Κόμματος,26 ακόμα και 26 Ιστορία του Κομμουνιστικού Κόμματος της Σοβιετικής Ένωσης, Foreign Languages Publishing House, Μόσχα, 1960, σελ. 240.

αν προσθέσουμε σε αυτές το ψήφισμα ενάντια στις ομαδοποιήσεις, που εγκρίθηκε στο 10ο Συνέδριο. Τα μετέπειτα Συνέδρια καταδείκνυαν επίσης την ανάγκη για αναζωογόνηση και διεύρυνση της δημοκρατίας μέσα στο Κόμμα, με την έννοια ότι τα καθοδηγητικά σώματα όλων των κομματικών επιπέδων έπρεπε να εκλέγονται, όφειλαν να λογοδοτούν για την δράση τους και να υπόκεινται σε έλεγχο από τα μέλη, με ενίσχυση της συλλογικότητας στην ηγεσία και με «ευρεία συζήτηση για όλα τα σημαντικότερα ζητήματα, με πλήρη ελευθερία ενδοκομματικής κριτικής και με συλλογική διαμόρφωση των γενικών Κομματικών αποφάσεων…»27 Η ερμηνεία του Στάλιν, παρ’ όλα αυτά, βρίσκεται σε αντιστοιχία με τους όρους, που απαιτούνταν για να γίνει αποδεχτό ένα κόμμα στην Κομμουνιστή Διεθνή (ΚΔ).28 Δικαίως μπορεί να λεχθεί ότι αυτή η ερμηνεία επέτρεψε στους Σοβιετικούς Κομμουνιστές να φέρουν σε πέρας την Οκτωβριανή Επανάσταση, να οδηγήσουν την χώρα στην νίκη επί της εσωτερικής και της έξωθεν αντεπανάστασης, να εκκινήσουν την οικοδόμηση του σοσιαλισμού και να νικήσουν την ναζιστική επιδρομή. Οι όροι της ΚΔ επέτρεπαν επίσης, σε κόμματα, που βρίσκονταν στην παρανομία, να έχουν μια επιτυχημένη δράση. Όμως η ορθή ισορροπία ανάμεσα στον συγκεντρωτισμό και την δημοκρατία υπήρξε κατά καιρούς ένα δύσκολο ζήτημα για το κομμουνιστικό κίνημα. Ο γερμανός κομμουνιστής φιλόσοφος Χανς Χέινζ Χολτς σημειώνει29 ότι, στο Σοβιετικό Κομμουνιστικό Κόμμα: Υπήρχαν σίγουρα διάφορες αντιλήψεις ως προς τους δρόμους που έπρεπε να ακολουθηθούν για την σοσιαλιστική οικοδόμηση, που οδήγησαν στην δημιουργία φατριών εντός του Κόμματος – μια διαδικασία που είναι καλά γνωστή σε όλες τις επαναστάσεις. Οι φατρίες ήταν σε τελική ανάλυση μια έκφραση των συνεπειών των προ-σοσιαλιστικών ταξικών ανταγωνισμών, που υπήρχαν ήδη και καταπολεμήθηκαν μεν στο σοσιαλιστικό κίνημα πριν την Οκτωβριανή Επανάσταση, και οι οποίοι συνεχίστηκαν δε στην ηγεσία του Κόμματος και μετά την επανάσταση.30 Έτσι, υπήρχαν μέτωπα ταξικής πάλης εντός του Κόμματος και αυτό οδήγησε σε συγκρούσεις, που είχαν σαφώς το χαρακτήρα της «επαναστατικής χρήσης βίας», που 27 Στο ίδιο, σελ. 356-358. 28 Β.Ι. Λένιν, Οι όροι εισδοχής στην Κομμουνιστική Διεθνή, Άπαντα, τόμος 41, σελ. 204-211. 29 Χ. Χολτς, Σημειώσεις με την ευκαιρία της 90ης επετείου της Οκτωβριανής Επανάστασης, Περιοδικό Communist Review, τεύχος 85, σελ. 32-35. 30 Πρβλ. ως μια έκφραση των ιδεολογικών μετώπων, που υπήρχαν στον σοβιετικό μαρξισμό, τα σχόλια σχετικά με την κριτική του Γκράμσι στο «Λαϊκό εγχειρίδιο» του Μπουχάριν: Χ. Χολτς, Η φιλοσοφική και πολιτική διαθήκη του Στάλιν, Περιοδικό Communist Review, τεύχος 53, Καλοκαίρι 2009, σελ. 32-37.

όμως - ένεκα της επιμήκυνσης της επανάστασης ακόμα και στην περίοδο της κρατικής οργάνωσης της κοινωνίας – δεν εμφανιζόταν (Σημ. μετ. οι συγκρούσεις) ως επαναστατική βία, αλλά ως κρατική καταπίεση.31 Περεταίρω, αυτή η αντίληψη για τον δημοκρατικό συγκεντρωτισμό, είχε υιοθετηθεί σε μια περίοδο παγκόσμιας καπιταλιστικής κρίσης, ενώ μετά από μερικά χρόνια ο καπιταλισμός σταθεροποιήθηκε. Στην προσπάθεια του να χειριστεί αυτή την αλλαγή, ο Γκράμσι ανέπτυξε μια αρκετά πιο ανοικτή, αλλά και πάλι βασισμένη στον δημοκρατικό συγκεντρωτισμό, προσέγγιση.32 Παρατήρησε ότι μια επιτυχημένη μαζική ταξική πάλη δεν έχει την πολυτέλεια να αγνοεί τις αλλαγές στην συνείδηση του φιλοσοφικού εποικοδομήματος, τις αλλαγές στην «φιλοσοφία του μέσου ανθρώπου».33 Με αυτή την έννοια, η κουλτούρα της συζήτησης και η πολιτική στρατηγική του Κόμματος αποκτούν μια σχετικά ανεξάρτητη σημασία παράλληλη με την οικονομική πάλη. Αντιπαραθέτει στον «πόλεμο ελιγμών» (war of movement) των Μπολσεβίκων, που οδήγησε στις γρήγορες επιτυχίες του 1917, έναν «πόλεμο χαρακωμάτων» (war of position), απαιτώντας την βαθμιαία διείσδυση και κατάκτηση του κυβερνώντος μηχανισμού και κατ’ επέκταση του εκπαιδευτικού και δικαστικού συστήματος, καθώς και της διοίκησης. Αυτό, ωστόσο, είναι εφικτό εφόσον το Κόμμα με επιτυχία υπερασπίζεται και διεκδικεί τα συμφέροντα των μαζών ενάντια στο εκμεταλλευτικό σύστημα, κερδίζει την συμπάθεια τους, αναπτύσσει την συνείδηση τους και τις κατευθύνει προς την νέα κοινωνία. Αυτό απαιτεί προσωπική κομμουνιστική πρωτοβουλία. Οι «Οργανικοί Διανοούμενοι»”34* («organic intellectuals») είναι όλοι όσοι εκφράζουν και βοηθούν στη διαμόρφωση της ταξικής συνείδησης, π.χ. κομματικοί και συνδικαλιστικοί ηγέτες και στην πράξη οποιοσδήποτε συμμετέχει σε συζητήσεις με ανθρώπους γύρω από τα προβλήματα τους. Ενώ, στην ταξική πάλη στα πλαίσια της αστικής κοινωνίας, το Κομμουνιστικό Κόμμα, βασιζόμενο σε μια δυναμικά αναπτυσσόμενη θεωρία, είναι η «συλλογική διανόηση» (δηλ. η ενοποιημένη και συγκεντροποιημένη διανόηση)35 του προλεταριάτου.

31 Σχετικά με αυτό ο Χολτς παραπέμπει: Μ. Μερλώ-Ποντύ, Ουμανισμός και τρομοκρατία: Ένα δοκίμιο για το κομμουνιστικό πρόβλημα, Beacon Press, Βοστώνη, 1969. 32 Χ. Χολτς, Η θεωρεία του Αντώνιο Γκράμσι για το κόμμα, Περιοδικό Communist Review, Φθινόπωρο 2017, σελ. 32-35. 33 Αν. Γκράμσι, SPN, ο.π., σελ. 323. 34 Στο ίδιο, σελ. 6, 330. * Σημ. Σύντ.: «οργανικός διανοούμενος» κατά τον Αντώνιο Γκράμσι είναι ο διανοούμενος, που ενσυνείδητα ή εκ των πραγμάτων λειτουργεί κατά τρόπον, που να εξυπηρετεί τα συμφέροντα ή τις ανάγκες της κυρίαρχης ομάδας. 35 Στο ίδιο, σελ. 335, συμπεριλαμβανομένης της υποσημείωσης των εκδοτών.

Ιστορική Εμπειρία Η Σοβιετική Ένωση στα 74 χρόνια της ύπαρξης της, σημείωσε τεράστια οικονομική και κοινωνική πρόοδο για το λαό της, παρά τις δύσκολες συνθήκες, που αντιμετώπισε στην αρχή - την ιμπεριαλιστική επέμβαση στη διάρκεια του εμφύλιου πολέμου και τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. Μια πρόοδος, που σχετιζόταν, ιδιαίτερα με την ευρεία κατανόηση της δημοκρατίας, όπως προαναφέραμε, περιλαμβανομένων της εξάλειψη του αναλφαβητισμού, την ισότητα των εθνών εντός της ΕΣΣΔ, τα μέτρα για την εξάλειψη του ρατσισμού και την χειραφέτηση της γυναίκας. Παρόλα αυτά, η οικοδόμηση του σοσιαλισμού, ιδιαίτερα στα μέσα και προς τα τέλη της δεκαετίας του 1930, αμαυρώθηκε από εκτεταμένες σοβαρές παραβιάσεις της σοσιαλιστικής νομιμότητας, περιλαμβανομένων μαζικών φυλακίσεων και εκτελέσεων ακόμα και αθώων ανθρώπων. Στα θύματα υπήρχαν πολλοί κομμουνιστές. Μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, στα πλαίσια του Ψυχρού Πολέμου, παρόμοια γεγονότα συνέβησαν σε πολλές Λαϊκές Δημοκρατίες της Ανατολικής Ευρώπης. Στην μυστική του ομιλία προς το 20ο Συνέδριο του ΚΚΣΕ το 1956, ο Χρουσιώφ έριξε μεγάλο μέρος της ευθύνης για τις σοβιετικές παραβιάσεις στον Στάλιν και την υποτιθέμενη ιδιαίτερη προσωπικότητα του. Όμως, η ενοχοποίηση ατόμων είναι μια μη μαρξιστική προσέγγιση. Οφείλουμε να δούμε διαλεκτικά, αξιοποιώντας αυτό που ο Λένιν αποκάλεσε «τη ζωντανή ψυχή του Μαρξισμού: τη συγκεκριμένη ανάλυση της συγκεκριμένης κατάστασης.»36 Η μεταμόρφωση της Ρωσίας – την εποχή της Οκτωβριανής Επανάστασης - μια αγροτική χώρα με μόνο μια ισχνή βιομηχανική παραγωγή σε μια ανεπτυγμένη σοσιαλιστική οικονομία, απαιτούσε σκληρές ταξικές μάχες. Και όπως υποστηρίζει ο Χολτς: Τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της Ρωσικής ιστορίας είχαν μια συνεχή επίδραση: η απουσία μιας περιόδου αστικής δημοκρατίας και διαφωτισμού, η ανάληψη των μεθόδων του πρώην τσαρικού διοικητικού μηχανισμού, διαποτιζμένου με παραδόσεις αστυνομοκρατίας, η ανάμνηση του τρόμου των πρόσφατα ηττημένων αντεπαναστατικών στρατευμάτων της εξωτερικής επέμβασης. Έτσι, τα κρατικά όργανα θεωρούσαν δεδομένο για τον εαυτό τους την αυτόνομη χρήση μηχανισμών καταπίεσης, οι οποίοι εφάρμοζαν την εξουσία τους σε μια ατμόσφαιρα δυσπιστίας, καχυποψίας και καταγγελίας. 37

36 Β.Ι. Λένιν, Κομμουνισμός, Άπαντα, τόμος 41, σελ. 136. 37 Χ. Χολτς, Η ενσάρκωση των αντιφάσεων, Περιοδικό Communist Review, τεύχος 52, Άνοιξη 2009, σελ. 42-44.

Αυτό το σύστημα δεν δημιουργήθηκε από τον Στάλιν, λέει ο Χολτς, όμως το χρησιμοποίησε, «και έτσι ακολούθησε με αμέτρητα αθώα θύματα και τα υπερβολικά σκληρά μέτρα». Όμως ο Στάλιν, συνεχίζει ο Χολτς, αναμφισβήτητα συνειδητοποιούσε τη ζημιά, που θα επέφερε στην ανάπτυξη της σοσιαλιστικής δημοκρατίας η επιμήκυνση στον χρόνο της κατασταλτικής φάσης της επανάστασης και γι’ αυτό το 1936 «έδωσε στην Σοβιετική Ένωση Σύνταγμα, το οποίο σκιαγραφούσε τα περιγράμματα μιας σοσιαλιστικής δημοκρατίας και αποσκοπούσε να φέρει το κράτος στο δρόμο προς μια ένωση ελεύθερων πολιτών». Ήταν το πιο δημοκρατικό σύνταγμα στον κόσμο για την εποχή εκείνη και συγκεκριμένα συμπεριλάμβανε τόσο την ισότητα γυναικών και αντρών καθώς και όλων των εθνών και εθνοτήτων, όσο και πρόνοιες επιβολής κυρώσεων σε οποιεσδήποτε πράξεις ρατσισμού38. Όπως τονίζει ο Ρώσος κομμουνιστής ιστορικός Γιούρι Αιμιλιάνωφ, σ’ αυτό το Σύνταγμα προοριζόταν επίσης να συμπεριληφθούν πρόνοιες για εκλογές στα Σοβιέτ με πολλούς ανθυποψήφιους. Ωστόσο αυτό το σχέδιο Συντάγματος, καθώς και η απαίτηση του Στάλιν για την αποκατάσταση του δημοκρατικού συγκεντρωτισμού στο Κόμμα (συμπεριλαμβανομένης της ανοιχτής κριτικής και των εκλογών με μυστική ψηφοφορία), όπως και το πρόγραμμά του για επανεκπαίδευση όλων των στελεχών του Κόμματος, τελικά εξαφανίστηκαν μέσα στην ατμόσφαιρα των καταγγελιών για εκτεταμένες αντισοβιετικές συνωμοσίες. Μια ατμόσφαιρα, που προωθήθηκε σε μεγάλο βαθμό από τους Περιφερειακούς Γραμματείς του Κόμματος, που ανησυχούσαν μήπως και χάσουν τη δουλειά τους ή μη επανεκλεγούν κατά τις ανοικτές εκλογές.39 Εκ των υστέρων φαίνεται ότι πολλοί από τους ισχυρισμούς του Χρουστσόφ είναι αβάσιμοι40 και τα κίνητρα του μπορεί να ήταν η ενίσχυση της θέσης του μέσα στο Κόμμα, όπως επίσης και η κάλυψη του ρόλου του κατά τις εκκαθαρίσεις στα τέλη της δεκαετίας του 1930. Αναμφισβήτητα, πολύ πριν το 1956, υπήρχε η ανάγκη απομάκρυνσης από την νοοτροπία του «φρουρίου» της προηγούμενης περιόδου σε μια πιο ανοιχτή μορφή σοσιαλιστικής δημοκρατίας. Όμως όπως ο Χολτς σημειώνει, είναι «ψεύδος και απόκλιση» να ονομάσουμε αυτή την διαδικασία αποσταλινοποίηση, αφού ο ίδιος ο Στάλιν είχε ήδη σηματοδοτήσει αυτή την κατεύθυνση στα τελευταία του έργα «Μαρξισμός και προβλήματα γλωσσολογίας» και «Οικονομικά Προβλήματα του Σοσιαλισμού στην ΕΣΣΔ»41. Στο πρώτο ο Στάλιν επιτέθηκε στην

38 1936 Σύνταγμα της ΕΣΣΔ, Κεφ. 10, «Θεμελιώδη δικαιώματα και υποχρεώσεις των πολιτών», Διαθέσιμο στο σύνδεσμο https://www.departments.bucknell.edu/russian/const/36cons04.html 39 Γ. Αιμιλιάνωφ, Οι εκκαθαρίσεις του Στάλιν του 1937-8: Τι πραγματικά συνέβη;, σε 3 μέρη, Περιοδικό Communist Review, τεύχος 63, Άνοιξη 2012, σελ. 2-9; τεύχος 64, Καλοκαίρι 2012, σελ. 16-23; τεύχος 65, Φθινόπωρο 2012, σελ. 9-16. 40 Γκρ. Φουρρ, Ο Χρουσιώφ είπε ψέματα,G Furr, Erythros Press and Media, LLC, Kettering, Οχάιο, 2011. 41 Χ. Χολτς, Φιλοσοφική και πολιτική διαθήκη του Στάλιν, ο.π.

ευνοιοκρατία και την έλλειψη ανοιχτής συζήτησης σε μια Σχολή Γλωσσολογίας, μια κατάσταση, που είχε όμως εξαπλωθεί σε όλους τους τομείς της κοινωνίας ως αποτέλεσμα της γραφειοκρατικοποίησης της κρατικής και κομματικής δραστηριότητας: Εμφανίστηκε εκεί μια κλειστή ομάδα αλάθητων ηγετών, οι οποίοι, προφυλασσόμενοι από την οποιανδήποτε πιθανή κριτική, μετατράπηκαν σε νόμο και έκαναν ό, τι ήθελαν.42 Στο τελευταίο του έργο, ενώ δίνει μια ευρεία αποδοχή στο προσχέδιο ενός Εγχειριδίου για την Πολιτική Οικονομία, ο Στάλιν κάνει ειδικά σύσταση για την δημιουργία μιας ολιγάριθμης επιτροπής για την βελτίωση του προσχεδίου, στην οποία να συμμετέχουν «όχι μόνο οι οπαδοί της πλειοψηφίας, αυτών που πήραν μέρος στη συζήτηση, αλλά και οι αντίπαλοι της πλειοψηφίας, οι σφοδροί επικριτές του προσχεδίου του Εγχειριδίου». Στη συνέχεια τόνισε ότι τα μέλη της κοινωνίας οφείλουν όχι μόνο να επιτυγχάνουν την «ολόπλευρη ανάπτυξη των φυσικών και πνευματικών τους ικανοτήτων», αλλά και να έχουν «τη δυνατότητα να μορφωθούν αρκετά, ώστε να γίνουν δραστήριοι παράγοντες της κοινωνικής ανάπτυξης», γι’ αυτό και θα πρέπει να περιορισθεί η εργάσιμη μέρα «τουλάχιστον σε 6 ώρες και ύστερα σε 5 ώρες». 43 Η τελική πτώση του σοβιετικού σοσιαλισμού, κάπου 35 χρόνια μετά, δεν μπορεί να χρεώνεται ως απότοκο της εποχής Στάλιν, μια περίοδος κατά την οποία εκδηλώθηκε μεγάλος ενθουσιασμός για την οικοδόμηση του σοσιαλισμού. Ο Χολτς την θεωρεί (Σημ. σύντ. την πτώση) ως μια εντελώς διαφορετική πτυχή του 20ου Συνεδρίου, το οποίο ήταν «το ρεβιζιονιστικό σημείο καμπής»44: η δημιουργία προσδοκιών για ένα αστικό τρόπο ζωής, βασιζόμενη στην υπόσχεση του Χρουσιώφ, ότι μέσα σε μερικά χρόνια, οι Σοβιετικοί πολίτες θα φτάσουν το βιοτικό επίπεδο των ΗΠΑ. Αυτό οδήγησε στην ψευδαίσθηση της άμεσα αναπόφευκτης μετάβασης από τον ανεπτυγμένο σοσιαλισμό στον κομμουνισμό, στην παραμέληση των ταξικών ζητημάτων και στην υποτίμηση της σχετικής δυναμικής του καπιταλισμού. Πολλά έχουν γραφτεί από κομμουνιστές για την κατάρρευση της Σοβιετικής

42 Ι.Β. Στάλιν, Ο μαρξισμός και τα προβλήματα γλωσσολογίας, Foreign Languages Publishing House, Μόσχα, 1954, σελ. 41. 43 Ι.Β. Στάλιν, Οικονομικά προβλήματα του σοσιαλισμού στην ΕΣΣΔ, Foreign Languages Publishing House, Μόσχα, 1952 (Αναδημοσίευση από την έκδοση της Σύγχρονης Εποχής στο ex-amaxis.gr › wp-content › uploads › , σελ. 20, 28-29. 44 Χ. Χολτς, Το ρεβιζιονιστικό σημείο καμπής, Περιοδικό Communist Review, No 52, Άνοιξη 2009, σελ. 38-41.

Ένωσης.45 Βεβαίως υπήρχαν και άλλοι παράγοντες, που έπαιξαν ρόλο όπως η στασιμότητα στην οικονομία, η ιμπεριαλιστική περικύκλωση, οι καταστροφικές αποφάσεις της περεστρόικα. Όμως οι κυριότεροι παράγοντες κατά την άποψη μου – και που συμβαδίζουν - ήταν ο εκφυλισμός τόσο της θεωρητικής δουλειάς του Κόμματος, όσο και η επαφή του με τις μάζες, καθώς επίσης και η έλλειψη ενεργούς συμμετοχικής δημοκρατίας εκ μέρους της εργατικής τάξης και των αγροτών, δηλαδή αυτών που ήταν οι κάτοχοι της κρατικής εξουσίας. Αν η σοσιαλιστική δημοκρατία έχει νόημα, πρέπει να είναι τόσο συμμετοχική, όσο και ενημερωμένη και το Κόμμα ταυτόχρονα πρέπει να κατέχει την οργανωτική ικανότητα και τη θεωρητική κατάρτιση για να καθοδηγεί. Δημοκρατία στον δρόμο για τον σοσιαλισμό στην Βρετανία Η μετάβαση στον σοσιαλισμό θα είναι διαφορετική σε κάθε χώρα, ανάλογα με τις τοπικές συνθήκες και παραδόσεις. Όμως οποιοδήποτε Κομμουνιστικό Κόμμα, που προσδοκά να ηγηθεί μια τέτοιας επανάστασης, χρειάζεται μια μακροπρόθεσμη στρατηγική, αλλιώς θα είναι εγκλωβισμένο στα βραχυπρόθεσμα ζητήματα αν δεν έχει ένα σαφές όραμα πως μπορούν να συνδεθούν αυτά με τον μακροπρόθεσμο στόχο. Δεν είναι αρκετό να λέμε «Υποστηρίξτε μας, είμαστε υπέρ του σοσιαλισμού»: οι κομμουνιστές πρέπει να εκκινούν από το σημερινό επίπεδο συνειδητότητας και κατανόησης του λαού και να αναπτύσσουν μια στρατηγική, που να επιτρέπει στην εργατική τάξη τελικά να εδραιώσει την δική της πολιτιστική ηγεμονία και να κερδίσει τον «πόλεμο χαρακωμάτων». Οι Βρετανοί κομμουνιστές από το 1951 είχαν ένα μακροπρόθεσμο πρόγραμμα, ενσωματωμένο με τις εθνικές τους παραδόσεις. Αλλά η προτροπή για αυτό το πρόγραμμα προερχόταν από τα έξω και όχι εκ των έσω. Σε μια συνάντηση, που πραγματοποιήθηκε στις 31 Μαΐου 1950, μεταξύ του Στάλιν και του Μάλενκωφ και του Χάρι Πόλλιτι, Γενικού Γραμματέα του Βρετανικού Κόμματος, ο Στάλιν προέτρεψε συγκεκριμένα την ανάπτυξη ενός τέτοιου προγράμματος, γιατί μεταξύ άλλων: Οι Άγγλοι κομμουνιστές κατηγορούνται στην Αγγλία ότι είχαν ως προτεραιότητα τον στόχο εγκαθίδρυσης Σοβιετικής εξουσίας στην Αγγλία. Οι Άγγλοι κομμουνιστές πρέπει να απαντήσουν σε αυτό 45 Δείτε για παράδειγμα: Κομμουνιστικό Κόμμα Βρετανίας, Αξιολόγηση της κατάρρευσης της Σοβιετικής Ένωσης, Περιοδικό Communist Review, Αρ. 14, 1992, σελ. 24-29. Χ. Χολτς, Η πτώση και το μέλλον του σοσιαλισμού, MEP Publications, Μινεάπολη, 1992., Μπ. Αζάντ, Ηρωικός αγώνας, πικρή ήττα, International Publishers, Νέα Υόρκη, 2000., Π. Κίραν και Τ. Κέννυ, Προδομένος σοσιαλισμός, International Publishers, Νέα Υόρκη, 2004., Κ. Μαρτίνεζ, Το τέλος της αρχής, Leftword, Νέο Δελχί, 2019.

μέσω του προγράμματος τους, ότι δεν θέλουν να αποδυναμώσουν το Κοινοβούλιο, ότι η Αγγλία θα φτάσει στον σοσιαλισμό μέσω της δικής της πορείας και όχι μέσω της οδού, που διέρχεται από τη σοβιετική εξουσία, αλλά μέσω ενός δημοκρατικού κράτους, που θα καθοδηγείται όχι από τους καπιταλιστές, αλλά από τους εκπροσώπους της εξουσίας του λαού, π.χ. συνασπισμός εργατών, εργατικής διανόησης, κατώτερων τάξεων των πόλεων, όπως επίσης και αγροτών. Οι κομμουνιστές πρέπει να δηλώσουν ότι αυτή η εξουσία θα ασκείται μέσω του Κοινοβουλίου. και ακόμα ότι: Στο πρόγραμμα τους οι κομμουνιστές της Αγγλίας θα πρέπει επίσης να απαντήσουν στις κατηγορίες ότι επιχειρούν να διαλύσουν την Βρετανία. Οι κομμουνιστές πρέπει να το κάνουν ξεκάθαρο ότι δεν είναι αυτοί, που καταστρέφουν την Βρετανία, αλλά οι Συντηρητικοί και οι Εργατικοί. Ο ίδιος, ο σύντροφος Στάλιν είναι πεπεισμένος ότι οι Βρετανοί κομμουνιστές όχι μόνο δεν πρέπει να καταστρέψουν την Βρετανία, αλλά πρέπει να την ενισχύσουν στη δική της βάση, θέτοντας τέρμα στις σημερινές ανώμαλες αμοιβαίες σχέσεις μεταξύ των λαών, που βρίσκονται τώρα υπό την Βρετανική Αυτοκρατορία. Αφήνοντας κατά μέρος «Αγγλία» και «Αγγλικός» και όχι το «Βρετανία» και «Βρετανικός», που συνήθως χρησιμοποιούνται σε πολλές χώρες, τέτοιες αναφορές, όπως για την ενδυνάμωση του Κοινοβουλίου - δηλαδή μέσω της καθολικής ψηφοφορίας, για την «εξουσία του λαού» παρά για την δικτατορία του προλεταριάτου, για την ταξική συμμαχία, για την εκπροσώπηση των πραγματικών εθνικών συμφερόντων και για τον τερματισμό της αποικιοκρατίας, είναι σημαντικές. Πρόκειται για συνέχεια της λενινιστικής πολιτικής, όπως περιγράφεται στα αρχικά μας αποσπάσματα από τον Τολιάτι, αλλά με σαφή δημιουργική εφαρμογή στην διαφοροποιημένη κατάσταση. Και εδώ βλέπουμε επίσης μια ξεκάθαρη σχέση μεταξύ της πολιτικής του ενιαίου μετώπου στον αγώνα κατά του φασισμού, των σχολίων του Τολιάτι στην Νάπολη και των παρατηρήσεων του Στάλιν το 1952. Οι Βρετανοί κομμουνιστές υιοθέτησαν τις προτάσεις. Αρχικά το Πρόγραμμα δημοσιεύτηκε με τίτλο «Ο Βρετανικός Δρόμος προς τον Σοσιαλισμό» - ώστε να είναι ξεκάθαρο ότι πρόκειται για ένα βρετανικό δρόμο και όχι σοβιετικό - το οποίο από έκτοτε έχει δεχθεί διάφορες τροποποιήσεις και αναθεωρήσεις και τώρα είναι γνωστό ως «Ο Δρόμος της Βρετανίας προς τον Σοσιαλισμό», ώστε να αντικατοπτρίζει το γεγονός ότι η Βρετανία είναι μια πολυεθνική χώρα, η οποία περιλαμβάνει Άγγλους, Σκωτσέζους και Ουαλούς, καθώς και μια σειρά από μειονοτικές εθνοτικές κοινότητες.

Στην τρέχουσα 8η έκδοση του (επικαιροποιημένη για το 2020) το Κομμουνιστικό Κόμμα συνεχίζει να χαρακτηρίζει την οικονομική διάρθρωση της Βρετανίας ως κρατικό μονοπωλιακό καπιταλισμό, προσδιορίζοντας τα μονοπώλια και το χρηματιστικο-οικονομικό κεφάλαιο ως τον κύριο εχθρό των εργαζομένων. Όπως και πριν, προτείνει μια εναλλακτική οικονομική και πολιτική στρατηγική, η οποία αποσκοπεί στην δραστηριοποίηση της ταξικής πάλης στο οικονομικό, πολιτικό, ιδεολογικό και πολιτιστικό μέτωπο. Οι τρεις πυλώνες του είναι ένα Αριστερό Πρόγραμμα, μια Λαοφιλής Δημοκρατική Αντιμονοπωλιακή Συμμαχία και η εκλογική νίκη μιας Αριστερής Κυβέρνησης. Το Αριστερό Πρόγραμμα αποτελείται από ένα συνεκτικό σύνολο οικονομικών, περιβαλλοντικών, κοινωνικών, πολιτιστικών και δημοκρατικών πολιτικών, που αποσκοπούν να κερδίσουν ευρεία υποστήριξη μέσα σε όλο το εργατικό κίνημα και πέραν αυτού ακόμα, που να δημιουργούνται προϋποθέσεις για ευρύτερες διαστάσεις οικονομικού και πολιτικού αγώνα. Οι οικονομικές του πολιτικές περιλαμβάνουν μέτρα και πέραν από αυτά που ωφελούν άμεσα τους εργαζόμενους:

•

δημοκρατική δημόσια ιδιοκτησία στον χρηματοπιστωτικό τομέα, στο φυσικό αέριο, τον ηλεκτρισμό, στο νερό, το πετρέλαιο και τα φαρμακευτικά προϊόντα,

•

προώθηση συνεταιριστικών, δημοτικών και άλλων μορφών δημόσιας ιδιοκτησίας,

•

μαζικές επενδύσεις στην δημόσια υπηρεσία, τερματίζοντας όλες τις μορφές ιδιωτικοποίησης,

•

μείωση των στρατιωτικών δαπανών και

•

έλεγχο της κίνησης κεφαλαίων εντός και εκτός Βρετανίας.

Ανάμεσα δε στις δημοκρατικές διεκδικήσεις περιλαμβάνονται:

•

αποκατάσταση των πολιτικών ελευθεριών και των δημοκρατικών δικαιωμάτων, που καταργήθηκαν πρόσφατα από τις κυβερνήσεις των Εργατικών και Συντηρητικών, ιδίως εκείνες που αφορούν την οργάνωση, τις διαδηλώσεις και την κράτηση χωρίς κατηγορίες,

•

κατάργηση όλων των αντι-συνδικαλιστικών νόμων και παροχή πλήρων συνδικαλιστικών δικαιωμάτων στην αστυνομία, τους υπαλλήλους των φυλακών, το προσωπικό πληροφοριών και το προσωπικό των ενόπλων δυνάμεων,

•

πιο εκτεταμένα δικαιώματα για τους εργαζομένους και τους εκπροσώπους τους σε σχέση με τα σχέδια εταιριών για μαζικές απολύσεις ή κλείσιμο των επιχειρήσεων,

•

απαλοιφή οποιεσδήποτε άμεσες ή έμμεσες αναφορές σε φυλετικές διακρίσεις από όλους τους βρετανικούς νόμους περί ασύλου, μετανάστευσης και εθνικότητας και την αυστηρή εφαρμογή των νόμων κατά του φυλετικού μίσους και των διακρίσεων,

•

εκλογή όλων των συνελεύσεων και κοινοβουλίων της Βρετανίας με ενιαία μεταβιβάσιμη ψηφοφορία σε πολυκομματικές εκλογικές περιφέρειες,

•

διάλυση μονοπωλιακής κυριότητας και ελέγχου των Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης,

•

αποκατάσταση των αρμοδιοτήτων και των οικονομικών πόρων της Τοπικής Αυτοδιοίκησης,

•

εδραίωση του δημοκρατικού φεντεραλισμού, που περιλαμβάνει:

πλήρεις οικονομικές, νομοθετικές και χρηματοπιστωτικές αρμοδιότητες, αναγκαίες για τα εθνικά κοινοβούλια στην Σκωτία και Ουαλία για την ανάπτυξη των οικονομικών, κοινωνικών και πολιτισμικών συμφερόντων των λαών τους,

τη δημιουργία ξεχωριστού Κοινοβουλίου της Αγγλίας, από κοινού με τις περιφερειακές συνελεύσεις της Αγγλίας, με αρμοδιότητες για την άντληση εσόδων και την προώθηση του δημοκρατικού ελέγχου μέσω της δημόσιας ιδιοκτησίας, των κρατικών επενδύσεων και των δημόσιων συμβάσεων και

ένα Βρετανικό ομοσπονδιακό Κοινοβούλιο με αρμοδιότητα για θέματα εξωτερικών υποθέσεων, άμυνας και μακροοικονομικής πολιτικής.

Το Κομμουνιστικό Κόμμα υποστηρίζει το δικαίωμα των λαών της Σκωτίας και της Ουαλίας να διεξάγουν δημοψηφίσματα για το ζήτημα της ανεξαρτησίας, αλλά αντιτίθεται σε μια τέτοια εξέλιξη, καθώς θα διαιρέσει το κίνημα της εργατικής τάξης, ενώ η ίδια η άρχουσα τάξη λειτουργεί ενιαία σε ολόκληρη την Βρετανία. Στη διεθνή σκηνή στόχος του Αριστερού Προγράμματος είναι να διασφαλίσει ότι η Βρετανία θα ακολουθεί τη δική της αντιιμπεριαλιστική εξωτερική και οικονομική πολιτική, ανεξάρτητη από τις Ηνωμένες Πολιτείες και την Ευρωπαϊκή Ένωση. Ανάμεσα σε άλλα ζητήματα, αυτό πρέπει να σημαίνει:

 την αποκήρυξη των πυρηνικών όπλων και όλων των όπλων μαζικής καταστροφής,

 την προώθηση της διάλυσης του ΝΑΤΟ και αποχώρηση από αυτό το συντομότερο δυνατό,

 την διακοπή της υποτελούς συμμαχίας με τον αμερικάνικο ιμπεριαλισμό,

 την ανάπτυξη δίκαιων οικονομικών σχέσεων με άλλα κράτη, εκτός από τις περιπτώσεις όπου οι πολίτες απαιτούν το μποϊκοτάζ λόγω ενός καταπιεστικού ή κατοχικού καθεστώτος στη χώρα τους και

 την ειρηνική επανένωση της Ιρλανδίας με συγκατάθεση. Ενώ λοιπόν η Βρετανία είναι ήδη σε διαδικασία αποχώρησης από την Ε.Ε., θα πρέπει να απορριφθεί οποιαδήποτε ρύθμιση, από την οποία θα συνεπαγόταν δέσμευση στους νόμους, τις οδηγίες ή τα θεσμικά όργανα της «ενιαίας αγοράς» της Ε.Ε., οι οποίες περιορίζουν την κρατική ιδιοκτησία και τον έλεγχο των κινήσεων των κεφαλαίων.* H Λαοφιλής Δημοκρατική Αντιμονοπωλιακή Συμμαχία στηρίζεται στις λενινιστικές προσεγγίσεις για τις ταξικές συμμαχίες, καθώς και στην διατύπωση του Στάλιν το 1952 για «συνασπισμό εργατών, εργατικής διανόησης, κατώτερων τάξεων των πόλεων, όπως επίσης και αγροτών». Αλλά επίσης βασίζεται στην έννοια της Ηγεμονίας του Γκράμσι. Η εργατική τάξη της Βρετανίας, που την αποτελούν όλοι εκείνοι, που η κύρια, αν όχι μοναδική πηγή εισοδήματος τους προέρχεται από την εργατική τους δύναμη, αποτελεί την συντριπτική πλειοψηφία του πληθυσμού. Δεν υπάρχουν αγρότες, αν και υπάρχουν ιδιοκτήτες μικρών επιχειρήσεων (συμπεριλαμβανομένων των μικρών αγροτών) και αυτοαπασχολούμενοι επαγγελματίες.

* Σημ. Σύντ.: Το άρθρο έχει γραφτεί πριν την γνωστή απόφαση του Βρετανικού Κοινοβουλίου υπέρ της εξόδου της χώρας από την Ευρωπαϊκή Ένωση.

Ωστόσο, οι μικροαστικές ιδέες του ατομικισμού εισχωρούν στην εργατική τάξη, συμπεριλαμβανομένης και της εργαζόμενης διανόησης. Επίσης, σημαντικά τμήματα της εργατικής τάξης - γυναίκες, έγχρωμοι και μετανάστες ειδικότερα - καταπιέζονται και βρίσκονται υπό εκμετάλλευση στον μονοπωλιακό καπιταλισμό. Η ανισότητα, τους καθιστά πιο ευάλωτους στην υπερεκμετάλλευση, στην ανεργία και στην έλλειψη πρόσβασης στις δημόσιες υπηρεσίες. Οι άνθρωποι βιώνουν τις αρνητικές επιπτώσεις του μονοπωλιακού καπιταλισμού μέσα στις κοινότητές τους, καθώς και στους χώρους εργασίας τους. Ενώ το Αριστερό Πρόγραμμα συμπεριλαμβάνει πολιτικές για την αντιμετώπιση τέτοιων εμπειριών, η Λαοφιλής Δημοκρατική Αντιμονοπωλιακή Συμμαχία επιδιώκει να φέρει κοντά στον αγώνα όλους αυτούς, που κοινός τους εχθρός είναι ο κρατικός μονοπωλιακός καπιταλισμός. Η οργανωμένη εργατική τάξη - το εργατικό κίνημα - πρέπει να είναι η καρδιά του αγώνα, αλλά ταυτόχρονα πρέπει να έχει την ευρύτερη δυνατή συμμαχία με όλα τα άλλα κινήματα, που αγωνίζονται για την πρόοδο, τα δημοκρατικά δικαιώματα, την ισότητα και την δικαιοσύνη. Ο αγώνας είναι ένα βασικό ζήτημα, γιατί μόνο με αυτόν τον τρόπο μπορούν να βοηθηθούν οι άνθρωποι να κατανοήσουν τη διασύνδεση όλων των ζητημάτων και την ανάγκη ευρύτερης υποστήριξης προς το Αριστερό Πρόγραμμα. Μέσα σε αυτά τα πλαίσια τα διάφορα εργατικά και προοδευτικά κινήματα πρέπει να αναπτύξουν την μαζική αντίληψη ότι η δημοκρατία δεν είναι θεσμός, αλλά διαδικασία χειραφέτησης και ταυτόχρονα οι αξίες της συνεργασίας, των συλλογικών συμφερόντων, της πολυπολιτισμικότητας, του διεθνισμού και της λογικής υλιστικής σκέψης να καταστούν κοινές για όλα αυτά τα κινήματα. Το πρώτο στάδιο της επαναστατικής διαδικασίας στην Βρετανία θα σηματοδοτηθεί από μια ουσιαστική και σταθερή μετατόπιση προς τα αριστερά του εργατικού κινήματος και του πληθυσμού ευρύτερα με την αυξανόμενη υποστήριξη των βασικών πολιτικών θέσεων του Αριστερού Προγράμματος, καθώς και την ανάπτυξη μιας αντιμονοπωλιακής συμμαχίας δυνάμεων σε ένα ευρύ φάσμα αγώνων και εκστρατειών. Από πολιτική άποψη αυτή η ανοδική πορεία στον αγώνα θα πρέπει να κορυφωθεί με την μετάβαση στο δεύτερο στάδιο, στην εκλογή αριστερών Κυβερνήσεων στο Ηνωμένο Βασίλειο, όπως και στην Σκωτία και Ουαλία στη βάση σοσιαλιστικών, εργατικών, κομμουνιστικών και προοδευτικών πλειοψηφιών. Τότε, η μαζική, ενεργή, λαϊκή και εργατική υποστήριξη

θα γίνει ακόμα πιο απαραίτητη για την εφαρμογή του Αριστερού Προγράμματος και για την υπερπήδηση όλων των μορφών αντίδρασης και σαμποτάζ από πλευράς της άρχουσας τάξης, στο εσωτερικό της χώρας και μέσω των συμμάχων της στο εξωτερικό, ανοιχτά ή και συγκαλυμμένα, αλλά και μέσω του ίδιου του κράτους. Το ίδιο το κράτος θα αποτελεί το επίκεντρο της ταξικής πάλης και η Αριστερή Κυβέρνηση θα πρέπει να εισαγάγει εκτεταμένες αλλαγές στην στελέχωση και στην διαχείριση, αντικαθιστώντας βασικό προσωπικό με άτομα, που υποστηρίζουν την επαναστατική διαδικασία. Ταυτόχρονα, είναι πιθανό να δημιουργηθούν νέες δημοκρατικές μορφές εργατικής εξουσίας και προοδευτικής οργάνωσης, που θα γίνουν επίσης αναγκαίες, συμπεριλαμβανομένης και της ανάληψης κρατικών λειτουργιών. Τεράστιες αντιπαραθέσεις θα εξελιχθούν όταν η επαναστατική διαδικασία θα έχει εισέλθει στο τρίτο, το κρισιμότερο στάδιο της - στην μετάβαση από τον «πόλεμο χαρακωμάτων» στον «πόλεμο ελιγμών», περίοδος που θα κριθεί κατά πόσο οι μονοπωλιακοί και χρηματοπιστωτικοί καπιταλιστές θα διατηρήσουν την κρατική εξουσία ή θα τους την πάρει η εργατική τάξη με τους συμμάχους της. Βασικός παράγοντας θα είναι ο συσχετισμός δυνάμεων έξω από το Κοινοβούλιο, δηλαδή στην ευρύτερη κοινωνία. Η δημοκρατικά εκλεγμένη Αριστερή Κυβέρνηση θα χρησιμοποιήσει όλες τις επίσημες, αλλά και λαϊκές δυνάμεις, που έχει στη διάθεσή της για να συντρίψει κάθε προσπάθεια στρατιωτικής ανατροπής και εξέγερσης. Ο έλεγχος της κρατικής εξουσίας θα επιτρέψει στην εργατική τάξη και τους συμμάχους της να ολοκληρώσουν την διαδικασία αποξένωσης κάθε οικονομικής και πολιτικής εξουσίας από την μονοπωλιακή καπιταλιστική τάξη και να ξεκινήσουν την διαδικασία οικοδόμησης του σοσιαλισμού. Ο σοσιαλισμός, που θα οικοδομήσουμε στην Βρετανία θα είναι δημοκρατικός, δυναμικός, συμμετοχικός και ενημερωμένος. Θα μαθαίνει από τις εμπειρίες χωρών, που συνεχίζουν να ακολουθούν τις δικές τους σοσιαλιστικές πορείες και από τις επιτυχίες και τα λάθη προηγούμενων προσπαθειών οικοδόμησης του σοσιαλισμού. Είναι αυτονόητο ότι η επαναστατική διαδικασία και η οικοδόμηση του σοσιαλισμού θα απαιτεί την ηγεσία ενός μαζικού Κομμουνιστικού Κόμματος, στηριγμένου οργανωτικά στον δημοκρατικό συγκεντρωτισμό, προσελκύοντας τους «οργανικούς διανοούμενους» στην εργατική τάξη και μετατρεπόμενο σε μια «ενοποιημένη και περιεκτική διανόηση» («unified and all-absorbing intelligentsia») της εργατικής τάξης.

150 χρόνια από την γέννηση του Λένιν, ο Δρόμος της Βρετανίας προς τον Σοσιαλισμό είναι ο καλύτερος τρόπος για τους κομμουνιστές της χώρας να τιμήσουν και να προωθήσουν την λενινιστική κληρονομιά.

Νέος Δημοκράτης, Τεύχος 122, σσ. 41-70, 2020

Dr. Hans-Peter BRENNER Αντιπρόεδρος Γερμανικού Κ.Κ.

Για την πολιτική και επιστημονική ενότητα και το μέλλον του Μαρξισμού - Λενινισμού

Tο Διεθνές Εργατικό Κίνημα γιόρταζε στις 22 Απριλίου την 150η επέτειο από την γέννηση του Βλαντίμιρ Ιλίτς Λένιν. Πριν 50 χρόνια ένα άρθρο για μια τέτοια πανηγυρική επέτειο θα γραφόταν πολύ πιο εύκολα παρά σήμερα. Το Διεθνές Κομμουνιστικό Κίνημα ήταν τότε σε μεγάλο βαθμό ενωμένο: Ο Λένιν ανήκει στις «εξέχουσες προσωπικότητες της παγκόσμιας ιστορίας». Το 1969 στην τελευταία «Διεθνή Συνάντηση των Κομμουνιστικών και Εργατικών Κομμάτων» στην Μόσχα με την ευκαιρία της τότε επικείμενης 100ής επετείου από την γέννηση αξιολόγησε σε μια μακροσκελή, εν είδος υμνολογίου απόφαση, αξιολογήθηκαν οι επιτεύξεις του ως εξής: Το όνομα Λένιν κατέστη ένα σύμβολο της νίκης του Μεγάλου Οκτώβρη, ένα σύμβολο των μεγαλύτερων επαναστατικών αλλαγών, που άλλαξαν ριζικά τον κοινωνικό χαρακτήρα του κόσμου και γι’ αυτό μαρτυρά η στροφή του κόσμου προς τον Σοσιαλισμό και τον Κομμουνισμό. Ο Λένιν ήταν εξαιρετικός στοχαστής, ο οποίος ανέπτυξε πολύπλευρα την επιστήμη, που δημιουργήθηκε από τους Μαρξ και Ένγκελς – τον διαλεκτικό και ιστορικό υλισμό, την πολιτική οικονομία, την θεωρία της σοσιαλιστικής επανάστασης και της οικοδόμησης της Κομμουνιστικής κοινωνίας...

Υπό το λάβαρο του Λενινισμού το επαναστατικό κίνημα των περισσότερων χωρών ανήλθε σε ένα νέο επίπεδο, δημιουργήθηκαν και ενισχύθηκαν τα Κομμουνιστικά Κόμματα, το Διεθνές Κομμουνιστικό Κίνημα μετατράπηκε σε μια πραγματικά παγκόσμια δύναμη με την μεγαλύτερη επιρροή.1 Tο 1969 υπήρξε μόνο ένα από τα 75 παρευρεθέντα κόμματα - το Ιταλικό Κομμουνιστικό Κόμμα, το οποίο εξέφρασε κάποιες αμφιβολίες και αμφισβητήσεις για την «ιστορική αισιοδοξία», που διακατείχε τις ομιλίες και τις δηλώσεις των υπόλοιπων συμμετεχόντων συνέδρων. Ο τότε Βοηθός Γενικός Γραμματέας (και κατοπινός Πρόεδρος) Ενρίκο Μπερλινγκουέρ μίλησε για υποχώρηση των Κομμουνιστικών Κομμάτων έναντι των νεοεμφανιζόμενων εθνικών, αντιιμπεριαλιστικών και κοινωνικών κινημάτων2. Σήμερα, και πιο συγκεκριμένα στην πρόσφατη 21η Συνάντηση των Κομμουνιστικών και Εργατικών Κομμάτων στις 18 – 20 Οκτωβρίου 2019 στη Σμύρνη μεταξύ των 74 συμμετεχόντων Κομμάτων δεν έγινε κανένας λόγος για το τότε κυρίαρχο αίσθημα της νίκης και το προβάδισμα του Κομμουνιστικού Κινήματος, αλλά ούτε ακούστηκε κάτι από το τότε κυρίαρχο αίσθημα σεβασμού προς τον Λένιν και τον Λενινισμό. Πιθανόν αυτό να μην ήταν μόνο έκφραση μιας δικαιολογημένης «νέας σεμνότητας» μετά από τις τραυματικές και ακόμα μη ξεπερασμένες εμπειρίες της νίκης της αντεπανάστασης στην Σοβιετική ένωση και τις άλλες σοσιαλιστικές χώρες της Ευρώπης. Σε αυτό στοχεύει ίσως και μια πρόθεση για «απομυθοποίηση» του Λένιν; Αντι - Λενινισμός ως εργαλείο της αντεπανάστασης Πριν ακόμα από τη νίκη της αντεπανάστασης όχι μόνο δεν ήταν σύνηθες φαινόμενο να εξυμνούνται ορισμένοι «ανορθόδοξοι» μαρξιστές, τους οποίους κατάτασσαν μάλιστα στους βαθιούς γνώστες της θεωρίας, αλλά και να δημοσιεύονται επιφυλλίδες τους μέσα σε αστικές φυλλάδες. Τους έδιδαν επίσης αυξημένη σημασία τόσο σε κυβερνώντα κομμουνιστικά κόμματα του τότε «σοβιετικού μπλοκ», όσο επίσης και σε μερικά με αυτά συνδεδεμένα κομμουνιστικά κόμματα της «Δύσης».

1 Για την 100ή επέτειο της γέννησης του Βλαντίμιρ Ιλίτς Λένιν. Πρόσκληση των Κομμουνιστικών και Εργατικών Κομμάτων. Στο Διεθνής διαβούλευση των Κομμουνιστικών και Εργατικών Κομμάτων, Μόσχα 1969, σ. 471. 2 Ε. Μπερλίνγκερ: α.α.Ο., σ.471.

Το κυρίως ζήτημα ήταν ότι πάντοτε οι συγγραφείς αυτοί είτε από την μια είτε από την άλλη σκοπιά του θεωρητικού τους έργου αποστασιοποιούνταν από τον «δογματικό» Μαρξισμό – Λενινισμό ή πρόσφεραν ακόμα ένα σημείο εκκίνησης γι’ αυτό (την αποστασιοποίηση), ως εάν αυτή να μην ήταν καν πρόθεση τους. Μερικές φορές ακόμα και η χρήση μιας μοναδικής, αποκομμένης πρότασης - εκτός πλαισίου – ήταν επαρκή γι’ αυτό τον σκοπό. Η πιο φημισμένη ατάκα ήταν ίσως μια πρόταση της Ρόζα Λούξεμπουργκ «η ελευθερία είναι πάντοτε η ελευθερία της διαφορετικής σκέψης». Κατέστη σχεδόν μια «πρόταση κλισέ», με την οποία θα έπρεπε να εκφραστεί μια αποστασιοποίηση έναντι των χωρών του υπαρκτού σοσιαλισμού και η κατανόηση τους για τον Μαρξισμό – Λενινισμό – προπάντων η έννοια του όρου «Δημοκρατία». Αυτή η φράση όμως στο συνολικό έργο της γερμανοπολωνής επαναστάτριας ήταν μόνο μια περιθωριακή παρατήρηση, μια σημειωθείσα φευγαλέα σκέψη, στην οποία θα μπορούσε κάποιος να αντιπαραβάλει δωδεκάδες μαρτυρίες της για την αναγκαιότητα της δικτατορίας του προλεταριάτου καθώς επίσης και της επαναστατικής βίας. Όμως αυτή η φράση κατά τις προηγούμενες δεκαετίες του ‘80 και του ‘90 δρούσε ως ένας φάρος των εξεγέρσεων, ακόμα και ενάντια στον «Λενινισμό». Τουναντίον ξεθώριασε η ομολογία πίστης της Ρόζα Λούξεμπουργκ προς την Οκτωβριανή Επανάσταση στην μακράς διάρκειας ομιλία της στο ιδρυτικό συνέδριο του Κομμουνιστικού Κόμματος Γερμανίας. Έτσι, ως να μην είχε πει ποτέ τα λόγια: Πού μάθατε την αλφαβήτα της σημερινής σας επανάστασης; Από τους Ρώσους την πήρατε. τους εργάτες και τα στρατιωτικά συμβούλια... ήταν η ρωσική επανάσταση, που πρόταξε τα πρώτα συνθήματα για την παγκόσμια επανάσταση.3 Μετασοβιετικός αντιλενινισμός και αντιεπιστημονικός «αντισταλινισμός» Θα έπρεπε επίσης να δημιουργηθεί μια νέα εικόνα για τον Λένιν με την βοήθεια κάποιων «μεταλλαγμένων» ιστορικών, φιλοσόφων και συγγραφέων, όπως το πρώην μέλος του ΚΚΣΕ και της Κ.Ε. του Ντμίτρι Βολκογκόνωφ, ο οποίος ανακηρύχθηκε σε αρχιστράτηγο και στρατιωτικό σύμβουλο του Γιέλτσιν, λόγω της συμμετοχής του στην διάλυση με στρατιωτική βία της τελευταίας εκλεγμένης Σοβιετικής Βουλής. 3 R. Luxemburg: Ομιλία για το πρόγραμμα, που έγινε στο ιδρυτικό συνέδριο του ΚΚΓ (Κίνημα Σπάρτακος), 30 Δεκεμβρίου 1918. Σε επιλεγμένα πολιτικά κείμενα σε τρεις τόμους, τόμος 1, Frankfurt/M 1971, σ. 263.

Στα τέλη της δεκαετίας του 1980 με τη συγγραφή της βιογραφίας του Στάλιν4. αρχικά είχε προκαλέσει αναταραχή μέσα στο Γερμανικό ΚΚ. Σ’ αυτήν ακόμα υπερασπιζόταν τον Λένιν έναντι στον υποτιθέμενο με εμμονές τύραννο – στην κυριολεξία «τέρας» - Στάλιν. (σελ. 114) Σε αντίθεση ο Λένιν ακόμα ήταν ο εξαίρετος στρατηγός και θεωρητικός, σύμφωνα με τον Βολκογκόνωφ. Έγραφε για παράδειγμα: «Ο Λένιν ως διανοούμενος ήταν υπεράνω των συναγωνιστών του και τις σκέψεις του συχνά δεν τις κατανοούσαν». (σελ. 127) Αυτός λοιπόν ο υπεράνθρωπος Λένιν, ξαφνικά μέσα στη νέα βιογραφία5 του, που δημοσιοποίησε ο Βολκογκόνωφ το 1994, βρέθηκε σε νεαρά ηλικία να είναι ένας πλούσιος ευγενής. αργόσχολος και μποέμ (σελ. 54), που οικονομικά μπορούσε να κάμνει πολυτελή ταξίδια στην Ευρώπη (σελ. 52), να περνά ευχάριστα τα χρόνια της εξορίας του, κυρίως με λούφα και καλοκαιρινές διακοπές στην Ελβετία και στο Κάπρι και μέχρι τα σαράντα του οικονομικά ζούσε «πάντοτε εις βάρος της οικογένειας του». (σελ. 56) Είναι εκπρόσωπος μιας «βάναυσης φιλοσοφίας» (σελ. 311), ενός «κυνικού και χυδαίου πραγματισμού» (σελ. 466), έχοντας μάτια «θυμωμένου λύκου» (σελ. 23). Υπήρξε ένας «προδότης της πατρίδας» (σελ. 23) και λόγω των ριζοσπαστικών του ιδεών τον φοβόντουσαν ακόμα και οι μπολσεβίκοι. (σελ. 16) Τον Οκτώβριο 1917 «φανάτισε τις μάζες και τις οδήγησε σε μια εξέγερση εναντίον της Προσωρινής Κυβέρνησης». (σελ. 16) Ο κάποτε επαινούμενος Λένιν από τον Βολκογκόνωφ ως πνευματική ιδιοφυΐα «ισοπέδωσε» συνολικά τον Μαρξισμό και τον υποβάθμισε σε «κατήχηση του ταξικού αγώνα». (σελ. 46) Ο Βολκογκόνωφ μερικά χρόνια πριν θεωρούσε τον Στάλιν ως «παρεκκλίνοντα» από την πορεία της Λενινιστικής αρετής, όμως λίγο αργότερα ο ίδιος ο Λένιν ήταν γι’ αυτόν ο δημιουργός όλων των κακών, όλων των φανταστικών και αληθινών σφαλμάτων και παραμορφώσεων, τα οποία έγιναν και γίνονται, μετατρεπόμενα στον μπαμπούλα ενός δήθεν «σταλινισμού»: «Ο Λένιν δίδαξε τον Στάλιν να είναι ανελέητος, αδιάλλακτος, πονηρός, αποφασιστικός και ικανός να συνεργάζεται με τα στελέχη του κόμματος. Ο Στάλιν αποδείχτηκε ένας πειθήνιος, επιδεκτικός μαθήσεως μαθητής». (σελ. 287).

4 D. Wolkogonow: Στάλιν. Θρίαμβος και Τραγωδία, Düsseldorf 1994. 5 D. Wolkogonow: Λένιν. Ουτοπία και Τρομοκρατία, Düsseldorf 1994.

Η επιτυχής ιστορία της ιδεολογικής υπόσκαψης και του κατακερματισμού του υπαρκτού Σοσιαλισμού έγινε έτσι η ιστορία της επιτυχίας ενός αντεπαναστατικού, αντιλενινιστικου και αντισταλινικού «δημοκρατικού σοσιαλισμού». Όπως ο πολιτικός ανώτατος «μέντορας» του Βολκογκόνωφ, ο Μ. Γκορμπατσώφ, ο οποίος ξεκινούσε δήθεν για συνέχιση της Οκτωβριανής Επανάστασης και για «αναζωογόνηση του Σοσιαλισμού», διατυμπάνιζε μετά την πτώση του ότι ήταν ένας σοσιαλδημοκράτης, έτσι αποδείχθηκε και ο πρώην θαυμαστής του Λένιν μόνον μέσα σε πέντε χρόνια ως ο πύρινος καταφρονητής και δαιμονοποιός του. Παρομοίως όμως, αλλά κάπως πιο εκλεπτυσμένα απέτυχε και η «απολενινοποίηση» στη ΓΛΔ (Γερμανική Λαοκρατική Δημοκρατία) ή καλύτερα στην ηγετική πολιτική της δύναμη - το SED (Ενιαίο Σοσιαλιστικό Κόμμα Γερμανίας). «Δημοκρατικός», σημαίνει αντιλενινιστικός Σοσιαλισμό Μετά το 1989/90 διευρύνθηκε ακόμα περισσότερο ο αντιλενινισμός, μεταξύ άλλων ακόμα και σε πρώην ηγετικά στελέχη του Ενιαίου Σοσιαλιστικού Κόμματος Γερμανίας της ΓΛΔ, του πιο στενού μας αδελφού κόμματος στην τότε διαιρεμένη σε δυο κράτη Γερμανία. Το κόμμα που το διαδέχθηκε, το PDS (Κόμμα του Δημοκρατικού Σοσιαλισμού) άρχισε να υλοποιεί το διακηρυχθέν από τον Γκρέγκορ Γκίζι πρόγραμμα του «τρίτου δρόμου». Μια πρώτη τοποθέτηση για την πορεία, για τις προγραμματικές θέσεις του PDS, που θα έπρεπε να οδηγήσουν στην ανάπτυξη αυτού του νέου προφίλ του «δημοκρατικού σοσιαλισμού», αναλήφθηκε σε μια σύσκεψη του Προεδρείου του PDS τον Μάιο 1990. Από τότε οι πρώιμες αυτές προγραμματικές προσεγγίσεις του PDS εξυπηρετούσαν την εκπλήρωση αυτής της καθορισθείσης κατεύθυνσης. Ο Γκ. Γκίζι έλεγε τότε: Ένα από τα πιο σημαντικά ζητήματα είναι η στάση του Κόμματος μας έναντι του Μαρξισμού και του έργου του Λένιν. ... Η μέχρι τώρα προσέγγιση, με βάση τον Μαρξ, της θεωρητικής αυτο-εικόνας του PDS... μακροπρόθεσμα δεν είναι επαρκής, ακόμα και αν αυτή θα διευρυνθεί από νέες θεωρητικές πηγές. ... Το Κόμμα πρέπει να οικοδομήσει μια νέα θεωρητική κατανόηση της κοινωνίας. Οι μέχρι σήμερα μαρξιστικές – λενινιστικές θεωρητικές προσεγγίσεις του σοσιαλισμού και του καπιταλισμού είναι εξίσου ακατάλληλες γι’ αυτό τον σκοπό, όπως επίσης και η απλή υιοθέτηση φιλελεύθερων ή

«παρόμοιων κοινωνικών θεωριών.6 Από τον ηγετικό πυρήνα του PDS έρχονταν τότε συνεχώς νέες θεωρητικές προτάσεις για τον μετασχηματισμό της κοινωνίας, έχοντας ως κατεύθυνση ένα ιδεολογικά και πλουραλιστικά «δημοκρατικό σοσιαλισμό». Πολλά από αυτά τα έγγραφα ήταν απλώς βραχύβια και έχουν ήδη ξεχαστεί. Όλα αυτά θα έπρεπε να δικαιολογήσουν ένα συνειδητά μη λενινιστικό, «φιλελεύθερο, δημοκρατικό σοσιαλισμό». Το σημερινό PDL”Party Die Linke» (Κόμμα Η Αριστερά) συνειδητά αυτοπροσδιορίζεται ως ιδεολογικά ουδέτερο, στο οποίο όμως, παρά τις «πολυφωνικές» του φιλοδοξίες, ο Λένιν δεν αποτελεί πλέον ως ένα σημείο αναφοράς από την ηγεσία του.. Τουναντίον: για το PDL ο Λενινισμός γίνεται ένα ακρώνυμο του «Σταλινισμού». «Ο Μαρξισμός - Λενινισμός» σημαίνει «Ορθοδοξία», με την οποία ένας κοσμοπολίτικος αριστερός δεν θέλει να έχει καμιά σχέση. Αντι – Λενινισμός με σκοπό την απόρριψη της «ιστορικής σαβούρας» Ο σημερινός αντιλενινισμός κριτικάρει προπάντων την κατά την άποψη του «ιεραρχική, συγκεντρωτική, μερικώς ελιτίστικη κατανόηση του κόμματος» του Λένιν. Τοιουτοτρόπως δικαιολογείται για ένα «διαστρεμμένο διεθνισμό», γιατί αυτός ο ιεραρχικός, αυταρχικός συγκεντρωτισμός» έχει κηρυχθεί «δεσμευτικός» για το σύνολο του Κομμουνιστικού Κινήματος. Ο Στάλιν λοιπόν επέβαλε αυτή την κομματική κατανόηση σε όλα τα κομμουνιστικά κόμματα με την ούτω καλούμενη μπολσεβικοποίηση τους». Αναδρομικά πρέπει να δηλωθεί ότι, η με αυτό τον τρόπο εξίσωση των δομών των κινημάτων του μπολσεβικισμού και του κομμουνισμού στην Κομιντέρν είχε αρνητικές επιπτώσεις, επειδή ο μπολσεβικισμός ήταν μόνο μια ειδική μορφή του κομμουνισμού.7 Άρα, ο τύπος κόμματος, που προώθησε ο Λένιν προφανώς δεν τεκμηριώνεται και δεν δικαιολογείται από την ιστορική συγκυρία,, αλλά μάλλον κατά κάποιο τρόπο επιβλήθηκε στην ρωσική εργατική τάξη από τον Λένιν, παραμορφώνοντας όχι μόνο το ρωσικό, αλλά και το διεθνές κίνημα. Ιδιαίτερα, η «μπολσεβικοποίηση» των κομμάτων – μελών της Κομμουνιστικής Διεθνούς, που ξεκίνησε ακόμα πριν από τον θάνατο του

6 Μπροσούρα της σύσκεψης, σ. 29-30. 7 http:www.zeitschrift-marxistische-erneuerung.de/article/940.lenins-erbe-und-sozialistischkommunistische-politik-heute.html.

Λένιν, δεν ήταν τίποτε άλλο από την «σταλινικοποίηση» τους.8 «Δημοκρατικοί Κομμουνιστές» εναντίον Μαρξιστών – Λενινιστών Η ειρωνεία ή ακόμα η τραγικότητα της ιστορίας υφίσταται στο γεγονός ότι, στις τάξεις αυτών, οι οποίοι ακόμα στην δεκαετία του ‘80 καθοδηγούσαν την συνειδητή αντιπαράθεση με την εναλλακτική του αντεπαναστατικού Σοσιαλισμού, η οποία ήταν συνδεδεμένη με το πρόσωπο και τις ιδέες του Μ. Γκορμπατσώφ, μετά την αντεπαναστατική ούτω καλούμενη «αλλαγή» στις σοσιαλιστικές χώρες της Ευρώπης ο αντιλενινισμός κέρδισε έδαφος και είχε ισχυρή επιρροή. Αυτό συνέβη επίσης πριν μερικά χρόνια ακόμα και στο DKP (Γερμανικό Κομμουνιστικό Κόμμα) με υπαίτια την τότε ηγεσία του Κόμματος μας. Το 2010 είχε με συγκαλυμμένο τρόπο στις ούτω καλούμενες «Θέσεις» της τότε Γραμματείας προωθηθεί η αποστασιοποίηση από τον Μαρξισμό - Λενινισμό με το πρόσχημα απόρριψης της «δογματικής κατανόησης» του. Ο Μαρξισμός – Λενινισμός, ο οποίος στο Πρόγραμμα του Κόμματος του 1978 χαρακτηριζόταν ως η «κοσμοθεωρία των κομμουνιστών», υποβαθμίστηκε σημαντικά η σημασία του στις εν λόγω «Θέσεις». «Ενθυλάκωση* από το νέο» ή «καθόλου ή μερικά ανεπαρκή συμπεράσματα σημαντικών αποτελεσμάτων της μαρξιστικής έρευνας» - αυτό αποτελούσε το ουσιώδες σε αυτές τις «Θέσεις» και ήταν το μοναδικό επίσης, που εκφράστηκε σε σχέση με την θεωρία και την ιστορία του Μαρξισμού – Λενινισμού. Σε αυτές γινόταν λόγος μόνο ότι το DKP ήταν υπέρ της «ελευθερίας προπαγάνδας του», καθώς επίσης και υπέρ της ελεύθερης διάδοσης άλλων «κοσμοθεωριών» ή ακόμα και την αντιπροσώπευση επίσης ιδεών «άλλων μαρξιστών στοχαστών». Δεν παρουσιάστηκαν όμως επιχειρήματα γιατί θα έπρεπε η συνεισφορά του Λένιν να υποβαθμιστεί με μιας σε ένα επίπεδο δεύτερης ή και τρίτης ποιότητας όσον αφορά τη θεωρητική σκέψη ή τα συγγράμματα του για τον επιστημονικό σοσιαλισμό. Αυτή η αποστασιοποίηση από τον Μαρξισμό – Λενινισμό ως παγκόσμια ιδεολογία και επιστημονικό θεμέλιο του DKP αντιμετώπισε την αντίσταση της πλειοψηφίας των μελών του Κόμματος μας. Μετά από μια έντονη ιδεολογική αντιπαράθεση το 2013 στο 20ο Συνέδριο του DKP έγινε η αποπομπή της

8 Σύγκρινε: H. Neubert: Kommunistische Internationale, Essen.O.J. *Σημ. Μετ.: Κατανόηση διαισθητικά της απομόνωση ενός φαινομένου από άλλο για να μην ασκεί το πρώτο επίδραση στο δεύτερο.

τότε ηγεσίας και ψηφίστηκε ένα προγραμματικό έγγραφο, στο οποίο επαναπιστοποιήθηκε ο χαρακτήρας του DKP ως ένα μαρξιστικό- λενινιστικό κόμμα . «Μαρξισμός – Λενινισμός» ή «Λενινισμός» - «καμιά ανακάλυψη του Στάλιν». Η ισότητα μεταξύ των Μαρξ, Ένγκελς και Λένιν, η οποία οδήγησε στο γεγονός ότι, το Παγκόσμιο Κομμουνιστικό Κίνημα μετά τον θάνατο του Λένιν χαρακτήρισε κατ’ αρχάς την προσωπική του κληρονομιά ως «Λενινισμό» και αργότερα το σύνολο του έργου των Μαρξ, Ένγκελς και Λένιν ως «Μαρξισμό - Λενινισμό» και το θεώρησε ως την δική τους παγκόσμια ιδεολογική βάση, δεν ήταν μια τυχαία και αυθαίρετη απόφαση, ούτε επίσης το έργο ενός μοναδικού προσώπου. Στο Κόμμα των Μπολσεβίκων υπήρξε άμεσα μετά τον θάνατο του Λένιν μια βασική και θεωρητική υψηλού επιπέδου δημόσια συζήτηση, για το πως θα έπρεπε να ταξινομηθεί το έργο του Λένιν ιστορικά επιστημονικά, θεωρητικά και σε ποια σχέση βρίσκεται αυτό το πολύπλευρο έργο έναντι της θεωρητικής κληρονομιάς των Μαρξ και Ένγκελς. Όπου όπως ήταν αυτονόητο και χρησιμοποιήθηκε η έννοια «Λενινισμός». Ηγετικά στελέχη των Μπολσεβίκων προσπάθησαν, δοκίμασαν την εισαγωγή εκτενών θεωρητικών ορισμών. Ο για χρόνια συνοδοιπόρος του Λένιν στην εξορία στην Ελβετία Γκρ. Ζηνόβιεφ, ο οποίος εκείνο τον καιρό ήταν Πρόεδρος της Εκτελεστικής Επιτροπής της Κομμουνιστικής Διεθνούς, έκαμε πρώτος αναφορά σε διάλεξη του στο Πανεπιστήμιο «Σβερντλώφ» γι’ αυτό το θέμα. Άλλα ηγετικά στελέχη των Μπολσεβίκων όπως η γυναίκα του Λένιν Ν. Κρούπσκαγια, ο Πρόεδρος του Ανωτάτου Σοβιέτ Μ. Καλίνιν, ο ιδιαίτερα θεωρητικά καταρτισμένος Ν. Μπουχάριν, αλλά επίσης και ο Ι. Β. Στάλιν, Γενικός Γραμματέας του ΚΚΣΕ, είχαν εκφράσει επίσης τις απόψεις τους σε μερικές παρουσιάσεις τους. Ορισμένοι επιχείρησαν μάλιστα να προσεγγίσουν το ζήτημα, χρησιμοποιώντας ένα «γενικότερο ορισμό». Οι σχετικές συζητήσεις στο 5ο Συνέδριο της Κομμουνιστικής Διεθνούς πιστοποίησαν για το πόσο, μισό χρόνο ήδη μετά τον θάνατο του Λένιν ήταν διαδεδομένη η σκέψη μέσα στο Διεθνές Κομμουνιστικό Κίνημα για τον χαρακτηρισμό του πολιτικού έργου του θανόντος ως «Λενινισμό». Η δεύτερη Σύνοδος του 5ου Συνεδρίου στις 18 Ιουνίου 1924 ήταν αφιερωμένη στο θέμα «Ο Λενινισμός και η Κομιντέρν» (Κομμουνιστική Διεθνής). Ο Μιχαήλ Καλίνιν, ο γηραιότερος συνοδοιπόρος του Λένιν, ο οποίος κατείχε εκείνη την εποχή την θέση του Προέδρου του Ανώτατου Σοβιέτ και τοιουτοτρόπως ήταν

επίσης τυπικά αρχηγός του κράτους της Σοβιετικής Ρωσίας – παρέμεινε σε αυτή τη θέση μέχρι το θάνατο του το 1946 –με ομιλία του από την εξέδρα του Μαυσωλείου του Λένιν έθεσε τότε αυτό το ζήτημα ως το κέντρο βάρους της όλης συζήτησης. Ο πρώην εργάτης μεταλλουργίας και ηγέτης των εργαζομένων στο γνωστό εργοστάσιο Πουτίλωφ της Πετρούπολης, σκιαγράφησε το ουσιαστικό περιεχόμενο της λενινιστικής κληρονομιάς και τη σημασία του θεωρητικού περιεχομένου του Λενινισμού για ολόκληρο το διεθνές επαναστατικό εργατικό κίνημα ως εξής: Δεν θέτω στον εαυτό μου το καθήκον – και εξ άλλου δεν το μπορώ αυτό – να διαφωτίσω για όλα αυτά, τα οποία έγιναν ήδη ιστορία με το όνομα Λενινισμός. Θα χρειαστούμε στο μέλλον μια ολόκληρη πλειάδα από ταλαντούχους ιστορικούς και πολιτικού να αναλάβουν τη λύση αυτού του καθήκοντος. Θέλω μόνο να περιοριστώ σε τρία ζητήματα, στα οποία ο ηγέτης φάνηκε ιδιαίτερα συνοπτικός. Αυτά είναι: η συμμαχία των εργατών με τους αγρότες – μια ιδέα, που ανήκει εξ ολοκλήρου στον σύντροφο Λένιν και η οποία υλοποιήθηκε στην πράξη από αυτόν. Δεύτερο η τοποθέτηση του Λένιν για το εθνικό ζήτημα και τέλος η άποψη του Λένιν για την Δικτατορία του Προλεταριάτου.9 Επίσης πολλοί άλλοι ομιλητές, μεταξύ των οποίων ο Γκρ. Ζηνόβιεφ, αλλά επίσης και η τότε Πρόεδρος του KPD Ρουθ Φίσερ, εξήραν τη σημασία του Λενινισμού. Ο Ι. Β. Στάλιν, ο οποίος αργότερα λανθασμένα χαρακτηρίστηκε από εχθρούς και φίλους ως ο κατά κάποιο τρόπο «εφευρέτης του Λενινισμού», σε αυτές τις συζητήσεις στο Συνέδριο δεν διαδραμάτισε εξέχοντα ρόλο. Ήταν μεν μέλος του Προεδρείου της Συνόδου του Συνεδρίου, αλλά προέδρευε μιας από τις πολλές ομάδες εργασίες, συγκεκριμένα της «Πολωνικής Επιτροπής». Είχε δώσει όμως μερικές βδομάδες πριν το Συνέδριο της Κομιντέρν, όπως και ο Γκρ. Ζηνόβιεφ, μια εκτενή διάλεξη στο Πανεπιστήμιο «Σβερντλώφ» με θέμα «Για τις βασικές αρχές του Λενινισμού», όπου πραγματεύτηκε μεταξύ άλλων κριτικά και την διάλεξη του Ζηνόβιεφ. Κατά τα άλλα ο Στάλιν στο Συνέδριο τότε ήταν μόνο ένα από τα πολλά ηγετικά στελέχη του Ρωσικού ΚΚ.

9 Μ. Kalinin, Rede auf dem V. Kongressder Kommunistischen Internatiolale, Protokoll: Band 1 S.31.

Αργότερα αυτή η διάλεξη του Στάλιν θεωρήθηκε ως η πιο έγκυρη και πιο ολοκληρωμένη γενικά ισχύουσα ερμηνεία της λενινιστικής θεωρητικής κληρονομιάς. Διευρύνθηκε το 1926 με ένα δεύτερο άρθρο βασικών αρχών του Στάλιν «για θέματα του Λενινισμού», στο οποίο πραγματεύτηκε κατά κύριο λόγο με την κατά τη γνώμη του μη πλήρη και παραπλανητικό ορισμό του Ζηνόβιεφ για τον Λενινισμό. Και οι δύο εργασίες του Στάλιν είναι μέχρι σήμερα πολύ επιτυχημένες εισαγωγές για τη θεωρητική και πολιτική κληρονομιά του Λένιν και εξαιρετικά κατάλληλες για βασικούς κύκλους μαθημάτων Μαρξισμού Λενινισμού.10 Μεταξύ αυτών, οι οποίοι αναφέρθηκαν στον όρο «Λενινισμός» στο 5ο Συνέδριο της Κομιντέρν ήταν επίσης και ένας νεαρός Βιετναμέζος, ο οποίος θα περνούσε αργότερα στην ιστορία ως Χο Τσι Μιν. Όμως και λιγότερο γνωστοί αντιπρόσωποι και φιλοξενούμενοι, όπως επίσης και ένας εκπρόσωπος των φοιτητών του Πανεπιστημίου Σβερντλώφ, αλλά και «απλοί εργάτες» αναφέρθηκαν στους χαιρετισμούς τους στον όρο «Λενινισμός» «What’s wrong with it?» Ο Μαρξισμός - Λενινισμός ως πνευματικό εργαλείο για τους σύγχρονους ταξικούς αγώνες. Πέρα από όλα τα σύγχρονα σημεία ορισμένων επιχειρημάτων τελικά και δικαιολογημένα έχει επικρατήσει στο Παγκόσμιο Κομμουνιστικό Κίνημα ο αποδεκτός ορισμός και η εκτίμηση, που εκφράζονται με την έννοια «Μαρξισμός Λενινισμός». Και αυτό βασίζεται σε μεγάλο βαθμό στα αποτελέσματα των συζητήσεων εντός του Σοβιετικού ΚΚ, στις οποίες εκτός από τον Στάλιν διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο και ο N. Μπουχάριν, διάδοχος του Ζηνόβιεφ στην ηγεσία της Κομιντέρν. Ο Μαρξισμός – Λενινισμός – συνώνυμο με αυτόν είναι επίσης η έννοια «διδασκαλίες των Μαρξ, Ένγκελς και Λένιν» - είναι μια ενιαία θεωρία, δημιουργηθείσα από τρεις ισότιμους θεωρητικούς και επαναστάτες. Ο διαχωρισμός αυτών των τριών και επιπρόσθετα η εξίσωση του Λένιν με «άλλους θεωρητικούς του Μαρξισμού», θα ήταν όχι μόνο πολιτικά, αλλά και επιστημονικά ένας κερματισμός της θεωρητικής ιστορίας του Μαρξισμού. Κατά την συζήτηση για τη θεωρητική κληρονομιά του Λένιν και τη θέση της στον από τους Μαρξ και Ένγκελς τεκμηριωμένο «επιστημονικό Σοσιαλισμό» μπορεί κάποιος να τονίσει ιδιαίτερα τα ακόλουθα: 10 J. Stalin Über die Grundlagen des Leninismus und Zu den Fragen des Leninismus, Berlin (DDR), 1946.

Ήταν βέβαιο ότι ο Λένιν δεν έβλεπε καθόλου: …τη θεωρία του Μαρξ σαν κάτι το τελειωμένο και μια για πάντα δοσμένο, απεναντίας έχουμε την πεποίθηση πως η θεωρία αυτή έβαλε μόνο τους ακρογωνιαίους λίθους της επιστήμης εκείνης, που οι σοσιαλιστές έχουν χρέος να την προωθούν παραπέρα προς όλες τις κατευθύνσεις, αν δεν θέλουν να μείνουν πίσω από τη ζωή.11 Το περιεχόμενο και η μεθοδολογία των διδασκαλιών των Μαρξ, Ένγκελς και Λένιν αποτελούν επίσης ένα αδιαίρετο σύνολο. Ο Διαλεκτικός και Ιστορικός Υλισμός είναι επιστημονικές θεωρητικές βάσεις και εργαλεία έρευνας. Ο Μαρξισμός – Λενινισμός είναι από τη φύση του «μη δογματικός». Τα «θεμέλια» του δεν αποτελούνται από «ορισμούς» για τα κοινωνικά φαινόμενα του 19ου και 20ου αιώνα, αλλά βασίζονται στην γνώση των νόμων, της ουσίας και των φαινομένων που διέπουν τις σχέσεις μεταξύ ανθρώπου, φύσης και κοινωνίας, που έτυχαν επεξεργασία μεν τότε, αλλά μέχρι σήμερα εξακολουθούν να εξελίσσονται. Όπου τα επιτεύγματα όλων των επιστημών - οικονομία, φιλοσοφία, κοινωνικές, φυσικές, ιστορικές, πολιτιστικές και άλλες ανθρωπιστικές επιστήμες (μεταξύ αυτών επίσης και η ψυχολογία), τα οποία όπως γράφει ο Λένιν στα Φιλοσοφικά του Τετράδια (ΑΠΑΝΤΑ τ. 29) αποτελούν ισότιμες πηγές γνώσης. Η Διαλεκτική ως μεθοδολογία και ως «διδασκαλία της συνολικής αλληλεξάρτησης» (Φρ. Ένγκελς) στην αδιαίρετη ενότητα της με τον Υλισμό – ως φιλοσοφική βασική κατεύθυνση σε αντίθεση με την μεταφυσική και τον ιδεαλισμό - και ακόμα και σήμερα ανεπαρκώς καθοδηγούμενη διερεύνηση της συνεχώς εξελισσόμενης γνώσης σχετικά με τη δομή και το ιστορικό της ύλης σε ατομική, υποατομική και κοσμική κατάσταση – δεν είναι συμβατή αφ’ αυτής με τη σχηματοποίηση, τη σχολαστική, το δογματισμό και την στενοκεφαλιά. Στον Λένιν επίσης ως φιλόσοφο αναφορικά για αυτό το θέμα υπάρχει ακόμα αρκετός ανεκτίμητος «πλούτος». Επίσης ο σημαντικός μαρξιστής φιλόσοφος Χανς Χέινζ Χολτς12, ο οποίος τονίζει τον ιδιαίτερο ιστορικό ρόλο του Λένιν σε σχέση με τον Μαρξ στην τριλογία του «Ανάκληση και υλοποίηση της φιλοσοφίας», βασίζεται στην 11 Β. Ι. Λένιν, Το Πρόγραμμα μας, ΑΠΑΝΤΑ, 5η Έκδοση, Σύγχρονη Εποχή, τ. 4, σελ. 188. 12 Η.Η. Holz: Theorie als materielle Gewalt. Die Klassiker der III. Internationale Die Aufhebung und Verwirklichung der Philiosophie, Band 2, Berlin (2011) S.7.

αρχή της ισοτιμία των Μαρξ, Ένγκελς και Λένιν. Γράφει συγκεκριμένα: Η θεμελίωση του Επιστημονικού Σοσιαλισμού έγινε σε δύο στάδια. Ο Μαρξ και ο Ένγκελς ανέπτυξαν την θεωρία των μόνιμα αποτελεσματικών κινητήριων δυνάμεων της ιστορίας – τη διαλεκτική των παραγωγικών δυνάμεων, των μέσων παραγωγής και των παραγωγικών σχέσεων και την πολιτική τους έκφραση σε ταξικές αντιθέσεις και ταξικούς αγώνες. Σχεδίασαν το πρόγραμμα μιας γενικής υλιστικής διαλεκτικής και τελικά από αυτά τα ευρήματα κατέληξαν στις πολιτικές συνέπειες με το να καθορίσουν την προοπτική της αταξικής κοινωνίας ως το περιεχόμενο του επαναστατικού αγώνα της εργατικής τάξης. Για τη σημασία του Λένιν ο Χολτς τονίζει: Η έναρξη της γενικευμένης κρίσης του καπιταλισμού, η οποία οδήγησε στην εμφάνιση μεγάλων ιμπεριαλιστικών δυνάμεων, των οποίων ο ανταγωνισμός μεταξύ τους οδήγησε στον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο, σηματοδοτεί την μετάβαση στη δεύτερη φάση ανάπτυξης του Επιστημονικού Σοσιαλισμού. Βρήκε την αποφασιστική και έγκυρη διατύπωση της στις θεωρητικές εργασίες και την πολιτική στρατηγική του Λένιν. Τώρα, τι είναι σύμφωνα με τον Χολτς το κάτι «άλλο» ή το «καινούργιο» σ’ αυτό το δεύτερο στάδιο; Ο Χολτς το ορίζει ως εξής: Χαρακτηριστικό είναι ότι, γενικές θεωρητικές γνώσεις αποκτούνται ως άμεσες προβολές της πολιτικής πρακτικής της θεωρίας των Μαρξ και Ένγκελς και των συμβουλών των Μαρξ και Ένγκελς για την πολιτική πρακτική. Νομίζω ότι τοιουτοτρόπως ναι μεν ορθά αναγνωρίζεται η σημασία της επαναστατικής πρακτικής, η οποία υπό την καθοδήγηση του Λένιν κορυφώνεται στο εξαιρετικό γεγονός της Οκτωβριανής Σοσιαλιστικής Επανάστασης και τη θεμελίωση του πρώτου σοσιαλιστικού κράτους. Αλλά παρ’ όλα αυτά ο Λενινισμός δεν εξαντλείται σε καμία περίπτωση ως παράδειγμα «εφαρμογής του Μαρξισμού»! Ενότητα επιστημονικότητας Λενινισμού.

και

επαναστατικής

πρακτικής

του

Προς τούτο μου φαίνεται αναγκαία η υπόδειξη του Λένιν για τον επιστημονικό «πυρήνα» του Μαρξιστικού Έργου, που είναι σημαντική γι’ αυτόν – Ο Λένιν

απαιτούσε ότι ο Μαρξισμός – όπως το ίδιο και ο Ένγκελς πριν από αυτόν – χαρακτηρίζεται από τα ακόλουθα: Η μέθοδος του Μαρξ συνίσταται πρώτ’ απ’ όλα στο να παίρνεται υπόψη το αντικειμενικό περιεχόμενο του ιστορικού προτσές σε μια δοσμένη συγκεκριμένη στιγμή, σε μια δοσμένη συγκεκριμένη κατάσταση,…13 Ο Λενινισμός, η μαρξιστική κοινωνική θεωρία ευρύτερα απαιτεί όχι να κατανοηθεί γενικά «η κοινωνία» ή «ο καπιταλισμός», όταν θα πρέπει να γίνεται λόγος στο παρόν και στο μέλλον για κομμουνιστική πολιτική. Οι μαρξιστές και οι Κομμουνιστές δεν μπορούν να αναγνωρίσουν την ανάπτυξη της καπιταλιστικής κοινωνίας, όταν βασίζονται μόνο σε μια γενική θεωρία του καπιταλισμού - ιμπεριαλισμού. Πρέπει να γνωρίζουν, το πως αναπτύσσεται ο Καπιταλισμός σε μια συγκεκριμένη χώρα, σε μια συγκεκριμένη ιστορική κατάσταση. Είναι καθήκον της δικής μας κριτικής και ανάλυσης του καπιταλισμού, «να αποδώσουμε πιστά την πραγματική διαδικασία και τίποτα περισσότερο».14 Αυτό απαιτεί μια συγκεκριμένη ανάλυση της πραγματικότητας, έτσι όπως είναι και όχι όπως αυτή ήταν κάποτε. Αυτό ισχύει επίσης για τις δικές μας αναλύσεις για τον καπιταλισμό και τον ιμπεριαλισμό. Αυτό ακριβώς χαρακτηρίζει τον Λενινισμό, το επιστημονικό έργο και τη μεθοδικότητα του Λένιν, το ότι άρχισε με την εντατική μελέτη και βασική οικειοποίηση της θεωρητικής κληρονομιάς των Μαρξ και Ένγκελς, ταυτόχρονα μελετούσε και ανάλυε την τότε πραγματικότητα του ρωσικού καπιταλισμού, βασιζόμενος σε εκατοντάδες επίσημων στατιστικών δεδομένων, πινάκων με στοιχεία, κυβερνητικών εκθέσεων, ντουζίνες μελετών αστών οικονομολόγων και κοινωνιολόγων.

Αυτό βλέπουμε ήδη στα πρώτα έργα του Λένιν όπως: «Η ανάπτυξη του καπιταλισμού στη Ρωσία» (ΑΠΑΝΤΑ τ. 3), «Χαρακτηρισμός του οικονομικού ρομαντισμού» (ΑΠΑΝΤΑ τ.2) και σε εκτενείς μπροσούρες όπως «Νέες 13 Β. Ι. Λένιν, Κάτω από ξένη σημαία. ΑΠΑΝΤΑ, 5η Έκδοση, Σύγχρονη Εποχή, τ.26, σελ. 139. 14 W. I. Lenin: Was sind die Volksfreunde und wie kämpfen sie gegen die Sozialdemokraten? Στο Έργα, τ 1, σελ. 171.

οικονομικές αλλαγές στην αγροτική ζωή», «Απ’ αφορμή το λεγόμενο πρόβλημα των αγορών», «Το οικονομικό περιεχόμενο του Ναροντνικισμού», «Τί είναι οι «φίλοι του λαού» και πώς πολεμούν τους Σοσιαλδημοκράτες;» (όλα στα ΑΠΑΝΤΑ τ. 1). Ότι ισχύει για τις αρχικές εκδόσεις του νεαρού Λένιν, ισχύει επίσης και για τις εκδόσεις του «ώριμου και μεγαλύτερου σε ηλικία» Λένιν. Απλά και μόνο για την συγγραφή της πιο γνωστής του μελέτης για τον ιμπεριαλισμό («Ο ιμπεριαλισμός, ανώτατο στάδιο του καπιταλισμού») ο Λένιν επεξεργάστηκε αναλύσεις και δεδομένα από 148 βιβλία και 232 άρθρα από 49 διαφορετικές εκδόσεις. Άρα ο Λένιν δεν ήταν μόνο ένας ανωτάτου επιπέδου σημαντικός «πρακτικός» της επανάστασης, αλλά ταυτόχρονα και ένας επιστήμονας, πολιτικός, φιλόσοφος και οργανωτής του επαναστατικού προλεταριάτου – ακριβώς όπως ήταν και οι προγενέστεροι του Μαρξ και Ένγκελς. Ο Φ. Κάστρο για την ενότητα των διδασκαλιών των Μαρξ, Ένγκελς και Λένιν. Είναι καλό να γνωρίζουμε, πως ένας από τους πιο δοκιμασμένους και σεβαστούς επαναστάτες κομμουνιστές στον κόσμο, ο Φιντέλ Κάστρο, τοποθετήθηκε γι’ αυτό το θέμα, δηλαδή για τη σημασία του Μαρξισμού – Λενινισμού, καθώς επίσης και για τον ιστορικό ρόλο του Λένιν. Στην εκτενή επανέκδοση των πέραν των εκατό ωρών συνομιλίας του με τον κουβανό ηγέτη της επανάστασης, την οποία ο ισπανός δημοσιογράφος Ιγκνάσιο Ραμονέι εξέδωσε ως βιβλίο συνέντευξης και βιογραφίας, ο Κάστρο δίνει επίσης μια εικόνα της εξέλιξης του σε ένα πεπεισμένο μαρξιστή – λενινιστή. Στην ερώτηση του Ραμονέι «Ποια έργα του Μαρξ γνωρίζατε;» ο Κάστρο απάντησε: Τα συγγράμματα, τα οποία μου άρεσαν καλύτερα εκτός από το «Μανιφέστο του Κομμουνιστικού Κόμματος» είναι «Ο Εμφύλιος πόλεμος στην Γαλλία», «Η 18η Μπρυμαίρ του Λουδοβίκου Βοναπάρτη», «Η κριτική του Προγράμματος της Γκότας» και άλλες πολιτικές αναλύσεις. Με εντυπωσίαζε η αυστηρότητα και η πειθαρχία του Μαρξ, η ανιδιοτελή του ζωή και η ακρίβεια και πληρότητα των μελετών του. Από τον Λένιν «Το Κράτος και Επανάσταση» και

«Ο ιμπεριαλισμός, ανώτατο στάδιο του καπιταλισμού». Από τον Ένγκελς με εντυπωσίασε ιδιαίτερα το έργο του «Για την ιστορία της εργατικής τάξης στην Αγγλία». Ένα άλλο έργο του ίδιου, το οποίο με εντυπωσίασε ήταν η «Διαλεκτική της Φύσης», στο οποίο αναφέρεται στο γεγονός ότι κάποτε ο ήλιος θα σβήσει, ότι το καύσιμο για την ενέργεια αυτού του αστεριού, το οποίο φωτίζει τον πλανήτη μας θα εξαντληθεί και δεν θα υπάρχει πλέον ηλιακό φως. Και αυτό παρόλο που ο Ένγκελς δεν πρόλαβε να διαβάσει το βιβλίο του Στίβεν Χόκινγκ «Το Χρονικό του Χρόνου» ούτε και γνώριζε τη θεωρία της σχετικότητας του Αϊνστάιν. Μπορώ να θυμηθώ ότι, με την ευκαιρία του πραξικοπήματος της 10ης Μαρτίου 1952 πολλοί άνθρωποι διάβασαν το έργο του Λένιν «Τι να κάνουμε;». ... «Όταν πήγα στο πανεπιστήμιο ήμουν ένας πολιτικά αναλφάβητος. ... Σε αυτό το πανεπιστήμιο, στο οποίο ήλθα με ένα επαναστατημένο πνεύμα και μερικές στοιχειώδεις ιδέες για την δικαιοσύνη, έγινα επαναστάτης. Έγινα Μαρξιστής- Λενινιστής και απέκτησα τις αξίες, για τις οποίες αγωνίστηκα στην συνέχεια ολόκληρη μου τη ζωή.15 Σίγουρα δεν ήταν σύμπτωση, όταν απαντώντας στη συγκεκριμένη ερώτηση για τα έργα του Μαρξ ο Κάστρο απάντησε και ανάφερε ταυτόχρονα μετά τα έργα του Μαρξ και σημαντικά έργα των Ένγκελς και Λένιν. Ο Μαρξισμός – Λενινισμός αποτελεί μια εννοιολογική και προγραμματική ενότητα της κληρονομιάς των τριών μεγάλων επαναστατών. Αυτή η ενότητα δημιούργησε επίσης και στον Φιντέλ ένα ενιαίο προσανατολισμένο και επαναστατικό σύνολο. Χωρίς τον Μαρξ δεν μπορεί κανείς να διατυπώσει ένα επιχείρημα, το οποίο οδηγεί σε μια λογική ερμηνεία κοινωνικών γεγονότων. – ποιες είναι οι τάσεις, ποια θα είναι η πιθανή εξέλιξη της ανθρωπότητας, η οποία δεν έχει ακόμα ολοκληρώσει την κοινωνική της εξέλιξη....

Την 10η Μαρτίου του 1952, την ημέρα του πραξικοπήματος του Μπατίστα, εγώ ήμουν ήδη εδώ και μερικά χρόνια ένας πεπεισμένος 15 Fidel Castro (με τον Ignacio Ramonet) : Η ζωή μου, Βερολίνο (2008) σελ. 101-102.

μαρξιστής και λενινιστής – στη βάση των αξιών, που απέκτησα, ένεκα των πραγμάτων, τα οποία έμαθα όλα εκείνα τα χρόνια στο πανεπιστήμιο. Χωρίς αυτό το υπόβαθρο δεν θα μπορούσα ποτέ να παίξω οποιονδήποτε ρόλο. Χωρίς πυξίδα ο Κολόμβος δεν θα μπορούσε να φθάσει πουθενά. Όμως υπήρχε πυξίδα, εγώ είχα μια: αυτά που έμαθα από τον Μαρξ και το Λένιν. Και φυσικά τη δεοντολογία – αυτό πρέπει να το ξαναπώ – που βρήκα στον Μαρτί.16

16 Castro, ο.π., σελ. 114.

Νέος Δημοκράτης, Τεύχος 122, σσ. 57-68, 2020

Κώστας ΜΠΟΡΜΠΟΤΗΣ Μέλος Ιδεολογικής Επιτροπής της Κ.Ε. του ΚΚΕ

Γιατί νίκησαν οι Μπολσεβίκοι; Η επικαιρότητα και τα διδάγματα της Λενινιστικής στρατηγικής

Τη φετινή χρονιά συμπληρώνονται 150 χρόνια από τη γέννηση του μεγάλου κομμουνιστή επαναστάτη ηγέτη Β.Ι. Λένιν. Η επέτειος αυτή έρχεται ως συνέχεια κορυφαίων σταθμών, που τίμησε το διεθνές επαναστατικό εργατικό κίνημα τα προηγούμενα χρόνια, όπως τα 100 χρόνια από τη νίκη της Μεγάλης Οκτωβριανής Σοσιαλιστικής Επανάστασης, τα 100 από την ίδρυση της Κομμουνιστικής Διεθνούς, τα 200 χρόνια από τη γέννηση του Καρλ Μαρξ. Για το εργατικό και κομμουνιστικό κίνημα, κάθε τέτοια μεγάλη επέτειος είναι μια ευκαιρία για να διασταυρωθεί η μελέτη της ιστορίας με την επιστημονική ανάλυση του παρόντος, τη μελέτη και διερεύνηση των τάσεων και νομοτελειών της κοινωνικής ανάπτυξης. Αποτελεί έναυσμα για έμπνευση, για άντληση γνώσης και συμπερασμάτων με σκοπό την ισχυροποίηση της επαναστατικής πάλης, της πάλης για το σοσιαλισμό σήμερα. Ιδιαίτερα σήμερα, σε μια περίοδο που αυξάνονται οι προκλήσεις και τα καθήκοντα για το διεθνές εργατικό κίνημα, σε συνθήκες που οξύνονται τα αδιέξοδα του καπιταλισμού και αυξάνεται σε διεθνές επίπεδο η επίθεση του κεφαλαίου απέναντι στα εργατικά - λαϊκά δικαιώματα, που οξύνονται οι ενδοϊμπεριαλιστικοί ανταγωνισμοί, ιδιαίτερα στην περιοχή της ΝΑ Μεσογείου, που βρίσκεται στο «μάτι του κυκλώνα» των αντιθέσεων ανάμεσα σε ισχυρές ιμπεριαλιστικές δυνάμεις και μονοπωλιακούς ομίλους, με τον κίνδυνο

πολεμικής ανάφλεξης να αυξάνεται. Οι εξελίξεις αυτές υπογραμμίζουν τα καθήκοντα της πάλης του διεθνούς εργατικού κινήματος ενάντια στις ιμπεριαλιστικές συμμαχίες και τους σχεδιασμούς του κεφαλαίου, για την ανάπτυξη της αλληλεγγύης και της κοινής πάλης των λαών, την ενίσχυση του αγώνα σε κάθε χώρα ενάντια στην εξουσία του κεφαλαίου, που μόνο νέα δεινά φέρνει για τους λαούς. ΟΙ ΛΕΝΙΝΙΣΤΙΚΕΣ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΕΣ «ΠΥΞΙΔΑ» ΓΙΑ ΤΗ ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΠΑΛΗ ΤΗΣ ΕΡΓΑΤΙΚΗΣ ΤΑΞΗΣ Για τη σύγχρονη πάλη της εργατικής τάξης οι θεωρητικές και πολιτικές επεξεργασίες του Λένιν και των Μπολσεβίκων αποτελούν αδιαφιλονίκητο θεμέλιο και «πυξίδα», θεωρητική βάση για την επεξεργασία της σύγχρονης στρατηγικής στον αγώνα για την ανατροπή της καπιταλιστικής εκμετάλλευσης. Η ιστορική πείρα μας διδάσκει ότι η μεγάλη αυτή θεωρητική και πολιτική εργασία του Λένιν δεν ήταν έργο μιας πράξης, αλλά καρπός σύνθετης και απαιτητικής προσπάθειας, συνδυασμού της πρωτοπόρας θεωρητικής δουλειάς με την πρωτοπόρα μαχητική επαναστατική δράση. Το δίδαγμα αυτό φωτίζει τους όρους και τις προϋποθέσεις για τη δράση του επαναστατικού εργατικού κόμματος και σήμερα, με βάση τις σύγχρονες ανάγκες αφομοίωσης και δημιουργικής ανάπτυξης της μαρξιστικής-λενινιστικής κοσμοθεωρίας, το καθήκον μελέτης της ηρωικής ιστορίας του διεθνούς εργατικού και κομμουνιστικού κινήματος και της εξαγωγής συμπερασμάτων, που συμβάλλουν στην διαμόρφωση σύγχρονης επαναστατικής στρατηγικής, την προσήλωση στις αρχές συγκρότησης και λειτουργίας του λενινιστικού «κόμματος νέου τύπου», την εμπιστοσύνη στη δύναμη της εργατικής τάξης για την εκπλήρωση της ιστορικής της αποστολής για την κατάργηση της εκμετάλλευσης ανθρώπου από άνθρωπο. Το όνομα του Λένιν είναι ταυτισμένο με τη νίκη της Μεγάλης Οκτωβριανής Σοσιαλιστικής Επανάστασης του 1917 στη Ρωσία, η οποία αποτέλεσε ένα κοσμοϊστορικό γεγονός, που σημάδεψε όσο κανένα άλλο ολόκληρο τον 20ο αιώνα και τη μετέπειτα πορεία της ανθρωπότητας μέχρι τις μέρες μας. Η Οκτωβριανή Επανάσταση απέδειξε έμπρακτα ότι ο καπιταλισμός δεν είναι ανίκητος και ότι η εργατική τάξη μπορεί να οικοδομήσει μια ανώτερη κοινωνία, που καταργεί την εκμετάλλευση. Άνοιξε μια νέα περίοδο για την ανθρωπότητα, την περίοδο των σοσιαλιστικών επαναστάσεων, πράγμα που δεν αναιρείται από την αντεπαναστατική ανατροπή του σοσιαλισμού και την ιστορικά προσωρινή του ήττα. Μας δείχνει και σήμερα, που ο «τροχός» της ιστορίας μοιάζει σταματημένος, ότι το πρώτο βήμα έχει γίνει, ότι «ο πάγος

έσπασε, ο δρόμος χαράχτηκε».1 Η νίκη αυτή όμως δεν ήρθε ξαφνικά. Είχε προηγηθεί μια πολυετής και σύνθετη προσπάθεια θεωρητικής, πολιτικής και πρακτικής επαναστατικής δράσης με επικεφαλής τον Λένιν. Ένα τεράστιο έργο, συνέχεια του έργου των Μαρξ και Ένγκελς, το οποίο επέτρεψε στους Μπολσεβίκους να διαμορφώσουν επαναστατική πολιτική και να οδηγήσουν στη νίκη το ρωσικό προλεταριάτο. Ο Λένιν ανέπτυξε το μαρξισμό, ανταποκρινόμενος στα καθήκοντα που έβαζε στο επαναστατικό κίνημα η νέα εποχή ανάπτυξης του καπιταλισμού στο μονοπωλιακό του στάδιο, η εποχή του ιμπεριαλισμού. Είχε αναντικατάστατη και πρωτοπόρα συμβολή στην ανάπτυξη των θεωρητικών βάσεων, αλλά και της καθοδήγησης της οικοδόμησης της νέας κομμουνιστικής κοινωνίας στα πρώτα χρόνια της Σοβιετικής Ρωσίας. Οι Μπολσεβίκοι ατσαλώθηκαν στην θεωρητική, πολιτική και πρακτική πάλη πολλά χρόνια πριν την επανάσταση. Μέσα από τις θύελλες και τα αιματηρά διδάγματα της επανάστασης του 1905-1907, μέσα από τα τρομερά χρόνια της αντίδρασης, που ακολούθησαν μετά την επανάσταση, μέσα από τη φωτιά και τους καπνούς του Πρώτου Παγκόσμιου Πολέμου, κυνηγημένοι στην παρανομία, διέσωσαν την πίστη στα ιδεώδη της εργατικής τάξης, υπερασπίζοντας αποφασιστικά τον μαρξισμό ενάντια σε κάθε είδους αναθεώρηση και παρέκκλιση, αναπτύσσοντας δημιουργικά την επαναστατική μαρξιστική θεωρία, συνενώνοντας την στην πορεία της επανάστασης με το μαζικό προλεταριακό κίνημα. Ολόκληρη η πείρα του κόμματος των Μπολσεβίκων αναδεικνύει την αναγκαιότητα δράσης του επαναστατικού κόμματος της εργατικής τάξης σε όλες τις συνθήκες, σε συνθήκες ανόδου αλλά και υποχώρησης του κινήματος, σε συνθήκες διωγμών και διώξεων, σε συνθήκες επαναστατικές, σε συνθήκες ένοπλης πάλης για την εξουσία, σε συνθήκες σοσιαλιστικής οικοδόμησης. Οι Μπολσεβίκοι νίκησαν γιατί κατάφεραν να ανταποκριθούν στο ρόλο τους ως επαναστατική πρωτοπορία. Αποτέλεσαν πρωτοπορία σκέψης και δράσης, επαναστατικής θεωρίας και επαναστατικής πολιτικής πράξης. Και ο Λένιν υπήρξε προσωποποίηση της ενότητας θεωρίας και πράξης, της αποφασιστικότητας και της στοχοπροσήλωσης στο σκοπό της επανάστασης. Λόγω της επικαιρότητας αυτών των ζητημάτων αξίζει να υπενθυμίσουμε ορισμένες κομβικές πλευρές του λενινιστικού έργου. 1 Β.Ι. Λένιν, «Η τέταρτη επέτειος της Οκτωβριανής Επανάστασης», Άπαντα, τ. 44, εκδ. Σύγχρονη Εποχή, Αθήνα, 1986, σελ. 150.

ΤΟ «ΚΟΜΜΑ ΝΕΟΥ ΤΥΠΟΥ» ΚΑΙ Ο ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΕΠΑΝΑΣΤΑΤΙΚΗΣ ΠΡΩΤΟΠΟΡΙΑΣ Ο Λένιν, παίρνοντας ο ίδιος άμεσα μέρος στην πρακτική δράση για την επαναστατική ανύψωση της εργατικής τάξης, επέμενε στην ίδρυση του δικού της κόμματος πάνω στις αρχές, που ο ίδιος επεξεργάστηκε και, μάλιστα, σε διάκριση από τα σοσιαλδημοκρατικά κόμματα της Δεύτερης Διεθνούς, που είχαν κατρακυλήσει στον ρεφορμισμό και τον οπορτουνισμό. Έδωσε αλλεπάλληλες μάχες για να σφυρηλατήσει ένα γερό επαναστατικό κόμμα. Για να προωθηθεί και να εμπεδωθεί η αντίληψη ότι η εργατική τάξη χρειάζεται κόμμα σφιχτοδεμένο, με μέλη συνειδητούς αγωνιστές-μαχητές, που η οργανωτική του συγκρότηση να αποτυπώνει την πρωτοπόρα επαναστατική ιδεολογία του. Η διαδικασία συγκρότησης επαναστατικού εργατικού κόμματος στη Ρωσία πέρασε από διάφορες φάσεις: της ίδρυσης μικρών μαρξιστικών ομίλων για τη διαφωτιστική δραστηριότητα στους εργάτες, της διαπάλης με διάφορα μικροαστικού χαρακτήρα ιδεολογικά-πολιτικά ρεύματα (όπως εκείνη την εποχή ήταν ο ναροντνικισμός, ο λεγόμενος «νόμιμος μαρξισμός» κ.ά.). Ο μπολσεβικισμός ως ρεύμα αποτέλεσε την τάση επαναστατικής συγκρότησης του κόμματος της εργατικής τάξης, η οποία εκφράστηκε καθαρά με τη γνωστή διαπάλη στο 2ο Συνέδριο του Σοσιαλδημοκρατικού Εργατικού Κόμματος Ρωσίας (ΣΔΕΚΡ). Το 1ο , ιδρυτικό, Συνέδριο του ΣΔΕΚΡ πραγματοποιήθηκε το Μάρτη του 1898 στο Μινσκ. Ο Λένιν δεν πήρε μέρος στο Συνέδριο καθώς βρισκόταν στην εξορία. Το Συνέδριο αν και συνένωσε δυνάμεις και ομάδες από όλη τη Ρωσία δεν κατάφερε να συγκροτήσει ένα κόμμα με συγκεντρωτική οργάνωση, ούτε είχε ακόμη επεξεργασμένες οργανωτικές αρχές και πρόγραμμα. Είχε γίνει όμως το πρώτο βήμα. Ο αγώνας του Λένιν για τη δημιουργία ενός τέτοιου κόμματος στέφθηκε με επιτυχία στο 2ο Συνέδριο του ΣΔΕΚΡ, οι εργασίες του οποίου άρχισαν το καλοκαίρι του 1903 στις Βρυξέλλες, και συνεχίστηκαν στο Λονδίνο. Οι διάφορες σοσιαλιστικές οργανώσεις και ομάδες που είχαν συνενωθεί με το ιδρυτικό συνέδριο του ΣΔΚΕΡ δεν λειτουργούσαν στη βάση ιδεολογικής και πολιτικής ενότητας. «Προτού ενωθούμε και για να ενωθούμε», έλεγε ο Λένιν, «πρέπει πρώτα να χωρίσουμε αποφασιστικά και ξεκάθαρα».2

2 B. I. Λένιν, «Δήλωση σύνταξης της εφημερίδας Ίσκρα», Άπαντα, τ. 4, εκδ. Σύγχρονη Εποχή, Αθήνα, 1986, σελ. 362-363.

Το 2ο Συνέδριο του ΣΔΕΚΡ αποτέλεσε γεγονός ιστορικής σημασίας. Έβαλε τις βάσεις της δημιουργίας του κόμματος «νέου τύπου». Το Συνέδριο υιοθέτησε το Πρόγραμμα, που πρότεινε η ομάδα του Λένιν, πράγμα που αποτέλεσε καθοριστικό βήμα για τους πολιτικούς στόχους και τη φυσιογνωμία του κόμματος. Όμως κατά τη συζήτηση για τις οργανωτικές αρχές του κόμματος υπήρξε διαπάλη ανάμεσα στους οπαδούς του Λένιν, που πίστευαν ότι το ΣΔΕΚΡ πρέπει να είναι ένα γερά συγκροτημένο κόμμα κοινωνικής επανάστασης, και τους αντίπαλους της θέσης αυτής, που υποτιμώντας την αναγκαιότητα της κομματικής πειθαρχίας, δεν απαιτούσαν από τα μέλη του ΣΔΕΚΡ να εργάζονται υποχρεωτικά σε κάποια κομματική οργάνωση βάσης, υιοθετώντας με τον τρόπο αυτό, στην πράξη, την αντίληψη για ένα κόμμα με χαλαρή συγκρότηση και όχι για ένα κόμμα μαχητικό, κόμμα επαναστατικής δράσης. Η αντιπαράθεση αυτή εκδηλώθηκε στη συζήτηση σχετικά με το ποιος μπορεί να είναι μέλος του ΣΔΕΚΡ. Ο Λένιν θεωρούσε το Κόμμα σαν ένα οργανωμένο και πειθαρχημένο σύνολο, που για να γίνει κανείς μέλος του έπρεπε να αποδέχεται το πρόγραμμά του, να το υποστηρίζει με υλικά μέσα, και να συμμετέχει προσωπικά σε μια από τις κομματικές οργανώσεις του. Στη σχετική συζήτηση στο Συνέδριο επικράτησε τελικά, προσωρινά, η άποψη αυτών που είχαν ταχθεί κατά της πρότασης του Λένιν. Η ζωή όμως σύντομα δικαίωσε τον Λένιν, που υπογράμμιζε την προσωπική ευθύνη του κάθε μέλους για το Κόμμα και την ευθύνη του Κόμματος για το κάθε μέλος του. Το 3ο κιόλας συνέδριο του ΣΔΕΚΡ (1905) ενέκρινε αλλαγές στο καταστατικό, ψηφίζοντας τις προτάσεις του Λένιν. Η αντιπαράθεση αυτή θα μπορούσε να φανεί ίσως ως «λεπτομέρεια», αντανακλούσε όμως την συνολικότερη αντιπαράθεση για τον χαρακτήρα του κόμματος, τον τρόπο συγκρότησης και λειτουργίας του. Ουσιαστικά, αποτύπωνε τη διαπάλη για την πολιτική φυσιογνωμία και τη δυνατότητα του κόμματος να εκπληρώνει το ρόλο του ως επαναστατική πρωτοπορία, που καθοδηγεί την εργατική τάξη στην ιστορική της αποστολή, όπως αποδείχθηκε και από την εξέλιξη των ιστορικών γεγονότων, που δικαίωσε τις επεξεργασίες του Λένιν. Άλλωστε, το συμπέρασμα για το ρόλο της επαναστατικής πρωτοπορίας, του υποκειμενικού παράγοντα, επιβεβαιώνεται από τη συνολική ιστορική πείρα του κομμουνιστικού κινήματος σε ολόκληρο τον 20ον αιώνα. Για παράδειγμα, για την επιτυχία της Οκτωβριανής Επανάστασης στη Ρωσία ήταν αναντικατάστατος ο ρόλος των Μπολσεβίκων, η ύπαρξη και δράση της επαναστατικής πρωτοπορίας σε όλη τη σύνθετη περίοδο από το Φλεβάρη

του 1917 με το ξέσπασμα της αστικοδημοκρατικής επανάστασης στη Ρωσία, που γκρέμισε τον τσαρισμό, μέχρι τον Οκτώβρη και την επαναστατική κατάκτηση της εξουσίας από το προλεταριάτο. Οι Μπολσεβίκοι διαμόρφωσαν γραμμή αντιπαράθεσης με την «Προσωρινή Κυβέρνηση», συμβάλλοντας αποφασιστικά ώστε να μην εγκλωβιστεί η εργατική τάξη κάτω από τη σημαία των αστικών συμφερόντων, ενώ με τη γραμμή, που καθόρισε ο Λένιν στις «Θέσεις του Απρίλη», κατόρθωσαν να καθοδηγήσουν την εργατική τάξη σε όλες τις κρίσιμες στροφές της ταξικής πάλης, μέχρι την επανάσταση του Οκτώβρη. Στον αντίποδα, η καθυστέρηση των Γερμανών κομμουνιστών να διαχωριστούν έγκαιρα από το Γερμανικό Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα (SPD), το οποίο είχε διαβρωθεί από τον οπορτουνισμό και να συγκροτήσουν το δικό τους κόμμα (πράγμα που έγινε μόλις τον Δεκέμβρη του 1918 - Γενάρη του 1919) έπαιξε σοβαρό ρόλο στην ήττα της γερμανικής επανάστασης του 1918, που κατέληξε στην ήττα του προλεταριάτου και τη δολοφονία των επαναστατών ηγετών του, Ρ. Λούξεμπουργκ και Κ. Λίμπκνεχτ, μέσα από την ατιμωτική προδοσία της γερμανικής σοσιαλδημοκρατίας και του ανοιχτά αντεπαναστατικού ρόλου που έπαιξε. Το ίδιο συμπέρασμα για τον αναντικατάστατο ρόλο του κόμματος της εργατικής τάξης, βγαίνει και από τη μελέτη της πορείας της σοσιαλιστικής οικοδόμησης στη Ρωσία κατά τις πρώτες δύσκολες δεκαετίες μετά τη νίκη της επανάστασης. Χωρίς την καθοδήγηση του μπολσεβίκικου κόμματος δεν θα ήταν δυνατή η νίκη στον μακρόχρονο εμφύλιο πόλεμο ενάντια στα αντεπαναστατικά στρατεύματα των «λευκών» και των 14 κρατών που στήριξαν την ιμπεριαλιστική επέμβαση στην επαναστατημένη Ρωσία, δεν θα ήταν δυνατή η ανόρθωση της βιομηχανίας και της οικονομίας της χώρας. Με την καθοδήγηση της επαναστατικής πρωτοπορίας και την κινητοποίηση και συνειδητή προσφορά εκατομμυρίων ανθρώπων πραγματοποιήθηκε στις δεκαετίες ‘20 και ‘30 η σχεδιασμένη ανάπτυξη της σοσιαλιστικής οικονομίας, που έβαλε τις βάσεις για τις πρωτόγνωρες κατακτήσεις του σοβιετικού λαού, αλλά και στη συνέχεια η ολόπλευρη οικονομική-πολιτική-στρατιωτική προετοιμασία, που οδήγησε στο έπος του Β΄ Παγκόσμιου Πολέμου και την ηρωική νίκη ενάντια στο ναζισμό-φασισμό. Παράλληλα, η μελέτη της πορείας της σοσιαλιστικής οικοδόμησης αναδεικνύει ότι σε μια πορεία έπαιξαν καθοριστικό ρόλο αδυναμίες και ελλείψεις του υποκειμενικού παράγοντα. Ένα σημαντικό παράδειγμά είναι οι δυσκολίες στην παραπέρα ανάπτυξη της θεωρίας, που συνετέλεσαν στην επικράτηση λαθεμένων αντιλήψεων για τη σοσιαλιστική οικοδόμηση και τις νομοτέλειες που τη διέπουν. Η στροφή, που πραγματοποιήθηκε στο 20ο Συνέδριο του ΚΚΣΕ είχε καθοριστική αρνητική επίδραση στην πορεία της σοσιαλιστικής οικοδόμησης, αλλά και του διεθνούς κομμουνιστικού κινήματος.

Στις σημερινές συνθήκες, τα καθήκοντα της επαναστατικής πρωτοπορίας καθορίζονται από τις σύγχρονες ανάγκες του αγώνα της εργατικής τάξης. Υπογραμμίζουν το μόνιμο καθήκον, στις μεταβαλλόμενες συνθήκες της ταξικής πάλης, το κόμμα της εργατικής τάξης να διαμορφώνει επαναστατική πολιτική με βάση τον στρατηγικό στόχο της πάλης για την ανατροπή της καπιταλιστικής εκμετάλλευσης. Προϋπόθεση γι’ αυτό είναι το κόμμα της εργατικής τάξης να βρίσκεται στην πρωτοπορία του αγώνα. Να διατηρεί ισχυρούς - ακατάλυτους δεσμούς με την εργατική τάξη και το κίνημά της. Να συμβάλλει στην ανάπτυξη των εργατικών - λαϊκών αγώνων και στην εμβάθυνση του προσανατολισμού τους, ώστε να μην εγκλωβίζεται το κίνημα στους σχεδιασμούς και τις επιδιώξεις της αστικής τάξης. Να κάνει συνεχώς βήματα στο καθήκον αφομοίωσης και ανάπτυξης της επαναστατικής κοσμοθεωρίας του μαρξισμού-λενινισμού. Συμπερασματικά, το «κόμμα νέου τύπου», αποτελώντας διαλεκτική ενότητα της επαναστατικής θεωρίας με την επαναστατική πολιτική πράξη, έχει το καθήκον να επιβεβαιώνει μέσα από την πρωτοπόρα δράση του συνεχώς το ρόλο του. Η ικανότητα αφομοίωσης και ανάπτυξης της επαναστατικής κοσμοθεωρίας αποτελεί θεμέλιο λίθο σε αυτή τη διαδικασία. Χωρίς την επιστημονική, με βάση τη μαρξιστική-λενινιστική θεωρία, τοποθέτηση των ζητημάτων της ταξικής πάλης, το κόμμα της εργατικής τάξης δεν μπορεί να έχει επαναστατική πολιτική.

«ΧΩΡΙΣ ΕΠΑΝΑΣΤΑΤΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΕΙ ΕΠΑΝΑΣΤΑΤΙΚΟ ΚΙΝΗΜΑ» Από αυτή τη σκοπιά, η μελέτη του έργου του Λένιν πάντα γίνεται υπό το πρίσμα της δικής του διαπίστωσης, ότι «χωρίς επαναστατική θεωρία δεν υπάρχει επαναστατικό κίνημα». Στο πολυσχιδές έργο του, ο Λένιν εργάστηκε για την ανάπτυξη όλων των συστατικών μερών του μαρξισμού: της φιλοσοφίας, της πολιτικής οικονομίας και του επιστημονικού κομμουνισμού. Τα έργα αυτά εκτείνονται σε διαφορετικές χρονικές περιόδους και ιστορικές καμπές, από τη διαπάλη για τον χαρακτήρα και τον προσανατολισμό του Κόμματος, την επανάσταση του 1905 και την επανάσταση του 1917, έως και τα πρώτα χρόνια της οικοδόμησης του σοσιαλισμού. Για παράδειγμα, ο Λένιν από νωρίς μελέτησε την καπιταλιστική οικονομική ανάπτυξη της τσαρικής Ρωσίας (με το έργο του «Η ανάπτυξη του καπιταλισμού στη Ρωσία», που γράφτηκε την περίοδο 1896 – 1899) με σκοπό τα τεκμηριώσει τον πρωτοπόρο ρόλο της εργατικής τάξης στην κοινωνική επανάσταση.

Το 1909, σε συνθήκες υποχώρησης του κινήματος μετά την ήττα της επανάστασης του 1905 - 1907, διαβλέποντας τη σημασία απάντησης των τάσεων φιλοσοφικού ιδεαλισμού που αναπτύσσονταν, δημοσιεύει ένα από τα σημαντικότερα φιλοσοφικά του έργα, το «Υλισμός και εμπειριοκριτικισμός». Μελετώντας τις νέες εξελίξεις στους τομείς των φυσικών επιστημών και υπερασπίζοντας τον διαλεκτικό υλισμό, τεκμηρίωσε και ανάπτυξε τη μαρξιστική αντιμετώπιση της φιλοσοφικής κατηγορίας της ύλης, ανέπτυξε ζητήματα γνωσιοθεωρίας, σε αντιπαράθεση με ιδεαλιστικές και μεταφυσικές φιλοσοφικές απόψεις, που υπήρχαν και μέσα στους κόλπους του μπολσεβίκικου κόμματος. Επισήμανε την ξεχωριστή σημασία της διαλεκτικουλιστικής κατανόησης της πραγματικότητας, ως προϋπόθεση για τη σωστή προσέγγιση και ερμηνεία σύνθετων ζητημάτων (όπως για παράδειγμα της πορείας ανάπτυξης των καπιταλιστικών σχέσεων), που σχετίζονταν και με την επεξεργασία επαναστατικής στρατηγικής. Κρίσιμης ιστορικής σημασίας ήταν η θεωρητική εργασία του Λένιν για τον ιμπεριαλισμό. Στο γραμμένο στα χρόνια του πολέμου κεφαλαιώδες έργο του «Ο ιμπεριαλισμός, ανώτατο στάδιο του καπιταλισμού», ο Λένιν μελέτησε βαθιά την εξέλιξη και ανάπτυξη της καπιταλιστικής κοινωνίας και οικονομίας, που τον κύριο ρόλο πια παίζει το μονοπωλιακό κεφάλαιο. Αποκάλυψε την οικονομική και πολιτική ουσία του ιμπεριαλισμού, ως του νέου και τελευταίου σταδίου του καπιταλισμού. Τεκμηρίωσε ότι στον μονοπωλιακό καπιταλισμό οξύνονται όλες οι αντιθέσεις της καπιταλιστικής κοινωνίας και ταυτόχρονα αναπτύσσεται ολόπλευρα η κοινωνικοποίηση της παραγωγής, γίνεται η «υλική προετοιμασία» για την επαναστατική ανατροπή του καπιταλισμού και το πέρασμα στον κομμουνιστικό τρόπο παραγωγής. Στο έργο του «Κάτω από ξένη σημαία» συνοψίζει ως εξής την εποχή του μονοπωλιακού καπιταλισμού: «Η εποχή που μόλις αρχίζει βάζει την αστική τάξη στην ίδια κατάσταση που βρίσκονταν οι φεουδάρχες στην πρώτη εποχή (δηλαδή την εποχή της επαναστατικής ανόδου της αστικής τάξης, με την Γαλλική αστική επανάσταση του 1789). Είναι η εποχή του ιμπεριαλισμού και των ιμπεριαλιστικών κλονισμών, καθώς και των κλονισμών που απορρέουν απ’ τον ιμπεριαλισμό».3 Ο Λένιν κατέληξε στο συμπέρασμα ότι ο ιμπεριαλισμός αποτελεί την ολόπλευρη υλική προετοιμασία του σοσιαλισμού αλλά και το έδαφος εκείνο των οξυμένων αντιθέσεων, που μπορούν να οδηγήσουν στην εκδήλωση επαναστατικής κατάστασης, στη διαμόρφωση του αντικειμενικού εδάφους για την επαναστατική ανατροπή του. Ο μονοπωλιακός καπιταλισμός 3 Β. Ι. Λένιν, «Κάτω από ξένη σημαία», Άπαντα, τ. 26, εκδ. Σύγχρονη Εποχή, Αθήνα, 1986, σελ. 143.

ιμπεριαλισμός είναι η παραμονή της σοσιαλιστικής επανάστασης. Ταυτόχρονα, μελετώντας την ανισομετρία της οικονομικής και πολιτικής ανάπτυξης των διάφορων χωρών την εποχή του ιμπεριαλισμού, κατέληξε πως μπορεί να διαφοροποιείται ο χρόνος διαμόρφωσης των πολιτικών προϋποθέσεων για την εκδήλωση της επανάστασης στις διάφορες χώρες. Οι επεξεργασίες αυτές ανέδειξαν τις δυνατότητες, που δημιουργούσε η ανισόμετρη οικονομική και πολιτική ανάπτυξη και η όξυνση των ιμπεριαλιστικών ανταγωνισμών, ώστε να σπάσει η ιμπεριαλιστική αλυσίδα στον αδύναμο κρίκο της και να ξεκινήσει η προσπάθεια οικοδόμησης του σοσιαλισμού σε μία χώρα ή ομάδα χωρών. Όχι κατ’ ανάγκη δηλαδή στις πιο ανεπτυγμένες καπιταλιστικά χώρες, όπως υποστήριζαν πολλοί μαρξιστές της εποχής, αλλά εκεί όπου θα εκδηλωθεί επαναστατική κατάσταση ως αποτέλεσμα όξυνσης των ιμπεριαλιστικών αντιθέσεων εξαιτίας και του ιμπεριαλιστικού Α’ Παγκοσμίου Πολέμου. Αυτή η επεξεργασία αναδείκνυε την δυνατότητα εκδήλωσης και νίκης της επανάστασης και στην Ρωσία, η οποία χαρακτηρίζονταν από υστέρηση στην καπιταλιστική ανάπτυξη συγκριτικά με άλλες καπιταλιστικές χώρες όπως η Βρετανία, η Γερμανία, οι ΗΠΑ. Έτσι δόθηκε παραπέρα ώθηση στην στρατηγική επεξεργασία των Μπολσεβίκων στο στόχο της σοσιαλιστικής επανάστασης, καθώς η αντίληψη πως η επανάσταση θα εκδηλώνονταν στις αναπτυγμένες καπιταλιστικές χώρες και θα ακολουθούσε η Ρωσία, αποτελούσε τροχοπέδη στην ανάπτυξη της πάλης για κατάκτηση της επαναστατικής εργατικής εξουσίας στην ίδια τη Ρωσία. Με την έκρηξη του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου ο Λένιν προσανατόλισε το μπολσεβίκικο κόμμα σε γνήσια διεθνιστική θέση, που καλούσε την εργατική τάξη να παλέψει για την ήττα της αστικής τάξης της Ρωσίας στον ιμπεριαλιστικό πόλεμο και να παλέψει για την κατάκτηση της εξουσίας. Αυτή η κατεύθυνση παρά τις δυσμενείς συνθήκες ήταν σχεδόν μοναδική στο διεθνές εργατικό κίνημα και έδωσε στους Μπολσεβίκους τις απαραίτητες προϋποθέσεις και την ικανότητα, ώστε να ηγηθούν της πάλης για την επανάσταση κατά τη διάρκεια του πολέμου και κατά τη λήξη του, αξιοποιώντας την επαναστατική κατάσταση, που αντικειμενικά προέκυψε. Πρόκειται για ορισμένα μόνο παραδείγματα, που δείχνουν ότι χωρίς όλη αυτήν την θεωρητική προετοιμασία δεν μπορούσε να υπάρξει η νίκη της επανάστασης. Οι επεξεργασίες αυτές φώτισαν τις δυνατότητες κοινωνικοποίησης των συγκεντρωμένων μέσων παραγωγής την εποχή του μονοπωλιακού καπιταλισμού, ώστε να σπάσει η ιμπεριαλιστική αλυσίδα στον αδύναμο κρίκο της. Ανέδειξαν ότι ο μονοπωλιακός καπιταλισμός σημαίνει βάθεμα της βασικής αντίθεσης της καπιταλιστικής κοινωνίας ανάμεσα στον κοινωνικό χαρακτήρα της παραγωγής και την ατομική ιδιοποίηση των αποτελεσμάτων της, τον παρασιτικό ρόλο του μετόχου - καπιταλιστή, ότι ο ιμπεριαλισμός έχει πια περάσει σε μια «αντίδραση σε όλη τη γραμμή» και δεν

μπορεί να προσφέρει αξιοποίηση των δυνατοτήτων, που έχουν αναπτυχθεί προς όφελος της κοινωνικής προόδου. Τα διδάγματα της λενινιστικής κληρονομιάς υπογραμμίζουν το συμπέρασμα ότι προϋπόθεση για την επαναστατική πολιτική πράξη των Μπολσεβίκων σε κάθε φάση αποτέλεσε η κατάκτηση και ανάπτυξη της επαναστατικής θεωρίας. Ασφαλώς το συμπέρασμα αυτό δεν αφορά μόνο την ιστορική πείρα, αλλά πρωτίστως φωτίζει τις ανάγκες της σύγχρονης δράσης του εργατικού επαναστατικού κινήματος. Η κοινωνική ανάπτυξη και η ταξική πάλη γεννούν συνεχώς νέα καθήκοντα και νέα ζητήματα, τα οποία πρέπει το κόμμα της εργατικής τάξης να μελετά και να ερμηνεύει, ώστε να καθοδηγεί αποτελεσματικά τον αγώνα του προλεταριάτου. Κορυφαίο παράδειγμα σήμερα αποτελεί το καθήκον μελέτης της πορείας της σοσιαλιστικής οικοδόμησης στην ΕΣΣΔ και τις άλλες σοσιαλιστικές χώρες τον 20ον αιώνα και των αιτιών των αντεπαναστατικών ανατροπών. Είναι ζήτημα, που αφορά όλα τα κομμουνιστικά και εργατικά κόμματα, καθώς η επιστημονική μελέτη και η εξαγωγή συμπερασμάτων είναι προϋπόθεση για την ικανότητα σύγχρονης προβολής της αναγκαιότητας και επικαιρότητας του σοσιαλισμού στις σημερινές συνθήκες, για την απάντηση στην πολεμική της αστικής τάξης, που υποστηρίζει ότι έχει «ξεμπερδέψει» με το κομμουνιστικό -εργατικό κίνημα. Παράλληλα, στην προβολή της επικαιρότητας και της ανωτερότητας του σοσιαλισμού προσφέρει πλούσιο υλικό η μελέτη των σύγχρονων επιστημονικών και τεχνολογικών κατακτήσεων, η ανάπτυξη των σύγχρονων μέσων παραγωγής, που αναδεικνύουν ολόπλευρα τις δυνατότητες, που υπάρχουν για την κοινωνική ευημερία, οι οποίες εμποδίζονται από τα καπιταλιστικά δεσμά. Τα επιστημονικά επιτεύγματα, που αφορούν την πληροφορική, τη ρομποτική, την αυτοματοποίηση, τα οποία αυξάνουν την παραγωγικότητα της εργασίας και μπορούν αντικειμενικά να μειώσουν τον εργάσιμο χρόνο, μετατρέπονται στα χέρια της αστικής τάξης σε όπλο για να αυξηθεί η εντατικοποίηση όσων εργάζονται, την ίδια ώρα, που αυξάνεται ο εφεδρικός στρατός των ανέργων. Ο Μαρξ μελέτησε τη βιομηχανική και τεχνική ανάπτυξη της εποχής του στην πορεία συγγραφής του «Κεφαλαίου», ενώ ο Λένιν μελέτησε επισταμένα την επέκταση του σιδηροδρόμου και της συσχέτισής του με την ανάπτυξη των μετοχικών εταιριών για την επεξεργασία της θεωρίας του ιμπεριαλισμού. Αυτή η θεωρητική εργασία αποτελεί μεθοδολογικό εφόδιο για τη μελέτη των σύγχρονων κατακτήσεων της επιστήμης και της τεχνικής στην εποχή της λεγόμενης «ψηφιακής οικονομίας» και της «4ης βιομηχανικής επανάστασης»

για να φωτίζονται ολόπλευρα οι δυνατότητες, που διαμορφώνει η σύγχρονη ανάπτυξη της τεχνολογίας και της παραγωγής για τη λαϊκή ευημερία, οι οποίες όμως φρενάρονται από τις καπιταλιστικές σχέσεις παραγωγής. Για να φωτίζεται ο δρόμος της κοινωνικής αλλαγής, ώστε να τεθούν αυτές οι τεράστιες δυνατότητες στην υπηρεσία του λαού με τις ανώτερες, σοσιαλιστικές σχέσεις παραγωγής. ΣΥΝΕΧΙΖΟΥΜΕ ΚΑΤΩ ΑΠΟ ΤΗ ΣΗΜΑΙΑ ΤΗΣ ΤΑΞΙΚΗΣ ΠΑΛΗΣ, ΓΙΑ ΤΟ ΣΟΣΙΑΛΙΣΙΜΟ-ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΜΟ Οι αντεπαναστατικές ανατροπές της περιόδου 1989 - 1991 δεν αναιρούν το γεγονός ότι η λενινιστική στρατηγική και η Οκτωβριανή Επανάσταση εγκαινίασαν την εποχή περάσματος από τον καπιταλισμό στο σοσιαλισμό -κομμουνισμό. Όπως και στις προηγούμενες περιόδους κοινωνικών ανατροπών έτσι και εδώ η επικαιρότητα του «νέου» απορρέει από το βαθμό ανάπτυξης των αντιφάσεων του «παλιού» και από τις υλικές προϋποθέσεις διαμόρφωσης του καινούργιου. Η βασική αντίθεση του καπιταλισμού - από την οποία απορρέουν και όλες οι υπόλοιπες - συνίσταται στην αντίθεση ανάμεσα στον ολοένα και πιο κοινωνικό χαρακτήρα της εργασίας και της παραγωγής από τη μία και την καπιταλιστική (ατομική ή συλλογική - μετοχική) ιδιοποίηση των αποτελεσμάτων αυτής της παραγωγής από την άλλη. Πρόκειται για μία αντίφαση η οποία αναπτύσσεται όλο και περισσότερο, όσο αναπτύσσονται οι παραγωγικές δυνάμεις του καπιταλισμού. Η μετάβαση από έναν κατώτερο οικονομικο-κοινωνικό σχηματισμό σε έναν ανώτερο αποτελεί ολόκληρη ιστορική περίοδο, κατά την οποία το αδύναμο ακόμα «νέο» παλεύει με το πανίσχυρο εδραιωμένο «παλιό». Η ίδια η αστική τάξη, άλλωστε, χρειάστηκε τρεις αιώνες ιστορικών νικών και ηττών μέχρι να εδραιώσει τη δική της κοινωνία. Ολόκληρη η περίοδος από τα πρώτα σκιρτήματα της το 14ον αιώνα στις εμπορικές πόλεις της Β. Ιταλίας μέχρι την εμβληματική αστική Γαλλική Επανάσταση του 1789 και τις αστικές επαναστάσεις του 19ου αιώνα χαρακτηρίζεται από αυτήν την αδυσώπητη πάλη του καπιταλισμού με την φεουδαρχία. Η αντίσταση του «παλιού» είναι πολύ πιο ισχυρή και λυσσαλέα στην περίπτωση της πάλης του σοσιαλισμού με τον καπιταλισμό, αφού η σοσιαλιστική επανάσταση δεν έχει στόχο - όπως η αστική – την αλλαγή της μορφής της εκμετάλλευσης ανθρώπου από άνθρωπο, αλλά την κατάργηση κάθε μορφής ταξικής εκμετάλλευσης, που με τη μία ή την άλλη μορφή κυριαρχεί στην ανθρωπότητα για χιλιετίες. Η οικοδόμηση των σοσιαλιστικών -κομμουνιστικών σχέσεων παραγωγής αποτελεί ιστορικά πολύ πιο απαιτητικό καθήκον και για το λόγο ότι αυτές δεν αναπτύσσονται αυθόρμητα στο πλαίσιο

της παλιάς κοινωνίας, αλλά οικοδομούνται συνειδητά από την αρχή μετά τη νίκη της σοσιαλιστικής επανάστασης και την κατάκτηση της πολιτικής εξουσίας από την εργατική τάξη. Η ύπαρξη και ανάπτυξη της σοσιαλιστικής κοινωνίας για σχεδόν 7 δεκαετίες αποτελεί απόδειξη του γεγονότος ότι μία κοινωνία χωρίς αφεντικά, χωρίς καπιταλιστές, που θα έχουν στην ιδιοκτησία τους τα μέσα παραγωγής, όχι μόνο είναι εφικτή, αλλά έχει και εγγενείς δυνατότητες για αλματώδη και συνεχή άνοδο της κοινωνικής ευημερίας και της ολόπλευρης ανάπτυξης του ανθρώπου. Το σύνολο των κοινωνικών κατακτήσεων στην ΕΣΣΔ – και μάλιστα σε τόσο δύσκολες συνθήκες - αποδεικνύει ότι η ουσιαστική ελευθερία για τους εργαζόμενους μπορεί να κατακτηθεί μόνο στο έδαφος της απελευθέρωσης τους από τα δεσμά της ταξικής εκμετάλλευσης. Η πρώτη απόπειρα οικοδόμησης των κομμουνιστικών σχέσεων παραγωγής φωτίζει σήμερα την επαναστατική δράση και προσφέρει πολύτιμα διδάγματα για τη σύγχρονη πάλη στις σημερινές συνθήκες. Η συνεισφορά του Λένιν και των Μπολσεβίκων μένει ιστορικά ανεξίτηλη, φάρος για το σύγχρονο εργατικό και κομμουνιστικό κίνημα. Οι νέες επαναστάσεις και οι νέες προσπάθειες της σοσιαλιστικής οικοδόμησης θα έχουν ως κληρονομιά την πείρα ολόκληρου του 20ου αιώνα και γι’ αυτό θα ξεκινήσουν από καλύτερη αφετηρία. Όπως χαρακτηριστικά έγραφε ο Ούγγρος συγγραφέας Λάσζλο Γκιούρκο στο έργο του για τον Λένιν: «Είναι σκληρή νομοτέλεια, αλλά η νίκη γεννιέται μέσα από αλλεπάλληλες ήττες. Κάθε ηττημένη επανάσταση γίνεται σχολείο για την επόμενη. (...) Η επανάσταση είναι η μεγαλύτερη μέθη της ανθρωπότητας. Αυτός που τη γεύτηκε μια φορά, δεν ξεχνάει ποτέ τη γεύση της».4

4 Λ. Γκιούρκο, Ο Λένιν τον Οκτώβρη, εκδ. Σύγχρονη Εποχή, Αθήνα, 2014, σελ. 112.

Νέος Δημοκράτης, Τεύχος 122, σσ. 69-74, 2020

Maicol David LYNCH Μέλος της Εθνικής Επιτροπής Κ. Κ. των ΗΠΑ, ηγετικό στέλεχος της Ένωσης Νέων Κομμουνιστών ΗΠΑ

Πρέπει οι κομμουνιστές να συμμετέχουν στους εκλογικούς αγώνες;*

Προς τιμή των 150 χρόνων από τη γέννηση του Λένιν και μετά τον πρόσφατο τερματισμό της δημοκρατικής σοσιαλιστικής προεδρικής εκλογικής καμπάνιας του Μπέρνι Σάντερς, άρχισα να σκέφτομαι πώς μπορεί να συνδέονται αυτά τα δύο φαινόμενα. Η εκστρατεία του Σάντερς ένωσε νέους εργαζόμενους και φοιτητές γύρω από βασικά ζητήματα όπως είναι η ανάγκη παροχής καθολικής ιατρικής περίθαλψης, η κλιματική αλλαγή και η δωρεάν παιδεία στα κολέγια. Ο Λένιν, ίσως η πιο εμβληματική επαναστατική προσωπικότητα του διεθνούς κομμουνιστικού κινήματος, θα μας παρότρυνε να συμμετάσχουμε στην εκλογική διαδικασία εδώ στην χώρα μας, ανεξάρτητα από το ποιοι είναι οι υποψήφιοι ή ποια είναι τα ζητήματα. Αλλά όμως από πού άντλησε αυτή του την έμπνευσή;

* Από την εφημερίδα “People’s World” του Κ.Κ. ΗΠΑ, ημερ., 22 Απρίλη 2020. 69

Θυμάμαι, όταν διάβαζα το «Κομμουνιστικό Μανιφέστο» (Κ. Μαρξ και Φ. Ένγκελς, Διαλεχτά Έργα τομ. 1, σελ. 56-57) για πρώτη φορά πριν μερικά χρόνια και φτάνοντας στις δύο τελευταίες σελίδες, οι Μαρξ και Ένγκελς μίλησαν για τον ρόλο των κομμουνιστών στον εκλογικό αγώνα: Στην Γαλλία, οι κομμουνιστές τάσσονται με το σοσιαλιστικόδημοκρατικό κόμμα ενάντια στη συντηρητική και ριζοσπαστική αστική τάξη, διατηρώντας, χωρίς όμως να παραιτηθούν από το δικαίωμα να κριτικάρουν τις φράσεις και τις αυταπάτες, που έχουν την προέλευση τους στην επαναστατική παράδοση. Στην Ελβετία, υποστηρίζουν τους Ριζοσπάστες, χωρίς να παραγνωρίζουν ότι αυτό το κόμμα αποτελείται από αντιφατικά στοιχεία, εν μέρει από δημοκράτες σοσιαλιστές με τη γαλλική έννοια, και εν μέρει από αστούς ριζοσπάστες. Ανάμεσα στους πολωνούς οι κομμουνιστές υποστηρίζουν το κόμμα, που θεωρεί την αγροτική επανάσταση σαν προϋπόθεση της εθνικής απελευθέρωσης, δηλ. το κόμμα που το 1846 προκάλεσε την επανάσταση της Κρακοβίας. Στη Γερμανία κάθε φορά που η αστική τάξη εκδηλώνεται επαναστατικά το κομμουνιστικό κόμμα παλέβει μαζί με την αστική τάξη ενάντια στην απόλυτη μοναρχία, ενάντια στη φεουδαρχική γαιοχτησία και στο μικροαστισμό. Ο Λένιν συνέχιζε σαφώς το ιδεολογικό έργο των Μαρξ και Ένγκελς σε σχέση με την εκλογική πολιτική όταν ανέλυσε τα αποτελέσματα των προεδρικών εκλογών του 1912 στις ΗΠΑ (Β.Ι. Λένιν, Άπαντα, τομ. 22, σελ. 199201). Στις μέρες μας υπάρχουν αριστεριστές, που συχνά επικρίνουν ολόκληρη την αστική εκλογική διαδικασία ως «χάσιμο χρόνου» ή «μηεπαναστατικό». Αλλά χωρίς τους εργαζόμενους ενωμένους, οργανωμένους και ριζοσπαστικοποιημένους γύρω από τα ζητήματα, που αναδεικνύονται στο προσκήνιο μέσω της εκλογικής πάλης, τότε δεν θα είχαμε να κτίσουμε κανένα επαναστατικό κίνημα. Ο Λένιν κατανοούσε σαφώς την σημασία του διεθνούς εκλογικού αγώνα όπως περιγράφει στο έργο του «Δυο τακτικές της Σοσιαλδημοκρατίας στη δημοκρατική επανάσταση» (Β.Ι. Λένιν, Άπαντα, τομ. 11, σελ. 1-132). Οι Μπολσεβίκοι αγωνίστηκαν για μεταρρυθμίσεις δίπλα στους Μενσεβίκους και τους φιλελεύθερους, που τάσσονταν ενάντια στον Τσάρο, μέχρι την επιτυχία της Επανάστασης του Φλεβάρη 1917 όταν ο Τσάρος παραιτήθηκε. Ο Λένιν και η μπολσεβίκικη πλειοψηφία του Ρωσικού Σοσιαλδημοκρατικού Εργατικού Κόμματος κατανοούσαν τα όρια της αστικής δημοκρατίας, γι’ αυτό η ανάλυση του Λένιν για τις εκλογές του 1912 στις ΗΠΑ περιλάμβανε την φράση, «όσο υπάρχουν αυτοί οι σύγχρονοι ιδιοκτήτες σκλάβων, όλες οι «μεταρρυθμίσεις» δεν θα είναι τίποτα άλλο παρά μια εξαπάτηση». Ωστόσο, οι

Μπολσεβίκοι έβλεπαν την δημοκρατική επανάσταση μέχρι την σοσιαλιστική επανάσταση του Οκτώβρη 1917. Αλλά αν εξελίχθηκε έτσι στην Ρωσία, γιατί τόσοι πολλοί «αριστεριστές» και «μαρξιστές-λενινιστές» απορρίπτουν την εκλογική πάλη ως «μικροαστική» ή «άσκοπη»; Λοιπόν, δεν βλέπουν ότι αυτοί είναι που αποτέλεσαν το αντικείμενο ενός από τα πιο σημαντικά μηνύματα που αποστέλλει ο Λένιν για την εποχή μας με το έργο του «Ο «αριστερισμός», παιδική αρρώστια του κομμουνισμού» (Β.Ι. Λένιν, Άπαντα, τομ. 41, σελ. 1-104). Για τον Λένιν, η δουλειά σε ένα κοινοβουλευτικό πλαίσιο ήταν απαραίτητη για την καθοδήγηση της εργατικής τάξης προς μια πιο δημοκρατική και επαναστατική εναλλακτική λύση. Είναι πράγματι «παιδικό» να αγνοείται ο εκλογικός αγώνας εδώ στις ΗΠΑ ή οπουδήποτε αλλού σε όλο τον κόσμο, όσο περιορισμένη η διεφθαρμένη και αν είναι η αστική «δημοκρατία». Εδώ στις Ηνωμένες Πολιτείες, το δικομματικό εκλογικό μας σύστημα κυριαρχείται από δύο εταιρικά κόμματα, τους Δημοκρατικούς και τους Ρεπουμπλικάνους, και τα αποτελέσματα των προεδρικών εκλογών συχνά καθορίζονται άδικα από το «Κολέγιο Εκλεκτόρων» (ή Εκλεκτορικό Κολλέγιο - Electoral College). Με άλλα λόγια, ο υποψήφιος με τις περισσότερες ψήφους δεν είναι απαραίτητα και ο νικητής. Ανεξάρτητα από το πόσο ελλιπές είναι αυτό το σύστημα, είναι το σύστημα μέσα στο οποίο πρέπει να εργαστούμε εάν θέλουμε να το ξηλώσουμε με στόχο να επεκτείνουμε την δημοκρατία και να θέσουμε τα θεμέλια για τον σοσιαλισμό. Υπάρχουν μερικοί αριστεριστές, που ισχυρίζονται ότι «ψηφίζοντας δεν περιορίζεται η βλάβη» - (voting is not harm reduction). Αλλά όσοι από εμάς έχουμε επαφή με την ταξική πάλη και ακολουθούμε μια ρεαλιστική προσέγγιση όσο αφορά τις αστικές εκλογές κατανοούμε ότι οι εκλογές μπορούν πράγματι να αποσοβήσουν περαιτέρω οπισθοδρομήσεις για την εργατική τάξη. Χρειάστηκε η Προσωρινή Κυβέρνηση υπό τον Κερένσκι (Επανάσταση του Φλεβάρη 1917) στην Ρωσία για να τεθούν τα θεμέλια για την Μπολσεβίκικη Επανάσταση αργότερα τον ίδιο χρόνο. Ο Λένιν εξηγεί την αναγκαιότητα της δουλειάς μέσα σε ένα κοινοβουλευτικό πλαίσιο για να καθοδηγήσει την εργατική τάξη προς μια πιο δημοκρατική και επαναστατική εναλλακτική λύση στο έργο του «Τα δημοκρατικά καθήκοντα του επαναστατικού προλεταριάτου» (Β.Ι. Λένιν, Άπαντα, τομ. 8, σελ. 511-518), όπου γραφεί: Η πλήρης ανάπτυξη των παραγωγικών δυνάμεων στη σύγχρονη αστική κοινωνία, μια ευρεία, ελεύθερη και ανοιχτή ταξική πάλη, και η πολιτική εκπαίδευση, κατάρτιση και συσπείρωση των μαζών του προλεταριάτου είναι αδιανόητη χωρίς πολιτική ελευθερία. Ως εκ τούτου, ήταν πάντα στόχος του ταξικά συνειδητοποιημένου

προλεταριάτου να διεξαγάγει έναν αποφασιστικό αγώνα για την πλήρη πολιτική ελευθερία και τη δημοκρατική επανάσταση. Γι’ αυτόν ακριβώς τον λόγο το Κόμμα μας, που φέτος συμπληρώνει 101 χρόνια ζωής, συνεχίζει να υποστηρίζει την ενότητα της εργατικής τάξης γύρω από θέσεις αντί της ενότητας γύρω από αστούς υποψηφίους ή ακόμα και γύρω από υποψηφίους τρίτων κομμάτων από αριστερά κόμματα. Αλλά τι είπε ο Λένιν για τη συμμετοχή σε αστικές εκλογές και αστικά κοινοβούλια; Ο Λένιν στο έργο του «Ο «αριστερισμός» παιδική αρρώστια του κομμουνισμού», απαντώντας σε αυτήν την ερώτηση έδωσε ακριβώς την ίδια απάντηση, όπως και σε μια άλλη σχετική ερώτηση, «πρέπει να συμμετέχουμε σε αντιδραστικά συνδικάτα;» Η απάντηση και στα δυο ερωτήματα είναι ένα ηχηρό Ναι. Σχεδόν έναν αιώνα μετά, τα Κομμουνιστικά Κόμματα σε όλο τον κόσμο συνεχίζουν να εφαρμόζουν τις διδασκαλίες του Λένιν στους αγώνες τους στο δρόμο προς την επανάσταση. Τα περισσότερα Κομμουνιστικά Κόμματα δεν κατέχουν την κρατική εξουσία, όπως τα Κομμουνιστικά Κόμματα στην Κίνα, το Βιετνάμ και την Κούβα. Οι Κομμουνιστές σε ολόκληρο τον κόσμο συχνά συνεργάζονται με μηκομμουνιστικά, προοδευτικά και σοσιαλδημοκρατικά κόμματα. Οι Κομμουνιστές σε όλο τον κόσμο σε μέρη όπως η Χιλή, η Νότια Αφρική, το Νεπάλ, η Ινδία, η Βενεζουέλα, η Ουρουγουάη, η Βραζιλία, η Γαλλία, η Κύπρος, η Ισπανία και η Πορτογαλία συμμετέχουν σε αστικές εκλογές, συχνά σε συνασπισμό με μη-κομμουνιστικά, προοδευτικά και σοσιαλδημοκρατικά κόμματα. Το Νοτιοαφρικανικό ΚΚ (SACP), το Αφρικανικό Εθνικό Κογκρέσο (ANC) και το Κογκρέσο Συνδικάτων (COSATU) στη Νότια Αφρική συναποτελούν την «Τριμερή Συμμαχία» και έχουν κυβερνήσει τη χώρα από τη μετάβασή της από το καθεστώς απαρτχάιντ πριν από σχεδόν 30 χρόνια. Το Κομμουνιστικό Κόμμα της Βραζιλίας (PCdoB) συμμετείχε στον κυβερνητικό συνασπισμό μαζί με τον Λούλα και το Κόμμα Εργατών Βραζιλίας, το οποίο προώθησε ορισμένες μεταρρυθμίσεις όπως το «Bolsa Familia» (Σημ. μετ.: Κοινωνικό Πρόγραμμα «Στήριξη της Οικογένειας») και την κοινωνικοποιημένη υγειονομική περίθαλψη - προγράμματα που συνεχίζουν να υφίστανται σήμερα. Το Κομμουνιστικό Κόμμα της Ισπανίας (PCE) συμμετέχει στον συνασπισμό «Μαζί Μπορούμε»’-«Unidas Podemos» στην κυβέρνηση με το Ισπανικό Σοσιαλιστικό Εργατικό Κόμμα, η οποία έχει σημειώσει κατακτήσεις στους τομείς της αύξησης του κατώτατου μισθού και της κοινωνικοποίησης των νοσοκομείων, επιτεύγματα που έχουν αποκτήσει μεγαλύτερη σημασία υπό το φως της πανδημίας του κορονοϊού.

Το Κομμουνιστικό Κόμμα της Ουρουγουάης (PCU) διαδραμάτισε ηγετικό ρόλο στον συνασπισμό του «Πλατιού Μετώπου» – «Frente Amplio», ο οποίος καθοδήγησε την εκλογή του πρώην Μαρξιστή αντάρτη μαχητή Χοσέ Μουχίκα στην προεδρία το 2010. Το Κομμουνιστικό Κόμμα της Βενεζουέλας (PCV), αν και ασκεί κριτική σε πολλές από τις σοσιαλδημοκρατικές πολιτικές του Προέδρου Μαδούρο, εργάζεται στον συνασπισμό του «Μεγάλου Πατριωτικού Πόλου» με το Ενωμένο Σοσιαλιστικό Κόμμα του Προέδρου Μαδούρο σε μια προσπάθεια αντιμετώπισης του ιμπεριαλισμού και την προώθηση προοδευτικών μεταρρυθμίσεων προς όφελος του λαού της Βενεζουέλας, παρά τις οικονομικές δυσκολίες στη χώρα. Το Ανορθωτικό Κόμμα Εργαζομένου Λαού (ΑΚΕΛ) στην Κύπρο εξέλεξε τον πρώτο κομμουνιστή Πρόεδρο στην Ευρωπαϊκή Ένωση το 2008 σε συμμαχία με προοδευτικές δυνάμεις. Το Κομμουνιστικό Κόμμα της Χιλής συνεχίζει να συνεργάζεται με το Σοσιαλιστικό Κόμμα του Σαλβαδόρ Αλιέντε και άλλα αριστερά κόμματα/ κινήσεις, μερικές φορές στην κυβέρνηση και μερικές φορές στην αντιπολίτευση. Το Κομμουνιστικό Κόμμα του Νεπάλ (NCP) κέρδισε συντριπτικά τις νομοθετικές εκλογές του 2017, αφού κέρδισε την υποστήριξη μιας ενωμένης εργατικής τάξης. Το Κομμουνιστικό Κόμμα της Ινδίας (Μαρξιστικό) CPI-M συνεχίζει να κερδίζει επανειλημμένες εκλογικές μάχες μετά από δεκαετίες επιτυχούς συνεργασίας με τη συμμαχία αριστερών κόμματων και προοδευτικών συνδικάτων στο ομοσπονδιακό κρατίδιο της Κεράλα, και πρόσφατα έλαβε επαίνους ακόμα και από κυρίαρχα μέσα ενημέρωσης για την αντιμετώπιση της πανδημίας Covid-19. Αναφορικά με το δεύτερο σημείο του Λένιν για τα «αντιδραστικά» συνδικάτα, πολλά από τα αδελφά Κομμουνιστικά Κόμματά μας έχουν την υποστήριξη συνδικάτων, που καθοδηγούνται από κομμουνιστές. Αυτό συμβαίνει στην Γαλλία, τη Νότια Αφρική, την Ελλάδα και ούτω καθεξής. Άλλα Κομμουνιστικά Κόμματα προτρέπουν τα μέλη τους να ανήκουν σε συνδικαλιστικές οργανώσεις, που δεν καθοδηγούνται από κομμουνιστές παρόμοιες με εκείνες της Ομοσπονδίας συνδικάτων AFL-CIO. Εμείς, ως κομμουνιστές, μπορούμε να επηρεάσουμε αυτούς τους εργάτες και να τους φέρουμε πιο κοντά στον αγώνα. Μπορούμε να είμαστε το «κομμουνιστικό πλεονέκτημα» μέσα σε αυτά τα μέτωπα και να αγωνιστούμε για την ενότητα της εργατικής τάξης, η οποία είναι απαραίτητη σε όλα τα επίπεδα της ταξικής πάλης. Ένα Κομμουνιστικό Κόμμα χωρίς ρίζες και επιρροή στο εργατικό κίνημα δεν είναι

καθόλου Κομμουνιστικό Κόμμα, αλλά μάλλον σημείο συσπείρωσης για ένα μικροαστικό ριζοσπαστισμό. Η επαναστατική δυναμική χτίζεται μέσω του αγώνα. Ο αγώνας αυτή τη στιγμή έγκειται στην ήττα του Τραμπ το 2020. Η ακροδεξιά πρέπει να ηττηθεί για να δημιουργηθούν καλύτερες προϋποθέσεις ώστε να παλέψουμε για να διευρύνουμε την δημοκρατία και να θέσουμε τα θεμέλια για τον σοσιαλισμό. Με άλλα λόγια, όσο η αντιδραστική Δεξιά παραμένει στην εξουσία στον Λευκό Οίκο και την Γερουσία, είναι πολύ δύσκολο για τις αριστερές και κεντρώες δυνάμεις να ενωθούν. Ωστόσο, πρέπει να συνεχίσουμε τον αγώνα για την ενότητα Αριστεράς και Κέντρου ενάντια στην ακροδεξιά και για την πολιτική ανεξαρτοποίηση της εργατικής τάξης. Αυτό γίνεται μέσω της ενότητας γύρω από ζητήματα. Πολλοί ρωτούν εάν συνιστά «συμβιβασμό» η ψήφος για έναν Δημοκρατικό για να εκδιωχθεί ο Τραμπ στις εκλογές του Νιόβρη και η απάντηση είναι ναι. Όμως ο Λένιν δήλωσε ότι αυτοί οι συμβιβασμοί είναι απαραίτητοι στο δρόμο προς την επανάσταση για την οικοδόμηση της ενότητας και της επαναστατικής δυνατότητας. Χωρίς αγώνα, δεν υπάρχει βάση πάνω στην οποία μπορείς να κτίσεις. Η ταξική πάλη και ο δρόμος προς την επανάσταση είναι ένας μαραθώνιος, και όχι ένας αγώνας σπριντ. Επαναλάβουμε ότι το Κόμμα μας δεν υιοθετεί αστούς υποψηφίους. Αντίθετα, εμείς υιοθετούμε ιδέες και πολιτικές θέσεις παρά ξεχωριστούς υποψηφίους, ανεξάρτητα από το πόσο προοδευτικοί ή αριστεροί μπορεί να φαίνονται. Για παράδειγμα, το Κόμμα μας υποστηρίζει την Πράσινη Νέα Συμφωνία και την «Ιατρική περίθαλψη για Όλους», αλλά ποτέ δεν εγκρίναμε το Μπέρνι Σάντερς. Εμείς, όπως και οι Ρώσοι Μπολσεβίκοι, που ζούσαν πριν από έναν αιώνα, κατανοούμε τα όρια της αστικής δημοκρατίας και επικρίνουμε τις αντιδραστικές πολιτικές, που εφαρμόζουν συντηρητικοί και φιλελεύθεροι πολιτικοί όσον αφορά την υγειονομική περίθαλψη, την παιδεία, τα αναπαραγωγικά δικαιώματα των γυναικών, την αλλαγή του κλίματος και ούτω καθεξής. Παρ’ όλα αυτά, ας ενώσουμε την εργατική τάξη γύρω από ζητήματα, στα οποία συμφωνούμε και να νικήσουμε τον Τραμπ τον Νιόβρη Ας γιορτάσουμε τα 150 χρόνια από την γέννηση του Λένιν και να τιμήσουμε την κληρονομιά του, μεταφέροντας πιο πέρα την φλόγα της επανάστασης και της ελευθερίας. Πρώτoς μας σταθμός - να νικήσουμε την φασιστική απειλή, «Ο Βασιλιάς Τραμπ», όπως και τότε ο Ρώσος τσάρος, έχει χάσει την δημοτικότητα του ανάμεσα στους εργαζόμενους και θα μείνει στην ιστορία ως ένας ακόμα αξιολύπητος τύραννος, που αρνήθηκε να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις του βασανισμένου λαού της χώρας του. Πρέπει να αποσοβήσουμε περαιτέρω δεινά για την εργατική τάξη. Δεν πρόκειται να γυρίσουμε πίσω.

Νέος Δημοκράτης, Τεύχος 122, σσ. 75-86, 2020

Δρ. Νίκος ΚΟΥΖΟΥΠΗΣ Υπεύθυνος Μορφωτικού Γραφείου της Κ.Ε. του ΑΚΕΛ

ΜΑΡΞΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΚΡΑΤΟΣ

Το «κράτος» ως κατηγορία κατέχει μια σημαντική θέση στη μαρξιστική κοσμοθεωρία και αποτέλεσε αντικείμενο επιστημονικής μελέτης και εξέτασης από τους κλασσικούς. Οι απόψεις των θεωρητικών του μαρξισμού κατά καιρούς σκόπιμα είχαν παρερμηνευτεί και διαστρεβλωθεί, «ευνουχίζοντας το περιεχόμενο της επαναστατικής διδασκαλίας, αμβλύνοντας και εκχυδαΐζοντας την επαναστατική της αιχμή» (Β.Ι. Λένιν, Άπαντα, τομ.33, σελ. 5). Σίγουρα και οι απόψεις τους αναφορικά με το κράτος δεν μπορούσαν να μην έχουν την ίδια αντιμετώπιση. Ποια είναι η ουσία του αστικού κράτους και ποιες οι βασικές διαφορές του από το προλεταριακό κράτος; Πώς επιτυγχάνεται η μετάβαση από το ένα στο άλλο και ποια είναι τα ιστορικά όρια ύπαρξης του κράτους ως γενική κατηγορία; Θα μπορούσαν να απαριθμηθούν και άλλα ερωτήματα, τα οποία απασχόλησαν και απασχολούν τον μαρξισμό στην ιστορική εξέλιξη του μέχρι και τις μέρες μας συμπεριλαμβανόμενες. Το «κράτος» αποτελεί ιστορική κατηγορία, πράγμα που σημαίνει ότι εμφανίσθηκε σε ένα συγκεκριμένο στάδιο ανάπτυξης της ανθρώπινης κοινωνίας. Επομένως το κράτος είναι θεσμός, που όταν εμφανίσθηκε μέσα στην κοινωνία υποδήλωνε ότι αυτή η κοινωνία ως αποτέλεσμα της αντικειμενικής ανάπτυξης των παραγωγικών δυνάμεων της είχε χωριστεί σε τάξεις με διαφορετικά άκρως αντιτιθέμενα μεταξύ τους οικονομικά και όχι μόνο συμφέροντα.

Μπορούμε να δούμε παραστατικά τη διαδικασία εμφάνισης του κράτους στο έργο του Φ. Ένγκελς «Η καταγωγή της οικογένειας, της ατομικής ιδιοκτησίας και του κράτους», όπου ο στενός συνεργάτης του Μαρξ, στην βάση του συσσωρευμένου επιστημονικού υλικού και γενικεύοντας την ήδη υπάρχουσα στην εποχή του γνώση, παραθέτει παραστατικά την μετάβαση από την επικρατούσα στην πρωτόγονη κοινωνία μητριαρχία στην πατριαρχία με την διαφοροποίηση των οικογενειακών δεσμών στην βάση του καταμερισμού της εργασίας, της εμφάνισης της ατομικής ιδιοκτησίας και της αποσύνθεσης της κοινωνίας, της θεμελιωμένης στους συγγενικούς δεσμούς των γενών και την εμφάνιση των τάξεων. Στον πρόλογο, που έγραψε ο ίδιος ο Φ. Ένγκελς στην πρώτη έκδοση του έργου του το 1884 (Κ. Μαρξ, Φ. Ένγκελς, Διαλεκτά Έργα, Μόσχα 1974, τομ. 3, σελ. 212) μέσα σε λίγες γραμμές καταδεικνύει αυτήν την διαδικασία: Οι κοινωνικοί θεσμοί, στους οποίους ζουν οι άνθρωποι μιας ορισμένης ιστορικής εποχής και μιας ορισμένης χώρας καθορίζονται από τα δυο είδη της παραγωγής, από τη βαθμίδα ανάπτυξης, από τη μια πλευρά - της εργασίας, από την άλλη - της οικογένειας. Μέσα λοιπόν στην κοινωνία, συνεχίζει ο Ένγκελς …που στηρίζεται στους συγγενικούς δεσμούς… όλο και περισσότερο αναπτύσσεται η παραγωγικότητα της εργασίας και μαζί με αυτή η ατομική ιδιοκτησία και η ανταλλαγή, οι περιουσιακές διαφορές, η δυνατότητα χρησιμοποίησης ξένης εργατικής δύναμης και επομένως η βάση για ταξικές αντιθέσεις… Η παλιά κοινωνία, η βασιζόμενη στις συγγενικές ενώσεις, τινάζεται στον αέρα ως αποτέλεσμα της σύγκρουσης των νεοδημιουργούμενων κοινωνικών τάξεων. Στη θέση της μπαίνει μια νέα κοινωνία, οργανωμένη σε κράτος, που οι κατώτεροι δεσμοί του οποίου δεν είναι πια οι συγγενικές, αλλά οι εδαφικές ενώσεις… Κλασσικό κατά τον Ένγκελς είναι το παράδειγμα γένεσης του αθηναϊκού κράτους στην Αρχαία Ελλάδα, το οποίο εξελίχθηκε …εν μέρει μεταβάλλοντας τα όργανα του καθεστώτος των γενών, εν μέρει παραγκωνίζοντας τα… και στο τέλος με την πλήρη αντικατάσταση τους με πραγματικά όργανα κρατικής εξουσίας, ενώ τη θέση του πραγματικού «ένοπλου λαού», υπερασπιζόμενος τον εαυτό του με τις δικές του δυνάμεις… πήρε μια ένοπλη «δημόσια εξουσία», που ήταν υποταγμένη σ’ αυτά τα κρατικά όργανα και επομένως θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί και ενάντια στο λαό. (ο.π., σελ. 305)

Για να συμπληρώσει στο τέλος του σχετικού κεφαλαίου: Η εμφάνιση του κράτους στους Αθηναίους είναι εξαιρετικά χαρακτηριστικό παράδειγμα για το πως σχηματίζονται γενικά τα κράτη… χωρίς την όποια ανάμειξη εξωτερικής ή εσωτερικής βίας… και από την άλλη πλευρά γιατί σ’ αυτή την περίπτωση είναι μια ψηλά ανεπτυγμένη μορφή κράτους, τη δημοκρατική πολιτεία που εμφανίζεται άμεσα από την κοινωνία των γενών… (ο.π., σελ.316) Ο Φ. Ένγκελς ταυτόχρονα όμως αφιέρωσε σημαντικό μέρος της εργασίας του αυτής στους οικονομικούς όρους, που συνέβαλαν στην γέννηση, αλλά και στην υπόσκαψη της οργάνωσης της κοινωνίας στη βάση των γενών τόσο στο παράδειγμα των Ελλήνων και των Ρωμαίων, όσο και των Γερμανών. Συνοψίζοντας δε την ιστορική ανάλυση του σημειώνει: (ο.π., σελ. 362) …το κράτος σε καμιά περίπτωση δεν παρουσιάζεται ως δύναμη, που επιβλήθηκε στην κοινωνία απέξω… Το κράτος είναι προϊόν της κοινωνίας σε ορισμένη βαθμίδα εξέλιξη, το κράτος είναι η ομολογία ότι η κοινωνία… διασπάστηκε σε ασυμφιλίωτες αντιθέσεις γι’ αυτό λοιπόν …έγινε αναγκαία μια δύναμη, φαινομενικά ευρισκόμενη πάνω από την κοινωνία, μια δύναμη η οποία θα μετρίαζε την σύγκρουση, θα την κρατούσε μέσα στα όρια της «τάξης». Και η δύναμη αυτή, προερχόμενη από την κοινωνία, αλλά τοποθετημένη πάνω από αυτήν, όλο και περισσότερο αποξενωνόμενη από αυτήν, είναι το κράτος. … Ποιος όμως θα μπορούσε μέσα στην κοινωνία να ελέγχει αυτήν την δύναμη, που αντιπροσωπεύει το κράτος; Ο Φ. Ένγκελς απαντά και στο ερώτημα αυτό, σημειώνοντας ότι επειδή ακριβώς το κράτος …εμφανίσθηκε από την ανάγκη να χαλιναγωγεί τις αντιθέσεις των τάξεων, και επειδή ταυτόχρονα εμφανίσθηκε μέσα στη σύγκρουση αυτών των τάξεων, τότε κατά γενικό κανόνα είναι κράτος της πιο ισχυρής, οικονομικά κυρίαρχης τάξης, η οποία με τη βοήθεια του κράτους γίνεται επίσης πολιτικά κυρίαρχη τάξη, και έτσι αποκτά νέα μέσα για την κατάπνιξη και την εκμετάλλευση της καταπιεζόμενης τάξης. (ο.π., σελ. 364) Στην ιστορική του εξέλιξη το κράτος (ο τρόπος οργάνωσης και οι δομές του, οι διάφοροι θεσμοί, που το διέπουν) έχει περάσει από διάφορα στάδια ανάπτυξης (δουλοκτητικό, φεουδαρχικό, καπιταλιστικό - αστικό και πάντα ευρισκόταν στην υπηρεσία της εκάστοτε οικονομικά κυρίαρχης τάξης,

ανάλογα με την ιστορική περίοδο. Το δουλοκτητικό κράτος ήταν όργανο στα χέρια των δουλοκτητών για την καταπίεση των δούλων, το αντίστοιχο φεουδαρχικό στα χέρια των ευγενών για την καταπίεση και καταλήστευση των δουλοπάροικων και των κολίγων, ενώ το καπιταλιστικό εξυπηρετεί τους κεφαλαιοκράτες για την εκμετάλλευση της μισθωτής εργασίας και τους υπόλοιπους εργαζόμενους από το κεφάλαιο. Ήδη όμως προς τα τέλη του 19ου αιώνα το καπιταλιστικό κράτος φθάνει σε μια ανώτερη μορφή οργάνωσης – την «αστική αντιπροσωπευτική δημοκρατία», στην οποία εδώ η πλουτοκρατία πλέον ασκεί όλο και πιο έμμεσα μεν, αλλά πιο σίγουρα και αποτελεσματικά δε την πολιτική της εξουσία. Ο Β.Ι. Λένιν για το ζήτημα αυτό γράφει στο έργο του «Κράτος και Επανάσταση» (Β.Ι. Λένιν, Άπαντα, τομ. 33, σελ. 14): Η παντοδυναμία του «πλούτου»… είναι η πιο σίγουρη στη ρεπουμπλικανική δημοκρατία…, για να συμπληρώσει αμέσως μετά ότι αυτή η δημοκρατία …είναι το καλύτερο δυνατό πολιτικό περίβλημα του καπιταλισμού και γι’ αυτό το κεφάλαιο κατακτώντας… αυτό το καλύτερο περίβλημα θεμελιώνει την εξουσία του με τόση ασφάλεια, με τόση σιγουριά, που καμιά αλλαγή ούτε προσώπων, ούτε θεσμών, ούτε κομμάτων μέσα στο αστικό δημοκρατικό πολίτευμα δεν κλονίζει αυτή την εξουσία Για να σημειώσει παραστατικά στη συνέχεια ότι ο Ένγκελς ρητά και κατηγορηματικά ονομάζει το γενικό εκλογικό δικαίωμα, που χαρακτηρίζει την αστική αντιπροσωπευτική δημοκρατία, όργανο κυριαρχίας της αστικής τάξης. Ταυτόχρονα όμως μεταφέρει αυτούσια και τη θέση του Ένγκελς (Κ. Μαρξ, Φ. Ένγκελς, ο.π., σελ. 365), σχετικά με το γενικό εκλογικό δικαίωμα, δηλ. ότι αυτό χρησιμεύει μόνο ως δείκτης ωριμότητας της εργατικής τάξης. Περισσότερο δεν μπορεί να δώσει και ούτε ποτέ θα δώσει μέσα στο σημερινό κράτος… Φαινομενικά δυο αντικρουόμενες θέσεις, αλλά άρρηκτα συνδεδεμένες μεταξύ τους. Απολυτοποίηση της μιας ή της άλλης θέσης με τον ταυτόχρονο μηδενισμό της σημασίας της άλλης οδηγούν σε λανθασμένα συμπεράσματα, όπως π.χ. η άρνηση ή και η υποβάθμιση της σημασίας συμμετοχής σε εκλογικούς αγώνες, είτε η απολυτοποίηση μιας τέτοιας επιλογής ως της μοναδικής. Όταν ακόμα στην εποχή του ο Λένιν ασπαζόταν το γενικό εκλογικό δικαίωμα ως «όργανο κυριαρχίας της αστικής τάξης» σε συνδυασμό με «την παντοδυναμία του «πλούτου», δηλαδή την παντοδυναμία της οικονομικά κυρίαρχης τάξης

παρατηρούμε ότι μια τέτοια αλληλουχία στις μέρες μας σήμερα είναι πιο δυνατή, πιο ισχυρή, πιο αποδοτική και πιο αποτελεσματική. Σε καθημερινή βάση γίνεται όλο και πιο ξεκάθαρο πως εξαγοράζονται ή και δημιουργούνται νέα επιπρόσθετα χαλιναγωγούμενα ΜΜΕ και μια σειρά εκδοτικά από την άρχουσα οικονομική ελίτ με αποκλειστικό στόχο την ωραιοποίηση και εξιδανίκευση από την μια του υφιστάμενου εκμεταλλευτικού συστήματος, το υπηρετούμενο από την αστική κρατική μηχανή και από την άλλη την χειραγώγηση ή ακόμα και την αναλάξευση της κοινωνικής συνείδησης των ευρύτερων λαϊκών μαζών. Την ίδια στιγμή όμως σε τι μπορεί να χρησιμεύει σ’ ένα επαναστατικό εργατικό κόμμα το γενικό εκλογικό δικαίωμα «ως δείκτης ωριμότητας» ή μήπως ήταν απλώς μια λεκτική ατάκα χωρίς νόημα και περιεχόμενο; Η απελευθέρωση της εργασίας, που στοχεύει ένα επαναστατικό κόμμα και η οποία απελευθέρωση προέρχεται μόνο ως αποτέλεσμα της ανατροπής των υφιστάμενων καπιταλιστικών παραγωγικών σχέσεων, απαιτεί μια βασική προϋπόθεση, που οι Μαρξ και Ένγκελς ανέδειξαν στην πιο γενική της μορφή ακόμα από την εποχή του «Κομμουνιστικού Μανιφέστου» - «η μετατροπή του προλεταριάτου σε κυρίαρχη τάξη, η κατάχτηση της δημοκρατίας» (ο.π., τομ. 1, σελ. 126) Επομένως ποια είναι η απήχηση του λόγου και του έργου του Κομμουνιστικού Κόμματος μέσα στις γραμμές της εργατικής τάξης, μέσα στους εργαζόμενους, τελικά μέσα στο σύνολο της κοινωνίας; Ποιος είναι ο αντίκτυπος της πολιτικής δράσης, της θεωρητικής δουλειάς και της ιδεολογικής πάλης του Κόμματος μέσα στις ευρύτερες μάζες των εργαζομένων; Πόσο ταυτίζεται ή σε ποιο βαθμό συνάδει ο συγκεκριμένος πολιτικός λόγος με τα θέλω ή τις επιδιώξεις των λαϊκών μαζών; Σε ποιο βαθμό και πώς κατανοείται η συνειδητοποίηση, ο βαθμός οργάνωσης και ετοιμότητας όχι μόνο της επαναστατικής πρωτοπορίας, αλλά και των ευρύτερων εργαζόμενων στρωμάτων; Η σχέση συνειδητότητας και οργανωτικότητας φαίνεται παραστατικά σ’ ένα εκτενές απόσπασμα του Λένιν για την γερμανική εργατική τάξη και το Σοσιαλδημοκρατικό κόμμα, όπου μεταξύ άλλων αναφέρει ότι στα 50 σχεδόν χρόνια (1871 – 1914) συνταγματικής «νομιμότητας» το συγκεκριμένο κόμμα μπόρεσε να οργανώσει ένα εκατομμύριο μέλη του Κόμματος των σοσιαλδημοκρατών σε σύνολο 15 εκατομμυρίων μισθωτών εργατών! Τρία εκατομμύρια συνδικαλισμένοι σε σύνολο 15 εκατομμυρίων!! (Β.Ι. Λένιν, Άπαντα, τομ. 33, σελ. 87) Ο καθένας μπορεί να εξαγάγει τα συμπεράσματα του. Μιλώντας δε στο 2ον Συνέδριο της Κομμουνιστικής Διεθνούς και αναφερόμενος στο συσχετισμό κόμματος – εργατικής τάξης και το ρόλο, που πρέπει να διαδραματίζει το

κόμμα, το οποίο στο σύνολο του πρέπει να συνενώνει τα πιο πρωτοπόρα στοιχεία της τάξης των εργαζομένων, που αποτελούν όμως μια μειοψηφία στο γενικό σύνολο της τάξης ανέφερε: Αν η μειοψηφία δεν ξέρει να καθοδηγήσει τις μάζες, να συνδεθεί στενά μ’ αυτές τότε δεν είναι κόμμα και γενικά δεν αξίζει τίποτε έστω και αν ονομάζεται κόμμα (ο.π. τομ. 41, σελ. 239) Άρα ο «δείκτης ωριμότητας» πρέπει να βρίσκεται συνεχώς στο επίκεντρο της προσοχής μας. Δεν είναι αρκετό απλώς να αναγορεύονται οι Κομμουνιστές ως η πρωτοπορία γιατί ακριβώς μια τέτοια πρωτοπορία δεν αναγορεύεται, αλλά κερδίζεται μέσα από καθημερινούς, επίπονους και πολλές φορές ρουτινιάρικους αγώνες και για τα μεγάλα και για τα μικρά προβλήματα, και για γενικής φύσης ζητήματα, ακόμα και για προσωπικά μερικές φορές σ’ όλους τους τομείς της κοινωνίας – οικονομικούς, πολιτικούς, κοινωνικούς, πολιτιστικούς, ιδεολογικούς. Ακριβώς, ευρισκόμενοι μέσα στις πρώτες γραμμές της ταξικής πάλης, είναι που δίνονται τα παραδείγματα ζωής και διαπαιδαγωγούνται οι μάζες μέσα στις καθημερινές, δύσκολες και πολλές φορές αντίξοες και αντιφατικές κοινωνικο-οικονομικές συνθήκες. Είναι γι’ αυτό, που ο λόγος του Κόμματος οφείλει να είναι και κατανοητός και συνεκτικός. Αλίμονο σε όποιον θεωρεί ότι κατέχει την απόλυτη αλήθεια ή ακόμα χειρότερα μιλά από καθέδρας, θεωρώντας ότι όλοι οι άλλοι έχουν την υποχρέωση να αντιλαμβάνονται, να κατανοούν τα συμφραζόμενα του, να συμφωνούν πλήρως με αυτά και να τον ακολουθούν. Είναι σε τέτοιες περιπτώσεις ακριβώς που ούτε πείθουμε, αλλά πολύ περισσότερο όσο ηρωική και να είναι μια τέτοια πρωτοπορία, όσο αγωνιστική και να είναι, με όση αυταπάρνηση και να αγωνίζεται σε κάποια στιγμή κοιτάζοντας προς τα πίσω θα αντιληφθεί ότι απλώς έμεινε μόνη της γιατί δεν την ακολουθούν μάζες εργαζομένων και συνήθως δεν την ακολουθούν γιατί δεν την κατανοούν. Η πρωτοπορία λοιπόν οφείλει να λαμβάνει σοβαρά υπόψη τις διαθέσεις των μαζών και πάντα να έχει κατά νου αυτό, που υποδείκνυε ο Λένιν, μιλώντας για τον κοινοβουλευτισμό στο II Συνέδριο της Κομιντέρν (ο.π., τομ. 41, σελ. 256) ότι οι «καθυστερημένες μάζες δεν πείθονται με τη θεωρία, χρειάζεται να πειστούν με την πείρα» γι’ αυτό λοιπόν υπογράμμιζε ότι «πρέπει να παλεύουμε… και με γεγονότα να φανερώνουμε στις μάζες την αλήθεια». Διαφορετικά υπάρχει ο κίνδυνος να διαμορφωθεί μια τέτοια κατάσταση όπου «η συνείδηση των εργατικών μαζών δεν θα μπορεί να συμβαδίζει» (ο.π., τομ. 37 σελ. 507) με τους επιδιωκόμενους στη δεδομένη στιγμή στόχους και στις προτεινόμενες από την πρωτοπορία λύσεις.

Η πορεία όμως και η εξέλιξη της «αστικής δημοκρατίας» και του «αστικού κοινοβουλευτισμού» δεν είναι μονοδιάστατη. Παρατηρείται ότι εκεί και όπου τα συμφέροντα της αστικής τάξης – ιδιαίτερα της μονοπωλιακής, βρίσκονται σε κίνδυνο ή το ταξικό εργατικό κίνημα βρίσκεται σε ανοδική πορεία με έντονη την προοπτική να αμφισβητεί στην πράξη την κυριαρχία και εξουσία της ή όταν το εθνικο-απελευθερωτικό κίνημα σε αποικίες, ημιαποικίες και εξαρτώμενες χώρες βρισκόταν σε άνοδο τότε η αντίδραση της άρχουσας τάξης, χρησιμοποιώντας τους κατασταλτικούς μηχανισμούς του αστικού κράτους, είναι άμεση και βίαιη με στόχο την καταστολή της όποιας αντίδρασης ή ακόμα και αμφισβήτησης. Κλασσικό παράδειγμα είναι η άνοδος του φασισμού στην Ιταλία, του ναζισμού στη Γερμανία, μιας σειράς δικτατοριών στην Ευρώπη, αλλά επίσης και η κατάπνιξη εθνικο-απελευθερωτικών εξεγέρσεων σ’ όλα τα μήκη και πλάτη του πλανήτη μας, καθώς επίσης και η «πολιτική των κανονιοφόρων», που εγκαινίασε στις αρχές του 20ου αιώνα το κράτος (αστική αντιπροσωπευτική δημοκρατία) των ΗΠΑ, ως ο συλλογικός εκφραστής των μονοπωλίων, της χώρας κύρια ενάντια στους λαούς της Λατινικής Αμερικής. Επίσης να μην διαφεύγει της προσοχής μας και να μην λησμονούμε την ιμπεριαλιστική επέμβαση 14 κρατών στην τότε Σοβιετική Ρωσία για την κατάπνιξη της Οκτωβριανής Επανάστασης και την ενίσχυση και παλινόρθωση των ντόπιων ανατραπεισών εκμεταλλευτριών τάξεων. Όχι μόνο όλη η προϊστορία της πορείας και εξέλιξης του αστικού κράτους είναι πλήρης βίας, καταπίεσης και ανελευθερίας, αλλά ακόμα και στις μέρες μας η οικονομική ολιγαρχική ελίτ, ως ο συλλογικός εκφραστής του μονοπωλιακού κεφαλαίου και των πολυεθνικών εταιρειών συνεχίζει να ακολουθεί την ίδια επεκτατική και επιδρομική πολιτική τόσο ενάντια σε μια σειρά από χώρες, όσο και για αποσταθεροποίηση της κατάστασης -πολιτικής και οικονομικής – σε διάφορες περιοχές του Πλανήτη μας. Ταυτόχρονα υπάρχει η ανάγκη της πάλης ενάντια στον αυταρχισμό όχι μόνο στις διεθνείς σχέσεις, αλλά και στα ζητήματα εσωτερικής διακυβέρνησης σε κάθε χώρα. Ένας αυταρχισμός, που ψαλιδίζει και περιορίζει περαιτέρω τις πολυδιαφημιζόμενες ατομικές ελευθερίες του πολίτη, στοχεύοντας να τον μετατρέψει σε μια άβουλη, μη διαμαρτυρόμενη προσωπικότητα. Οι κομμουνιστές οφείλουν να αντιπαλεύουν αυτές τις πολιτικές και να υπερασπίζονται ακόμα κι’ αυτά τα περιορισμένα δικαιώματα, που παρέχει η ελλειμματική «αστική δημοκρατία» γιατί οι μαρξιστές έλεγαν πάντα ότι όσο πιο εξελιγμένη, «πιο καθαρή» είναι η δημοκρατία, τόσο πιο ανοιχτή, πιο έντονη, πιο αμείλικτη γίνεται η ταξική πάλη, τόσο «πιο καθαρά» εμφανίζεται ο ζυγός του κεφαλαίου

και η δικτατορία της αστικής τάξης (ο.π., τομ. 37, σελ. 496) Είναι ακριβώς μέσα σε τέτοιες δύσκολες και πολλές φορές αντίξοες συνθήκες, που καλούμαστε να καθορίζουμε ενδιάμεσους στρατηγικούς στόχους, αλλά και να προσδιορίζουμε τις ενδιαφερόμενες και πιθανές κοινωνικές και πολιτικές κινητήριες δυνάμεις για την επίτευξη του κάθε συγκεκριμένου ενδιάμεσου στρατηγικού στόχου, η εκπλήρωση του οποίου αναμφίβολα συμβάλλει ή και αποτελεί μέρος ή σταθμό ή και ένα ακόμα κρίκο της πορείας επίτευξης του επιδιωκόμενου τελικού στρατηγικού μας στόχου, που δεν είναι άλλος από την ανατροπή τόσο σε εθνικό, όσο και σε παγκόσμιο επίπεδο της κυριαρχίας της μονοπωλιακής ολιγαρχίας και αντικατάστασης του κράτους και των μηχανισμών του που την υπηρετούν με ένα προλεταριακό κράτος, δυνάμενο να υπερασπίζεται τις κοινωνικές και πολιτικές κατακτήσεις από τις όποιες ανατρεπτικές ενέργειες, αλλά πολύ περισσότερο να οργανώσει και να προωθήσει οικοδόμηση της σοσιαλιστικής κοινωνίας. Ένα άλλο ζήτημα, που απλώς εδώ προσεγγίζουμε ακροθιγώς είναι το ζήτημα που σχετίζεται με την «απονέκρωση» του κράτους. Ένα θέμα, το οποίο έχει βάναυσα διαστρεβλωθεί μέσα στο χρόνο από κάθε λογής αναθεωρητές του μαρξισμού και ουσιαστικά συντηρείται μέχρι και τις μέρες μας. Ο Β.Ι. Λένιν, στηριζόμενος στους συλλογισμούς των θεμελιωτών του μαρξισμού διαμόρφωσε μια τετραγωνισμένη και ολοκληρωμένη θέση, που συνοψίζεται στο ότι: α) το προλεταριάτο, παίρνοντας ή και κατακτώντας την κρατική εξουσία σε προοπτική «καταργεί έτσι το κράτος σαν κράτος», β) λόγος όμως γίνεται για το τσάκισμα από την προλεταριακή επανάσταση της γραφειοκρατικής κρατικής μηχανής, η οποία βρίσκεται στην υπηρεσία της άρχουσας τάξης, γ) η συντριμμένη κρατική μηχανή αντικαθίσταται με μια πιο «ολοκληρωμένη δημοκρατία με πλήρη αιρετότητα και ανακλητότητα όλων των δημόσιων λειτουργών», επομένως η δημοκρατία ήδη έχει μετατραπεί από αστική σε προλεταριακή ή από «κράτος (=ιδιαίτερη δύναμη για την καταπίεση μιας ορισμένης τάξης) σε κάτι που δεν είναι πια καθαυτό κράτος», δ) αυτό το όχι «πια καθαυτό κράτος» είναι απαραίτητο κύρια για δυο βασικούς λόγους που συνίστανται (1) στην συντριβή της όποιας δυναμικής αντίδρασης των ανατραπεισών τάξεων και (2) στην οικοδόμηση της σοσιαλιστικής οικονομίας.

ε) η δε «απονέκρωση» του κράτους αφορά το προλεταριακό κράτος, που έχει ήδη αντικαταστήσει το αστικό μετά που η εργατική τάξη βρέθηκε στην εξουσία.. Επομένως το αστικό κράτος όχι μόνο δεν μπορεί να «απονεκρώνεται», αλλά «κ α τ α ρ γ ε ί τ α ι» γιατί είναι αδύνατη η αντικατάσταση μιας (αστικής) «ιδιαίτερης δύναμης» με μια άλλη (προλεταριακή) «ιδιαίτερη δύναμη», αφού έχουν ακριβώς αντίθετους στόχους. Για την πλήρη κατανόηση της κοινωνικής εξέλιξης πρέπει να αντιλαμβανόμαστε τον μαρξισμό λοιπόν διαλεκτικά ως ενιαίο σύστημα και όχι εκλεκτικά, στηριζόμενοι μόνο στη μια ή στην άλλη πλευρά του όποιου φαινομένου. Όσοι επιμένουν ότι η απονέκρωση έχει σχέση με το υφιστάμενο κράτος, ουσιαστικά αποδέχονται την βαθμιαία δηλαδή κατάργηση του αστικού κράτους ως «όργανο καταστολής», σημαίνει ότι προκρίνουν την σταδιακή μετεξέλιξη του, πράγμα που εκφράζεται με την υποβάθμιση ή ακόμα και με την άρνηση του ρόλου και της σημασίας της κοινωνικής επανάστασης. Όταν δε κάποιοι χύνουν κροκοδείλια δάκρυα για το ότι τάχατες το προλεταριακό κράτος, που εγκαθιδρύθηκε με την νίκη της Οκτωβριανής Επανάστασης, αντί να αρχίσει άμεσα η απονέκρωση του τουναντίον αυτό ενισχυόταν και ενδυνάμωνε, χωρίς να λαμβάνουν υπόψη τις διαμορφωθείσες τότε συνθήκες, θέλουν να πείσουν ότι οι Μπολσεβίκοι απομακρύνθηκαν από τον μαρξισμό. Και αυτό γιατί, σύμφωνα με αυτούς, το σοσιαλιστικό κράτος δεν άρχισε να απονεκρώνεται από την πρώτη μέρα εμφάνισης του. Ξεχνώντας όμως ή και διαγράφοντας την πολύ γνωστή τοποθέτηση του ίδιου του Μαρξ, που έγραφε στην «Κριτική του Προγράμματος της Γκότας», για την οποία κάνει αναφορά και πάλι ο Λένιν στο «Κράτος και Επανάσταση», δηλ. ότι: Ανάμεσα στην καπιταλιστική και κομμουνιστική κοινωνία βρίσκεται η περίοδος της επαναστατικής μετατροπής της πρώτης στη δεύτερη. Και σ’ αυτή την περίοδο αντιστοιχεί μια πολιτική μεταβατική περίοδος, και το κράτος αυτής της περιόδου δεν μπορεί να είναι τίποτε άλλο, παρά η επαναστατική δικτατορία του προλεταριάτου (Κ. Μαρξ, Φ. Ένγκελς, ο.π., τομ. 3, σελ.23) Την ίδια στιγμή όμως η απολυτοποίηση της άλλης θέσης, που αναφέρεται μόνο στην κατάργηση του κράτους, σε τελευταία ανάλυση οδηγοί τους θιασώτες αυτής της μονόπλευρης άποψης να τάσσονται ενάντια σε κάθε είδους κρατικής εξουσίας, να αρνούνται ακόμα και την αναγκαιότητα της «επαναστατικής δικτατορίας του προλεταριάτου», όπως την καθορίζει ο ίδιος ο Μαρξ και κατ’ επέκταση αρνούνται την αναγκαιότητα ύπαρξης πολιτικής οργάνωσης στην κοινωνία, ακόμα και την ύπαρξη πολιτικού κόμματος της εργατικής τάξης. Μια τέτοια τοποθέτηση καταλήγει με μαθηματική ακρίβεια στον αναρχισμό, ο οποίος δεν αντιλαμβάνεται ή και δεν μπορεί να κατανοήσει

τον κοσμοϊστορικό ρόλο, που καλείται να διαδραματίσει η εργατική τάξη. Η προσπάθεια αντιπαράθεσης του «νεαρού» στον «ώριμο» Μαρξ - μια άλλη συνηθισμένη πρακτική από ειδήμονες «μαρξολόγους» - εμπίπτει και πάλι μέσα στα όρια της αναθεώρησης και του «ευνουχισμού» κατά τον Λένιν της επαναστατικής ουσίας του μαρξισμού, αφού καταβάλλεται προσπάθεια εκλεκτικά να ερμηνευτούν και να αντιπαραθέσουν συγκεκριμένες θέσεις των κλασσικών κατά το δοκούν. Το γεγονός όμως παραμένει ένα και συνοψίζοντας τις αναλύσεις του Λένιν καταδεικνύεται ότι: (α) αν στο «Κομμουνιστικό Μανιφέστο» (1848) το ζήτημα του κράτους μπαίνει πολύ αφηρημένα και στις πιο γενικές του έννοιες, τότε στην «18η Μπρυμαίρ του Λουδοβίκου Βοναπάρτη» (1852), αφού ήδη είχε μεσολαβήσει η εμπειρία των επαναστάσεων του 1848-51 στην Ευρώπη, το όλο ζήτημα σχετικά με το κράτος συγκεκριμενοποιείται με ένα ακριβολογημένο συμπέρασμα ότι όλες οι προηγούμενες επαναστάσεις απλώς τελειοποιούσαν την υφιστάμενη κρατική μηχανή, ενώ πρέπει να την σπάσουν, να την τσακίσουν και (β) αν το 1852 δεν είχε τεθεί συγκεκριμένα το ζήτημα με τί μπορεί να αντικατασταθεί η κρατική μηχανή, που καταστρέφεται - ο λόγος έγκειται στο γεγονός ότι δεν υπήρχε ακόμα η όποια εμπειρία - τότε παρατηρείται ότι μετά τις εμπειρίες της Παρισινής Κομμούνας, οι οποίες επιστάμενα αναλύθηκαν από τον Μαρξ στον «Εμφύλιο Πόλεμο στη Γαλλία» (1871), δόθηκαν συγκεκριμένες απαντήσεις στο ερώτημα αυτό. Επομένως ο μαρξισμός ως ζώσα κοσμοθεωρία, στηριζόμενος στη διαλεκτική, αναπτύσσεται και εμπλουτίζεται στη βάση συσσωρευμένων εμπειριών, που καταγράφονται από την αντικειμενική εξέλιξη της κοινωνίας, τα αποτελέσματα – επιτυχίες ή αποτυχίες - της ταξικής πάλης, καθώς επίσης και τις εμπειρίες απότοκο της δημιουργικότητας των ίδιων των λαϊκών μαζών. Το αστικό κράτος στις μέρες μας παρά το γεγονός ότι η ουσία του δεν έχει διαφοροποιηθεί, εντούτοις παρατηρείται ότι εμφανίζει αρκετές βασικές ιδιομορφίες, τις οποίες ένα επαναστατικό κόμμα οφείλει να λαμβάνει σοβαρά υπόψη στη διαμόρφωση της ακολουθούμενης πολιτικής και τακτικής του. Είναι εκτός συζήτησης το γεγονός ότι το αστικό κράτος σήμερα με τους μηχανισμούς του, ενώ εξακολουθεί να αποτελεί την «ιδιαίτερη δύναμη» μέσα στα πλαίσια των καθορισμένων εθνικών συνόρων του, εντούτοις είναι υποχείριο μιας ευρύτερης «ιδιαίτερης δύναμης», που εκφράζει τα συμφέροντα και τις επιδιώξεις πλέον ενός παγκόσμιου συλλογικού ιμπεριαλισμού, που παρά τις χαρακτηριζόμενες εγγενείς αντιθέσεις και αντιπαραθέσεις του,

στοχεύει στη διατήρηση της παγκόσμιας κυριαρχίας του και στην επαναφορά σε «τάξη» και «ευπρέπεια» εκεί και όπου αμφισβητείται η εξουσία του ή τίθενται σε κίνδυνο γεωστρατηγικά συμφέροντα του ή απειλούνται οι όποιες εκμεταλλευόμενες από αυτόν πηγές πρώτων υλών και ενέργειας. Ο μονοπωλιακός καπιταλισμός (ιμπεριαλισμός) – το ανώτερο δηλαδή στάδιο του καπιταλισμού, που ιστορικά εμφανίστηκε στα τέλη του 19ου αιώνα ως αποτέλεσμα της συνεχούς τάσης συγκεντροποίησης κεφαλαίου και παραγωγής, κάτι που κατέδειξε ο Μαρξ στον καιρό του, σήμερα έχει μεταλλαχθεί σ’ ένα παγκοσμιοποιημένο καπιταλισμό, που εκπροσωπείται από μια ολιγομελή παγκόσμια οικονομική ολιγαρχία. Μια ολιγαρχία, που ασκεί την εξουσία και κυριαρχία της με τον καθορισμό κατευθυντήριων γραμμών, επεξεργασμένων σε συλλογικούς θεσμούς - όπως οι Σύνοδοι Κορυφής των διαφόρων G, το ΔΝΤ, η ΕΕ και έχοντας ως εκτελεστέα όργανα τα τοπικά «εθνικά» αστικά κράτη. Οι αντεπαναστατικές ανατροπές στα τέλη του 20ου αιώνα και η διαμορφωθείσα κατάσταση αναμφίβολα δυσκολεύει και τον ταξικό αγώνα και την πάλη για κοινωνική απελευθέρωση. Επειδή όμως η κοινωνική επανάσταση, απόρροια της οποίας θα πρέπει να είναι ακριβώς το τσάκισμα των μηχανισμών του αστικού κράτους, αποτελεί κυρίως πράξη πολιτική και ως τέτοια για να υλοποιηθεί πρέπει να αποκτά ή να στηρίζεται στη μεγάλη πλειοψηφία του λαού, επομένως μια επανάσταση επικρατεί όταν οι λαϊκές μάζες δεν αντιμετωπίζονται γενικά, αόριστα και αφηρημένα, αλλά πρακτικά και συγκεκριμένα κινητοποιούνται, ενεργοποιούνται και συμμετέχουν μαζικά στην πολιτική πάλη και όταν και εφ’ όσον αντικειμενικά διαμορφώνονται μέσα στην κοινωνία τέτοιες κοινωνικοοικονομικές και πολιτικές συνθήκες, τις οποίες ο Λένιν έχει ονομάσει «επαναστατική κατάσταση». Όσο και να μιλούμε ενάντια στον ιμπεριαλισμό, όσο και να συνθηματολογούμε ενάντια στη μισητή αστική τάξη, την καπιταλιστική εκμετάλλευση, το αυταρχικό αστικό κράτος και τους κατασταλτικούς μηχανισμούς του από την στιγμή όμως που τους ανέχεται μια πλειοψηφία, η οποία για οποιουσδήποτε λόγους προτιμά να τους στηρίζει, είτε να τους ανέχεται ή ακόμα και να βολεύεται παρά να τους αντιπαλεύει, άλλο τόσο η αστική τάξη έχει την ευχέρεια να διαιωνίζει και την κυριαρχία της και να εμβαθύνει περαιτέρω την εκμετάλλευση της εργασίας των μισθωτών και όλων των άλλων εργαζομένων. Πώς απαγκιστρώνουμε ευρύτερα στρώματα του πληθυσμού από την χειραγώγηση και την επιρροή του αυταρχικού αστικού κατεστημένου και της αστικής προπαγάνδας, που υποβοηθούνται ή και αλληλοσυμπληρώνονται από μεσοβέζικες, αναθεωρητικές, οπορτουνιστικές, ακόμα και δογματικές

εξωπραγματικές αντιλήψεις και θέσεις είναι το ζήτημα, που αντιμετωπίζει σήμερα η Αριστερά παγκόσμια, αντιλαμβανόμενη φυσικά και τις άνισες αντικειμενικές και υποκειμενικές συνθήκες, που έχουν διαμορφωθεί στις μέρες μας και όχι μόνο οφείλει, αλλά και πρέπει να αντιπαλέψει. Οι πλούσιες παρακαταθήκες του Β.Ι. Λένιν, τα 150 χρόνια από την γέννηση του οποίου τιμούμε φέτος, αλλά και η πρακτική πολιτική του δράση αποτελούν πυξίδα καθοδήγησης και σημείο αναφοράς τόσο για την κατανόηση κοινωνικών εξελίξεων, όσο και για τη χάραξη εναλλακτικής πολιτικής και τήρηση ευέλικτης τακτικής για την επίτευξη του στρατηγικού μας στόχου.

Νέος Δημοκράτης, Τεύχος 122, σσ. 87-94, 2020

Jeronimo de SOUSA Γενικός Γραμματέας της Κ.Ε. του Πορτογαλικού Κ. Κ.

Ακολουθώντας τα βήματα του Λένιν

Σήμερα, 22 Απριλίου, συμπληρώνονται 150 χρόνια από την γέννηση του Βλαντιμίρ Ιλίτς Λένιν, του λαμπρού συνεχιστή των Μαρξ και Ένγκελς, μιας ηγετικής προσωπικότητας του εργατικού και κομμουνιστικού κινήματος, αλλά και της σύγχρονης παγκόσμιας ιστορίας, ηγέτης της πρώτης νικηφόρας προλεταριακής επανάστασης και ιδρυτής του πρώτου σοσιαλιστικού κράτους - της Ένωσης Σοβιετικών Σοσιαλιστικών Δημοκρατιών - ΕΣΣΔ. Η κατάσταση, που περνούμε στη χώρα μας εξαιτίας της εξάπλωσης της πανδημίας του κορονοϊού μας έχει εμποδίσει, και εξακολουθεί να μας εμποδίζει, να υλοποιήσουμε το πρόγραμμα πρωτοβουλιών, με τις οποίες το Πορτογαλικό ΚΚ σκόπευε να τιμήσει την 150ην επέτειο της γέννησής του, την επαναστατική του κληρονομιά και την επικαιρότητα του τεράστιου και εξαιρετικά πολύτιμου έργου του. Μπορεί να μας εμποδίζει να γιορτάσουμε αυτήν την μέρα, αλλά ιδιαίτερα υπογραμμίζουμε ότι η εξαίρετη φυσιογνωμία του Λένιν, ενός μεγάλου πνευματικού ανθρώπου, φιλόσοφου, οικονομολόγου και πολιτικού ηγέτη παγκόσμιας εμβέλειας, μας καλεί και μας υποχρεώνει να συνεχίσουμε τον αγώνα για μια κοινωνία απαλλαγμένη από την εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο. Όπως επεσήμανε ο ιστορικός ηγέτης του Πορτογαλικού ΚΚ Αλβάρο Κουνιάλ, εμείς οι Πορτογάλοι κομμουνιστές οφείλουμε πολλά στον Λένιν, όπως και οι κομμουνιστές και οι εργαζόμενοι ολόκληρου του κόσμο.

Του οφείλουμε όχι μόνο την εμπειρία του έργου του στην καθοδήγηση εκεινού του πρωτοποριακού γεγονότος στην ιστορία της ανθρωπότητας, της Οκτωβριανής Επανάστασης, που με τα ιστορικά πολιτικά, οικονομικά, κοινωνικά, πολιτιστικά και πολιτισμικά επιτεύγματά της, εγκαινίασε μια νέα ιστορική εποχή - την μετάβαση από τον καπιταλισμό στον σοσιαλισμό. Του οφείλουμε το γεγονός ότι αυτή η πρωτοποριακή πράξη ενέπνευσε, ώθησε και ενθάρρυνε τον αγώνα των εργατών σε όλο τον κόσμο, που ανάγκασε τον καπιταλισμό να αναγνωρίσει και να κατοχυρώσει νομικά θεμελιώδη κοινωνικά και πολιτικά δικαιώματα. Του οφείλουμε την αποφασιστική επιρροή των ιδεών και της δράσης του στις κορυφαίες επαναστατικές εξελίξεις της εποχής μας - στην εποχή των μεγάλων απελευθερωτικών αγώνων των λαών, που ήταν υποταγμένοι στις αποικιοκρατικές αυτοκρατορίες. Στον Λένιν οφείλουμε την σταθερή πυξίδα για την καθοδήγηση της δράσης μας ως ένα πατριωτικό και διεθνιστικό Κόμμα. Στον Λένιν χρωστάμε τη δημιουργία του προλεταριακού Κόμματος νέου τύπου και την ίδρυση της Κομμουνιστικής Διεθνούς. Το Πορτογαλικό ΚΚ είναι περήφανο για αυτό το λενινιστικό κόμμα, τα χαρακτηριστικά του οποίου πήρε από τα πρώτα του βήματα, κάτι που του επέτρεψε να αντέξει στις πιο δύσκολες συνθήκες, να αντιμετωπίσει τις μεγάλες κακουχίες, που υπήρξαν στα σχεδόν 100 χρόνια ύπαρξής του. Αντλώντας έμπνευση από τον Λενινισμό, το ΠΚΚ συνδέθηκε στενά με την εργατική τάξη και τις λαϊκές μάζες, έγινε ένας πιστός ερμηνευτής των αισθημάτων και προσδοκιών τους και η κινητήρια δύναμη στους θεμελιώδεις αγώνες τους. Εμπνεόμενο από τον Λενινισμό, το Πορτογαλικό ΚΚ καθιερώθηκε ως ένα μεγάλο εθνικό Κόμμα, το κόμμα της εργατικής τάξης και όλων των εργαζομένων, το κόμμα της ελευθερίας, της δημοκρατίας και του σοσιαλισμού. Η συμβολή του Λένιν στην ανάπτυξη του Μαρξισμού στην εποχή του ιμπεριαλισμού, ιδιαίτερα όμως οι αναλύσεις του για τη μετάβαση του καπιταλισμού σε μια νέα φάση, τη μονοπωλιακή φάση και στο στάδιο του ιμπεριαλισμού, για τα ζητήματα του κράτους, καθώς και για τις φάσεις και τα στάδια της επαναστατικής διαδικασίας είναι ακόμα εξαιρετικά επίκαιρες. Η εξέλιξη της κρίσης του καπιταλισμού επιβεβαιώνει τις θεμελιώδεις θέσεις του Λένιν για τους νόμους, που διέπουν τον καπιταλισμό σε αυτήν την ιμπεριαλιστική του φάση. Υπογραμμίζουν την τάση προς την

χρηματοπιστωτικοποιήση της οικονομίας, η οποία κατευθύνει το κεφάλαιο στην κερδοσκοπία σε βάρος της παραγωγικής επένδυσης, στον νόμο της άνισης ανάπτυξης, στην τάση προς τη στασιμότητα, που αντικατοπτρίζεται στη μείωση των ρυθμών αύξησης του ΑΕΠ στις κύριες καπιταλιστικές χώρες. Ανίκανος να υπερβεί τις ανεπίλυτες αντιφάσεις του, από την αρχή η αντίθεση μεταξύ κεφαλαίου και εργασίας και ο μόνιμος αγώνας γύρω από το ποσοστό της υπεραξίας, αχόρταγος στην απληστία για την ιδιοποίηση και συσσώρευση του κεφαλαίου χωρίς όρια, ο καπιταλισμός συνδυάζει την καταπιεστική του φύση με ολοένα νέες και πιο περίπλοκες μορφές εκμετάλλευσης της εργασίας και την λεηλασία των πρώτων υλών και των φυσικών πόρων του πλανήτη, που έχουν οξυνθεί εξαιτίας των διαδικασιών της καπιταλιστικής παγκοσμιοποίησης και της χρηματοπιστωτικοποίησης της οικονομίας. Πρόκειται για διαδικασίες, που ευδοκιμούν και επιβεβαιώνονται σε πολιτικό επίπεδο στην σκιά της στρατηγικής συνεργασίας μεταξύ των πιο αντιδραστικών, συντηρητικών δυνάμεων και της σοσιαλδημοκρατίας και με το Κράτος να αναλαμβάνει τον ρόλο του προωθητή του ιδιωτικού κεφαλαίου, εμπορευματοποιώντας όλους τους χώρους και τομείς της οικονομικής και κοινωνικής ζωής. Οι συνέπειές αυτών των διαδικασιών είναι η όξυνση της εκμετάλλευσης, η αύξηση της ανεργίας, οι επισφαλείς όροι εργασίας, η αύξηση των κοινωνικών αδικιών και ανισοτήτων, η επίθεση στα κοινωνικά και εργασιακά δικαιώματα, ο περιορισμός των δημοκρατικών δικαιωμάτων και οι στρατιωτικές συγκρούσεις. Σήμερα, ενάμιση χιλιάδα μεγάλες πολυεθνικές εταιρείες ελέγχουν πάνω από το 60% της παγκόσμιας οικονομίας, ενώ 26 πολυεκατομμυριούχοι κατέχουν πλούτο ίσο με εκείνο του φτωχότερου μισού του παγκόσμιου πληθυσμού – περίπου 3,8 δισεκατομμύρια άνθρωποι. Η απάνθρωπη φύση του ιμπεριαλισμού φαίνεται ξεκάθαρα στην δράση του στο πλαίσιο της εμφάνισης της παγκόσμιας επιδημίας, εμμένοντας και εντείνοντας αποκλεισμούς και ενισχύοντας τις παράνομες κυρώσεις κατά λαών και χωρών. Ο κόσμος άλλαξε πάρα πολύ στον τελευταίο ενάμιση αιώνα, δεν έχει αλλάξει όμως ο εκμεταλλευτικός χαρακτήρας του καπιταλισμού, ο οποίος γίνεται όλο και περισσότερο μια «οικονομία των εισοδηματιών» (rentier), παρασιτικός και παρακμιακός. Ο καπιταλισμός δεν είναι το «τέλος της ιστορίας». Η επαναστατική υπέρβαση των εγγενών αντιφάσεών του είναι απαίτηση της κοινωνικής ανάπτυξης.

Σε μόνιμη σύγκρουση με τις ανάγκες, τα συμφέροντα και τις προσδοκίες των εργαζομένων και των λαών, η υπέρβαση του καπιταλισμού προβάλλει με αυξανόμενη οξύτητα και μέσω διαφορετικών δρόμων και σταδίων, ως ο στόχος του αγώνα των εργαζομένων και των λαών για την προοπτική και την δημιουργία προϋποθέσεων για ένα μέλλον, που είναι άρρηκτα συνδεδεμένο με την πλήρη απελευθέρωση και χειραφέτηση του ανθρώπου. Ο σοσιαλισμός εξακολουθεί να παραμένει με την πλήρη δυνατότητα για την υλοποίηση του στον ορίζοντα του αγώνα των εργαζομένων και λαών. Παραμένει εφικτός επειδή ο καπιταλισμός δεν έχει λύσεις στα δημιουργούμενα προβλήματα του σύγχρονου κόσμου. Η επικαιρότητα του σοσιαλισμού και η αναγκαιότητα του ως λύση στα προβλήματα των λαών απαιτεί όπως ληφθούν υπόψη μια μεγάλη ποικιλομορφία λύσεων, σταδίων και φάσεων του επαναστατικού αγώνα. Δεν υπάρχει ούτε «μοντέλο» επαναστάσεων, ούτε «μοντέλα» σοσιαλισμού, όπως υποστήριζε πάντα το ΠΚΚ και τόνιζε στον καιρό του ακόμα ο ίδιος ο Λένιν. Στις συνθήκες της Πορτογαλίας, η σοσιαλιστική κοινωνία, που προβάλει το ΠΚΚ στο λαό μας, περνάει μέσα από το στάδιο, που έχουμε χαρακτηρίσει ως μια Προηγμένη Δημοκρατία, η οποία και αποτελεί συστατικό μέρος του αγώνα για τον σοσιαλισμό. Είμαστε βαθιά πεπεισμένοι ότι ο σοσιαλισμός παραμένει μια πραγματική δυνατότητα και η εναλλακτική λύση στον καπιταλισμό. Παραμένει η πιο σταθερή προοπτική για την εξέλιξη της Ανθρωπότητας και καθώς γιορτάζουμε τη ζωή και το έργο του Λένιν αυτή την ημέρα διαβεβαιώνουμε ότι συνεχίζουμε και τον αγώνα μας. Σήμερα, 150 χρόνια από την γέννηση του Λένιν, επιβεβαιώνουμε για μια ακόμα φορά την αφοσίωση του Πορτογαλικού ΚΚ στο κομμουνιστικό εγχείρημα. Ένα εγχείρημα, που το ΠΚΚ θα κάνει ό, τι μπορεί για να γίνει πράξη, εκπληρώνοντας τις εθνικές και διεθνείς του ευθύνες για ελευθερία, δημοκρατία, κοινωνική πρόοδο και σοσιαλισμό. Ναι, ήμασταν, είμαστε και θα συνεχίσουμε να είμαστε Κομμουνιστές, ακολουθώντας τα βήματα του Λένιν!

ΑΦΙΕΡΩΜΑ

75 ΧΡΟΝΙΑ ΑΝΤΙΦΑΣΙΣΤΙΚΗΣ ΝΙΚΗΣ 9 ΜΑΪΟΥ 1945

Νέος Δημοκράτης, Τεύχος 122, σσ. 91-93, 2020

75 ΧΡΟΝΙΑ ΑΝΤΙΦΑΣΙΣΤΙΚΗΣ ΝΙΚΗΣ Το ΑΚΕΛ και ολόκληρο το Λαϊκό Κίνημα με μια σεμνή τελετή εν μέσω πανδημίας και περιοριστικών μέτρων τίμησε την 75ην επέτειο της Αντιφασιστικής ΝΙΚΗΣ των λαών, καταθέτοντας στεφάνια στο μνημείο πεσόντων κύπριων πολεμιστών σε διάφορα μέτωπα του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Στο σύντομο χαιρετισμό του ο Γενικός Γραμματέας της Κ.Ε. του ΑΚΕΛ συν. Άντρος Κυπριανού ανέφερε: Καταθέτουμε σήμερα συμβολικό στεφάνι τιμής στους ήρωες της Κύπρου, του κόσμου, της Ανθρωπότητας που ρίχτηκαν στη μάχη ενάντια στο τέρας του χιτλεροφασισμού. 75 χρόνια μετά την 9η του Μάη 1945 – τη μέρα, που σφράγισε τη νίκη του λαών του κόσμου επί του χιτλεροφασισμού και το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου – η μέρα αυτή αποτελεί ορόσημο στην ιστορία της ανθρωπότητας. Οικουμενικό και πανανθρώπινο ορόσημο νίκης της ελευθερίας και της δημοκρατίας. Το χειρότερο ιδεολόγημα, που γέννησε ποτέ ανθρώπινος νους, το μίσος, που έσπειραν τα καθεστώτα του Χίτλερ και του Μουσολίνι και όσοι έσκυψαν το κεφάλι και τους ακολούθησαν, γέννησαν τα εκατομμύρια θύματα του φασισμού. Το Ολοκαύτωμα και τα στρατόπεδα συγκέντρωσης. Τις φρικαλεότητες των ναζί και των συμμάχων τους σε χώρες που κατέκτησαν. Τις

μαζικές σφαγές και εκτελέσεις. Τους νεκρούς της πείνας και της εξαθλίωσης. Η υπόμνηση μας είναι χρέος μνήμης του παρελθόντος. Είναι πάνω από όλα συνείδηση για το σήμερα και το αύριο. Συνείδηση δημοκρατική και αντιφασιστική. Συνείδηση ότι η ανθρωπότητα δεν πρέπει να επιτρέψει ποτέ ξανά στον φασισμό να σηκώσει κεφάλι. Σήμερα τιμούμε με σεβασμό και ευγνωμοσύνη τη γενιά εκείνη, που διέσωσε τον ανθρώπινο πολιτισμό από τη βαρβαρότητα. Τιμούμε όλους όσοι πολέμησαν στα πεδία των μαχών απέναντι στον φασιστικό άξονα. Στην Ευρώπη, στην Βόρεια Αφρική, στην Ασία, στον Ειρηνικό. Τιμούμε την πρωταγωνιστική συμβολή της Σοβιετικής Ένωσης στην Αντιφασιστική Νίκη. Τον Κόκκινο Στρατό, που στις μάχες του Λένινγκραντ, του Στάλινγκραντ, του Κουρσκ άλλαξε τον ρου του πολέμου και κυνήγησε τις ορδές του Χίτλερ μέχρι το Βερολίνο. Τιμούμε τους δημοκράτες αντιφασίστες και όλους τους αγωνιστές στα κινήματα της Αντίστασης σε όλη την Ευρώπη. Τιμούμε τους νεκρούς από τις σφαγές στο Δίστομο, στα Καλάβρυτα, στην Καισαριανή, στην Κοκκινιά και τόσους άλλους τόπους μαρτυρίου από τη ναζιστική κατοχή. Ιδιαίτερο φόρο τιμής αποτίνουμε στους Κύπριους εθελοντές, που ντύθηκαν στο χακί και πολέμησαν τον φασισμό. Ανάμεσα τους και εκατοντάδες ΑΚΕΛιστές, που ανταποκρίθηκαν στην ιστορική έκκληση του Κόμματος τον Ιούνη του 1943. Οι Ελληνοκύπριοι και Τουρκοκύπριοι πεσόντες του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, που είναι θαμμένοι σε κοιμητήρια σε όλη την Ευρώπη είναι αδιάψευστοι μάρτυρες της συμβολής της πατρίδας μας στη μεγάλη νίκη των Λαών. Μια σελίδα της Ιστορίας μας, την οποία πρέπει να διδάσκονται και να γνωρίζουν όλοι οι Κύπριοι. Σελίδα της Ιστορίας, για την οποία αξίζει να είμαστε περήφανοι. Δυστυχώς η σημασία, που της αποδίδεται από την Πολιτεία δεν είναι ανάλογη. Την ίδια ώρα όμως, η 9η του Μάη κρούει τον κώδωνα του κινδύνου για τη σημερινή έξαρση της φασιστικής ακροδεξιάς στην Ευρώπη και στον κόσμο. Ο νεοφασισμός βρίσκεται σε έξαρση σήμερα γιατί πατά πάνω στην απόγνωση, που αφήνει πίσω της η κρίση, η λιτότητα, οι ανισότητες, η εκμετάλλευση, το ίδιο το σύστημα. Πατά πάνω στα μισάνθρωπα ιδεολογήματα του ρατσισμού και της ξενοφοβίας και στην απόπειρα να ξαναγραφτεί η Ιστορία για να εξισωθεί ο κομμουνισμός με τον φασισμό. Μια εξίσωση ανιστόρητη και αβάσιμη, που μόνο στόχο έχει να εξυπηρετήσει πολιτικές σκοπιμότητες, να αθωώσει ενόχους και να ενοχοποιήσει αθώους.

Αυτή η εξίσωση είναι η χειρότερη προσβολή στα εκατομμύρια νεκρών του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, στην Ιστορία και στον πολιτισμό μας. Είναι κίνδυνος για την ειρήνη, για τις δημοκρατικές ελευθερίες και τα ανθρώπινα δικαιώματα, για τις κοινωνικές και εργατικές κατακτήσεις. Σήμερα λοιπόν, το ΑΚΕΛ και το Λαϊκό Κίνημα ενώνουμε την φωνή μας με όλους και όλες, στον τόπο μας και στον κόσμο, που τιμούν την 9η του Μάη με ένα μήνυμα: ΠΟΤΕ ΠΙΑ ΦΑΣΙΣΜΟΣ.

75 χρόνια από τη Νίκη της ανθρωπότητας επί του φασισμού

Αιώνια ευγνωμοσύνη σε όσους έσωσαν την ανθρωπότητα Ανακοίνωση του ΑΚΕΛ Το ΑΚΕΛ τιμά την 75η επέτειο της Αντιφασιστικής Νίκης με την οποία τερματίστηκε ο Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος και συνετρίβη το τέρας του χιτλεροφασισμού. Οι λαοί του κόσμου οφείλουν αιώνια ευγνωμοσύνη σε όσους πολέμησαν στα πεδία των μαχών ενάντια στον φασιστικό άξονα, στους δημοκράτες και αντιφασίστες που αγωνίστηκαν στα κινήματα της Αντίστασης, στους λαούς που αναμετρήθηκαν με την ξένη κατοχή. Τιμούμε τους χιλιάδες Κύπριους, Ελληνοκύπριους και Τουρκοκύπριους, που πολέμησαν -και δεκάδες εκατομμύρια έδωσαν τη ζωή τους- στην κοσμοϊστορική αναμέτρηση για να επικρατήσει η ελευθερία, η δημοκρατία, η ειρήνη. Για το ΑΚΕΛ -που με την ιδρυτική του διακήρυξη το 1941 αυτοπροσδιορίστηκε ως κόμμα «Δημοκρατικό, Αντιφασιστικό, Aντιχιτλερικό»αποτελεί τίτλο τιμής η απόφαση της Κ.Ε. του Κόμματος της 16ης Ιουνίου 1943 με την οποία εκατοντάδες ΑΚΕΛιστές εντάχθηκαν εθελοντικά στο στρατό και πολέμησαν τον φασισμό.

Yποκλινόμαστε στη συμβολή κάθε ανθρώπου και κάθε λαού στην τιτάνια νίκη της ανθρωπότητας. Αναγνωρίζουμε ταυτόχρονα ότι η Σοβιετική Ένωση, με δεκάδες εκατομμύρια νεκρούς και τραυματίες, είχε την καθοριστική και αποφασιστική συμβολή στη Νίκη. Στις μάχες της Μόσχας, του Λένινγκραντ, του Στάλινγκραντ κρίθηκε η έκβαση του πολέμου και ο θρίαμβος της ανθρωπότητας επί της βαρβαρότητας. Αυτές οι ιστορικές αλήθειες δεν ανατρέπονται όσο μελάνι κι αν σπαταλήσει ο σύγχρονος αντικομμουνισμός, που ξαναγράφει την Ιστορία στα μέτρα της ακροδεξιάς και των απολογητών του φασισμού. Σήμερα η ανθρωπότητα θυμάται τις πιο μαύρες σελίδες της ιστορίας της. Το Ολοκαύτωμα και τα στρατόπεδα συγκέντρωσης. Τις φρικαλεότητες του φασιστικού άξονα στις χώρες που κατέκτησε. Τα μαρτύρια που πέρασε ο αδελφός ελληνικός λαός στα χρόνια της γερμανικής κατοχής. Την εγκληματική φύση της φασιστικής ιδεολογίας που θέλει να ιεραρχήσει τους ανθρώπους, τα έθνη και τους λαούς. Τιμούμε τα θύματα με τον όρκο ΠΟΤΕ ΠΙΑ ΦΑΣΙΣΜΟΣ. με αγώνα ενάντια σε αυτούς, που και στη χώρα μας αυτοαποκαλούνται «σπορά των ηττημένων του 1945», ενάντια στο ρατσισμό και την ακροδεξιά, που στην Ευρώπη και στον κόσμο απειλούν ξανά τις δημοκρατικές ελευθερίες και τα ανθρώπινα δικαιώματα, τις κατακτήσεις των εργαζομένων, την ειρήνη και την αλληλεγγύη, ενάντια στο φασισμό, τον πόλεμο και το σύστημα που τους γεννά. Η κόκκινη σημαία με το σφυροδρέπανο στο Ράιχσταγκ θα μείνει στην ανθρώπινη Ιστορία ως διαρκής υπενθύμιση ότι οι λαοί έχουν και το δίκαιο, έχουν και την δύναμη να το κερδίζουν.

Η Κ.Ε. του ΑΚΕΛ 08/05/2020

Νέος Δημοκράτης, Τεύχος 122, σσ. 95-104, 2020

Erik HÖΗΝ

Επικεφαλής της Επιτροπής Ιστορίας της Κ.Ε. του Γερμανικού Κ.Κ.

Παραχαράκτες στην υπηρεσία της επερχόμενης επιθετικότητας

«Η ηθική εξίσωση του ρωσικού κομμουνισμού με το ναζισμό λόγω αυταρχισμού, είναι στην καλύτερη περίπτωση επιφανειακή, στην χειρότερη δε, είναι φασισμός. Όποιος επιμένει σε αυτή την εξίσωση δεν μπορεί να ονομάζεται δημοκράτης. Στην πραγματικότητα είναι ήδη φασίστας στην ψυχή, παρόλο που μπορεί να πολεμά τον φασισμό για το θεαθήναι. Σίγουρα όμως πολεμά τον κομμουνισμό με όλο του το μίσος». Thomas Mann (Νόμπελ λογοτεχνίας, αστός Δημοκράτης και Αντιφασίστας)

Ο ιστορικός Leo Schwarz σημείωνε πρόσφατα, πως η ιστορία είναι «πάνω από όλα μια επιστήμη που υπηρετεί την πολιτική»1. Αυτή η θέση επιβεβαιώνεται με τον καλύτερο τρόπο μέσα από το «Ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου της 19ης Σεπτεμβρίου 2019 σχετικά με τη σημασία της ευρωπαϊκής μνήμης για το μέλλον της Ευρώπης»2. Παρόλο τον πομπώδη τίτλο του, το ψήφισμα μάλλον δείχνει μια ιστορική ασυνειδησία, που πρέπει να μας ανησυχήσει σοβαρά.

1 Junge Welt, Nr. 246, 23.10.2019, σελ. 12. 2 https://www.europarl.europa.eu/doceo/document/TA-9-2019-0021_EL.html.

Σημείο εκκίνησης του είναι το γερμανο-σοβιετικό Σύμφωνο μη-επίθεσης, που υπογράφηκε στις 23.Αυγούστου 1939. Υπενθυμίζεται πως ήδη από τις 23 Αυγούστου 2008 καθιερώθηκε «Ευρωπαϊκή μέρα ανάμνησης των θυμάτων του Σταλινισμού και του Εθνικοσοσιαλισμού». Πέραν όμως αυτού, η επανακαταδίκη λοιπόν του Συμφώνου μέσα από το εν λόγω ψήφισμα υπονοεί πως οι δύο χώρες έστρωσαν το χαλί για τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. Μάλιστα προχωρά τόσο, ώστε να διατείνεται πως ο Δεύτερος Παγκόσμιος είναι η άμεση συνέπεια του Συμφώνου Στάλιν-Χίτλερ. Τα κράτημέλη της Ε.Ε. καλούνται «να επικρίνουν με σαφήνεια και βάσει αρχών τα εγκλήματα και τις επιθετικές ενέργειες, που διέπραξαν τα ολοκληρωτικά κομμουνιστικά καθεστώτα και το ναζιστικό καθεστώς». Και βεβαίως απαιτεί την ανάλογη αλλαγή των σχολικών βιβλίων ιστορίας στα κράτη- μέλη. Δεν λείπει φυσικά και η επιθετικότητα προς τα μνημεία, αφού «σε ορισμένα κράτη μέλη, η συνεχιζόμενη παρουσία σε δημόσιους χώρους μνημείων και σημείων μνήμης (πάρκα, πλατείες, οδοί κ.λπ.) που εξυμνούν ολοκληρωτικά καθεστώτα, ανοίγει τον δρόμο για τη διαστρέβλωση των ιστορικών γεγονότων ως προς τις συνέπειες του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου και για την επέκταση του ολοκληρωτικού πολιτικού συστήματος». Μετά το ψήφισμα αναφέρεται και στο σήμερα: Η Ρωσία δεν θα αποτελέσει μια δημοκρατική χώρα όσο «η κυβέρνηση, η πολιτική ελίτ και η πολιτική προπαγάνδα συνεχίζουν να ξεπλένουν τα κομμουνιστικά εγκλήματα και να εξυμνούν το σοβιετικό ολοκληρωτικό καθεστώς». Καλεί «ως εκ τούτου τη ρωσική κοινωνία να συμβιβαστεί με το τραγικό παρελθόν της». Μάλιστα οι κατηγορίες για παραχάραξη της ιστορίας, που προσάπτονται στη ρωσική κυβέρνηση αξιολογούνται ως «ένα επικίνδυνο στοιχείο του πολέμου ενημέρωσης, που έχει κηρυχθεί κατά της δημοκρατικής Ευρώπης, με στόχο την διαίρεση της Ευρώπης». Το ψήφισμα προειδοποιεί εδώ για αποφασιστική αντίσταση. Δεν πρόκειται για τίποτα λιγότερο από «την οικοδόμηση της ευρωπαϊκής ανθεκτικότητας απέναντι στις σύγχρονες εξωτερικές απειλές». Με τί έχουμε να κάνουμε εδώ; Κατ’ αρχή εντύπωση προκαλεί το ιμπεριαλιστικόξεδιάντροπο ύφος με το οποίο θεωρούν κάποιοι ότι μπορούν να προστάζουν την Ρωσική Ομοσπονδία πώς να αναλύσει την ιστορία της χώρας της. Επιπλέον, το γερμανο-σοβιετικό Σύμφωνο μη επίθεσης αναλύεται εδώ με τρόπο που είναι πλέον χαρακτηριστικός στην αστική ιστοριογραφία όταν αφορά τον υπαρκτό σοσιαλισμό στην Ανατολική Ευρώπη. Απομονώνεται από το ιστορικό του πλαίσιο και τις συγκεκριμένες περιστάσεις που οδήγησαν εκεί και μετατρέπεται σε σύγχρονο πολιτικό όπλο. Στη συγκεκριμένη περίπτωση χρησιμοποιείται για να εξισωθεί ο φασισμός στην Ευρώπη του 20ου αιώνα με τον σοσιαλισμό στη Σοβιετική Ένωση. Οι δύο πλευρές παρουσιάζονται ως το ίδιο επιθετικές και εγκληματικές και τελικά ως συγγενικές. Ακολουθεί μια ανάλυση στο ερώτημα κατά πόσο υπάρχει όντως μια τέτοια συγγένεια στο συγκεκριμένο ιστορικό γεγονός ή κατά πόσο είναι άλλου είδους συνεργασίες και συμπάθειες. που έπαιξαν ρόλο στην έναρξη και την

εξέλιξη του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου. Όποιος νομίζει πως το 1939 ο Στάλιν και ο Χίτλερ ερωτεύτηκαν ξαφνικά και αποφάσισαν να συνωμοτήσουν για την έκρηξη του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου, του προτείνουμε να μελετήσει καλύτερα την εξέλιξη των διεθνών σχέσεων στην Ευρώπη από το 1933 και μετά. Η εξωτερική πολιτική του NSDAP (Εθνικοσοσιαλιστικό Γερμανικό Εργατικό Κόμμα – δηλαδή το κόμμα του Χίτλερ) πρόσβλεπε από την αρχή στην αναθεώρηση της Συνθήκης των Βερσαλλιών και την επιστροφή της Γερμανίας ως υπερδύναμης, κάτι που έχασε το 1918. Ξεχωρίζει μάλιστα η ένταση με την οποία υπογραμμιζόταν σε αυτό το πλαίσιο η προτεραιότητα της δήθεν ανάγκης για κατάκτηση «ζωτικού χώρου» (Lebensraum) στα ανατολικά. Μήπως η ΕΣΣΔ έδειξε οποιοδήποτε δείγμα τέτοιας επιθετικότητας στην εξωτερική της πολιτική; Στις αρχές του 1930 η ΕΣΣΔ επιδόθηκε με μεγάλες θυσίες στην μαζική εκβιομηχάνιση της χώρας για να ξεπεράσει την οπισθοδρόμηση, την οποία είχε κληρονομήσει από την εποχή των τσάρων. Η τεράστια μετάλλαξη που έφερε η κολεκτιβοποίηση στην αγροτική οικονομία οδήγησε σε πολλές περιοχές της χώρας σε καταστάσεις που θύμιζαν εμφύλιο πόλεμο. Ο μαρξιστής φιλόσοφος Domenico Losurdo αναφερόταν σε αυτή την κατάσταση με τον όρο «δεύτερη επανάσταση»3. Αυτή η βίαιη μετάλλαξη από την υπανάπτυξη στη βιομηχανοποίηση έλαβε χώρα χωρίς τη βοήθεια φίλων χωρών. Πολύ περισσότερο, έλαβε χώρα σε ένα διεθνές περιβάλλον που εναντιώνονταν στην ΕΣΣΔ. Αμέσως μετά την Οκτωβριανή Επανάσταση οι δυτικές «Δημοκρατίες» είχαν στείλει στρατεύματα στην καταστραμμένη από τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο χώρα για να υποστηρίξουν την αντεπαναστατική τρομοκρατία των Λευκοφρουρών. Στις αρχές του 1920 η αντεπανάσταση είχε νικηθεί, αλλά με ένα τεράστιο τίμημα. Η αναστύλωση της χώρας έπρεπε να ξεκινήσει εν μέσω του θανάτου και της καταστροφής. Θα μπορούσε οποιαδήποτε χώρα μετά την εμπειρία ενός παγκοσμίου πολέμου, ενός εμφυλίου και ενός παρεμβατικού πολέμου στα εδάφη της να ενδιαφέρεται για νέους πολέμους; Τί θα κέρδιζε περισσότερο από την καταστροφή όλων αυτών, που με τόση θυσία στήθηκαν; Ο αστός Γερμανός ιστορικός Manfred Hildemeier, ο οποίος ανέλυσε σε πολλές μελέτες του την ιστορία της ΕΣΣΔ, αναφέρει για την εξωτερική πολιτική της Σοβιετικής Δύναμης: «(...) η εξωτερική πολιτική του Στάλιν, όπως και του Λένιν πιο πριν, είχε ως αφετηρία, πως η μητέρα πατρίδα του Σοσιαλισμού περιτριγυριζόταν από εχθρούς. (...) Η ΕΣΣΔ το καλύτερο που είχε να κάνει ήταν να κρατηθεί μακριά από οποιαδήποτε πολεμική εχθροπραξία. (...) Ο Στάλιν ήθελε να αποφύγει μόνο ένα πράγμα: την εμπλοκή σε πόλεμο. Κάποιος πρέπει να υποθέσει πως ο Στάλιν μέσω της βιομηχανοποίησης ήθελε να φέρει τη χώρα του σε ένα τέτοιο σημείο όπου θα μπορούσε να κερδίσει την βέβαιη τελική μάχη ενάντια στον καπιταλισμό. 3 D. Losurdo, Stalin. Geschichte und Kritik einer schwarzen Legende, PapyRossa Verlag, Köln, 2012, S. 113.

Λόγω της όλο και πιο τεταμένης διεθνούς κατάστασης άρχισε από το 1937 να δίνει περισσότερους ανθρώπινους και υλικούς πόρους στη δημιουργία στρατού. Την ίδια ώρα όμως, μετρώντας τις δυνάμεις του ανάβαλλε όσο μπορούσε περισσότερο τη στιγμή της μάχης.»4 Ο Hildermeier, ιστορικός χωρίς οποιεσδήποτε συμπάθειες για τον κομμουνισμό, βλέπει επίσης μια αμυντική κατεύθυνση στις διεθνείς σχέσεις της ΕΣΣΔ - εκ διαμέτρου αντίθετη με την ρεβανσιστική κατεύθυνση της γερμανικής εξωτερικής πολιτικής από το 1933 και μετά. Ο γνωστός βιογράφος του Στάλιν, Isaak Deutscher, ο οποίος διαγράφηκε το 1932 από το ΚΚ Πολωνίας ως αντιφρονούντας ενάντια στην σοβιετική ηγεσία, παρόλη τη δριμεία κριτική που ασκούσε στον ΓΓ (του ΚΚΣΕ) διαβεβαίωνε: «Όμως όπως και να είναι τα πράματα, είναι δικαιολογημένη η εντύπωση, πως ο Στάλιν μεταξύ 1935 και 1937, αλλά και αργότερα, ήθελε ειλικρινά και σοβαρά να δημιουργήσει μια Συνεργασία ενάντια στον Χίτλερ. (...) Όλες του οι προσπάθειες κατευθύνονταν τώρα στο να πείσει τις δυτικές Δυνάμεις ότι πρέπει να αναλάβουν συγκεκριμένες ευθύνες, ή να τις φέρει σε ένα τέτοιο σημείο, που να μην μπορούν να αποφύγουν τέτοιες ευθύνες. Αλλά σε αυτή του την προσπάθεια τον περίμενε η μια απογοήτευση μετά την άλλη.» 5 Η Μ. Βρετανία και η Γαλλία είχαν δείξει την εχθρότητα τους απέναντι στην ΕΣΣΔ μέσω του παρεμβατικού τους πολέμου αμέσως μετά την Μεγάλη Οκτωβριανή Επανάσταση. Σε αυτό το πλαίσιο βγάζει νόημα και η συμπεριφορά τους απέναντι στη Γερμανία τη δεκαετία του τριάντα: Ο Χίτλερ μπόρεσε να πιέσει για επαναστρατιωτικοποίηση, να επαναφέρει την υποχρεωτική στράτευση και να προελαύνει στην αποστρατικοποιημένη Ρηνανία. Χωρίς καν να αναφέρουμε εδώ τη διάλυση του κοινοβουλευτισμού στη Γερμανία ή τον αιματοβαμμένο τρόμο ενάντια σε πολιτικούς αντιπάλους και τον Εβραϊκό πληθυσμό. Τίποτα από όλα αυτά δεν ώθησε τη Γαλλία ή την Μ. Βρετανία στην δημιουργία μετώπου ενάντια στη ναζιστική Γερμανία. Ο Χίτλερ ήταν πολύ χρήσιμος ως προστάτης ενάντια στον κομμουνισμό για να θέλουν να τον σταματήσουν. Ίσως να πετύχαινε αυτό που δεν πέτυχαν οι Λευκοφρουροί και τα παρεμβατικά στρατεύματα ακριβώς μετά τον Κόκκινο Οκτώβρη. Η ιστορική πραγματικότητα ήταν που ανάγκασε την ηγεσία στη Μόσχα να εγκαταλείψει την ιδέα ενός ανατολικο-δυτικού μπλοκ ενάντια στον Χίτλερ, ή τουλάχιστον να ψάξει για άλλες επιλογές. Στις 17 Ιουλίου 1936 φασίστες αξιωματικοί υπό τον Φρανσίσκο Φράνκο έκαναν πραξικόπημα ενάντια στην κυβέρνηση της Δημοκρατίας της Ισπανίας. Ο πόλεμος που ακολούθησε - και παρόλη την συνηθισμένη 4 M. Hildermeier, Geschichte der Sowjetunion 1917-1991, Verlag C. H. Beck, München, 1998, σελ. 586. 5 I. Deutscher, Stalin. Eine politische Biographie, Wissenschaftliche Buchgesellschaft, Darmstadt, 1989, σελ. 538.

ονομασία που έχει, μόνο «εμφύλιος» δεν μπορεί να χαρακτηριστεί - ρίχνει φως στις προτιμήσεις Γαλλίας - Μ. Βρετανίας όσον αφορά τις εξωτερικές τους σχέσεις. Ο κυβερνητικός συνασπισμός στην Δημοκρατία της Ισπανίας αποτελούνταν από φιλελεύθερους Δημοκράτες μέχρι και το ΚΚ Ισπανίας (PCE). Το πρόγραμμα του λαϊκού αυτού συνασπισμού ήταν προοδευτικό δημοκρατικό. Μόνο και μόλο λόγω των άλλων κομμάτων του συνασπισμού, ούτε καν περνούσε από το μυαλό του PCE να βάλει στη συζήτηση το ζήτημα της μετάβασης στο σοσιαλισμό. Ακόμα και η ΕΣΣΔ ήταν συγκρατημένη και δεν είχε καμία φιλοδοξία για «σοβιετοποίησα» της Ισπανίας.6 Οι κυβερνήσεις της Γαλλίας και Μ. Βρετανίας κρατούσαν στάση «μη-ανάμιξης». Όταν επενέβηκαν στρατιωτικά οι Ιταλία και Γερμανία, η κατάσταση άλλαξε δραματικά υπέρ των φασιστών του Φράνκο. Η ένταση έγινε σύντομα μια διεθνής υπόθεση. Αλλά οι ιθύνοντες στο Παρίσι και το Λονδίνο «αγρόν ηγόραζαν». Η λύση της «μη ανάμιξης» είχε γίνει το πρόσχημα για να παραδοθεί η Ισπανία στον Φασισμό. Θυμίζουμε: το ζητούμενο δεν ήταν να βοηθήσουν μια σοβιετική δημοκρατία, αλλά μια αστική δημοκρατία της οποίας η νομιμοποίηση ήταν αδιαμφισβήτητη. Άφησαν μόνη την ΕΣΣΔ να στείλει βοήθεια στην Ισπανική Δημοκρατία, η οποία βεβαίως δεν μπόρεσε να αλλάξει την τροπή του πολέμου. Την 1ην Απριλίου 1939 ο Φράνκο κήρυξε τη νίκη του και το τέλος του πολέμου. Η Γαλλία και η Μ. Βρετανία είχαν το μερίδιο ευθύνης τους για τα 37 χρόνια φασιστικής τρομοκρατίας, που ακολούθησαν στην Ισπανία. Για τον Χίτλερ οι συνέπειες για τα εγκλήματα πολέμου που διέπραξαν οι δυνάμεις αεροπορίας, που έστειλε στην Ισπανία (Legion Condor) ήταν τόσο αμελητέες, όσο και όταν προσάρτησε την Αυστρία στο Γερμανικό Ράιχ στις 13 Μαρτίου 1938. Τη θυσία της Ισπανίας ακολούθησε η προδοσία της Τσεχοσλοβακίας. Ο Ρώσος ιστορικός Ολέγκ Χλεβνιούκ αναφέρει: «Στο δεύτερο ήμισυ της δεκαετίας του ’30 οι δυτικές δυνάμεις προτιμούσαν να χαρίζονται στον Χίτλερ παρά να συμμαχήσουν με τον Στάλιν. Μια τάση που κορυφώθηκε με τη Συμφωνία του Μονάχου: Στις 30 Σεπτεμβρίου 1938 υπογράφηκε συμφωνία παράδοσης της Τσεχοσλοβακικής περιοχής της Σουδητίας (η οποία κατοικούνταν κυρίως από γερμανόφωνους) στη Γερμανία μεταξύ των επικεφαλής των κυβερνήσεων Μ. Βρετανίας και Γαλλίας Neville Chamberlain και Edouard Daladie από τη μια και Χίτλερ και Μουσολίνι από την άλλη. Η Τσεχοσλοβακία υποχρεώθηκε να αποδεχτεί τη Συμφωνία και τα συμφέροντα της ΕΣΣΔ απλά αγνοήθηκαν, παρόλο που ΕΣΣΔ και Γαλλία είχαν προηγουμένως υπογράψει Σύμφωνο Στήριξης με τη Τσεχοσλοβακία. Με αυτό τον τρόπο ο Στάλιν αποκλείστηκε από την πολιτική των ευρωπαϊκών μεγάλων Δυνάμεων».7 Η εργασία του Χλεβνιούκ αναγνωρίζει την ξεκάθαρη κατεύθυνση προς ένα αντικομμουνιστικό Δόγμα Αυταρχισμού. Στην ανάλυση του φαντάζει 6 Στο ίδιο, σελ. 544. 7 O. Chlewnjuk, Stalin. Eine Biographie, Pantheon Verklag, München, 2017, σελ. 265.

ακόμα πιο περίεργη η συμπεριφορά των δυτικών δυνάμεων στο Μόναχο. Επιβεβαιώνει πως οι κυβερνήσεις Μ. Βρετανίας και Γαλλίας δεν πρέπει να είναι «καθόλου περήφανες»8 για την πολιτική που ακολούθησαν. Εδώ πρέπει να σημειώσουμε πως με αφορμή τη Συμφωνία του Μονάχου, η Ουγγαρία και η Πολωνία έδραξαν την ευκαιρία και προσάρτησαν με τη σειρά τους περιοχές της Τσεχοσλοβακίας. Ο Χίτλερ αντιλήφθηκε αμέσως τα μηνύματα μυστικής φιλίας που απέστελλαν Λονδίνο και Παρίσι, μπόρεσε να εισβάλει ανενόχλητος στην Τσεχία στις 15 Μαρτίου 1939, ενώ η Σλοβακία μετατράπηκε σε ένα «ανεξάρτητο» κληρικο- φασιστικό κράτος. Όλη αυτή η προϊστορία δεν βρίσκεται πουθενά όμως στο ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Αναφέρεται εμφαντικά το Σύμφωνο μη επίθεσης μεταξύ Γερμανίας-ΕΣΣΔ για να αποσιωπηθεί η ντροπή του Μονάχου. Αφότου απομονώθηκε, η Σοβιετική Ηγεσία αναγκάστηκε να κερδίσει χρόνο ούτως ώστε να προετοιμαστεί για τον επερχόμενο πόλεμο με τη Γερμανία. Εικασίες περί ενός μόνιμου «Άξονα Μόσχας - Βερολίνου» ανήκουν μόνο στη σφαίρα της φαντασίας. Το Σύμφωνο με το Γερμανικό Ράιχ δεν ήταν σε καμιά περίπτωση η πρώτη επιλογή της ΕΣΣΔ. Ο Γ.Γ. της Κομμουνιστικής Διεθνούς, Γκεόργκι Δημητρώφ εξήγησε πως θα ήταν καλύτερη μια Συμφωνία με τις «ούτω καλούμενες δημοκρατικές χώρες»9. Γίνονταν μάλιστα παράλληλες διαπραγματεύσεις με τη Μ. Βρετανία και τη Γαλλία, οι οποίες όμως τις καθυστερούσαν και τις δυναμίτιζαν.10 Σφοδρή κριτική γίνεται συχνά για τις διατάξεις του γερμανο-σοβιετικού Συμφώνου, που αφορούν την Πολωνία. Πράγματι, υπάρχει ένα σημείο, το οποίο αφήνει ανοικτό το ερώτημα ύπαρξης του κράτους της Πολωνίας. Ο μαρξιστής ιστορικός Kurt Gossweiler παραδέχεται ότι: «Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία πως, η αξίωση να αποφασίζει κάποιος για τη μοίρα ενός άλλου κράτους δεν στέκει στο διεθνές δίκαιο. Ούτε σε αυτή την περίπτωση, ούτε και στην περίπτωση της Συμφωνίας του Μονάχου. Πολύ ορθά καταδικάζεται ως καταπάτηση του διεθνούς δικαίου. Παρόλα αυτά δεν αρκεί αυτή η διαπίστωση για να καταδικαστεί πολιτικά το συγκεκριμένο σημείο».11 Δεν πρέπει να ξεχνάμε πως η Πολωνία προσάρτησε εδάφη της δυτικής Ουκρανίας και της Λευκορωσίας. Λόγω της καταστροφής και της αδυναμίας της Ρωσίας, δεν μπορούσε παρά να αναγκαστεί να αποδεχτεί τα νέα τετελεσμένα στη Συμφωνία της Ρίγας. Όταν ο Κόκκινος Στρατός προέλαυνε σε αυτά τα εδάφη στις 17 Σεπτεμβρίου 1939, το κράτος της Πολωνίας ήταν ήδη διαλυμένο 8 Στο ίδιο σελ. 270. 9 Στο ίδιο σελ. 272. 10 I. Deutscher, Stalin. Eine politische Biographie, Wissenschaftliche Buchgesellschaft, Darmstadt, 1989, σελ. 556. 11 K. Gossweiler, Wider den Revisionismus, Verlag zur Förderung der wissenschaftlichen Weltanschauung, München, 1997, σελ. 183.

100

από τις γερμανικές στρατιωτικές επιθέσεις. Τόσο στην ΕΣΣΔ, όσο και πέραν αυτής, η επαναφορά των εδαφών στους προηγούμενους κυρίαρχους τους θεωρήθηκε ως επανόρθωση μιας ιστορικής αδικίας.12 Και δεν ήταν άλλος από τον Τσόρτσιλ, που την 1η Οκτωβρίου 1939 χαρακτήρισε την επέλαση του Κόκκινου Στρατού ως «πλήρως απαραίτητη για την ασφάλεια της Ρωσίας ενάντια στη Γερμανική απειλή»13. Αλλά και αναφορικά με την απόβαση των δυτικών δυνάμεων στη Νορμανδία στις 6 Ιουνίου 1944 γίνονται εδώ και αρκετό καιρό αναγνωρίσιμες προσπάθειες για «νέα αντίληψη» του γεγονότος με αντισοβιετικό πνεύμα. Για δεκαετίες θεωρούνταν αδιαμφισβήτητο το γεγονός ότι ήταν ο Κόκκινος Στρατός στο Στάλινγκραντ το Χειμώνα 1942/1943 που οδήγησε στην αποφασιστική καμπή του πολέμου. Στην αρματομαχία, που ακολούθησε στο Κουρσκ τον Ιούλη/Αύγουστο του 1943 η Βέρμαχτ ηττήθηκε ξανά κατά κράτος και η πρωτοβουλία πλέον των κινήσεων στο Ανατολικό Μέτωπο μεταφέρθηκε στις σοβιετικές δυνάμεις. Για του λόγου το αληθές υπάρχουν οι αναλύσεις Γερμανών αξιωματικών, που ακριβώς το επιβεβαιώνουν. Αυτό όμως που δεν μπορεί να γίνει, που δεν επιτρέπεται να γίνει, είναι αυτό για το οποίο γίνεται συνεχώς εντεινόμενη προσπάθεια: Να μεταφερθεί η αποφασιστική καμπή του πολέμου στις 6 Ιουνίου 1944. Ήδη την 1ην Ιουνίου 2004 ο στρατιωτικός ιστορικός της υπηρεσίας έρευνας του Πότσνταμ Rolf-Dieter Müller, δήλωνε πως ήταν η D-Day και όχι το Στάλινγκραντ, που πρέπει να θεωρείται η καμπή πολέμου. Η αιτιολόγηση ότι η Βέρμαχτ στην Νορμανδία είχε πιο βαριές απώλειες από ότι στην πόλη στο Βόλγα χρειάζεται περαιτέρω εξηγήσεις14. Ο αριθμός των απωλειών είναι ένα πολύ σημαντικό στοιχείο ανάλυσης μιας στρατιωτικής επιχείρησης, αλλά σίγουρα δεν είναι το μοναδικό. Πρέπει να ληφθεί υπόψη και η στρατηγική κατάσταση στα διάφορα μέτωπα. Η επιτυχία των Συμμάχων στη Νορμανδία δεν μπορεί να αναλυθεί αποσπασματικά, χωρίς να ληφθούν υπόψη οι τεράστιοι αριθμοί προσωπικού και υλικών της Βέρμαχτ που καταστράφηκαν ήδη ή απασχολούνταν στο Ανατολικό μέτωπο. Όμως ο Müller βάζει στο κέντρο της ανάλυσης του ένα άλλο ενδιαφέρον στοιχείο. Λέει πως: «η απόβαση ήταν η επιτυχία μιας διεθνούς συμμαχίας δημοκρατικών χωρών και η αρχή της αμερικανικής παρέμβασης στην Ευρώπη, η οποία διαρκεί μέχρι σήμερα»15. Άρα ο στόχος είναι η δημιουργία του μύθου της «δυτικής κοινότητας αρχών» ή όπως το θέτει ο Δημητρώφ «των δήθεν δημοκρατικών κρατών». Η σημερινή επιθετική πολιτική ενάντια στη Ρωσική Ομοσπονδία χρειάζεται να περιβληθεί με το ανάλογο ιστορικό περίβλημα. Σύμφωνα με τον Müller ο Κόκκινος Στρατός δεν είχε 12 για μια ιστορική σύγκριση: O. Chlewnjuk, Stalin. Eine Biographie, Pantheon Verklag, München, 2017, σελ. 270. 13 K. Gossweiler, Wider den Revisionismus, Verlag zur Förderung der wissenschaftlichen Weltanschauung, München, 1997, σελ. 181. 14 δες https://www.fr.de/politik/wendepunkt-zweiten-weltkriegs-11729743.html, 15.11.2019 15 στο ίδιο.

101

τίποτα να κάνει με τις 6 Ιουνίου 1944. Η πορεία του πολέμου ψαλιδίζεται σε μικρά κομμάτια, τα οποία δείχνουν να μην συνδέονται μεταξύ τους. Έτσι θριαμβεύει η πολιτική επιθυμία επί των ιστορικών γεγονότων. Απαγορεύεται κάθε κριτική ματιά στον ηρωισμό των στρατιωτών, που πολέμησαν ενάντια στο χιτλεροφασισμό στη Νορμανδία. Αλλά δεν μειώνεται το μεγαλείο αυτής της πολεμικής επιχείρησης, όταν την τοποθετήσουμε σωστά στο πλαίσιο της γενικής πορείας του πολέμου. Παράλληλα με τη νέα αξιολόγηση της «D-Day» φέτος γιορτάζονται και τα 75 χρόνια από την εξέγερση της Βαρσοβίας. Την 1ην Αυγούστου 1944 εξεγέρθηκαν στη Βαρσοβία 40 000 μαχητές του πολωνικού Στρατού της Πατρίδας (Armia Krajowa) ενάντια στους Γερμανούς κατακτητές. Οι μάχες στην πολωνική πρωτεύουσα διάρκεσαν πέραν των δύο μηνών. Στις 2 Οκτωβρίου οι εξεγερθέντες ηττήθηκαν πλήρως από το γερμανικό στρατό κατοχής. Για δικαιολόγηση αυτής της ήττας, επιμένουν κάποιοι στη θέση που προβάλλεται συνεχώς16 και υπονοεί κάτι που καθόλου δεν μας προκαλεί έκπληξη: ο Στάλιν φταίει! Δήθεν λόγω ποταπών συναισθημάτων σταμάτησε την επέλαση του Κόκκινου Στρατού και έκατσε να παρακολουθήσει ήρεμα τη Βέρμαχτ να σφάζει τους έτσι κι αλλιώς ύποπτους αγωνιστές του εθνικιστικού πολωνικού Στρατού της Πατρίδας. Υπονοείται έτσι, πως ο Κόκκινος Στρατός - ακόμα και αν είχε αυτή την δυνατότητα - θα μπορούσε να επέμβει κάτω από όλες τις προϋποθέσεις στο πολεμικό θέατρο της Βαρσοβίας. Αλλά πώς ήταν η στρατιωτική κατάσταση στ’ αλήθεια; Ο διοικητής των σοβιετικών δυνάμεων που μάχονταν στην περιοχή της Βαρσοβίας στρατάρχης Κ. Κ. Ροκοσόφσκι ανάφερε, πως η προσπάθεια επαφής με τον Στρατό της Πατρίδας απότυχε παταγωδώς. Προτάσεις για συντονισμένη στρατιωτική δράση απορρίφθηκαν πλήρως από τους αξιωματικούς του Στρατού της Πατρίδας. Μπορεί να είχαν ενωθεί πολωνικά τμήματα μαζί με τον Σοβιετικό Στρατό, αλλά αυτό δεν ήταν συμβατό με τη γενική αντικομμουνιστική στάση του Στρατού της Πατρίδας. Ο Ροκοσόφσκι το άκουσε ξεκάθαρα: «Δεν θα χρησιμοποιήσουμε ένοπλη βία ενάντια στον Κόκκινο Στρατό, αλλά δεν επιθυμούμε καμία επαφή μαζί του»17. Κατά συνέπεια τίθεται η ερώτηση πώς έπρεπε να στηρίξει η ηγεσία του Σοβιετικού Στρατού τις δυνάμεις του Στρατού της Πατρίδας κάτω από αυτές τις συνθήκες, όπως κάποιοι σήμερα το απαιτούν; Επίσης η άρνηση του Στρατού της Πατρίδας για βοήθεια δεν ήταν το μόνο πρόβλημα. Και οι Γερμανοί ήξεραν τη στρατηγική σημασία της Βαρσοβίας και δεν ήταν σε καμμιά περίπτωση διατεθειμένοι να επιτρέψουν στους εχθρούς τους ένα στρατιωτικό περίπατο. Έτσι, το Μέτωπο στην περιοχή της Βαρσοβίας είχε ενισχυθεί μαζικά, μεταξύ άλλων με την τρίτη και πέμπτη μεραρχία τεθωρακισμένων αρμάτων μάχης. 16 Βλ. https://www.zdf.de/nachrichten/heute/vor-fuenfundsiebzig-jahren-begannwarschauer-aufstand-hintergruende-100.html, 19.11.2019. 17 Βλ. U. Huar, Beiträge Stalins zur sowjetischen Militärwissenschaft und –politik, Ernst Thälmann Verlag, Berlin, 2007, σελ. 272.

102

Ο Στάλιν ζήτησε ενημέρωση κατά πόσο υπάρχει η δυνατότητα επίθεσης και κατάληψης της Βαρσοβίας. Ο στρατάρχης Ροκοσόφσκι απάντησε αρνητικά, κάτι που δεν άφηνε άλλο περιθώριο στο Στάλιν, από το να διατάξει κάθε δυνατή στήριξη των εξεγερμένων. Αυτή αναγκαστικά περιορίστηκε σε πτήσεις ανεφοδιασμού σε οπλισμό και υλικά και σε υποστηρικτικά πυρά πυροβολικού18. Παρόλα αυτά, κάποιος θα μπορούσε να πει πως ο σοβιετικός διοικητής απλά ήθελε εκ των υστέρων να δικαιολογήσει τη θέση του. Όμως τα γραφόμενα του Ροκοσόφσκι βρίσκουν ανύποπτη στήριξη από έναν στρατιωτικό ιστορικό του σημερινού γερμανικού στρατού (Bundeswehr). Ο συνταγματάρχης εν αποστρατεία και μακροχρόνιος συνεργάτης της υπηρεσίας στρατιωτικής ιστορικής έρευνας της Bundeswehr, Karl- Heinz Frieser, επιβεβαιώνει πως ο στρατηγός της Βέρμαχτ, Walter Model κατάφερε με μια τακτική υποχώρηση να σταθεροποιήσει τη γερμανική αμυντική γραμμή στη Βαρσοβία. Σε μια αντεπίθεση μεταξύ 1ης και 4ης Αυγούστου, οι νεοφερμένες γερμανικές τεθωρακισμένες δυνάμεις κατάφεραν να νικήσουν τη δεύτερη σοβιετική μεραρχία τεθωρακισμένων. Αυτές οι μάχες μέχρι εσχάτων δείχνουν μια εικόνα, η οποία έρχεται σε τεράστια αντίθεση με τη θέση πως ο Κόκκινος Στρατός «έκατσε και έβλεπε με σταυρωμένα χέρια». Γι’ αυτό το λόγο ο Frieser διαχωρίζει τη θέση του από αυτή την τοποθέτηση19. Αντίθετα υπάρχουν αρκετοί λόγοι για να υποθέσει κάποιος πως είναι οι δυτικοί Σύμμαχοι που δεν επιθυμούσαν μια γρήγορη προέλαση των σοβιετικών δυνάμεων. Στις 20 Αυγούστου 1944 εξαπολύθηκε μια τεράστια επίθεση στο νότιο τμήμα του γερμανο-σοβιετικού μετώπου. Η Βέρμαχτ δέχτηκε τεράστιες απώλειες και κατά μήκος του Δούναβη δημιουργήθηκε ένα ρήγμα περίπου 200-ων χιλιομέτρων, το οποίο τα γερμανικά στρατεύματα δεν μπορούσαν να καλύψουν. Περίπου 40 γερμανικές μεραρχίες απειλούνταν με αποκλεισμό. Λόγω ακριβώς αυτής της δυσμενής εξέλιξης, το αρχηγείο της Βέρμαχτ αποφάσισε την απόσυρση των στρατευμάτων της από την Ελλάδα και παράταξή τους απέναντι στις στρατιές του Κόκκινου Στρατού. Η βρετανική αεροπορία, παρόλο που εν τω μεταξύ είχε υπεροχή στον αέρα έναντι της γερμανικής, δεν έκανε χρήση αυτής της συγκυρίας. Στις 3 Νοεμβρίου 1944 ολοκληρώθηκε η απόσυρση των Γερμανών από την Ελλάδα. Μετά από την αποχώρηση τους ακολούθησε η αποστολή βρετανικών στρατευμάτων στην Ελλάδα. Ο γερμανός ιστορικός Martin Seckendorf κάνει λόγο για συνεννοήσεις μεταξύ Βρετανών και Γερμανών αρχηγείων για να κρατήσει η Βέρμαχτ όσο πιο πολύ μπορούσε τις θέσεις της ενάντια στον ΕΛΑΣ, ο οποίος αποτελείτο κυρίως από κομμουνιστές. Σε αντάλλαγμα οι Βρετανοί διασφάλισαν την απρόσκοπτη απόσυρση των Γερμανών από την Ελλάδα σε βάρος φυσικά των Σοβιετικών συμμάχων τους.20 18 στο ίδιο, σελ. 275. 19Βλ. https://www.welt.de/geschichte/zweiter-weltkrieg/article130775233/Vier-Panzer divisionen-retteten-die-Ostfront.html, 19.11.2019. 20 http://www.trend.infopartisan.net/trd0202/t080202.html, 19.11.2019.

103

Αυτό το διπλό παιχνίδι συνεχίστηκε. Από τις αρχές του 1943 μέχρι τον Απρίλη του 1945 υπήρξαν μυστικές συμφωνίες υψηλόβαθμων υπηρεσιακών των SS και του επικεφαλής του Γραφείου Στρατηγικών Υπηρεσιών των ΗΠΑ με έδρα την Ελβετία (US Office of Strategic Services) Allen W. Dulles, για ξεχωριστή συμφωνία ειρήνης, και συνέχιση του πολέμου ενάντια στην ΕΣΣΔ. Η ηγεσία του Τρίτου Ράιχ δεν έθεσε στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων ψηλές απαιτήσεις, αλλά ήθελε σε κάθε περίπτωση να αποτρέψει την αποτυχία τους, η οποία θα προερχόταν από μια πρόωρη στρατιωτική διάλυση και κατά συνέπεια την κατάκτηση της Γερμανίας από την ΕΣΣΔ. Συχνά τίθεται το ερώτημα γιατί συνέχιζε η Βέρμαχτ μια λυσσαλέα αντίσταση στο Ανατολικό Μέτωπο παρόλο που η απέλπιδα κατάσταση της ήταν σε όλους γνωστή; Τουλάχιστον ένα μέρος της απάντησης βρίσκεται στην εικασία ότι ακόμα υπήρχαν ελπίδες διάλυσης της αντιχιτλερικής συμμαχίας. Σε κάθε περίπτωση, ο Dulles επέμενε πως σε μια νέα σύσταση της κυβέρνησης του γερμανικού Ράιχ, ο Χίτλερ έπρεπε να αποκλειστεί21. Η 8η Μαΐου 1945 έδωσε τέλος σε αυτές τις σκέψεις. Τα πιο πάνω ενισχύονται με τη δημοσιοποίηση το 1998 των σχεδίων του Τσόρτσιλ. Το σχέδιο με την ονομασία «Operation Unthinkable» προνοούσε αντεπίθεση ενάντια στην ΕΣΣΔ με τη βοήθεια μιας επανεξοπλισμένης Βέρμαχτ την 1η Ιουλίου 1945. Λόγω της αναμενόμενης απόρριψης του τόσο από την αμερικανική κυβέρνηση, όσο και από τον ίδιο το βρετανικό λαό, το σχέδιο έμεινε στα συρτάρια. Είναι λοιπόν ξεκάθαρο, πως η εξίσωση του φασισμού με τον κομμουνισμό που επιχειρείται από το ευρωπαϊκό κοινοβούλιο υπηρετεί το ξέπλυμα της ιστορίας των «δυτικών δημοκρατιών» από κάποιους πολύ άσχημους λεκέδες, τους οποίους άφησε η συνεργασία τους με τον ναζισμό. Και απερίσκεπτα χρησιμοποιούν το μέσο της παραχάραξης της ιστορίας. Δεν πρόκειται για τίποτε άλλο παρά την ιστορική στήριξη μιας αντιρωσικής στάσης, η οποία ήδη εκφράστηκε με την εισδοχή στο ΝΑΤΟ αρκετών πρώην ανατολικοευρωπαίων συμμάχων της ΕΣΣΔ παρά τις υποσχέσεις περί του αντιθέτου. Αυτή η εξέλιξη συνεχίστηκε με την επιθετική στήριξη φασιστικών δυνάμεων κατά τη διάρκεια της πτώσης της ουκρανικής κυβέρνησης το 2014. Προς το παρόν κορυφώνεται με τη τοποθέτηση νατοϊκών στρατευμάτων στη Βαλτική με γερμανική συμμετοχή. Για ακόμα μια φορά βρίσκονται γερμανικά άρματα μάχης στα σύνορα της Ρωσίας. Εδώ έχουμε να κάνουμε με ένα προφανές σκάνδαλο ιστορικής αμέλειας και απειλής της ειρήνης. Μία αρχή του ΝΑΤΟ, που επέζησε του ψυχρού πολέμου και συνεχίζει την αμαρτωλή της επιρροή: Μόνο μια αδύναμη Ρωσία είναι μια καλή Ρωσία.

21 R. Opitz, Faschismus und Neofaschismus, Verlag Marxistische Blätter, Frankfurt a. M. 1984, σελ. 234.

104

Νέος Δημοκράτης, Τεύχος 122, σσ. 105-130, 2020

ΟΙ ΠΑΡΑΧΑΡΑΞΕΙΣ ΔΕΝ ΔΙΑΓΡΑΦΟΥΝ ΟΥΤΕ ΤΑ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ ΓΕΓΟΝΟΤΑ, ΟΥΤΕ ΚΑΙ ΣΒΗΝΟΥΝ ΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΜΝΗΜΗ*1

Είναι γνωστό ότι στις μέρες της παγκοσμιοποίησης η ιστορική γνώση έγινε αντικείμενο άγριας πολιτικής εκμετάλλευσης και συνάμα ιδεολογικής χειραγώγησης των ευρύτερων λαϊκών μαζών.. Ιδιαίτερη θέση σ’ αυτές τις επιθέσεις κατέχουν τα ιστορικά γεγονότα, που σχετίζονται με τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, αρχής γενομένης με το Σύμφωνο Μολότωφ Ρίμπεντροπ. Οι αστοί παραχαράκτες, οι απολογητές του καπιταλιστικού συστήματος και διάφοροι δήθεν φιλελεύθεροι συγγραφείς κατηγορούν το Σύμφωνο αυτό ως «εγκληματικό» και το χαρακτηρίζουν ως μια «συνομωσία του Στάλιν με τον Χίτλερ» και σύμφωνα με το κατάπτυστο ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου του Σεπτέμβρη 2019 ήταν η αιτία για την απαρχή του πιο αιματηρού πολέμου στην ιστορία της ανθρωπότητας. Επομένως προσπαθούν να καθοδηγήσουν την κοινή γνώμη ότι την πλήρη ευθύνη για την έναρξη αυτού του καταστροφικού πολέμου την φέρει όχι η ναζιστική Γερμανία, αλλά πρώτιστα η Σοβιετική Ένωση, η οποία τάχατες αν δεν υπέγραφε το συγκεκριμένο Σύμφωνο μη επίθεσης ο Χίτλερ δεν θα τολμούσε να τον ξεκινήσει.

*1 Το άρθρο στηρίχθηκε σε δημοσιεύματα, άρθρα και συνεντεύξεις του ιστορικού Ηλία Μπε-

λαούς, του ακαδημαϊκού Γιούρι Ρουμπτσώφ και του δημοσιολόγου Νικολάι Στάρικωφ και έτυχε επιμέλειας και σχολιασμών από συνεργάτη του Νέου Δημοκράτη.

105

Με την υπεροπλία, που διαθέτει η παγκόσμια οικονομική ελίτ, το πολιτικό ιμπεριαλιστικό κατεστημένο, η ίδια η αστική τάξη, στα ΜΜΕ καταβάλλεται προσπάθεια χειραγώγησης της κοινής γνώμης και του απλού πολίτη, διαγραφής των πραγματικών αιτιών που οδήγησαν στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, απόκρυψης των πραγματικών ηθικών αυτουργών. Ταυτόχρονα στοχεύουν να αμαυρώσουν εκείνες τις δυνάμεις, που σήκωσαν το κύριο βάρος του πολέμου, που αντιστάθηκαν, πολέμησαν, έδωσαν εκατομμύρια νεκρούς τόσο στα πεδία των μαχών, όσο και μέσα στον άμαχο πληθυσμό, αλλά το χειρότερο να τις εξισώσουν με την πανούκλα του ναζισμού-φασισμού σε μια απέλπιδα προσπάθεια τους να αποενοχοποιήσου τον χιτλερισμό, εξυπηρετώντας σημερινούς ταξικούς τους σχεδιασμούς. Οι συζητήσεις γύρω από αυτά τα ζητήματα από καιρό εις καιρό φούντωναν, με ιδιαίτερη όμως έξαρση το τελευταίο διάστημα, όταν με την ευκαιρία της περσινής 80ης επετείου από την έναρξη του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου και οδεύοντας προς την φετινή 75η επέτειο της Αντιφασιστικής Νίκης η πλειοψηφία του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου με το κατάπτυστο αντικομμουνιστικό ψήφισμα του ουσιαστικά έδωσε συνέχεια στις καταβαλλόμενες προσπάθειες και το έναυσμα για μια νέα επίθεση παραχάραξης των ιστορικών γεγονότων. Είναι λοιπόν αναγκαίο για μια φορά ακόμα να ασχοληθούμε και να εκτιμήσουμε αντικειμενικά όχι μόνο το Σύμφωνο Μολότωφ – Ρίμπεντροπ, αλλά και τι προηγήθηκε, ποιοι εκκόλαψαν και χρηματοδότησαν τον ναζισμό/φασισμό, ποια ήταν τα σχέδια τους και εναντίον σε ποιους στρέφονταν. Μόνον έτσι είναι δυνατόν να αντιμετωπίσουμε τόσο τις σκόπιμες παρανοήσεις, όσο και τις συνειδητές παραχαράξεις, που διοχετεύουν τα ελεγχόμενα και διαπλεκόμενα ΜΜΕ και οι διάφοροι ακριβοπληρωμένοι κονδυλοφόροι, στοχεύοντας στη δυσφήμηση και αμαύρωση του οράματος του σοσιαλισμού από τη μια και την εξυπηρέτηση του εκμεταλλευτικού καπιταλιστικού συστήματος από την άλλη, καθώς και την δικαίωση των σημερινών ακολουθούμενων ιμπεριαλιστικών πολιτικών της ολιγαρχικής ελίτ. Με τις αντεπαναστατικές αλλαγές στο μεταίχμιο των δεκαετιών ’80 και ’90 στην τότε Σοβιετική Ένωση άρχισε μια συστηματική προσπάθεια παραποίηση και παραχάραξης της ιστορίας του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου και μάλιστα με την συνδρομή δυνάμεων εντός της ίδιας της χώρας των Σοβιέτ, αρχής γενομένης με την απόφαση μέσα στο 1989 του Συνεδρίου των λαϊκών αντιπροσώπων της ΕΣΣΔ, στην βάση της οποίας καταδίκαζε με ειδικό Διάταγμα, εκτιμώντας «πολιτικά» και «νομικά» το μυστικό συμπληρωματικό πρωτόκολλο, που υπήρχε στο Σύμφωνο μη επίθεσης μεταξύ Γερμανίας και Σοβιετικής Ένωσης, δηλαδή αυτό που ονομάζουμε Σύμφωνο Μολότωφ-Ρίμπεντροπ. Το σκεπτικό της ενέργειας αυτής στηρίχθηκε σε κάποιους ομιχλώδεις λόγους για εξυπηρέτηση πολιτικών σκοπιμοτήτων της στιγμής, τους οποίους τότε μπορούσαμε μόνο να υποθέσουμε ή και πιθανόν να μαντέψουμε.

106

Όσο όμως περνούσε ο καιρός τα πράγματα άρχισαν να ξεκαθαρίζουν και να διαφαίνονται οι πραγματικοί λόγοι, ιδιαίτερα όταν το 2009 - με ενδιάμεσο σταθμό (2006) το Ψήφισμα της Κοινοβουλευτικής Συνέλευσης του Συμβουλίου της Ευρώπης, αναφορικά με την αναγκαιότητα «καταδίκης των εγκλημάτων ολοκληρωτικών κομμουνιστικών καθεστώτων» - το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο κήρυξε την 23ην Αυγούστου – ημέρα υπογραφής του Συμφώνου μη επίθεσης μεταξύ Γερμανίας και Σοβιετικής Ένωσης – «ευρωπαϊκή μέρα μνήμης των θυμάτων του σταλινισμού και ναζισμού». Με αυτόν τον τρόπο, παραβιάζοντας ακόμα και τις Συμφωνίες της Διάσκεψης του Πότσδαμ μεταξύ των ηγετών των συμμαχικών δυνάμεων - ΗΠΑ, Μ. Βρετανίας και ΕΣΣΔ, το Ευρωκοινοβούλιο ανιστόρητα εξισώνει τον «σταλινισμό» και τον ναζισμό ως εγκληματικά πολιτικά αυταρχικά καθεστώτα. Επειδή όμως η ιστορία ως επιστήμη δεν συναποτελείτε απλώς από μεμονωμένα, ατάκτως ριγμένα στο χρόνο γεγονότα, αλλά έχει και εσωτερική συνοχή και αλληλουχία, μακριά από υποκειμενισμούς και σκοπιμότητες του σήμερα, είμαστε υπόχρεοι να εξετάσουμε την πορεία των γεγονότων στην Ευρώπη στην περίοδο που προηγήθηκε του Β΄ Παγκόσμιου Πολέμου, αν θέλουμε να κατανοήσουμε τα συγκεκριμένα γεγονότα και ενέργειες, αλλά και τις διάφορες ακολουθούμενες τότε πολιτικές. Συμπληρώνονται φέτος 106 χρόνια από την έκρηξη στην Ευρώπη του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου την 1ην Αυγούστου 1914, πόλεμος που ολοκληρώθηκε με νίκη της Μ. Βρετανίας, της Γαλλίας, των ΗΠΑ. και άλλων δυνάμεων της ΑΝΤΑΝΤ. Η τότε Ρωσία (Σοβιετική) και η Γερμανία είχαν εξοστρακιστεί από την παγκόσμια πολιτική σκακιέρα γιατί στην πρώτη αναπτύχθηκαν οι επαναστατικές αλλαγές που ανέτρεψαν το εκμεταλλευτικό καπιταλιστικό σύστημα, ενώ η δεύτερη ήταν η ηττημένη του πολέμου. Εκείνη την περιόδου φαινομενικά τίποτε δεν απειλούσε την κυριαρχία των νικητριών χωρών και την «ειρήνη» που επέβαλαν με την Συνθήκη των Βερσαλλιών. Δυστυχώς όμως στη Γηραιά Ήπειρο σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα (αρχές δεκαετίας του ’30) για μια φορά ακόμα άρχισαν να συσσωρεύονται σύννεφα πολέμου και οι λαοί της βρέθηκαν μπροστά στο δίλημμα ειρήνη ή πόλεμος. Η νέα πολεμική σύγκρουση, που πέρασε στην ιστορία ως ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος ήταν το αποτέλεσμα της κατάρρευσης της ακολουθούμενης πολιτικής, που ασκούσαν οι κυρίαρχοι οικονομικο-πολιτικοί κύκλοι των μεγάλων καπιταλιστικών χωρών της περιόδου, δηλ. ΗΠΑ, Βρετανίας, Γαλλίας. Η στρατιωτική αντιπαράθεση για τον έλεγχο του κόσμου και την επιβολή της πρωτοκαθεδρίας σ’ αυτόν τυπικά μπορεί να χαρτογραφηθεί στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο (1914 – 1919), στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο (1939 – 1945) και στον Ψυχρό Πόλεμο (1945 – 1991). Από την στιγμή όμως, που δεν έγινε δυνατό ή δεν επιτεύχθηκε η εγκαθίδρυση και επιβολή ενός μονοπολικού συστήματος στον πλανήτη μετά την διάλυση της ΕΣΣΔ και των σοσιαλιστικών χωρών της Ανατολικής Ευρώπης, παρά τις ηχηρές εξαγγελίες για το «τέλος της ιστορίας», ουσιαστικά οι ΗΠΑ άρχισαν ένα νέο γύρο αντιπαράθεσης

107

στο παγκόσμιο στερέωμα με πολέμους, αποκλεισμούς ενάντια σ’ όσους αμφισβητούν την παντοδυναμία και κυριαρχία τους, σε πρώτο πλάνο βασικά εναντίον της Ρωσίας. Έτσι δεν είναι τυχαίοι οι συνειρμοί ότι ο πόλεμος της Δύσης για την ηγεμονία στην Ευρώπη, αλλά και στο παγκόσμιο έχει εισέλθει και στον 21ον αιώνα. Στόχος της Δύσης στον σύγχρονο πόλεμο της πληροφόρησης και της χειραγώγησης της κοινής γνώμης είναι η επίρριψη της ευθύνης για την έκρηξη του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου στην ΕΣΣΔ και κατ’ επέκταση στην διάδοχο της - την Ρωσική Ομοσπονδία ως ο συνεχιστής της επεκτατικής δήθεν πάλε ποτέ σοβιετικής πολιτικής. Αυτό φαίνεται ξεκάθαρα από τις τοποθετήσεις δυτικών υψηλόβαθμων αξιωματούχων και διεθνών διαπλεκόμενων ΜΜΕ αναφορικά με τις όποιες διεθνείς εξελίξεις και το ρόλο που διαδραματίζει η Ρωσική Ομοσπονδία, αλλά και με τις αποφάσεις του ΝΑΤΟ για την ανάπτυξη στρατιωτικών δυνάμεων και πυραυλικών εγκαταστάσεων σε όλο το μήκος των συνόρων της Ρωσίας. Με αυτό τον τρόπο προδιαθέτουν ή και ψυχολογικά επεξεργάζονται την παγκόσμια κοινή γνώμη να αποδέχεται αδιαμαρτύρητα την «κανονικότητα» των όποιων στρατιωτικών ενεργειών ή και οικονομικών κυρώσεων ενάντια στη Ρωσία. Την ίδια στιγμή είναι αποδεχτό ότι τα τελευταία χρόνια έχουν διευρυνθεί οι προσβάσεις σε αρχειακό υλικό, που μπορεί να συμβάλει στην καλύτερη κατανόηση του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, την συμπλήρωση των όποιων κενών και την αποσαφήνιση άγνωστων στο ευρύ κοινό πτυχών του. Αντί όμως μιας πληρέστερης και ολοκληρωμένης ενημέρωσης για την ιστορία, αλλά και την ακολουθηθείσα διπλωματία στην πορεία προς τον πόλεμο παρατηρείται ότι οι εξελίξεις κινούνται ακριβώς προς την αντίθετη κατεύθυνση. Η παραποίηση γεγονότων έχει αναδειχθεί σε επιστήμη για την εξυπηρέτηση πολιτικών, οικονομικών και κοινωνικών συγκυριών, που διαμορφώνονται στις μέρες μας στη Δύση και που πρώτιστα στοχεύουν στην αμαύρωση και «ενοχοποίηση» της ιδεολογίας του σοσιαλισμού-κομμουνισμού και στην απενοχοποίηση της ναζισμού και φασισμού. Ιδιαίτερη θέση σε τέτοιες αντικομμουνιστικές ερμηνείες για αποκόμιση «ιδεολογικών» κερδών κατέχει η εξωτερική πολιτική της ΕΣΣΔ στη δεκαετία του ’30 και ειδικά στις παραμονές του ίδιου του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου με αποκορύφωμα τη Σοβιετο-γερμανική συμφωνία μη επίθεσης, που υπογράφηκε στις 23 Αυγούστου 1939, δηλ. το Σύμφωνο ΜολότωφΡίμπεντροπ. Αυτό που χρήζει απάντηση είναι το ερώτημα γιατί η Σοβιετική Ένωση υποχρεώθηκε να προσεγγίσει την Γερμανία τον Αύγουστο του 1939. Είναι ενδιαφέρον λοιπόν να ριχθεί άπλετο φως στο τι προηγήθηκε αυτής της προσέγγισης και ποια ήταν η στάση των δυτικών δυνάμεων, ιδιαίτερα της Μ. Βρετανίας και Γαλλίας, ακόμα δε και των ΗΠΑ όχι μόνο σε διπλωματικό

108

επίπεδο, αλλά και στην ενίσχυση πρώτιστα οικονομικά και στρατιωτικά με διάφορους τρόπους της ναζιστικής Γερμανίας. Πριν προχωρήσουμε στην παράθεση μιας σειράς ιστορικών γεγονότων πρέπει να εξεταστεί πως διαμορφώθηκε η κατάσταση στην διεθνή σκηνή εκείνην την συγκεκριμένη περίοδο, κατά την οποία η ηγεσία της ΕΣΣΔ προχώρησε στην λήψη μιας όχι και τόσο απλής, όπως θέλουν κάποιοι να παρουσιάζουν, απόφασης. Θα πρέπει λοιπόν έστω και σε συντομία να επισημανθούν μερικά γεγονότα, που είναι χαρακτηριστικά για την περίοδο του Μεσοπολέμου.. ΠΡΩΤΟ: Το σύστημα διεθνών σχέσεων, που εγκαθιδρύθηκε με την Συνθήκη των Βερσαλλιών δεν μπορούσε να ικανοποιεί, ιδιαίτερα τις χώρες, που είχαν ηττηθεί στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και σε πρώτη γραμμή την ίδια την Γερμανία. Ανικανοποίητες επίσης παρέμεναν η Ιταλία και η Ιαπωνία, που ενώ βρέθηκαν στο στρατόπεδο των νικητών αναζητούσαν την επέκταση της επιρροής τους. Η απειλή για έκρηξη μιας νέας παγκόσμιας σύρραξης άρχισε να γίνεται αισθητή στο μεταίχμιο των δεκαετιών ’20 και ’30, που σηματοδοτήθηκε με την εισβολή της Ιαπωνίας στην Μαντζουρία (1931), την οποία ακολούθησε η κατάκτηση της Αιθιοπίας από την Ιταλία (1935), ενώ η αντιπαράθεση μεταφέρθηκε και στην Ευρώπη με το ξέσπασμα (1936) του εμφυλίου πολέμου στην Ισπανία, που έληξε τον Απρίλη 1939 με την εγκαθίδρυση της φασιστικής δικτατορίας του Φράγκο, που είχε την πλήρη και ανοικτή στήριξη σ’ όλους τους τομείς, ιδιαίτερα στον στρατιωτικό από την ναζιστική Γερμανία και την φασιστική Ιταλία. Μέσα σ’ αυτή την περίοδο στην Γερμανία ο Χίτλερ άρχισε την οικοδόμηση (1933) του ναζιστικού Γ΄ Ράιχ, ενώ δημόσια διακήρυττε ότι στόχος των ναζιστών ήταν η κατάκτηση του αναγκαίου «ζωτικού χώρου» για το γερμανικό έθνος και η καταστροφή εξολόθρευση του σοβιετικού κράτους. Όμως, όπως έγραψε ο Rouschning Hermann στο βιβλίο του «Συνομιλώντας με τον Χίτλερ» (Ν. Υόρκη 1940), ο Χίτλερ εκτιμούσε ότι «η Σοβιετική Ένωση είναι μια δύσκολη υπόθεση, αμφιβάλλω εάν θα μπορέσω να αρχίσω από αυτήν». Επομένως ο Χίτλερ, ανερχόμενος στην Καγκελαρία συνεχίζει ο Rouschning «προωθούσε τη δημιουργία στο κέντρο της Ευρώπης ένα σιδερένιο γρόνθο, που θα αριθμούσε ένα πληθυσμό μέχρι και 100 εκ. άτομα, έχοντας την καταγωγή τους από την Άρια φυλή (Αυστρία, Μοραβία, Βοημία, δυτικές επαρχίες της Πολωνίας, Βαλτικές χώρες), τι στιγμή που ο μη άριος πληθυσμός των περιοχών ανατολικά της Γερμανίας θα έπρεπε ένα μικρό ποσοστό να εξανδραποδίσουν, το μεγαλύτερο μέρος θα μεταφερόταν πέρα από τα Ουράλια όρη και ελάχιστοι από αυτούς θα μπορούσαν να γερμανοποιηθούν Το 1936 η Γερμανία, η Ιταλία και η Ιαπωνία υπόγραψαν από κοινού το Αντικομιντέρ Σύμφωνο με αποτέλεσμα η Σοβιετική Ένωση – το πρώτο στον

109

κόσμο σοσιαλιστικό κράτος - να βρεθεί σε θανάσιμο κλοιό με τον κίνδυνο να δεχθεί μια ταυτόχρονα επίθεση και από ανατολάς στην Άπω Ανατολή (Ιαπωνία) και από δυτικά (Γερμανία). ΔΕΥΤΕΡΟ: Από τις αρχές της δεκαετίας του ’30 η ΕΣΣΔ άρχισε να εργάζεται στο διεθνές προσκήνιο για την δημιουργία ενός συστήματος συλλογικής ασφάλειας στην Ευρώπη, καθώς και για τη δημιουργία ειδικά ενός Ανατολικού Συμφώνου αλληλοβοήθειας μεταξύ ΕΣΣΔ, Τσεχοσλοβακίας, Φιλανδίας, Λατβίας, Εσθονίας και Λετονίας. Η όλη προσπάθεια όμως είχε μπλοκαριστεί όχι μόνο από την Γερμανία, αλλά και την Αγγλία. Παρόμοια προσπάθεια αναπτύχθηκε και στην Άπω Ανατολή για το ονομαζόμενο Σύμφωνο του Ειρηνικού (συμφωνία μη επίθεσης με τη συμμετοχή της ΕΣΣΔ, των ΗΠΑ, της Ιαπωνίας και της Κίνας). Τυχόν καρποφορία αυτών των προσπαθειών στα σίγουρα θα μπορούσε να αποτρέψει το ξέσπασμα της επερχόμενης παγκόσμιας σύρραξης. Άλλοι όμως ήταν οι σχεδιασμοί της Αγγλίας και των ΗΠΑ, που ουσιαστικά στήριζαν την αντισοβιετική πολιτική, που ασκούσε η Ιαπωνία, η οποία στόχευε την κατάληψη των σοβιετικών εδαφών στην Άπω Ανατολή από το Βλαδιβοστόκ μέχρι και τη λίμνη της Βαϊκάλης, την Μογγολία και την Κίνα. Από την άλλη πλευρά οι εν λόγω χώρες αντιμετώπιζαν το Γ’ Ράιχ ως το «προπύργιο της Δύσης ενάντια στον μπολσεβικισμό» (Niedhart Gottfried – «Μεγάλη Βρετανία και Σοβιετική Ένωση 1934 – 1939», Μόναχο, 1972) Οι τότε πρωθυπουργοί της Αγγλίας Στάνλεϊ Μπάλτουιν και Νέβιλ Τσάμπερλεν, όπως και ο Λόρδος Χάλιφαξ Έντουαρντ Γούντ Ηγέτης της Βουλής των Λόρδων (1935-38) και μετέπειτα Υπουργός Εξωτερικών της Βρετανίας (1938-40) ανοικτά στήριζαν τον Χίτλερ, δηλώνοντας ότι «αν οι υποθέσεις στην Ευρώπη φθάσουν μέχρι τον καυγά, αυτός ο καυγάς πρέπει να είναι μεταξύ των μπολσεβίκων και των ναζιστών». Την ίδια πολιτική ακολουθούσε και ο Υπουργός Εξωτερικών της Γαλλίας Πιερ Φλαντέν, ο οποίος δήλωνε ότι «εμείς οφείλουμε να πετύχουμε την καλύτερη δυνατή συμφωνία με την Γερμανία και να αφήσουμε την υπόλοιπη Ευρώπη στο έλεος της τύχης της» (Lewis Namier «Europe in Decay: A Study in Disintegration, 1936–1940». Λονδίνο, Νέα Υόρκη,1950). Η κυβέρνηση των ΗΠΑ «έσπρωχνε» την Γαλλία σε συμφωνία με την Γερμανία, γιατί τόσο η Ουάσιγκτον, όσο και το Λονδίνο εκτιμούσαν στα σίγουρα ότι η ναζιστική Γερμανία δεν θα στρεφόταν προς δυσμάς, εάν πρώτα δεν εξολόθρευε τον κύριο εχθρό της, που ήταν η Σοβιετική Ένωση, γι’ αυτό υπολόγιζαν ότι «αφήνοντας στην φασιστική τρόικα ελεύθερα χέρια… θα οδηγούσε σε μια κοινή γερμανο-ιαπωνική επίθεση ενάντια στην Σοβιετική Ένωση» (Schuman F.L. - Soviet Politics. Αt Home and Abroad., Νέα

110

Υόρκη, 1947). Με αυτόν τον τρόπο οι κυρίαρχοι κύκλοι των χωρών αυτών θεωρούσαν ότι τηρώντας μια επιλεκτική ουδετερότητα θα επωφελούνταν ποικιλότροπα από την σύρραξη, όπου ο φασισμός και ο κομμουνισμός θα αλληλοκαταστρέφονταν. ΤΡΙΤΟ: Είναι ενδιαφέρον, όσο κουραστικό και να είναι να παρατεθούν μερικά βασικά γεγονότα, που προηγήθηκαν του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου για να διαφανεί ξεκάθαρα τόσο ο ρόλος του καθενός, αλλά και ποιοι πώς πολιτεύτηκαν, αρχίζοντας να υπογράφουν διάφορες συμφωνίες με την ναζιστική Γερμανία πολύ πριν το Σύμφωνο Μολότωφ-Ρίμπεντροπ, με απώτερο στόχο να αποτραπεί από τη μια η σύναψη συμφωνίας για ένα σύστημα συλλογικής ασφάλειας στην Ευρώπη, που προωθούσε η σοβιετική διπλωματία και από την άλλη να υλοποιήσουν τους πολιτικούς στόχους τους για εξολόθρευση του πρώτου σοσιαλιστικού κράτους.

 16 Μαρτίου 1933 – Στην Παγκόσμια Συνδιάσκεψη για τον αφοπλισμό

ο τότε βρετανός Πρωθυπουργός εισηγήθηκε να επιτραπεί στην Γερμανία να διπλασιάσει μεν την αριθμητική δύναμη του στρατού της και ανάλογα δε να μειωθεί ο γαλλικός στρατός.

 15 Ιουλίου 1933 - Υπογράφεται στη Ρώμη το Σύμφωνο των

Τεσσάρων Δυνάμεων, το οποίο έχει μείνει γνωστό και ως Τετραμερής Συμφωνία μεταξύ Μ. Βρετανίας, Γαλλίας, Γερμανίας και Ιταλίας.

 Ιανουάριος 1934 – Υπογράφεται Σύμφωνο μη επίθεσης μεταξύ Γ΄ Ράιχ και Πολωνίας με μυστική ρήτρα (η οποία δημοσιεύτηκε από τη γαλλική εφημερίδα Bourbonnais republican στις 8 Απριλίου 1939), αφού προηγούμενα μέσα στο 1933 η αστική πολωνική κυβέρνηση αρνήθηκε να λάβει μέρος στην πρόταση της ΕΣΣΔ για τη δημιουργία του «Ανατολικού Συμφώνου», που ήδη προαναφέρθηκε.

 16 Μαρτίου 1935 – Στην ναζιστική Γερμανία δημιουργείται η

Βέρμαχτ – στρατός επιδρομής και ρεβανσισμού, και επαναφέρεται η υποχρεωτική στρατιωτική θητεία. Καμιά αντίδραση για την παραβίαση της Συνθήκης των Βερσαλλιών από την «κυρίαρχη» τότε δύναμη στην Κοινωνία των Εθνών την Μ. Βρετανία. Οι προθέσεις του Λονδίνου ήταν πασιφανείς και σύμφωνα με τις τηρούμενες σημειώσεις κατά τη διάρκεια μιας συνομιλίας αργότερα μεταξύ των ΥΠΕΞ Βρετανίας και Γερμανίας, όταν ο Ρίμπεντροπ δήλωσε «Η Γερμανία θέλει και οφείλει να είναι δυνατή. Αυτός ο στόχος σήμερα έχει επιτευχθεί χάριν της αναγέννησης του γερμανικού στρατού… Η Γερμανία οφείλει να είναι έτοιμη να αποκρούσει την όποια επίθεση από πλευράς Σοβιετικής Ένωσης…», ο Λόρδος Χάλιφαξ απλώς

111

ανάφερε ότι «η Αγγλία γνωρίζει πολύ καλά την ισχύ της Γερμανίας και δεν έχει τις όποιες αντιρρήσεις εναντίον της» (Ντοκουμέντα και Υλικά παραμονές Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Μόσχα, 1981, σελ. 72-73).

 18 Ιουνίου 1935 – Η Μ. Βρετανία υπογράφει με την χιτλερική

Γερμανία ναυτική συμφωνία, στην βάση της οποίας η δεύτερη δικαιούται, παρά τους περιορισμούς της Συνθήκης των Βερσαλλιών, να δημιουργήσει πολεμικό στόλο της τάξης του 35% των πλοίων επιφάνειας και 45% των υποβρυχίων του βρετανικού πολεμικού στόλου..

 7 Μαρτίου 1936 – Η ναζιστική Γερμανία αναπτύσσει στρατεύματα της

στην αποστρατικοποιημένη, βάση της Συνθήκης των Βερσαλλιών, περιοχή της Ρηνανίας. Απλώς υπογραμμίζουμε ότι η αστική πολωνική κυβέρνηση υποστήριξε αυτήν την ενέργεια και το Παρίσι, αντιδρώντας δήλωσε ότι δεν έχει πλέον καμιάν υποχρέωση έναντι της Βαρσοβίας, ενώ η βρετανική κυβέρνηση και πάλι ουσιαστικά τήρησε ουδέτερη στάση.

 19 Νοεμβρίου 1937 - Κατά την διάρκεια επίσκεψης του Λόρδου

Χάλιφαξ στον Χίτλερ στο ορεινό του καταφύγιο στο Obersalzberg, προτείνοντας μια νέα συμφωνία μεταξύ των 4 δυνάμεων, αποκλείοντας την Σοβιετική Ένωση, δήλωνε, σύμφωνα με το πρακτικό των συνομιλιών, ότι «ο ίδιος και άλλα μέλη της βρετανικής κυβέρνησης συνειδητοποιούν ότι ο Φύρερ έχει επιτύχει αρκετά όχι μόνο μέσα στην Γερμανία, αλλά ως αποτέλεσμα της εξολόθρευσης του κομμουνισμού στην χώρα του έχει φράξει τον δρόμο του τελευταίου προς την Δυτική Ευρώπη, γι’ αυτό λοιπόν δικαιολογημένα η Γερμανία μπορεί να θεωρηθεί το προπύργιο της Δύσης ενάντια στον Μπολσεβικισμό». (ο.π., σελ. 33).

 12 Μαρτίου 1938 - Η ναζιστική Γερμανία προσάρτησε (Anschlub)

την Αυστρία. Ακόμα μια φορά δεν υπήρξαν αντιδράσεις από πλευράς Λονδίνου και Παρισιού παρά το γεγονός ότι μια ολόκληρη ανεξάρτητη χώρα εξαφανίσθηκε από τον πολιτικό χάρτη της Γηραιάς Ηπείρου. Αυτή η βρετανική στάση ήταν η φυσιολογική συνέχεια των θέσεων της βρετανικής κυβέρνησης, που ανέπτυξε ο Λόρδος Χάλιφαξ στην προαναφερθείσα επίσκεψη του στον Χίτλερ τρεις μήνες προηγούμενα, σύμφωνα με τις οποίες: «Οι Άγγλοι είναι ρεαλιστές και μπορεί περισσότερο από οποιονδήποτε άλλο να είναι πεπεισμένοι ότι τα λάθη εξαναγκασμού των Βερσαλλιών πρέπει να διορθωθούν. Η Αγγλία και στο παρελθόν πάντα εξασκούσε την επιρροή της προς αυτήν την ρεαλιστική κατεύθυνση… Από αγγλικής πλευράς δεν νομίζουν ότι το στάτους κβο οφείλει υπό όλες τις

112

συνθήκες να παραμένει σε ισχύ. Εκεί αναγνωρίζουν ότι πρέπει να προσαρμοστούν στις νέες συνθήκες, να διορθωθούν τα λάθη του παρελθόντος, έχοντας υπόψη την αναγκαιότητα αλλαγής της υφιστάμενης τάξης πραγμάτων» (ο.π., σελ. 37 – 38). Ενώ σε τηλεγράφημα αμέσως μετά του ΥΠΕΞ Γερμανίας στους πρέσβεις της χώρας στην Ιταλία, Βρετανία, Γαλλία και ΗΠΑ ξεκαθάριζε ότι «ο Χάλιφαξ αναγνώρισε ότι στη συνέχεια δεν μπορούμε να ξεφύγουμε χωρίς συγκεκριμένες αλλαγές στην Ευρώπη… Στα προβλήματα, τα οποία αργά ή γρήγορα θα απαιτηθούν αλλαγές, συμπεριλαμβάνονται η περιοχή του Γκντανσκ, η Αυστρία και η Τσεχοσλοβακία…» (ο.π., σελ. 47).

 29 Σεπτεμβρίου 1938 – Υπογράφεται η Συμφωνία του Μονάχου

μεταξύ Μ. Βρετανίας, Γαλλίας, Γερμανίας και Ιταλίας, σύμφωνα με την οποία η Τσεχοσλοβακία, που δεν της επέτρεψαν να συμμετάσχει στην Διάσκεψη, υποχρεωνόταν να παραχωρήσει την περιοχή της Σουδητίας στην Γερμανία.

 30 Σεπτεμβρίου 1938 – Δηλ. την επομένη στο Μόναχο υπογράφεται

από τον Πρωθυπουργό της Μ. Βρετανίας και τον Καγκελάριο της ναζιστικής Γερμανίας Τσάμπερλεν και Χίτλερ η Αγγλο - γερμανική Διακήρυξη αμοιβαίας μη επίθεσης, ενώ δυο μήνες μετά (6 Δεκεμβρίου 1938) παρόμοια συμφωνία υπογράφεται μεταξύ Γερμανίας και Γαλλίας από τους Υπουργούς Εξωτερικών των δυο χωρών Μπονέ και Ρίμπεντροπ.

 1 Οκτωβρίου 1938 – Τα ναζιστικά στρατεύματα καταλαμβάνουν

της τσεχοσλοβάκικη περιοχή της Σουδητίας και την επομένη ο πολωνικός στρατός καταλαμβάνει την τσέχικη πόλη Τεσίν με την γύρω περιοχή, ενώ η διάλυση της Τσεχοσλοβακίας ολοκληρώθηκε λίγο αργότερα, όταν ο Χίτλερ προσάρτησε την υπόλοιπη Τσεχία, ενώ τα στρατεύματα της Ουγγαρίας κατέλαβαν μέρος της Σλοβακίας και την περιοχή της Υπερκαρπάθιας Ουκρανίας, που τότε βρισκόταν υπό το έλεγχο της Σλοβακίας.

 Νοέμβριος 1938 – Καθόλου τυχαία ο Πρέσβης των ΗΠΑ στο Παρίσι δήλωνε κυνικά ότι «…θα ήταν επιθυμητό για τις δημοκρατικές χώρες εάν εκεί στην Ανατολή η υπόθεση έφθανε μέχρι την επίλυση των διαφορών μέσον ενός πολέμου μεταξύ Γερμανίας και Ρωσίας… Στην Αγγλία, την Γαλλία και τις ΗΠΑ πιστεύουν ακράδαντα ότι στους επόμενους μήνες θα αρχίσει η τελική επίλυση των ζητημάτων στην Ανατολή», ενώ στις 9 Μαρτίου 1939 ο Βρετανός πρέσβης στο Βερολίνο Νέβιλ Χέντερσον δήλωνε με σαφήνεια: «Μου φαίνεται αναπόφευκτο ότι η Γερμανία θέλει την αποκοπή αυτής της πλούσιας περιοχής (Ουκρανίας) από το

113

τεράστιο ρωσικό κράτος… δεν μπορούμε στα τυφλά να δώσουμε στην Γερμανία εν λευκώ την Ανατολή. Όμως δεν είναι αδύνατον να επιτευχθεί μια συμφωνία με τον Χίτλερ, υποθέτοντας ότι αυτή θα περιορίζεται με λογικούς όρους, την τήρηση των οποίων μπορούμε να αναμένουμε από τον Χίτλερ» (Βλ.: Α. Σαμψόνωφ, Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος, Μόσχα, 1985. Δ. Προέκτορ, Φασισμός: Πορεία επιδρομής και ολέθρου, Μόσχα, 1989).

 27 Μαρτίου 1939 – Ο βρετανός ΥΠΕΞ Λόρδος Χάλιφαξ ανακοινώνει

στον άγγλο πρεσβευτή στη Βαρσοβία Kennard: «θα πρέπει να είναι σαφές ότι όλες μας οι προσπάθειες να εδραιωθεί η κατάσταση θα καταστραφούν εάν η Σοβιετική κυβέρνηση συμμετάσχει ανοικτά σ’ αυτό το σχέδιο» (ο.π.) (Λόγος γίνεται για την πρόταση της ΕΣΣΔ για Διάσκεψη, στην οποία θα συζητείτο το θέμα παροχής βοήθειας προς την Ρουμανία)

 14 Απριλίου 1939 – Η βρετανική κυβέρνηση εισηγείται στην Σοβιετική

Ένωση να αναλάβει μονομερώς στρατιωτικές υποχρεώσεις προς τα συνορεύοντα με αυτήν κράτη αν δεχτούν επίθεση χωρίς όμως να γίνεται η όποια αναφορά για τυχόν δικές της υποχρεώσεις έναντι της ΕΣΣΔ.

 17 Απριλίου 1939 – Απάντηση της σοβιετικής κυβέρνησης για την

ετοιμότητα της να υπογράψει Τριμερή (ΕΣΣΔ, Μ. Βρετανία, Γαλλία) Συμφωνία αμοιβαίων μέτρων ενάντια στον επιδρομέα.

 8 Μαΐου 1939 – Ανταπάντηση των κυβερνήσεων Αγγλίας και Γαλλίας με την οποία απορρίπτουν την σοβιετική πρόταση και επαναλαμβάνουν την εισήγηση τους της 14 Απριλίου.

 28 Μαΐου 1939 – Αρχίζει η σοβιετο-ιαπωνική στρατιωτική σύγκρουση

στον ποταμό Χαλχίν Γκολ (Άπω Ανατολή), που διήρκησε μέχρι τις 15 Σεπτεμβρίου 1939. Σημειώνεται ότι σ’ αυτήν ακριβώς την περίοδο η Βρετανία υπογράφει Σύμφωνο με την Ιαπωνική Κυβέρνηση.

 7 Ιουνίου 1939 – Υπογράφεται στο Βερολίνο Σύμφωνο μη επίθεσης μεταξύ γερμανικού Γ΄ Ράιχ με τη Λετονία και Εσθονία αντίστοιχα.

 Την ίδια μέρα – Στη συνεδρία του βρετανικού Υπουργικού Συμβουλίου, στην οποία συζητήθηκε η σοβιετική πρόταση για την οργάνωση στρατιωτικής συμμαχίας ο επικεφαλής του Φόρειϊν Όφις Λόρδος Χάλιφαξ, εκτιμώντας αρνητικά αυτήν την πρόταση, αναφέρθηκε και στη δήλωση του αμερικανού πρέσβη στην Βαρσοβία Μπούλιτ

114

για «να μην δημιουργηθεί η εντύπωση ότι η Αγγλία νταραβερίζεται με τους Ρώσους» (Λ. Μπεζιμένσκι, Οι προτάσεις Αυγούστου του Χίτλερ στο Λονδίνο, Περιοδικό Международная жизнь (Διεθνής ζωή), 1989 Τ. 9, σελ. 40-50).

 4 Ιουλίου 1939 – Σε συνεδρία του Υπουργείου Εξωτερικών ο Λόρδος

Χάλιφαξ παρ’ όλα αυτά δηλώνει να μην διακοπούν οι συνομιλίες, αλλά να υπογραφτεί μια απλή τριμερής συμφωνία, λέγοντας: «δεν πρέπει να στρέψουμε την Σοβιετική Ρωσία εναντίον μας γιατί κύριος στόχος των συνομιλιών μας είναι να εμποδίσουμε την Ρωσία να συμφωνήσει με την Γερμανία». (Μ. Πανκράτοβα, Άγγλο-γαλλοσοβιετικές συνομιλίες το 1939, Περιοδικό Международная жизнь (Διεθνής ζωή), 1989, τ. 9, σελ. 28-39)

 18 – 21 Ιουλίου 1939 – Μυστικές συναντήσεις του Γουίλσον (στενός

συνεργάτης του βρετανού πρωθυπουργού) και του Υπουργού Εμπορίου της Βρετανίας Χάτσον με τον σύμβουλο του γερμανικού ΥΠΕΞ με ειδική εξουσιοδότηση Βολτάτ και άλλους υψηλόβαθμους διπλωμάτες του Γ΄ Ράιχ. Στους άγγλους προτάθηκε οικουμενικό πρόγραμμα επίλυσης των αγγλο-γερμανικών αντιθέσεων, συμπεριλαμβανομένου και την υπογραφή συμφώνου μη επίθεσης και μη ανάμειξης, περιορισμό των εξοπλισμών, επιστροφή στην Γερμανία μερικών αποικιών, την προώθηση της γερμανικής οικονομίας, αποδοχή της Ανατολικής και Νότιο-Ανατολικής Ευρώπης ως σφαίρα επιρροής της Γερμανίας. Συζητήθηκε επίσης ο διαμοιρασμός των παγκόσμιων οικονομικών αγορών, προτείνοντας στην Γερμανίας την Κίνα και την Σοβιετική Ένωση. Για τις συναντήσεις αυτές είχε ενημερωθεί και ο γερμανός πρέσβης στο Λονδίνο φον Ντίρκσεν, ο οποίος διαβίβασε το περιεχόμενο τους στο Βερολίνο. Όμως, τυπικά οι συνομιλίες επίσημα δεν άρχισαν γιατί καθυστερούσε η όποια αντίδραση από την γερμανική κυβέρνηση. Η Σοβιετική Κυβέρνηση όμως έγινε γνώστης αυτών των συναντήσεων. (Akten zur deutschen auswartigen Politik. Serie D. Baden-Baden, 1956. Bd. 6. S. 407. Βλ.: ο.π.)

 29 Ιουλίου 1939 – Ο Εργατικός Μπάξτον ανέφερε στον σύμβουλο

της γερμανικής πρεσβείας στο Λονδίνο Κορντ: «Η Μ. Βρετανία υπόσχεται να τερματίσει τις συνεχιζόμενες μέχρι σήμερα συνομιλίες για την υπογραφή συμφώνου με την Σοβιετική Ένωση» (ο.π.)

 3 Αυγούστου 1939 – Πραγματοποιήθηκε συνομιλία του Γουίλσον με

τον Ντιρκς, για την οποία ο τελευταίος γράφει: «από τα λεγόμενα στη συνομιλία με τον σερ Γκόρας Γουίλσον θα μπορούσα να εξάγω το συμπέρασμα ότι το πρόγραμμα των συνομιλιών, που αναφέρθηκε

115

στον κ. Βολτάτ και επιβεβαιωμένο σε ‘μένα η αγγλική πλευρά το θεωρεί ως ένα επίσημο περιστατικό, για το οποίο αναμένεται η απάντηση της Γερμανίας». (ο.π.)

 7 Αυγούστου 1939 – Εμπιστευτική συνάντηση του Γκαίρινκ με

άγγλους εκπροσώπους στο Schleswig-Holstein, στην οποία αναφέρθηκαν και τα ακόλουθα: «Εάν η Γερμανία ηττηθεί στον πόλεμο, τότε το αποτέλεσμα θα είναι η εξάπλωση του κομμουνισμού και θα έχει οφέλη η Μόσχα». (Document on British Foreign Policy. 1919-1939. Third Series, Vol. VI, p.757. Βλ.: Λ. Μπεζιμένσκι, ο.π.)

 11 Αυγούστου 1939 – Αγγλική αντιπροσωπεία με ήσσονος σημασίας

πρόσωπα φθάνει στη Μόσχα, όπου και ξεκαθάρισε ότι δεν είχε επίσημη εξουσιοδότηση για την διεξαγωγή συνομιλιών. Ταυτόχρονα η αγγλική και γαλλική στρατιωτική αποστολή εισηγήθηκαν να συζητηθούν οι γενικές αρχές χωρίς όμως την εξέταση συγκεκριμένων στρατιωτικών σχεδιασμών.

Την ίδιαν ημέρα – Ο Ύπατος Αρμοστής της Κοινωνίας των Εθνών για την ελεύθερη πόλη του Γκντανσκ Ελβετός Κ. Μπούρκχαρντ είχε εμπιστευτική συνομιλία με τον Χίτλερ μετά από πρόσκληση του δεύτερου. Στο τέλος της συνομιλίας ο Χίτλερ ζήτησε να μεταφερθεί η επιθυμία του όπως συναντήσει κάποιο από τα υψηλά πρόσωπα στην κυβέρνηση της Μ. Βρετανίας. Στις πηγές αναφέρεται ότι ο Λόρδος Χάλιφαξ επεξεργάστηκε την απαντητική επιστολή προς τον Χίτλερ, όμως αυτή ουδέποτε στάλθηκε. (Document on British Foreign Policy. 1919-1939, Third Series, Vol. VI, pp.688-698 [C. Burckhardt. Meine Danziger Mission. 1937-1939. München, 1960, S.362370, 372], Βλ.: ο.π.). Στο τέλος της συνομιλίας ο Χίτλερ ανάφερε: «Όλα όσα επιχειρώ κατευθύνονται εναντίον της Ρωσίας. Εάν στη Δύση είναι τόσο ανόητοι και τυφλοί που δεν μπορούν να το κατανοήσουν είμαι αναγκασμένος να συμφωνήσω με τους Ρώσσους. Μετά θα κτυπήσω την Δύση και μετά την ήττα της με ενωμένες δυνάμεις θα στραφώ εναντίον της Σοβιετικής Ένωσης. Μου είναι απαραίτητη η Ουκρανία…». (Αυτό το απόσπασμα δεν υπάρχει στην επίσημη αγγλική βιβλιογραφία και παρουσιάζεται μόνο στα απομνημονεύματα του Μπούρκχαρντ). Υποχρεωτικά έχει γίνει ανωτέρω έστω και μια σύντομη ιστορική καταγραφή των γεγονότων, που καταδεικνύουν την ακολουθούμενη πολιτική και διπλωματία στα χρόνια πριν της έκρηξης του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Το κυρίαρχο που παρατηρείται σ’ αυτή την καταγραφή είναι η απροθυμία από τη μια της Αγγλίας και Γαλλίας για τη δημιουργία ενός συστήματος συλλογικής ασφάλειας στην Ευρώπη και από την άλλη η πολιτική «κατευνασμού» έναντι της ναζιστικής Γερμανίας. Και η μια περίπτωση και η άλλη είχαν ως στόχο τόσο την προώθηση των χιτλερικών προς Ανατολάς, όσο και μιας

116

σύγκρουσης τους με την ΕΣΣΔ. Κάτι τέτοιο θα μπορούσε να υλοποιηθεί μόνο αν η Σοβιετική Ένωση παρέμενε απομονωμένη και αν η Γερμανία αποκτούσε τα αναγκαία στρατηγικά προγεφυρώματα στην Ανατολή, κάτι που σε συνδυασμό με την απειλή στην Άπω Ανατολή από πλευράς της μιλιταριστικής Ιαπωνίας θα την υποχρέωναν σε ένα πόλεμο σε δυο μέτωπα. Επομένως αποκορύφωμα της δήθεν «πολιτικής κατευνασμού» του επιδρομέα, που ήταν η Συμφωνία του Μονάχου (Αγγλία, Γαλλία Γερμανία και Ιταλία), στην οποία όχι μόνο δεν καλέστηκε η Σοβιετική Ένωση, αλλά αποκλείστηκε στην πράξη, αποτέλεσε την αντίστροφη μέτρηση για την έναρξη του Παγκόσμιου Πολέμου στην Ευρώπη. Με την παράδοση αμαχητί της Τσεχοσλοβακίας στην χιτλερική Γερμανία ακριβώς στόχευαν να στρέψουν την ναζιστική στρατιωτική μηχανή προς ανατολάς, όπως σχεδίαζαν και επιδίωκαν οι κυρίαρχοι τότε πολιτικοί κύκλοι της Δύσης. Δεν είναι τυχαίο λοιπόν το γεγονός ότι ουσιαστικά μετά την συνομωσία στο Μόναχο παρατηρείται μια σχετική διαφοροποίηση στην σοβιετική διπλωματία, που άρχισε να κινείται σε διάφορους άξονες: α) Συνέχιση των προσπαθειών για την δημιουργία ενός συστήματος συλλογικής ασφάλειας στην Ευρώπη με την Βρετανία και Γαλλία, β) Δημιουργία στρατιωτικών συμμαχιών με γειτονικά της κράτη, που επίσης απειλούνταν από τους χιτλερικούς, γ) Τήρηση όλο και πιο ανεξάρτητης εξωτερικής πολιτικής, δ) Προσπάθεια εξομάλυνσης των σχέσεων με την Γερμανία, που σήμαινε ταυτόχρονα και με την Ιαπωνία και ε) Σε περίπτωση πολέμου στην Ευρώπη να τηρηθεί ουδέτερη στάση, εξασφαλίζοντας έτσι την ασφάλεια της χώρας και κερδίζοντας χρόνο για την καλύτερη προετοιμασία της αμυντικής ισχύς της. Από τα γεγονότα που ήδη παρατέθηκαν βγαίνει το αβίαστο συμπέρασμα ότι το Καλοκαίρι του 1939 η βρετανική διπλωματία προετοίμαζε ένα «δεύτερο Μόναχο». Σε σύντομο χρονικό διάστημα όμως θα γίνει αντιληπτό ότι οι προγραμματιζόμενοι σχεδιασμοί της θα καταρρέαν, γιατί ο φασιστικός Άξονας προγραμμάτιζε διαφορετικά. Δεν είναι τυχαίο ότι σε ανεπίσημη συνάντηση στο Μόναχο οι Χίτλερ και Μουσολίνι συμφώνησαν «να δράσουν από κοινού ενάντια στην Μ. Βρετανία», ενώ τον Οκτώβριο 1938 ο Υπουργός Εξωτερικών της Γερμανίας Ρίμπεντροπ δήλωνε στον Μουσολίνι: «Η τσέχικη κρίση έδειξε τη δύναμη μας! Υπερέχουμε στις πρωτοβουλίες, γι’ αυτό θα είμαστε κυρίαρχοι της κατάστασης. Δεν μπορούν να μας επιτεθούν. Από στρατιωτικής άποψης η κατάσταση είναι ευνοϊκή.

117

Ήδη τον Σεπτέμβριο του 1939 θα μπορούσαμε να ξεκινήσουμε τον πόλεμο με τις μεγάλες Δημοκρατίες» (Shirer William, Η άνοδος και η πτώση του Γ΄ Ράιχ /στα ρωσικά μεταφ. από αγγλικά. М., 1991. τομ. 1. σελ. 472). ΤΕΤΑΡΤΟ: Η Σοβιετική Ένωση μετά τη Συμφωνία του Μονάχου ουσιαστικά βρέθηκε σε διεθνή απομόνωση. Ο επικείμενος πόλεμος παρά τις όποιες προσπάθειες να αποτραπεί με τη σύναψη μιας αποτελεσματικής συμμαχίας με την Βρετανία και τη Γαλλία δεν καρποφόρησαν, αφού οι τελευταίες ακολουθούσαν έναντι της ΕΣΣΔ τακτική κωλυσιεργίας και έναντι της Γερμανίας πολιτική «κατευνασμού», στοχεύοντας αλλότριους στόχους. Την ίδια στιγμή η ναζιστική διπλωματία έκανε τα πάντα για να αποτρέψει μια τυχόν αγγλο-γαλλο-σοβιετική συμμαχία. Είναι ακριβώς μέσα σ’ αυτές τις διεθνείς συνθήκες που στο Κρεμλίνο άρχισαν να γίνονταν δεύτερες σκέψεις μη αποκλείοντας και διαπραγματεύσεις με το Βερολίνο. Ο στόχος ήταν ξεκάθαρος: Αφού μάλλον η αποτροπή του πολέμου δεν ήταν δυνατή, ούτε υπήρχαν τέτοιες ψευδαισθήσεις, θα έπρεπε λοιπόν να αναβληθεί όσο το δυνατόν περισσότερο η αναμενόμενη επίθεση των χιτλερικών ενάντια στην ΕΣΣΔ με την ταυτόχρονη ουδετεροποίηση τουλάχιστον στα αρχικά στάδια της Ιαπωνίας στην Άπω Ανατολή. Επομένως παρατηρείται μια έντονη διπλωματική μάχη και όχι μόνο, όπου η κάθε πλευρά προσπαθούσε να προωθήσει οικείους στόχους. Η Βρετανία και η Γαλλία με τις ευλογίες των ΗΠΑ να στρέψουν την Γερμανία προς Ανατολάς και σε ένα τυχόν πόλεμο μεταξύ Γερμανίας και ΕΣΣΔ στόχευαν τη διάλυση του πρώτου σοσιαλιστικού κράτους από τη μια, την αποδυνάμωση ή και την ικανοποίηση από την άλλη της Γερμανίας με την κατάκτηση νέων εδαφών μέχρι και τα Ουράλια όρη. Η Γερμανία είχε στραμμένη την προσοχή της προς Ανατολάς γι’ αυτό ακριβώς και επιθυμούσε την αποτροπή της όποιας συνεργασίας Βρετανίας-Γαλλίας με την Σοβιετική Ένωση, προσεγγίζοντας τις δυο πρώτες με δελεαστικές προτάσεις. Η Ιαπωνία δεν είναι τυχαία ότι το Καλοκαίρι του 1939 προκάλεσε τις στρατιωτικές συγκρούσεις με την ΕΣΣΔ στην Άπω Ανατολή, στοχεύοντας ή και αναμένοντας ακριβώς την εμπλοκή της Γερμανίας από Δυσμάς, αφού ήταν συνδεδεμένες με το Αντικομιντέρ Σύμφωνο, σε μια προσπάθεια επιτάχυνσης των εξελίξεων. Η στάση της πολωνικής πολιτικής ηγεσίας ούτε αμφιλεγόμενη, ούτε διφορούμενη ήταν. Ασκούσε πολιτική σε μια προσπάθεια να αποκομίσει ότι περισσότερο μπορούσε. Αυτό απέδειξε τόσο η άρνηση της κατά την περίοδο της κρίσης της Τσεχοσλοβακίας, δηλ. που δεν αποδέχτηκε και ούτε επέτρεψε να περάσει από το έδαφος ή και τον εναέριο χώρο της χώρας η όποια βοήθεια από πλευράς ΕΣΣΔ προς την χειμαζόμενη Τσεχοσλοβακία, όσο και η συμμετοχή της στον διαμελισμό της με την κατάληψη μιας συνοριακής περιοχής της. Τηρούσε δε μια αρνητική στάση έναντι της Σοβιετικής Ένωσης

118

και ενδόμυχα δεν αποκλειόταν από τους κυβερνώντες της η συμμετοχή της χώρας σ’ έναν πόλεμο της ναζιστικής Γερμανίας ενάντια στην Σοβιετική Ένωση. Αναγνωρίζεται ότι από άποψη τακτικής τελικά το Σύμφωνο ΜολότωφΡίμπεντροπ ήταν ένα νηφάλιο, υπολογίσιμο και ρεαλιστικό βήμα, το οποίο στόχευε τόσο στην έστω και προσωρινή αναβολή της φασιστικής επίθεσης, όσο και στην εξασφάλιση επιπρόσθετου πολύτιμου χρόνου για καλύτερη προετοιμασία για τον επερχόμενο πόλεμο, πράγμα που στη συνέχεια υποβοήθησε στην συντριβή του ναζιστικού τέρατος. Το ίδιο το Σύμφωνο, ακόμα και το μυστικό Πρωτόκολλο του σε συνθήκες παραμονής πολέμου έδιδαν στην Σοβιετική Ένωση μια σειρά στρατηγικά οφέλη, ανταποκρινόμενα στα συμφέροντα της χώρας, ιδιαίτερα στα ζητήματα οργάνωσης για αντιμετώπιση της επικείμενης επιδρομής από δυσμάς, αφού προκαθόριζαν τα όρια επί εδάφους, που δεν είχαν δικαίωμα να παραβιάσουν τα γερμανικά στρατεύματα. Τα όρια αυτά είχαν καθοριστεί στη βάση της «Γραμμής Κάρζον», η οποία ανάγεται στην εποχή του Α’ Παγκόσμιου Πολέμου και σχεδιάστηκε από το Ανώτατο Πολεμικό Συμβούλιο των τότε νικητών ως η διαχωριστική γραμμή μεταξύ της Δεύτερης Πολωνικής Δημοκρατίας και της Σοβιετικής Ρωσίας και η οποία είχε προταθεί από τον τότε βρετανό Υπουργό Εξωτερικών Τζώρτζ Κάρζον με τη σκέψη να χρησιμεύσει ως διπλωματική βάση για τη μελλοντική συμφωνία των συνόρων, αλλά τελικά δεν υλοποιήθηκε γιατί η Πολωνία, εκμεταλλευόμενη τις τότε συγκυρίες κατέλαβε στρατιωτικά περιοχές ανατολικότερα της γραμμής αυτής. Η ναζιστική Γερμανία εισέβαλε στην Πολωνία την 1 Σεπτεμβρίου 1939 και μέσα σε μια βδομάδα τα χιτλερικά στρατεύματα έφθασαν μέχρι την Γραμμή Κάρζον. Αφού ο πολωνικός στρατός ηττήθηκε και η κυβέρνηση της χώρας ήδη εγκατέλειψε την Πολωνία στις 16 Σεπτεμβρίου την επομένη (17 Σεπτεμβρίου) ο Κόκκινος Στρατός προχώρησε και σταμάτησε στην Γραμμή Κάρζον, που σε διεθνές επίπεδο αναγνωριζόταν από το 1919 ως το ανατολικό σύνορο της Πολωνίας. Να σημειωθεί ότι στις περιοχές αυτές η πλειοψηφία του πληθυσμού ήταν Ουκρανοί και Λευκορώσοι. Αν ο Κόκκινος Στρατός δεν προωθείτο στις δυτικές αυτές περιοχές της Ουκρανίας και της Λευκορωσίας αυτές θα τις καταλάμβαναν υποχρεωτικά τα χιτλερικά στρατεύματα Σύμφωνα ακριβώς με το μυστικό πρωτόκολλο περιοχές, που βρίσκονταν στο ενδιαφέρον της ΕΣΣΔ, όπως οι περιοχές αυτές, που ουδέποτε η σοβιετική πλευρά αναγνώρισε την πολωνική κυριαρχία, ο Χίτλερ δεν είχε τη δυνατότητα να προχωρήσει σε κατάκτηση τους. Επομένως η προώθηση του Κόκκινου Στρατού προς δυσμάς το Σεπτέμβριο 1939 ήταν ένα απαραίτητο βήμα, κύρια ενέχοντας και στρατηγική σημασία, που έστω και προσωρινά τερμάτιζε την εξάπλωση της χιτλερικής επιδρομής στα ανατολικά, αποτρέποντας εκείνη την δεδομένη στιγμή την ολοκλήρωση των σχεδιασμών του Ράιχ «Drang nach Osten» (Διείσδυση στην Ανατολή)

119

και μετακινούσε το σημείο εκκίνησης της αναμενόμενης χιτλερικής επίθεσης ενάντια στην Σοβιετική Ένωση μερικές εκατοντάδες χιλιόμετρα δυτικότερα, πράγμα που στην πορεία αποδείχτηκε η στρατηγική τους σημασία στην απόκρουση του ναζιστικού «κεραυνοβόλου πολέμου». Δεν είναι αρκετό όμως να εξετάζονται μόνο οι πολιτικοί και διπλωματικοί ελιγμοί και τακτικές στις παραμονές του πολέμου. Ένα κυρίαρχο ζήτημα, που στη Δύση το αποφεύγουν ως ο διάβολος το λιβάνι, είναι πως και γιατί εκκολάφτηκε ο ναζισμός στη Γερμανία, από ποιους προωθήθηκε και στηρίχθηκε όχι μόνο πολιτικά, αλλά κυρίως οικονομικά για την εξυπηρέτηση ιδίων στόχων. Επειδή λοιπόν με τα κατά καιρούς διάφορα αντικομουνιστικά ψηφίσματα συγκεκριμένοι πολιτικοί κύκλοι προσπαθούν να εμπεδώσουν στην συνείδηση της κοινής γνώμης ότι για την έκρηξη του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου όχι μόνο φέρει ίση ευθύνη η Σοβιετική Ένωση, αλλά τουναντίον έχει και το μεγαλύτερο αν όχι και το αποκλειστικό μερίδιο ευθύνης, θα πρέπει οι αναλύσεις μας να μην περιορίζονται μόνο στις παραμονές του πολέμου, όταν ήδη ο Χίτλερ με το ναζιστικό του κόμμα ήταν κυρίαρχος στην Γερμανία, αλλά να προστρέχουμε και λίγο στην προϊστορία της εμφάνισης και ανέλιξης τους. Μια σειρά από δημοσιογραφικά σαΐνια, τα ευρισκόμενα σε διατεταγμένη αποστολή «ανακαλύπτουν» τα πιο απίθανα πράγματα με όλες τις επεξηγηματικές λεπτομέρειες και γλαφυρότατες αφηγήσεις. Ξετρυπώνουν δήθεν «αυτόπτες» μάρτυρες για να κάνουν μια απλή δήλωση, πάνω στην οποία στη συνέχεια δημιουργούν ολάκερα αφηγήματα. Μια σειρά όμως από πραγματικά καταγεγραμμένα γεγονότα συνειδητά καταχωνιάζονται και αφήνονται στην ιστορική λήθη. Καθήκον μας είναι να τα υπενθυμίζουμε για να γίνεται αντιληπτός ο ρόλος και οι ευθύνες του καθενός στην ιστορική εξέλιξη. Σταχυολογούμε μερικά χαρακτηριστικά γεγονότα. Ο Χάινριχ Μπρύνινγκ (Καγκελάριος της Γερμανίας 1930 - 1932) στα απομνημονεύματα του αναφέρει ότι αρχίζοντας από το 1923 ο Χίτλερ χρηματοδοτείτο από το εξωτερικό. Άγνωστο μεν από που έρχονταν τα μεγάλα χρηματικά κονδύλια, αλλά τα εμβάσματα γίνονταν μέσον ελβετικών και σουηδικών τραπεζών. Είναι επίσης γνωστό, αλλά αποσιωπάται το γεγονός ότι το Νοέμβριο 1922 στο Μόναχο στάλθηκε ο τότε βοηθός του στρατιωτικού επιτετραμμένου των ΗΠΑ στην Γερμανία λοχαγός Τρούμεν Σμιθ για να διερευνήσει σχετικά με τον άσημο μέχρι τότε Χίτλερ, τον οποίο και επισκέφθηκε στο διαμέρισμα του, ενώ στη συνέχεια υπόβαλε στην Διοίκηση της αμερικάνικης αντικατασκοπίας στην Ουάσιγκτον λεπτομερή έκθεση γι’ αυτόν. Ο Λοχαγός Σμιθ μερίμνησε επίσης ώστε στον κύκλο γνωριμιών του Χίτλερ να συμπεριληφθεί ο φίλος του Ernst Franz Sedgwick Hanfstaengl (γερμανός υπήκοος με μητέρα αμερικανίδα γνωστός και με το ψευδώνυμο «Putzi»),

120

απόφοιτος του Πανεπιστημίου του Χάρβαρντ, ο οποίος διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο στην ανάδειξη του Χίτλερ ως πολιτικού, εξασφαλίζοντας του γνωριμίες και σχέσεις με υψηλόβαθμες βρετανικές προσωπικότητες και παρέχοντας ταυτόχρονα στο ναζιστικό κόμμα και οικονομική βοήθεια. (Βλ.: Ν. Στάρικωφ, Ποιος υποχρέωσε τον Χίτλερ να επιτεθεί στον Στάλιν, Питер 2015) «Το φιλόδοξο νεαρό κράτος αρχικά έριξε το γάντι στην παντοδύναμη Βρετανική Αυτοκρατορία. Πραγματικός εφιάλτης για τη Μ. Βρετανία θα ήταν μια αδελφική προσέγγιση της Γερμανίας με τη Ρωσία – ένα τέτοιο λοιπόν γεωπολιτικό δημιούργημα αναπόφευκτα θα οδηγούσε στην κατάρρευση της παγκόσμιας κυριαρχίας της. Για να μην συμβεί κάτι τέτοιο στο προβλεπτό μέλλον, η αγγλική άρχουσα ελίτ στόχευε στη δημιουργία συγκρουόμενων καθεστώτων στη Ρωσία και Γερμανία. Ο πόλεμος και το «σιδηρούν Παραπέτασμα», που στην συνέχεια δημιουργήθηκε στο κέντρο της Ευρώπης, αποτέλεσε την επιτυχή ολοκλήρωση αυτού του σχεδιασμού» (Βλ.: Guido G. Preparata Hitler. Inc. How Britain and America made the Third Reich, Pluto Press, 2005) «Ο Χίτλερ δεν δρούσε αυτόνομα. Ο πόλεμος δεν είναι πνευματικό του παιδί». «Ο Χίτλερ ήταν ένα πιόνι στο παιχνίδι της Δύσης ενάντια στον ρωσικό λαό» σημειώνει ο ρώσος ιστορικός Νικολάι Στάρικωφ. «Τον Αδόλφο Χίτλερ ανέβασαν στην εξουσία το Λονδίνο, η Ουάσιγκτον και σε λιγότερο βαθμό το Παρίσι. Ήταν ένα αλυσοδεμένο σκυλί, που τάιζαν για ένα σκοπό – να επιτεθεί στη Ρωσία. Τους ίδιους δεν τους αρέσει να πολεμούν, κάποιος άλλος θα πρέπει να το κάνει στη θέση τους. Έφεραν στην εξουσία ένα έντονα φανατικό άνθρωπο, του έδωσαν λεφτά και δάνεια, σταμάτησαν να απομυζούν από την Γερμανία αποζημιώσεις, ανόρθωσαν την βιομηχανία της. Πώς όμως ο Χίτλερ θα μπορούσε να επιτεθεί της ΕΣΣΔ όταν μεταξύ τους βρίσκονται άλλα κράτη:» (Βλ.: Συνέντευξη Ν. Στάρικωφ, Κομσομόλσκαγια Πράβντα, Ιούνιος 2016) Ο Χίτλερ πήρε δανεισμό για τον παγκόσμιο πόλεμο από την Αμερική, τον παγκόσμιο πόλεμο χρηματοδότησε η Federal Reserve System (FRS – η Κεντρική Τράπεζα των ΗΠΑ) και η Τράπεζα της Αγγλίας – επισημαίνει ο Γιούρι Ρουμπτσώφ, Δόκτωρ ιστορικών Επιστημών, μέλος της Ακαδημίας Στρατιωτικών Επιστημών και μέλος του Διεθνούς Συνδέσμου Ιστορικών του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου - οι οποίες με τους συνδεδεμένους μαζί τους χρηματιστικο-βιομηχανικούς κύκλους αποτελούσαν τις δομές κλειδιά, που καθόριζαν την στρατηγική ανάπτυξη της Δύσης στο Μεσοπόλεμο. Σύμφωνα με τον ίδιο υπήρξαν 4 στάδια στην υλοποίηση της στρατηγικής αυτής, που στόχευε τον πλήρη έλεγχο του χρηματοπιστωτικού συστήματος της Γερμανίας, ώστε να τους παρέχει τη δυνατότητα να διαχειρίζονται τις πολιτικές διαδικασίες στην Κεντρική Ευρώπη και ταυτόχρονα να δημιουργηθεί εκείνη η στρατιωτική δύναμη, που θα μπορούσε δυνητικά

121

να χρησιμοποιηθεί εναντίον της Σοβιετικής Ένωσης. Για την υλοποίηση μιας τέτοιας στρατηγικής θα μπορούσαν να ξεχωρίσουν τέσσερα στάδια: 1ον 1919 – 1924: Προετοιμασία του εδάφους για μαζικές αμερικάνικες οικονομικές εγχύσεις στην γερμανική οικονομία. 2ον 1924 – 1929: Εγκαθίδρυση ελέγχου στο χρηματο-πιστωτικό σύστημα της Γερμανίας και χρηματοδότηση του ναζιστικού κινήματος. 3ον 1929 – 1933 Πρόκληση βαθιάς χρηματοπιστωτικής και οικονομικής κρίσης και εξασφάλιση της ανόδου των Ναζί στην εξουσία. 4ον 1933 – 1939: Χρηματιστηριακή συνεργασία με τη ναζιστική εξουσία, στήριξη της επεκτατικής εξωτερικής της πολιτικής και χρησιμοποίηση της ενάντια στη Σοβιετική Ένωση. Σε πρώτο πλάνο βασικοί μοχλοί, που υποβοήθησαν την διείσδυση του αμερικάνικου κεφαλαίου στην Ευρώπη, ήταν τα πολεμικά δάνεια ευρωπαϊκών χωρών και το συνδεδεμένο μ’ αυτά πρόβλημα των γερμανικών πολεμικών αποζημιώσεων. Μετά την τυπική είσοδο στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο οι ΗΠΑ παραχώρησαν στους συμμάχους τους, κύρια στην Βρετανία και Γαλλία, δάνεια της τάξης των 8,8 δις δολάρια από τα 11 δις δολάρια, που παραχώρησαν στην περίοδο 1919-21. Οι χώρες-οφειλέτες λοιπόν επιδίωξαν να λύσουν τα δικά τους οικονομικά προβλήματα και να εξασφαλίσουν τις δόσεις τους προς τους χρηματο-πιστωτικούς ομίλους των ΗΠΑ σε βάρος της Γερμανίας, επιβάλλοντας της ένα τεράστιο ποσό για πολεμικές αποζημιώσεις (επανορθώσεις) με πολύ σκληρούς όρους αποπληρωμής. Αυτό προκάλεσε από τη μια φυγάδευση γερμανικών κεφαλαίων στο εξωτερικό και από την άλλη μια μεγάλων διαστάσεων φοροδιαφυγή, που οδήγησε σε τρομερά ελλείματα στους κρατικούς προϋπολογισμούς της χώρας, τα οποία μπορούσαν να καλυφτούν μόνο με μαζική εκτύπωση μάρκων χωρίς οποιοδήποτε αντίκρισμα. Αποτέλεσμα ήταν η πλήρη κατάρρευση του γερμανικού νομίσματος και ο «μεγάλος πληθωρισμός» του 1923 όταν για ένα δολάριο δίδονταν 4,2 τρις μάρκα. Οι γερμανοί βιομήχανοι άρχισαν ανοικτά να σαμποτάρουν όλα τα μέτρα, τα σχετιζόμενα με την πληρωμή των πολεμικών αποζημιώσεων, πράγμα που προκάλεσε την γνωστή «κρίση του Ρουρ», δηλ. την γαλλο-βελγική κατοχή της περιοχής του Ρουρ τον Ιανουάριο 1923 με μια στρατιωτική δύναμη της τάξης των 100 χλδ ανδρών, που έθεσαν υπό τον έλεγχο τους την παραγωγή κάρβουνου και κοκ ως «παραγωγικές δεσμεύσεις» για την εξασφάλιση των γερμανικών πολεμικών αποζημιώσεων. Αυτό σήμαινε ότι το 7% του μεταπολεμικού εδάφους της Γερμανίας, όπου εξόρυσσαν το 72% του κάρβουνου και παρήγαν πέραν του 50% του χάλυβα και ατσαλιού βρίσκονταν υπό ξένη κατοχή. Ταυτόχρονα η Γαλλία επιδίωκε να προσαρτήσει την

122

Ρηνανία και την κοιλάδα του Ρουρ, δίδοντας τους παρόμοιο καθεστώς με την περιοχή του Σάαρ, η οποία τυπικά μεν ανήκε εδαφικά στην Γερμανία, αλλά την εξουσία δε ασκούσε η Γαλλία. Στην Γερμανία (Δημοκρατία της Βαϊμάρης) ξέσπασε λαϊκή αντίδραση, τερματίστηκε η καταβολή δόσεων για πολεμικές αποζημιώσεις, η βιομηχανία, ο κρατικός μηχανισμός, οι μεταφορές βρίσκονταν σε γενική παναπεργία. Ακολούθησαν συγκρούσεις με τα γαλλικά στρατεύματα, τα οποία άνοιξαν πυρ κατά των απεργών. Στην χώρα προκλήθηκε έκρηξη λαϊκής οργής. Τελικά αποδεικνύεται ότι οι εξελίξεις στην Γερμανία αναπτύσσονταν με βάση σχεδιασμούς των κυρίαρχων κύκλων της Βρετανίας και των ΗΠΑ, σύμφωνα με τους οποίους η Γαλλία έπρεπε να περιπλεχτεί σε τέτοιο τυχοδιωκτισμό για να της αποδείξουν την ανικανότητα της να δώσει λύσεις και έτσι να αναλάβουν οι ίδιοι την πρωτοβουλία. Δεν είναι τυχαίο ότι ο Υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ (1921 – 1925) Charles Evans Hughes εκείνη την εποχή είχε επισημάνει: «Πρέπει να αναμένουμε μέχρι να ωριμάσει η Ευρώπη για να αποδεχθεί την αμερικάνικη πρόταση». Τί προνοούσε αυτή η πρόταση, που έτυχε επεξεργασίας στα στεγανά της αμερικάνικης εταιρείας «Τζ. Π. Μόργκαν» και σε συνεργασία με τον Διοικητή της Τράπεζας της Αγγλίας Μόντεγκιου Νόρμαν; (Μια μικρή παρένθεση: Ο Τζον Π. Μόργκαν – ο νεότερος είχε οργανώσει ένα τραπεζιτικό συνδικάτο, το οποίο παραχωρούσε δάνεια στους ευρωπαίους συμμάχους της τάξης των 500 εκ. δολαρίων. (Πηγή: Kathleen Burk. The Diplomacy of Finance: British Financial Missions to the United States, 1914-1918 // Historical Journal, 1979 22(2). PP. 351-372.) Μετά τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και με τη Συνθήκη των Βερσαλλιών η «Morgan Guaranty» διεύθυνε τις πληρωμές των γερμανικών πολεμικών αποζημιώσεων. Ήδη από το 1920 η «Morgan Guaranty» ήταν ένα από τα σημαντικότερα Ινστιτούτα του κόσμου για τραπεζιτικές υποθέσεις και ταυτόχρονα ο κύριος δανειστής της Γερμανίας και άλλων χωρών της Ευρώπης. Η στενή συνεργασία μεταξύ του αμερικανού τραπεζιτικού μεγιστάνα Τζον Π. Μόργκαν-νεότερου και του άγγλου Μόντεγκιου Νόρμαν είχε αρχίσει από τα χρόνια του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Σημειώνεται επίσης ότι ο Μόργκαν ήταν ένθερμος οπαδός και συνέβαλε στα μέγιστα στην υλοποίηση του «New Deal» του Ρούζβελτ, ενώ εργάστηκε για την παραχώρηση δανείου στον Δικτάτορα Μουσολίνι της τάξης των 100 εκ. δολαρίων λίγο πριν την έναρξη του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου) Η πρόταση λοιπόν αυτή βασίστηκε στις ιδέες του αντιπροσώπου του γερμανικού τραπεζικού ομίλου Dresdner Bank (Τράπεζα της Δρέσδης) Χιάλμαρ Σαχτ, που τις διατύπωσε από τον Μάρτιο του 1922 κατόπιν προτροπής του John Foster Dulles (Τζων Ντάλας – μετέπειτα ΥΠΕΞ επί προεδρίας Αϊζενχάουερ), νομικού συμβούλου του αμερικανού προέδρου Ουίλσον στην Συνδιάσκεψη του Παρισιού για την ειρήνη. Ο Ντάλας έδωσε τις σημειώσεις στον Τζον Μόργκαν, ο οποίος σύστησε τον γερμανό Χ.

123

Σαχτ στον βρετανό Μ. Νόρμαν και ο τελευταίος στους κυβερνώντες την Δημοκρατία της Βαϊμάρης. Ως αποτέλεσμα, τον Δεκέμβριο του 1923, ο Σαχτ αναλαμβάνει ήδη διοικητής της γερμανικής Κεντρικής Τράπεζας (1923-1930) και από τη θέση αυτή συνέβαλε στην προσέγγιση των αγγλοαμερικάνικων και γερμανικών χρηματιστηριακών κύκλων. (Ενδιαφέρουσα υποσημείωση: Μεταξύ του Μ. Νόρμαν και του Χ. Σαχτ, ο οποίος ήταν ένθερμος οπαδός του Χίτλερ και του ναζιστικού κόμματος και στη συνέχεια διετέλεσε μέλος της χιτλερικής κυβέρνησης από τη θέση του Προέδρου της Κεντρικής Τράπεζας και του Υπουργού Οικονομικών (1933 – 1939) αναπτύχθηκε μια στενή οικογενειακή και όχι μόνο σχέση. Ο Χ. Σαχτ κατείχε ρόλο-κλειδί στην υλοποίηση της χιτλερικής οικονομικής πολιτικής. Οι δυο άνδρες ήταν μέλη της Αγγλο-γερμανικής Εταιρικής Σχέσης και της Τράπεζας Διεθνών Διακανονισμών, που έδρευε στη Βασιλεία της Ελβετίας, δες πιο κάτω). Το Καλοκαίρι 1924 η συγκεκριμένη πρόταση, γνωστή πλέον ως «Σχέδιο Ντόουζ» (από το όνομα του Προέδρου της Επιτροπής Ειδικών, που το επεξεργάστηκαν, αμερικανού τραπεζίτη και διευθυντή μιας από τις τράπεζες του Ομίλου Μόργκαν) έγινε αποδεκτή και στη βάση των προνοιών της μειώθηκε στο ήμισυ η αποπληρωμή των δόσεων για τις πολεμικές αποζημιώσεις και ταυτόχρονα διευθετούσε το ζήτημα των πηγών κάλυψης των δόσεων. Κύριος στόχος του Σχεδίου όμως ήταν η εξασφάλιση ευνοϊκών συνθηκών για τις αμερικανικές επενδύσεις, κάτι που θα ήταν δυνατό μόνο με την σταθεροποίηση του γερμανικού μάρκου, που θα επιτυγχανόταν με την δημιουργία συνθηκών ανάπτυξης της γερμανικής οικονομίας, αφού θα εξασφαλιζόταν με σταθερές κεφαλαιουχικές επενδύσεις. Για την υλοποίηση του Σχεδίου παραχωρήθηκε στην Γερμανία ένα τεράστιο δάνειο της τάξης των 200 εκ. δολαρίων, το ήμισυ του οποίου προερχόταν από τον τραπεζιτικό οίκο του Μόργκαν. Με αυτόν τον τρόπο οι αγγλοαμερικάνικες τράπεζες έθεσαν υπό τον έλεγχό τους όχι μόνο τις γερμανικές πληρωμές των πολεμικών αποζημιώσεων, αλλά και τον προϋπολογισμό, το σύστημα κυκλοφορίας νομίσματος και σε σημαντικό βαθμό το δανειοληπτικό σύστημα της χώρας. Τον Αύγουστο 1924 αντικαθίσταται το παλιό μάρκο με νέο. Η οικονομική κατάσταση στην Γερμανία σταθεροποιείται. Όπως σημειώνει ο ερευνητής G. Preparata η Δημοκρατία της Βαϊμάρης προετοιμάστηκε για «την πιο γλαφυρή οικονομική βοήθεια στην ιστορία, την οποία όμως ακολούθησε η πιο πικρή συγκομιδή στην παγκόσμια ιστορία» - «το αμερικανικό αίμα με ασταμάτητη ροή χυνόταν στις χρηματιστικές φλέβες της Γερμανίας». Τα αποτελέσματα του «Σχεδίου Ντόουζ» σε σύντομο χρονικό διάστημα έγιναν ορατά.

124

Ως αποτέλεσμα του γεγονότος ότι οι ετήσιες αποπληρωμές των πολεμικών αποζημιώσεων προορίζονταν να καλύπτουν τα δάνεια των συμμάχων προς τις ΗΠΑ δημιουργήθηκε, όπως ονομάσθηκε «ο φαύλος κύκλος της Βαϊμάρης» Ο χρυσός, που πλήρωνε η Γερμανία με τη μορφή πολεμικών αποζημιώσεων πωλιόταν, υποθηκευόταν και εξαφανιζόταν στις ΗΠΑ, από όπου επέστρεφε σύμφωνα με το σχέδιο με τη μορφή «βοήθειας» στην Γερμανία, η οποία την παραχωρούσε στην Αγγλία και τη Γαλλία, που με τη σειρά τους την κατέβαλαν για την αποπληρωμή των δικών τους πολεμικών δανείων προς τις ΗΠΑ. Οι τελευταίες, αφού επέβαλλαν τα ανάλογα επιτόκια και άλλα «έξοδα», τα ποσά αυτά εκ νέου αποστέλλονταν υπό μορφή νέων δανείων στην Γερμανία. Έτσι όλοι στην Γερμανία κινούνταν με αμερικάνικα δάνεια και ήταν σαφές ότι εάν η Γουώλ Στριτ οποιανδήποτε στιγμή αποφάσιζε να τερματίσει την ροή ρευστότητας στην γερμανική οικονομία η χώρα θα χρεοκοπούσε. Ενώ τυπικά λοιπόν τα αμερικάνικα δάνεια δίδονταν για την εξασφάλιση της αποπληρωμής των πολεμικών αποζημιώσεων στην ουσία χρησιμοποιήθηκαν για την επανασύσταση της στρατιωτικο-βιομηχανικής υποδομής της χώρας. Έτσι λοιπόν το αμερικάνικο κεφάλαιο άρχισε ενεργά πλέον να ενσωματώνεται στην γερμανική οικονομία γιατί για τα προσφερόμενα δάνεια οι γερμανικές επιχειρήσεις πλήρωναν με μετοχές και ομόλογα τους. Το σύνολο των ξένων επενδύσεων στην γερμανική βιομηχανία κατά την περίοδο 1924-1929 έφθασε τα 63 δις χρυσά μάρκα (τα 30 δις ήταν δάνεια), ενώ η αποπληρωμή αποζημιώσεων ήταν μόνο 10 δις μάρκα. Το 70% αυτών των επενδύσεων προερχόταν από τραπεζίτες των ΗΠΑ, ενώ το μεγαλύτερο μερίδιο το εξασφάλιζαν οι τράπεζες του ομίλου Μόργκαν. Με αυτήν την πολιτική η γερμανική βιομηχανία ήδη το 1929 κατείχε την δεύτερη θέση στον κόσμο, όμως το σημαντικότερο της μέρος βρισκόταν στα χέρια αμερικάνικων χρηματιστικο-βιομηχανικών ομίλων. Ας δούμε μερικά παραδείγματα διείσδυσης του χρηματιστηριακού κεφαλαίου στην γερμανική οικονομία.

αμερικάνικου

1) Ο γερμανικός όμιλος ετερογενών δραστηριοτήτων με την ονομασία «Ι. G. Farbenindustri» δημιουργήθηκε το 1925 και βρισκόταν υπό τον έλεγχο του αμερικάνικου μονοπωλίου της «Στάνταρτ Όιλ» των Ροκφέλερ. Το 1929 στις ΗΠΑ ιδρύθηκε η θυγατρική εταιρία «American IG Chemical Corporation», μέσον της οποίας ο τραπεζιτικός οίκος των Μόργκαν παραχωρούσε δάνεια στην μητρική «Ι. G. Farbenindustri». Καθόλου τυχαίο δε ότι τον Αύγουστο 1934 η «Στάνταρτ Όιλ» αγόρασε 730 χλδ στρέμματα γης στην Γερμανία και δημιούργησε μεγάλα διυλιστήρια πετρελαίου, που προμήθευαν τους Ναζί με πετρέλαιο.

125

2) Οι Μόργκαν μέσον της «General Electric» έλεγχαν την γερμανική

βιομηχανία ραδιοτεχνίας και ηλεκτρικής ενέργειας στο πρόσωπο της AEG και της Siemens (το 1933 το 30% των μετοχών της AEG ανήκαν στην «General Electric»), ενώ μέσον της εταιρείας επικοινωνιών ITT έλεγχε το 40% του γερμανικού τηλεφωνικού δικτύου και επιπλέον τους ανήκε το 30% της αεροναυπηγικής εταιρίας Fokke-Wulf.

3) Επί της «Opel» υπήρχε έλεγχος από την πλευρά της «General

Motors», ιδιοκτησίας της οικογένειας Dupont. Η κοινοπραξία «General Motors» επένδυσε στην «Ι. G. Farbenindustri» από το 1932 έως το 1939 μόνο 30 εκ. δολάρια. (Υποσημείωση: Στην «Ι. G. Farbenindustri» κατά το 1939 αντιστοιχούσε το 90% της εισροής ξένου συναλλάγματος στη χώρα και το 80% του συνόλου των στρατιωτικών και βιομηχανικών προϊόντων της ναζιστικής πολεμικής μηχανής).

4) Η αμερικάνικη αυτοκινητοβιομηχανία του Χένρι Φορντ έλεγχε το 100% των μετοχών της γερμανικής Κοινοπραξίας «Volkswagen».

5) Το 1926 με την συμμετοχή και χρηματοδότηση της τράπεζας της

«Γουώλ Στριτ» «Dillon Reed & Co» των Ροκφέλερ συγχωνεύονται 4 μεγάλες επιχειρήσεις της γερμανικής χαλυβουργίας, δημιουργώντας το δεύτερο μεγαλύτερο μονοπώλιο στη χώρα μετά την «Ι. G. Farbenindustri», έτσι έχουμε το «Τραστ του χάλυβα» των Thyssen, Flick, Wolf, Fegler κ.ά., που διαδραμάτισε πρωταρχικό ρόλο στην άνοδο του ναζισμού και του Χίτλερ στην εξουσία.

6) Ο πιο σύγχρονος εξοπλισμός στα γερμανικά εργοστάσια

κατασκευής αεροσκαφών έφθασε κρυφά από τις ΗΠΑ, όπου χρησιμοποιήθηκε για να ξεκινήσει η παραγωγή γερμανικών αεροσκαφών. Η ναζιστική Γερμανία έλαβε ταυτόχρονα μεγάλο αριθμό στρατιωτικών διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας από αμερικανικές εταιρείες όπως: η «Pratt and Whitney», η «Douglas», η «Bendix Aviation». Το αεροσκάφος π.χ. Junkers-87 κατασκευάστηκε στη βάση αμερικανικής τεχνολογίας.

7) Το 1941, όταν ο Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος μαινόταν, οι επενδύσεις

των αμερικάνικων μονοπωλίων στην χιτλερική γερμανική οικονομία ανέρχονταν στα 475 εκ. δολάρια, από τα οποία η Standard Oil είχε επενδυμένα 120 εκ. δολάρια, η General Motors - 35 εκ., η ITT 30 εκ. και η Ford - 17,5 εκ.

126

Επομένως παρατηρείται μια τέτοια έντονη και διεισδυτική συνεργασία των αμερικάνικων εταιρειών με το γερμανικό στρατιωτικο-βιομηχανικό συγκρότημα, ώστε ήδη από το 1933 υπό τον έλεγχο του αμερικάνικου χρηματιστηριακού κεφαλαίου βρέθηκαν βιομηχανικοί κλάδοι κλειδιά και μεγάλες τράπεζες όπως η «Deutsche Bank», η «Dresdner Bank» και μια σειρά άλλες. Ταυτόχρονα όμως προετοιμαζόταν και εκείνη η πολιτική δύναμη, η οποία προοριζόταν για την υλοποίηση των αγγλο-αμερικανικών σχεδιασμών. Λόγος γίνεται για την χρηματοδότηση του ναζιστικού κινήματος και προσωπικά του Αδόλφου Χίτλερ, τον οποίον προετοίμαζαν ή αν θέλετε προωθούσαν για την μεγάλη πολιτική, όμως αυτό θα ήταν αδύνατο σε συνθήκες σταθερής οικονομικής ανάπτυξης της χώρας. Επομένως θα έπρεπε να δημιουργηθούν προϋποθέσεις και να προκληθεί κρίση στην γερμανική οικονομία και κατ’ επέκταση στην γερμανική κοινωνία. Το Φθινόπωρο του 1929 με το «στημένο» μεγάλο κραχ του αμερικάνικου χρηματιστηρίου αρχίζει η υλοποίηση του τρίτου σταδίου στην στρατηγική των αγγλο-αμερικανικών χρηματιστικών κύκλων. Καθόλου τυχαία λοιπόν η Κεντρική Τράπεζα των ΗΠΑ και ο τραπεζιτικός οίκος των Μόργκαν αποφάσισαν να τερματίσουν την δανειοδότηση της Γερμανίας, προκαλώντας τραπεζιτική κρίση και οικονομική ύφεση στην Κεντρική Ευρώπη. Ενώ τον Σεπτέμβριο 1931 η Αγγλία, καταργώντας τον «χρυσό κανόνα» και επιβάλλοντας την κυκλοφορία της στερλίνας, ανατρέπει εν γνώσει της το διεθνές σύστημα πληρωμών και ουσιαστικά αποκόπτει εντελώς το οικονομικό οξυγόνο στη Δημοκρατία της Βαϊμάρης. Παρά την κρίση, που ταλάνιζε την Γερμανία όμως, παρατηρείται ένα οικονομικό θαύμα για το ναζιστικό κόμμα, στο οποίο εισέρρεαν μεγάλες χρηματικές εισφορές από γερμανικές επιχειρήσεις, όπως ο όμιλος «Thyssen & Co.» στο Mülheim του Ρουρ, η «Ι. G. Farbenindustri» και από τον «Βαρόνο του Άνθρακα» Emil Kirdorf. Δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι στις εκλογές του Σεπτεμβρίου 1930 το ναζιστικό κόμμα έλαβε 6,4 εκ. ψήφους ή ποσοστό 18,3%, καταλαμβάνοντας την 2η θέση στο Ράιχσταγκ, ενώ στις εκλογές του 1928 είχε λάβει ποσοστό μόλις 2,6%. Μετά τις εκλογές αυτές ενεργοποιήθηκαν γενναιόδωρες εισφορές και από το εξωτερικό. Συνδετικός κρίκος μεταξύ των γερμανών μεγαλοβιομηχάνων και των ξένων χρηματιστών ήταν ο Χιάλμαρ Σαχτ με τις διασυνδέσεις και τις σχέσεις που διατηρούσε τόσο με τους Μόργκαν, όσο και με τον κεντρικό τραπεζίτη της Βρετανίας Μ. Νόρμαν. Στις 4 Ιανουαρίου 1932 πραγματοποιήθηκε συνάντηση του άγγλου μεγαλοχρηματιστή Μόντεγκιου Νόρμαν με τον Χίτλερ, στην διάρκεια της οποίας έκλεισε μυστική συμφωνία για την χρηματοδότηση του ναζιστικού

127

κόμματος. Στη συνάντηση αυτή παρευρίσκονταν και οι αμερικανοί πολιτικοί αδελφοί Ντάλας. Στις14 Ιανουαρίου 1933 ο τραπεζίτης Κουρτ βον Σρέντερ (η Τράπεζα του οποίου ήταν ο κύριος αντιπρόσωπος της Γερμανίας στην Βρετανία, ενώ το 1936 το γραφείο, που διατηρούσε στη Νέα Υόρκη συγχωνεύθηκε με τον Οίκο των Ροκφέλερ, δημιουργώντας την «Schroeder, Rockefeller & Co. Investment Bank») οργάνωσε συνάντηση του Χίτλερ με τον τότε Καγκελάριο της Δημοκρατίας της Βαϊμάρης Φραντς βον Παπέν στην οικία του στο Κίελο, αποτέλεσμα της οποίας ήταν να ανοίξει ο δρόμος για την άνοδο των ναζιστών στην εξουσία. Το πρόγραμμα του Χίτλερ έγινε πλήρως αποδεκτό. Είναι σ’ αυτήν την συνάντηση, που αποφασίστηκε η παράδοση της εξουσίας στους ναζιστές. Στις 30 Ιανουαρίου ο Χίτλερ γίνεται Καγκελάριος και ο φον Παπέν Αντικαγκελάριος. Με την άνοδο του στην Καγκελαρία ο Χίτλερ διόρισε τον ήδη προαναφερθέντα τραπεζίτη Σρέντερ Πρόεδρο του Βιομηχανικού Επιμελητηρίου της Ρηνανίας, ενώ ήταν επίσης επικεφαλής του ούτω ονομαζόμενου Συνδικάτου Ιδιοκτητών Ιδιωτικών Τραπεζών (Fachgruppe Privatbankiers). (Μια ενδιαφέρουσα υποσημείωση: Το 1945 το εν λόγω άτομο βρέθηκε σε βρετανικό στρατόπεδο για αναξιόπιστα άτομα στο Ezelheide, όπου τελικά παρουσιάσθηκε το Νοέμβριο 1947 σε γερμανικό δικαστήριο στην πόλη Μπίλεφελντ, όπου και καταδικάστηκε σε τρεις μήνες φυλάκιση για εγκλήματα ενάντια στην ανθρωπότητα). Είναι άραγε τυχαίο το γεγονός ότι οι Κυβερνήσεις της Αγγλίας και Γαλλίας δεν αντέδρασαν όταν ο Χίτλερ τερμάτισε την αποπληρωμή των πολεμικών αποζημιώσεων; Επικεφαλής τότε της Κεντρικής Τράπεζας της Γερμανίας ήταν και πάλι ο γνωστός Χιάλμαρ Σαχτ, ο οποίος τον Μάιο του 1933 επισκέφτηκε εκ νέου τις ΗΠΑ, όπου συναντήθηκε και με τον Πρόεδρο Φρ. Ρούσβελτ και τους μεγαλοτραπεζίτες της Γουώλ Στρίτ, εξασφαλίζοντας δάνεια για τους ναζιστές της τάξης του ενός δις δολαρίων. Το Ιούνιο του ίδιου έτους στη διάρκεια της επίσκεψης του στο Λονδίνο συναντήθηκε με τον για χρόνια γνώριμο του Διοικητή της Τράπεζας της Αγγλίας Μόντεγκιου Νόρμαν, εξασφαλίζοντας αγγλικό δάνειο δυο δις δολαρίων και αρχικά μείωση και στη συνέχεια τερματισμό των πληρωμών των παλιών δανείων, που πήρε η Γερμανία από την Αγγλία. Μια τέτοια γενναιόδωρη οικονομική στήριξη οι ηγέτες της Δημοκρατίας της Βαϊμάρης από την Δύση δεν είχαν λάβει. Πρέπει να αναφέρουμε και δυο λόγια για την Τράπεζα Διεθνών Διακανονισμών (BIS), που δημιουργήθηκε το 1930 στην Βασιλεία της Ελβετίας με το πρόσχημα της εφαρμογής του «Σχεδίου Γιούνγκ» (1929), που αντικατέστησε το «Σχέδιο Ντόουζ» του 1924 για τις γερμανικές πολεμικές επανορθώσεις (αποζημιώσεις). Ιδιαίτερες προσπάθειες κατέβαλαν οι κεντρικοί τραπεζίτες

128

της Βρετανίας (Νόρμαν) και της Γερμανίας (Σαχτ), αλλά πρωτοστάτησαν και μεγάλοι πολιτειακοί χρηματοπιστωτικοί οργανισμοί των ΗΠΑ, όπως η Chase National Bank (Ροκφέλερ), η JP Morgan, η Morgan Stanley κ.ά. Αν και η συγκεκριμένη Τράπεζα δημιουργήθηκε δήθεν για να ελέγχει την μεταφορά ξένου συναλλάγματος από την Γερμανία στο εξωτερικό, άρχισε να εκτελεί την ακριβώς αντίθετη λειτουργία, μετατρεπόμενη σε κανάλι για την μεταφορά αμερικανικού και αγγλικού χρήματος στους Ναζί. Σύμφωνα με δημοσίευμα της ισραηλινής οικονομικής εφημερίδας «Καλκαλίστ», το οποίο συνοψίζει γνωστά ευρήματα για το ρόλο του διεθνούς τραπεζιτικού κεφαλαίου στη χρηματοδότηση και ενίσχυση της χιτλερικής Γερμανίας, η Τράπεζα Διεθνών Διακανονισμών διοχέτευσε από το 1933 μέχρι και την έναρξη του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου 294 εκ. ελβετικά φράγκα από την Βρετανία και τις ΗΠΑ στην γερμανική οικονομία, η οποία είχε ως στόχο τον εξοπλισμό της ναζιστικής πολεμικής μηχανής. Ταυτόχρονα η εν λόγω τράπεζα είχε διαδραματίσει καταλυτικό ρόλο, ώστε αρχικά ο χρυσός της Αυστρίας και Τσεχοσλοβακίας και στην συνέχεια των υπόλοιπων χωρών, που καταλήφθηκαν από την χιτλερική Γερμανία, να μεταφερθεί στα ταμεία των Ναζί. Οι εμπνευστές αυτής της επιχείρησης είχαν την ιδέα να δημιουργήσουν ακριβώς μια τέτοια δομή, που ακόμα και σε περίπτωση παγκόσμιας στρατιωτικής σύρραξης, να επέτρεπε την διατήρηση δεσμών μεταξύ των μεγαλοχρηματοδοτών του κόσμου. Αυτό ήταν προς το συμφέρον τόσο της ναζιστικής Γερμανίας, που εξασφάλιζε χρηματοδοτήσεις ακόμα και σε καιρό πολέμου, όσο και των μεγαλοχρηματοδοτών, που απομυζούσαν υπερκέρδη. Η στενή χρηματιστικο-πιστωτική και οικονομική συνεργασία μεταξύ αγγλο-αμερικανών και ναζιστών κυρίαρχων κύκλων ήταν το υπόβαθρο, πάνω στο οποίο στήθηκε η πολιτική από τη μια της στρατιωτικοποίησης της γερμανικής οικονομίας και από την άλλη η πολιτική «κατευνασμού» του επιδρομέα στην διάρκεια της δεκαετίας του ’30, που οδήγησε τελικά στη Συμφωνία του Μονάχου και τελεσίδικα στην έκρηξη του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Συμπερασματικά: Η ιστορία του Μεσοπολέμου πρέπει να εξετάζεται και να παρατίθεται ολοκληρωμένα με όλες τις παραμέτρους της – οικονομικές, πολιτικές, ιδεολογικές, ταξικές – και όχι αποσπασματικά και εκλεκτικά, στηριζόμενοι σε μεμονωμένα γεγονότα και φράσεις-δηλώσεις, τις πλείστες φορές ασύνδετα μεταξύ τους. Μόνο έτσι μπορεί να δημιουργηθεί η υποδομή για την εξαγωγή χρήσιμων συμπερασμάτων και να δακτυλοδεικτούν οι αίτιοι και υπεύθυνοι για τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. 75 χρόνια από την αντιφασιστική Νίκη οφείλουμε σεβασμό στην μνήμη όλων εκείνων, που συνέβαλαν στην επίτευξη της, τσακίζοντας τις χιτλερικές ορδές στις στέπες του Ανατολικού Μετώπου και καθήκον να διαφυλάττουμε την ιστορική μνήμη και τις παρακαταθήκες τους απέναντι

129

στις όποιες ύβρεις των σύγχρονων παραχαρακτών της ιστορικής αλήθειας. Τέλος αποτείνουμε φόρο τιμής στις εκατόμβες των νεκρών, το μεγαλύτερο μέρος των οποίων έδωσε ο Σοβιετικός Λαός, σώζοντας την Ανθρωπότητα από την πανούκλα του ναζισμού και υπερασπιζόμενος την σοσιαλιστική του Πατρίδα.

130

ΕΚΔΗΛΩΣΗ για τη 16η ΙΟΥΝΙΟΥ 1943

Νέος Δημοκράτης, Τεύχος 122, σσ. 131-136, 2020

Άντρος ΚΥΠΡΙΑΝΟΥ Γενικός Γραμματέας της Κ.Ε. του ΑΚΕΛ

ΟΜΙΛΙΑ Γ.Γ. ΤΗΣ Κ.Ε. ΤΟΥ ΑΚΕΛ ΣΤΗΝ ΕΚΔΗΛΩΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ 16Η ΙΟΥΝΙΟΥ 1943

Ήρθαμε και φέτος εδώ, παρόλες τις δυσκολίες, για να τιμήσουμε μια από τις πιο ιστορικές αποφάσεις του Κόμματος μας. Την απόφαση της 16ης Ιουνίου του 1943. Αυτή την ιστορική μέρα στο θέατρο Ριάλτο, η συνδιάσκεψη του ΑΚΕΛ ενέκρινε τον κατάλογο των 730 εθελοντών, που θα στρατεύονταν στην μάχη κατά του χιτλεροφασισμού. Συνολικά, από το 1939 κατατάχτηκαν στο Κυπριακό Σύνταγμα τριάντα χιλιάδες Κύπριοι, τη συμβολή των οποίων στην μάχη κατά του χιτλεροφασισμού έχουν καθήκον οι νεότερες γενιές να τιμούν και να μαθαίνουν από αυτή. Η εθελοντική κατάταξη της πλειοψηφίας της ηγεσίας του Κόμματος μας στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, ήταν πράξη αντιφασιστική. Πράξη, στην οποία συμμετείχαν πρώτα και κύρια τα μέλη της Κεντρικής Επιτροπής. Η τότε ηγεσία του Κόμματος έδειξε με το παράδειγμα της, πως οι ηγεσίες δεν αρκεί να αποφασίζουν. Πώς πρέπει να ανοίγουν οι ίδιες τον δρόμο για την εφαρμογή των αποφάσεων.

131

Η απόφαση της 16ης Ιουνίου ήταν το αποκορύφωμα της αντιφασιστικής δράσης, που ανέπτυξε το ΑΚΕΛ από τα πρώτα του βήματα. Από την ίδρυση του το Κόμμα μας αυτοπροσδιορίστηκε ως Κόμμα αντιχιτλερικό και αντιφασιστικό. Δεν έμεινε στα λόγια. Στελέχη του Κόμματος γύρισαν όλη την Κύπρο με σκοπό να διαφωτίσουν τον λαό για τον κίνδυνο από τον φασισμό και την ανάγκη οι λαοί να αντισταθούν. Το ΑΚΕΛ συνέδεσε την αντιφασιστική πάλη με τον αντιαποικιακό αγώνα του λαού μας. Υπέβαλε στην αποικιακή κυβέρνηση συγκεκριμένες προτάσεις για ενεργή συμβολή των Κυπρίων στην αντιφασιστική πάλη, υπογραμμίζοντας την ανάγκη να τερματιστεί η Παλμεροκρατία. Ζήτησε από τους Βρετανούς να δεσμευτούν για την ανεξαρτησία της Κύπρου μετά τον πόλεμο. Παράλληλα το Κόμμα μας οργάνωσε εκστρατεία με σύνθημα «μια μέρα δουλειάς για την άμυνα της Κύπρου». Κάλεσε τους εργαζόμενους να δουλέψουν μια μέρα αμισθί ώστε να συγκεντρωθούν χρήματα για την άμυνα της Κύπρου, σε περίπτωση που ο Χίτλερ στρεφόταν ενάντια στην πατρίδα μας. Γνωρίζουμε όλοι πόσο σημαντικό ήταν το μεροκάματο τότε, όπως είναι και σήμερα. Χιλιάδες Κύπριοι ανταποκρίθηκαν τότε στο κάλεσμα του ΑΚΕΛ και συμμετείχαν στην εκστρατεία. Καμία από αυτές τις πρωτοβουλίες δεν ήταν εύκολο να γίνει πράξη. Πέραν από τα εμπόδια, που έθετε η Παλμεροκρατία, υπήρχε και η μεγάλη δυσκολία να πεισθούν οι Κύπριοι να στρατευθούν στον αντιχιτλερικό αγώνα με τους αποικιοκράτες. Με αυτούς, που αρνούνταν πεισματικά να παραχωρήσουν δημοκρατικά δικαιώματα και ελευθερίες στον κυπριακό λαό. Όμως, η συνειδητοποίηση του υπέρτερου αντιφασιστικού καθήκοντος οδήγησε τους ΑΚΕΛιστές να πάρουν σωστές αποφάσεις. Από την πρώτη στιγμή της ίδρυσης του το ΑΚΕΛ πήρε θέση ενάντια στον πόλεμο. Κατανόησε σωστά τις συνθήκες και το ευρύτερο πλαίσιο μέσα στο οποίο ο κυπριακός λαός καλείτο να δώσει την δική του μάχη για την ελευθερία της πατρίδας του. Η απόφαση της 16ης του Ιούνη προστέθηκε στην αντιφασιστική δράση του. Είχε προηγηθεί η εθελοντική συμμετοχή στο αντιφασιστικό μέτωπο της Ισπανίας. Η πολιτική του πράξη να καλέσει τα στελέχη και μέλη του σε εθελοντική στράτευση συνδύαζε τον αντιφασιστικό πόλεμο με το αντιαποικιακό απελευθερωτικό κίνημα, το οποίο με πρωτοβουλία του ΑΚΕΛ πήρε μεγάλες διαστάσεις μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Είναι λοιπόν απόρροια του χαρακτήρα και της φυσιογνωμίας του ΑΚΕΛ η απόφαση της 16ης του Ιούνη. Απόφαση ιστορικής σημασίας για το Κόμμα, αλλά και την Κύπρο. Σήμανε την πάλη του κυπριακού λαού όχι μόνο ενάντια

132

στον φασισμό, αλλά όπως έλεγε και το ίδιο το κείμενο της απόφασης «για την απελευθέρωση της Ελλάδας από τη χιτλερική τυραννία, την απελευθέρωση των υπόδουλων χωρών και την εξασφάλιση του εθνικού, πολιτικού και κοινωνικού μέλλοντος του τόπου». Απόφαση, που τίμησε και τιμά την Κύπρο, τον λαό και το ΑΚΕΛ. Στο μέτωπο της μάχης οι εθελοντές του ΑΚΕΛ πολέμησαν τον φασισμό, αλλά και ανέλαβαν την πρωτοβουλία να διαφωτίσουν τους συμπολεμιστές τους. Καλλιέργησαν στους συν-στρατιώτες τους την αντιφασιστική συνείδηση. Πρωτοστάτησαν για να έχουν οι στρατιώτες αξιοπρεπή αντιμετώπιση και σεβασμό από τους ανώτερους τους. Διοργάνωναν μορφωτικές και πολιτιστικές εκδηλώσεις. Έχτισαν γέφυρες επικοινωνίας με το διεθνές αντιφασιστικό Κίνημα. Έκαναν έτσι τον πόλεμο σχολείο, από το οποίο αποφοίτησαν πολλά στελέχη, τα οποία ηγήθηκαν, στα χρόνια που ακολούθησαν, του αντιαποικιακού αγώνα της Κύπρου, αλλά και των μεγάλων κοινωνικών και ταξικών αναμετρήσεων. Με την λήξη του πολέμου οι Βρετανοί αρνήθηκαν να αποστρατεύσουν τους κύπριους εθελοντές. Προσέκρουσαν όμως στο δυναμικό κίνημα της αποστράτευσης. το οποίο οργάνωσαν οι ΑΚΕΛιστές. Αντιδρώντας σκότωσαν τον Τάκη Κυθρεώτη και έκλεισαν εκατοντάδες συντρόφους μας στα στρατόπεδα συγκέντρωσης της Αιγύπτου. Ωστόσο δεν κατάφεραν να κάμψουν την αποφασιστικότητα των ΑΚΕΛιστών. Είμαστε περήφανοι, που το Κόμμα μας είχε την δική του συμβολή στην μεγάλη αντιφασιστική νίκη των λαών. Είμαστε περήφανοι, που το ΑΚΕΛ τίμησε και τιμά στην πράξη τον χαρακτήρα του και τότε και το 1974 και σήμερα. Είμαστε περήφανοι, αλλά και αποφασισμένοι να επιβεβαιώνουμε κάθε μέρα στην πράξη ότι είμαστε το μεγαλύτερο ανάχωμα στον νεοφασισμό, τον εθνικισμό και τον σοβινισμό. Ως ΑΚΕΛ τιμούμε τέτοιες ιστορικές αποφάσεις του Κόμματος μας για να μας θυμίζουν την υποχρέωση, που έχουμε να καλλιεργούμε την ενότητα του λαού απέναντι στα ιδεολογήματα του μίσους. Για να μας θυμίζουν πως πρέπει να εντείνουμε την αντιφασιστική πάλη του λαού μας στα πλαίσια ενός πλατιού λαϊκού μετώπου ελληνοκυπρίων και τουρκοκυπρίων. Για να μας θυμίζουν ότι η λύση του Κυπριακού και η επανένωση του τόπου μας είναι ο μόνος δρόμος για να αφήσουμε μια για πάντα πίσω μας τον εθνικισμό και τον νεοφασισμό. Δεν έχουμε τελειώσει με τον φασισμό και τον εθνικισμό. Βλέπουμε σήμερα, εδώ στον τόπο μας, που τόσα υπέφερε, εδώ σε αυτή τη γη, που είναι πατρίδα προσφύγων φαινόμενα έξαρσης του νεοφασισμού και του εθνικισμού. Είδαμε την ακροδεξιά να καταφέρεται εναντίον προσφύγων. Ο εκφοβισμός και η τρομοκρατία τους στρέφεται εναντίον όλων. Αυτό πρέπει

133

πάντα να το θυμόμαστε. Αλήθεια, γιατί ενώ αποφάσισαν να παριστάνουν τους μπράβους στην Χλώρακα που επιβάλλουν τον νόμο και την τάξη, δεν το έκαναν και στην Γεροσκήπου, που εδώ και τόσο καιρό η Αρχιεπισκοπή απειλεί να πατήσει σημαντικά αρχαιολογικά μνημεία της ελληνιστικής περιόδου για να προχωρήσει με τις αναπτύξεις της; Θέλουν δήθεν να πατάξουν την «εγκληματικότητα», που προκαλούν οι ξένοι. Μάλλον γιατί θέλουν την εγκληματικότητα δικό τους μονοπώλιο. Δεν είναι λίγα τα στελέχη της ακροδεξιάς, που συνελήφθηκαν τα τελευταία χρόνια για ύποπτες δραστηριότητες με τον υπόκοσμο. Το χειρότερο όλων είναι ότι χύνουν το δηλητήριο του ρατσισμού και του εθνικισμού στην κυπριακή κοινωνία. Δεν θα τα καταφέρουν. Το ΑΚΕΛ, ο κάθε δημοκρατικός και λογικός άνθρωπος. που αγαπά την ειρήνη και τον Άνθρωπο θα είναι πάντα τροχοπέδη τους. Βρεθήκαμε το τελευταίο τρίμηνο ενώπιον μιας πολύ δύσκολης κατάστασης λόγω της πανδημίας του κορονοϊού και των μέτρων, που λήφθηκαν γι’ αντιμετώπιση της. Οι συνέπειες των μέτρων δυστυχώς επιβαρύνουν την κοινωνία με την Κυβέρνηση Αναστασιάδη - ΔΗΣΥ να χρεώνεται πολλούς λανθασμένους ή άστοχους χειρισμούς. Παρόλο που οι κυβερνώντες ισχυρίζονταν για μεγάλο διάστημα ότι η Κύπρος ήταν απόλυτα προετοιμασμένη για το ενδεχόμενο ύπαρξης κρουσμάτων κορονοϊού στη χώρα μας, όταν αυτά εμφανίστηκαν αναδείχθηκε η αλήθεια. Αναδείχτηκε η τραγική κατάσταση των δημόσιων νοσηλευτηρίων, τα οποία αφέθηκαν από την κυβέρνηση σε αυτή την κατάσταση. Αναδείχτηκε η κυβερνητική ανεπάρκεια, η αδράνεια και η προχειρότητα τους σε τομείς πολύ ευαίσθητους όπως η παιδεία. Μετά την κατακραυγή της κοινωνίας για το πρώτο Προεδρικό διάγγελμα η Κυβέρνηση αναγκάστηκε να λάβει αποφάσεις για την ουσιαστική αντιμετώπιση της πανδημίας. Σε ότι μας αφορά ως ΑΚΕΛ καταβάλαμε ουσιαστική προσπάθεια να συμβάλουμε εποικοδομητικά στην αντιμετώπιση της κρίσης. Θέσαμε ως κορυφαία προτεραιότητα την προστασία της δημόσιας υγείας και τη στήριξη των εργαζόμενων και των μικρομεσαίων. Προχωρήσαμε αμέσως σε εθελοντική συμμετοχή στελεχών και μελών στην προσπάθεια παροχής βοήθειας και στήριξης σε ευπαθείς ομάδες. Σταθήκαμε αποφασιστικά στο πλευρό των πολλών και πείσαμε την κυβέρνηση να αναθεωρήσει αποφάσεις που έπλητταν την πλειοψηφία της κοινωνίας. Καταθέσαμε συγκεκριμένες προτάσεις για την υγεία, την παιδεία, τον τουρισμό, τους κτηνοτρόφους και τους ανθρώπους του πολιτισμού. Θέσεις για τη χρηματοδότηση της οικονομίας, των νοικοκυριών και των μικρομεσαίων επιχειρήσεων. Προτάσεις για τη μείωση των ενοικίων, τη μείωση της τιμής του ηλεκτρικού ρεύματος, για την αναστολή των δανείων, καθώς και για την αναστολή των εκποιήσεων και των εξώσεων, των οφειλών στο δημόσιο κ.λπ.

134

Με τη σημαντική βοήθεια των επιστημόνων, την υπεράνθρωπη προσπάθεια των επαγγελματιών υγείας, τις αποφάσεις της Κυβέρνησης, το θετικό ρόλο των κομμάτων και τη συνεργασία του λαού έγινε κατορθωτό να ελεγχθεί η πανδημία. Τώρα η Κυβέρνηση Αναστασιάδη – Συναγερμού αλλά και όλοι πρέπει να εξαγάγουμε τα σωστά συμπεράσματα: Πρώτον, ότι ο ρόλος του κράτους είναι αναντικατάστατος και απαραίτητος σε ότι αφορά τη διασφάλιση βασικών δικαιωμάτων όπως τα δικαιώματα στην υγεία, την εργασία, τη στέγαση, την παιδεία και την κοινωνική πρόνοια. Δεύτερον, ότι η κρατική παρέμβαση είναι απαραίτητη σε ζωτικούς και στρατηγικούς τομείς της χώρας όπως είναι η ενέργεια, οι επικοινωνίες και οι μεταφορές. Τρίτον, ότι η κλιματική κρίση και η υποβάθμιση του περιβάλλοντος έχουν ως αποτέλεσμα τις πανδημίες και τις άμεσες επιπτώσεις στην ανθρώπινη υγεία. Τέταρτον, ότι η οικονομία της Κύπρου δεν μπορεί να στηρίζεται σε ευκαιριακούς και εύθραυστους παράγοντες, χρειαζόμαστε ένα άλλο οικονομικό μοντέλο από αυτό που επέβαλε η διακυβέρνηση ΑναστασιάδηΔΗΣΥ. Δυστυχώς η Κυβέρνηση έχει αποδείξει ότι δεν αντιλαμβάνεται την κρισιμότητα του καθενός από τα τέσσερα αυτά συμπεράσματα που προκύπτουν και από την πανδημία. Για εφτά και πλέον χρόνια βαδίζει στην αντίθετη κατεύθυνση. Άφησε τα δημόσια νοσηλευτήρια να παραπαίουν, εμφανίστηκε πρόθυμη να εκχωρήσει κοινωνικές υπηρεσίες σε ιδιώτες με τις προτάσεις της για outsourcing, επιχείρησε να προωθήσει ιδιωτικοποιήσεις σε οργανισμούς δημόσιας ωφελείας, να προωθήσει πολιτικές και έργα που πλήττουν κατάφωρα το περιβάλλον και να επιμένει πεισματικά στην ανάπτυξη οικονομίας της αρπαχτής και της φούσκας. Η πανδημία και τα όσα περάσαμε ως χώρα τους τελευταίους μήνες πρέπει να χτυπήσουν καμπανάκι για τους κυβερνώντες. Πρέπει να τους πείσει να αφήσουν κατά μέρος τις ιδεοληψίες τους, τους δογματισμούς και την ταξική τους πολιτική. Να συνειδητοποιήσουν ότι οι πολιτικές τους δεν ανταποκρίνονται στις ανάγκες των πολλών. Υπάρχει ανάγκη για ριζική αλλαγή˙ διαφορετική πολιτική που να βάζει στο επίκεντρο της τα βασικά για τις ανάγκες των πολλών. Υγεία, Παιδεία, Κοινωνικό Κράτος, Στέγη, Δουλειά, Δικαιώματα, Αξιοπρέπεια. Ο κυπριακός λαός θυσίασε πολλά, ξανά, για το κοινό καλό. Είναι ώρα να νιώσει ότι οι κόποι και οι θυσίες του δεν πάνε χαμένα. Αυτό θα γίνει μόνο αν υπάρξει αλλαγή στις πολιτικές που εφαρμόζονται τα τελευταία χρόνια στην Κύπρο. Σε αυτή την προσπάθεια το ΑΚΕΛ θα πρωταγωνιστήσει.

135

Όπως θα συνεχίσουμε να πρωταγωνιστούμε στις προσπάθειες λύσης του Κυπριακού και επαναπροσέγγισης του λαού μας. Ιδιαίτερα αυτή την δύσκολη περίοδο. Βλέπουμε τις προσεγγίσεις του κ. Τατάρ και του κ. Οζερσάι, που η μόνιμη προσπάθεια τους είναι να δημιουργηθούν προβλήματα, να πειστεί η κάθε πλευρά ότι το Κυπριακό δεν μπορεί να λυθεί με επανένωση της Κύπρου. Αυτό ασφαλώς δεν μας εκπλήττει. Διαφωνούν με το πλαίσιο λύσης και δεν έχουν πρόβλημα να το πουν. Αυτό επιβαρύνει την δική μας πλευρά με διπλή ευθύνη. Να βρεθεί βήματα μπροστά. Να αναλαμβάνει συνεχώς πρωτοβουλίες, που να αποδεικνύουν ότι εμείς θέλουμε λύση, ότι εργαζόμαστε για λύση και το εννοούμε. Μόνο έτσι δεν θα πέσουμε στην παγίδα της τουρκικής πλευράς, που μας περιμένει στη γωνία για να πει στην διεθνή κοινότητα ότι η ευθύνη είναι δική μας, άρα της χρωστούν την αναβάθμιση του ψευδοκράτους. Ο κ. Αναστασιάδης χρειάζεται να αναλάβει συγκεκριμένες πρωτοβουλίες για να προετοιμαστεί το έδαφος για κινητικότητα στο Κυπριακό, αλλά και για να κατανοήσει η κοινωνία τα οφέλη από μια δίκαιη και λειτουργική λύση. Έχουν ήδη περάσει τρία χρόνια από το ναυάγιο του Κραν Μοντάνα και ο κ. Αναστασιάδης πρέπει να συνειδητοποιήσει ότι δεν έχουμε την πολυτέλεια του χρόνου. Η θέση μας είναι δύσκολη, η διχοτόμηση μας κτυπά την πόρτα. Διχοτόμηση σημαίνει τουρκοποίηση του τόπου μας. Οι κυβερνώντες πρέπει να το συνειδητοποιήσουν αυτό πριν να είναι αργά. Εμείς και όλοι όσοι αγωνίζονται για την ειρήνη στην Κύπρο επιμένουμε και θα επιμένουμε στην λύση του Κυπριακού. Λύση Διζωνικής Δικοινοτικής Ομοσπονδίας, βασισμένη στα Ψηφίσματα των Ηνωμένων Εθνών και στο συμφωνημένο πλαίσιο. Λύση, που θα επανενώνει τον τόπο και τον λαό μας, τους θεσμούς και την οικονομία. Λύση, που θα απαλλάσσει τον τόπο μας από τα συρματοπλέγματα, τα οδοφράγματα και τους ξένους στρατούς. Λύση, που θα ανοίγει το δρόμο της συμβίωσης του λαού μας σε ενωμένο Κράτος - συνέχεια της Κυπριακής Δημοκρατίας, με μια κυριαρχία, ιθαγένεια και διεθνή προσωπικότητα, χωρίς εγγυήσεις και παρεμβατικά δικαιώματα και με πολιτική ισότητα όπως προνοείται από τα ψηφίσματα του ΟΗΕ. Τιμώντας την απόφαση της 16ης Ιουνίου, συνεχίζουμε να παλεύουμε για την ειρήνη στην Κύπρο, για την ειρήνη στον κόσμο. Μέχρι την μέρα που η Ανθρωπότητα θα νικήσει το παρελθόν, θα νικήσει τον φασισμό οριστικά και θα γυρίσει σελίδα στο αύριο. Το αύριο της ειρήνης, της δικαιοσύνης και του σοσιαλισμού.

136

ΕΠΕΤΕΙΟΣ

Νέος Δημοκράτης, Τεύχος 122, σσ. 137-144, 2020

Ο νομπελίστας - ακαδημαϊκός Ζ. Ι. Αλφέροφ

ΕΠΕΤΕΙΑΚΟ

Συμπληρώθηκαν πρόσφατα 90 χρόνια από την γέννηση και 1 χρόνος από τον θάνατο του σοβιετικού και ρώσου φυσικού επιστήμονα, Βουλευτή του Κομμουνιστικού Κόμματος Ρωσικής Ομοσπονδίας (ΚΚΡΟ) στην Κρατική Δούμα, ακαδημαϊκού και νομπελίστα Ζόρες Ιβάνοβιτς Αλφέροφ. Ο Αλφέροφ ασχολήθηκε με την έρευνα στον τομέα των ημιαγωγών. Οι ανακαλύψεις του αποτέλεσαν την βάση για την δημιουργία των σύγχρονων ηλεκτρονικών συσκευών: των κινητών τηλεφώνων, των συσκευών αναπαραγωγής CD, των οπτικών ινών και πολλών άλλων. Στην ουσία, οι εργασίες του άνοιξαν για την ανθρωπότητα τον δρόμο προς την εποχή της ηλεκτρονικής και της ψηφιακής τεχνολογίας. Οι έρευνες του Ζ.Ι. Αλφέροφ είχαν παγκόσμια αναγνώριση. Διετέλεσε μέλος της Εθνικής Ακαδημίας Επιστημών των ΗΠΑ, της Εθνικής Ακαδημίας Μηχανολόγων των ΗΠΑ, της Εθνικής Ακαδημίας Επιστημών της Λευκορωσίας, ενώ του απονεμήθηκε μεγάλος αριθμός εγχώριων και ξένων επιστημονικών βραβείων, καθώς και κρατικών μεταλλίων. Το 2000, του Ζ.Ι. Αλφέροφ είχε απονεμηθεί το Βραβείο Νόμπελ Φυσικής για την επεξεργασία των ετεροδομών ημιαγωγών, που χρησιμοποιούνται σε κυκλώματα υψηλής συχνότητας και οπτοηλεκτρονικής.

137

Ζόρες Ιβάνοβιτς Αλφέροφ 15/3/1930 – 1/3/ 2019

Στην Διεθνή Επιστημονική Συνδιάσκεψη, που πραγματοποιήθηκε στην Μόσχα μέσα στο 2018 για να τιμηθούν τα 200 χρόνια από την γέννηση του Καρλ Μαρξ υπό τον τίτλο: «Το «Κεφάλαιο» του Μαρξ και η επιρροή του στην ανάπτυξη του κόσμου» ο Νομπελίστας, Ακαδημαϊκός, Βουλευτής του ΚΚΡΟ Ζόρες Αλφέροφ μίλησε με θέμα:

138

Ο Σοσιαλισμός. Οι απόψεις του Άλμπερτ Αϊνστάιν και ο σύγχρονος ρόλος τους Αγαπητοί φίλοι! Πρώτα απ’ όλα, επιτρέψτε μου να καλωσορίσω τους αγαπημένους μας επισκέπτες, που ήρθαν και συμμετέχουν σε αυτή την υπέροχη επέτειο. Ο Μαρξ έχει μια ξεχωριστή θέση τόσο για την οικογένειά μας όσο και για μένα προσωπικά. Ο Καρλ Μαρξ έπαιξε αναμφίβολα τον σπουδαιότερο ρόλο στη σύγχρονη ιστορία και στην ιστορία της χώρας μας. Θέλω να πω ότι ο σχηματισμός του βιομηχανικού κόσμου, ο βιομηχανικός κόσμος έλαβε χώρα σε μεγάλο βαθμό επειδή η επιστήμη έχει καταστεί παραγωγική δύναμη. Και η πρώτη βιομηχανική επανάσταση είναι, πρώτα απ’ όλα, το αποτέλεσμα, καθώς μπορεί να σας φαίνεται περίεργο, της μηχανικής του Νεύτωνα, της ανακάλυψη της ηλεκτρικής ενέργειας από τον Φαραντέι και τον Κύκλο (Μηχανή) Καρνό. Γιατί σε αυτές τις θεμελιώδεις ανακαλύψεις προέκυψε η σύγχρονη βιομηχανία με τις τάξεις, και περαιτέρω ο Μαρξ δημιούργησε τη θεωρία ανάπτυξης αυτών των τάξεων. Φυσικά, ήταν μια λαμπρή θεωρία. Έχω ήδη πει ότι για την οικογένειά μου αυτή η επέτειος παίζει έναν ιδιαίτερο ρόλο και θέλω να δώσω κάποιες πινελιές από τη ζωή της. Ο πατέρας μου, κατά τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο, υπαξιωματικός σε Σύνταγμα ελαφριού ιππικού του τσαρικού στρατού στις αρχές Σεπτεμβρίου του 1917, προσχώρησε στο Ρωσικό Σοσιαλ-Δημοκρατικό Εργατικό Κόμμα των Μπολσεβίκων. Μαζί με τον Σεμιόν Τιμοσένκο, ο οποίος ήταν στο σύνταγμα των Δράκων της ίδιας μεραρχίας, έφτασαν στην Πετρούπολη και ήταν εκεί στις 25 Οκτωβρίου. Τότε ο μπαμπάς έλαβε την πρώτη αποστολή από τον Κρυλένκο - να πολεμήσει εναντίον της εξέγερσης των Λευκών Κοζάκων στον Ντον. Στον Κόκκινο Στρατό ήταν από την πρώτη μέρα, ξεκινώντας ως απλός ιππέας στο πρώτο σύνταγμα ιππικού του Βιτέμπσκ Λετονίας. Όταν σήμερα, μιλώντας για την ιστορία του εμφυλίου πολέμου, λένε ότι οι Λετονοί ήταν μισθοφόροι και λοιπά και λοιπά. Τίποτα από όλα αυτά. Πολλοί Λετονοί ζούσαν μαζί μας στη Λευκορωσία και στη Λετονία. Και οι Λετονοί πήγαν στον Κόκκινο Στρατό και αγωνίστηκαν για την επανάσταση για ιδεολογικούς λόγους και καθόλου ως μισθοφόροι. Ο μπαμπάς στο Λετονικό σύνταγμα ξεκίνησε από απλός ιππέας και έφθασε σε διοικητή μοίρας, και στη συνέχεια υπηρέτησε σε άλλες μονάδες και το τέλος του εμφύλιου πολέμου τον βρήκε διοικητή συντάγματος ιππικού

139

στον Κόκκινο Στρατό. Στη συνέχεια και ενώ ήταν επικεφαλής για τη φύλαξη μεγάλου τμήματος των σοβιετο-πολωνικών συνόρων, συνάντησε ένα κορίτσι εκεί, που έγινε η φίλη του για το υπόλοιπο της ζωής του - αυτή ήταν η μητέρα μου. Την 1η Ιανουαρίου 1924 γεννήθηκε ο πρωτότοκος γιός τους, τον οποίο και ονόμασαν Μαρξ. Και θέλω να σας διαβάσω τι γράφτηκε τότε για την γέννησή του. Εκείνη την εποχή, ο μπαμπάς ήταν υπεύθυνος για το τελωνείο του Πόλοτσκ: Εργάτες όλων των χωρών ενωθείτε! Νέος σύντροφος γεννήθηκε ο Μαρξ Ιβάνοβιτς Αλφέροφ! Σήμερα η ΚΟΒ του ΡΚΚ(μπ) και η Τοπική Επιτροπή των υπαλλήλων του Τελωνείου στο Πόλοτσκ χαιρετίζουμε την κόκκινη βάφτιση σου, δείχνοντας την απελευθέρωση της νέας ανθρωπότητας από τη θρησκευτική νάρκωση. Ας η κόκκινη βάφτιση σου αποτελέσει παράδειγμα για όλους τους γονείς. Είναι καιρός να απελευθερωθούν όλοι από τις θρησκευτικές προκαταλήψεις και να γνωρίζουν, ότι τα παιδιά από την πρώτη μέρα της γέννησης τους πρέπει να διαπαιδαγωγούνται στον ορθό δρόμο, που οδηγεί στον σοσιαλισμό. Με τον εορτασμό της κόκκινης βάφτισης σου, η νέα ανθρωπότητα απαλλάσσεται από την εκκλησιαστική εξαπάτηση και έτσι προσεγγίζει την πραγματική αλήθεια χωρίς κανένα θρησκευτικό όπιο. Ανοίξτε διάπλατα τις πόρτες! Ένας νέος άνθρωπος έρχεται να μας αντικαταστήσει, ο οποίος με νέες δυνάμεις θα φέρει μέχρι το νικηφόρο τέλος το έργο, που έχουμε αρχίσει για την απελευθέρωση όλης της ανθρωπότητας από τον ζυγό της θρησκείας και της εκμετάλλευσης. Ας τα συμφραζόμενα του χρησιμεύσουν ως σύμβολο της ενότητας με το προλεταριάτο ολόκληρου του κόσμου. Ζήτω η κόκκινη βάφτιση! Ζήτω ο σοσιαλισμός!. Ο Μαρξ Ιβάνοβιτς Αλφέροφ εκτέλεσε στο ακέραιο ότι ήταν γραμμένο σε αυτόν τον χαιρετισμό. Ως υπολοχαγός του Κόκκινου Στρατού, ο οποίος κατατάγηκε εθελοντικά το 1941 μετά την αποφοίτηση του από το σχολείο, πέρασε ολόκληρο το Στάλινγκραντ από την πρώτη έως την τελευταία μέρα, όπου τραυματίστηκε ελαφριά, μετά τραυματίστηκε σοβαρά στο Τόξο του Κουρσκ και σκοτώθηκε κατά την μάχη στο Κόρσουν-ΣεβτΣεντκίνσκιι (νότια του Κιέβου) στις αρχές του 1944. Σε αυτές τις τρεις μεγάλες μάχες του Πατριωτικού Πολέμου, έδωσε όλες του τις δυνάμεις και την ζωή του ακόμα για την υπόθεση του σοσιαλισμού, για την μεγάλη μας Πατρίδα. Το θέμα της ομιλίας μου είναι: «Οι σοσιαλιστικές απόψεις του Άλμπερτ Αϊνστάιν και ο σύγχρονος ρόλος τους».

140

Δεν είναι τυχαίο ότι αποκαλούσαν τον Άλμπερτ Αϊνστάιν «Αρχιμηχανικό του σύμπαντος». Επειδή, εξετάζοντας την εξέλιξη της επιστήμης, μπορώ να πω ότι η πρώτη βιομηχανική επανάσταση ολοκληρώθηκε και στον 20ον αιώνα κύρια συμβολή στην ανάπτυξη της επιστήμης - και η επιστήμη είναι πλέον μια παραγωγική δύναμη της κοινωνίας - και αυτό σημαίνει και στην ανάπτυξη της βιομηχανίας και της οικονομίας έχει συνεισφέρει ο Άλμπερτ Αϊνστάιν. Στα 26 του χρόνια, αυτό είναι απόλυτα εκπληκτικό, εργαζόμενος σε γραφείο διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας στην Βέρνη, δημιούργησε λαμπρά έργα, που καθόρισαν την εξέλιξη της επιστήμης στον 20ον αιώνα όπως:

την ειδική θεωρία της σχετικότητας,

την θεωρία της κίνησης Μπράουν, η οποία μέχρι τότε δεν είχε καμία εξήγηση,

την υπέροχη φόρμουλα για την αδράνεια του σώματος και την ενέργεια που περιέχεται σε αυτό,

την ηλεκτροδυναμική των κινούμενων σωμάτων.

Οι μεγαλύτερες λοιπόν πειραματικές ανακαλύψεις αυτής της περιόδου, όπως η ανακάλυψη των αχτίνων Χ, οι εργασίες πάνω στην ατομική φυσική και στην ακτινοβολία του μέλανος σώματος, καθώς επίσης και σε πρώτο πλάνο οι εργασίες του Αϊνστάιν είναι το θεμέλιο της σύγχρονης φυσικής, της σύγχρονης βιομηχανίας και της σύγχρονης οικονομίας. Παρεμπιπτόντως, συχνά στη βιβλιογραφία γίνεται λόγος για την ιδιόμορφη και αρνητική στάση του Αϊνστάιν τόσο έναντι της σοσιαλιστικής επανάστασης, όσο και έναντι στον Βλαντιμίρ Ιλίτς Λένιν. Ιδού πως αναφέρεται ο Άλμπερτ Αϊνστάιν για τον Λένιν στο 1929: Σέβομαι στον Λένιν τον άνθρωπο, ο οποίος με πλήρη αυτοθυσία, έδωσε όλες του τις δυνάμεις στην υπόθεση της κοινωνικής δικαιοσύνης. Δεν θεωρώ κατάλληλη την μέθοδο του, αλλά ένα πράγμα είναι βέβαιο: παρόμοιοι με αυτόν άνθρωποι είναι φύλακες και ανανεωτές της συνείδησης της ανθρωπότητας. Πρέπει να λεχθεί ότι ο Άλμπερτ Αϊνστάιν μέχρι το τέλος της ζωής του εξέφραζε βαθιά λύπη για το ότι είχε υπογράψει την επιστολή στον Ρούσβελτ αναφορικά με την εξέλιξη των εργασιών για την ατομική βόμβα. Έλεγε ότι «αν είχα τις παραμικρές αμφιβολίες ότι οι Γερμανοί δεν θα μπορούσαν να μας ξεπεράσουν σε αυτό το έργο, δεν θα υπέγραφα ποτέ αυτήν την επιστολή». Αυτές λοιπόν οι αλλαγές στην τεχνολογία, συμπεριλαμβανομένης και της θεωρίας του Αϊνστάιν, οδήγησαν στην δημιουργία της ατομικής βόμβας και

141

των ατομικών βομβαρδισμών της Χιροσίμα και του Ναγκασάκι. Ας μην ξεχνάμε ότι, στις 9 Αυγούστου, ο Κόκκινος Στρατός εισήλθε στον πόλεμο ενάντια στην Ιαπωνία και η ήττα της Ιαπωνίας ήταν προκαθορισμένη από την συμφωνία για τη συμμετοχή της Σοβιετικής Ένωσης σε αυτόν τον πόλεμο. Ως εκ τούτου, από στρατιωτικής άποψης, το ρίξιμο ατομικής βόμβας στην Χιροσίμα και στο Ναγκασάκι ήταν απολύτως άσκοπη ενέργεια. Αλλά οι Αμερικανοί ήθελαν να δείξουν ότι διαθέτουν τέτοιο όπλο, με το οποίο μπορούν να υπαγορεύσουν την θέλησή τους σε όλο τον κόσμο, συμπεριλαμβανομένης και της Σοβιετικής Ένωσης. Στο περιοδικό Men’s Review, στο πρώτο τεύχος του 1949 (ένα περιοδικό με σοσιαλιστικό προσανατολισμό), ο Άλμπερτ Αϊνστάιν δημοσίευσε άρθρο του, που σας συμβουλεύω όλους να το διαβάσετε. Έχει μεταφραστεί στα ρωσικά, φυσικά υπάρχει και στα αγγλικά. Ο τίτλος του είναι «Γιατί σοσιαλισμός». Τον ανησυχούσαν πολύ οι βομβαρδισμοί με ατομικές βόμβες. Και σε αυτό το άρθρο, εκτός από την αντιμετώπιση των οικονομικών προβλημάτων, έγραφε ότι συζήτησε τον σοβαρό κίνδυνο ενός νέου πολέμου, που θα μπορούσε να αποτελέσει σοβαρή απειλή για την ύπαρξη της ανθρωπότητας, με έναν ευφυή και καλοπροαίρετο άνθρωπο και το πώς αντιδρά, αυτός ο συνομιλητής. Ο συνομιλητής του είπε: «Γιατί τόσο έντονα αντιτίθεστε στην εξαφάνιση της ανθρώπινης φυλής;» Ο Αϊνστάιν έγραψε: «Είμαι βέβαιος ότι πριν από έναν αιώνα κανείς δεν θα μπορούσε να κάνει μια τέτοια δήλωση τόσο εύκολα». Μαζί λοιπόν με τον Μπέρτραντ Ράσελ ο Αϊνστάιν έκδωσε μανιφέστο εναντίον των βομβαρδισμών με ατομικές βόμβες και του πυρηνικού πολέμου. Το άρθρο «Γιατί σοσιαλισμός», είναι επίσης ένα λαμπρό οικονομικό έργο, διότι σε αυτό ο Άλμπερτ Αϊνστάιν θέτει το ερώτημα: πώς γενικά και γιατί συμβαίνουν αυτά τα τρομερά πράγματα στον κόσμο και πώς μπορούν να αποφευχθούν; Και διατύπωσε και τεκμηρίωσε ότι η πηγή του παγκόσμιου κακού, η πηγή της ανάπτυξης της παγκόσμιας οικονομίας, που στρέφεται κατά της ανθρωπότητας, είναι η οικονομική αναρχία της καπιταλιστικής παραγωγής. Έγραψε: Βλέπουμε μπροστά μας μια τεράστια παραγωγική κοινότητα, τα μέλη της οποίας όλο και περισσότερο προσπαθούν να στερήσουν το ένα από τον άλλο τους καρπούς της συλλογικής τους εργασίας και όχι με βία, αλλά ως επί το πλείστο με την τήρηση των καθιερωμένων κανόνων του νόμου. Και αυτό συμβαίνει επειδή, ως επί το πλείστο, όλες οι παραγωγικές δυνάμεις αποτελούν ιδιωτική ιδιοκτησία. Στη συνέχεια διατύπωσε με σαφήνεια σε αυτό το άρθρο ότι η ανάπτυξη αυτής της υπόθεσης οδηγεί στη συγκεντροποίηση του κεφαλαίου και της ιδιωτικής ιδιοκτησίας σε λίγα ξεχωριστά χέρια και εμφανίζεται έτσι μια ολιγαρχία. Δηλαδή, ο Άλμπερτ Αϊνστάιν έδωσε μια εξαιρετική ανάλυση της

142

ανάπτυξης της οικονομίας του καπιταλισμού, το πως αναπτύσσεται αυτή η καπιταλιστική κοινωνία. Και ο μεγάλος φυσικός έδειχνε τη συνταγή. Έλεγε ότι είναι πεπεισμένος ότι υπήρχε μόνο ένας τρόπος για να απαλλαγούμε από αυτά τα τρομερά κακά, δηλαδή με τη δημιουργία μιας σοσιαλιστικής οικονομίας με το αντίστοιχο της εκπαιδευτικό σύστημα, το οποίο θα αποσκοπούσε στην επίτευξη κοινωνικών στόχων. Σε μια τέτοια οικονομία, τα μέσα παραγωγής ανήκουν σε ολόκληρη την κοινωνία και χρησιμοποιούνται με προγραμματισμό. Ωστόσο, πρέπει να θυμόμαστε ότι η προγραμματισμένη οικονομία ακόμα δεν είναι σοσιαλισμός. Από μόνη της, μπορεί να συνοδεύεται με την πλήρη υποδούλωση της προσωπικότητας. Η οικοδόμηση του σοσιαλισμού απαιτεί την επίλυση εξαιρετικά σύνθετων κοινωνικοπολιτικών προβλημάτων, δεδομένου του υψηλού βαθμού πολιτικής και οικονομικής συγκεντροποίησης: πώς να διασφαλιστεί ώστε η γραφειοκρατία να μην γίνει παντοδύναμη. Δυστυχώς, αυτά τα λόγια του Αϊνστάιν έχουν επιβεβαιωθεί στην πράξη. Δεν πρέπει ποτέ να ξεχνάμε ότι εάν η Κομμούνα του Παρισιού διήρκεσε 70 ημέρες, τότε η Σοβιετική Ένωση διήρκεσε 70 χρόνια. Και η Σοβιετική Ένωση ήταν κοινωνία κοινωνικής δικαιοσύνης, στην οποία υπήρχε πολύ έντονη γραφειοκρατία. Παρεμπιπτόντως, κανείς δεν πρέπει να ξεχνά ότι ο Βλαντιμίρ Ιλίτς Λένιν θεωρούσε ότι αυτός ήταν ο μεγαλύτερος κίνδυνος και ότι εάν κάποτε προοριζόταν να πεθάνει η Σοβιετική Ένωση, δεν θα πέθαινε ούτε από εξωτερικούς, ούτε από εσωτερικούς εχθρούς, αλλά από την δική της εμφανιζόμενη γραφειοκρατία. Εμείς, στην Σοβιετική Ένωση αρχίσαμε αμέσως να εφαρμόζουμε τις πιο προηγμένες τεχνολογικές μεθόδους, μια από τις οποίες ήταν το σχέδιο ΓΚΟΕΛΡΟ – η ηλεκτροδότηση ολόκληρης της χώρας. Κοινωνική επανάσταση είναι η Οκτωβριανή Επανάσταση, είναι η νίκη του μαρξισμού στην χώρα μας, η οποία διαδραμάτισε τεράστιο ρόλο για ολόκληρο τον κόσμο. Αλλά έχουμε εισέλθει τώρα σε μια νέα περίοδο τεχνολογικής, οικονομικής ανάπτυξης. Αυτή η νέα περίοδος, κατά την άποψή μου, ξεκίνησε το 1948 με την ανακάλυψη του τρανζίστορ από τους Μπάρντιν και Μπράταιην, που το 1956 τους απονεμήθηκε το βραβείο Νόμπελ. Η ανακάλυψη του τρανζίστορ ήταν η αρχή μιας νέας περιόδου στην ανάπτυξη της ανθρωπότητας, στην ανάπτυξη της οικονομίας, η οποία βασίζεται στην πληροφόρηση (informatization) και στην ανάπτυξη της πληροφορικής (informatics).

143

Το επόμενο εξαιρετικά σημαντικό στάδιο αυτής της εξέλιξης ήταν οι εργασίες των Μπάσοφ, Πρόχοροφ και Τάουνς για τα λέιζερ, για τις οποίες τους απονεμήθηκε το βραβείο Νόμπελ το 1964. Μερικές φορές λέγεται ότι αυτές οι εργασίες δημιούργησαν το οπλικό σύστημα των λέιζερ. Αλλά η κύρια σημασία της εργασίας, που της απονέμεται το βραβείο Νόμπελ το 1964, είναι η δυνατότητα που παρέχει για την δημιουργία των οπτοηλεκτρονικών, πληροφοριακών συστημάτων. Και στον τομέα αυτό μεγάλη συμβολή είχε η χώρα μας, που διαθέτει μια εξαιρετική σχολή στην φυσική επιστήμη με κορυφαίους επιστήμονες. Γνώριζα καλά τον Μπάσοφ και τον Πρόχοροφ και με βοήθησαν πολύ. Και είμαι ευτυχής, που μπορώ τώρα να τους συγκαταλέγω μεταξύ των κορυφαίων επιστημόνων της εποχής μας.

Πρόβλεψη για την παγκόσμια αγορά της νανοτεχνολογίας - τα νανοϋλικά και η νανοηλεκτρονική καταλαμβάνουν σ’ αυτήν το μεγαλύτερο μερίδιο. Όμως γιατί θα πραγματοποιηθεί αυτή η πρόβλεψη; Πρώτα απ’ όλα, λόγω της εξέλιξης των εργασιών στην τεχνολογία της πληροφορίας και της επικοινωνίας, που τους απονεμήθηκε βραβείο Νόμπελ το 2000 – των δικών μου και του Κρόμερ για τις ετεροδομές και του Κίλμπυ για την δημιουργία ολοκληρωμένων κυκλωμάτων. Είχα ήδη από τότε παρατηρήσει ότι η δυνατότητα ελέγχου του τύπου της αγωγιμότητας και της έγχυσης στις δομές είναι οι βάσεις, στις οποίες αναπτύχθηκε η ημιαγωγή ηλεκτρονική. Οι ετεροδομές, οι οποίες δικαιολογημένα ονομάζονται men made crystals, δηλ. οι κρύσταλλοι, που κατασκευάζονται από τον άνθρωπο, και που τέτοιοι δεν υπάρχουν στην φύση, αλλά υπάρχουν μόνο στην βάση των ερευνών και των εργασιών μας - επιτρέπουν να ελέγχονται οι ροές του φωτός και των ηλεκτρονίων μέσα στους κρυστάλλους. Την ίδια στιγμή με μας απονεμήθηκε το βραβείο στην χημεία - στους εξέχοντες επιστήμονες Χίγκερ, Μακντιάρμιντ και Σιρακάβα, οι οποίοι δημιούργησαν χημικά υλικά για τους ίδιους σκοπούς. Πρέπει να αναφερθεί ότι η δημιουργία μιας σειράς νέων υλικών βοήθησε στην ανάπτυξη αυτού του τομέα της επιστήμης. Εξαιρετικά σημαντική - σ’ εμάς λίγα γράφουν και λίγα γνωρίζουν (αλλά της απονεμήθηκε το Βραβείο Νόμπελ Φυσικής το 2009) - είναι η εργασία του Βρετανού επιστήμονα Κάο και των Αμερικανών Μπόιλ και Σμιθ. Ο Κάο δημιούργησε τις σύγχρονες οπτικές ίνες, οι οποίες αποτέλεσαν την βάση των οπτοκαλωδιακών και οπτοηλεκτρονικών εργασιών. Όταν απλώς τηλεφωνείτε - χρησιμοποιείτε την εργασία του Κίλμπυ και της

144

δικής μου. Και όταν μεταβιβάζετε την φυσιογνωμία σας - εκμεταλλεύεστε την ανακάλυψη του Μπόιλ και του Σμιθ. Μην το ξεχνάτε. Το 2010 τα υλικά αυτά αναπτύχθηκαν περαιτέρω και υπήρξε ακόμα ένα βραβείο σε Ρώσους επιστήμονες. Η χρήση των ετεροδομών είναι, πρώτα απ’ όλα, λέιζερ. Αυτό που έδωσε ο Κίλμπυ οδήγησε σε μείωση του μεγέθους των ηλεκτρονικών εξαρτημάτων και στην αύξηση της πυκνότητάς τους από κάποιες δεκάδες χιλιάδες σήμερα σε δισεκατομμύρια μέσα σε ένα ενιαίο ολοκληρωμένο κύκλωμα. Οι ετεροδομές στην μικροηλεκτρονική είναι ακτινοβολία μικροκυμάτων και όλα τα οπτοηλεκτρονικά υψηλής ταχύτητας. Πού οδηγεί αυτό; Στην αλλαγή του εργατικού δυναμικού στις Ηνωμένες Πολιτείες. Και γι’ αυτό έγινε αναφορά στην Συνδιάσκεψη για την μικροηλεκτρονική. Αν κοιτάξετε, η πληροφορική και οι τεχνολογίες πληροφοριών αυξάνονται, ενώ ο γεωργικός τομέας στις Ηνωμένες Πολιτείες συρρικνώνεται, το ίδιο συμβαίνει και με την βιομηχανία. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι αυτό που η πληροφορική μας έδωσε σήμερα είναι ένα δίκοπο μαχαίρι. Πρόκειται για ένα νέο στάδιο στην ανάπτυξη της οικονομίας και της τεχνολογίας, αλλά είναι επίσης και μια ευκαιρία πρόσβασης για κάθε άτομο. Μπορείτε να επηρεάσετε με αυτόν τον τρόπο τους ανθρώπους, μπορείτε να επηρεάσετε και προς τις δυο κατευθύνσεις. Και αυτό συμβαίνει και κάνουν τα πάντα ώστε να εμποδίζουν την θετική επιρροή μας. Κάνουν τα πάντα για να επηρεάσουν και να χρησιμοποιήσουν την ανάπτυξη της οικονομίας και της τεχνολογίας προς την πλευρά της κοινωνικής αδικίας, να στερήσουν από τους ανθρώπους αυτό, που έχουν κερδίσει με την πραγματική τους εργασία και να μην τους δώσουν την δυνατότητα να λαμβάνουν αυτό, που πρέπει να λάβουν. Τελειώνοντας την παρέμβαση μου, θέλω να σας δείξω δύο μνημεία. Το ένα βρίσκεται στην Ουάσιγκτον, δίπλα από το κτήριο της Εθνικής Ακαδημίας Επιστημών και είναι του Άλμπερτ Αϊνστάιν. Το δεύτερο στη χώρα μας κοντά στο Σμόλνι είναι το μνημείο του Βλαντιμίρ Ιλίτς Λένιν, που αναγέρθηκε το 1927. Αυτοί οι δύο άνθρωποι στην πράξη διαδραμάτισαν σε κοινωνικό επίπεδο μετά τους Μαρξ και Ένγκελς, τους θεμελιωτές του μαρξισμού, τον κυριότερο ρόλο στην ιστορία του 20ον αιώνα.

145

Ο Μπέρτραντ Ράσελ, ένας Άγγλος μαθηματικός και φιλόσοφος, δήλωσε: «Ο αιώνας μας θα μείνει στην ιστορία ως ο αιώνας του Λένιν και του Αϊνστάιν, οι οποίοι κατάφεραν να ολοκληρώσουν την εργασία της σύνθεσης. Ο ένας στην σφαίρα της σκέψης, ο άλλος της δράσης». «Η επιστήμη είναι παραγωγική δύναμη της κοινωνίας» και αυτή η θέση του Μαρξ μας οδηγεί στην ανώτερη από ηθικής άποψης κοινωνία - την κοινωνία του σοσιαλισμού. Πρέπει να την επιτύχουμε και να την επιστρέψουμε στους λαούς των χωρών μας. Όχι μόνο επειδή η σοσιαλιστική κοινωνία είναι μια δίκαιη κοινωνία, αλλά και επειδή ακριβώς ο σοσιαλισμός χρησιμοποιεί με τον καλύτερο τρόπο τα επιτεύγματα της επιστήμης για την ανάπτυξη του συνόλου της ανθρωπότητας

146

ΛΑΪΚΑ ΠΕΝΘΗ

Νέος Δημοκράτης, Τεύχος 122, σσ. 147-150, 2020

Βαθιά θλίψη για το θάνατο του Φανή Χριστοδούλου

Η Κεντρική Επιτροπή του ΑΚΕΛ με βαθιά θλίψη ανακοινώνει το θάνατο του Φανή Χριστοδούλου, ο οποίος υπήρξε για δεκαετίες ηγετικό στέλεχος του ΑΚΕΛ. Ο Φανής Χριστοδούλου γεννήθηκε στις 6 Φεβρουαρίου του 1953. Η ενασχόλησή του με τα κοινά ξεκίνησε από την περίοδο των σπουδών του στη Βουλγαρία, όπου φοίτησε στο Ινστιτούτο Διεθνούς Τουρισμού της Βάρνας και στη συνέχεια στην Ακαδημία Κοινωνικών Επιστημών της Σόφιας. Δραστηριοποιήθηκε έντονα στο φοιτητικό κίνημα στη Βάρνα και στη Σόφια, όπου και υπηρέτησε ως μέλος της Συντονιστικής Επιτροπής Ξένων Φοιτητών στη Σόφια.

147

Το 1971 εντάχθηκε στο ΑΚΕΛ, το οποίο υπηρέτησε πιστά και με όλες του τις δυνάμεις μέχρι το τέλος. Ο Φανής Χριστοδούλου διετέλεσε Επαρχιακός Γραμματέας του ΑΚΕΛ Λάρνακας από το 1989 μέχρι το 2005, Κεντρικός Οργανωτικός Γραμματέας του ΑΚΕΛ από το 2006 μέχρι το 2008 και Επαρχιακός Γραμματέας ΛευκωσίαςΚερύνειας από το 2008 μέχρι το 2010. Ήταν μέλος του Πολιτικού Γραφείου του ΑΚΕΛ από το 1995 μέχρι το 2013 και μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου του Ινστιτούτου Ερευνών Προμηθέας από το 2012 μέχρι το 2016. Ήταν μέλος της Κεντρικής Επιτροπής Ελέγχου του ΑΚΕΛ από το 2015, Γενικός Γραμματέας του Παγκύπριου Συμβουλίου Ειρήνης από το 2017 και Πρόεδρος του Αθλητικού Συλλόγου Αναγέννηση Άη Γιάννη Λάρνακας. Η Κ.Ε. του ΑΚΕΛ εκφράζει ειλικρινή συλλυπητήρια στη σύζυγο του Αιμιλία Michailova, στις κόρες του Πολίνα και Γεωργία και στους οικείους του. Η κηδεία του αείμνηστου Φανή Χριστοδούλου θα τελεστεί αύριο Παρασκευή, 7 Φεβρουαρίου στις 15:00 από τον Ιερό Ναό Αποστόλου Λουκά στην Αραδίππου. Η οικογένεια θα δέχεται συλλυπητήρια από τις 14:00. Επικήδειο θα εκφωνήσει ο Γενικός Γραμματέας της Κ.Ε. του ΑΚΕΛ Άντρος Κυπριανού. Αντί στεφάνων θα γίνονται εισφορές στο Σωματείο Μάνα και στο Σωματείο Συναδελφικής Στήριξης.

Η Κεντρική Επιτροπή του ΑΚΕΛ 06/02/2020

148

Βαθύτατη θλίψη για τον θάνατο του Πανίκου Λαπηθιώτη

Η Κεντρική Επιτροπή του ΑΚΕΛ ανακοινώνει με βαθύτατη θλίψη τον θάνατο του Πανίκου Λαπηθιώτη, ιστορικού και ηγετικού στελέχους του ΑΚΕΛ και του Λαϊκού Κινήματος, με συμμετοχή στη δημοκρατική Αντίσταση κατά του πραξικοπήματος, με δράση στο νεολαιίστικο και στο εργατικό κίνημα. Ο Πανίκος Λαπηθιώτης γεννήθηκε το Φεβρουάριο του 1945 στη Λάπηθο και εντάχθηκε στο ΑΚΕΛ το 1961. Οργανώθηκε στο ταξικό συνδικαλιστικό κίνημα της ΠΕΟ και την περίοδο 1970-1973 διετέλεσε Επαρχιακός Γραμματέας της Συντεχνίας Ξενοδοχοϋπαλλήλων της ΠΕΟ Λευκωσίας-Κερύνειας. Είχε ηγετική δράση στο κίνημα της νεολαίας της Αριστεράς και διετέλεσε Επαρχιακός Γραμματέας της ΕΔΟΝ Λευκωσίας-Κερύνειας και μέλος της Κεντρικής Γραμματείας της ΕΔΟΝ.

149

Ως στέλεχος του ΑΚΕΛ και της ΕΔΟΝ, τον Ιούλη του 1974 είχε συμμετοχή στη δημοκρατική Αντίσταση στο Καϊμακλί και μέχρι το τέλος της ζωής του υπερασπιζόταν με δημόσιες παρεμβάσεις την ιστορική αλήθεια και τη μνήμη της δημοκρατικής Αντίστασης κατά του φασιστικού πραξικοπήματος. Διετέλεσε μέλος της Εκτελεστικής Γραμματείας της Παγκύπριας Ένωσης Προσφύγων. Ο Πανίκος Λαπηθιώτης συνέδεσε τη ζωή του με το ΑΚΕΛ και τους αγώνες τους. Διετέλεσε Γραμματέας της Επιτροπής Πόλης και Προαστίων του ΑΚΕΛ Λευκωσίας-Κερύνειας, μέλος της Κεντρικής Επιτροπής και μέλος του Πολιτικού Γραφείου του ΑΚΕΛ. Διακρίθηκε για την αφοσίωση του στην ιδεολογία και τις αξίες της Αριστεράς, για το ήθος και την ακεραιότητά του. Το ΑΚΕΛ αποχαιρετά το σύντροφο Πανίκο Λαπηθιώτη με σεβασμό και απέραντη ευγνωμοσύνη. Εκφράζουμε ειλικρινή συλλυπητήρια στην οικογένεια του Πανίκου Λαπηθιώτη. Η κηδεία του θα πραγματοποιηθεί τη Δευτέρα, 15 Ιουνίου 2020 και ώρα 15:00 στην εκκλησία της Αγίας Βαρβάρας στο Καϊμακλί. Αντί στεφάνων θα γίνονται εισφορές στο Ταμείο Συναδελφικής Στήριξης.

Η Κεντρική Επιτροπή του ΑΚΕΛ 13/06/2020

150

ΚΟΜΜΑΤΙΚΑ ΕΓΓΡΑΦΑ

Νέος Δημοκράτης, Τεύχος 122, σσ. 151-226, 2020

ΓΙΑ ΤΗ ΣΥΜΦΩΝΙΑ ΗΠΑ – ΙΣΡΑΗΛ ΓΙΑ ΤΟ ΜΕΣΑΝΑΤΟΛΙΚΟ

Ανακοίνωση της Κ.Ε. του ΑΚΕΛ Η «Συμφωνία του Αιώνα» συνιστά νομιμοποίηση ενός εγκλήματος μέσω ενός νέου εγκλήματος Οι ΗΠΑ μέσω του Ντόναλντ Τραμπ ανακοίνωσαν την πολυδιαφημιζόμενη «Συμφωνία του Αιώνα» για το Μεσανατολικό. Την παρουσιάζουν μάλιστα ως δήθεν «win-win» για Ισραήλ και Παλαιστίνιους, ενώ ταυτόχρονα απειλούν ότι είναι η τελευταία τους ευκαιρία. Στην πραγματικότητα, πρόκειται για μια συμφωνία που «γράφτηκε» πίσω από τις πλάτες του Παλαιστινιακού λαού, εκτός του πλαισίου του ΟΗΕ και κατά παραβίαση των σχετικών Ψηφισμάτων και Αποφάσεων του ΟΗΕ αλλά και του διεθνούς δικαίου. Μια «συμφωνία» που εξυπηρετεί τα ιμπεριαλιστικά σχέδια των ΗΠΑ για την «ευρύτερη Μέση Ανατολή». Ο Τραμπ αναφέρεται στον παλαιστινιακό λαό ως να είναι τρομοκράτες και ζητιάνοι, νομίζοντας ότι γη τους είναι για πούλημα. Η «Συμφωνία» εκπληρώνει τις απαιτήσεις των πιο ακραίων κύκλων των εποίκων και των αντιδραστικών δυνάμεων γύρω από τον Νετανιάχου. Μετά την αναγνώριση των Ιεροσολύμων ως «αδιαίρετης» πρωτεύουσας του Ισραήλ, την αναγνώριση «κυριαρχίας» του Ισραήλ επί των κατεχομένων συριακών Υψιπέδων του Γκολάν, την αναγνώριση «νομιμότητας» των παράνομων εποικισμών του Ισραήλ στα κατεχόμενα Παλαιστινιακά εδάφη, οι ΗΠΑ χαρίζουν στο Ισραήλ την Κοιλάδα του Ιορδάνη και 30% της κατεχόμενης Παλαιστίνης, ως να είναι δικά τους! Νομιμοποιούν τους παράνομους εποικισμούς και τους προσαρτούν. Ενώ μιλούν για λύση δύο κρατών στην ουσία θέλουν την Παλαιστίνη να αποτελείται από σκόρπια τμήματα εδάφους εγκλωβισμένα εντός ενός μεγαλύτερου Ισραήλ. Αντί πρωτεύουσα του Παλαιστινιακού Κράτους να είναι τα Ανατολικά Ιεροσόλυμα, στην ουσία θα είναι μερικές μικρές πόλεις και χωριά εκτός του Τείχους της ντροπής, αφήνοντας έξω την παλιά πόλη. Κάνουν λόγο για ανταλλαγές πληθυσμών και απαγορεύουν την επιστροφή Παλαιστινίων προσφύγων.

151

Το ΑΚΕΛ καταδικάζει το νέο έγκλημα κατά του Παλαιστινιακού λαού και της διεθνούς νομιμότητας. Σε αυτή την ιστορική καμπή ο ρόλος της διεθνούς κοινότητας και όσων πιστεύουν στην ειρήνη είναι κρίσιμος. Δεν πρέπει η διεθνής κοινότητα να αποδεχτεί τη νομιμοποίηση ενός εγκλήματος που συνεχίζεται για 53 χρόνια με τη διάπραξη ενός νέου εγκλήματος. Είναι η ώρα να δυναμώσει η διεθνής αλληλεγγύη προς τον Παλαιστινιακό λαό. Για να μη νομιμοποιηθεί ένα έγκλημα 53 χρόνων με ένα νέο έγκλημα. Για άμεσο τερματισμό της ισραηλινής κατοχής. Για αναγνώριση ανεξάρτητου και βιώσιμου Παλαιστινιακού Κράτους στα σύνορα του 1967 με πρωτεύουσα τα Ανατολικά Ιεροσόλυμα όπως ορίζεται στα σχετικά Ψηφίσματα του ΟΗΕ. Για διάλυση των παράνομων εποικισμών και διασφάλιση του δικαιώματος επιστροφής των Παλαιστίνιων προσφύγων. Το ΑΚΕΛ καλεί την κυβέρνηση ΔΗΣΥ-Αναστασιάδη να πάρει θέση απέναντι σε αυτό το νέο έγκλημα που δρομολογείται δίπλα μας. Θα σιωπήσει μπροστά σε τέτοια περιφρόνηση του διεθνούς δικαίου, των Ψηφισμάτων του ΟΗΕ, των δικαίων ενός λαού υπό κατοχή και εποικισμό; Με ποια αξιοπιστία θα μιλά αύριο για τα δίκαια της Κύπρου, για τις τουρκικές παραβιάσεις του διεθνούς δικαίου, αν σήμερα η κυβέρνηση Αναστασιάδη σιωπήσει ξανά για το χατίρι του Τραμπ και του Νετανιάχου; 29/01/2020

ΓΙΑ ΤΟ ΚΥΠΡΙΑΚΟ Απάντηση Γενικού Γραμματέα της Κ.Ε. του ΑΚΕΛ, Άντρου Κυπριανού σε ερώτηση δημοσιογράφου Μας ανησυχούν πάρα πολύ οι εξελίξεις για την Αμμόχωστο. Είναι προφανές ότι η Τουρκία, αυτά τα οποία προκαλεί δημόσια σταδιακά και σιγά σιγά τα υλοποιεί. Και θα πρέπει να αντιδράσουμε αποφασιστικά σε ότι αφορά τις μεθοδεύσεις για την Αμμόχωστο. Είναι εδώ και καιρό που και ο κ. Τατάρ και ο κ. Οζερσάι είπαν ότι θα πρέπει να βρουν τρόπο να εποικιστεί και η πόλη της Αμμοχώστου. Εμείς θεωρούμε ότι ο μόνος αποτελεσματικός τρόπος είναι η επανέναρξη ουσιαστικών διαπραγματεύσεων για λύση στο Κυπριακό. Όλα τα υπόλοιπα είναι ημίμετρα γιατί δυστυχώς, δεν υπάρχει η απαραίτητη διάθεση από τη διεθνή κοινότητα να μας στηρίξει με τρόπο που θα είναι αποτρεπτικός για την υλοποίηση των σχεδιασμών της Τουρκίας.

152

Με αφορμή τούτο θέλω να πω κάποια γενικότερα ζητήματα σε ότι αφορά το Κυπριακό στη βάση και των χθεσινών δηλώσεων του Κυβερνητικού Εκπροσώπου, αλλά και δηλώσεων που γίνονται το τελευταίο διάστημα από το ΔΗΣΥ – και της σημερινής- αλλά και από τον ίδιο τον ΠτΔ. Είναι προφανές ότι η κυβέρνηση και ΔΗΣΥ διαμόρφωσαν μια νέα επικοινωνιακή πολιτική. Επίθεση ενάντια στο ΑΚΕΛ για να τρομοκρατηθεί και να μην μιλά και διαστρέβλωση των θέσεων του για να το δυσφημίσουν στην κοινωνία. Εδώ συνοψίζεται με λίγα λόγια η επικοινωνιακή τακτική του ΔΗΣΥ και της κυβέρνησης Αναστασιάδη - Συναγερμού. Θα τους απαντήσω με ένα ανάλογο τρόπο και θα πω ότι εθνικά επιζήμιοι και επικίνδυνοι είναι οι τακτικισμοί, οι αντιφάσεις και οι παλινδρομήσεις τους. Και αν υπάρχει κάποιος ο οποίος πρέπει να απολογηθεί στον κυπριακό λαό είναι οι ίδιοι οι οποίοι με τους χειρισμούς τους έχουν φέρει το Κυπριακό στη χειρότερη φάση που βρέθηκε ποτέ. Πρώτη φορά, επί προεδρίας Νίκου Αναστασιάδη τίθεται κάτω και συζητείται από διάφορους το θέμα λύσης δύο κρατών. Και οι κακές γλώσσες λένε ότι συζητήθηκε και από τον ίδιο τον ΠτΔ με πάρα πολλούς συνομιλητές οι οποίοι τα μετέφεραν και σε μας. Για πρώτη φορά έχουμε τόσο έντονη κλιμάκωση της τουρκικής επιθετικότητας στην ΑΟΖ, στην Αμμόχωστο. Και δυστυχώς, η αντίδραση της διεθνούς κοινότητας ενώ η τουρκική επιθετικότητα είναι άνευ προηγουμένου, παραμένει πολύ χλιαρή. Στο ερώτημα λοιπόν ποιος αποενοχοποιεί την Τουρκία θα τους απαντήσουμε ότι δεν είναι το ΑΚΕΛ με την κριτική που ασκεί στον κ. Αναστασιάδη. Το ΑΚΕΛ σε όλες τις τοποθετήσεις του καταγγέλλει την τουρκική στάση. Από εκεί και πέρα λέει ποιες είναι οι δικές μας ευθύνες για να αντιμετωπιστεί η τουρκική επιθετικότητα και προκλητικότητα. Εδώ στεκόμαστε. Την Τουρκία λοιπόν την αποενοχοποιούν οι δικοί τους χειρισμοί. Αυτό πρέπει να το συνειδητοποιήσουν. Και επειδή δεν μου αρέσει να λέω λόγια, θα πω γεγονότα. Και η παράκληση μου είναι να απαντήσουν στα γεγονότα, στην ουσία του θέματος. Όχι με συνθήματα και αφορισμούς. Τι λέει ο ΓΓ του ΟΗΕ στην Έκθεση του, του 2017; Για την Τουρκία λέει ότι στις κατ’ ιδίαν συναντήσεις που είχα μαζί τους διαπίστωσα ότι ήρθαν στο Κραν Μοντάνα με διάθεση να συνεργαστούν για να ξεπεραστούν οι διαφωνίες και να καταλήξουμε σε συμφωνία. Για εμάς λέει ότι δεν είχαμε την πολιτική βούληση να πάμε μέχρι τέλους. Αυτό διαπίστωσε. Και το ερώτημα το κύριο στο οποίο πρέπει να απαντήσει ο Συναγερμός και η κυβέρνηση είναι το εξής. Πώς αντέδρασε η κυβέρνηση σε αυτές τις αναφορές του Γ.Γ.; Σιωπώντας. Και αν λένε ότι διαστρεβλώνουμε την έκθεση του ΓΓ, εγώ θα τους πω να διαβάσουν την παράγραφο 18, την παράγραφο 25, την παράγραφο 26 και την παράγραφο 45. Για να δουν τι λένε αυτές οι παράγραφοι. Σε ότι αφορά τη δήλωση του τουρκικού Υπουργείου Εξωτερικών. Ειλικρινά διερωτώμαι τι ανέμεναν να πει το τουρκικό Υπουργείο Εξωτερικών σε μια περίοδο όπου δεν υπάρχουν διαπραγματεύσεις, είμαστε σε ένα παρατεταμένο αδιέξοδο και κανένας δεν ξέρει εάν θα επαναρχίσουν και

153

πότε οι διαπραγματεύσεις. Περίμεναν να κάνουν παραδοχές για το τι ήταν έτοιμοι να συζητήσουν στο Κραν Μοντάνα; Πριν καταλήξω θέλω να βάλω κάποια ερωτήματα στον κ. Αναστασιάδη και στο Συναγερμό. Είναι ή δεν είναι αλήθεια ότι το Πλαίσιο Γκουτιέρες συνοδευόμενο από το άτυπο έγγραφο για το μηχανισμό εφαρμογής της λύσης καταργούν τη Συνθήκη Εγγύησης τα εγγυητικά και επεμβατικά δικαιώματα; Να μας απαντήσουν συγκεκριμένα. Είναι ή δεν είναι αλήθεια ότι δίνουν μόνο συμβουλευτικό ρόλο –ούτε εκτελεστικό, ούτε συντακτικό- στις εγγυήτριες δυνάμεις; Η Ελλάδα δέχθηκε ή όχι το άτυπο έγγραφο λέγοντας ότι είναι η ελληνοκυπριακή πλευρά που το απέρριψε; Γιατί; Να σας υπενθυμίσω ότι ο κ. Κοτζιάς το Σεπτέμβρη του 2018, φεύγοντας από τη συνάντηση με το ΓΓ του ΟΗΕ είπε ότι το περιεχόμενο αυτού του εγγράφου είναι πάρα πολύ σημαντικό και θα πρέπει να το διαφυλάξουμε. Στην ανακοίνωσή του το τουρκικό Υπουργείο Εξωτερικών λέει και κάτι άλλο το οποίο σκόπιμα παρασιωπάει η κυβέρνηση. Επικαλείται το τούρκικο ΥΠΕΞ ή όχι την πολιτική ισότητα ως άλλοθι για τη συνέχιση των εγγυήσεων; Απαράδεκτη προσέγγιση αλλά αυτό λέει. Ότι από τη στιγμή που οι Ελληνοκύπριοι δεν δέχονται την πολιτική ισότητα δεν μπορούμε να δεχτούμε κατάργηση των εγγυήσεων. Ξέρετε ποιο είναι το ποιο τραγικό από όσα έγιναν στο Κραν Μοντάνα; Λέει η Κυβέρνηση ότι η Τουρκία δεν ήταν έτοιμη να κάνει ουσιαστικά βήματα, ότι το δείπνο το τίναξε στον αέρα ο κ. Τσαβούσογλου. Δεν καταφέραμε είτε να πείσουμε την Τουρκία να κάνει βήματα – αυτό το καταλαβαίνω γιατί δεν εξαρτάτο αποκλειστικά από εμάς -, αλλά δεν καταφέραμε ούτε να εκθέσομε την Τουρκία. Αν όντως συνέβησαν αυτά, τα οποία περιγράφει ο κ. Αναστασιάδης με τον τρόπο που τα περιγράφει, γιατί δεν επιρρίφθηκαν ευθύνες στην Τουρκία; Γιατί αποενοχοποιείται η Τουρκία και αντιθέτως επιρρίπτονται ευθύνες σε εμάς; Δεν καταφέραμε λοιπόν, ούτε να την υποχρεώσουμε να πάρει θέση και να πάμε σε μια κατάληξη αλλά ούτε και να την εκθέσουμε. Και έρχομαι στο σήμερα. Λέει ότι θέλει συνέχιση των συνομιλιών από το σημείο που διακόπηκαν στο Κραν Μοντάνα. Την ίδια ώρα θέτει θέμα αποκεντρωμένης ομοσπονδίας, ενώ υπάρχει σχεδόν σύγκλιση στις αρμοδιότητες και είναι για αυτό που δεν το θέτει προς συζήτηση ο ΓΓ με το Πλαίσιο του. Ζητά κοινοβουλευτικό σύστημα, ενώ υπάρχει σύγκλιση σε προεδρικό σύστημα. Θέλει να αναιρέσουμε τις συγκλίσεις οι οποίες έγιναν και οι οποίες λέει η κυβέρνηση ότι θα μας καθοδηγούν για το πώς πάμε παρακάτω. Η ίδια λοιπόν, αναιρεί στην πράξη εκείνα τα οποία λέει ότι πρέπει να συνεχίσουμε από εκεί που μείναμε στο Κραν Μοντάνα. Λέει και κάτι άλλο η κυβέρνηση. Να αφήσουμε τις έριδες και να επικεντρωθούμε στην προσπάθεια για επανέναρξη των διαπραγματεύσεων από εκεί που

154

μείναμε. Εμείς θα τους απαντήσουμε με ένα τρόπο πολύ απλό. Μακάρι να λειτουργήσουν με αυτό τον τρόπο, μακάρι να επιδείξουν συνέπεια και αποφασιστικό και τότε θα δουν ποια θα είναι η αντίδραση του ΑΚΕΛ. Και θα καταλήξω με το εξής. Μας κατηγορούν ότι μας έγινε εμμονή το θέμα της απομάκρυνσης του κ. Αναστασιάδη από την εξουσία. θα τους απαντήσω και εγώ πολύ απλά. Δεν χρειάζεται τη δική μας προσπάθεια ο κ. Αναστασιάδης για να δημιουργήσει τις προϋποθέσεις απομάκρυνσης του από την εξουσία. Τα καταφέρνει ο ίδιος μια χαρά από μόνος του. 13/02/2020

ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΑΦΘΟΡΑ ΣΤΟ ΚΥΠΡΙΑΚΟ ΠΟΔΟΣΦΑΙΡΟ Υπόμνημα προτάσεων του ΑΚΕΛ για διορθωτικά μέτρα και πάταξη της Τα όσα βλέπουν το φως της δημοσιότητας τις τελευταίες εβδομάδες και οι παραδοχές που γίνονται από μέρους ανώτατων αξιωματούχων της πολιτείας, απλά επιβεβαιώνουν ότι τα ποδοσφαιρικά πρωταθλήματα έχουν φτάσει στο απόγειο της αναξιοπιστίας. Τα φαινόμενα σήψης και διαφθοράς στο κυπριακό ποδόσφαιρο ξεπέρασαν τα σύνορα της χώρας μας. Ως αποτέλεσμα, για μια ακόμη φορά, η Κύπρος δυσφημίζεται διεθνώς με την προβολή σχετικών δημοσιευμάτων από ΜΜΕ του εξωτερικού, αφήνοντας εκτεθειμένο το κράτος και τις αρμόδιες αρχές της χώρας μας. Με στόχο την διασφάλιση του «ευ αγωνίζεσθε», το ξήλωμα κατεστημένων στο χώρο του ποδοσφαίρου και της διαιτησίας, την πάταξη της διαφθοράς και της διαπλοκής, την ισότιμη μεταχείριση των σωματείων και την έγκαιρη, αμερόληπτη και αποτελεσματική απονομή δικαιοσύνης από τα αρμόδια όργανα της ΚΟΠ, επιβάλλεται η πολιτεία και οι αθλητικοί φορείς να επιδείξουν την αναγκαία αποφασιστικότητα και πολιτική βούληση για την εξυγίανση του κυπριακού ποδοσφαίρου, αξιοποιώντας πλήρως τα υφιστάμενα αλλά και δημιουργώντας νέα εργαλεία. Ως ΑΚΕΛ, θέλοντας να συμβάλουμε προς αυτή την κατεύθυνση, υποβάλλουμε τα ακόλουθα συγκεκριμένα μέτρα και προτάσεις:

 Επίσπευση εκπόνησης Ενιαίας Αθλητικής Νομοθεσίας (ΕΑΝ)

για ολόκληρο το φάσμα του αθλητισμού στην Κύπρο. Αυτή θα πρέπει να καλύπτει όλους τους αθλητικούς φορείς, τις Εταιρείες Ποδοσφαίρου, το ιδιοκτησιακό τους καθεστώς, άλλα νομικά πρόσωπα καθώς και τους Παράγοντες και Διαιτητές. Ως ΑΚΕΛ έχουμε ήδη καταθέσει συγκεκριμένες παραμέτρους που κατά την άποψη μας χρειάζεται να διέπουν την Ενιαία Αθλητική νομοθεσία, οι οποίες επισυνάπτονται ως Παράρτημα.

 Νομοθετική ρύθμιση για οικονομικό/διαχειριστικό έλεγχο της ΚΟΠ

από μέρους της πολιτείας, για σκοπούς διαφάνειας και με σεβασμό στο αυτοδιοίκητο της Ομοσπονδίας.

155

 Πιστή εφαρμογή και διεύρυνση της νομοθεσίας που ρυθμίζει

το ασυμβίβαστο των παραγόντων που δραστηριοποιούνται επιχειρηματικά στο χώρο του αθλητισμού, περιλαμβανομένης της ΚΟΠ.

 Καθορισμός θητειών των Διοικητικών παραγόντων της ΚΟΠ, για την αποτροπή δημιουργίας κατεστημένων.

 Μετεξέλιξη της Ανώτατης Δικαστικής Επιτροπής Αθλητισμού (ΑΔΕΑ) σε πρωτοβάθμιο αθλητικό δικαστήριο για την εκδίκαση υποθέσεων διαφθοράς και χειραγώγησης αγώνων.

 Πλήρης αξιοποίηση της Επιτροπής Δεοντολογίας και Προστασίας

του Αθλητισμού και πλήρης εφαρμογή των εξουσιών της Επιτροπής που κατοχυρώνονται από την νομοθεσία για χειραγώγηση αθλητικών αποτελεσμάτων (2017).

 Μεγαλύτερη διαφάνεια και αυστηρότερη νομοθετική ρύθμιση

αναφορικά με τα τηλεοπτικά δικαιώματα, τα συμβόλαια παραγωγής τηλεοπτικών ποδοσφαιρικών αγώνων και ρύθμιση πιθανού ασυμβίβαστου παραγόντων της ΚΟΠ.

 Αναθεώρηση του πλαισίου λειτουργίας της Επιτροπής Διαιτησίας και

ολόκληρου του συστήματος διαιτησίας, με την εισαγωγή ρυθμίσεων για τις αξιολογήσεις και τιμωρίες των διαιτητών, το ασυμβίβαστο διαιτητών και παρατηρητών και μελέτη του ενδεχομένου μετάβασης της διαιτησίας σε επαγγελματική βάση.

 Έναρξη δημόσιου διαλόγου, με πρωτοβουλία της πολιτείας, που

να εμπλέκει άμεσα τα ίδια τα σωματεία, για την ανάγκη πρόσθετων δομικών αλλαγών στην ΚΟΠ, την αποκέντρωση εξουσιών από την Εκτελεστική Επιτροπή, την καθιέρωση Κώδικα Δεοντολογίας για τα μέλη της, καθώς και άλλες αλλαγές στις δομές των σωμάτων της ΚΟΠ.

 Ειδικότερα, ο Κώδικας Δεοντολογίας της Εκτελεστικής Επιτροπής της ΚΟΠ θα πρέπει, μεταξύ άλλων:

να εναρμονίζεται με τη νομοθεσία για το Πόθεν Έσχες,

να περιλαμβάνει ρυθμίσεις για την υποβολή περιουσιακής θέσης των μελών της,

να περιλαμβάνει ρυθμίσεις για διεκπεραίωση έρευνας δέουσας επιμέλειας (due diligence) των μελών της, σε σχέση με το βιογραφικό, τον χαρακτήρα, τους συνεργάτες, το ποινικό μητρώο, τις επιχειρηματικές δραστηριότητες και τις οικονομικές τους υποθέσεις, πριν από το διορισμό τους.

 Αυστηρή εφαρμογή της περί σωματείων υφιστάμενης νομοθεσίας

με ιδιαίτερη αναφορά στην εφαρμογή του Κώδικα Δεοντολογίας σε σχέση με το ασυμβίβαστο των σωματειακών παραγόντων στο επαγγελματικό ποδόσφαιρο, αλλά και νομικών προσώπων που συνδέονται με αυτούς και τις οικονομικές τους δραστηριότητες.

156

 Διεύρυνση ασυμβίβαστου στις δημόσιες συμβάσεις, ώστε να

καλύπτει πρόσωπο το οποίο είτε το ίδιο είτε ο/η σύζυγός του έχει οποιοδήποτε άμεσο, έμμεσο ή συγκρουόμενο συμφέρον σε επιχειρήσεις συναφείς με αθλητικές δραστηριότητες ή έχει σύζυγο που ασχολείται επαγγελματικά ή κατέχει μετοχές σε ποσοστό πέραν του δέκα τοις εκατό (10%) του μετοχικού κεφαλαίου ή έχει οποιοδήποτε άλλο άμεσο, έμμεσο ή συγκρουόμενο συμφέρον σε επιχειρήσεις συναφείς με τις αθλητικές δραστηριότητες.

 Συντονισμένη δράση όλων των αρχών που εμπλέκονται (Αστυνομία, ΚΟΑ, ΚΟΠ, Νομική Υπηρεσία) για καταπολέμηση των στημένων αγώνων που είναι συνυφασμένοι με το στοίχημα. Εγκαθίδρυση μηχανισμών για αντιμετώπιση της ατιμωρησίας όσων ενέχονται στο παρασκήνιο της διαφθοράς των στημένων αγώνων και της αλλοίωσης αποτελεσμάτων ποδοσφαιρικών αγώνων.

 Δημιουργία μόνιμης Ειδικής Ανακριτικής Ομάδας (Task Force) από την Αστυνομία, η οποία να στελεχώνεται από έμπειρους και ειδικά καταρτισμένους αστυνομικούς ανακριτές, για τη διερεύνηση αδικημάτων που σχετίζονται με τον αθλητισμό και τη διαφθορά σε αυτόν.

 Επίσπευση ολοκλήρωσης της συζήτησης και ψήφιση της πρότασης

νόμου που έχει ήδη καταθέσει η Κοινοβουλευτική Ομάδα του ΑΚΕΛ για την προστασία πληροφοριοδοτών (whistleblowers), με στόχο την παρακίνηση περισσοτέρων προσώπων στην παροχή στοιχείων, πληροφοριών και γεγονότων που θα υποβοηθούσαν τη διερεύνηση αδικημάτων.

 Δημιουργία και ανάπτυξη υποδομών εκπαίδευσης και ενημέρωσης

όλων των εμπλεκόμενων αθλητών από νεαρής ηλικίας, καθώς και παραγόντων, για τη διαμόρφωση κουλτούρας αντιμετώπισης του φαινομένου και προώθησης του «ευ αγωνίζεσθε».

 Στήριξη από την πολιτεία και ιδιαίτερα τον ΚΟΑ, στο γυναικείο και

ερασιτεχνικό ποδόσφαιρο καθώς και αναβάθμιση των σχεδιασμών για τις ακαδημίες. Βελτίωση των συνθηκών άθλησης των παιδιών τόσο στη Δημοτική όσο και στη Μέση εκπαίδευση, για να τα κρατήσουμε κοντά στον αθλητισμό. 24/02/2020

157

ΓΙΑ ΤΕΡΜΑΤΙΣΜΟ ΤΗΣ ΜΟΝΟΜΕΡΟΥΣ ΑΝΑΣΤΟΛΗΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΟΔΟΦΡΑΓΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΑΝΑΓΚΑΙΩΝ ΜΗΧΑΝΙΣΜΩΝ ΕΛΕΓΧΟΥ Δήλωση του Κοινοβουλευτικού Εκπροσώπου του ΑΚΕΛ Γιώργου Λουκαΐδη Το ΑΚΕΛ καλεί την κυβέρνηση να εξηγήσει πως τεκμηριώνεται επιστημονικά η απόφαση της να αναστείλει προσωρινά τη διέλευση από κάποια από τα οδοφράγματα, σαν το πλέον δραστικό μέτρο πρόληψης.

Να εξηγήσουν γιατί από όλα τα σημεία εισόδου στις ελεγχόμενες περιοχές από τη Δημοκρατία τα μοναδικά που έκλεισαν αφορούν στα οδοφράγματα.

Να ενημερώσουν, συνακόλουθα, γιατί ενώ δεν υπάρχει καν επιβεβαιωμένο κρούσμα στα κατεχόμενα, έκριναν σαν μεγαλύτερη απειλή τις διελεύσεις από τα οδοφράγματα.

Εφόσον οι έλεγχοι κρίνονται απαραίτητοι, να δώσουν απαντήσεις γιατί δεν φρόντισαν έγκαιρα να διασφαλίσουν μηχανισμούς ελέγχου σε όλα τα οδοφράγματα ώστε να μην απαιτηθεί το κλείσιμο κανενός οδοφράγματος.

Θα πρέπει η κυβέρνηση να εξηγήσει γιατί έλεγαν ακριβώς τα αντίθετα τις προηγούμενες μέρες τόσο ο Υπ. Εξωτερικών και ο κ. Αβέρωφ Νεοφύτου, αλλά και το Υπ. Υγείας όταν οι εκπρόσωποι του αναφέρονταν στην αγαστή συνεργασία με την Τ/Κ πλευρά στο πλαίσιο της αρμόδιας τεχνικής επιτροπής.

Επειδή εκ των πραγμάτων το θέμα έχει και ευαίσθητες πολιτικές προεκτάσεις, τις οποίες έπρεπε να λάβει σοβαρά υπόψη η κυβέρνηση προτού προχωρήσει σε μια τέτοια ενέργεια, την καλούμε να τερματίσει τη μονομερή αναστολή λειτουργίας των οδοφραγμάτων εγκαθιστώντας αμέσως τους αναγκαίους μηχανισμούς ελέγχου σε όλα τα οδοφράγματα.

29/02/202

158

ΓΙΑ ΤΑ ΠΡΟΤΙΘΕΜΕΝΑ ΚΥΒΕΡΝΗΤΙΚΑ ΜΕΤΡΑ ΓΙΑ ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΣ/ΠΡΟΣΦΥΓΕΣ ΚΑΙ ΟΙ ΘΕΣΕΙΣ ΤΟΥ ΑΚΕΛ Τα σχόλια του ΑΚΕΛ επί των μέτρων, που έθεσε ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας στο Εθνικό Συμβούλιο της 6ης Μαρτίου 2020 για το προσφυγικό/ μεταναστευτικό, καθώς και οι προτάσεις του ΑΚΕΛ για το ζήτημα τέθηκαν ενώπιον του Προέδρου εγγράφως με την ακόλουθη επιστολή, που απεστάλη στις 9 Μαρτίου 2020: Α. Τα σχόλια του ΑΚΕΛ επί των προτάσεων της Κυβέρνησης.

1. Ενεργοποίηση του Άρθρου 78(3) της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης

Εφόσον ένα ή περισσότερα κράτη μέλη αντιμετωπίζουν επείγουσα κατάσταση, λόγω αιφνίδιας εισροής υπηκόων τρίτων χωρών, το Συμβούλιο μπορεί να εκδίδει, μετά από πρόταση της Επιτροπής, προσωρινά μέτρα υπέρ του εν λόγω κράτους μέλους ή των εν λόγω κρατών μελών. Το Συμβούλιο αποφασίζει μετά από διαβούλευση με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Συνεπώς θα πρέπει η Κυβέρνηση να πείσει το Συμβούλιο ότι δικαιολογείται η ενεργοποίηση του συγκεκριμένου άρθρου. Με άλλα λόγια θα πρέπει να πείσει ότι υπάρχει ανάγκη να παρεκκλίνει από τον Κανονισμό του Δουβλίνου ή την εφαρμογή των διαδικασιών ασύλου.

2. Δυνατότητα σύντμησης της προθεσμίας καταχώρησης προσφυγής δυνάμει του Άρθρου 146 του Συντάγματος

Το άρθρο 146 δίνει διάστημα 75 ημερών για να γίνει προσφυγή εναντίον διοικητικής πράξης. Το πρώτο ερώτημα που προκύπτει είναι πώς θα υλοποιηθεί από την κυβέρνηση ένα τέτοιο μέτρο, να δίνονται δηλαδή λιγότερες μέρες προθεσμίας για την καταχώρηση προσφυγής, δίχως να επηρεαστούν και οι κύπριοι πολίτες. Το πιθανότερο αποτέλεσμα, αν προωθηθεί αυτό το μέτρο, είναι αντί να επιλύσει προβλήματα να τα πολλαπλασιάσει.

3. Ενδεχόμενο μαζικών απελάσεων παράνομων μεταναστών κατά το πρότυπο της Ισπανίας

Υπάρχει η εντύπωση ότι η απόφαση του ΕΔΑΔ στην υπόθεση N.D. and N.T. v. Spain που εκδόθηκε στις 13 Φεβρουαρίου 2020 δημιουργεί τις προϋποθέσεις ώστε ανάλογες πρακτικές μαζικών απελάσεων μεταναστών και πιθανών αιτητών ασύλου να εφαρμοστούν από την Κυπριακή Δημοκρατία. Ωστόσο από μια προσεκτική ανάγνωση της απόφασης προκύπτουν τα εξής:

159

160

Το Δικαστήριο δεν αμφισβητεί την ισχύ της αρχής της μη επαναπροώθησης και επαναβεβαιώνει ότι επί της αρχής οι μαζικές απελάσεις είναι παράνομες.

Αυτό που υποστήριξε το Δικαστήριο είναι ότι η Ισπανία δεν παραβίασε το άρθρο 4 του πρωτοκόλλου 4 (απαγόρευση μαζικών απελάσεων) γιατί πληρούνταν οι πιο κάτω συγκεκριμένες προϋποθέσεις:

Στη συγκεκριμένη περιοχή υπάρχει νόμιμο σημείο εισόδου όπου παρέχεται η δυνατότητα αίτησης προστασίας/ασύλου και η εξέτασή της κατά τρόπο αποτελεσματικό και σύμφωνα με τα διεθνή πρότυπα, και

Ενώ υπάρχει αυτό το νόμιμο σημείο εισόδου «… οι ίδιοι οι αιτητές είχαν βάλει τους εαυτούς τους σε μια παράνομη κατάσταση» επιλέγοντας να εισέλθουν από παράνομο σημείο (γίνεται ειδικότερη αναφορά στον τρόπο προσπάθειας εισόδου - εκμεταλλευόμενοι τον μεγάλο αριθμό τους και χρησιμοποιώντας βία σε μια οργανωμένη τέτοια επιχείρηση).

Η απόφαση αφορά διασυνοριακά σημεία εισόδου στην Ισπανία. Η εγκατάσταση σημείων νόμιμης εισόδου επί του συνόλου της επικράτειας της Κυπριακής Δημοκρατίας είναι αδύνατη εξ’ αντικειμένου. Είναι επίσης αμφίβολο αν μπορεί να θεωρηθεί ότι πχ όσοι μετανάστες/αιτητές ασύλου φεύγουν από την Τουρκία έχουν τη δυνατότητα να προσεγγίσουν νόμιμα σημεία εισόδου και άρα να θεωρηθεί ότι «… οι ίδιοι οι αιτητές είχαν βάλει τους εαυτούς τους σε μια παράνομη κατάσταση». Όσο αφορά τη διέλευση από τα κατεχόμενα προς τις ελεύθερες περιοχές, για να μην θεωρηθούν παράνομες οι μαζικές απελάσεις θα πρέπει κατ’ αναλογία η διαχωριστική γραμμή να αντιμετωπιστεί ως εξωτερικό σύνορο και να στηθούν αποτελεσματικές υπηρεσίες ελέγχου, υποβολής αιτήσεων για άσυλο και εξέτασής τους, ώστε όσοι επιχειρούν να εισέλθουν να έχουν την επιλογή της νόμιμης εισόδου. Επίσης δεν είναι βέβαιο ότι μεμονωμένες προσπάθειες εισόδου από παράνομα σημεία, αντί της οργανωμένης ή/και βίαιης επιχείρησης μπορούν να τεκμηριώσουν επαρκώς τις μαζικές απελάσεις. Άλλη μια αντικειμενική δυσκολία στη δική μας περίπτωση έχει να κάνει με το πού θα απελαθούν αυτοί οι μετανάστες/ πρόσφυγες αφού τα κατεχόμενα δεν αποτελούν κράτος, η Τουρκία δεν θα συνεργαστεί με την Κυπριακή Δημοκρατία και στις πλείστες των περιπτώσεων δεν θα έχουν χαρτιά που να τεκμηριώνουν τη χώρα προέλευσής τους.

Επιπρόσθετα πρόκειται για υπόθεση που αφορούσε παράνομη είσοδο από χερσαία σύνορα και όχι μετανάστες που φτάνουν μέσω της θαλάσσιας οδού, όπου οι δυσκολίες επαφής με την ξηρά

σε συγκεκριμένα σημεία νόμιμης εισόδου είναι πιο εμφανείς. Γενικότερα, είναι εξ’ αντικειμένου δύσκολο να θεωρηθούν υπαίτιοι οι μετανάστες/ πρόσφυγες για την προσέγγιση μη νόμιμων σημείων εισόδου στη Δημοκρατία με τους τρόπους που περιγράφονται στη συγκεκριμένη περίπτωση της Ισπανίας όταν καταφθάνουν μέσω της θαλάσσιας οδού. Εξάλλου στις πλείστες των περιπτώσεων εντοπίζονται από τις λιμενικές αρχές, ΦΡΟΝΤΕΞ κ.ο.κ. προτού ελλιμενιστούν ή/και αποβιβαστούν (σε νόμιμο ή μη σημείο εισόδου).

Καταληκτικά, σημειώνουμε ότι αυτή η απόφαση έχει ξεσηκώσει θύελλα αντιδράσεων από πλευράς οργανώσεων και φορέων που ασχολούνται με το μεταναστευτικό/προσφυγικό.

Αποκλεισμός προδήλως αβάσιμων αιτήσεων ασύλου με συνοπτική διαδικασία προσφυγής σε Δικαστήριο και διαμονής στη Δημοκρατία ενδιάμεσα.

Το μέτρο αυτό παραβιάζει ευρωπαϊκή οδηγία η οποία ενσωματώθηκε και στην εθνική νομοθεσία. Στον Περί Προσφύγων νόμο προβλέπεται το δικαίωμα προσφυγής και το δικαίωμα παραμονής του αιτητή από τη μέρα που υποβάλλει την αίτηση του μέχρι την προσφυγή και την ημερομηνία έκδοσης πρωτόδικης απόφασης του Διοικητικού Δικαστηρίου.

Ενδεχόμενο παράνομοι μετανάστες να κατηγορούνται για παράνομη είσοδο να επιβάλλεται ποινή και μετά να εξετάζεται η αίτηση ασύλου.

Το μέτρο αυτό παραβιάζει ευρωπαϊκή οδηγία η οποία ενσωματώθηκε στην εθνική νομοθεσία και προβλέπει ότι καμιά άλλη ποινή ή πρόστιμο δεν μπορεί να επιβληθεί σε όποιον εισήλθε ή διαμένει παράτυπα στην χώρα εκτός από την απέλαση του.

Δυνατότητα απώθησης μαζικά παράνομων μεταναστών προτού εισέλθουν στην επικράτεια.

Σε περίπτωση που βρίσκονται σε κίνδυνο, για παράδειγμα ταξιδεύουν στην θάλασσα με φουσκωτό το διεθνές δίκαιο μας δεσμεύει για διάσωση τους. Σε περίπτωση που φτάνουν από τις κατεχόμενες περιοχές προκύπτει εύλογο ερώτημα: πώς θα τους στείλουμε πίσω σε ένα «κράτος» που δεν αναγνωρίζουμε; 7.

Εξέταση επί τόπου αιτημάτων ασύλου από Λειτουργούς της Υπηρεσίας Ασύλου.

Ο περί Προσφύγων Νόμος προβλέπει το δικαίωμα παραμονής μέχρι και την προσφυγή τους στο Ειδικό Δικαστήριο. Πέραν τούτου προκύπτει το ερώτημα αν η Υπηρεσία Ασύλου έχει τη δυνατότητα για επί τόπου εξέταση με δεδομένες τις εξετάσεις που ήδη εκκρεμούν, την υποστελέχωση αλλά και εύλογα πρακτικά ερωτήματα.

161

Β. Οι θέσεις του ΑΚΕΛ: Τα μέτρα που προτείνονται από την Κυβέρνηση είναι κατά την άποψη μας αναποτελεσματικά ή/και αντιβαίνουν σε βασικές νομοθεσίες ακόμα και στο ίδιο το Σύνταγμα. Η Κυβέρνηση και το αρμόδιο Υπουργείο οφείλουν να μελετήσουν σοβαρά το ζήτημα και να στραφούν εκεί που πρέπει να δώσουν την προσοχή τους. Δυστυχώς, εξ όσων γνωρίζουμε η Κυβέρνηση δεν ανέλαβε καμιά πρωτοβουλία για τα θέματα αυτά ούτε σε επίπεδο ΕΕ ούτε σε διμερές επίπεδο. Υπάρχει ανάγκη για σχεδιασμό και υιοθέτηση ολοκληρωμένης μεταναστευτικής πολιτικής που να απαντά σε όλες τις πτυχές του ζητήματος. Εμείς προτείνουμε:

162

Να υποβληθεί αίτημα για άμεση σύγκληση Ευρωπαϊκού Συμβουλίου και δυναμική απαίτηση για: •

Άμεση μετεγκατάσταση προσφύγων και αιτητών ασύλου από την Κύπρο σε άλλα κράτη-μέλη.

•

Αντικατάσταση της νεκρής πλέον Συμφωνίας ΕΕ-Τουρκίας με εξέταση των αιτήσεων ασύλου από ΟΗΕ και ΕΕ στο έδαφος της Τουρκίας.

•

Αντικατάσταση του Συστήματος Δουβλίνο με μόνιμο και δεσμευτικό σύστημα κατανομής αιτητών και προσφύγων σε όλα τα κράτη-μέλη της ΕΕ.

Να προχωρήσει η Κυβέρνηση σε άμεση πρόσληψη πολλαπλάσιου προσωπικού στην Υπηρεσία Ασύλου.

Να γίνει προτεραιοποίηση των αιτήσεων ασύλου, πχ κατηγοριοποίηση αυτών που προέρχονται από εμπόλεμες ζώνες και χρειάζονται διεθνή προστασία και αυτών που λειτουργούν πρόδηλα καταχρηστικά. Αυτό αποτελεί πρόταση και της Ύπατης Αρμοστείας των Ηνωμένων Εθνών για τους Πρόσφυγες. Αυτή η πρακτική ακολουθήθηκε κατά το παρελθόν και είχε απτά αποτελέσματα.

Εγκαθίδρυση μόνιμων και δραστικών ελέγχων στα ιδιωτικά κολέγια. Η μαζική κάθοδος «φοιτητών» σε κολλέγια οι οποίοι στη συνέχεια υποβάλλουν αιτήσεις ασύλου καταχρηστικά αποτελεί μια σημαντική πτυχή του θέματος. Η Κυβέρνηση θα πρέπει να λάβει μέτρα εναντίον των συγκεκριμένων κυκλωμάτων «κολεγίων-ατζέντηδωνδικηγόρων», να κάνει αυστηρούς ελέγχους στα κριτήρια εισόδου των φοιτητών και να εξετάζει προσεκτικά τα έγγραφα προσόντων που υποβάλλονται από αυτούς. Σε σχέση με αυτά τα πρόσωπα και σε σχέση με πρόσωπα που προέρχονται από ασφαλείς χώρες ως άτυποι μετανάστες, θα πρέπει να γίνονται γρήγορες και νόμιμες διαδικασίες επαναπροώθησης σε συνεργασία και με τη χρηματοδοτική στήριξη της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

5. Θα πρέπει να υπάρξει συμμόρφωση με τις υποδείξεις της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες για τη διαχείριση των αιτήσεων ασύλου στη βάση του δικαίου του ασύλου.

Πρέπει να ενισχυθεί η Υπηρεσία για πάταξη της Εμπορίας Προσώπων.

Να γίνει καλύτερη αξιοποίηση των ευρωπαϊκών κονδυλίων σε ουσιαστικά προγράμματα ενίσχυσης των συνθηκών υποδοχής και ένταξης προσφύγων/μεταναστών στην κοινωνία.

8. Να ληφθούν μέτρα για την σωστή εφαρμογή της στρατηγικής

απασχόλησης ξένου εργατικού δυναμικού και εργοδότησης οικιακών εργαζομένων, που όπως φαίνεται από τα σχετικά στοιχεία το 50% των αιτήσεων ασύλου προέρχεται και από αυτές τις κατηγορίες μεταναστών. 09/03/2020

ΓΙΑ ΤΟ ΚΛΕΙΣΙΜΟ ΟΔΟΦΡΑΓΜΑΤΩΝ ΑΠΟ ΤΗΝ ΨΕΥΔΟΚΥΒΕΡΝΗΣΗ Ανακοίνωση του ΑΚΕΛ

Η μονομερής απόφαση της ψευδοκυβέρνησης των κατεχομένων να κλείσει τα οδοφράγματα στα Στροβίλια και το Λιμνίτη είναι λανθασμένη, αφού δεν τεκμηριώνεται επιστημονικά ότι κάτι τέτοιο συνιστά μέτρο αναχαίτισης της εξάπλωσης του κορονοϊού. Ο λεγόμενος υπουργός εξωτερικών κ. Οζερσάι που ανακοίνωσε την απόφαση δεν παρέθεσε καμιά επιστημονική τεκμηρίωση για την απόφαση αυτή. Η ανάγκη να αναχαιτιστεί η εξάπλωση του κορονοϊού –ενόψει και των κρουσμάτων που πλέον εντοπίστηκαν και στις ελεύθερες και στις κατεχόμενες περιοχές- απαιτεί λήψη δραστικών και επιστημονικά τεκμηριωμένων μέτρων. Αυτό που απαιτείται είναι η δραστική ενίσχυση των ελέγχων στα σημεία εισόδου στην Κυπριακή Δημοκρατία και στα σημεία διέλευσης από τις ελεύθερες στις κατεχόμενες περιοχές και αντίστροφα. Η απειλή του ιού αφορά όλο το νησί και όλο τον πληθυσμό του νησιού. Η αρμόδια δικοινοτική Τεχνική Επιτροπή συνιστά ένα χρήσιμο χώρο συνεννόησης, διαβουλεύσεων και συνεργασίας ώστε –έστω και υπό τις σημερινές συνθήκες κατοχής και διαίρεσης- να ληφθούν τα πιο δραστικά και αποτελεσματικά μέτρα για να αντιμετωπίσουμε την κοινή απειλή. 12/03/2020

163

ΓΙΑ ΥΙΟΘΕΤΗΣΗ ΜΕΤΡΩΝ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ ΣΥΝΕΠΕΙΩΝ ΣΤΗΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΕΝΕΚΑ ΚΟΡΟΝΟΪΟΥ Οι εισηγήσεις του ΑΚΕΛ για αντιμετώπιση των συνεπειών στην οικονομία από την εξάπλωση του κορονοϊού, που κατατέθηκαν σε σύσκεψη στο Υπουργείο Οικονομικών: Αυτή την ώρα προτεραιότητα είναι η προστασία της δημόσιας υγείας. Γι’ αυτό θα πρέπει να διασφαλιστεί από μέρους του κράτους ότι θα έχουμε στη διάθεσή μας όλους τους απαραίτητους πόρους σε ανθρώπινο δυναμικό, υπηρεσίες, φάρμακα και εξοπλισμό ώστε να είμαστε σε θέση ως χώρα να αντιμετωπίσουμε οποιεσδήποτε καταστάσεις προκύψουν. Τα όσα πιο κάτω καταθέτουμε είναι μια πρώτη προσέγγιση, η οποία θα εμπλουτίζεται ανάλογα με την εξέλιξη της κατάστασης. Τομέας υγείας: Για ενίσχυση του τομέα Υγείας εισηγούμαστε:

1. Με ταχύτατες διαδικασίες γίνει πρόσληψη επιπρόσθετου ιατρικού,

παραϊατρικού και άλλου υποστηρικτικού προσωπικού, έτσι ώστε να μπορούν οι ιατρικές υπηρεσίες να αντεπεξέλθουν στις αυξημένες ανάγκες για παροχή ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης, για διεκπεραίωση υποστηρικτικών αναγκών και για συνεχή και υπεύθυνη ενημέρωση των πολιτών.

2. Κάλυψη των αναγκών που θα προκύψουν στον τομέα της υγείας (πρόληψη/ περίθαλψη/ αποκατάσταση) με συμπληρωματικό προϋπολογισμό στα πλαίσια και της Ευρωπαϊκής στρατηγικής για αντιμετώπιση των επιπτώσεων εξάπλωσης του ιού.

3. Δημιουργία κινητών μονάδων παροχής υπηρεσιών πρόληψης και ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης κατ’ οίκο για τις ομάδες υψηλούς κινδύνου και ηλικιωμένων.

Τομέας κοινωνικής πολιτικής και υπηρεσιών:

1. Διασφάλιση της λειτουργίας των ζωτικών υπηρεσιών του κράτους. 2. Διασφάλιση προσφοράς ειδών πρώτης ανάγκης. 3. Δημιουργία μηχανισμών για παροχή στήριξης και βοήθειας στις ομάδες υψηλού κινδύνου και ειδικά για τους ηλικιωμένους.

Τομέας οικονομίας: Η κατάσταση όπως εξελίσσεται παγκόσμια και στην Κύπρο ήδη προκαλεί επιπτώσεις στην οικονομία. Οι επιπτώσεις τόσο στην παγκόσμια όσο και στην κυπριακή οικονομία θα εξαρτηθούν από το μέγεθος της εξάπλωσης του ιού, καθώς και το βάθος

164

χρόνου που θα απαιτηθεί για αντιμετώπιση της πανδημίας. Όσο μεγαλύτερο είναι το χρονικό διάστημα τόσο μεγαλύτερες και πιο βαθιές θα είναι οι επιπτώσεις.

•

Καταρτισμός ολοκληρωμένου σχεδιασμού:

Επειδή ακριβώς αντιμετωπίζουμε μια εν εξελίξει κατάσταση, θα πρέπει να καταρτιστεί ένας ολοκληρωμένος σχεδιασμός για αντιμετώπιση των επιπτώσεων στην οικονομία και την κοινωνία, ο οποίος έγκαιρα και γρήγορα να αλλάζει και να προσαρμόζεται στις ανάγκες και τα προβλήματα που προκύπτουν.

•

Σύσταση Ομάδας Δράσης (Task Force)

Επιβάλλεται, επίσης, να συσταθεί μια Ομάδα Δράσης (Task Force), η οποία συνεχώς να παρακολουθεί τις εξελίξεις επί του εδάφους και με ταχύτατες ενέργειες να λαμβάνει ad hoc μέτρα αντιμετώπισής τους που αφορούν στην οικονομία, τις επιχειρήσεις, τους εργαζόμενους και την κοινωνία.

•

Βασικές αρχές πολιτικής:

Βασικές αρχές στην αντιμετώπιση των επιπτώσεων πρέπει να είναι:

1. Αντιμετώπιση προβλημάτων και στήριξη τομέων και κλάδων της οικονομίας που θα έχουν επιπτώσεις.

2. Όχι θυματοποίηση των εργαζομένων, στήριξη των εισοδημάτων τους και των θέσεων εργασίας.

3. Διάλογος, διαφάνεια και όχι μονομερείς αποφάσεις για τα θέματα οικονομίας και εργασιακών σχέσεων.

Στο στάδιο που σήμερα βρισκόμαστε, ο τουρισμός δέχεται τις μεγαλύτερες πιέσεις, μαζί με τομείς που άμεσα έχουν επηρεαστεί από τα μέτρα που έχουν εξαγγελθεί (πολιτισμός, ψυχαγωγία, εστίαση). Επομένως, επιβάλλεται να ληφθούν μέτρα για στήριξη των συγκεκριμένων τομέων. Κι ασφαλώς, θα πρέπει να υπάρξει επεξεργασία πολιτικών και μέτρων ανάλογα με την εξέλιξη της κατάστασης. Τουρισμός:

•

Επέκταση των προθεσμιών για πληρωμή φόρων και κοινωνικών εισφορών στις επιχειρήσεις του τουριστικού κλάδου με την προϋπόθεση ότι θα τεθεί σε άμεση εφαρμογή η συμφωνία που συνομολόγησαν με τις συνδικαλιστικές οργανώσεις. Για τη στήριξη του εσωτερικού τουρισμού εισηγούμαστε την διεύρυνση του σχεδίου για επιχορήγηση διακοπών για συνταξιούχους, αλλά και εκπόνηση σχεδίου για άλλες ομάδες πληθυσμού. Σχέδιο στήριξης στη βάση κριτηρίων για τομείς του πολιτισμού, της ψυχαγωγίας και της εστίασης.

165

Οικονομία και εργασία: Όσα συμφωνήθηκαν στη σύσκεψη του Υπουργείου Εργασίας μεταξύ των κοινωνικών εταίρων, πρέπει να εφαρμοστούν. Ιδιαίτερη έμφαση πρέπει να δοθεί:

1. Στη στήριξη του εισοδήματος των εργαζομένων που αναγκαστικά απέχουν από τις εργασίες τους.

2. Κατάρτιση μηχανισμού, ο οποίος στη βάση κριτηρίων θα καλύπτει

με ανεργιακό επίδομα τους εργαζόμενους σε επιχειρήσεις που θα αναστείλουν τη λειτουργία τους.

3. Διασφάλιση των εισοδημάτων των εργαζομένων που υποχρεώνονται να μείνουν στο σπίτι, εξαιτίας της αναστολής λειτουργίας των σχολείων και των υποδομών φροντίδας.

Προς αυτή την κατεύθυνση, επιπλέον εισηγούμαστε:

1. Στήριξη του εισοδήματος των αυτοεργοδοτουμένων σε ΜμΕ 2. Απλοποίηση και επίσπευση των διαδικασιών για τις αποζημιώσεις / επιδόματα, για αντιμετώπιση των καθυστερήσεων.

Άλλα μέτρα: • Ρυθμίσεις ώστε να καλυφθούν ανάγκες που θα δημιουργηθούν για επέκταση ανεργιακού επιδόματος και κάλυψη στήριξης από το ΤΚΑ που θα προκύψουν ένεκα των επιπτώσεων του κορονοϊού

•

Αναστολή της διαδικασίας των εκποιήσεων στις περιπτώσεις κύριας κατοικίας και μικρής επαγγελματικής στέγης για όσο χρόνο διαρκούν τα έκτακτα μέτρα για το κορονοϊό.

•

Έκδοση διατάγματος για ρύθμιση των τιμών στα καύσιμα με βάση τις νέες διεθνείς τιμές του πετρελαίου με στόχο της μείωση του κόστους για τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις

•

Εφαρμογή στρατηγικής για εποπτεία της αγοράς και πάταξη των φαινομένων αισχροκέρδειας σε αγαθά και υπηρεσίες με αυξημένη ζήτηση

•

Εκπόνηση μελέτης αντικτύπου για τις επιπτώσεις του κορονοϊού στην Οικονομία και στους επιμέρους κλάδους.

12/03/2020

166

ΓΙΑ ΤΑ ΕΞΑΓΓΕΛΘΕΝΤΑ ΚΥΒΕΡΝΗΤΙΚΑ ΠΡΟΛΗΠΤΙΚΑ ΜΕΤΡΑ Δήλωση Γενικού Γραμματέα της Κ.Ε. του ΑΚΕΛ Άντρου Κυπριανού

Η κυπριακή κοινωνία ζει μια πρωτόγνωρη κατάσταση εξαιτίας της πανδημίας κορονοϊού, που πλήττει ολόκληρο τον πλανήτη. Είναι φυσιολογικό να υπάρχει ανησυχία, όμως δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να επικρατήσει ο πανικός. Αν ακολουθήσουμε όλοι πιστά τις οδηγίες των ειδικών, αν συμμορφωθούμε με όσα πρέπει να κάνουμε σε ατομικό και συλλογικό επίπεδο, θα φτάσουμε στο τέλος του δρόμου γεροί και υγιείς. Η Κυβέρνηση εξήγγειλε χθες προληπτικά μέτρα για προστασία από την πανδημία. Τα χαιρετίζουμε. Είναι έντονη η άποψη μας ότι τέτοιες στιγμές εκείνοι που πρέπει να προτείνουν είναι οι ειδικοί εμπειρογνώμονες. Ο ρόλος των πολιτικών είναι να λαμβάνουν αποφάσεις στη βάση επιστημονικών προτάσεων. Η Κυβέρνηση Αναστασιάδη κατόπιν κοινωνικής πίεσης αποφάσισε χθες το βράδυ μέτρα τα οποία κρίνονται ικανοποιητικά. Εκφράζουμε την ικανοποίηση μας γιατί στη διαμόρφωση της δέσμης μέτρων λήφθηκαν υπόψιν πλείστες προτάσεις μας που καταθέσαμε την Πέμπτη στη σύσκεψη με τον Υπουργό Οικονομικών. Ωστόσο προκύπτουν κάποια ζητήματα σε σχέση με τα μέτρα τα οποία η Κυβέρνηση οφείλει να εξετάσει σοβαρά και σε βάθος. Θέλοντας να συμβάλουμε εποικοδομητικά στην αντιμετώπιση των πολλαπλών προβλημάτων που προκύπτουν, υποβάλλουμε τους εξής προβληματισμούς και εισηγήσεις:

1. Το

πρώτο που προκύπτει είναι κατά πόσον υπάρχουν αποτελεσματικοί μηχανισμοί εφαρμογής για την υλοποίηση των μέτρων που εξαγγέλθηκαν. Ειδικότερα σε ότι αφορά τα μέτρα για τις αιτήσεις επιδομάτων ασθενείας για τους εργαζόμενους, η Κυβέρνηση οφείλει να φροντίσει ότι είναι έτοιμος ο κρατικός μηχανισμός να ανταπεξέλθει στη διεκπεραίωση των χιλιάδων αιτήσεων που θα υποβληθούν.

2. Σε ότι αφορά το μέτρο για τη μείωση του ΦΠΑ είναι πεποίθηση

μας ότι θα είναι πρακτικά ανεφάρμοστο και τελικά οι μόνοι που θα ευνοηθούν θα είναι οι επιχειρηματίες και όχι ο κόσμος. Προς τούτο αντιπροτείνουμε να μειωθεί η τιμή του ηλεκτρικού ρεύματος, κάτι που μπορεί να υλοποιηθεί άμεσα και θα ανακουφίσει κάθε νοικοκυριό και κάθε επιχείρηση.

3. Σε ότι αφορά το μέτρο για κινητά συνεργεία που θα εξυπηρετούν

ηλικιωμένους και ευάλωτα πρόσωπα για προμήθεια αγαθών, στελέχη και μέλη του ΑΚΕΛ σε όλες τις επαρχίες τίθενται στη

167

διάθεση του κρατικού μηχανισμού έτσι ώστε να συνδράμουμε ως εθελοντές για υλοποίηση του μέτρου.

4. Προκύπτει άμεση ανάγκη να γίνουν ειδικές ρυθμίσεις για όσους

συμπατριώτες μας ήταν και εξακολουθούν να είναι στο εξωτερικό για προσωπικούς λόγους και δεν είναι φοιτητές. Αυτοί δεν έχουν στη διάθεση τους κατάλυμα για να μείνουν ή επιπλέον εισόδημα. Η πολιτεία πρέπει να τους στηρίξει.

5. Επαναφέρουμε τις εισηγήσεις που καταθέσαμε την περασμένη εβδομάδα για επιβολή πλαφόν στα καύσιμα και άμεση λήψη μέτρων για πάταξη της αισχροκέρδειας στα είδη πρώτης ανάγκης.

6. Τα μέτρα που αποφάσισε η Κυβέρνηση σε ότι αφορά τους

αυτοεργοδοτούμενους είναι θετικά ωστόσο δεν είναι αρκετά. Θα πρέπει να αποφασιστούν επιπλέον μέτρα.

7. Αναμένουμε με πολύ ενδιαφέρον να ακούσουμε από την Κεντρική

Τράπεζα τη λήψη ουσιαστικών μέτρων σε ότι αφορά τις επιπτώσεις στην οικονομία και την κοινωνία. Υπενθυμίζουμε τις προτάσεις μας γι’ αναστολή εκποιήσεων της κύριας κατοικίας και της μικρής επαγγελματικής στέγης. Εισηγούμαστε ταυτόχρονα την αναστολή της καταβολής δόσεων για όσο διάστημα επικρατεί η κατάσταση εκτάκτου ανάγκης. Καλούμε όλους όσοι έχουν τη δυνατότητα να αποπληρώνουν τα δάνεια τους να συνεχίσουν να το πράττουν.

8. Τέλος, εισηγούμαστε την αναστολή της νομοθεσίας που ψήφισε

η Βουλή πρόσφατα για επιτάχυνση των διαδικασιών έξωσης για ενοικιαστές που δεν πληρώνουν το ενοίκιο.

Οι ώρες που περνούμε είναι δύσκολες. Ωστόσο αν όλοι συμβάλουμε εποικοδομητικά και με πνεύμα αλληλεγγύης θα τα καταφέρουμε. Με την ευκαιρία θέλουμε να πούμε ξανά ένα μεγάλο ευχαριστώ στους επαγγελματίες υγείας που όλο αυτό το διάστημα υπερβαίνουν εαυτόν για να περιθάλψουν ασθενείς, να υλοποιήσουν έκτακτα μέτρα, να φροντίσουν τα περιστατικά και να βοηθήσουν το σύνολο της κυπριακής κοινωνίας να αντιμετωπίσει την πανδημία. Οι ευχές και οι ελπίδες μας εναπόκεινται στην επιστήμη η οποία θα δώσει ξανά δύναμη στην ανθρωπότητα να προχωρήσει και να τα ξεπεράσει όλα αυτά σαν ένα κακό όνειρο. 16/03/2020

168

ΓΙΑ ΣΤΗΡΙΞΗ ΤΩΝ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΩΝ ΣΤΟ ΧΩΡΟ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ Εισηγήσεις του ΑΚΕΛ Ο χώρος του Πολιτισμού είναι ένας από τους πρώτους τομείς που πλήττονται ήδη με δραματικό τρόπο ένεκα της πανδημίας και των έκτακτων μέτρων που λαμβάνονται. Εκατοντάδες εργαζόμενοι στον τομέα αυτό θα πρέπει να στηριχθούν προκειμένου να αντιμετωπιστούν οι κοινωνικοοικονομικές συνέπειες της κατάστασης. Το ΑΚΕΛ προτείνει τα πιο κάτω μέτρα:

1. Οι

Πολιτιστικές Υπηρεσίες του Υπουργείου Παιδείας να καταγράψουν όλες τις περιπτώσεις που επηρεάζονται από την ακύρωση των πολιτιστικών δράσεων και να προβούν σε ανάλογες αποζημιώσεις.

2. Ο ΘΟΚ να επιδείξει ελαστικότητα ως προς το πρόγραμμα ΘΥΜΕΛΗ, έτσι ώστε έργα του πρώτου εξαμήνου να μπορούν να πραγματοποιηθούν μέχρι το τέλος του 2020. Να δοθεί η δεύτερη δόση από το κρατικό κονδύλι του προγράμματος ΘΥΜΕΛΗ , που εγκρίθηκε από τον ΘΟΚ, σε εκείνα τα θέατρα τα οποία εντός των ημερών θα έβγαιναν σε πρεμιέρα παράστασης, για να πληρωθούν οι συντελεστές των παραστάσεων αυτών και ταυτόχρονα να μπορέσουν να επιβιώσουν τα θέατρα, στα οποία εργάζονται οι άνθρωποι του θεάτρου. Να καλυφτούν οι ζημιές από την ακύρωση παραστάσεων.

3. Να διασφαλιστούν οι πληρωμές των ανθρώπων του θεάτρου, όλων των θεατρικών σχημάτων, για τις παραστάσεις που ακυρώνονται ή αναβάλλονται με κρατικά κονδύλια.

4. Το ΡΙΚ, να οπτικογραφήσει αριθμό θεατρικών παραστάσεων

που θα δοθούν αμέσως μετά τη λήξη των έκτακτων μέτρων και να μεταδοθούν στο κοινό, καταβάλλοντας τα πνευματικά και άλλα δικαιώματα στους δημιουργούς.

5. Να προβληθούν αυτό το διάστημα από το ΡΙΚ, έργα Κυπρίων δημιουργών τα οποία προβλήθηκαν στο παρελθόν και αφορούν το θέατρο, τον κινηματογράφο, το ντοκιμαντέρ και άλλες μορφές τέχνης και να καταβληθούν τα σχετικά δικαιώματα.

Να πληρωθούν μεροκάματα σε απασχολούμενους σε μουσικές σκηνές, θέατρα και άλλους χώρους ψυχαγωγίας. Να διευκολυνθούν οι ιδιοκτήτες πολιτιστικών χώρων και γραφεία διοργάνωσης εκδηλώσεων αναφορικά με τις υποχρεώσεις τους στις Κοινωνικές Ασφαλίσεις, τον ΦΠΑ και άλλες υποχρεώσεις.

Λόγω της φύσης της εργασίας των καλλιτεχνών, των τεχνικών και

169

άλλων απασχολουμένων στον πολιτισμό, της άμεσης επαφής μεταξύ τους (πχ ηθοποιοί) αλλά και με το κοινό, πρέπει να ανασταλεί κάθε δραστηριότητα (γυρίσματα, πρόβες κλπ.) μέχρι να ομαλοποιηθεί η κατάσταση. Η κυβέρνηση να καλύψει τις απώλειες της μισθοδοσίας των εργαζομένων αλλά και να στηρίξει οικονομικά τις εταιρείες παραγωγής.

8. Η κυβέρνηση να προχωρήσει στην εκπόνηση ενός προγράμματος για ουσιαστική ενίσχυση της πολιτιστικής δημιουργίας και στήριξης των φορέων και των ανθρώπων του πολιτισμού.

17/03/2020

ΓΙΑ ΜΕΙΩΣΗ ΤΙΜΗΣ ΡΕΥΜΑΤΟΣ, ΕΠΙΠΡΟΣΘΕΤΑ ΜΕΤΡΑ ΓΙΑ ΑΥΤΟΕΡΓΟΔΟΤΟΥΜΕΝΟΥΣ ΚΑΙ ΑΝΑΣΤΟΛΗ ΕΚΠΟΙΗΣΕΩΝ Δήλωση του Εκπροσώπου Τύπου του ΑΚΕΛ Στέφανου Στεφάνου

Μπροστά στην πρωτόγνωρη κατάσταση που αντιμετωπίζει η χώρα μας και ολόκληρος ο πλανήτης απαιτείται - παράλληλα με τα έκτακτα μέτρα για περιορισμό της εξάπλωσης του ιού - συντονισμένη δράση για αντιμετώπιση των κοινωνικο-οικονομικών συνεπειών της πανδημίας. Πέραν των μέτρων, στα οποία χθες έχουμε αναφερθεί, εισηγούμαστε επίσης:

1. Επιπρόσθετα της μείωσης του ΦΠΑ στον ηλεκτρισμό, το ΑΚΕΛ εισηγείται όπως η ΑΗΚ αξιοποιήσει ένα μικρό μέρος από τα αποθεματικά της για απορρόφηση μέρους του κόστους του ηλεκτρισμού για το αμέσως επόμενο χρονικό διάστημα.

2. Πέραν των αυτοεργοδοτουμένων στο χώρο της εκπαίδευσης, η κυβέρνηση θα πρέπει να λάβει μέτρα στήριξης και γι’ άλλες ομάδες εργαζομένων που απασχολούνται με το καθεστώς της αγοράς υπηρεσιών. Ήδη, αρκετοί αυτοεργοδοτούμενοι έχουν απωλέσει τις εργασίες τους.

3. Οι τράπεζες οφείλουν να προστατεύσουν την κοινωνία και να βοηθήσουν την οικονομία αξιοποιώντας ορθολογικά τα εργαλεία που παραχώρησε η ΕΚΤ. Είναι απολύτως απαραίτητο να προστατευτούν οι δανειολήπτες και να ανασταλούν εκποιήσεις κύριας κατοικίας και μικρής επαγγελματικής στέγης.

17/03/2020

170

ΓΙΑ ΣΤΗΡΙΞΗ ΤΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΥΓΕΙΑΣ, ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΧΩΡΟΥΣ ΚΑΡΑΝΤΙΝΑΣ ΚΑΙ ΓΙΑ ΠΛΑΦΟΝ ΣΕ ΕΙΔΗ ΠΡΩΤΗΣ ΑΝΑΓΚΗΣ Δήλωση του Εκπροσώπου Τύπου του ΑΚΕΛ Στέφανου Στεφάνου Το πιο κρίσιμο αυτή τη στιγμή είναι να ανταπεξέλθει το σύστημα υγείας στις μεγάλες πιέσεις που δέχεται εξαιτίας της κατάστασης και των πολύ αυξημένων αναγκών. Κοντά στα προβλήματα που αντιμετωπίζουν τα Δημόσια Νοσηλευτήρια προστέθηκε και το γεγονός ότι ένας σημαντικός αριθμός γιατρών και νοσηλευτών έχουν τεθεί εκτός υπηρεσίας. Η κυβέρνηση οφείλει αμέσως να κάνει δύο πράγματα έτσι ώστε να βοηθηθεί στο σύστημα υγείας να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις, στις ανάγκες και στις πιέσεις. α) Το πρώτο πράγμα, που πρέπει να κάνει είναι να προσχωρήσει στην πρόσληψη γιατρών και νοσηλευτών με τους οποίους να στελεχώσει τα Δημόσια Νοσηλευτήρια. Υπάρχει άμεση και πιεστική ανάγκη. β) Το δεύτερο πράγμα, που πρέπει να κάνει η κυβέρνηση είναι να εντάξει στο σχεδιασμό και στο σύστημα παροχής Υγείας τα ιδιωτικά νοσηλευτήρια καθώς και τους προσωπικούς ιατρούς. Δεν πρέπει να αφήνονται μόνα τους τα Δημόσια Νοσηλευτήρια να αντιμετωπίζουν όλες τις καταστάσεις, γιατί ήδη βρίσκονται σε πολύ οριακό σημείο. Χρειάζεται, λοιπόν, η κυβέρνηση να εντάξει αμέσως στο σύστημα και τα ιδιωτικά νοσηλευτήρια. Αυτά σε σχέση με το σύστημα υγείας. Αναφορικά με τους χώρους καραντίνα ή τους χώρους φιλοξενίας, όπως αποκαλούνται. Αυτό, που έγινε χθες στο Τρόοδος ήταν πραγματικά απαράδεκτο και αδιανόητο. Η κυβέρνηση θα πρέπει να προχωρήσει να αξιοποιήσει κατάλληλα ξενοδοχεία και καταλύματα, τα οποία να μετατρέψει σε χώρους φιλοξενίας, εφοδιάζοντας τα με όλα τα απαραίτητα και ασφαλώς, στελεχώνοντας τα κατάλληλα. Κι αυτό θα πρέπει να γίνει αμέσως. Τέλος, σε σχέση με το πλαφόν: Ορθά έχει επιβάλει η κυβέρνηση στα είδη πρώτης ανάγκης, όπως είναι τα αντισηπτικά, οι μάσκες και τα θερμόμετρα. Το πλαφόν πρέπει να επεκταθεί και σε άλλα είδη πρώτης ανάγκης για τα νοικοκυριά, ενώ ταυτόχρονα να ενισχύσει και να επεκτείνει τους ελέγχους για να αντιμετωπιστεί η όποια αισχροκέρδεια και να προστατευτούν οι πολίτες. 18/03/2020

171

ΓΙΑ ΖΗΤΗΜΑΤΑ ΠΟΥ ΣΧΕΤΙΖΟΝΤΑΙ ΜΕ ΤΗΝ ΠΑΝΔΗΜΙΑ Δηλώσεις Γενικού Γραμματέα της Κ.Ε. του ΑΚΕΛ Άντρου Κυπριανού

Η χώρα μας εξακολουθεί να διέρχεται κρίσιμες στιγμές. Πιστεύουμε ότι η Κυβέρνηση και οι πολιτικές δυνάμεις έχουμε ευθύνη να συνεργαστούμε για να ξεπεραστεί η κρίση που αντιμετωπίζουμε. Να ληφθούν τα κατάλληλα μέτρα για στήριξη της κοινωνίας και της οικονομίας. Το ίδιο οφείλουν και απαιτούμε να πράξουν και η Κεντρική Τράπεζα και οι τραπεζικοί οργανισμοί. Ως ΑΚΕΛ εδώ και καιρό εντοπίζουμε τα προβλήματα και τις ελλείψεις και προσπαθούμε να συμβάλουμε εποικοδομητικά ώστε να αντιμετωπιστούν. Αυτό είναι η προτεραιότητα μας τώρα. Καταθέσαμε ήδη προτάσεις προς αυτή την κατεύθυνση. Oι πλείστες από αυτές υιοθετήθηκαν από την Κυβέρνηση. Εκφράζουμε την ικανοποίηση μας για το γεγονός. Στη χθεσινή σύσκεψη καταθέσαμε νέες προτάσεις που αφορούν τις οικονομικές υποχρεώσεις της πλειοψηφίας του κόσμου. Που αφορούν δάνεια, ενοίκια και την επιβολή πλαφόν σε βασικά προϊόντα. Κυρίως απαιτήσαμε μέτρα που πρέπει να ληφθούν για τους αυτοεργοδοτούμενους. Στη σύσκεψη υπήρξε θετική ανταπόκριση από τον Πρόεδρο και τους Υπουργούς. Αναμένουμε να ετοιμαστούν τα συγκεκριμένα νομοσχέδια για να διαβουλευτούμε με την κυβέρνηση και τα άλλα πολιτικά κόμματα. Η κρισιμότητα των στιγμών επιβάλλει ομοφωνία για την αντιμετώπιση της κατάστασης. Η ευχή μας είναι η Κυβέρνηση να καταθέσει τέτοιες προτάσεις που θα ανταποκρίνονται στο κλίμα της χθεσινής σύσκεψης επιτρέποντας να στηρίξουμε ομόθυμα τα όποια μέτρα. Αυτή τη στιγμή συμπατριώτες μας βρέθηκαν χωρίς δουλειά λόγω του κλεισίματος επιχειρήσεων με βάση τα σχετικά διατάγματα της Κυβέρνησης. Είναι υποχρέωση της πολιτείας να τους στηρίξει. Όπως υποχρέωση της είναι να στηρίξει και τις επιχειρήσεις που πλήττονται από αυτή την κρίση. Δόθηκαν επίσης υποσχέσεις από την Κυβέρνηση ότι δεν θα χαθούν θέσεις εργασίας. Όλες οι πιο πάνω υποσχέσεις πρέπει να μετατραπούν σε συγκεκριμένα μέτρα για να διασφαλιστεί ότι δεν θα χάσει ο κόσμος τις δουλειές του και θα στηριχθούν οι επιχειρήσεις. Το άλλο επίπεδο στο οποίο χρειάζεται η μεγαλύτερη συστράτευση όλων μας είναι ο τομέας της καταπολέμησης της διασποράς του ιού. Ο βασικότερος πυλώνας για την επίτευξη αυτού του στόχου είναι ο τομέας της δημόσιας υγείας. Η πολιτεία έχει χρέος και ευθύνη να τον στηρίξει για να διαδραματίσει το ρόλο του. Η Κυβέρνηση και ο ΟΚΥΠΥ καλούνται να λάβουν όλα τα δέοντα μέτρα.

172

Το ΑΚΕΛ αύριο θα δώσει προτάσεις για το ποια επιπρόσθετα μέτρα χρειάζεται να ληφθούν. Είναι άκρως απαραίτητη αυτή τη στιγμή η συνεργασία του δημόσιου τομέα, του ιδιωτικού τομέα και των προσωπικών γιατρών. Το ιατρικό και νοσηλευτικό προσωπικό του δημόσιου τομέα είναι το βασικό μας όπλο στην καταπολέμηση του ιού. Οφείλουμε να τους προστατεύσουμε αλλά και να τους ενισχύσουμε. Οι ευχαριστίες όλων μας για το έργο που επιτελούν αυτή τη στιγμή είναι δεδομένες. Όμως δεν είναι αρκετές. Η Κυβέρνηση οφείλει με σχεδιασμένο τρόπο, να εξασφαλίσει τη στήριξη των συναδέλφων τους του ιδιωτικού τομέα και των προσωπικών γιατρών. Επίσης να διασφαλίσει για όλους όλα τα απαραίτητα εφόδια για να ανταποκριθούν στο τεράστιο καθήκον που αναλαμβάνουν. Σε τέτοιες περιστάσεις το πώς πρέπει να δράσει ο καθένας μας το υπαγορεύει η επιστήμη. Αυτό πρέπει να γίνει σεβαστό από όλους. Είναι σημαντικό όλοι μας να επιδείξουμε σεβασμό έναντι του συνόλου και να συμμορφωνόμαστε με τις υποδείξεις των ειδικών αναφορικά με το τι μπορεί και τι πρέπει ο καθένας από εμάς να πράξει. Οφείλουμε όλοι να περιοριστούμε και να πειθαρχήσουμε στις οδηγίες των ειδικών. Ταυτόχρονα είναι ευθύνη της Κυβέρνησης να μεριμνήσει ότι στους χώρους καραντίνας επικρατούν οι δέουσες συνθήκες στελέχωσης, υγιεινής και τροφοδοσίας, αλλά και ότι όσοι συνάνθρωποι μας είναι περιορισμένοι ή απομονωμένοι έχουν την κατάλληλη στήριξη για ό,τι χρειάζονται. Εμείς θέτουμε τον εαυτό μας στη διάθεση της Κυβέρνησης για να βοηθήσουμε. Την ίδια στιγμή θέλουμε να εκφράσουμε την έντονη απαρέσκεια μας για τον πανικό που καλλιεργείται από κάποιους στην κοινωνία. Όλοι, μα πρώτη και καλύτερη την ίδια την Κυβέρνηση, πρέπει να απέχουμε από ενέργειες και δηλώσεις, που τροφοδοτούν τον πανικό. Η κατάσταση είναι κρίσιμη. Θα αντιμετωπιστεί όμως πιο αποτελεσματικά με ψυχραιμία και καθαρό μυαλό. Εξάλλου δεν δικαιολογείται ο πανικός. Ούτε βεβιασμένες ενέργειες που τον διασπείρουν. Μέσα σε τέτοιες συνθήκες αξιολογείται πόση σημασία έχει για κάθε κοινωνία ο κεντρικός σχεδιασμός για τα δημόσια αγαθά, τα καθολικά δικαιώματα και πόση αξία έχει αυτά να μπαίνουν πάνω από τα κέρδη. Εξίσου αποδεικνύεται πόση σημασία έχει για κάθε κοινωνία να μπαίνει το «εμείς» πάνω από το «εγώ». Τηρουμένων αυτών των προϋποθέσεων είναι βέβαιο ότι όλοι μαζί θα τα καταφέρουμε. Όλοι μαζί θα ξεπεράσουμε και αυτή τη δοκιμασία.

20/03/2020

173

ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΜΕΡΑ ΚΑΤΑ ΤΟΥ ΡΑΤΣΙΣΜΟΥ Ανακοίνωση του ΑΚΕΛ Η φετινή Παγκόσμια Μέρα κατά του Ρατσισμού (21η Μαρτίου) βρίσκει τον πλανήτη μπροστά στην παγκόσμια απειλή της πανδημίας του κορονοϊού. Μπορεί ο Πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ να επιχείρησε να εκμεταλλευτεί τον κορονοϊό για να υποδαυλίσει τον ρατσισμό ενάντια στον κινεζικό λαό και τους λαούς της Ασίας, όμως ο υπόλοιπος κόσμος δεν συμμερίζεται τέτοιες μισάνθρωπες λογικές. Αντίθετα, η φύση και το εύρος της πανδημίας καλούν όλα τα κράτη και όλους τους λαούς τους κόσμου να συνειδητοποιήσουν ξανά τις αξίες του ανθρωπισμού, της κοινωνικής αλληλεγγύης, της συνεργασίας και της φιλίας των λαών. Η πανδημία έχει θέσει σε δεύτερη μοίρα στο δημόσιο διάλογο τα ζητήματα του προσφυγικού και του μεταναστευτικού. Όμως παραμένει επιτακτική η ανάγκη για αποτελεσματική και ανθρώπινη απάντηση στα ζητήματα αυτά, στη βάση των διεθνών συμβάσεων, των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και της αλληλεγγύης. Η εργαλειοποίηση του ανθρώπινου πόνου των προσφύγων από τον Ερντογάν για να εξυπηρετήσει τα γεωπολιτικά του σχέδια πάει χέρι χέρι με την υποκρισία της ΕΕ, η οποία θέλει τους πρόσφυγες εγκλωβισμένους κατά δεκάδες χιλιάδες στα ελληνικά νησιά και στον υπόλοιπο μεσογειακό νότο. Η απόρριψη των απάνθρωπων εκβιασμών του Ερντογάν προϋποθέτει και απόρριψη της πολιτικής της ΕΕ, του Κανονισμού του Δουβλίνο, της Συμφωνίας ΕΕ-Τουρκίας και ανάληψη ευθύνης από όλα τα κράτη-μέλη της ΕΕ στην φιλοξενία προσφύγων ανάλογα με τον πληθυσμό και τις δυνατότητες του καθενός. Το ΑΚΕΛ για άλλη μια φορά διατρανώνει ότι εχθρός μας δεν είναι οι πρόσφυγες, αλλά αυτοί που δημιουργούν τους πρόσφυγες και την προσφυγιά. Αυτοί που εκμεταλλεύονται διπλά τους ξένους εργαζόμενους για να πολλαπλασιάζουν τα κέρδη τους. Εξαιτίας της πανδημίας και των έκτακτων μέτρων σε όλο τον κόσμο φέτος δεν πραγματοποιούνται εκδηλώσεις και κινητοποιήσεις για την Παγκόσμια Μέρα κατά του Ρατσισμού. Τα μηνύματα της ημέρας όμως παραμένουν ηχηρά. Μηνύματα ενάντια στον ρατσισμό και την ξενοφοβία, ενάντια στο μίσος. Μηνύματα που ενώνουν όλους και όλες στον πλανήτη που αρνούνται να ιεραρχήσουν τους ανθρώπους με βάση το χρώμα, την καταγωγή, τη θρησκεία. 20/03/2020

174

ΓΙΑ ΕΝΙΣΧΥΣΗ ΤΟΥ ΤΟΜΕΑ ΥΓΕΙΑΣ, ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΗΣ ΠΑΝΔΗΜΙΑΣ Θέσεις και προτάσεις του ΑΚΕΛ Το κράτος μας βιώνει μια πρωτόγνωρη κατάσταση με την πανδημία COVID 19. Θεωρούμε ότι τούτες τις κρίσιμες στιγμές που διερχόμαστε προέχει η αντιμετώπιση της κατάστασης και σ’ αυτό ως ΑΚΕΛ θα συνεχίσουμε να συνεισφέρουμε με όλες μας τις δυνάμεις. Η συζήτηση και η κριτική για τα όποια λάθη, καθυστερήσεις και παραλείψεις δεν είναι της ώρας. Σ’ αυτή την προσπάθεια για τον κρίσιμο τομέα της υγείας προτείνουμε:

1. Πλήρη και συνεπή εφαρμογή της αρχής ότι η δράση και η συμπεριφορά

όλων υπαγορεύεται από την επιστήμη. Πλήρης συμμόρφωση με τις υποδείξεις και τις συστάσεις των ειδικών.

2. Έγκαιρη και αποφασιστική υλοποίηση των μέτρων που έχουν εξαγγελθεί χωρίς παλινδρομήσεις.

3. Τάχιστη ετοιμασία σφαιρικού σχεδίου δράσης από το Υπουργείο Υγείας

για αντιμετώπιση της πανδημίας από το σύνολο των παρόχων υγείας με διαβαθμίσεις εμπλοκής γιατρών, νοσηλευτηρίων και λοιπών υπηρεσιών με πρόβλεψη από το καλύτερο μέχρι και το χειρότερο σενάριο.

4. Η αντιμετώπιση επιδημιών είναι πρωτίστως ευθύνη του κράτους. Πλήρης ανάληψη της διαχείρισης των Δημόσιων Νοσηλευτηρίων, αλλά και της λήψης αποφάσεων, συντονισμού και εφαρμογής των βέλτιστων πρακτικών από το Υπουργείο Υγείας.

5. Η Κυβέρνηση οφείλει με σχεδιασμένο τρόπο να διασφαλίσει τη

συνεργασία του δημόσιου με τον ιδιωτικό τομέα και την ένταξη των προσωπικών γιατρών στην κοινή προσπάθεια. Το Υπουργείο Υγείας πρέπει να διαχειριστεί την έννοια της επίταξης ως εργαλείο συνεργασίας και σωστής οργάνωσης.

6. Διασφάλιση για όλους τους λειτουργούς υγείας των απαραίτητων

εφοδίων, εξοπλισμού και αναλώσιμων για να μπορούν να επιτελούν τα καθήκοντά τους με ασφάλεια.

7. Αυστηρή τήρηση των πρωτοκόλλων και των κατευθυντήριων γραμμών. Εισηγούμαστε τον ορισμό σε κάθε νοσοκομείο τριμελών επιστημονικών επιτροπών για εφαρμογή των πρωτοκόλλων.

8. Συμμετοχή των προσωπικών ιατρών στη διαλογή των περιστατικών. Οι ασθενείς να επικοινωνούν με τον προσωπικό γιατρό κι αυτός με τα κέντρα διαλογής εφόσον κρίνει ότι είναι απαραίτητο.

9. Όλα τα δημόσια νοσηλευτήρια πρέπει να έχουν τη δυνατότητα εκτέλεσης εργαστηριακής διάγνωσης.

175

1. Συνεχής επιτήρηση για αυστηρή εφαρμογή των εγκυκλίων σχετικά με το επισκεπτήριο στα νοσηλευτήρια.

2. Προφύλαξη των επαγγελματιών υγείας που ανήκουν σε ευπαθείς ομάδες. Να απαλλάσσονται των καθηκόντων τους, αφού προβλέπεται ότι Θα χρειαστούν ως εφεδρεία στην πορεία.

3. Ενίσχυση του νοσοκομείου Αμμοχώστου, ως του νοσοκομείου αναφοράς,

με τις απαραίτητες ειδικότητες και με τον απαραίτητο εξοπλισμό για να μπορεί να αντιμετωπίζει πλήρως όλα τα περιστατικά.

4. Άμεση εξεύρεση ή δημιουργία ξεχωριστών χωρών, όπου θα αξιολογούνται

τα ύποπτα περιστατικά. Στους συγκεκριμένους χώρους πρέπει να εργοδοτηθεί ξεχωριστό προσωπικό.

5. Δημιουργία κινητών μονάδων εξω-νοσοκομειακής υποστήριξης ελαφρώς

νοσούντων ατόμων που βρίσκονται υπό περιορισμό, αξιοποιώντας τους προσωπικούς γιατρούς και την κοινοτική νοσηλευτική.

6. Καθορισμός αλγόριθμου για την πορεία που θα ακολουθεί κάθε

περιστατικό, για τα καθήκοντα και τις υποχρεώσεις κάθε λειτουργού υγείας και βοηθητικού προσωπικού που εμπλέκεται σε περιστατικά.

Επιπρόσθετα:

1. Η κυβέρνηση πρέπει να φροντίσει στους χώρους καραντίνας να υπάρχουν η απαραίτητη στελέχωση, οι συνθήκες υγιεινής και τροφοδοσίας.

2. Καλούμε τους γιατρούς και τους νοσηλευτές να ενταχθούν στο δίκτυο για αντιμετώπιση του Covid 19, συνεισφέροντας όπου κριθεί αναγκαίο.

3. Να γίνει κανόνας η άντληση εμπειρογνωμοσύνης από τους επαγγελματίες

Υγείας με σκοπό την εφαρμογή μέτρων προσαρμοσμένων στα κυπριακά δεδομένα.

4. Χαιρετίζουμε την υπερπροσπάθεια και τον αγώνα που κάνουν οι

λειτουργοί υγείας, ολόκληρο το ιατρικό και παραϊατρικό προσωπικό για αντιμετώπιση της πανδημίας. 21/03/2020

ΓΙΑ ΤΑ ΝΕΑ ΕΞΑΓΓΕΛΘΕΝΤΑ ΚΥΒΕΡΝΗΤΙΚΑ ΜΕΤΡΑ Δηλώσεις του εκπροσώπου Τύπου του ΑΚΕΛ, Στέφανου Στεφάνου Για να λειτουργήσουν αποτελεσματικά τα νέα μέτρα που εξαγγέλθηκαν από την κυβέρνηση επιβάλλεται η συνεργασία όλων. Καλούμε τους συμπολίτες μας να εφαρμόζουν τα μέτρα και όλοι μαζί με τη στάση μας να συμβάλουμε στην αντιμετώπιση της εξάπλωσης του ιού. Υπογραμμίζουμε την ανάγκη όπως η κυβέρνηση φροντίσει για την ενημέρωση των πολιτών και των επαγγελματιών, για τις λεπτομέρειες των μέτρων. Ήδη, πολλοί επικοινωνούν μαζί μας ζητώντας απαντήσεις και διευκρινίσεις σε

176

ερωτήματα που μόνο η κυβέρνηση μπορεί να δώσει. Μέτρα για την Υγεία Η συνεργασία των πολιτών στη συλλογική προσπάθεια για αντιμετώπιση της πανδημίας, είναι εξαιρετικής σημασίας. Αυτός, όμως, δεν είναι ο μοναδικός παράγοντας. Υπάρχουν κι άλλοι παράγοντες που θα καθορίσουν την έκβαση της προσπάθειας. Σ’ αυτό ξεχωρίζει ο τομέας της Υγείας και ιδιαίτερα ο τομέας της δημόσιας υγείας, που έχει αναλάβει την κύρια ευθύνη. Η κυβέρνηση επιβάλλεται πιο αποφασιστικά να στηρίξει τα δημόσια νοσηλευτήρια. Αυτά αντιμετωπίζουν πολλά προβλήματα εξαιτίας της πίεσης που δέχονται, αλλά και εξαιτίας της υποβάθμισής τους σε στελεχικό δυναμικό, εξοπλισμό και υποδομές τα τελευταία χρόνια. Η κυβέρνηση επιβάλλεται:

1. Με περισσότερη αποφασιστικότητα και ταχύτητα να στηρίξει τα δημόσια νοσηλευτήρια. Η άποψή μας είναι ότι το Υπουργείο Υγείας πρέπει να αναλάβει την πλήρη διαχείρισή τους.

2. Με ταχύτητα να διασφαλίσει την ενσωμάτωση και την αξιοποίηση

των ιδιωτικών νοσηλευτηρίων και των προσωπικών γιατρών στο σχεδιασμό για αντιμετώπιση της πανδημίας. Ήδη, σ’ αυτό σημειώθηκε μεγάλη καθυστέρηση.

3. Να διασφαλίσει για όλους τους λειτουργούς υγείας τα απαραίτητα εφόδια, εξοπλισμό και αναλώσιμα για να μπορούν να επιτελούν τα καθήκοντά τους με ασφάλεια.

Μέτρα για εργαζόμενους και οικονομία Αναμένουμε από την κυβέρνηση τη δέσμη μέτρων για την οικονομία, τους εργαζόμενους και την κοινωνία. Το ΑΚΕΛ επαναλαμβάνει ότι τα μέτρα πρέπει να στηρίζουν ουσιαστικά το εισόδημα των εργαζομένων, περιλαμβανομένου και των αυτοεργοδοτουμένων, να στηρίζουν τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις και να προστατεύουν τους πολίτες. Για επίτευξη αυτών των στόχων το ΑΚΕΛ έδωσε συγκεκριμένες προτάσεις. Για τις τράπεζες Υπογραμμίζουμε επίσης την ανάγκη όπως η κυβέρνηση ασκήσει πιέσεις προς τις τράπεζες για να εφαρμόσουν το πλαίσιο και τις συστάσεις της Κεντρικής Τράπεζας. Οι τράπεζες πρέπει να παγοποιήσουν τα δάνεια και να επιμηκύνουν το χρονικό διάστημα που έχουν εξαγγείλει για τις εκποιήσεις. Από τους πολίτες και το κράτος οι τράπεζες στηρίχθηκαν για να μην καταρρεύσουν, τώρα ήρθε η σειρά τους να στηρίξουν την οικονομία και τους πολίτες. Οι μέχρι σήμερα αόριστες τοποθετήσεις τους και η σιωπή τους δικαιολογημένα δημιουργούν ανησυχίες στους πολίτες. 24/03/2020

177

ΚΟΙΝΗ ΔΗΛΩΣΗ ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΤΙΚΩΝ ΚΑΙ ΕΡΓΑΤΙΚΩΝ ΚΟΜΜΑΤΩΝ ΓΙΑ ΑΜΕΣΑ ΜΕΤΡΑ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΤΗΣ ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΤΩΝ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΩΝ ΛΑΩΝ Το ΑΚΕΛ μαζί με δεκάδες άλλα Κομμουνιστικά και Εργατικά Κόμματα από όλο τον κόσμο ζήτησαν με την ακόλουθη Κοινή Δήλωση τους να ληφθούν άμεσα όλα τα αναγκαία μέτρα για την προστασία της Υγείας των λαών του κόσμου, ισχυροποίηση των δημοσίων συστημάτων υγείας και προστασία του εισοδήματος και των δικαιωμάτων των εργαζομένων:

Τα Κομμουνιστικά και Εργατικά Κόμματα τοποθετούμαστε με ευθύνη απέναντι στους λαούς μας. Είμαστε εδώ! Παρόντα στην πρώτη γραμμή του αγώνα για να ληφθούν άμεσα όλα τα αναγκαία μέτρα για την προστασία της Υγείας και τη διασφάλιση των δικαιωμάτων της εργατικής τάξης και των λαϊκών στρωμάτων, παντού! Στέλνουμε τις θερμές μας ευχαριστίες στους γιατρούς και τους νοσηλευτές, το προσωπικό των νοσοκομείων, των μονάδων υγείας που δίνει τη μάχη αντιπαλεύοντας μεγάλες δυσκολίες. Εκφράζουμε την αλληλεγγύη μας σε όσους επλήγησαν από την πανδημία του CoVID-19 και τους ευχόμαστε ταχεία ανάρρωση από την ασθένεια. Χαιρετίζουμε τις χώρες που αναπτύσσουν δράσεις αλληλεγγύης με τις χώρες που πλήττονται περισσότερο, όπως η αποστολή υλικών προστασίας και επαγγελματιών υγείας από χώρες, όπως η Κίνα, η Κούβα και η Ρωσία, δράσεις που έρχονται σε αντίθεση με την ανυπαρξία της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ο κίνδυνος από την πανδημία του CoVID-19 καταδεικνύει τραγικά τις βαθιές ελλείψεις των συστημάτων υγείας σε όλες τις καπιταλιστικές χώρες, που ήταν γνωστές πριν την εμφάνιση του κορονοϊού. Αυτές οι ελλείψεις δεν προέκυψαν τυχαία, είναι το αποτέλεσμα της αντιλαϊκής πολιτικής που ακολούθησαν οι κυβερνήσεις που είναι στην υπηρεσία του μεγάλου κεφαλαίου, για την εμπορευματοποίηση και την ιδιωτικοποίηση της υγείας, για τη στήριξη της κερδοφορίας των μονοπωλιακών ομίλων. Αυτή η πολιτική υπονομεύει τις μεγάλες επιστημονικές και τεχνολογικές δυνατότητες, που υπάρχουν σήμερα, για την κάλυψη όλων των αναγκών πρόληψης και περίθαλψης του λαού. Η σημερινή εμπειρία αποκαλύπτει την αντικοινωνική και παρασιτική φύση του καπιταλισμού και αναδεικνύει την ανωτερότητα και την επικαιρότητα του σοσιαλισμού και του κεντρικού επιστημονικού σχεδιασμού με κριτήριο της λαϊκές ανάγκες, που μπορεί να εξασφαλίσει την πρωτοβάθμια φροντίδα και την πρόληψη, τα νοσοκομεία, το ιατρικό και νοσηλευτικό προσωπικό, το φάρμακο, τα εργαστήρια, τις

178

εξετάσεις και ότι άλλο χρειάζεται για την κάλυψη των πάγιων αλλά και των έκτακτων αναγκών Υγείας του λαού. Η επιβράδυνση της παγκόσμιας οικονομίας που προϋπήρχε, τώρα ενισχύεται παραπέρα από την εξάπλωση του κορονοϊού και αυξάνει τον κίνδυνο εκδήλωσης μιας νέας κρίσης το επόμενο διάστημα. Οι κυβερνήσεις που είναι στην υπηρεσία του μεγάλου κεφαλαίου, παρά την προπαγάνδα περί “ομοψυχίας”, επικεντρώνουν τα οικονομικά μέτρα στην υποστήριξη μονοπωλιακών ομίλων και για άλλη μια φορά θα επιδιώξουν να ρίξουν τα βάρη της κρίσης στους εργάτες και στα άλλα λαϊκά στρώματα. Οι εργάτες και οι λαοί δεν μπορούν ούτε πρέπει να πληρώσουν ξανά! Η “ατομική ευθύνη” δεν μπορεί να χρησιμοποιείται ως πρόσχημα για να καλυφθεί η κρατική και κυβερνητική ευθύνη. Σήμερα η λήψη των αναγκαίων μέτρων απαιτεί τον αγώνα των λαών ενάντια την πολιτική στήριξης των μονοπωλιακών ομίλων, που θυσιάζει την ικανοποίηση των αναγκών και την Υγεία των λαών στο βωμό της καπιταλιστικής κερδοφορίας. Τα Κομμουνιστικά και Εργατικά Κόμματα απαιτούμε να ληφθούν άμεσα όλα τα αναγκαία μέτρα για την αντιμετώπιση της επιδημίας και μεταξύ αυτών τα ακόλουθα:

Άμεση ισχυροποίηση των Δημόσιων Συστημάτων Υγείας με κρατική χρηματοδότηση, προσλήψεις μόνιμου ιατρικού και νοσηλευτικού προσωπικού με πλήρη δικαιώματα. Κάλυψη όλων των αναγκών σε Μονάδες Εντατικής Θεραπείας (ΜΕΘ) και υποδομές που απαιτούνται για την πλήρη λειτουργία των δημόσιων υπηρεσιών υγειονομικής περίθαλψης και έρευνας.

Άμεση χορήγηση δωρεάν στο λαό από το κράτος όλων των αναγκαίων μέσων προφύλαξης και προστασίας (μάσκες, γάντια, αντισηπτικά κ.λπ.) και πάταξη της αισχροκέρδειας. Εδώ και τώρα χορήγηση όλων των μέτρων προστασίας στο υγειονομικό προσωπικό που δίνει τη μάχη στα νοσοκομεία με θυσίες και προσωπικό κόστος.

Προστασία του εισοδήματος και των δικαιωμάτων των εργατικών-λαϊκών στρωμάτων. Να μπει φρένο στην ασυδοσία του κεφαλαίου που με πρόσχημα την επιδημία του Covid-19 κάνει εκτεταμένα απολύσεις και επιχειρεί να τσακίσει παραπέρα τα δικαιώματα στο μισθό, το χρόνο εργασίας, την άδεια, και άλλα εργατικά δικαιώματα. Να παρθούν άμεσα όλα τα μέτρα προστασίας των εργαζομένων στους χώρους δουλειάς.

Καμία περιστολή των δημοκρατικών δικαιωμάτων των λαών με πρόσχημα τον κορονοϊό.

179

Να τερματιστούν όλες οι κυρώσεις και τα μέτρα οικονομικού αποκλεισμού, που σε αυτή την κατάσταση είναι ακόμη πιο άδικα και εγκληματικά και δυσχεραίνουν τη ζωή των λαών στις χώρες ενάντια στις οποίες στρέφονται, να ληφθούν όλα τα απαραίτητα μέτρα για την προστασία της υγείας και της ζωής των λαών.

Λέμε όχι στις ιμπεριαλιστικές επεμβάσεις και στις στρατιωτικές ασκήσεις, όπως αυτές του ΝΑΤΟ, και απαιτούμε να ανακατευθυνθούν οι δημόσιοι πόροι για να στηριχθούν οι ανάγκες των λαών, όπως η χρηματοδότηση των δημόσιων συστημάτων υγείας και της κοινωνικής ασφάλισης. 27/03/2020

ΓΙΑ ΣΤΗΡΙΞΗ ΤΩΝ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΩΝ, ΤΩΝ ΝΟΙΚΟΚΥΡΙΩΝ ΚΑΙ ΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ Δήλωση του Εκπροσώπου Τύπου του ΑΚΕΛ Στέφανου Στεφάνου

Το πακέτο στήριξης εργαζομένων, που έχει εγκριθεί από τη Βουλή, περιλαμβάνει πρόνοιες και παροχές για άμβλυνση των προβλημάτων που προκαλεί ο κορονοϊός. Στη διαμόρφωση του πακέτου το ΑΚΕΛ συνέβαλε ουσιαστικά με συγκεκριμένες προτάσεις τόσο για τους εργαζόμενους -περιλαμβανομένων των αυτοτελώς εργαζομένων-, όσο και για τα νοικοκυριά και την οικονομία. Αρκετές από τις προτάσεις μας έγιναν αποδεκτές κι άλλες όχι. Τα προβλήματα είναι πολλά και αυξάνονται ενόσω συνεχίζεται η κατάσταση. Αναγνωρίζουμε ότι οι οικονομικές δυνατότητες του κράτους είναι συγκεκριμένες, πλην όμως πιστεύουμε ότι υπάρχουν ομάδες πληθυσμού και επαγγελματικές ομάδες που θα πρέπει να στηριχθούν. Για παράδειγμα, θα πρέπει η κυβέρνηση να μελετήσει πώς θα βοηθήσει τους ιδιοκτήτες πολύ μικρών επιχειρήσεων οι οποίοι εξαιρέθηκαν από το κυβερνητικό σχέδιο αναστολής εργασιών. Το ΑΚΕΛ έθεσε επιτακτικά το συγκεκριμένο ζήτημα, η κυβέρνηση όμως δεν το δέχθηκε επικαλούμενη το δημοσιονομικό κόστος. Το ΑΚΕΛ έθεσε επιτακτικά το θέμα των ενοικίων των Μικρομεσαίων Επιχειρήσεων, που ανέστειλαν τους εργασίες τους. Και γι’ αυτό η κυβέρνηση ήταν αρνητική. Επιτακτικά τέθηκε από μέρους τους το πρόβλημα των μεταχρονολογημένων επιταγών. Ούτε και σ’ αυτό βρήκαμε ανταπόκριση παρότι δεν υπάρχει θέμα δημοσιονομικού κόστους.

180

Εδώ και μέρες εγείρουμε τους την κυβέρνηση την ανάγκη να τεθεί πλαφόν σε ήδη πρώτης ανάγκης για να προστατευθούν οι πολίτες από φαινόμενα αισχροκέρδειας. Δεν υπήρξε σαφής δέσμευση τους κυβέρνησης. Από μέρους του ΓΓ του Κόμματος ηγέρθη τους τους αρμόδιους υπουργούς θέμα για τερματισμό τους εργασίας τους Κυριακές τους υπεραγορές. Είναι θέμα προστασίας των εργαζομένων. Ούτε και σ’ αυτό η κυβέρνηση ανταποκρίθηκε θετικά. Επιτέλους τους η κυβέρνηση πρέπει να κατανοήσει ότι οι άνθρωποι και η υγεία τους είναι πάνω από τα κέρδη. Για τα πιο πάνω, αλλά και για διάφορα άλλα προβλήματα που υπάρχουν ή και για άλλα που θα εμφανιστούν, το ΑΚΕΛ θα συνεχίσει να πιέζει την κυβέρνηση και να καταθέτει προτάσεις για να αντιμετωπιστούν στο μέτρο βεβαίως του δυνατού. 28/03/2020

ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΣΤΟΛΗ ΔΟΣΕΩΝ ΚΑΙ ΤΟΚΩΝ ΓΙΑ ΤΙΣ ΚΡΑΤΙΚΕΣ ΕΓΓΥΗΣΕΙΣ Δηλώσεις Γενικού Γραμματέα της Κ.Ε. του ΑΚΕΛ Άντρου Κυπριανού

1. Από την έναρξη της πανδημίας του κορονοϊού στόχος μας ήταν να

συνεργαστούμε με την Κυβέρνηση και τα άλλα πολιτικά κόμματα για να ξεπεραστεί όσο πιο ανώδυνα η κρίση, περιορίζοντας τις συνέπειες σε βάρος του κόσμου. Καταθέσαμε προτάσεις τόσο για τον περιορισμό της διασποράς της πανδημίας, όσο και για την αντιμετώπιση των συνεπειών σε βάρος της κοινωνίας και της οικονομίας.

2. Μετά από πολλές διαβουλεύσεις έγινε κατορθωτό να εγκριθεί πρώτη

δέσμη μέτρων για τους εργαζόμενους, τους αυτοεργοδοτούμενους και τις επιχειρήσεις, ιδιαίτερα τις μικρομεσαίες. Τα μέτρα που ψηφίστηκαν δεν μας ικανοποιούν πλήρως. Θεωρούμε ότι πρέπει να συνεχιστεί η προσπάθεια έτσι ώστε να στηριχθούν ακόμα περισσότερο οι εργαζόμενοι, οι αυτοεργοδοτούμενοι και οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Το ΑΚΕΛ θα εργαστεί προς αυτή την κατεύθυνση.

3. Συζητούμε σήμερα στην Ολομέλεια της Βουλής τα δύο νομοσχέδια που

αφορούν τις Τράπεζες. Το πρώτο αφορά την αναστολή των δόσεων και των τόκων και το δεύτερο την παραχώρηση κρατικών εγγυήσεων ύψους 2 δισεκατομμυρίων στις τράπεζες για την παραχώρηση δανείων και την επιδότηση των επιτοκίων.

4. Σε ότι αφορά το θέμα της αναστολής των δόσεων και των τόκων

έγινε πάρα πολλή συζήτηση. Επιφέραμε αρκετές βελτιώσεις, ωστόσο εξακολουθεί να παραμένει ανοικτό ένα θέμα το οποίο δεν μπορεί να γίνει αποδεκτό από εμάς. Με τις ρυθμίσεις που προτείνονται, οι

181

τράπεζες όχι απλά και μόνο δεν θα συνεισφέρουν στο ξεπέρασμα της κρίσης, αλλά θα βγουν και κερδισμένες με τον επανατοκισμό των τόκων που δεν θα πληρωθούν κατά το διάστημα των 9 μηνών. Υπενθυμίζουμε ότι οι τράπεζες στηρίχτηκαν από το κράτος και την κοινωνία το 2013 για να επιβιώσουν. Το γεγονός ότι σήμερα μπροστά σε μια τέτοια κρίση δεν φαίνονται διατεθειμένες να συνεισφέρουν τίποτε, είναι απαράδεκτο.

5. Η θέση μας είναι ότι θα πρέπει ο τόκος για το διάστημα των 9 μηνών

να είναι μηδενικός. Οι ευρωπαϊκοί μηχανισμοί απορρίπτουν αυτό το ενδεχόμενο. Εμείς απευθύνουμε έκκληση στις πολιτικές δυνάμεις να υιοθετήσουν την πρόταση μας ο τόκος που δεν θα πληρωθεί τους επόμενους 9 μήνες να μην επανατοκιστεί και να μεταφερθεί στο τέλος της αποπληρωμής του δανείου. Με αυτό τον τρόπο οι συνέπειες σε βάρος των δανειοληπτών θα είναι οι μικρότερες δυνατές. Μόνο με αυτό τον τρόπο θα μπορούσε το συγκεκριμένο νομοσχέδιο να γίνει αποδεκτό από την Κοινοβουλευτική μας Ομάδα.

6. Σε ότι αφορά το δεύτερο νομοσχέδιο για τις κρατικές εγγυήσεις έγιναν

πολλές συζητήσεις και επήλθαν πολλές βελτιώσεις. Εξακολουθεί να απέχει όμως πολύ από εκείνο το οποίο εμείς θα στηρίζαμε. Ζητούμε να δοθεί περισσότερος χρόνος για να μελετηθούν σε βάθος άλλες, καλύτερες, επιλογές. Πιο συγκεκριμένα εισηγούμαστε να μελετηθούν τα ακόλουθα:

•

Έκδοση δεκαετούς ομολόγου από την Κυβέρνηση για εσωτερικό δανεισμό. Τα χρήματα αυτά μπορούν να διοχετευτούν στην κοινωνία με διάφορους τρόπους. Είτε απευθείας από το κράτος με την προϋπόθεση ότι θα διασφαλιστεί η λειτουργία του Σχεδίου και αποτελεσματικός έλεγχος για εξασφάλιση της αποπληρωμής των δανείων, είτε σε συνεργασία με εμπορική τράπεζα ή τράπεζες στη βάση όμως κριτηρίων και όρων που θα ετοιμαστούν από την Κυβέρνηση και που θα τύχουν της έγκρισης της Βουλής.

•

Αξιοποίηση του προγράμματος της Ευρωπαϊκής Ένωσης De Minimis, το οποίο προνοεί παροχή ενίσχυσης για κάθε εταιρεία μέχρι 200,000 ευρώ ανά τριετία ή παροχή του ποσού εφάπαξ από τον πρώτο χρόνο. Σε αυτό το πρόγραμμα συμμετέχει και η Κύπρος, η δε Ισπανία ήδη πήρε έγκριση για το πρόγραμμα αυτό.

Οι στιγμές είναι πολύ κρίσιμες για την κοινωνία και την οικονομία. Απευθύνουμε έκκληση στην Κυβέρνηση και στις υπόλοιπες πολιτικές δυνάμεις να συνεργαστούμε βάζοντας πάνω από όλα αυτούς που έχουν ανάγκη να προστατευτούν σε αυτή την κρίσιμη συγκυρία. Τους εργαζόμενους, τους αυτοεργοδοτούμενους, τους μικρομεσαίους, αυτούς που παράγουν για την κοινωνία και την οικονομία και όχι τις τράπεζες. 29/03/2020

182

ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΗΣ ΒΟΥΛΗΣ ΓΙΑ ΤΑ ΔΑΝΕΙΑ Δηλώσεις Γενικού Γραμματέα της Κ.Ε. του ΑΚΕΛ Άντρου Κυπριανού

Με το πέρας της χθεσινής Ολομέλειας της Βουλής καταβάλλεται προσπάθεια να πειστούν οι δανειολήπτες ότι αυτό που έγινε είναι προς όφελος τους. Δεν είναι έτσι τα πράγματα. Η ουσία είναι ότι δεν θα χαριστεί τίποτε στους δανειολήπτες. Όχι μόνο δεν θα τους χαριστεί τίποτε, αλλά από αυτή την κρίσιμη συγκυρία στην οποία όλοι πρέπει να συνεισφέρουν για να ξεπεραστεί, αυτοί θα πληρώσουν περισσότερα ενώ οι τράπεζες θα βγουν κερδισμένες. Τη στιγμή μάλιστα που οι δανειολήπτες στην προκειμένη περίπτωση δεν έχουν την παραμικρή ευθύνη για την όλη κατάσταση που δημιουργήθηκε εξαιτίας της πανδημίας. Το μόνο όφελος που μπορεί να προκύψει από τη νομοθεσία έτσι όπως ψηφίστηκε χθες, είναι ότι δεν θα βρεθούν ξαφνικά οι δανειολήπτες με μη εξυπηρετούμενα δάνεια. Αν όμως αυτό είναι μια φορά υπέρ των δανειοληπτών, είναι δύο φορές υπέρ των τραπεζών. Η αρχική μας θέση ήταν ότι ο τόκος για τους 9 μήνες να ήταν μηδενικός. Μας είπαν ότι δεν το αποδέχονται οι ευρωπαϊκοί μηχανισμοί. Απευθύναμε έκκληση στις πολιτικές δυνάμεις να υιοθετήσουν την πρόταση μας ο τόκος που δεν θα πληρωθεί τους επόμενους 9 μήνες να μην ανατοκιστεί και να μεταφερθεί στο τέλος της αποπληρωμής του δανείου. Με αυτό τον τρόπο οι συνέπειες σε βάρος των δανειοληπτών θα ήταν οι μικρότερες δυνατές. Ούτε και αυτή τη συμβιβαστική πρόταση μας δεν την δέχτηκαν. Αυτό που θα συμβεί τώρα ως αποτέλεσμα της νομοθεσίας που ψηφίστηκε χτες, είναι ότι μετά από εννιά μήνες ο ανατοκισμός θα μπει ως επιπλέον χρέωση στο δάνειο όσων θα αναστείλουν τη δόση τους. Θα υποχρεωθούν δηλαδή οι δανειολήπτες να πληρώσουν ένα πολύ μεγαλύτερο ποσό και σίγουρα όχι 55 ευρώ όπως ισχυρίζεται η Κεντρική Τράπεζα. Απορρίφθηκε η εισήγηση του ΑΚΕΛ και άλλων να γίνει η αναστολή των δόσεων αυτόματα και να αποταθούν στις τράπεζες με επιστολή τους μόνο όσοι θα ήθελαν να συνεχίσουν την αποπληρωμή των δόσεων τους. Απέρριψαν την εισήγηση μας και αντιπρότειναν να στέλνουν επιστολή στις τράπεζες όσοι δανειολήπτες θα ζητήσουν αναστολή ζητώντας τους να αποδείξουν γιατί. Λένε βέβαια ότι αυτό θα είναι τυπικά. Όταν αντιτείναμε ότι υπάρχει κόσμος που θα δυσκολευτεί να συντάξει μια τέτοια επιστολή μας απάντησαν ότι θα βοηθήσουν οι οικείοι του, παιδιά ή εγγόνια, γι’ αυτό. Εντελώς άτοπο το επιχείρημα σε περίοδο καραντίνας. Το βασικότερο πρόβλημα βέβαια είναι ότι θα κατακλυστούν οι τράπεζες με χιλιάδες αιτήσεις που δύσκολα θα διεκπεραιωθούν στο ελάχιστο χρονικό

183

διάστημα που έχουμε μέχρι αύριο. Ως ΑΚΕΛ επιμέναμε μέχρι την τελευταία στιγμή να υπάρξει συναίνεση πριν από την χθεσινή Συνεδρίαση της Βουλής. Δυστυχώς δεν υπήρξε με πρόσχημα ότι για τα όσα ζητήσαμε θα πιέσουν τις τράπεζες να τα εφαρμόσουν. Ήδη από χτες περιφέρονται στα μέσα ενημέρωσης λέγοντας ότι θα πιέσουν τις τράπεζες να υλοποιήσουν αυτά που απαιτούσαμε. Αν δεν ήταν τόσο σοβαρή η κατάσταση, θα ήταν πραγματικά αστείο το έργο που βλέπουμε να παίζεται. Το εύλογο ερώτημα είναι γιατί δεν πίεσαν τις τράπεζες όλο το προηγούμενο διάστημα πριν φτάσει η νομοθεσία στη Βουλή για ψήφιση; Γιατί επέτρεψαν να ψηφιστεί πρώτα η νομοθεσία και μετά να το απαιτούν; Την τελευταία βδομάδα βλέπουμε να ασκείται έντονη κριτική από τον ΔΗΣΥ στις Τράπεζες. Τους κουνούν μάλιστα το δάχτυλο απειλητικά. Αυτό το θεωρούμε κοροϊδία για τον κόσμο. Θέλουμε αυτή η στάση να εκφράζεται με ψήφιση προνοιών στους νόμους και όχι μόνο απειλές στα λόγια. 30/03/2020

ΓΙΑ ΤΑ ΔΗΜΟΣΙΑ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΑ Δηλώσεις Γενικού Γραμματέα της Κ.Ε. του ΑΚΕΛ Άντρου Κυπριανού

Για να έχει αποτέλεσμα η προσπάθεια που καταβάλλει καθολικά σχεδόν η κοινωνία στο πεδίο του περιορισμού της εξάπλωσης του κορονοϊού, πρέπει ταυτόχρονα και η κυβέρνηση να ανταποκριθεί στη δική της επιτακτική ευθύνη που δεν είναι άλλη από την άμεση ενίσχυση των δημόσιων νοσηλευτηρίων και συνολικά του συστήματος δημόσιας υγείας. Αυτό είναι το μεγάλο στοίχημα που έχουμε ως κράτος μπροστά στην πανδημία. Εκτιμούμε θετικά το γεγονός ότι έχουν ληφθεί μέτρα που εισηγηθήκαμε από την πρώτη στιγμή όπως η συνεργασία των ιδιωτικών νοσηλευτηρίων και η επιστράτευση των προσωπικών γιατρών. Χρειάζονται όμως πολύ περισσότερα. Πιο δραστικά και πιο αποφασιστικά βήματα που πρέπει να γίνουν άμεσα. Τα 100 εκατομμύρια ευρώ για ενίσχυση του συστήματος υγείας, που έχουν εξαγγελθεί από την κυβέρνηση, λέγεται τώρα ότι θα χρησιμοποιηθούν αν χρειαστούν. Μα πότε θα χρειαστούν αν όχι τώρα, ενώπιον μιας πρωτόγνωρης πανδημίας που έχει πλήξει καίρια τα νοσοκομεία μας; Τώρα και άμεσα χρειάζεται να διοχετευτούν αυτοί οι πόροι. Για να γίνουν οι απαιτούμενες προσλήψεις σε ιατρικό και νοσηλευτικό προσωπικό. Για να έχουν οι επαγγελματίες υγείας τον απαραίτητο εξοπλισμό και αναλώσιμα ώστε να προστατεύονται κατά την εκτέλεση των καθηκόντων τους. Είναι τουλάχιστον άστοχο, μέσα σε αυτές τις στιγμές ο Υπουργός Υγείας να ισχυρίζεται ότι οι επαγγελματίες υγείας κάνουν κατάχρηση του προστατευτικού εξοπλισμού. Σήμερα ακόμα και εκείνοι που στο παρελθόν κατέκριναν το δημόσιο σύστημα υγείας και τους επαγγελματίες στα δημόσια νοσηλευτήρια αναγνωρίζουν

184

τον αναντικατάστατο ρόλο τους, την προσφορά, την αυτοθυσία τους. Πέρα όμως από την αυτονόητη αναγνώριση αυτής της προσφοράς, χρειάζεται έμπρακτη και ουσιαστική στήριξή τους. 30/03/2020

ΓΙΑ ΤΗΝ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΩΝ ΥΠΕΡΑΓΟΡΩΝ Δήλωση Γενικού Γραμματέα της Κ.Ε. του ΑΚΕΛ Άντρου Κυπριανού Το ΑΚΕΛ έχει εγείρει εδώ και μέρες προς την κυβέρνηση το θέμα του τερματισμού της λειτουργίας των υπεραγορών τις Κυριακές. Πρόκειται για θέμα υγείας και προστασίας των εργαζομένων στις υπεραγορές αλλά και των καταναλωτών. Μέσα σε αυτές τις συνθήκες οι χώροι των υπεραγορών πρέπει να αερίζονται και να απολυμαίνονται τακτικά και επαρκώς. Εντούτοις, η κυβέρνηση μέχρι σήμερα δεν έχει ανταποκριθεί θετικά σε αυτό το αίτημα. Δεν είναι δυνατόν, την ώρα που ο τόπος διέρχεται τέτοιες κρίσιμες στιγμές, κάποια ισχυρά ιδιωτικά συμφέροντα να εμποδίζουν τη λήψη αυτονόητων μέτρων για προστασία των εργαζομένων και της δημόσιας υγείας. Η κυβέρνηση πρέπει να κατανοήσει ότι οι άνθρωποι και η υγεία τους είναι πάνω από τα κέρδη. 30/03/2020

ΓΙΑ ΤΟ ΘΑΝΑΤΟ ΤΟΥ ΜΑΝΩΛΗ ΓΛΕΖΟΥ Συλλυπητήριο μήνυμα Γενικού Γραμματέα της Κ.Ε. του ΑΚΕΛ Από μέρους του ΑΚΕΛ εκφράζω τη βαθιά θλίψη μας για το θάνατο του Μανώλη Γλέζου, μιας ιστορικής μορφής της ελλαδικής Αριστεράς και της Εθνικής Αντίστασης, μιας διεθνούς φυσιογνωμίας, σύμβολο αντιφασισμού και αντίστασης. Στα χρόνια της ναζιστικής κατοχής της Ελλάδας, ο Μανώλης Γλέζος συμμετείχε στην Αντίσταση και τη νύχτα της 30ής προς 31η Μάη 1941 μαζί με τον Απόστολο Σάντα κατέβασαν από την Ακρόπολη τη σημαία με τον αγκυλωτό σταυρό, μια θρυλική ενέργεια που ενέπνευσε το κίνημα της Αντίστασης ολόκληρης της Ευρώπης. Οι φυλακές, οι εξορίες, τα στρατοδικεία, τα βασανιστήρια, οι θανατικές καταδίκες από τους ναζί, το μετεμφυλιακό ελληνικό καθεστώς και τη χούντα των συνταγματαρχών είναι αδιάψευστοι μάρτυρες μιας ζωής αγώνων και θυσιών. Ο Μανώλης Γλέζος μέχρι το τέλος της ζωής του παρέμεινε μια βροντερή φωνή για τα δίκαια του ελληνικού λαού και πολιτικά μάχιμος στην πάλη για κοινωνική δικαιοσύνη, δημοκρατία και ελευθερία στην Ελλάδα και στην Ευρώπη. Το ΑΚΕΛ εκφράζει στην οικογένεια του, στους συντρόφους του αλλά και σε ολόκληρο το ελληνικό λαό θερμά συλλυπητήρια για τη μεγάλη απώλεια. 30/03/2020

185

ΓΙΑ ΤΑ ΝΕΑ ΚΥΒΕΡΝΗΤΙΚΑ ΠΕΡΙΟΡΙΣΤΙΚΑ ΜΕΤΡΑ Δηλώσεις Γενικού Γραμματέα της Κ.Ε. του ΑΚΕΛ Άντρου Κυπριανού

1. Η κυβέρνηση εξήγγειλε χθες νέα μέτρα περιορισμού για τους πολίτες με στόχο να ελεγχθεί η διασπορά του κορονοϊού. Είναι υποχρέωση και δικαίωμα της Κυβέρνησης να αποφασίζει και ως πολίτες είμαστε υποχρεωμένοι να συμμορφωνόμαστε με τα μέτρα, έτσι ώστε να σπάσουμε την αλυσίδα μετάδοσης του ιού.

2. Οι

στιγμές είναι κρίσιμες. Έχουμε όλοι υποχρέωση να συνεργαστούμε για να αντιμετωπιστεί η κατάσταση. Η κύρια ευθύνη για να αντιμετωπιστεί η πανδημία ανήκει στην Κυβέρνηση. Είναι όμως αυτονόητο ότι όταν η Κυβέρνηση προχωρεί σε μονομερείς αποφάσεις να έχουμε κάθε δικαίωμα να τις κρίνουμε και να διατυπώνουμε τη δική μας διαφορετική άποψη.

3. Δεν είναι θεμιτό να κατηγορείται ολόκληρη η κοινωνία για την

απειθαρχία μιας πολύ μικρής μερίδας. Με βάση τις παραβιάσεις που έγιναν χθες το ποσοστό των παραβατών ήταν 1,5% ή 15 άτομα στα χίλια. Ούτε είναι θεμιτό να φορτώνει τις ευθύνες της η πολιτεία στην κοινωνία.

4. Η Κυβέρνηση λέει ότι τα μέτρα είναι στοχευμένα. Αρκετά από αυτά όντως είναι. Απουσιάζει όμως μια πολύ σημαντική παράμετρος. Τιμωρείται ολόκληρη η κοινωνία για την απειθαρχία μιας πολύ μικρής μερίδας. Γι’ αυτή τη μικρή μερίδα δεν προνοούνται καθόλου χωριστά μέτρα. Είναι έντονη η άποψη μας ότι θα πρέπει να τους επιβληθεί πρόσθετη τιμωρία.

5. Θεωρούμε ότι τα πλείστα μέτρα κινούνται προς τη σωστή κατεύθυνση. Ωστόσο για κάποια από αυτά θα έπρεπε να υπάρξει μεγαλύτερος προβληματισμός για να γίνουν καλύτερες ρυθμίσεις.

Συγκεκριμένα: i) Σε ότι αφορά τις κατοικίες είναι άποψη μας ότι πρέπει να εφαρμόζονται οι πρόνοιες των σχετικών νομοθεσιών. Οι χθεσινοβραδινές δηλώσεις του Υπουργού Εσωτερικών ήταν απαράδεκτες. Σημειώνεται η αναδίπλωση του με τις πρωινές δηλώσεις. ii) Συμφωνούμε ότι θα έπρεπε να υπάρξει μεγαλύτερος έλεγχος στον αριθμό των κατ’ εξαίρεση διακινήσεων. Οι εξαιρέσεις στη μια διακίνηση που έχουν καθοριστεί θα έπρεπε να είχαν μελετηθεί καλύτερα. Αναφέρω κάποια χαρακτηριστικά παραδείγματα: Α) Υπάρχουν άτομα που χρειάζονται καθημερινή και τακτική φροντίδα από τα παιδιά τους λόγω προβλημάτων υγείας. Αν τα παιδιά τους έχουν να φροντίσουν και το δικό τους σπιτικό, τα μέτρα όπως αποφασίστηκαν

186

προκαλούν τεράστια προβλήματα. Β) Εκτός από τους επαγγελματίες γεωργούς και άλλοι έχουν χωράφια και ζώα. Θα αφήσουν τα χωράφια να καταστραφούν και τα ζώα τους να πεθάνουν; Γ) Τι γίνεται με τους ιδιοκτήτες σκύλων; Η αστυνομία εισηγήθηκε να βγαίνουν βόλτα όταν οι ιδιοκτήτες τους θα πηγαίνουν στην υπεραγορά. Δεν είναι σοβαρή τοποθέτηση αυτή. Αυτά είναι μερικά χαρακτηριστικά παραδείγματα. Θεωρούμε ότι μια σοβαρή μελέτη θα μπορούσε να καταδείξει και άλλες περιπτώσεις που χρειάζονται ειδική μεταχείριση. Έχοντας επισημάνει όλα αυτά, απευθύνουμε έκκληση σε όλους και όλες να πειθαρχήσουμε στις αποφάσεις, που λαμβάνονται έστω και αν διαφωνούμε. Η απειθαρχία θα στοιχίσει ακριβά σε όλους μας. 31/03/2020

ΓΙΑ ΤΙΣ ΤΡΕΧΟΥΣΕΣ ΟΦΕΙΛΕΣ ΣΤΟ ΤΚΑ Επιστολή Γενικού Γραμματέα της Κ.Ε. του ΑΚΕΛ Άντρου Κυπριανού στην Υπουργό Εργασίας, Πρόνοιας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων Από την έναρξη της πανδημίας του κορονοϊού στόχος μας ήταν να συνεργαστούμε με την κυβέρνηση ώστε να ξεπεραστεί όσο πιο ανώδυνα η κρίση, περιορίζοντας τις συνέπειες σε βάρος του λαού. Καταθέσαμε προτάσεις τόσο για τον περιορισμό της διασποράς της πανδημίας, όσο και για την αντιμετώπιση των συνεπειών σε βάρος της κοινωνίας και της οικονομίας. Ειδικότερα, όσον αφορά στο πακέτο στήριξης των εργαζομένων, το οποίο έχει εγκριθεί από τη Βουλή, το ΑΚΕΛ συνέβαλε ουσιαστικά με συγκεκριμένες προτάσεις τόσο για τους εργαζόμενους - περιλαμβανομένων των αυτοτελώς εργαζομένων -, όσο και για τα νοικοκυριά, τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις και γενικότερα την οικονομία του τόπου. Τα προβλήματα είναι πολλά και αυξάνονται ενόσω η κατάσταση συνεχίζεται. Ένα από τα προβλήματα αυτά, το οποίο αφορά πολλούς αυτοτελώς εργαζόμενους και μικρομεσαίες επιχειρήσεις, και το οποίο θα μπορούσε εύκολα να αντιμετωπιστεί, έχει να κάνει με την απόφαση/εγκύκλιο του τέως Διευθυντή Υπηρεσιών Κοινωνικών Ασφαλίσεων, στη βάση της οποίας τρέχουσες οφειλές προς το ΤΚΑ δεν επιτρέπεται να εισπραχθούν εάν δεν εξοφληθούν πρώτα όλες οι ληξιπρόθεσμες οφειλές. Η απόφαση αυτή αφορά όλους τους οφειλέτες ληξιπρόθεσμων κοινωνικών εισφορών, οι οποίοι δεν είχαν ενταχθεί στο υφιστάμενο Σχέδιο Ρύθμισης Ληξιπρόθεσμων Κοινωνικών Εισφορών.

187

Με άλλα λόγια, δημιουργείται ένα σύστημα το οποίο ωθεί τους εργοδότες και τους αυτοεργοδοτούμενους να δημιουργούν συνεχώς νέες οφειλές στις οποίες τους επιβάλλεται πρόσθετο τέλος ύψους μέχρι και 27%. Πρόκειται δηλαδή, για ένα «σύστημα δημιουργίας χρέους και είσπραξης τόκων». Το αίτημα μας είναι η τροποποίηση / κατάργηση της ως άνω απόφασης / εγκυκλίου ώστε οι οφειλέτες ληξιπρόθεσμων κοινωνικών εισφορών, οι οποίοι δεν έχουν ενταχθεί στο Σχέδιο Ρύθμισης Ληξιπρόθεσμων Κοινωνικών Εισφορών, να δύνανται να καταβάλλουν ένα μέρος (ένα μήνα) της ληξιπρόθεσμης οφειλής και ταυτόχρονα ένα μέρος (ένα μήνα) της τρέχουσας οφειλής τους προς το ΤΚΑ. Ένα αίτημα το οποίο είχαμε θέσει κατ’ επανάληψη στους Λειτουργούς του Υπουργείου σε συζήτηση στην αρμόδια Κοινοβουλευτική Επιτροπή, χωρίς ωστόσο να γίνει αποδεκτό. Τώρα, περισσότερο από ποτέ, θα πρέπει να ληφθούν τέτοια μέτρα και αποφάσεις από μέρους του Υπουργείου σας, ώστε οι επαγγελματικές ομάδες να στηριχθούν στο μέγιστο δυνατό βαθμό. Λαμβάνοντας υπόψη όλα τα πιο πάνω θα ήταν θερμή μου παράκληση όπως τα μελετήσετε και δώσετε οδηγίες για τροποποίηση / κατάργηση της εγκυκλίου/ απόφασης του τέως Διευθυντή Υπηρεσιών Κοινωνικών Ασφαλίσεων, η οποία ωθεί τους εργοδότες και τους αυτοεργοδοτούμενους να δημιουργούν συνεχώς νέες οφειλές στις οποίες τους επιβάλλεται πρόσθετο τέλος. Λόγω της σοβαρότητας που παρουσιάζει το ζήτημα η επιστολή θα δοθεί στη δημοσιότητα. Εν αναμονή της σχετικής σας απάντησης, σας ευχαριστώ εκ των προτέρων. 01/04/2020

ΚΟΙΝΗ ΕΠΙΣΤΟΛΗ ΑΠΟ ΠΟΛΙΤΙΚΑ ΚΟΜΜΑΤΑ ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΗ ΣΤΕΝΟΤΕΡΗ ΔΙΕΘΝΗ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΕΝΑΝΤΙΑ ΣΤΟΝ COVID-19 Με πρωτοβουλία του Κομμουνιστικού Κόμματος Κίνας, 230 πολιτικά κόμματα από όλο τον κόσμο, ανάμεσα τους και το ΑΚΕΛ, συνυπογράφουν κοινή επιστολή, με την οποία καλούν σε στενότερη διεθνή συνεργασία για αντιμετώπιση της πανδημίας Covid-19. Η επιστολή δόθηκε στη δημοσιότητα στο Πεκίνο στις 2 Απριλίου 2020: Σήμερα, ενώ ο Covid-19 ξαπλώνεται με γοργούς ρυθμούς σε όλο τον πλανήτη, η πανδημία αυτή αποτελεί την πιο επείγουσα και σοβαρή πρόκληση τόσο για την υγεία της ανθρωπότητας όσο και για την παγκόσμια ειρήνη και ανάπτυξη. Αντιμέτωποι με αυτή την πρωτόγνωρη κατάσταση, εμείς, σημαντικά πολιτικά κόμματα διαφόρων χωρών, τα οποία είναι επιφορτισμένα με τη βαριά ευθύνη

188

να βελτιώσουν την ευημερία των λαών, προωθώντας την εθνική ανάπτυξη και διαφυλάσσοντας την παγκόσμια ειρήνη και σταθερότητα, δημοσιεύουμε εδώ την πιο κάτω κοινή έκκληση: 1. Τιμούμε με ευγνωμοσύνη όλους εκείνους τους ανθρώπους, ιδιαίτερα τους επαγγελματίες υγείας, οι οποίοι αφιερώνουν τους εαυτούς τους στη διάσωση ζών και στην προστασία της δημόσιας υγείας. Εκφράζουμε εγκάρδια συμπάθεια και συμπόνια με όλους όσους έχουν επηρεαστεί από τον πόνο και όσων η ζωή απειλείται από τον Covid-19 καθώς και στις πενθούσες οικογένειες των αποθανόντων. Εκφράζουμε επίσης το βαθύ μας πένθος για την επώδυνη απώλεια ζωών από την πανδημία. 2. Αναγνωρίζουμε ότι αν η εξάπλωση του Covid-19 δεν τύχει αποτελεσματικού και γρήγορου περιορισμού, θα επιφέρει ακόμη μεγαλύτερο πλήγμα στις ζωές, την ασφάλεια και υγεία πολύ περισσότερων ανθρώπων, και θα προκαλέσει σοβαρές επιπτώσεις στην οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη των περισσοτέρων χωρών καθώς και στις διεθνείς ανταλλαγές και συνεργασία. Καλούμε όλες τις χώρες να θέσουν τις ζωές, την ασφάλεια και την υγεία του λαού πάνω από όλα τα άλλα και να λάβουν αποφασιστικά και ισχυρά μέτρα για να τεθεί τέλος στη διασπορά του Covid-19. 3. Θεωρούμε πως οι χώρες θα πρέπει να ετοιμάσουν σχέδια έκτακτης ανάγκης και στρατηγικές για καταπολέμηση του Covid-19 στα πλαίσια των ειδικών εθνικών συνθηκών τους και να ενδυναμώσουν τη συνεργασία, δίνοντας εξίσου έμφαση στον περιορισμό της περαιτέρω εξάπλωσης και την περίθαλψη των ασθενών. Την ίδια ώρα, πρέπει να αξιοποιηθούν πλήρως η σύγχρονη επιστήμη και τεχνολογία για να διασφαλιστούν τα καλύτερα δυνατά αποτελέσματα και το συντομότερο. 4. Καλούμε το κοινό σε όλες τις χώρες να συμμορφώνεται με τα μέτρα πρόληψης και μετριασμού με το αναγκαίο αίσθημα κοινωνικής ευθύνης. Ενθαρρύνουμε τις χώρες να αξιοποιήσουν πλήρως τη δύναμη των οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών και εθελοντών με στόχο να ενταχθεί η ισχύ όλων των κοινωνικών τομέων στον αγώνα κατά του Covid-19. 5. Ενθαρρύνουμε όλες τις χώρες, ενώ καταβάλλουν προσπάθειες για τον έλεγχο της επιδημίας, να υιοθετήσουν συνολική προσέγγιση για τη διασφάλιση οικονομικής και κοινωνικής ανάπτυξης, τη λήψη στοχευμένων μέτρων για προστασία των ευάλωτων ομάδων και των Μικρο-Μεσαίων Επιχειρήσεων, και να τηρήσουν τη δέσμευση τους σε ότι αφορά το βιοτικό επίπεδο και την κοινωνική πρόοδο του λαού. Καλούμε όλες τις χώρες να εντατικοποιήσουν το διεθνή συντονισμό μακροοικονομικών πολιτικών για τη διατήρηση της σταθερότητας της παγκόσμιας χρηματοοικονομικής αγοράς καθώς και των βιομηχανικών αλυσίδων και αλυσίδων τροφοδοσίας, και να μειώσουν ή να απαλλάξουν από τους δασμούς για τη διευκόλυνση του εμπορίου για να αποτραπεί παγκόσμια οικονομική ύφεση. Ενθαρρύνουμε επίσης της χώρες να διατηρήσουν κατάλληλο επίπεδο διεθνών ανταλλαγών, ιδιαίτερα να διευκολύνουν τις διασυνοριακές μεταφορές ιατρικού εξοπλισμού και

189

προστατευτικού υλικού το οποίο χρειάζεται επειγόντως στην μάχη κατά του Covid-19. 6. Γνωρίζουμε ότι ο ιός δεν σέβεται σύνορα και καμιά χώρα δε μπορεί από μόνη της να ανταποκριθεί στις προκλήσεις ενόψει της εξάπλωσής του. Οι χώρες πρέπει να ενδυναμώσουν τη συνείδηση τους ως μια κοινότητα με κοινό μέλλον για την ανθρωπότητα, να παράσχουν ενεργά αμοιβαία βοήθεια και στήριξη η μια στην άλλη καθώς η κατάσταση καθίσταται δυσκολότερη. Η στενότερη διεθνής συνεργασία, οι συντονισμένες πολιτικές και ενέργειες και η κινητοποίηση πόρων και δυνάμεων παγκόσμια θα μας επιτρέψουν να νικήσουμε αυτόν τον ιό, κοινό εχθρό όλης της ανθρωπότητας. 7. Σημειώνουμε τη σημαντική πρόοδο στη μάχη κατά του Covid-19 στην Κίνα και σε μερικές άλλες χώρες, γεγονός το οποίο κέρδισε χρόνο και πρόσφερε εμπειρίες στην υπόλοιπη διεθνή κοινότητα. Εξαίρουμε χώρες περιλαμβανομένου της Κίνας για την υιοθέτηση ανοιχτής, διαφανούς και υπεύθυνης προσέγγισης ως προς την έγκαιρη κοινοποίηση της σχετικής πληροφόρησης, μοιραζόμενες την εμπειρία για την αντιμετώπιση και περίθαλψη των ασθενών, και ιδιαίτερα στην παροχή ιατρικών και άλλων προμηθειών, στο μέγιστο της δυνατότητας τους, προς τις χώρες που έχουν επηρεαστεί. Αυτά αποτελούν σημαντική συμβολή στον παγκόσμιο αγώνα ενάντια στον Covid-19, αναπτερώνοντας την ελπίδα και αυτοπεποίθηση των χωρών ότι μπορούν να κερδίσουν αυτή τη μάχη. 8. Χαιρετίζουμε τη Δήλωση της Έκτακτης Συνόδου Κορυφής των G20 για τον Covid-19 και στηρίζουμε τις χώρες στην ενίσχυση της ανταλλαγής εμπειριών και ιατρικής συνεργασίας στον περιορισμό της εξάπλωσης του ιού, περιλαμβανομένης της κοινής έρευνας και ανάπτυξης ειδικών φαρμάκων, εμβολίων και αναλύσεων. Κάνουμε έκκληση να αποσταλεί υλικό, τεχνική και άλλη στήριξη στις αναπτυσσόμενες και άλλες χώρες με ευάλωτα συστήματα δημόσιας υγείας. Ελπίζουμε ο ήλιος της συνεργασίας να διαλύσει τη σκοτεινιά της πανδημίας. 9. Καλούμε όπως διεξαχθούν επιστημονικές επαγγελματικές συζητήσεις σε ζητήματα όπως τα μέτρα πρόληψης και η προέλευση του ιού. Απορρίπτουμε έντονα την πολιτικοποίηση των ζητημάτων δημόσιας υγείας και το στιγματισμό άλλων χωρών υπό το πρόσχημα του Covid-19. Είμαστε σταθερά κατά κάθε σχολίου και πρακτικής στη βάση διακρίσεων κατά οποιασδήποτε χώρας, περιφέρειας ή εθνικής ομάδας, και καλούμε τις κυβερνήσεις όλων των χωρών να λάβουν ενεργά μέτρα για να προστατεύσουν την υγεία, την ασφάλεια και τα νόμιμα συμφέροντα των ξένων πολιτών και φοιτητών που φιλοξενούν. 10. Θεωρούμε ότι η εξάπλωση του Covid-19 έχει καταδείξει την ανάγκη όλων των χωρών να ενδυναμώσουν περαιτέρω την αντίληψη για παγκόσμια διακυβέρνηση με στόχο την επίτευξη κοινής ανάπτυξης μέσω του διαλόγου και της συνεργασίας και να στηρίξουν τον ηγετικό ρόλο του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών και του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας στην οικουμενική διακυβέρνηση ως προς τη δημόσια υγεία. Καλούμε όλα τα μέρη να ενδυναμώσουν το συντονισμό και τη συνεργασία στα

190

πλαίσια των G20 και άλλων διεθνών μηχανισμών για αποτελεσματική διεθνή πρόληψη και έλεγχο καθώς στοχεύουμε στην οικοδόμηση μιας οικουμενικής κοινότητας με κοινό μέλλον για τη δημόσια υγεία.

Ως σημαντικά πολιτικά κόμματα από χώρες από όλο τον κόσμο, δεσμευόμαστε να διατηρήσουμε στενή επικοινωνία μέσα στις ασυνήθεις συνθήκες και να διασφαλίσουμε καλύτερη επίδοση του πολιτικού καθοδηγητικού ρόλου με στόχο την μεταφορά πολιτικής ενέργειας στην παγκόσμια μάχη κατά του Covid-19. Πιστεύουμε ότι οι σημερινές μας δυσκολίες είναι προσωρινές, όπως ακριβώς το φως του ήλιου τελικά λάμπει μετά την καταιγίδα. Αν η διεθνής κοινότητα καταβάλει συντονισμένες προσπάθειες, με αυτοπεποίθηση και αποφασιστικότητα, και ταχθεί υπέρ μιας βασισμένης στην επιστήμη και στοχοπροσηλωμένης προσέγγισης, τότε οπωσδήποτε θα κερδίσει τη τελική νίκη στην παγκόσμια δράση ενάντια στον Covid-19. Είναι πεποίθηση μας ότι μετά την πανδημία θα αναδυθεί πιο ισχυρή η κοινότητα με ένα κοινό μέλλον για την ανθρωπότητα και η ανθρωπότητα θα δει ένα φωτεινότερο αύριο. 03/04/2020

ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΗΜΕΡΑ ΥΓΕΙΑΣ Ανακοίνωση του ΑΚΕΛ Με την ευκαιρία της Παγκόσμιας Ημέρας Υγείας το ΑΚΕΛ απευθύνει χαιρετισμό εκτίμησης και ευγνωμοσύνης σε όλους όσοι με ευσυνειδησία και ψηλό αίσθημα ευθύνης υπηρετούν το λειτούργημα της διασφάλισης της υγείας του λαού. Ειδικά αυτές τις μέρες που η Κύπρος, όπως και όλη η ανθρωπότητα, αντιμετωπίζει την πανδημία του κορονοϊού και η ποιοτική φροντίδα υγείας για όλους είναι όσο ποτέ άλλοτε αναγκαία. Ιδιαίτερα θερμά και με ευγνωμοσύνη χαιρετίζουμε τους λειτουργούς υγείας της Κύπρου-το ιατρικό και παραϊατρικό προσωπικό- που μέσα σε αντίξοες συνθήκες δίνει τη μάχη ενάντια στον κορονοϊό από την πρώτη γραμμή. Από καρδιάς, σας ευχαριστούμε. Η Παγκόσμια Ημέρα Υγείας σε συλλογικό επίπεδο παραπέμπει στις ευθύνες της πολιτείας για διασφάλιση όλων των αναγκαίων ρυθμίσεων σε ό,τι αφορά στην παροχή ποιοτικών υπηρεσιών υγείας, τόσο στην πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας, όσο και στη δευτεροβάθμια και τριτοβάθμια για τους ίδιους σκοπούς. Σε ατομικό επίπεδο παραπέμπει στην ευθύνη του καθενός να ακολουθεί υγιή τρόπο ζωής και να εφαρμόζει υγιείς συμπεριφορές που διασφαλίζουν όχι μόνο τη μακροβιότητα αλλά και την ποιότητα ζωής. Η Αριστερά προσεγγίζει την Υγεία ως βασικό κοινωνικό αγαθό, το οποίο έχει υποχρέωση το κράτος να παρέχει στους πολίτες του. Ο τρόπος διαχείρισης του αγαθού της Υγείας, και η ευκολία πρόσβασης των πολιτών σ’ αυτό, αποτελεί ουσιαστικό δείκτη για το επίπεδο πολιτισμού και της κοινωνικής

191

δικαιοσύνης των κρατών. Για το ΑΚΕΛ η παροχή υπηρεσιών υγείας είναι δικαίωμα για όλους και όχι προνόμιο για τους λίγους. Στις σημερινές κοινωνικές συνθήκες η διαφύλαξη κεκτημένων και ιδιαίτερα η διαφύλαξη των δικαιωμάτων όλων στην υγεία είναι περισσότερο από αναγκαία. Σημειώνουμε με ανησυχία την συνεχή υποβάθμιση που υπέστη ο δημόσιος τομέας υγείας και το γεγονός της ασυγχώρητα μεγάλης καθυστέρησης που παρατηρήθηκε στην όλη διαδικασία του εκσυγχρονισμού του και μάλιστα ενόψει της εφαρμογής του ΓΕΣΥ. Η όλη κατάσταση σήμερα έχει αποδείξει ότι μόνο τα δημόσια νοσηλευτήρια μπορούν να αποτελέσουν την πρώτη γραμμή αντιμετώπισης της πανδημίας.

Εκφράζουμε τη μεγάλη μας ανησυχία για τα σοβαρά προβλήματα που αποδείχτηκε ότι παρουσιάζει ο τομέας των κρατικών υπηρεσιών υγείας, ιδιαίτερα σε περίοδο πανδημίας. Η συνεχής υποστελέχωση των κρατικών νοσηλευτηρίων, η ελλιπής δομή, η μη πλήρωση ζωτικών θέσεων για τη λειτουργία των κρατικών νοσηλευτηρίων, ο μη εκσυγχρονισμός των όρων εργασίας και τα ελλείματα στην εργασιακή ασφάλεια, οι ελλείψεις σε αναγκαία αναλώσιμα κ.ά. υποβαθμίζουν την ποιότητα των υπηρεσιών. Ιδιαίτερα σήμερα, τα μεγάλα προβλήματα στην υγεία οδηγούν στην υπερφόρτωση των νοσηλευτηρίων τα οποία, δυσκολεύονται να ανταπεξέλθουν παρά τις φιλότιμες προσπάθειες του προσωπικού. Το ΑΚΕΛ δηλώνει ότι θα συνεχίσει να στηρίζει τις πολιτικές που θα είναι προς όφελος της υγείας του απλού πολίτη και της κοινωνίας και να αντιπαλεύει τις πολιτικές που οδηγούν την υγεία προς τα πίσω και τη μετατρέπουν σε προνόμιο αντί σε δικαίωμα. Το ΑΚΕΛ θα συνεχίσει να αγωνίζεται για την περαιτέρω αναβάθμιση και ενίσχυση του τομέα της υγείας στην Κύπρο και για την επίλυση των προβλημάτων που αντιμετωπίζει. Το ΑΚΕΛ θα συνεχίσει να στέκεται ανάχωμα σε όσους καπηλεύονται ή δημαγωγούν στα θέματα υγείας προς εξυπηρέτηση μικροκομματικών σκοπιμοτήτων και θα εξακολουθήσει να στηρίζει τον δημόσιο τομέα υγείας ως την αναγκαία ραχοκοκαλιά των παρεχόμενων υπηρεσιών υγείας στη χώρα μας.

07/04/2020

192

ΓΙΑ ΤΑ ΝΕΑ ΜΕΤΡΑ ΤΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΗΣ Δηλώσεις Γενικού Γραμματέα της Κ.Ε. του ΑΚΕΛ Άντρου Κυπριανού Για να κρίνουμε τα μέτρα της κυβέρνησης είναι σημαντικό να δούμε τι υποστηρίζαμε όλες τις τελευταίες μέρες εμείς, τι έλεγε ο Υπουργός Οικονομικών και τι το κυβερνών κόμμα και που στρέφονται οι εξαγγελίες της κυβέρνησης. Εμείς από την αρχή είπαμε ότι πρέπει να αντιμετωπιστούν τα προβλήματα στην οικονομία με μια συγκεκριμένη φιλοσοφία. Προτείναμε την έκδοση ομολόγου από το οποίο θα αντλούσαμε λεφτά για να υπάρξει η απαραίτητη ρευστότητα που θα χρησιμοποιείτο για τη στήριξη των εργαζομένων, των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, των αυτοεργοδοτουμένων και των μεγάλων επιχειρήσεων. Προτείναμε την περίοδο που θα ισχύσουν τα αυστηρά περιοριστικά μέτρα από την πλευρά της κυβέρνησης να στηριχθούν οι εργαζόμενοι, οι αυτοεργοδοτούμενοι, οι μικρομεσαίες και γενικότερα οι επιχειρήσεις από το ίδιο το κράτος, από την ίδια την κυβέρνηση. Ταυτόχρονα, προτείναμε για τη δεύτερη περίοδο οπότε θα ξεκινούσε η επανεκκίνηση της οικονομίας να στηριχθούν οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις και οι επιχειρήσεις γενικότερα με δανειοδότηση με χαμηλό επιτόκιο, επιτόκιο το οποίο θα τους επέτρεπε να εξοφλήσουν τα δάνεια αυτά σε έξι χρόνια. Όλο αυτό το χρονικό διάστημα και μέχρι χθες ο Υπουργός Οικονομικών μας κατηγορούσε για αυτές τις προτάσεις, λέγοντας ότι θα έθεταν σε κίνδυνο την ίδια την οικονομία Και ο ΔΗΣΥ μάς κατηγορούσε για δογματισμό, για αδιαφορία συνεργασίας με στόχο την επίλυση προβλημάτων που αντιμετωπίζει ο τόπος. Είδαμε ψες, τα μέτρα που εξαγγέλλει η κυβέρνηση, τουλάχιστον σε ότι αφορά το πρώτο σκέλος, να έχουν την φιλοσοφία την οποία προτείναμε, δηλαδή έκδοση ομολόγου, στήριξη των εργαζομένων, των αυτοεργοδοτουμένων, των μικρομεσαίων επιχειρήσεων και των επιχειρήσεων για την περίοδο που ισχύουν τα αυστηρά περιοριστικά μέτρα και μέτρα τα οποία στοχεύουν στην επανεκκίνηση της οικονομίας. Τα μέτρα θα τα δούμε με πολλή προσοχή και θα τα κρίνουμε κατά τρόπο πάρα πολύ συγκεκριμένο. Θέλω να πω όμως ότι η φιλοσοφία, τουλάχιστον στο πρώτο σκέλος, όπως την έχει καταθέσει η κυβέρνηση είναι εκείνη την οποία δαιμονοποιούσαν όλη την προηγούμενη περίοδο, εκείνη την οποία εμείς είχαμε προτείνει. Εμείς ως κόμμα της αντιπολίτευσης συμπεριφερθήκαμε υπεύθυνα. Όλη αυτή την περίοδο που διαρκεί η κρίση καταθέσαμε κατ’ επανάληψη προτάσεις για τα ζητήματα της Υγείας, των εργαζομένων, των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, για την Παιδεία, τον Πολιτισμό και θα συνεχίσουμε και με προτάσεις για άλλα ζητήματα.

193

Όλη αυτή την περίοδο το κυβερνών κόμμα το μόνο το οποίο έκανε ήταν να ενδιαφέρεται για την επικοινωνιακή του εικόνα. Ενώ για ολόκληρες μέρες μας κατηγορούσε ως δογματικούς, ως Κόμμα το οποίο δεν ενδιαφερόταν να συνεργαστεί, τώρα που η κυβέρνηση έχει υιοθετήσει στην φιλοσοφία τις δικές μας προτάσεις, τις δικές μας προσεγγίσεις επιχειρεί και πάλι κάνοντας μια στροφή 180° να κεφαλαιοποιήσει αυτά τα οποία εξαγγέλλονται και να μας κατηγορήσει ως αντιπολίτευση. Εμείς τους αφήνουμε στην κρίση του λαού. Είπα και προηγουμένως ότι θα μελετήσουμε με πάρα πολύ προσοχή το δεύτερο σκέλος των μέτρων τα οποία προτείνει η κυβέρνηση. Την ίδια στιγμή θέλω να επαναλάβω κάποια ζητήματα τα οποία είχαμε θέσει και στο παρελθόν και τα οποία δεν έχουμε δει να υιοθετούνται μέχρι στιγμής από την κυβέρνηση.

•

Επιμένουμε ότι η κυβέρνηση θα πρέπει να βρει τρόπο να ρυθμίσει το ζήτημα των ενοικίων. Με τρόπο που θα συνεισφέρει το κράτος, θα συνεισφέρει και ο ενοικιαστής και ο ιδιοκτήτης.

•

Επιμένουμε ότι θα πρέπει να βρεθεί τρόπος να στηριχθούν οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Πέραν από τα ενοίκια να στηριχθούν και σε ό,τι αφορά την δανειοδότηση τους. Υπήρχε στο παρελθόν η σκέψη για δημιουργία ενός οργανισμού εγγυοδοτικού για τις επιχειρήσεις, αυτό το θέμα θα πρέπει να μας απασχολήσει ξανά.

•

Θέλουμε να επιλυθεί το θέμα των μεταχρονολογημένων επιταγών.

•

Θέλουμε να υπάρξει μια ρύθμιση για τα ζητήματα των ασφαλιστικών εταιρειών, των δόσεων για τις ασφαλιστικές εταιρείες.

•

Και πάνω από όλα θέλουμε να στηριχθούν οι άνθρωποι της πρώτης γραμμής. Οι άνθρωποι που εργάζονται στους φούρνους, στα φαρμακεία στις υπεραγορές. Άνθρωποι οι οποίοι εργάζονται για να προσφέρουν σε ολόκληρη την κοινωνία. Αυτούς τους ανθρώπους θα πρέπει να τους προσέξουμε και θα πρέπει να τους προστατεύσουμε.

Επαναλαμβάνω ότι θεωρούμε ότι οι στιγμές οι οποίες διέρχεται ο τόπος μας είναι πολύ κρίσιμες, ο κάθε ένας από εμάς έχει να διαδραματίσει το δικό του ρόλο στην αντιμετώπιση των προβλημάτων και το ΑΚΕΛ πάντοτε εποικοδομητικά, πάντοτε θετικά, με συγκεκριμένες προτάσεις θα επιχειρήσει να επηρεάζει τις αποφάσεις τις οποίες λαμβάνονται από την κυβέρνηση.

09/04/2020

194

ΓΙΑ ΤΑ 55 ΧΡΟΝΙΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΔΟΛΟΦΟΝΙΑ ΤΩΝ ΝΤΕΡΒΙΣ ΚΑΒΑΖΟΓΛΟΥ ΚΑΙ ΚΩΣΤΑ ΜΙΣΙΑΟΥΛΗ Διακήρυξη ΑΚΕΛ

Η θυσία τους λάβαρο αγώνα για την ελευθερία και την επανένωση Συμπληρώνονται σήμερα 55 χρόνια από την άνανδρη δολοφονία του μέλους της Κ.Ε. του ΑΚΕΛ Ντερβίς Αλί Καβάζογλου και του μέλους του ΑΚΕΛ και της ΠΕΟ Κώστα Μισιαούλη από την τουρκοκυπριακή σοβινιστική ακροδεξιά. Η δολοφονία τους ήταν μια απόπειρα να χτυπηθεί η ιδέα της ανεξάρτητης Κύπρου, κοινής πατρίδας όλων των παιδιών της προκειμένου να προχωρήσουν τα σχέδια διχοτόμησης και ΝΑΤΟποίησης του νησιού μας. Ήταν ταυτόχρονα μια προσπάθεια να πληγεί το ΑΚΕΛ ως η δύναμη που ενώνει Ελληνοκύπριους και Τουρκοκύπριους στους αγώνες για την πατρίδα και τα δίκαια των εργαζομένων. Η κατάσταση όπως έχει διαμορφωθεί από την πανδημία δεν επιτρέπει φέτος την πραγματοποίηση των μαζικών εκδηλώσεων όπως πραγματοποιεί κάθε χρόνο το ΑΚΕΛ και το Λαϊκό Κίνημα για να τιμήσει τη θυσία των δύο ηρωομαρτύρων. Η μνήμη και η τιμή στη θυσία τους όμως παραμένει άσβεστη γιατί η Ιστορία την κατέστησε λάβαρο της κοινής πάλης Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων για την ελευθερία και ανεξαρτησία της κοινής τους πατρίδα. Το ΑΚΕΛ και ολόκληρο το Λαϊκό Κίνημα της Κύπρου, μαζί με κάθε δημοκράτη και πατριώτη του τόπου, έμπρακτα τιμούν τη μνήμη του Καβάζογλου και του Μισιαούλη δυναμώνοντας τον αγώνα ενάντια στην κατοχή και τη διαίρεση της πατρίδας μας. Για τη λευτεριά και την επανένωση του τόπου και του λαού μας. Για την επαναπροσέγγιση και αδελφοσύνη Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων. Για την ειρήνη. Μπορεί η πανδημία να έχει εκτοπίσει από το δημόσιο διάλογο όλα τα άλλα ζητήματα, συμπεριλαμβανομένου και του Κυπριακού, εντούτοις δεν πρέπει να διαλάθει της προσοχής μας ότι η πατρίδα μας συνεχίζει να έχει απέναντι της την τουρκική επιθετικότητα, την 45χρονη κατοχή και τη διαίρεση, σε συνδυασμό με μια επικίνδυνη στασιμότητα στο Κυπριακό που εγκυμονεί ανυπολόγιστους κινδύνους. Το ΑΚΕΛ διατρανώνει ότι δεν πρόκειται να υποχωρήσει από τον αμετάθετο στόχο που είναι η απελευθέρωση και επανένωση της πατρίδας και του λαού μας στη βάση λύσης διζωνικής, δικοινοτικής ομοσπονδίας με πολιτική ισότητα όπως περιγράφεται στα σχετικά Ψηφίσματα του ΟΗΕ. Δεν πρόκειται ποτέ να συμβιβαστεί με το διχοτομικό στάτους κβο αλλά ούτε και με λύσεις δύο κρατών. Το ΑΚΕΛ τιμά τη μνήμη της θυσίας του Καβάζογλου και του Μισιαούλη με κάλεσμα ενότητας απέναντι στις προκλήσεις που έχει ενώπιον της η πατρίδα μας στο άμεσο μέλλον. Με κάλεσμα ενότητας προς κάθε Κύπριο που θέλει να παραδώσει στα παιδιά του μια πατρίδα απαλλαγμένη από

195

κατοχικά στρατεύματα και ξένους κηδεμόνες, από συρματοπλέγματα και οδοφράγματα. Θέλει να παραδώσει μια πατρίδα ασφαλή, ελεύθερη, ανεξάρτητη, επανενωμένη και ειρηνική. Κοινή πατρίδα Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων. 10/04/2020

ΓΙΑ ΤΟΝ ΑΜΕΣΟ ΤΕΡΜΑΤΙΣΜΟ ΤΟΥ 60-ΧΡΟΝΟΥ ΑΠΟΚΛΕΙΣΜΟΥ ΤΗΣ ΚΟΥΒΑΣ Μήνυμα αλληλεγγύης του ΑΚΕΛ προς την Κούβα και τον λαό της

Η πανδημία του κορονοϊού έχει φανερώσει, ανάμεσα σε άλλα, κραυγαλέα φαινόμενα έλλειψης αλληλεγγύης μεταξύ των κρατών του κόσμου, ακόμα και ανάμεσα σε κράτη-μέλη της ίδιας ένωσης, όπως στην περίπτωση της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Την ίδια ώρα, ολόκληρος ο πλανήτης είναι μάρτυρας του ανθρωπιστικού διεθνισμού και της αλληλεγγύης που αναπτύσσει η Κούβα, μέσα από τις ιατρικές αποστολές της σε δεκάδες χώρες του κόσμου, συμπεριλαμβανομένων και χωρών της Δύσης που για δεκαετίες ασκούσαν πολεμική και υπονόμευση στην Κούβα και την Κουβανική Επανάσταση. Είναι γνωστό ότι εδώ και δεκαετίες χιλιάδες Κουβανοί γιατροί και νοσηλευτές βρέθηκαν σε δεκάδες κράτη του κόσμου που πλήγηκαν από φυσικές καταστροφές και επιδημίες. Την ίδια ακριβώς ώρα της ανάγκης της πανανθρώπινης αλληλεγγύης η αμερικανική Κυβέρνηση Τραμπ έχει αποφασίσει να σκληρύνει τον οικονομικό, εμπορικό και χρηματοπιστωτικό απάνθρωπο αποκλεισμό της Κούβας, που έχουν επιβάλει οι ΗΠΑ εδώ και δεκαετίες. Ακόμα και στις στιγμές της πανδημίας, οι ΗΠΑ εμποδίζουν φορτία ιατρικού εξοπλισμού, αναπνευστήρων και διαγωνιστικών τεστ να φτάσουν στην Κούβα, ενώ παράλληλα έχουν εξαπολύσει στα διεθνή ΜΜΕ εκστρατεία συκοφάντησης της Κούβας και των γιατρών της. Το ΑΚΕΛ εκφράζει την αμέριστη αλληλεγγύη του προς την Κούβα και το λαό της. Χαιρετίζουμε τη στάση της Κούβας η οποία αυτές τις ώρες που περνά η ανθρωπότητα αποτελεί παράδειγμα αλληλεγγύης, διεθνισμού και ανθρωπιάς. Ταυτόχρονα ενώνουμε τη φωνή μας μαζί με όλους και όλες στον κόσμο που απαιτούν να τερματιστεί άμεσα ο αποκλεισμός της Κούβας από τις ΗΠΑ, όπως άλλωστε απαιτούν δεκάδες Ψηφίσματα του ΟΗΕ.

10/04/2020

196

ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΠΟΛΙΤΙΚΟΥ ΓΡΑΦΕΙΟΥ ΤΗΣ Κ.Ε. ΤΟΥ ΑΚΕΛ Το Πολιτικό Γραφείο της Κ.Ε. του ΑΚΕΛ συνεδρίασε χθες Παρασκευή, 10 Απριλίου μέσω τηλεδιάσκεψης για να ανασκοπήσει την κατάσταση στη χώρα μας, όπως διαμορφώθηκε από την πανδημία του κορονοϊού, τις κοινωνικοοικονομικές της συνέπειες, καθώς και τη δράση του Κόμματος μέσα σε αυτές τις συνθήκες. Το Π.Γ. της Κ.Ε. του ΑΚΕΛ υπογραμμίζει ότι σε αυτές τις συνθήκες πρώτος και ύψιστος γνώμονας πρέπει να είναι η δημόσια υγεία, η υγεία του λαού μας. Ιδιαίτερα ενόσω η ανθρωπότητα βρίσκεται εν αναμονή της ανάπτυξης εμβολίου ενάντια στον ιό από την επιστημονική κοινότητα, αυτό που προέχει είναι αφ’ ενός τα μέτρα για την αναχαίτιση της εξάπλωσης του ιού και αφ’ ετέρου η διάσωση ζωών και η περίθαλψη των νοσούντων. Το δημόσιο σύστημα υγείας αποτελεί για τη χώρα μας, αλλά και για κάθε χώρα του κόσμου, το κυριότερο και αποτελεσματικότερο όπλο απέναντι στην πανδημία. Τώρα, όλοι αναγνωρίζουν τον αναντικατάστατο ρόλο του δημόσιου συστήματος υγείας και την προσφορά των επαγγελματιών υγείας που εργάζονται σ’ αυτό. Εντούτοις, σήμερα γίνονται με δραματικό τρόπο αισθητές και φανερές οι ελλείψεις και τα προβλήματα που αντιμετωπίζει το δημόσιο σύστημα υγείας και τα δημόσια νοσηλευτήρια, ένεκα των πολιτικών υποχρηματοδότησης, υποστελέχωσης και απαξίωσής τους. Πολύ συνειδητά επιλέγουμε να μην μπούμε αυτές τις ώρες σε τούτη τη συζήτηση. Άλλωστε ο λαός γνωρίζει πολύ καλά ποιοι ευθύνονται γι’ αυτά τα προβλήματα και πόσο απαξιωτικά μιλούσαν για τη δημόσια υγεία και τους λειτουργούς υγείας. Το ΑΚΕΛ συνεχίζει να καλεί σε άμεση διοχέτευση όλων των απαραίτητων πόρων για τη δραστική στήριξη των δημόσιων νοσηλευτηρίων. Αυτό θα συνιστούσε ουσιαστική ευγνωμοσύνη προς τους επαγγελματίες υγείας και όλους του εργαζόμενους στα νοσοκομεία, καθώς και έμπρακτη προσφορά για την προφύλαξη της δημόσιας υγείας. Είναι φανερό ότι η πανδημία προκαλεί μια παγκόσμια οικονομική κρίση που το βάθος και οι διαστάσεις της δεν μπορούν ακόμα να υπολογιστούν. Από την πρώτη στιγμή, το ΑΚΕΛ έθεσε στη διάθεση των κρατικών υπηρεσιών εκατοντάδες στελέχη και μέλη του για να συνδράμουν στη βοήθεια ευπαθών ομάδων. Την ίδια ώρα, καταθέσαμε συγκεκριμένες προτάσεις προς την κυβέρνηση για τη στήριξη των εργαζομένων, των νοικοκυριών, των αυτοτελώς εργαζομένων, των επιχειρήσεων και ιδιαίτερα των ΜΜΕ, του αγροτικού κόσμου, των δανειοληπτών, του πολιτισμού, της εκπαίδευσης, για αντιμετώπιση του προβλήματος με τα ενοίκια κ.ά. Καταθέσαμε ακόμα ολοκληρωμένη και τεκμηριωμένη πρόταση για την εξεύρεση των απαραίτητων πόρων από το κράτος για να μπορεί να στηρίξει τους εργαζόμενους, τα νοικοκυριά και την οικονομία. Είναι πεποίθησή μας ότι στη φάση που διερχόμαστε τα νοικοκυριά και οι επιχειρήσεις δεν είναι νέα δάνεια από τις τράπεζες που χρειάζονται, αλλά ουσιαστική στήριξη από το κράτος.

197

Ορισμένες από τις προτάσεις μας έχουν υιοθετηθεί από την κυβέρνηση, άλλες όχι. Σε κάθε περίπτωση, το ΑΚΕΛ με υπευθυνότητα έναντι στο λαό και τη χώρα μας, θα συνεχίσει με προτάσεις – τεκμηριωμένες και σοβαρές- να συμβάλλει ώστε να αντιμετωπιστεί η πανδημία και οι συνέπειες της. Το Πολιτικό Γραφείο του ΑΚΕΛ απευθύνει αγωνιστικό χαιρετισμό προς το λαό μας, προς όλους τους πολίτες και τους καλεί να συνεχίσουμε τη μάχη ενάντια στον κορονοϊό με αλληλοσεβασμό και αλληλεγγύη. Εκφράζουμε την πεποίθηση ότι μαζί θα τα καταφέρουμε και πάλι! 11/04/2020

ΚΟΙΝΗ ΔΗΛΩΣΗ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗΣ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΚΟΥΒΑ Με πρωτοβουλία του ΑΚΕΛ, δεκάδες Κομμουνιστικά και Εργατικά Κόμματα του κόσμου συνυπογράφουν Κοινή Δήλωση Αλληλεγγύης προς την Κούβα, η οποία - εν μέσω πανδημίας - αντιμετωπίζει την ένταση της επιθετικότητας των ΗΠΑ: ΑΠΑΙΤΟΥΜΕ ΤΟΝ ΑΜΕΣΟ ΤΕΡΜΑΤΙΣΜΟ ΤΟΥ ΕΚΓΛΗΜΑΤΙΚΟΥ ΑΜΕΡΙΚΑΝΙΚΟΥ ΑΠΟΚΛΕΙΣΜΟΥ ΚΑΤΑ ΤΗΣ ΚΟΥΒΑΣ ΝΑΙ στην ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ – ΟΧΙ στον ΑΠΟΚΛΕΙΣΜΟ Καθώς η πανδημία Covid-19 συνεχίζει να ξαπλώνεται σε ολόκληρο τον πλανήτη προκαλώντας τεράστιο ανθρώπινο πόνο και απώλειες, έρχεται να επιβεβαιώσει με τραγικό τρόπο την ύπαρξη δύο διαφορετικών προσεγγίσεων: η μια που επιμένει να θέτει τα κέρδη και την επιβολή παγκόσμιου ελέγχου πάνω από τη δημόσια υγεία και την ευημερία των ίδιων των λαών τους, και μια διαφορετική που θέτει το λαό, την υγεία και ευημερία του πάνω από όποια άλλα συμφέροντα. Εν μέσω της πανδημίας του Covid-19, οι λαοί σε διάφορες ηπείρους γίνονται μάρτυρες του διεθνισμού και αλληλεγγύης που επιδεικνύει η Κούβα, η οποία ανταποκρίνεται στις εκκλήσεις για αρωγή στέλνοντας ιατρικές ομάδες σε δεκάδες χώρες. Αυτή η ανθρωπιστική ανταπόκριση αποτελεί συνέχιση δεκαετιών ανιδιοτελούς πρακτικής με τους Κουβανούς γιατρούς και νοσηλευτές να προστρέχουν σε βοήθεια χωρών που πλήγηκαν από φυσικές καταστροφές ή επιδημίες. Καθώς η λέξη «αλληλεγγύη» αντηχεί από διάφορες γωνίες του πλανήτη ως η αναγκαία προσέγγιση για ολόκληρο τον πλανήτη προς αντιμετώπιση της πανδημίας, οι ΗΠΑ επιλέγουν να σκληραίνουν περαιτέρω τον παράνομο οικονομικό, εμπορικό και χρηματοπιστωτικό αποκλεισμό που έχουν επιβάλει στην Κούβα. Σε αυτές τις κρίσιμες ώρες, που διακυβεύονται ανθρώπινες ζωές, οι ΗΠΑ, επιβάλλοντας τη ρήτρα εξωεδαφικότητας του Νόμου ΧελμςΜπάρτον, εμποδίζουν την αγορά από την Κούβα ή την αποστολή στη χώρα ατομικού προστατευτικού εξοπλισμού, αναπνευστήρων και διαγνωστικών σετ. Πρόκειται για την πιο αποτρόπαια εκδήλωση του 60χρονου εγκληματικού αποκλεισμού και των επιπτώσεων του στη ζωή και οικονομική ανάπτυξη της

198

Κούβας και του λαού της. Υπό αυτές τις συνθήκες, εμείς τα Κομμουνιστικά και Εργατικά Κόμματα που υπογράφουν πιο κάτω: • Καταγγέλλουμε το εγκληματικό οικονομικό, εμπορικό χρηματοπιστωτικό αποκλεισμό της Κούβας από τις ΗΠΑ

και

• Απαιτούμε την άμεση άρση του παράνομου αμερικάνικου αποκλεισμού της Κούβας • Εκφράζουμε την ευγνωμοσύνη μας για την αλληλεγγύη που η Κούβα προσφέρει σε λαούς που το έχουν ανάγκη μέσω των ιατρικών της ομάδων • Επαναβεβαιώνουμε την αλληλεγγύη μας προς το Κομμουνιστικό Κόμμα Κούβας, την Κουβανική Κυβέρνηση και τον Κουβανικό Λαό στον αγώνα τους για υπεράσπιση του σοσιαλιστικού δρόμου ανάπτυξης. 15//04/2020

ΓΙΑ ΤΟ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑ Γραπτή Δήλωση επικεφαλής Γραφείου Νομικών της Κ.Ε. του ΑΚΕΛ Βουλευτή, Άριστου Δαμιανού Οι αλυσιδωτές επιπτώσεις στην οικονομία, στους εργαζόμενους, στις επιχειρήσεις και στα νοικοκυριά από την ολική ή μερική αναστολή εργασιών ένεκα των σχετικών διαταγμάτων, πλήττουν καίρια και το σύστημα απονομής δικαιοσύνης. Οι επιπτώσεις στο δικηγορικό επάγγελμα είναι αυξημένες καθότι -ακόμα και μετά την άρση των διαταγμάτων- είναι αμφίβολο πότε θα μπορέσουν να μπουν σε κανονικούς ρυθμούς τα δικαστήρια. Από τις τεσσερισήμισι χιλιάδες δικηγόρων η πλειοψηφία, η οποία εργάζεται σε μικρά ή πολύ μικρά γραφεία ήδη αντιμετωπίζει ζητήματα βιοπορισμού και βιωσιμότητας, ενώ φτάνουν καθημερινά ανησυχητικά στοιχεία, τα οποία επιβεβαιώνει και ο Παγκύπριος Δικηγορικός Σύλλογος, ότι -δυστυχώςδρομολογούνται απολύσεις εργαζομένων και μειώσεις μισθών. Από την πρώτη στιγμή της νέας οικονομικής κρίσης που προκάλεσε η πανδημία, το ΑΚΕΛ προσπάθησε μέσα από τις προτάσεις που κατέθεσε στην κυβέρνηση, μέρος των οποίων υιοθετήθηκαν, να ενισχύσει το εισόδημα των εργαζομένων και τη βιωσιμότητα των επιχειρήσεων και ιδιαίτερα των μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων που αντιμετωπίζουν αυξημένους κινδύνους. Την ίδια ώρα, σε ό, τι αφορά στον δικηγορικό κόσμο, στα πλαίσια σημερινής διαβούλευσης της Επιτροπής Νομικών της Βουλής, παρουσία του Υπουργού Δικαιοσύνης, του Ανωτάτου Δικαστηρίου και του Παγκύπριου Δικηγορικού Συλλόγου καταθέσαμε εισηγήσεις και προβληματισμούς σε μια προσπάθεια δρομολόγησης λύσεων που θα αμβλύνουν τα σοβαρά προβλήματα που εντοπίζονται. Μεταξύ άλλων, προτείναμε:

199

1. Ενίσχυση της λειτουργίας των Πρωτοκολλητείων και άμεση αξιοποίηση της τεχνολογίας για σκοπούς καταχώρισης υποθέσεων, δικογράφων, αιτήσεων κοκ.

2. Εξέταση του ενδεχομένου κήρυξης των Δικαστηρίων ως «ουσιώδους υπηρεσίας»

3. Νομοθετική ρύθμιση ζητημάτων παραγραφής για προστασία των

πολιτών και των νομικών προσώπων και για την απρόσκοπτη πρόσβαση στη Δικαιοσύνη.

4. Επίσπευση της μελέτης με χρονικό ορίζοντα το τέλος του μήνα για

την προώθηση νομοθεσιών που θα αφορούν την εκ νέου παράταση ανανέωσης της ετήσιας άδειας δικηγόρου, την επιμήκυνση προθεσμιών για τα memo, τους εγκλωβισμένους αγοραστές, τις εφέσεις κατά αποφάσεων του Κτηματολογίου, την κατάθεση αγοραπωλητηρίων κ.ά.

5. Τη συνέχιση της συζήτησης με τα αρμόδια Υπουργεία για την κάλυψη

μέρους των μισθών δικηγόρων που δεν εμπίπτουν στα υφιστάμενα σχέδια.

6. Την επίσπευση από πλευράς κυβέρνησης της ετοιμασίας πρότασης για το θέμα των ενοικίων.

Εκφράζουμε την ικανοποίησή μας για το γεγονός ότι η κοινή θέση όλων για μη διακοπή της λειτουργίας των Δικαστηρίων από τις 10 Ιουλίου ήδη έχει υιοθετηθεί από το Ανώτατο Δικαστήριο. Έχουμε αποφασίσει ότι την ερχόμενη βδομάδα η Επιτροπή Νομικών θα συνεδριάσει εκ νέου με στόχο την κατάληξη σε συγκεκριμένες προτάσεις νόμου που θα προωθηθούν ως έκτακτες νομοθεσίες, αφού υπάρξει η αναγκαία συζήτηση στα κόμματά μας και με το Υπουργείο Δικαιοσύνης. Στόχος μας είναι όπως το σύνολο της κοινωνίας, μαζί και ο δικηγορικός κόσμος, ειδικά οι νέοι δικηγόροι και τα μικρά δικηγορικά γραφεία, τύχουν της μέγιστης δυνατής στήριξης για αντιμετώπιση των οικονομικών επιπτώσεων από την πανδημία. Είναι σημαντικό η επόμενη μέρα να αφήνει ανοικτή την προοπτική ανάκαμψης σε ένα δύσκολο οικονομικό περιβάλλον, ιδιαίτερα για τους εργαζόμενους, τις μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά.

16/04/2020

200

ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΤΗΝΟΤΡΟΦΙΑ Δηλώσεις Γενικού Γραμματέα της Κ.Ε. του ΑΚΕΛ Άντρου Κυπριανού Διαχρονικά ο αγροτικός τομέας στην Κύπρο ήταν υποβαθμισμένος και δεν τύγχανε της στήριξης που έπρεπε. Λόγω της πανδημίας του Covid-19 η κατάσταση έχει επιδεινωθεί ακόμα περισσότερο και απαιτείται άμεσα η στήριξη του. Ένας από τους κλάδους που δέχτηκε τις περισσότερες συνέπειες είναι ο κλάδος των κτηνοτρόφων και ιδιαίτερα αυτός των αιγοτρόφων. Αυτό οφείλεται και στο γεγονός ότι υπήρξε μειωμένη ζήτηση κρέατος αμνοεριφίων κατά τη διάρκεια των γιορτών του Πάσχα λόγω των περιοριστικών μέτρων που ισχύουν. Το πρόβλημα οξύνεται περισσότερο λόγω της εκμετάλλευσης που τυγχάνουν οι κτηνοτρόφοι από τους εμπόρους οι οποίοι αγοράζουν τα ζώα σε πολύ χαμηλή τιμή. Έκκληση μας προς τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας και τον Υπουργό Γεωργίας είναι να στηρίξουν την ομάδα αυτών των κτηνοτρόφων με κεφαλικές επιδοτήσεις που να τους καλύπτουν για τη φετινή χρονιά. Αυτό θα δώσει χρόνο για να συζητηθεί η ριζική επίλυση των προβλημάτων του συγκεκριμένου κλάδου. Ο Υπουργός Γεωργίας θα πρέπει να αρχίσει άμεσα διάλογο με τους κτηνοτρόφους για να εξεύρουν τις αναγκαίες λύσεις. Ως ΑΚΕΛ προτείνουμε ότι ανάμεσα σε άλλα θα πρέπει να συζητηθούν:

1. Το ενδεχόμενο σε περιόδους κρίσης το Κράτος να λαμβάνει μέτρα προστασίας της ντόπιας παραγωγής

2. Η τοπική παραγωγή αμνοεριφίων να διατίθεται στο στρατό, τα νοσοκομεία και άλλες κρατικές υπηρεσίες.

3. Η αναζήτηση νέων αγορών. 4. Αποτελεσματικοί έλεγχοι για το εισαγόμενο κρέας αμνοεριφίων. Αυστηροί έλεγχοι για τη διαπίστωση της χώρας προέλευσής τους.

5. Πάταξη της αισχροκέρδειας σε βάρος των κτηνοτρόφων. Μελέτη τρόπων για πώληση των ζώων τους στην πραγματική τους τιμή.

23/04/2020

201

ΓΙΑ ΤΗΝ ΔΗΜΟΣΙΑ ΥΓΕΙΑ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΠΑΝΕΚΚΙΝΗΣΗ ΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ Δηλώσεις Γενικού Γραμματέα της Κ.Ε. του ΑΚΕΛ Άντρου Κυπριανού Η ανθρωπότητα ολόκληρη μαστίζεται εδώ και μήνες από την πανδημία του Covid-19. Μαζί με την υπόλοιπη ανθρωπότητα ο ιός χτύπησε και την Κύπρο. Τα προβλήματα, που προκλήθηκαν είναι πολλά. Χάθηκαν ανθρώπινες ζωές, ενώ εκατοντάδες συμπατριώτες μας ασθένησαν, άλλοι βαριά άλλοι λιγότερο. Το δημόσιο σύστημα υγείας, που είχε αποδυναμωθεί εξαιτίας των πολιτικών της Κυβέρνησης Αναστασιάδη, δοκιμάστηκε, αλλά άντεξε. Η κοινωνία, αλλά και η οικονομία της χώρας μας μέσα σε λίγα χρόνια περνούν δεύτερη σκληρή δοκιμασία, που έχει αρνητικές επιπτώσεις, πρωτίστως στους εργαζόμενους και ιδιαίτερα στους χαμηλά αμειβόμενους. Μετά από σχεδόν δύο μήνες με αυστηρά περιοριστικά μέτρα διαφαίνεται μια ακτίδα αισιοδοξίας ότι σιγά-σιγά και υπό τον όρο τήρησης όλων των μέτρων προφύλαξης, θα αρχίσουμε να επιστρέφουμε σε κανονικούς ρυθμούς. Το αποτέλεσμα αυτό έγινε κατορθωτό με την συνεργασία διαφόρων παραγόντων. Στην προσπάθεια αυτή πρωτοστάτησαν οι επαγγελματίες υγείας, που ξεπέρασαν εαυτόν και με πραγματική αυτοθυσία φρόντισαν τους ασθενείς από τον κορονοϊό. Οι ειδικοί επιστήμονες, που συμβούλευαν την Κυβέρνηση για τα μέτρα, που χρειάζονταν να ληφθούν. Η Κυβέρνηση, που αν και αργοπορημένα και κατόπιν πιέσεων, εφάρμοσε τις προτάσεις της επιστημονικής επιτροπής. Τα κόμματα, που στήριξαν την όλη προσπάθεια, μειώνοντας σε πολύ μεγάλο βαθμό την κριτική τους. Πάνω από όλα όμως πρωτοστάτησε ο κόσμος, που άντεξε αυτή τη σκληρή δοκιμασία και συνεργάστηκε για την εφαρμογή των μέτρων. Σε όλη αυτή την διαδικασία εντοπίστηκαν προβλήματα και ελλείψεις, τα οποία θα συζητήσουμε όταν έρθει η ώρα. Τώρα είναι η στιγμή, που πρέπει να ληφθούν αποφάσεις, που σταδιακά θα μας επαναφέρουν στους κανονικούς μας ρυθμούς. Αυτές οι αποφάσεις πρέπει να ληφθούν από την Κυβέρνηση στη βάση συγκεκριμένων αρχών, τις οποίες ως ΑΚΕΛ θέσαμε στην πρόσφατη σύσκεψη με τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας.

1. Αυτό που προέχει είναι η δημόσια υγεία. Όποιες αποφάσεις ληφθούν,

θα πρέπει να συνοδεύονται από τα ανάλογα μέτρα προφύλαξης, έτσι ώστε να ελαχιστοποιηθεί η επαναφορά της πανδημίας. Οι αρμόδιοι να προτείνουν αυτά τα μέτρα είναι οι ειδικοί επιστήμονες. Στη βάση των προτάσεων τους η Κυβέρνηση πρέπει να λάβει τις πολιτικές αποφάσεις.

202

Έχει μεγάλη σημασία τη λήψη των αποφάσεων να μην επηρεάσουν οποιεσδήποτε σκοπιμότητες και συμφέροντα από όπου και αν προέρχονται. Επίσης οι αποφάσεις πρέπει να είναι σαφείς, δίχως αντιφάσεις και παλινδρομήσεις, οι οποίες δυστυχώς παρατηρήθηκαν σε προηγούμενα στάδια.

2. Η επανεκκίνηση της οικονομίας έχει επίσης τεράστια σημασία.

Χρειάζεται όμως να γίνει με τρόπο, που θα ελαχιστοποιεί τις επιπτώσεις στην δημόσια υγεία. Γι’ αυτό χρειάζεται να εφαρμοστούν τα απαραίτητα μέτρα προφύλαξης για να διασφαλιστεί ότι δεν θα υπάρξει ξανά διασπορά του ιού. Είναι σημαντικό να δραστηριοποιηθούν σε πρώτο στάδιο εκείνοι οι τομείς της οικονομίας, που δεν θα οδηγούν σε μεγάλη συνάθροιση ατόμων, αλλά και τα επαγγέλματα, που υπάρχει η δυνατότητα να εξασκούνται σε εξωτερικούς χώρους. Αυτοί οι τομείς πρέπει να καθοριστούν με αντικειμενικότητα από τα αρμόδια κυβερνητικά τμήματα.

3. Σημαντικό στοιχείο, το οποίο επίσης πρέπει να συνυπολογιστεί, είναι

η κόπωση και οι ανάγκες της κοινωνίας, των οικογενειών και των ατόμων. Τα όποια μέτρα λαμβάνονται πρέπει να συνυπολογίζουν και την ψυχολογική διάσταση, αφού περάσαμε μεγάλη περίοδο κοινωνικής απομόνωσης. Και σε αυτές τις περιπτώσεις πρέπει να λαμβάνονται τα απαραίτητα μέτρα προφύλαξης και προστασίας.

4. Τέλος, εξυπακούεται ότι όσο σημαντικό είναι να ληφθούν οι σωστές αποφάσεις, άλλο τόσο σημαντικό είναι και να εφαρμοστούν σωστά.

27/04/2020

203

ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΗΣ Β΄ΦΑΣΗΣ ΤΟΥ ΓΕΣΥ Επιστολή Γενικού Γραμματέα της Κ.Ε. του ΑΚΕΛ Άντρου Κυπριανού προς τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας Επικοινωνώ μαζί σας για το θέμα που τέθηκε τις τελευταίες μέρες για αναβολή της έναρξης της Β’ Φάσης του ΓΕΣΥ. Ως ΑΚΕΛ θεωρούμε ότι το θέμα είναι πολύ σοβαρό και πρέπει να υπάρξει προβληματισμός και σοβαρή μελέτη, πριν αποφασιστεί οτιδήποτε. Η υγεία είναι βασικό ανθρώπινο δικαίωμα. Δικαίωμα που οφείλει η πολιτεία να διασφαλίζει σ’ όλους τους πολίτες ανεξάρτητα από την οικονομική τους κατάσταση, καθολικά και ισότιμα και αυτός είναι ο στόχος που πρέπει να υπηρετεί το ΓΕΣΥ. Η πανδημία του κορονοϊού ανέδειξε με τον πιο έντονο τρόπο την τεράστια σημασία που έχει η ύπαρξη ισχυρού, κοινωνικά προσανατολισμένου συστήματος υγείας και η ύπαρξη ισχυρού και επαρκώς χρηματοδοτημένου πλήρως στελεχωμένου δημόσιου τομέα υγείας. Κατέδειξε ταυτόχρονα τις τραγικές επιπτώσεις που οι πολιτικές λιτότητας και περικοπών στην υγεία, που εφαρμόστηκαν στην πλειονότητα των χωρών είχαν στην ικανότητα του συστήματος υγείας να ανταποκριθεί. Αυτό ισχύει και για την Κύπρο. Η κυπριακή κοινωνία αντιμετωπίζει αυτή τη στιγμή κρίση υγείας. Υπάρχει συσσωρευμένη ανάγκη δευτεροβάθμιων υπηρεσιών υγείας που έχουν γίνει πιο μεγάλες λόγω των μέτρων που λήφθηκαν για τον κορονοϊό. Ταυτόχρονα οι μισθωτοί, τα ευάλωτα στρώματα της κοινωνίας, η μεγαλύτερη μερίδα του πληθυσμού βρέθηκαν με επιπλέον μειωμένα εισοδήματα που μόλις καλύπτουν βασικές τους ανάγκες, ενώ υπάρχουν περιπτώσεις που ούτε αυτές δεν καλύπτονται. Επίσης το Γενικό Σύστημα Υγείας λόγω της μείωσης των εισοδημάτων έχει εκατομμύρια ευρώ απώλειες εσόδων. Το βασικό ερώτημα λοιπόν το οποίο καλείται η κυβέρνηση να απαντήσει είναι πως μέσα σ’ αυτές τις συνθήκες διασφαλίζεται η παροχή ολοκληρωμένων υπηρεσιών υγείας στην κοινωνία; Θεωρούμε ότι είναι αναγκαίο να συγκαλέσετε άμεσα σύσκεψη με τα πολιτικά κόμματα για να συζητήσουμε αυτό το θέμα. Η όποια αναβολή εφαρμογής της Β’ Φάσης του ΓΕΣΥ δεν είναι απλό διαδικαστικό θέμα, το οποίο θα αποφασίσει ή θα προτείνει ο ΟΑΥ. Είναι ζήτημα, που έχει να κάνει με το δικαίωμα σε καθολικές και προσβάσιμες υπηρεσίες υγείας. Ένα δικαίωμα, το οποίο θα στερηθούν δεκάδες χιλιάδες ασθενείς, που χρειάζονται δευτεροβάθμια φροντίδα υγείας. Χρειάζεται αυτό να συνυπολογιστεί στις αποφάσεις, που θα ληφθούν και είναι ευθύνη της Κυβέρνησης να δώσει λύσεις και απαντήσεις. Σε κάθε περίπτωση, ως ΑΚΕΛ δεν πρόκειται να αποδεχτούμε οι όποιες δυσκολίες λόγω κορονοϊού να αποτελέσουν άλλοθι για να αμφισβητηθεί η ουσία των αποφάσεων, που έχουν ληφθεί για το ΓΕΣΥ. 29/04/2020

204

ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΡΓΑΤΙΚΗ ΠΡΩΤΟΜΑΓΙΑ Διακήρυξη του ΑΚΕΛ Η Εργατική Πρωτομαγιά είναι για τον κόσμο της δουλειάς και του μόχθου μέρα μνήμης, τιμής και αγώνα. Σήμερα η εργατική τάξη σε όλο τον κόσμο στρέφει το βλέμμα πίσω στην ιστορική πορεία της και θυμάται ότι όσα δικαιώματα και κατακτήσεις κέρδισε μέχρι σήμερα, τα κέρδισε με τους αγώνες και το αίμα της. Γι’ αυτό η Εργατική Πρωτομαγιά τιμάται με υψωμένα τα κόκκινα λάβαρα, τα λάβαρα που βάφτηκαν με το αίμα της αγωνιζόμενης εργατικής τάξης στο Σικάγο των ΗΠΑ αλλά και σε κάθε γωνιά του κόσμου όπου η απάντηση του συστήματος και της εργοδοσίας στους εργατικούς αγώνες ήταν η βία και η καταστολή. Το ΑΚΕΛ αποτίνει φόρο τιμής και σεβασμού στους πρωτοπόρους της εργατικής τάξης σε όλο τον κόσμο. Τιμά τους θεμελιωτές του εργατικού κινήματος της Κύπρου. Τους πρωτεργάτες των αγώνων, των διεκδικήσεων, των απεργιών της κυπριακής εργατιάς γιατί με τις κατακτήσεις τους άλλαξαν προς το καλύτερο τη ζωή όλων των επερχόμενων γενιών εργαζομένων. Τιμά τους κοινούς εργατικούς αγώνες, Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων, που αναμετρήθηκαν όχι μόνο με την εργοδοσία αλλά και με το σοβινισμό και τον αντικομμουνισμό. Το ΑΚΕΛ απευθύνει αγωνιστικό χαιρετισμό σε ολόκληρη την εργατική τάξη, σε όλους τους εργαζόμενους της Κύπρου. Ελληνοκύπριους, Τουρκοκύπριους, Μαρωνίτες, Αρμένιους, Λατίνους και όλους τους ξένους που ζουν και εργάζονται στη χώρα μας. Σε όλους τους εργαζόμενους όπου κι αν δουλεύουν. στην σκαλωσιά, στο γραφείο, στο εργοστάσιο, στο κατάστημα, είτε βρίσκονται στην ανεργία. Ιδιαίτερο χαιρετισμό αλληλεγγύης απευθύνουμε προς τους εργαζόμενους στα νοσοκομεία, τα φαρμακεία, τις υπεραγορές, τους φούρνους, τα delivery και όλους τους εργαζόμενους που σηκώνουν το μεγαλύτερο βάρος και τους κινδύνους της υγειονομικής κρίσης. Η πανδημία που διέρχεται ο πλανήτης, επιδεινώνει δραματικά όλα τα αδιέξοδα του καπιταλιστικού συστήματος και επιπρόσθετα φέρνει στους λαούς τον οδυνηρό λογαριασμό των νεοφιλελεύθερων πολιτικών που απαξίωσαν τα δημόσια συστήματα υγείας ανά τον κόσμο. Ταυτόχρονα, επιταχύνει την εκδήλωσης μιας νέας κρίσης, απροσδιόριστων διαστάσεων και ένα νέο κύμα ανεργίας, φτωχοποίησης και ανισοτήτων. Όλοι οι εργαζόμενοι γνωρίζουν ότι το μεγάλο κεφάλαιο με άλλοθι τις επιπτώσεις της πανδημίας θα επιχειρήσει να εκμεταλλευτεί την κατάσταση για να απορρυθμίσει περαιτέρω τις εργασιακές σχέσεις, να προχωρήσει σε απολύσεις και μειώσεις μισθών, να βάλει για πάντα στην καραντίνα τα εργατικά και συνδικαλιστικά δικαιώματα. Ο κίνδυνος αυτός υπάρχει και στην Κύπρο. Ειδικά, με τη διακυβέρνηση του τόπου από την Κυβέρνηση Αναστασιάδη – ΔΗΣΥ, η οποία πολιτεύεται με γνώμονα την εξυπηρέτηση των συμφερόντων του μεγάλου κεφαλαίου και όχι της κοινωνίας.

205

Το ΑΚΕΛ απευθύνει κάλεσμα εγρήγορσης και αγώνα ώστε να μην ξαναφορτωθούν τα βάρη της κρίσης στους εργαζόμενους, τα νοικοκυριά, τους μικροεπιχειρηματίες, τη νέα γενιά του τόπου. Καλούμε τους εργαζόμενους να απαντήσουν με το όπλο και την ασπίδα τους: με τη συνδικαλιστική οργάνωση σε κάθε χώρο δουλειάς, με συλλογική διεκδίκηση, με αγώνες. Οι προτάσεις του ΑΚΕΛ για νομοθετική κατοχύρωση των συλλογικών συμβάσεων, για κάλυψη όλων των εργαζομένων με ελάχιστους έστω όρους εργασίας, για πάταξη της ψευδούς αυτοαπασχόλησης και της αγοράς υπηρεσιών είναι σήμερα διπλά αναγκαίες. Το ΑΚΕΛ διαβεβαιώνει ότι θα συνεχίσει μέσα κι έξω από τη Βουλή να αγωνίζεται για την υπεράσπιση των λαϊκών κατακτήσεων, για τα δίκαια και τα δικαιώματα των εργαζομένων, αυτών που πραγματικά κινούν την οικονομία και παράγουν τον πλούτο. Η πανδημία εμποδίζει φέτος την πραγματοποίηση των πρωτομαγιάτικων μαζικών συγκεντρώσεων σε όλη την Κύπρο. Το αγωνιστικό μήνυμα της Πρωτομαγιάς όμως δεν αναστέλλεται. Καλούμε τους εργαζόμενους του τόπου να ανταποκριθούν στο κάλεσμα της ΠΕΟ και τη μέρα της Πρωτομαγιάς να αναρτήσουν στο μπαλκόνι τους την κόκκινη σημαία της εργατιάς και των αγώνων της. Ζήτω η εργατική Πρωτομαγιά! 30/04/2020

ΓΙΑ ΤΗΝ 45η ΕΠΕΤΕΙΟ ΤΗΣ ΝΙΚΗΣ ΤΟΥ ΒΙΕΤΝΑΜΕΖΙΚΟΥ ΛΑΟΥ Μήνυμα του ΑΚΕΛ στο Κομμουνιστικό Κόμμα και την Κυβέρνηση του Βιετνάμ

Η Κεντρική Επιτροπή του ΑΚΕΛ απευθύνει τους θερμούς συντροφικούς χαιρετισμούς της στον ήρωα λαό του Βιετνάμ, στην Κ.Ε. και τα μέλη του Κομμουνιστικού Κόμματος του Βιετνάμ και στην Κυβέρνηση της Σοσιαλιστικής Δημοκρατίας του Βιετνάμ για την ιστορική επέτειο της νίκης του Βιετναμέζικου λαού επί του αμερικανικού ιμπεριαλισμού στις 30 Απρίλη 1975. Αυτός ο τιτάνιος αγώνας και η περήφανη νίκη του Βιετναμέζικου λαού, με την καθοδήγηση του ΚΚ Βιετνάμ και του Προέδρου Χο Τσι Μινχ, με τη στήριξη της σοσιαλιστικής κοινότητας και του διεθνούς κινήματος αλληλεγγύης των λαών, αποτέλεσε και συνεχίζει να αποτελεί μια ανεξάντλητη πηγή έμπνευσης για τους αγωνιζομένους λαούς που παλεύουν για την ανεξαρτησία και κυριαρχία τους, για το δικαίωμα τους να αποφασίζουν οι ίδιοι για τη πορεία ανάπτυξης της χώρας και το μέλλον τους. Συνεπώς η νίκη του Βιετναμέζικου λαού είναι νίκη όλων των αγωνιζόμενων λαών, που πιστεύουν στο δίκαιο και παλεύουν για την ειρήνη, για ένα κόσμο

206

όπου θα επικρατούν οι αρχές του διεθνούς δίκαιου και το σεβασμό του Χάρτη του ΟΗΕ. Εκτιμούμε βαθύτατα τις κατακτήσεις και επιτεύγματα της Κυβέρνησης και του λαού του Βιετνάμ, που ξεπερνώντας την καταστροφή και τα δεινά του πολέμου μπόρεσε να χαράξει καινούργιους δρόμους για την ευημερία και προκοπή του λαού της χώρας. Το παράδειγμα του Βιετνάμ στην αντιμετώπιση της πανδημίας του κορονοϊού αποτελεί ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα αυτής της πορείας. Με την ευκαιρία αυτή διαβεβαιώνουμε την θέληση μας να συσφίξουμε περαιτέρω τις αδελφικές σχέσεις μεταξύ των Κομμάτων μας.

30/04/2020

ΓΙΑ ΤΗΝ ΔΗΜΟΣΙΑ ΥΓΕΙΑ Δηλώσεις Γενικού Γραμματέα της Κ.Ε. του ΑΚΕΛ Άντρου Κυπριανού Τώρα που η κατάσταση σιγά-σιγά μπαίνει σε πορεία εξομάλυνσης θεωρούμε αναγκαίο να διατυπώσουμε κάποιες σκέψεις και απόψεις, αναφορικά με τα θέματα της υγείας και κυρίως της δημόσιας υγείας. Πρώτα από όλα θέλω από μέρους του ΑΚΕΛ να εκφράσω τις ειλικρινείς μας ευχαριστίες στο ιατρικό, νοσηλευτικό και το υπόλοιπο προσωπικό του τομέα υγείας (δημόσιου και ιδιωτικού). Δίχως τις δικές του άοκνες και ανιδιοτελείς προσπάθειες, θέτοντας μάλιστα σε κίνδυνο τη ζωή τους, δεν θα ήταν δυνατό να προστατέψουμε τους συμπατριώτες μας και άλλους πολίτες που είχαν την ατυχία να ασθενήσουν με τον convid-19. Η στάση τους διέψευσε όσους τα προηγούμενα χρόνια τους απαξίωναν και επιχειρούσαν να τους δυσφημίσουν. Η πανδημία του κορονοϊού ανέδειξε τα προβλήματα που συσσωρεύτηκαν στο τομέα της Δημοσίας Υγείας τα τελευταία χρόνια λόγω των πολιτικών της Κυβέρνησης Αναστασιάδη- Συναγερμού. Παρόλες τις προειδοποιήσεις μας δυστυχώς η Κυβέρνηση εφάρμοσε πολιτικές που ακολουθούνται από πλείστες δεξιές Κυβερνήσεις στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Πολιτικές που επιβάλλονται από αποφάσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Η κρίση ανέδειξε πόση σημασία έχει για κάθε κοινωνία ο κεντρικός σχεδιασμός για τα δημόσια αγαθά, τα καθολικά δικαιώματα και πόση αξία έχει αυτά να μπαίνουν πάνω από τα κέρδη. Ενώ τονίζαμε οι πάντες ότι τα δημόσια νοσηλευτήρια πρέπει να αποτελέσουν τη ραχοκοκαλιά του ΓΕΣΥ οι πολιτικές που ακολουθήθηκαν από την Κυβέρνηση Αναστασιάδη - ΔΗΣΥ έφεραν τα αντίθετα αποτελέσματα. Η σοβαρή μείωση των κονδυλίων για το δημόσιο τομέα της υγείας οδήγησαν

207

σε φυγή ιατρικού προσωπικού με αποτέλεσμα να υπάρξει σοβαρή υποστελέχωση των δημόσιων νοσηλευτηρίων. Έχοντας βιώσει την εμπειρία της πανδημίας και τα πολλά προβλήματα που προκλήθηκαν λόγω της υποστελέχωσης των δημόσιων νοσηλευτηρίων αλλά και άλλων αδυναμιών που παρατηρήθηκαν θεωρούμε ότι επιβάλλεται να ληφθούν προληπτικά μέτρα που θα αποτρέπουν επανάληψη παρόμοιων προβλημάτων. Τα μέτρα αυτά πρέπει να αφορούν: •

Την αναβάθμιση των δημόσιων νοσηλευτηρίων

•

Την ταχεία επέκταση κλινών και τη δημιουργία νέων κλινικών εκτάκτου ανάγκης σε κάθε δημόσιο νοσηλευτήριο

•

Την επαρκή χρηματοδότηση τους

•

Την επάρκεια σε εξοπλισμό και αναλώσιμα

•

Την πλήρη στελέχωση στη βάση δομής που θα συμφωνηθεί

•

Τη βελτίωση νοσηλευτήρια

•

Τη διαμόρφωση ελκυστικών πακέτων προσέλκυση ιατρικού προσωπικού

των

εργασιακών

συνθήκων

στα

δημόσια

εργοδότησης

για

Πιο συγκεκριμένα η Πολιτεία πρέπει να μεριμνήσει για:

1. Τη διοχέτευση επαρκών πόρων στον τομέα της υγείας. Η φραστική

στήριξη για την εφαρμογή της Β’ φάσης του ΓΕΣΥ δεν επαρκεί. Η εξαγγελία για στήριξη του τομέα υγείας με 100εκ. ευρώ πρέπει να υλοποιηθεί πλήρως. Με αυτά να ενισχυθεί ο δημόσιος τομέας υγείας και να προετοιμαστεί για αντιμετώπιση τυχόν νέας πανδημίας, αλλά και η Β’ φάση εφαρμογής του ΓΕΣΥ.

2. Ο ΟΚΥΠΥ δυστυχώς δεν κατάφερε να αρθεί στο ύψος των περιστάσεων για την αντιμετώπιση της πανδημίας. Αντιθέτως έδειξε ανεπάρκεια, αυταρχισμό και ολιγωρία με αποτέλεσμα να προκληθούν τεράστια προβλήματα στα δημόσια νοσηλευτήρια. Επιβάλλεται η Κυβέρνηση να ξαναδεί τη στελέχωση του Διοικητικού Συμβουλίου αλλά και την επαρκή στελέχωση του Οργανισμού για να ανταπεξέλθει. Τα κριτήρια και στις δύο περιπτώσεις πρέπει να είναι αξιοκρατικά.

3. Την τάχιστη ολοκλήρωση σφαιρικού σχεδίου δράσης για αντιμετώπιση

της πανδημίας από το σύνολο των παρόχων υγείας με διαβαθμίσεις εμπλοκής γιατρών/νοσηλευτηρίων/λοιπών υπηρεσιών με πρόβλεψη και σχεδιασμό από το καλύτερο μέχρι και το χειρότερο σενάριο. Ολοκλήρωση σχεδιασμών και καταγραφή όλων των διαδικασιών σε εγχειρίδιο αντιμετώπισης αντίστοιχων καταστροφών τόσο σε επίπεδο υπουργείου όσο και σε επίπεδο εκάστου νοσηλευτηρίου.

4. Καταγραφή αναγκών σε αναλώσιμα, εξοπλισμό και προσωπικό για

κάθε πιθανό σενάριο. Αντιμετώπιση επειγόντων περιστατικών/μαζικών

208

καταστροφών

5. Ενίσχυση της λειτουργίας των Τμημάτων Αντιμετώπισης Επειγόντων Περιστατικών, εκπαίδευση και ανάπτυξη του προσωπικού.

6. Αποκλειστική σύνδεση ΤΑΕΠ δημοσίων νοσηλευτηρίων με υπηρεσία ασθενοφόρων.

7. Δημιουργία Μονάδων Εντατικής Θεραπείας σε όλα τα νοσοκομεία και

όχι μόνο στο Γενικό Νοσοκομείο Λευκωσίας. Αύξηση κλινών Μονάδας Εντατικής Θεραπείας και Μονάδα Αυξημένης Φροντίδας (>10% των κλινών στα νοσηλευτήρια προηγμένων χωρών) με ταυτόχρονη πρόσληψη του απαραίτητου ιατρικού/ νοσηλευτικού προσωπικού.

8. Διατήρηση κενών χώρων – κλινών σε ετοιμότητα για μαζικές καταστροφές •

Διεκπεραίωση του στρατιωτικού νοσοκομείου στο υπόγειο του Γενικού Νοσοκομείου Λευκωσίας.

•

Τάχιστη και άμεση ολοκλήρωση των κτιρίων στο νοσοκομείο ψυχικών νοσημάτων της Αθαλάσσας και μετακίνηση της ψυχιατρικής κλινικής στο χώρο αυτό με εκκένωση των κλινών στο Γ.Ν Λευκωσίας

•

Άμεση δημιουργία κέντρου τραύματος επιπέδου Ι

•

Δημιουργία πτέρυγας λοιμωδών νοσημάτων. Στην παρούσα φάση δεδομένης της αριθμητικής δυνατότητας κλινών να προχωρήσουν άμεσα σε χωροταξικό διαχωρισμό των νοσοκομείων σε Άσηπτο Τμήμα και σε Τμήμα Λοιμώξεων

•

Επέκταση ή δημιουργία νέων δημόσιων νοσηλευτηρίων

•

Αξιοποίηση του στρατιωτικού νοσοκομείου στο BMH

•

Αξιοποίηση ιδιωτικών νοσηλευτηρίων και δομών (επίταξη)

9. Προώθηση της συνεργασίας του δημόσιου, του ιδιωτικού τομέα και των

προσωπικών γιατρών. Η Κυβέρνηση οφείλει με σχεδιασμένο τρόπο, να εξασφαλίσει τη στήριξη του ιδιωτικού τομέα και των προσωπικών γιατρών του ΓΕΣΥ. Επίσης να διασφαλίσει για όλους όλα τα απαραίτητα εφόδια για να ανταποκριθούν στο τεράστιο καθήκον που αναλαμβάνουν.

10. Την εθελοντική ένταξη όλων των ιατρών και νοσηλευτών στο δίκτυο για αντιμετώπιση τυχόν πανδημιών, συνεισφέροντας αναλόγως με την ειδικότητα τους όπου κριθεί αναγκαίο, είτε στελεχώνοντας τα κέντρα δημόσιας υγείας, είτε ΜΕΘ ιδιωτικού τομέα σε περίπτωση που κριθεί αναγκαίο.

11. Τη δημιουργία κέντρου αποκατάστασης με επαρκή αριθμό κλινών

ώστε να μπορούν να παραπέμπονται αυθημερόν τα εξιτήρια των νοσοκομείων.

209

12. Δημιουργία Εργαστήριου Δημόσιας Υγείας και Λοιμωδών Νοσημάτων 13. Την εξασφάλιση από την Κυβέρνηση ότι στους χώρους καραντίνας και

φιλοξενίας των επαγγελματιών υγείας επικρατούν οι δέουσες συνθήκες στελέχωσης, υγιεινής και τροφοδοσίας.

14. Τη συνεχή επιτήρηση για αυστηρή εφαρμογή εγκυκλίων σχετικά με την απαγόρευση εισόδου σε συνοδούς-επισκεπτήριο.

15. Προφύλαξη των επαγγελματιών υγείας που ανήκουν σε ευπαθείς ομάδες.

Θα πρέπει να απαλλάσσονται καθηκόντων με πλήρεις απολαβές αφού προβλέπεται ότι Θα χρειαστούν ως εφεδρεία στην πορεία. Χρειάζεται εξαιρετική διαχείριση του προσωπικού. Πρόνοιες πρέπει να υπάρχουν και για όσους έχουν παιδιά και μένουν στο σπίτι, αυτούς που θα μπουν καραντίνα ή θα νοσήσουν και θα απέχουν από την εργασία.

16. Την οργάνωση ισχυρού δικτύου αγορών και προμηθειών που θα μπορεί με την απαραίτητη μηχανογράφηση να προχωρήσει στην ορθή πρόβλεψη αναγκών, την έγκαιρη παραγγελία και τροφοδοσία των ιατρικών δομών με στόχο την προστασία του προσωπικού.

17. Διαχείριση και αξιοποίηση όλου του προσωπικού σε άλλες θέσεις αναλόγως των αναγκών. Αξιοποίηση όλης της ιατρικής κοινότητας.

18. Καθορισμός νοσοκομείου αναφοράς για αποκλειστική νοσηλεία των

επιβεβαιωμένων κρουσμάτων είναι αναγκαίος αφού εξασφαλιστεί όμως ότι θα υπάρχουν όλα τα διαθέσιμα μέσα και πόροι τόσο για την αντιμετώπιση της πανδημίας όσο και για την εξυπηρέτηση όλων των θεμάτων υγείας των πολιτών της επαρχίας

19. Την διαχείριση της έννοιας της επίταξης ιδιωτικών νοσηλευτηρίων ή

προσωπικών γιατρών ως εργαλείο συνεργασίας και σωστής οργάνωσης με απώτερο σκοπό την επίτευξη μέγιστου οφέλους για την κοινωνία.

20. Συλλογικότητα στη λήψη αποφάσεων. Μονομερείς αποφάσεις από

το Υπουργείο Υγείας δεν έχουν θέση. Θα πρέπει να γίνει κανόνας η άντληση εμπειρογνωμοσύνης από τους επαγγελματίες Υγείας με σκοπό την εφαρμογή μέτρων προσαρμοσμένα στα Κυπριακά δεδομένα.

Μοναδική μας έγνοια είναι η υγεία των πολιτών. Η παρούσα τραγική κατάσταση υπενθυμίζει ότι η κοινωνία μας πρέπει να είναι κοινωνία αλληλεγγύης. Ενισχύει την πάγια θέση του ΑΚΕΛ ότι η υγεία δεν μπορεί και δεν πρέπει να είναι εμπόρευμα. Η υγεία και το δικαίωμα στη ζωή είναι αδιαπραγμάτευτα και για αυτά θα συνεχίσουμε να παλεύουμε. 08/05/2020

210

ΓΙΑ ΤΗΝ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΤΩΝ ΔΥΟ ΚΟΙΝΟΤΗΤΩΝ ΓΙΑ ΖΗΤΗΜΑΤΑ ΠΑΝΔΗΜΙΑΣ Κοινή Δήλωση ΑΚΕΛ και Ρεπουμπλικανικού Τουρκικού Κόμματος (CTP) Συνεργασία και Αλληλεγγύη για την Υγεία Στο πλαίσιο των τρεχουσών εξελίξεων σχετικά με την πανδημία του κορονοϊού τα κόμματα ΑΚΕΛ και Ρεπουμπλικανικό Τουρκικό Κόμμα καλούν Ελληνοκυπρίους και Τουρκοκυπρίους να ενδυναμώσουν την κοινή συνεργασία και αλληλεγγύη που υπάρχει μεταξύ τους σε όλα τα επίπεδα για την αντιμετώπιση των προβλημάτων που προκύπτουν. Καταρχάς, εκφράζουμε την αλληλεγγύη μας με τους εργαζόμενους στον τομέα της υγείας, απ’ άκρη σε άκρη της Κύπρου, που δίνουν δύσκολη μάχη για αντιμετώπιση της πανδημίας. Την ίδια στιγμή χαιρετίζουμε την υπομονή και υπεύθυνη στάση όλων των Κυπρίων ως προς την τήρηση των περιοριστικών μέτρων που απαιτούνται να ακολουθηθούν για την αποτελεσματική αντιμετώπιση της πανδημίας. Αποτελεί γεγονός ότι καθημερινά βρισκόμαστε αντιμέτωποι με σωρεία ζητημάτων που σχετίζονται με τα τρέχοντα περιοριστικά μέτρα και στις δύο κοινότητες. Χαιρετίζουμε τις όποιες προσπάθειες να επιλυθούν αυτά τα ζητήματα και ιδιαίτερα το έργο της Δικοινοτικής Τεχνικής Επιτροπής για την Υγεία. Περαιτέρω, θεωρούμε ότι αυτή η συνεργασία πρέπει να ενισχυθεί και να αναπτυχθούν μακροχρόνιοί και σταθεροί μηχανισμοί συνεργασίας κυρίως σε ζητήματα που αφορούν την υγεία των κατοίκων του νησιού. Πιστεύουμε ότι πρέπει να εξεταστεί εκτενώς και η κοινή αντιμετώπιση ζητημάτων που αφορούν και τις δύο κοινότητες την επόμενη περίοδο, κατά την οποία θα αίρονται τα περιοριστικά μέτρα. Αυτά είναι ζητήματα εργασίας, μετακίνησης ένθεν κι ένθεν της πράσινης γραμμής, υγειονομικοί έλεγχοι καθώς και ανταλλαγή ιατρικών πληροφοριών, φαρμάκων και υγειονομικού εξοπλισμού. Ενόσω παραμένουν κλειστά τα οδοφράγματα, είναι αναγκαίο να βρεθεί μια άμεση λύση για να μπορέσουν να πάνε πίσω στις δουλειές και στα σχολεία τους στο νότιο μέρος του νησιού οι Τ/κ εργαζόμενοι και μαθητές. Τα δύο κόμματα πιστεύουμε ότι μόλις οι συνθήκες το επιτρέψουν, πρέπει να ανοίξουν όλα τα σημεία διέλευσης και να επιτραπεί η διακίνηση και από τις δύο πλευρές. Βεβαίως, για να αρχίσει η διέλευση θα πρέπει να διασφαλιστεί ο έλεγχος για τη μη μετάδοση του κορονοϊού οπόταν θα πρέπει να γίνουν σε πρώτη φάση και οι αναγκαίοι υγειονομικοί έλεγχοι. Τα κόμματα μας δεσμεύονται να εργαστούν για την επεξεργασία πιο συγκεκριμένων προτάσεων για τα πιο πάνω θέματα μέσα στην επόμενη περίοδο. Η μοίρα όλων των Κυπρίων είναι κοινή. Η μόνη οδός επίλυσης των προβλημάτων είναι η συνεργασία και η αλληλεγγύη. Με αυτό τον τρόπο βάζουμε τα αναγκαία θεμέλια για το μέλλον μιας ενωμένης ομοσπονδιακής Κύπρου. 11/05/2020

211

ΓΙΑ ΤΟ ΝΟΜΟΣΧΕΔΙΟ ΓΙΑ ΤΙΣ ΚΡΑΤΙΚΕΣ ΕΝΙΣΧΥΣΕΙΣ Δηλώσεις Γενικού Γραμματέα της Κ.Ε. του ΑΚΕΛ Άντρου Κυπριανού Στη σημερινή σύσκεψη των αρχηγών πολιτικών κομμάτων στο Προεδρικό ακούσαμε, με πολλή προσοχή, τις θέσεις του Προέδρου της Δημοκρατίας και του Υπουργού Οικονομικών, αναφορικά με τις θέσεις της Κυβέρνησης για τα νομοσχέδια τα οποία συζητιούνται στη Βουλή των Αντιπροσώπων και ιδιαίτερα σε ό,τι αφορά το θέμα των κρατικών εγγυήσεων. Από την αρχή ξεκαθαρίζω ότι αυτή η συζήτηση δεν γίνεται μόνο στην Κύπρο. Διεξάγεται σε πανευρωπαϊκό επίπεδο και υπάρχουν δύο διαφορετικές φιλοσοφίες. Από τη μια πλευρά, η φιλοσοφία εκείνη, η οποία λέει ότι θα πρέπει να προχωρήσουμε με τις κρατικές εγγυήσεις. Φιλοσοφία, την οποία ασπάζονται οι δεξιές κυβερνήσεις στην ΕΕ και την ασπάζεται και η κυβέρνηση του Νίκου Αναστασιάδη στην Κύπρο. Και η φιλοσοφία, την οποία ασπάζονται διάφορες κυβερνήσεις σε σημαντικές χώρες-μέλη της ΕΕ, η οποία λέει ότι θα πρέπει οι επιχειρήσεις – και ειδικότερα οι μικρομεσαίες - να στηριχθούν από το κράτος. Και σίγουρα ένα μέρος από αυτές ενδεχομένως με κρατικές εγγυήσεις μέσω των τραπεζών. Το ΑΚΕΛ από την έναρξη αυτή της συζήτησης είχε ξεκαθαρίσει τη θέση του. Τονίζαμε ότι το κράτος θα έπρεπε να στηρίξει με επιδότηση τις πολύ μικρές επιχειρήσεις, για να μπορέσουν να ανταπεξέλθουν των προβλημάτων, τα οποία αντιμετωπίζουν. Λέγαμε ότι οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις θα έπρεπε να δανειοδοτηθούν με συγκεκριμένα κριτήρια από την Κυβέρνηση, μέσω ενός οργανισμού. Θα μπορούσε αυτό το ρόλο να διαδραματίσει ο Οργανισμός Χρηματοδοτήσεως Στέγης, με την προϋπόθεση ότι θα ενισχυόταν για να μπορέσει να ανταποκριθεί σε αυτά του τα καθήκοντα. Τονίζαμε επίσης, ότι σε ό,τι αφορά τις μεγάλες επιχειρήσεις θα μπορούσαν να δανειοδοτηθούν από τις τράπεζες με κρατικές εγγυήσεις, οι οποίες θα δίνονταν από το κράτος. Παρόλο που έγιναν μερικές συνεδριάσεις της Επιτροπής Οικονομικών δεν έγινε κατορθωτό να υπάρξει κατάληξη. Καταλαβαίνουμε ότι έχουμε φτάσει σε ένα σημείο όπου η Κυβέρνηση λέει ότι αυτό έχω να προτείνω, δεν πρόκειται να το διαφοροποιήσω καθόλου. Σε ό,τι μας αφορά θα πάρουμε τις αποφάσεις με βάση το περιεχόμενο του νομοσχεδίου όπως θα διαμορφωθεί, όταν θα το έχουμε ενώπιον μας, στα συλλογικά σώματα του κόμματος. Θέλω όμως να ξεκαθαρίσω κάποια πράματα, για οποία γίνονται δημόσια τοποθετήσεις, οι οποίες δεν έχουν σχέση με την πραγματικότητα. Πρώτον, σε ό,τι μας αφορά δεν έγινε καμιά διμερής διαβούλευση μετά τις 23 Απριλίου, όταν έγινε η σύσκεψη στο Προεδρικό, μέχρι τις 8 του Μάη, όταν κατατέθηκε το σχετικό νομοσχέδιο στη Βουλή των Αντιπροσώπων. Είναι προφανές ότι η κυβέρνηση δεν επεδίωξε τη συναίνεση αλλά τη διαμόρφωση κοινοβουλευτικής πλειοψηφίας. Απορρίπτουμε κατηγορηματικά την καταγγελία ότι τα κόμματα, τα οποία συμμετέχουν στην Βουλή, τάχα καθυστερούμε τη συζήτηση και την

212

τοποθέτηση πάνω στο συγκεκριμένο νομοσχέδιο. Η Κυβέρνηση είχε καταθέσει το νομοσχέδιο μέσα στο Μάρτη. Το απέσυρε στις 31 του Μάρτη. Η Κυβέρνηση διαθέτει ένα τεράστιο μηχανισμό και επανήλθε για να καταθέσει την πρόταση της στην Βουλή των Αντιπροσώπων στις 8 του Μάη. Δηλαδή, σχεδόν 40 μέρες μετά που απέσυρε το νομοσχέδιο. Μια Βουλή, που σέβεται τον εαυτό της πρέπει να μελετήσει το νομοσχέδιο, να διαμορφώσει τις απόψεις της, να το συζητήσουμε στα πολιτικά κόμματα και τότε, να συζητήσουμε και να τοποθετηθούμε επί αυτού. Δεν νοείται η Κυβέρνηση, που έχει ένα τεράστιο μηχανισμό, να ζητά 40 μέρες χρόνο για να το ετοιμάσει, αλλά εμείς να πρέπει να τοποθετηθούμε εδώ και τώρα. Το τελευταίο, το οποίο θέλω να πω είναι ότι απαιτήσαμε από την Κυβέρνηση να μας δώσει τα στοιχεία για τις χρηματοδοτικές ανάγκες του κράτους. Τα στοιχεία, τα οποία κατατέθηκαν στην Επιτροπή Οικονομικών και στη σύσκεψη των αρχηγών των πολιτικών κομμάτων, τα έχουμε αμφισβητήσει, δίχως να πάρουμε πειστικές απαντήσεις. Θέλουμε λοιπόν, έστω και την ύστατη, η Κυβέρνηση να μας δώσει γραπτώς τις χρηματοδοτικές ανάγκες του κράτους. Τέλος, να πω ότι θέση μας είναι ότι η απευθείας στήριξη από το κράτος προς τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις πρέπει να αποσυνδεθεί από το νομοσχέδιο για τις κρατικές εγγυήσεις. Είναι δύο διαφορετικά ζητήματα και θα πρέπει να δοθεί η ευχέρεια στα πολιτικά κόμματα να τοποθετηθούν για αυτά τα δύο διαφορετικά νομοσχέδια χωριστά. 18/05/2020

ΓΙΑ ΤΗΝ ΣΤΗΡΙΞΗ ΤΟΥ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ Δηλώσεις Γενικού Γραμματέα της Κ.Ε. του ΑΚΕΛ Άντρου Κυπριανού για τα μέτρα στήριξης που εισηγείται το ΑΚΕΛ O τουρισμός στην οικονομία της χώρα μας, αγγίζει το 15% του ΑΕΠ. Η κρίση που προκάλεσε η πανδημία τον έχει πλήξει σε τεράστιο βαθμό. Χρειάζεται να μελετηθούν μέτρα στήριξης του για αντιμετώπιση της κρίσης και γρήγορης επανάκαμψης του τομέα. Στην προσπάθεια μας να συμβάλουμε με προτάσεις προς αυτή την κατεύθυνση, μελετήσαμε ως ΑΚΕΛ δέσμη εισηγήσεων την οποία θα αποστείλουμε στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας. Εκπονήσαμε τις εισηγήσεις μας λαμβάνοντας υπόψη ένα βασικό παράγοντα. Ότι είναι αντικειμενικά αδύνατο εξαιτίας της αβεβαιότητας που υπάρχει να μιλήσουμε για την επικείμενη καλοκαιρινή περίοδο και τον τουρισμό από το εξωτερικό. Γι’ αυτό επικεντρωθήκαμε σε εισηγήσεις για ανάκαμψη του μετά την καλοκαιρινή περίοδο, ελπίζοντας ότι τότε οι συνθήκες θα είναι καλύτερες. Ως εκ τούτου, στοχεύσαμε οι εισηγήσεις μας για την παρούσα περίοδο να επικεντρωθούν στον επανασχεδιασμό της τουριστικής πολιτικής της Κύπρου, στην ανάπτυξη του εσωτερικού τουρισμού με στόχο

213

την επιβίωση και τη λειτουργία όσο το δυνατό περισσότερων τουριστικών επιχειρήσεων, τη διαφύλαξη των θέσεων εργασίας αλλά και την ετοιμότητα τους να φιλοξενήσουν τουρίστες «της τελευταίας στιγμής». Θα αναφέρω τις κύριες προτάσεις μας. Το πλήρες κείμενο των προτάσεων μας το αποστείλαμε στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, στον Υφυπουργό Τουρισμού ενώ θα το δώσουμε και στη δημοσιότητα. Ανάμεσα σε άλλα εισηγούμαστε:

Εκπόνηση έκτακτου σχεδίου αντιμετώπισης της κρίσης με κύριους άξονες του Σχεδίου την Ασφάλεια και την Υγεία. Η χώρα μας να πρέπει να ετοιμαστεί για να ικανοποιήσει τις νέες, υψηλές απαιτήσεις για τις συνθήκες υγιεινής μέσω της ενίσχυσης των δημόσιων υποδομών υγείας για πολίτες και επισκέπτες, την έκδοση ενός πιστοποιητικού σχετικά με τον Covid-19 κατά την είσοδο και έξοδο από την χώρα, την εκπόνηση μιας ολιστικής υγειονομικής και λειτουργικής προσέγγισης με θέσπιση κανόνων/προτύπων όχι μόνο για τουριστικούς χώρους αλλά και υπηρεσίες που σχετίζονται με τουρισμό (αεροδρόμια, συγκοινωνίες, μουσεία, εμπορικά κέντρα, αθλητικοί χώροι, υπηρεσίες Δήμων/Δημοσίου, κοινοί χώροι που συνωστίζεται κόσμος).

Το κράτος χρειάζεται να δώσει κίνητρα σε αυτούς που θα προχωρήσουν σε αυτές τις αναπροσαρμογές στα κτήρια, στις διαδικασίες, στον εξοπλισμό και στο προσωπικό τους για να συμβαδίσουν με τις νέες ανάγκες και πρότυπα για τις συνθήκες υγιεινής. Είναι αναγκαίο να επιδιωχθεί συντονισμένα και η εξασφάλιση Ευρωπαϊκών κονδυλίων μέσω διαρθρωτικών ή/και άλλων ταμείων για επιχορήγηση τουριστικών μονάδων. - Πολιτική Προώθησης της Κύπρου ως «Ασφαλής Υγειονομικά Προορισμός». Ταυτόχρονα με τα πιο πάνω μέτρα να προετοιμαστεί μια διαφορετική, επιθετική διαφημιστική εκστρατεία στο σωστό χρόνο, η οποία θα εστιάζει, στο θέμα της υγείας και ασφάλειας των επισκεπτών στον τόπο μας προβάλλοντας τον ως ασφαλή υγειονομικά προορισμό σε μεγάλα ενημερωτικά δίκτυα του εξωτερικού. Η εκστρατεία αυτή θα πρέπει να επεκταθεί και στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης με στόχο να προσελκύονται και τουρίστες που επιλέγουν μόνοι τους προορισμό, ώστε σταδιακά να επέλθει όσο το δυνατό απεξάρτηση από τους οργανωτές ταξιδιών αλλά και από τις 2-3 χώρες προέλευσης από τις οποίες σήμερα εξαρτώνται οι αφίξεις. - Πολιτική Αντιμετώπισης της Εποχικότητας: Ειδικότερα φέτος λόγω της πανδημίας είναι επιτακτική η ανάγκη για επιμήκυνση της τουριστικής περιόδου στοχεύοντας στους Φθινοπωρινούς μήνες και τους μήνες του Χειμώνα και Άνοιξης του 2021 για ευνόητους λόγους. Σε αυτή τη συγκυρία χρειάζεται επικέντρωση και επένδυση σε συγκεκριμένες δράσεις και τομείς όπως κίνητρα για ανάπτυξη του εξειδικευμένου και του εναλλακτικού τουρισμού και κίνητρα για ανάπτυξη του τουρισμού υπαίθρου. Με εκπόνηση τολμηρών προγραμμάτων που θα έχουν ευεργετικά

214

αποτελέσματα στη τόνωση της τουριστικής και επαγγελματικής ζωής στην ύπαιθρο. Είναι απαραίτητη η κρατική στήριξη για την προώθηση αυτών των σχεδίων. Για να ολοκληρωθεί η δέσμη πολιτικών και δράσεων που χρειάζεται να εφαρμοστεί αυτό το διάστημα ώστε να δημιουργηθούν οι κατάλληλες συνθήκες για προσέλκυση τουριστών μετά τη καλοκαιρινή περίοδο, πρέπει αυτές να συνοδευτούν από ορισμένες παράλληλες δράσεις, όπως η απλοποίηση-επιτάχυνση διαδικασίας έκδοση βίζας για επισκέπτες τρίτων χωρών και η δημιουργία Μόνιμου Μηχανισμού Διαχείρισης Κρίσεων για τον Τουρισμό. Σε ότι αφορά την ενίσχυση του εγχώριου τουρισμού, χρειάζεται να γίνει σωστός και έγκαιρος σχεδιασμός και να δοθούν γενναιόδωρα και στοχευμένα κίνητρα από το κράτος. Καταρχάς απαραίτητη προϋπόθεση είναι η ενίσχυση της αγοραστικής δύναμης των νοικοκυριών και η μείωση στις τιμές των πακέτων διαμονής και παρεχόμενων υπηρεσιών για να είναι προσβάσιμα στην πλειοψηφία του κόσμου. Προς αυτή την κατεύθυνση χρειάζεται να δοθούν κίνητρα και για τον κοινωνικό τουρισμό. Ο κοινωνικός τουρισμός έχει πολλά να προσφέρει και ήταν πάντα στις εισηγήσεις μας. Μελετήσαμε τον τρόπο με τον οποίο εφαρμόστηκε επί διακυβέρνησης Χριστόφια και εκτιμούμε ότι στην ίδια λογική είναι προσφορότερο να λειτουργήσει και σήμερα. Θα αποδώσει διότι βασίζεται στη λογική της επιχορήγησης του ιδίου του δικαιούχου με ένα ποσό όποτε και όπου το χρησιμοποιήσει. Ως κριτήριο θα μπορούσε να τεθεί ένα γενικό εισοδηματικό όριο και όσοι λαμβάνουν εισοδήματα, κάτω από αυτό να θεωρούνται δικαιούχοι. Από αυτό μπορεί να επωφεληθούν και κατηγορίες εργαζομένων που έχουν σηκώσει το μεγαλύτερο βάρος της κρίσης και είναι χαμηλόμισθοι. Εκτός από ξενοδοχεία στο σχέδιο αυτό μπορούν να περιληφθούν και μονάδες που πληρούν ορισμένα κριτήρια για τουρισμό αναψυχής στην ύπαιθρο ώστε να στηριχτεί έμπρακτα και αυτή η πτυχή. Πρόκειται για ένα σημαντικό σχέδιο που συνεπάγεται και σημαντική δαπάνη. Όμως καλούμε την Κυβέρνηση να το μελετήσει με ανοιχτό μυαλό, αναλογιζόμενη τα οφέλη που θα προκύψουν για όλους. Τελευταίο, αλλά όχι έσχατο, είναι για εμάς αυτονόητο ότι όσον αφορά διάφορες κρατικές επιχορηγήσεις ή κίνητρα που θα δοθούν άμεσα ή έμμεσα, επιβάλλεται να θεσπιστεί γενικός κανόνας ότι η στήριξη των επιχειρήσεων τουριστικού τομέα μέσω των κρατικών κινήτρων/επιχορηγήσεων θα συνδυαστεί απαραίτητα με το κριτήριο μη απολύσεων προσωπικού αλλά και εφαρμογής της Συλλογικής Σύμβασης στο κλάδο.

19/05/202

215

ΓΙΑ ΤΗΝ ΣΤΗΡΙΞΗ ΜΙΚΡΟΜΕΣΑΙΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ Δηλώσεις Γενικού Γραμματέα της Κ.Ε. του ΑΚΕΛ Άντρου Κυπριανού Θέλω να εκφράσω ειλικρινά τη λύπη μου γιατί η κυβέρνηση έχει χάσει την ψυχραιμία της και επιτίθεται στα κόμματα της αντιπολίτευσης με τρόπο, κατά την άποψη μου, προκλητικό, αποδίδοντας μάλιστα υστερόβουλες σκέψεις. Θέλω να τους υπενθυμίσω τι έλεγαν όταν ήταν στην αντιπολίτευση, κάτι που θα πρέπει να το σέβονται δύο φορές σήμερα, που βρίσκονται στην εξουσία. Έλεγαν λοιπόν: «ο κ. Δημήτρης Χριστόφιας, πρώην ΓΓ του ΑΚΕΛ, πρέπει να κατανοήσει ότι σε ένα δημοκρατικό πολίτευμα, σε μια χώρα που βρίσκεται εντός της ΕΕ, δεν μπορεί να λειτουργεί όπως η Κεντρική Επιτροπή του ΑΚΕΛ, όπου αποφασίζει η Γραμματεία και προσυπογράφει και χειροκροτεί η Κεντρική Επιτροπή του ΑΚΕΛ. Ο ναός της Δημοκρατίας, ο θεσμός της Βουλής έχει κάθε δικαίωμα και υποχρέωση να εξασκεί τον κοινοβουλευτικό έλεγχο κι έχει και το δικαίωμα και να εγκρίνει και να απορρίπτει αλλά και να τροποποιεί». Αυτή την άποψη λοιπόν, που διατύπωναν όταν ήταν στην αντιπολίτευση, είναι υποχρέωση τους –επαναλαμβάνω- να τη σέβονται διπλά σήμερα, που βρίσκονται στην εξουσία. Βέβαια, θέλω να υπενθυμίσω ότι ο ΔΗΣΥ ουδέποτε τα όσα έλεγε όταν ήταν στην αντιπολίτευση εφάρμοζε όταν ήταν στην εξουσία. Σε ό,τι αφορά τη διαδικασία, θέλω να πω κάποια απλά πράγματα. Δεν διαβουλεύτηκαν με τα πολιτικά κόμματα όλα. Εκείνο το οποίο τους καθοδήγησε ήταν η ανάγκη τους να διαμορφώσουν κοινοβουλευτική πλειοψηφία. Σε ό,τι μας αφορά, μάς αγνόησαν εντελώς. Από τις 23 του Απρίλη που έγινε η σύσκεψη στο Προεδρικό και είπαν ότι θα διαβουλευτούν με τα κοινοβουλευτικά κόμματα σε μια προσπάθεια αν βρουν συναίνεση, εμάς δεν μας προσέγγισαν. Μέχρι τις 8 του Μάη, που κατέθεσαν το σχετικό νομοσχέδιο στη Βουλή. Το δεύτερο, η καθυστέρηση οφείλεται σε εκείνους. 40 ολόκληρες μέρες τούς πήρε -όταν απέσυραν για πρώτη φορά το νομοσχέδιο- με τον τεράστιο μηχανισμό που διαθέτουν στο Υπουργείο Οικονομικών, να ετοιμάσουν την πρόταση τους. Και ακόμα μέχρι την τελευταία στιγμή, σε ό,τι αφορά τον τουρισμό και το θέμα των ενοικίων δεν είχαν καταθέσει πρόταση. Την κατέθεσαν μετά τις 8 του Μάη. Ήθελαν από τη Βουλή, δίχως να δει, να εγκρίνει. Αυτό το πράγμα είναι απαράδεκτο για την ομαλή λειτουργία των δημοκρατικών θεσμών στον τόπο μας. Τώρα, σε ό,τι αφορά την ουσία. Να πω ότι δεν είναι μόνο στην Κύπρο, που διεξάγεται αυτή η συζήτηση την οποία εμείς επιδιώξαμε τουλάχιστον να έχουμε στην Κύπρο. Είναι σε όλη την Ευρωπαϊκή Ένωση. Είναι πολλά τα δεξιά πολιτικά κόμματα που κυβερνούν χώρες-μέλη της ΕΕ που υιοθετούν βασικές αρχές της φιλοσοφίας, τις οποίες εμείς από τα μέσα του Μάρτη είχαμε καταθέσει στην κυβέρνηση με γραπτή μας πρόταση. Τι έλεγε η πρόταση μας; Πολύ απλή. Ότι θα έπρεπε να στηριχθούν οι μικρές επιχειρήσεις με ένα κονδύλι το οποίο θα ανερχόταν κάπου μεταξύ των €200-300εκ. Για τις άλλες μικρομεσαίες επιχειρήσεις, τις πιο μεγάλες, εκείνο το οποίο λέγαμε είναι ότι η κυβέρνηση θα έπρεπε να αναλάβει την ευθύνη να τις δανειοδοτήσει -όχι

216

να τους δώσει χαριστικά λεφτά, όπως προσπαθεί να υπαινιχθεί σήμερα η κυβέρνηση- με χαμηλά επιτόκια για να εξασφαλίσουν τρόπο λειτουργίας, γιατί δεν είχαν τη δυνατότητα να δανειοδοτηθούν από τράπεζες. Και λέγαμε, αν το κράτος αναλάβει την ευθύνη του και στηρίξει τη ραχοκοκαλιά της κυπριακής οικονομίας, τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις που αποτελούν το 96% της κυπριακής οικονομίας, τότε -γιατί όχι- οι μεγάλες επιχειρήσεις να δανειοδοτηθούν με κρατικές εγγυήσεις προς τις τράπεζες. Αυτή ήταν η πρόταση που καταθέσαμε. Αυτή είναι η άποψη που, επαναλαμβάνω, υποστηρίζεται από δεξιές κυβερνήσεις στην ΕΕ. Διερωτόμαστε λοιπόν, γιατί η κυβέρνηση ενοχλήθηκε από αυτή την άποψη την οποία είχαμε διατυπώσει. Μας λένε ότι είναι με λεφτά τρίτων που θέλαμε να γίνουν αυτές οι ενέργειες. Μα η Κυβέρνηση είχε συμπεριλάβει στο πρώτο νομοσχέδιο ένα ποσό ύψους €250εκ. για την επιδότηση των επιτοκίων. Αυτό δεν το έβαλε στο συγκεκριμένο νομοσχέδιο. Επίσης, είχε υπολογίσει ότι θα δαπανούσε 1,32δις γιατί θα ήμαστε σε lockdown μέχρι τις 12 του Ιούνη. Επιχειρήσεις ξεκίνησαν να λειτουργούν από τις 4 του Μάη. Άλλες θα ξεκινήσουν να λειτουργούν από τις 21 του Μάη. Θα εξοικονομηθούν μεγάλα κονδύλια από το 1,32 δις. Εκείνα λοιπόν τα λεφτά, τα οποία το κράτος υπολόγισε να διαθέσει για τη στήριξη της οικονομίας αρκούσαν για να εφαρμοστεί η πρόταση, την οποία εμείς προτείναμε. Τέλος, θέλω να καταλήξω λέγοντας ότι ακόμα και να υιοθετείτο η πρόταση της Κυβέρνησης όπως την κατέθεσε από τη Βουλή των Αντιπροσώπων, δεν έχουμε καμία απολύτως αμφιβολία ότι δεν θα μπορούσε να στηρίξει την οικονομία γιατί δεν θα μπορούσε να εφαρμοστεί στην πράξη. 20/05/2020

ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΥΤΑΡΧΙΚΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΥΠΟΥΡΓΟΥ ΕΣΩΤΕΡΙΚΩΝ Δηλώσεις Γενικού Γραμματέα της Κ.Ε. του ΑΚΕΛ Άντρου Κυπριανού Με λύπη παρατηρούμε ότι το Υπουργείο Εσωτερικών και ο ίδιος ο Υπουργός, δυστυχώς λειτουργούν με τρόπο που αντί να επιλύουν, πολλαπλασιάζουν τα προβλήματα, που καλούνται να χειριστούν με επικίνδυνες προεκτάσεις για την κοινωνία. Όταν ο κ. Νουρής είχε δηλώσει ότι η Αστυνομία θα μπορούσε να μπαίνει σε σπίτια για να ελέγξει αν τηρούνται τα διατάγματα, που αποφασίστηκαν για αντιμετώπιση της πανδημίας, θεωρήσαμε ότι αιφνιδιάστηκε από την ερώτηση γι’ αυτό και έδωσε αυτή την απάντηση. Δυστυχώς, με αλλεπάλληλες δηλώσεις, που ακολούθησαν, φαίνεται ότι είναι θέμα προσέγγισης, θέμα αντίληψης. Της αντίληψης «αποφασίζουμε και διατάσσουμε». Αποφασίστηκε να κηρυχτεί το Κέντρο Υποδοχής της Πουρνάρας «μολυσμένη περιοχή» και να παραμείνει κλειστό. Όμως το Υπουργείο Εσωτερικών και

217

ο Υπουργός ουδέποτε απάντησαν τα αυτονόητα ερωτήματα τα οποία είχαμε υποβάλει:

Πότε προέκυψαν τα κρούσματα;

Είχαν προκύψει και προηγουμένως κρούσματα ψώρας και αν ναι, γιατί τότε δεν ενεργοποιήθηκε ο Περί Λοιμοκαθάρσεως Νόμος;

Ισχύουν οι πληροφορίες που αναφέρουν ότι δεν πρόκειται για 30 άτομα αλλά για 4 τα οποία αποθεραπεύτηκαν;

Ενημερώθηκε η διευθύντρια των Ιατρικών Υπηρεσιών για την πρόθεση και τελικά απόφαση να κηρυχτεί η Πουρνάρα μολυσματική περιοχή; Και θα επέτρεπαν να υπάρχουν τέτοιες συνθήκες διαβίωσης αν ζούσαν εκεί Κύπριοι πολίτες;

Η Κυβέρνηση Αναστασιάδη- ΔΗΣΥ και κατ’ επέκταση οι Υπουργοί της δημιουργούν την εντύπωση ότι αποφάσισε να ξεφύγει από την πίεση, που δημιούργησαν τα σκάνδαλα, που την αφορούν, αλλά και τους λανθασμένους χειρισμούς που έγιναν σε διάφορους τομείς με τη λήξη της πανδημίας, όπως στην Παιδεία για παράδειγμα, με το να χρησιμοποιεί με ακραίο τρόπο το προσφυγικό και μεταναστευτικό. Εμείς τους καλούμε να είναι ιδιαίτερα προσεκτικοί. Δημιουργούν επικίνδυνο προηγούμενο για τη Δημοκρατία, όταν χαρακτηρίζουν «αναρχία» μια οποιαδήποτε εκδήλωση διαμαρτυρίας. Την ίδια στιγμή πρέπει να συνειδητοποιήσουν την τεράστια ζημιά που προκαλούν σε ολόκληρη την κοινωνία με αυταρχικές συμπεριφορές, που προάγουν το ρατσισμό αλλά βλάπτουν και την εικόνα της Κύπρου διεθνώς. Ο Υπουργός πρέπει να προβληματιστεί για το ποια είναι η εικόνα που δίνεται για την Κύπρο στο εξωτερικό, όταν ο ίδιος λέει ότι η Κυπριακή Δημοκρατία κρατά εδώ και ένα χρόνο 17 ανθρώπους σε ένα χώρο με πολλούς άλλους και να ισχυρίζονται ότι αυτοί εμπλέκονται με τον Isis. Πρέπει να μας απαντήσει ο Υπουργός. Αν αυτοί οι άνθρωποι είναι τρομοκράτες γιατί βρίσκονται ακόμα στην Κύπρο; Γιατί βρίσκονται μαζί με εκατοντάδες άλλους ανθρώπους στο ίδιο κέντρο; Αληθεύει ότι πρόσφατα για τον ένα από αυτούς αποφασίστηκε από το Ανώτατο να αφεθεί ελεύθερος αλλά και ότι ο ίδιος και άλλοι θα προσφύγουν στο ΕΔΑΔ; Ο κ. Νουρής, η Κυβέρνηση και ο ΔΗΣΥ πρέπει να αναλογιστούν τι μήνυμα δίνουν με τέτοιους χειρισμούς και τέτοιες δηλώσεις στο εξωτερικό για τη χώρα μας, αναφορικά με το σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Πρέπει να προβληματιστούν τι αντίκτυπο έχουν όλα αυτά στην κοινωνία, στην οικονομία αλλά ιδιαίτερα στον τουρισμό, σε μια περίοδο που καταβάλλεται έντονη προσπάθεια να προσεγγίσουμε τουρίστες. Εάν οι τουρίστες ξέρουν ότι υπάρχουν εδώ στην Κύπρο 17 τρομοκράτες για ποιο λόγο να μας επιλέξουν ως προορισμό;

27/05/2020

218

ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΜΕΡΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ Δημοσιογραφική Διάσκεψη του Γ.Γ. της Κ.Ε. του ΑΚΕΛ Άντρου Κυπριανού Η παγκόσμια ημέρα Περιβάλλοντος φέτος, βρίσκει την Κύπρο και τον κόσμο ολόκληρο σε πολύ δύσκολη θέση. Παρόλο που οι επιστήμονες προειδοποιούν εδώ και χρόνια ότι η κλιματική αλλαγή και η υποβάθμιση του περιβάλλοντος θα επιφέρουν πανδημίες και επιπτώσεις στην υγεία όσοι χρειαζόταν να πάρουν αποφάσεις δεν το έπρατταν. Χρειάστηκε ένας καινούριος ιός, ο εγκλεισμός εκατομμύριων ανθρώπων στα σπίτια τους και η ανατροπή της καθημερινότητας μας για να το συνειδητοποιήσουμε. Το ερώτημα όμως είναι αν όντως το έχουμε όλοι συνειδητοποιήσει, αφού πολλοί από τους ισχυρούς της γης αρνούνται να δεχτούν τις επιστημονικές απόψεις για τον κορονοϊό. Μόλις πριν λίγες μέρες ο Ντόναλντ Τραμπ χαλάρωσε τους υφιστάμενους κανονισμούς για τις εκπομπές αέριων ρύπων κατά τη διάρκεια της πανδημίας. Παρόλο που πολλές μελέτες ήδη διαπιστώνουν ότι τα ποσοστά θανάτων είναι «σημαντικά υψηλότερα» σε περιοχές με χειρότερα επίπεδα ατμοσφαιρικής ρύπανσης. Η καταστροφή της βιοποικιλότητας καθιστά τις πανδημίες πιο πιθανές. Όπως και ο αντίκτυπος της παγκόσμιας υπερθέρμανσης έτσι και ο κορονοϊός χτυπάει τα χαμηλότερα στρώματα της κοινωνίας με τον χειρότερο τρόπο. Η πανδημία του κορονοϊού είναι πιθανό να ακολουθηθεί από ακόμη πιο θανατηφόρες και καταστροφικές εκδηλώσεις ασθενειών, εκτός εάν η ρίζα τους - η ανεξέλεγκτη καταστροφή του φυσικού περιβάλλοντος - σταματήσει γρήγορα, προειδοποίησαν οι κορυφαίοι εμπειρογνώμονες στον κόσμο για τη βιοποικιλότητα. Οι πρόσφατες πανδημίες είναι άμεση συνέπεια του καπιταλιστικού συστήματος που επιβραβεύει την οικονομική ανάπτυξη με οποιοδήποτε κόστος. Ο Δρ Peter Daszak (εμπειρογνώμονας στην οικολογία των ασθενειών, ιδίως στη ζωονόσο) ο οποίος ετοιμάζει το έγγραφο της επιτροπής των Ηνωμένων Εθνών για την διασύνδεση μεταξύ της βιοποικιλότητας, του νερού, των τροφίμων και της υγείας τόνισε πριν από λίγες μέρες «Η ανεξέλεγκτη αποψίλωση των δασών, η ανεξέλεγκτη επέκταση της γεωργίας, η εντατική γεωργία, η εξόρυξη και η ανάπτυξη των υποδομών, καθώς και η εκμετάλλευση των άγριων ειδών δημιούργησαν μια «τέλεια καταιγίδα» για τη διαρροή ασθενειών.» Αυτές οι δραστηριότητες προκαλούν πανδημίες φέρνοντας περισσότερους ανθρώπους σε επαφή και εκτοπίζουν ή μεταφέρουν ζώα από το φυσικό τους περιβάλλον, από τα οποία προέρχονται το 70% των αναδυόμενων ανθρώπινων ασθενειών. Όπως ανέφεραν οι επιστήμονες η αστικοποίηση σε συνδυασμό με την εκρηκτική ανάπτυξη των παγκόσμιων αεροπορικών ταξιδιών, επέτρεψαν σε έναν αβλαβή ιό των ασιατικών νυχτερίδων να φέρει ανείπωτα ανθρώπινα δεινά και να σταματήσει τις οικονομίες και τις κοινωνίες σε όλο τον κόσμο. Τέτοια φαινόμενα λοιπόν δεν πέφτουν από τον

219

ουρανό. Έχουν αιτίες. Όσο περνά από το ανθρώπινο χέρι αυτές πρέπει να αντιμετωπίζονται. Το ΑΚΕΛ αγωνίζεται για ένα μοντέλο βιώσιμης αειφόρου ανάπτυξης βασισμένο σε θεμελιώδεις κοινωνικές και περιβαλλοντικές αρχές, όπως το δικαίωμα όλων, ανεξαρτήτως οικονομικών δυνατοτήτων αλλά και των μελλοντικών γενεών σε υγιές περιβάλλον. Υπερασπίζεται την αρχή της προφύλαξης από κάθε πιθανή περιβαλλοντική ζημιά και επιβάρυνση, το σεβασμό στα φυσικά και ανθρωπογενή οικοσυστήματα, την ορθολογική διαχείριση των πεπερασμένων φυσικών πόρων, τους οποίους και θεωρεί ως συλλογικά, κοινωνικά αγαθά. Σε αυτά τα πλαίσια προτείνουμε:

1. Πλήρη σεβασμό και τήρηση των σχετικών νομοθεσιών για την

Εκτίμηση των Επιπτώσεων στο Περιβάλλον από έργα, αλλά και Στρατηγικές Εκτιμήσεις των Επιπτώσεων (μόλις πριν λίγες μέρες λάβαμε επιστολές από την ΕΕ για τη μη συμμόρφωση της Κύπρου προς αυτούς τους κανόνες)

2. Προστασία και διατήρηση της βιοποικιλότητας, σωστή διαχείριση

των ορυκτών και υδάτινων πόρων, προστασία της ποιότητας του ατμοσφαιρικού αέρα, σε συνδυασμό με στρατηγική μείωσης των εκπομπών αέριων ρύπων και εισαγωγή βέλτιστων πρακτικών στη διαχείριση των διαφόρων ρευμάτων αποβλήτων. Αυτά είναι αποφασιστικής σημασίας για τη διατήρηση του περιβάλλοντος, της υγείας και ασφάλειας των πολιτών.

Ενδυνάμωση της ορθολογικής και βιώσιμης αξιοποίησης των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας υπέρ της κοινωνίας με κύριο γνώμονα την προστασία του φυσικού περιβάλλοντος.

Το ΑΚΕΛ εδώ και χρόνια έχει καταθέσει δημόσια την πρόταση του για την αντιμετώπιση του περιβαλλοντικού προβλήματος. Για το ΑΚΕΛ, βασική προτεραιότητα είναι η ευημερία των ανθρώπων, μέσα στα πλαίσια μιας αειφόρας οικολογικής ισορροπίας. Εξυπακούεται ότι περιβαλλοντική προστασία δεν σημαίνει αναίρεση της οικονομικής δραστηριότητας, ούτε ανακοπή της ανθρώπινης εξέλιξης. Οι επιστήμονες δήλωσαν ότι τα πακέτα οικονομικής ανάκαμψης πολλών δισεκατομμυρίων δολαρίων που θα διατεθούν από τις κυβερνήσεις πρέπει να χρησιμοποιηθούν και για την ενίσχυση και την προστασία του περιβάλλοντος. Εδώ πρέπει να επικεντρωθούν οι πολιτικές. Δυστυχώς αντί αυτού, οδηγούμαστε σε χαλάρωση των περιβαλλοντικών πρότυπων έτσι ώστε να στηριχτούν οι βιομηχανίες όπως η εντατική γεωργία και οι αεροπορικές εταιρείες. Οφείλουμε όμως να έχουμε κατά νου ότι αν δεν απαιτήσουμε επείγουσα και θεμελιώδη αλλαγή, ουσιαστικά θα επιδοτούμε την εμφάνιση μελλοντικών πανδημιών.

220

Σε αυτή την κρίσιμη εποχή για τον πλανήτη μας, ως ΑΚΕΛ είμαστε αποφασισμένοι να ενημερώσουμε τους πολίτες για τις απειλές και τις συνέπειες της κλιματικής αλλαγής και να προτείνουμε εφικτές λύσεις που πλέον το μόνο που μπορούν να επιτύχουν, είναι να μετριάσουν τα φαινόμενα. Η υγεία των ανθρώπων συνδέεται στενά με την υγεία της άγριας ζωής, την υγεία των ζώων και την υγεία του περιβάλλοντος. Ως ΑΚΕΛ απαιτούμε να διαμορφωθεί πραγματικό πλάνο διάσωσης του πλανήτη, η Ευρωπαϊκή Ένωση αλλά και οι υπόλοιπες χώρες οφείλουν να ανταποκριθούν, τόσο με τη διάθεση πόρων προς αυτήν την κατεύθυνση αλλά κυρίως με την κάμψη των κανόνων της ελεύθερης αγοράς, που έχουν αποδειχθεί τόσο εύπλαστοι όταν τα συμφέροντα της ελίτ κινδυνεύουν. Για να γίνει αυτό χρειάζεται μεγάλη πίεση και κινητοποίηση από την ίδια την κοινωνία και τους λαούς. Σ’ αυτό τον αγώνα το ΑΚΕΛ δεν πρόκειται απλά να συμμετέχει αλλά είναι έτοιμο σε συνεργασία με τα περιβαλλοντικά κινήματα και οργανώσεις του τόπου να οργανώσουν από κοινού προτάσεις και δράσεις προς αυτή την κατεύθυνση. Οι Επαρχιακές Οργανώσεις του ΑΚΕΛ, σε συνεννόηση και συνεργασία με το Κεντρικό Γραφείο Περιβάλλοντος έχουν προετοιμάσει για το επόμενο επταήμερο σειρά εκδηλώσεων για την αναβάθμιση και προστασία του περιβάλλοντος. 05/06/2020

ΓΙΑ ΤΑ 53 ΧΡΟΝΙΑ ΚΑΤΟΧΗΣ Της ΠΑΛΑΙΣΤΗΝΗΣ Μήνυμα του ΑΚΕΛ Η διεθνής κοινότητα οφείλει να σταματήσει την προσάρτηση των κατεχόμενων Παλαιστινιακών Εδαφών από το Ισραήλ Η 5η Ιουνίου 2020 σηματοδοτεί την 53η επέτειο του επιθετικού πολέμου του 1967, κατά τον οποίο το Ισραήλ κατέλαβε τη Δυτική Όχθη, την Ανατολική Ιερουσαλήμ και τη Λωρίδα της Γάζας, τα Συριακά Υψώματα Γκολάν και τη χερσόνησο του Σινά. Μετά από πενήντα τρία χρόνια κατοχής των Παλαιστινιακών εδαφών η Κυβέρνηση του Ισραήλ διακηρύττει ότι θα προχωρήσει στην προσάρτηση των κατεχομένων Παλαιστινιακών εδαφών. Έχοντας την πλήρη στήριξη των ΗΠΑ και εφαρμόζοντας την επαίσχυντη «Συμφωνία του Αιώνα» που οι ίδιοι συνέταξαν για να εξυπηρετήσουν τους επεκτατικούς τους στόχους, και υπό το πέπλο σιωπής που δημιουργήθηκε εν μέσω της πανδημίας, Νετανιάχου - Γκαντζ προχωρούν στα άνομα σχέδια τους. Προσάρτηση οποιωνδήποτε κατεχομένων εδαφών συνεπάγεται κατάφωρη παραβίαση του διεθνούς δικαίου και του Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών. Αποτελεί κλοπή εδαφών και περιουσιών αλλά και φυσικών πόρων. Πρόκειται για παράνομη επεκτατική πράξη και έρχεται ως συνέχεια όλων

221

των προηγούμενων παραβιάσεων που έχει διαπράξει το Κράτος του Ισραήλ, των κατάφορων παραβιάσεων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων του Παλαιστινιακού λαού και των εγκλημάτων του κατοχικού στρατού κατά των Παλαιστινίων. Το ΑΚΕΛ καταγγέλλει τα παράνομα σχέδια προσάρτησης και υπογραμμίζει πως δεν μπορεί να νομιμοποιηθεί το έγκλημα 53 χρόνων κατοχής με ένα νέο έγκλημα. Η διεθνής κοινότητα οφείλει να τερματίσει την ανοχή και ατιμωρησία που επιδεικνύεται προς το Ισραήλ. Σε αυτή την πολύ κρίσιμη στιγμή για το μέλλον ολόκληρης της περιοχής πρέπει να τεθεί τέρμα στα άνομα σχέδια του και να απαιτηθεί ο άμεσος τερματισμός της ισραηλινής κατοχής και των πολιτικών εποικισμού. Να απαιτηθεί η άμεση αναγνώρισης ανεξάρτητου και βιώσιμου Παλαιστινιακού Κράτους στα σύνορα του 1967 με πρωτεύουσα την Ανατολική Ιερουσαλήμ, όπως ορίζεται στα σχετικά Ψηφίσματα του ΟΗΕ, και να διασφαλιστεί το δικαίωμα των προσφύγων για επιστροφή στη γη τους. Το ΑΚΕΛ καλεί την κυπριακή κυβέρνηση να πάρει θέση απέναντι σε αυτή την κατάφωρη παραβίαση που επίκειται να συντελεστεί δίπλα μας. Θα σιωπήσει μπροστά σε τέτοια περιφρόνηση του διεθνούς δικαίου, των Ψηφισμάτων του ΟΗΕ, των δικαίων ενός λαού υπό κατοχή και εποικισμό; Με ποια αξιοπιστία θα μιλά αύριο για τα δίκαια της Κύπρου, για τις τουρκικές παραβιάσεις του διεθνούς δικαίου, αν σήμερα η κυβέρνηση Αναστασιάδη σιωπήσει ξανά για το χατίρι του Τραμπ και του Νετανιάχου; 05/06/2020

ΓΙΑ ΤΑ ΟΔΟΦΡΑΓΜΑΤΑ Δηλώσεις Γενικού Γραμματέα της Κ.Ε. του ΑΚΕΛ Άντρου Κυπριανού Σε ό,τι αφορά στα οδοφράγματα να πω ότι ο κ. Τατάρ και ο κ. Οζερσάι προσπαθούν να προκαλέσουν προβλήματα. Όχι τυχαία. Διαφωνούν με το συμφωνημένο πλαίσιο λύσης, θα επιθυμούσαν να οδηγήσουν τις προσπάθειες για λύση σε κακοτόπια. Όλα αυτά, κατά την άποψη μου, είναι αναμενόμενα. Εκείνο που θα πρέπει να κατανοήσει ο Πρόεδρος και η Κυβέρνηση είναι ότι εμείς που καιγόμαστε για την επίτευξη λύσης - η οποία θα βασίζεται στις σωστές αρχές, βέβαια - θα πρέπει να αναλάβουμε τέτοιες πρωτοβουλίες έτσι ώστε είτε να υποχρεωθούν να προχωρήσουν στη διάνοιξη των οδοφραγμάτων με τα ωφελήματα τα οποία θα προκύψουν και προβλήματα τα οποία πιθανόν επίσης να προκύψουν, πάντοτε λαμβάνοντας όλους τους απαραίτητους υγειονομικούς ελέγχους βέβαια. είτε θα υποχρεωθούν λοιπόν να ανοίξουν τα οδοφράγματα είτε θα έχουν πολιτικό κόστος και ο κ. Τατάρ και ο κ. Οζερσάι. Λυπούμαι να πω ότι η Κυβέρνηση μας μέχρι στιγμής αρκείται μόνο σε φραστικές τοποθετήσεις. Χρειάζεται να αναληφθούν σοβαρές πρωτοβουλίες προς αυτή την κατεύθυνση. Χρειάζεται να προετοιμαστεί το έδαφος και η κοινή γνώμη έτσι ώστε τον Οκτώβρη, που θα έχουμε τον νέο ηγέτη της τ/κ

222

κοινότητας να επαναρχίσουν το συντομότερο δυνατό διαπραγματεύσεις. Κάθε μέρα που περνά - και έχουν παρέλθει 3 χρόνια από το Κραν Μοντάνα - είναι σε βάρος μας. Και υπάρχει ο κίνδυνος τώρα με την παρέλευση των τριών χρόνων και μια ουσιαστικά παθητική δράση από πλευράς της κυβέρνησης μας, να έχουμε στην ηγεσία της τουρκοκυπριακής κοινότητας κάποιον ο οποίος να θέλει να σπρώξει τα πράγματα προς την κατεύθυνση της λύσης δύο κρατών. Αντιλαμβάνεστε πόσο πιο δύσκολη θα είναι η θέση μας. Χρειάζεται λοιπόν, να αξιοποιήσουμε την κάθε ώρα που περνά διαμορφώνοντας τέτοιες προϋποθέσεις οι οποίες θα μας επιτρέψουν να πάμε σε λύση όπως την επιδιώκουμε. 10/06/2020

ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΟΜΕΝΗ ΜΕΡΑ ΤΗΣ ΠΑΝΔΗΜΙΑΣ Κοινή Δήλωση ε/κ και τ/κ κομμάτων και οργανώσεων Η συνεργασία αποτελεί τη μόνη δίοδο για να ξεπερνούμε τις κοινές προκλήσεις των δύο κοινοτήτων στην κοινή μας πατρίδα. Καλούμε τους δύο ηγέτες να κινηθούν σε αυτό το πνεύμα όχι μόνο κατά την διάρκεια της πανδημίας του κορονοϊού αλλά και κατά τις πιθανές επερχόμενες εξελίξεις στη διαδικασία εποικοδόμησης ειρήνης στην Κύπρο. Όσο αφορά την εκ νέου διάνοιξη των οδοφραγμάτων, η συνεργασία γίνεται ιδιαίτερα επιτακτική ανάγκη ως προς τη λήψη κοινής απόφασης για τους προστατευτικούς υγειονομικούς ελέγχους και ως προς την απόφαση της συντομότερης δυνατής ημερομηνίας. Η τρέχουσα σταδιακή άρση των περιοριστικών μέτρων και από τις δύο πλευρές διευκολύνει τη λήψη σχετικής απόφασης. Με την αξιοποίηση των συμβουλών των επιστημόνων και ειδικότερα της Δικοινοτικής Τεχνικής Επιτροπής για την Υγεία θα πρέπει να συμφωνηθεί η διαδικασία που να διασφαλίζει την ασφαλή διέλευση το συντομότερο. Την ίδια στιγμή, κοινές προσπάθειες που στοχεύουν κατά ενός πιθανού ξεσπάσματος του κορονοϊού στο νησί πρέπει να ενισχυθούν. Προς επίτευξη αυτού του στόχου, τα κόμματα μας είναι έτοιμα να συμβάλουν με την υποβολή συγκεκριμένων προτάσεων. Ακολουθώντας μια πλήρως αποτελεσματική διαχείριση της πανδημίας του κορονοϊού και την εκλογή του Τουρκοκύπριου Ηγέτη τον Οκτώβρη, πιστεύουμε ακράδαντα ότι πρέπει οι δύο πλευρές να συνεχίσουν ένα ειλικρινή διάλογο που θα στοχεύει στην επανέναρξη συνομιλιών προσανατολισμένες στη συνολική διευθέτηση του Κυπριακού. Ο στόχος είναι εφικτός νοουμένου ότι η διαδικασία βασίζεται στις συγκλίσεις των δύο πλευρών, την Κοινή Διακήρυξη των δύο ηγετών και το Πλαίσιο Γκουτιέρες, όπως υπογραμμίζεται στο ανακοινωθέν των Η.Ε. μετά την ανεπίσημη συνάντηση στο Βερολίνο την 25η Νοεμβρίου του 2019. Ο τελικός στόχος βέβαια πρέπει να είναι η εξεύρεση στρατηγικής πολιτικής συμφωνίας

223

για λύση διζωνικής, δικοινοτικής ομοσπονδίας με πολιτική ισότητα, στη βάση των σχετικών ψηφισμάτων και παραμέτρων του ΟΗΕ. Τα κόμματα και οι οργανώσεις μας παραμένουν δεσμευμένα ως προς τη στήριξη τέτοιων προσπαθειών οι οποίες να είναι επικεντρωμένες στην επανέναρξη των διαπραγματεύσεων, ακολουθούμενες από την αντικειμενική ενημέρωση για το περιεχόμενο της συμφωνίας μαζί με τα συναφή οφέλη της. Σε αυτό το πλαίσιο θα εργαστούμε για την ενίσχυση της συνεργασίας μας, της αλληλοκατανόησης και επαναπροσέγγισης των δύο κοινοτήτων σε όλα τα επίπεδα. ΑΚΕΛ – Ανορθωτικό Κόμμα Εργαζομένου Λαού CTP – Ρεπουμπλικανικό Τουρκικό Κόμμα TDP – Κόμμα Κοινοτικής Δημοκρατίας ΒΚΡ – Κόμμα Ενωμένη Κύπρος ΥΚΡ – Κόμμα Νέα Κύπρος Sol Hareket – Αριστερό Κίνημα Εργατική Δημοκρατία ΟΠΕΚ – Όμιλος Προβληματισμού για τον Εκσυγχρονισμό της Κοινωνίας μας Αριστερή Πτέρυγα 13/06/2020

ΓΙΑ ΤΗΝ ΟΛΟΜΕΛΕΙΑ ΤΗΣ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ Ανακοίνωση Κ.Ε. του ΑΚΕΛ Η Ολομέλεια της Κ.Ε. του ΑΚΕΛ συνήλθε σήμερα Σάββατο 20 Ιουνίου 2020 για να ανασκοπήσει την κατάσταση της χώρας, όπως διαμορφώθηκε με την πανδημία, τη δράση του Κόμματος την προηγούμενη περίοδο και τις βασικές προτεραιότητές μας για την επόμενη μέρα. Εκτίμηση της Κ.Ε. είναι ότι ο καθοριστικός παράγοντας στη μέχρι σήμερα επιτυχή αναχαίτιση της πανδημίας είναι το υψηλό αίσθημα κοινωνικής ευθύνης, που επέδειξε ο λαός μας, εισακούοντας τις επιστημονικές υποδείξεις και ακολουθώντας τα μέτρα. Το ΑΚΕΛ καλεί τους πολίτες να συνεχίσουν να σέβονται τα μέτρα και σε αυτή τη φάση, μέχρι που τα επιδημιολογικά δεδομένα να επιτρέψουν την επιστροφή στην πλήρη κοινωνικοοικονομική δραστηριότητα και την πλήρη αποκατάσταση όλων των δικαιωμάτων και ελευθεριών των πολιτών.

224

Όλο αυτό το διάστημα το ΑΚΕΛ συνειδητά πολιτεύτηκε επικεντρωμένο στην προτεραιότητα της προστασίας της δημόσιας υγείας. Ζητήσαμε στήριξη των δημόσιων νοσηλευτηρίων και των επαγγελματιών υγείας, που απέδειξαν στην πράξη τον αναντικατάστατο ρόλο του δημόσιου τομέα υγείας. Προτάξαμε παράλληλα την κοινωνική αλληλεγγύη. Το ΑΚΕΛ έθεσε τα στελέχη του σε όλη την Κύπρο στην υπηρεσία των κρατικών υπηρεσιών για να στελεχωθούν τα συνεργεία βοήθειας σε ευπαθείς ομάδες. Οργάνωσε έκτακτες αιμοδοσίες σε όλες τις επαρχίες. Διένειμε σε ιδρύματα 10 χιλιάδες προστατευτικές μάσκες, που παρέλαβε από το ΚΚ Κίνας. Ταυτόχρονα, επικεντρωθήκαμε στην αντιμετώπιση των κοινωνικοοικονομικών συνεπειών της πανδημίας. Από την πρώτη στιγμή, ζητήσαμε ουσιαστική στήριξη για τους εργαζόμενους, τους αυτοτελώς εργαζόμενους και τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Απαιτήσαμε να μην χάσει κανένας εργαζόμενος τη δουλειά του. Ζητήσαμε αναστολή των εκποιήσεων και των δόσεων των δανείων, λύσεις για τα ενοίκια, μείωση της τιμής του ηλεκτρικού ρεύματος, πάταξη της αισχροκέρδειας με πλαφόν σε μάσκες, αντισηπτικά, εργαστηριακά τεστ, βασικά αγαθά, καύσιμα. Παρουσιάσαμε μια ολοκληρωμένη πρόταση για την χρηματοδότηση της οικονομίας και καταθέσαμε δέσμες εισηγήσεων για την Υγεία, τον Πολιτισμό, την Παιδεία, τον Τουρισμό, την Αγροτική Οικονομία, την Δικαιοσύνη, τον Αθλητισμό κ.ά. Η επόμενη μέρα βρίσκει τον τόπο και τον λαό μας μπροστά σε μεγάλες προκλήσεις. Είναι αναμενόμενο ότι οι εργαζόμενοι θα πρέπει να υπερασπιστούν δικαιώματα και κατακτήσεις από την εργοδοτική αυθαιρεσία. Η νεοφιλελεύθερη δεξιά, που κυβερνά - ακόμα κι αν αναγκάστηκε προσωρινά μέσα στην πανδημία να εφαρμόσει πολιτικές, που αντιστρατεύονται τα ιδεολογικο/πολιτικά πιστεύω της- αναμένεται ότι θα επανέλθει στις πραγματικές θέσεις της: τις ιδιωτικοποιήσεις, την απαξίωση της δημόσιας υγείας, την εργασιακή απορρύθμιση, την εξυπηρέτηση των λίγων προνομιούχων σε βάρος των πολλών. Η Κ.Ε. του ΑΚΕΛ εκτιμά ότι η πανδημία ανέδειξε τον αναντικατάστατο ρόλο του κράτους στους ζωτικούς και στρατηγικούς τομείς της χώρας, στην υγεία, την παιδεία, την ενέργεια, τις μεταφορές, αλλά και στην διασφάλιση των κοινωνικών και εργασιακών δικαιωμάτων του λαού. Δεδομένου ότι στο επόμενο διάστημα βασικοί τομείς της οικονομίας θα αντιμετωπίσουν πολλές δυσκολίες, γίνεται ακόμα επιτακτική η ανάγκη ο σχεδιασμός ενός νέου αναπτυξιακού μοντέλου για την Κύπρο. Για ένα αναπτυξιακό μοντέλο, που θα απελευθερώσει τις παραγωγικές δυνατότητες της χώρας, στηρίζοντας παράλληλα ένα ισχυρό δημόσιο σύστημα υγείας, παιδείας και κοινωνικής προστασίας με κατοχύρωση σύγχρονων εργατικών και κοινωνικών δικαιωμάτων. Η Κ.Ε. του ΑΚΕΛ καλεί τα μέλη και τους φίλους του Κόμματος να μπουν στην πρώτη γραμμή για τις μικρές και μεγάλες μάχες, που έχουμε μπροστά μας. Διαβεβαιώνει ότι θα συνεχίσει, δημιουργικά και διεκδικητικά να υπερασπίζεται τις κατακτήσεις και την προοπτική του λαού και της χώρας μας.

225

Η Κ.Ε. του ΑΚΕΛ αποφάσισε την μετακίνηση του 23ου Συνεδρίου του Κόμματος από τον Ιούνιο, που ήταν προγραμματισμένο, στο τριήμερο 27, 28 και 29 του ερχόμενου Νοεμβρίου. Στην έναρξη της συνεδρίας η Κ.Ε. τήρησε μονόλεπτη σιγή προς τιμή δύο συντρόφων, που έφυγαν από την ζωή. Του μέλους της Κ.Ε. Φανή Χριστοδούλου, ο οποίος διετέλεσε μέλος της Κ. Γραμματείας και του Πολιτικού Γραφείου και του Πανίκου Λαπηθιώτη, ο οποίος διετέλεσε μέλος της Κ.Ε. και του Πολιτικού Γραφείου του Κόμματος.

20/06/2020

226

ΤΟ ΤΕΥΧΟΣ 122 ΤΟΥ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟΥ «ΝΕΟΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΗΣ» ΤΥΠΩΘΗΚΕ ΣΕ 1500 ΑΝΤΙΤΥΠΑ ΣΤΗ ΛΕΥΚΩΣΙΑ ΤΟ 2020 ΣΤΟ ΤΥΠΟΓΡΑΦΕΙΟ PRINTCO-CASSOULIDES LTD. Η ΠΛΗΚΤΡΟΛΟΓΗΣΗ ΚΑΙ Η ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΣΕΛΙΔΩΣΗ ΕΓΙΝΕ ΑΠΟ ΤΟ «ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΡΕΥΝΩΝ ΠΡΟΜΗΘΕΑΣ». ISSN 1450-0779