EDUKACJA rozmiarami, wagą i poręcznością. Używany może być on również jako analizator substancji niebezpiecznych, składu stopów, metali ciężkich w glebie, metali szlachetnych czy minerałów. Może być również doskonałym narzędziem w takich dziedzinach jak określanie klasy rud, sortowanie odpadów na złomowiskach i w procesach recyklingu. Badane próbki to między innymi minerały, skały, gleby i ich zawiesiny, roztwory i proszki. W trakcie kursu MAEA w Tiranie, nie było czasu na powtórzenie pełnych badań analitycznych z Berat. Był to raczej pokaz jak takie analizy są w praktyce wykonywane. W czasie zajęć na sali seminaryjnej omawiano wyniki uzyskane wcześniej. Stefano Ridolfi omówił również projekty realizowane przez niego wcześniej we Włoszech. Często niemal jak kaskader z aparaturą pomiarową był transportowany na wysokość kilkudziesięciu metrów pod strop np. bazyliki. Żadna inna metoda analityczna nie zdałaby egzaminu w takich warunkach. W trakcie konferencji mówiono również na temat optycznych metod analitycznych będących domeną fotochemii. Dzieła sztuki inaczej wyglądają w świetle podczerwonym czy ultrafiolecie a jeszcze inaczej w analizach ramanowskim. Spektroskopia ramanowska (podobnie jak spektroskopia absorpcyjna w podczerwieni) należy do technik badania widm oscylacyjnych materiałów. W większości spektrometrów ramanowskich jako źródła wzbudzenia używa się laserów. Nadają się one do badania procesów: odwadniania, absorpcji substancji chemicznych z podłoża, nasiąkania obiektów, uszkodzenia wskutek nadmiernego narażenia na promieniowanie słoneczne, ataku bakterii i procesów utleniających. Spektroskopia ramanowska może stanowić niezastąpione źródło danych o historycznych warunkach środowiskowych, jakim podlegały dzieła Rysunek 3 Galeria Lanckorońskich - Obrazy Rembrandta sztuki i obiekty archeologiczne. Daje ona Galeria Malarstwa, Rzeźby i Sztuki Zdobniczej archeologom, specjalistom od restauracji i naukowcomkonserwatorom nowe spojrzenie na wydobyte obiekty i materiały oraz na ochronę zabytków i dzieł sztuki, które niszczeją z przyczyn środowiskowych lub z powodu działania człowieka. To szczególnie ważne w przypadku biomateriałów archeologicznych z powodu ich względnej delikatności i wrażliwości na zniszczenia chemiczne, biologiczne i środowiskowe Łącznie z wynikami uzyskanymi za pomocą metod jądrowych dają one pełną informację o badanym obiekcie. Warto przypomnieć, że konferencja odbyła się w roku, w którym obchodzimy 100 rocznicę odkrycia przez Maxa Lauego zjawiska dyfrakcji promieni rentgenowskich na kryształach. Doświadczenia Charlesa Barkli wskazywały, że promienie rentgenowskie to promieniowanie elektromagnetyczne o znacznie mniejszej długość fali niż fale świetlne. Nie było na to jednak dowodów. Dopiero Sommerfeid określił przypuszczalną długość fal rentgenowskich. Na tej
57