Σκαλαθύρματα by λευτέρης τσίλογλου

Λευτέρης Τσίλογλου

Σκαλαθύρματα ...σκόρπιες σκέψεις

Αθήνα 2016 [1]

[2]

Δηζαγσγή ΋θα ηα ηείιεκα, πμο πενζθαιαάκμκηαζ ζημ αζαθίμ βνάθηδηακ απυ ιέκα ζημ πνμκζηυ δζάζηδια απυ ημ 2005 έςξ ζήιενα ηαζ δδιμζζεφηδηακ απυ ημ 2010 ηαζ ιεηά ζηδκ ζζημζεθίδα ιμο ζημ Facebook, ζημ ιπθμη ημο Παθιμβνάθμο ηαζ ζημ δζηυ ιμο ιπθμη Κείκελα Λεπηέξε Σζίινγινπ. Τπήνλακ πμθθέξ ημζκμπμζήζεζξ ηαζ ζε άθθεξ ζεθίδεξ αηυιςκ, πμο βζα ηάπμζμ θυβμ ημοξ ηίκδζε ημ εκδζαθένμκ. Βίκαζ ηείιεκα ηαζ δμηίιζα πμζηίθμο εκδζαθένμκημξ, υπςξ Ώκαικήζεζξ (πμο δεκ πενζθαιαάκμκηαζ ζημ αοημαζμβναθζηυ ιμο αζαθίμ Κη φκσο ήηαλ φκνξθα), μζ εέζεζξ ηαζ απυρεζξ ιμο ζε εέιαηα ηδξ ζοβηονίαξ, ηείιεκα θζθμζμθζημφ εκδζαθένμκημξ, οπανλζαηέξ ακδζοπίεξ, απμπαζνεηζζιμί ζε ηαθμφξ θίθμοξ πμο έθοβακ κςνίξ απ’ ηδ γςή, γδηήιαηα ηδξ ηαεδιενζκυηδηαξ, ηαλζδζςηζηέξ εκηοπχζεζξ ηζ υ,ηζ άθθμ θακηάγεζηε. ΋ιςξ δζααάγμκηάξ ηα, ηάπμζμξ ηαηαβνάθεζ ηζξ αβςκίεξ εκυξ ακενχπμο πμο γεζ ζε ιζα πχνα πμο αβαπάεζ ηαζ πμκά, ιζα πχνα πμο ημκ πθδβχκεζ, υπζ ιυκμ δ δβεηζηή ηδξ εθίη, αθθά ηαζ ηαηά πθεζμρδθία μ θαυξ πμο ηδκ ακαδεζηκφεζ. Ώοηυ είκαζ ηαζ ημ πεζνυηενμ πμο ιπμνεί κα ζμο ζοιαεί. Να πενζμνίγεηαζ ζε ιζηνή πζεακυηδηα δ εθπίδα βζα ακάηαιρδ ηαζ εεηζηή πμνεία ακηίζημζπδ ηςκ πνμζδμηζχκ ημο ηαεεκυξ ιαξ. Παν’ υθα αοηά είιαζηε οπμπνεςιέκμζ κα δζαηδνμφιε άζαεζηδ ηδ θθυβα ηδξ αζζζμδμλίαξ πςξ ζημ ιέθθμκ εα δδιζμονβδεμφκ μζ ηζκδηήνζεξ εηείκεξ δοκάιεζξ, πμο εα ςεήζμοκ ηδ πχνα πνμξ ηα ειπνυξ. Αεκ οπάνπεζ ηζ εκαθθαηηζηή εέζδ….

[3]

[4]

Η ηρλειαζία ησλ κηθξνραξώλ Σζ είκαζ αθήεεζα δ ιζηνμπανά; ΢ημ ενχηδια αοηυ εα απμπεζναεχ κα δχζς ιζα ηάπμζα απάκηδζδ. Πέναζε πθέμκ βζα ιέκα δ επμπή ηςκ ακμζπηχκ μνζγυκηςκ, ηςκ ημθιδνχκ ακμζβιάηςκ, ηςκ ιεβάθςκ δζαζηάζεςκ, ηδξ μζημοιεκζηυηδηαξ ηαζ ημο δζεεκζζιμφ. Δ θάζδ ηςκ ρεοδαζζεήζεςκ, υηζ ιε ηδκ πνμζςπζηή ιμο πανέιααζδ ηαζ δνάζδ εα ιπμνμφζα κα ζοιαάθς ζηδκ αθθαβή αοημφ ημο ηυζιμο, εα ιεηέααθα ηδκ εζηυκα ημο. Φακηάγμιαζ ηζ εθπίγς επί ηα αεθηίς. Ναζ, ηχνα πμο δ παβημζιζμπμίδζδ είκαζ ζηδκ διενήζζα δζάηαλδ ηαζ ίζςξ ζδιάδζ ηδξ αδήνζηδξ πμνείαξ ζηδκ ελέθζλδ ηςκ πναβιάηςκ, εβχ απμιμκχκμιαζ - υζμ ελανηάηαζ απ’ ημ πένζ ιμο - απυ ημ πενζαάθθμκ ηαζ ιαγεφμιαζ εκηυξ ιμο. Ώκηί κα ημζηάς ηα υνζα ημο μπηζημφ μνίγμκηα ηαζ ιε πενζένβεζα κα ακαγδηχ ηζ ανίζηεηαζ πζμ πένα, πμζα είκαζ δ ζοκέπεζά ημο, υπςξ ζοκήεςξ έηακα ζημ πανεθευκ, πενζμνίγς ηδ ζηέρδ ιμο ζημ εζςηενζηυ, ηάκς ζοκμιζθδηή ημκ ίδζμ ιμο ημκ εαοηυ. Ώοηυ έπεζ ηδκ ενιδκεία ημο ζε οπμηεζιεκζηά αίηζα αθθά υπζ ιυκμ. Τπάνπμοκ ηαζ μζ ακηζηεζιεκζηέξ ελεθίλεζξ, πμο ημ ρζθμεπζαάθθμοκ. Υςνίξ αεααίςξ ημ έκα κ’ απμηθείεζ ηαζ κα ιδκ επδνεάγεηαζ απυ ημ άθθμ. Βίκαζ πζεακυκ μ έκαξ πανάβμκηαξ κα είκαζ δ αζηία ηζ μ άθθμξ ημ απμηέθεζια. Σα υκεζνα είκαζ πνήζζια βζαηί βειίγμοκ ιε εθπίδα ηδκ ροπή ημο ηάεε ακενχπμο. Βίκαζ ημ ακαβηαίμ θίπαζια ηδξ γςήξ ημο, ζδζαίηενα υηακ μ άκενςπμξ ανίζηεηαζ ζηδκ εοαίζεδηδ θάζδ ηδξ κευηδηαξ ημο, υηακ είκαζ επζννεπήξ ζηα μνάιαηα βζα ιζα πζμ ακενχπζκδ ημζκςκία, εοαίζεδημξ δέηηδξ ηςκ ιδκοιάηςκ ηδξ επμπήξ ημο, πμθέιζμξ ηδξ ημζκςκζηήξ αδζηίαξ, πνυεοιμξ εεεθμκηήξ ακενςπζζηζηχκ πνςημαμοθζχκ, ηδκ επμπή πμο ζοβπνυκςξ ιεηαθένεζ ιέζα ζημ ιοαθυ ημο ηαζ έκα αανφ θμνηίμ βθοηζάξ αεςυηδηαξ ηζ αθέθεζαξ. Δ πναβιάηςζδ ηςκ μκείνςκ ηαζ ηςκ μναιάηςκ πάκηα ηάπμο ζημκηάθηεζ ηαζ δεκ μθμηθδνχκεηαζ ιε επζηοπία. Ώοηυ δζδάζηεζ δ ιεθέηδ ηδξ ζζημνίαξ. Μζα ααζζηή αζηία έπεζ ηδκ αθεηδνία ηδξ ζημ βεβμκυξ υηζ έκαξ απυ ημοξ ηφνζμοξ πανάβμκηεξ βζα ηδκ οθμπμίδζδ ημοξ είκαζ μ ίδζμξ μ άκενςπμξ. Ώοηυξ πμο ιέζα ζηδκ πμνεία ηςκ αζχκςκ έπεζ παναιείκεζ ζπεδυκ ακαθθμίςημξ ιε ηα βκςζηά πνμηενήιαηα ημο ηαζ ηα αζμθμβζηά ημο πθεμκεηηήιαηα, αθθά ηονίςξ ιε ηα βεκεηζηά εθαηηχιαηα, αοηά πμο ζε ηεθεοηαία ακάθοζδ πνςιαηίγμοκ ηαζ ηαεμνίγμοκ ηζξ πνάλεζξ ημο. Ώοηή είκαζ δ ενιδκεία βζα ημ πςξ ηεθζηά ηαηαβνάθμκηαζ, ζημ πέναζια ημο πνυκμο, ηα ζζημνζηά βεβμκυηα. Ο άκενςπμξ έπεζ ζδζαίηενα ακεπηοβιέκδ ζηακυηδηα κα μναιαηίγεηαζ ζδακζηέξ ημζκςκίεξ, κα δδιζμονβεί ιε ηδ ζηέρδ ημο μοημπζηά θμβζηά μζημδμιήιαηα ηαζ κα πνμζπαεεί - ςξ έκα ζδιείμ εζθζηνζκά - κα ηα πναβιαηχζεζ. Ώοηά ηα πνυηοπα ηςκ ζδακζηχκ ημζκςκζχκ, πμθθέξ θμνέξ, ηα έπεζ ηαηαβνάρεζ ζε [5]

«ειπκεοζιέκα» ηείιεκα ηαζ αζαθία πμο απμηεθμφκ ζηδ ζοκέπεζα πνυηοπμ ηζ εοαββέθζμ βζα πμθθμφξ ακενχπμοξ. Ο ίδζμξ υιςξ είκαζ ζηακυξ, αοηά ηα μζημδμιήιαηα, πμο έηηζζε ιε ηυζδ πνμζπάεεζα κα ηα βηνειίγεζ, κα η’ απαλζχκεζ, κα ηθςηζάεζ ηδκ ηανδάνα ιε ημ βάθα πμο ιε ηυζμ ηυπμ πνμδβμοιέκςξ ζοβηέκηνςζε. Σζ είκαζ, θμζπυκ ηεθζηχξ δ ιζηνμπανά; Βίκαζ έκα ηίπμηα, έκα ακεπαίζεδημ ενυζζια ημο ακέιμο, έκα ιδ ηαηαβναθυιεκμ απυ ηδκ εζδδζζμβναθία ηδξ διέναξ ζοιαάκ. ΢οβπνυκςξ είκαζ ηαζ ηα πάκηα! Μζα υιμνθδ ηζ ακχκοιδ ηοπαία εζηυκα ζημ δνυιμ, έκα ιμκαπζηυ θμοθμφδζ ζε ηάπμζμ πεναάγζ παναεφνμο, ιζα ιονμοδζά θαβδημφ πμο ένπεηαζ απυ έκα ακμζπηυ πανάεονμ ζημ απέκακηζ ζπίηζ, ημ πςνίξ ειπυδζα ηαζ θαηημφαεξ πεγμδνυιζμ ζηδκ ηαεδιενζκή αυθηα ζμο ιέζα ζηδκ άκανπδ ηαζ πμθοθοθεηζηή πυθδ, έκα ηνοθενυ ηναβμφδζ πμο μ ήπμξ ημο θηάκεζ ακχκοια ζη’ αοηζά ζμο απυ ιαηνζά, ιζα υιμνθδ εζηυκα ζ’ έκα πενζμδζηυ πμο είκαζ ηνειαζιέκμ ζημ πενίπηενμ ηδξ βεζημκζάξ, πμο ίζςξ ιάηαζα, πενζιέκεζ ημκ αβμναζηή ημο. Σμ υιμνθμ πνυζςπμ ιζαξ κέαξ ημπέθαξ, ημ θοβενυ ημνιί ηδξ, ηδ ζηζβιή πμο πενπαηά πενήθακα ζημ δνυιμ, ζπίγμκηαξ ημκ αένα ζακ ημθηενυ ιαπαίνζ, ιε ειθακή ηδ ζζβμονζά υηζ υθμζ ηδ αθέπμοκ. Πενήθακδ ηζ αοηάνηδξ, θεξ πςξ εεςνεί υηζ υθμξ μ ηυζιμξ ηδξ ακήηεζ. Σμ αεχμ παιυβεθμ εκυξ παζδζμφ πμο απμπεζνάηαζ κα παίλεζ ιπάθα ζηδ ζηεκή πθαηεία, δ βθοηζά πνμζιμκή ηαζ δ θάιρδ ζηα ιάηζα ιζαξ εβηφμο πμο ακαιέκεζ ηδ κέα γςή ηαζ ηχνα λεημονάγεηαζ ηαεζζιέκδ ζημ παβηάηζ. ιεηνχκηαξ ηζξ ιένεξ ηαζ ακαιεηνχκηαξ ιε αβςκία ηδ ζοκάκηδζή ηδξ ιε ημ εοηοπέξ βεβμκυξ. ΋πζ υιςξ ιυκμ αοηά. Μζηνμπανά είκαζ ηζ δ ακαιμκή ηδξ ζοκέπεζαξ ζηδκ πθμηή εκυξ αζαθίμο πμο δζααάγεζξ ιε δυζεζξ υηακ πέθηεζξ ζημ ηνεαάηζ. Μζηνμπανά είκαζ ημ επυιεκμ επεζζυδζμ ζ’ έκα ζίνζαθ πμο ζε ηάπμζα ζηζβιή ηνάαδλε ηδκ πνμζμπή ζμο ηαζ ζε αζπιαθχηζζε ακαιέκμκηαξ ηδκ άνζδ ηδξ αδζηίαξ πμο βίκεηαζ ζημ θηςπυ ηαζ άιμζνμ ημνίηζζ. Μζηνμπανά είκαζ δ πνμζεπήξ ζοβηέκηνςζδ ζημ ζπίηζ εκυξ θίθμο. Δ ζογήηδζδ ηαζ ημ θαβμπυηζ πμο εα επαημθμοεήζεζ εηεί. Σέημζα, ιδ ηαημκμιαγυιεκα ζοκήεςξ βεβμκυηα πμο δε ηαηαβνάθμκηαζ ζημκ διενήζζμ ηφπμ ηαζ δεκ απμηεθμφκ ηνμθή ζηδκ αδδθάβα ηζ ζζμπεδςηζηή ηδθευναζδ είκαζ αοηά πμο υιςξ δίκμοκ ημκ ηυκμ ηαζ βειίγμοκ ηδ ροπή ημο ακχκοιμο ηαεδιενζκμφ ακενχπμο είκαζ παναδείβιαηα αοηχκ ηςκ πναβιάηςκ ηαζ ηαηαζηάζεςκ πμο μκμιάγς ιζηνμπανέξ. H αημθμοεία ηςκ ιζηνμπανχκ ηαζ δ εκαθθαβή ηςκ ιζηνμζοιαάκηςκ, βειίγμοκ απυ ιζα πθεονά ηζξ άδεζεξ χνεξ ηδξ ηαεδιενζκυηδηαξ ιαξ, αθθά απυ ηδκ άθθδδοζηοπχξ- αδεζάγμοκ ημ οπυθμζπμ πνμζδυηζιμ ηδξ γςήξ ιαξ. ΋θμζ είιαζηε ιζηνέξ, αδζυναηεξ ζπεδυκ, δνμζμζηαθίδεξ, πμο ζπδιαηίγμκηαζ ηάης απυ ηαηάθθδθεξ ζοκεήηεξ πάκς ζηα θφθθα ηςκ δέκδνςκ ηαζ ηςκ θμοθμοδζχκ ηαζ δ ιμίνα ιαξ είκαζ πνμηαεμνζζιέκδ: Θα ελαηιζζεμφιε απυ ηδκ εενιακηζηή δφκαιδ ηςκ [6]

δθζαηχκ αηηίκςκ υηακ αοηυξ θακεί ζηδκ ημνοθή ημο αμοκμφ ηζ ανπίζεζ ηδκ αδοζχπδηδ πμνεία ημο απυ ηδκ ακαημθή έςξ ηδ δφζδ. Έηζζ ιέζα ζηδκ αζςκζυηδηα δ γςή ιαξ είκαζ έκα βφνζζια ηδξ πμνείαξ ημο ήθζμο. Ο πνυκμξ ζοκεπίγεζ ιμκμδνμιζηά ηζ αδοζχπδηα κα ηοθάεζ ηαζ κα δδιζμονβεί πςνίξ ηζξ πενζζζυηενεξ θμνέξ κα ημ ζοκεζδδημπμζείξ - εηείκεξ ηζξ παναδμπέξ πμο δεκ ηαηάθααεξ πμηέ, πυηε ηζξ δέπηδηεξ ιέζα ζμο. Μζα ηέημζα παναδμπή είκαζ δ ζοκεζδδημπμίδζδ υηζ λαθκζηά ιεβάθςζεξ. Μζα μθυηθδνδ γςή ακέααθεξ πνάβιαηα πμο επζεοιμφζεξ κα ηάκεζξ ή κα βεοηείξ. Σα ακέααθεξ βζα ανβυηενα, ηάης απυ ηαηαθθδθυηενεξ ζοκεήηεξ ηαζ ηάπμζα ζηζβιή ζμο απμηαθφπηεηαζ δ ηναβζηή αθήεεζα: ΋ηζ δεκ οπάνπεζ ανβυηενα. Σμ ηνέκμ πέναζε πςνίξ εζφ κα επζαζααζηείξ. Έηζζ εα ιείκεζξ ηεθζηά: Βθθζπήξ ηζ αδμηίιαζημξ. Ο άκενςπμξ είκαζ ακαθχζζιμ πνμσυκ ιζαξ πνήζδξ. Αοζηοπχξ, αοηή είκαζ ηεθζηά δ γςή! ΋ιςξ ηζ αοηή δ πμνεία έπεζ ηζξ πάνεξ ηδξ ηαζ πμθθμί θίβμζ είκαζ εηείκμζ πμο ηδ δζαηυπημοκ ιε δναζηζηέξ ηαζ ιδ ακηζζηνέρζιεξ πανειαάζεζξ. ΋ηακ δζααάγεζξ ή αημφξ ζημζπεία απυ ηδ αζμβναθία επςκφιςκ βζα ηδκ πμνεία ηδξ γςήξ ημοξ ζε ηαηαθαιαάκεζ ανπζηά έκα αίζεδια ιεθαβπμθίαξ, αθθά ζοβπνυκςξ ηζ απεθπζζίαξ, βζα ηδ δζηή ζμο ιεηνζυηδηα, βζα ηδ ζοκεπή επακάθδρδ ηςκ ίδζςκ ακμφζζςκ πνάλεςκ, ηδκ ιμκυημκδ δζαβναθή ηςκ ίδζςκ βεβμκυηςκ. Μζα πζμ ρφπναζιδ υιςξ ζηέρδ ζμο οπεκεοιίγεζ υηζ αοηυ είκαζ ηαζ ημ ζφκδεεξ. Σμ βεβμκυξ υηζ ημκ επχκοιμ ηαηέβναρε δ ζζημνία ζημοξ δέθημοξ ηδξ ηαζ ημκ ιεηέηνερε ζε «αεάκαημ» είκαζ ηζξ πενζζζυηενεξ θμνέξ απμηέθεζια εκυξ ζηζβιζαίμο ζοιαάκημξ. Δ ηφνζα πμνεία ηδξ γςήξ ημο ήηακ ηζ αοημφ δ ίδζα: δ αβςκζχδδξ ακαγήηδζδ ηςκ ιζηνμπανχκ, ιέζα ζηδκ ιεηνζυηδηα ηαζ ηδκ επακάθδρδ. Ώοηυ πμο ιέκεζ πθέμκ είκαζ μζ ιζηνέξ ζηζβιέξ ζηδ γςή εκυξ ζοκδεζζιέκμο ακενχπμο, ηα ηαεδιενζκά ιζηνμζοιαάκηα ηδξ γςήξ. Μέζα ζ’ αοηά ζπκδθαηχ, ιεηά πείζιαημξ ηζ επζιμκήξ, ιζηνέξ πανέξ πμο βζα άθθμοξ ίζςξ πενκάκε απαναηήνδηεξ, ακάλζεξ μπμζαζδήπμηε ακαθμνάξ, αθθά εβχ πνμζςπζηά έπμκηαξ ηαηεαάζεζ ημκ πήπδ ηςκ δζηχκ ιμο απαζηήζεςκ, είκαζ βζα ιέκα δ πανδβμνζά, ημ αάθζαιμ βζα ηζξ αθθεπάθθδθεξ δζαρεφζεζξ πμο ιμο επεθφθαλε δ γςή ηαζ ημ ηίκδηνμ βζα ηδ ζοκέπζζδ ηδξ γςήξ. Ιαλοσάρηος 2010

[7]

Η κέζε νδόο Σμ θζυβενια είκαζ δ άβζα ζηζβιή ηδξ διέναξ, είκαζ έκα ζδιείμ ηαιπήξ. Ίζςξ βζαηί ηυηε ηαηαθαααίκεζξ ηδκ αλία ηαζ ηδ ζδιαζία ημο θςηυξ πμο ζε έθμογε ζ’ υθδ ηδ δζάνηεζά ηδξ. Βίκαζ δ ζηζβιή πμο αοηυ ημ θςξ ι’ έκακ ζηαεενυ ηαζ ζοβπνυκςξ δναιαηζηυ ηνυπμ απμζφνεηαζ ηαζ αθήκεηαζ κα κζηδεεί απυ ημ ζημηάδζ πμο ζε θίβμ εα πθαηχζεζ πακημφ. Συηε ανπίγεζξ ηζ εζφ κα δζαθμβίγεζαζ ηαζ κα εέηεζξ ζημκ εαοηυ ζμο ηα αζχκζα οπανλζαηά ενςηήιαηα. Δ ίδζα πενίπμο ακαθμβία ζζπφεζ ηαζ βζα ηδ γςή. ΢ηδ ιεβαθφηενδ δζάνηεζά ηδξ εεςνείξ αοημκυδηεξ ηαζ δζηαζςιαηζηέξ ηζξ πανέξ πμο αοηή ζμο πανίγεζ. Αεκ εηηζιάξ εβηαίνςξ ηδ ζδιαζία ημοξ, αθήκεζξ κα πενκάκε αζπμθίαζηα ιζα ζεζνά βεβμκυηα πμο βζα ημκ θεανηυ άκενςπμ έπμοκ πνμθακή διενμιδκία θήλδξ. Κάπμηε ένπεηαζ δ ζηζβιή ηδξ αθήεεζαξ, ια ηυηε ημ ηανυηζζ έπεζ ηζμοθήζεζ πθέμκ, πςνίξ ηδ δοκαηυηδηα ηδξ επζζηνμθήξ. ΐθέπεζξ δ πμνεία ηδξ γςήξ είκαζ μδυξ ιζαξ ηαηεοεφκζεςξ. Σμ ηαηυ ζηδ δζάνηεζα ηδξ είκαζ υηζ ζπάκζα ζοκεζδδημπμζεί ηάπμζμξ ηδ ζδιαζία εκυξ βεβμκυημξ ηδ ζηζβιή πμο αοηυ δζαδναιαηίγεηαζ. Πυζμζ άκενςπμζ αθήεεζα είκαζ ζηακμί κα γμοκ ηαοηυπνμκα ημ ζοιαάκ ηαζ κα ενιδκεφμοκ, ιαγί ηαζ κα εηηζιμφκ, ηδκ ζζημνζηή ζδιαζία ημο; Σδκ επίδναζδ πμο ημ βεβμκυξ αοηυ εα έπεζ ζημοξ ίδζμοξ ηαζ ζ’ μθυηθδνδ ηδκ ημζκςκία; Βίκαζ πμθφ θίβμζ βζ’ αοηυ είκαζ ηαζ μζ εηθεηημί. Σζξ πενζζζυηενεξ θμνέξ ζοιααίκεζ ηάηζ δζαθμνεηζηυ. Δ ενιδκεία ένπεηαζ ιε ηαεοζηένδζδ. Καζ ιάθζζηα πμθθέξ θμνέξ ανηεηχκ πνυκςκ. Ώνβυηενα ζοκεζδδημπμζείξ ηδκ επίδναζδ πμο είπε ημ βεβμκυξ πάκς ζμο ηαζ ζημ πενζαάθθμκ πμο γεζξ. Αεκ ακαθένς ηζξ αηυια πεζνυηενεξ πενζπηχζεζξ, υπμο μ άκενςπμξ θηάκεζ ζημ πέναξ ηδξ γςήξ ημο, ακαπςνεί μνζζηζηά απυ αοηήκ, πςνίξ κα έπεζ πνμθάαεζ κα ηαηαθάαεζ ηζ έπεζ αηνζαχξ ζοιαεί. Πυζμ δζαθμνεηζημί είκαζ μζ άκενςπμζ πμο ηοηθμθμνμφκ ζηδκ ημζκςκία ιαξ ηαζ πυζμ δζαθμνεηζηέξ είκαζ μζ ζοιπενζθμνέξ ημοξ ηζ μζ ακηζδνάζεζξ ημοξ ζηα ίδζα βεβμκυηα! Τπάνπμοκ πενζπηχζεζξ πμο δεκ ακηέπμοκ ημκ εαοηυ ημοξ ηαζ ηδκ ακαιέηνδζδ ιαγί ημο, πμο παεαίκμοκ παηαηνάη υηακ ηάπμζα ζηζβιή ανεεμφκ ιυκμζ ημοξ, εκχπζμξ εκςπίς. Ίζςξ βζ’ αοηυ ακαγδημφκ ιεηά ιακίαξ ζοκηνμθζά, αθθαβή πενζαάθθμκημξ. Ώοηή δ ακάβηδ ακενχπζκδξ ζοκηνμθζάξ ηζ επζημζκςκίαξ έπεζ ηζξ ηαθέξ ηδξ πθεονέξ, αθθά είκαζ ζηδκ πναβιαηζηυηδηα ιζα δναπέηεοζδ απυ ημ πνυαθδια. Βπζημζκςκείξ ιε ακενχπμοξ, ζοκδζαθέβεζαζ ιαγί ημοξ, εκδιενχκεζαζ πχξ ακηζιεηςπίγμοκ αοημί πνμαθήιαηα πμο εκδεπμιέκςξ ηαζ εζφ έπεζξ ζοκακηήζεζ ζημ δνυιμ ζμο, παίνκεζξ ζδέεξ ηαζ ηνυπμοξ απ’ αοημφξ. ΋ιςξ οπάνπεζ ηαζ δ άθθδ πθεονά. Μενζηέξ θμνέξ ζοκακηζέζαζ ηαζ ζοκακαζηνέθεζαζ ιε ακενχπμοξ πμο, ηάης απυ άθθεξ ζοκεήηεξ άκεηδξ ηαζ πνμζεηηζηήξ επζθμβήξ, εα ηαηέθδβεξ ζημ [8]

ζοιπέναζια υηζ δεκ είκαζ πενζπηχζεζξ πμο άλζγακ ηδξ ειπζζημζφκδξ ζμο ηαζ ημο πνυκμο πμο αθζένςζεξ βζ αοημφξ. ΢ε αοηέξ ηζξ πενζπηχζεζξ ημ ανκδηζηυ ζημζπείμ δεκ είκαζ ιυκμ μ παιέκμξ πνυκμξ. Βίκαζ ηαζ ημ θμνηίμ ημο ιάηαζμο ηαζ ίζςξ αθααενμφ πμο ζμο αθήκμοκ ηέημζμο είδμοξ ζοκακαζηνμθέξ, ιαγί ιε ιζα πζηνή βεφζδ απμβμήηεοζδξ. ΢ημ άθθμ άηνμ οπάνπμοκ άκενςπμζ πμο κζχεμοκ ηαθά ιυκμ ιε ημκ εαοηυ ημοξ, ημοξ ανέζεζ δ απμιυκςζδ απυ ημ πενίβονμ, αηυια ηζ απυ θίθμοξ ή βκςζημφξ ιε ημοξ μπμίμοξ, ζε πνμδβμφιεκδ πενίμδμ, ημοξ ζοκδέμοκ ημζκέξ ακαικήζεζξ, υιςξ δ ζοκεπήξ ιμκαλζά ιπμνεί κα ιεηαηναπεί ζε ειιμκή δζανηείαξ ηαζ θίβμ-θίβμ κα ιεηααθδεεί ζε αβμναθμαία ηαζ απμζηνμθή βζα ημοξ ακενχπμοξ. Πμζα είκαζ ηεθζηά δ ζςζηή ζοιπενζθμνά; Πμζμξ εα ιπμνμφζε, αθήεεζα, κα δχζεζ ηδκ απάκηδζδ; Ίζςξ ζ’ αοηυ ημ ενχηδια κα είκαζ δ ιέζδ μδυξ. Βκχ μζ αηναίεξ ζοιπενζθμνέξ είκαζ αοηέξ πμο ηαηαβνάθμκηαζ ηαζ δδιζμονβμφκ ζζημνία, είκαζ αοηέξ πμο εθηφμοκ ημ εκδζαθένμκ ηςκ πενζζζμηένςκ, ζε αημιζηή αάζδ δ ζζμννμπία ανίζηεηαζ ζηδ ιεζυηδηα, ζημ ήνειμ, ημ ζοβηαηαααηζηυ. Μδδέκ άβακ, είπακ μζ ανπαίμζ ιαξ πνυβμκμζ. Έκα θμνηίμ οπμιμκήξ, εβηανηένδζδξ ηαζ ζοβηαηαααηζηυηδηαξ βεκζηχξ είκαζ απαναίηδημ. Σμ ηαθφηενμ υθςκ είκαζ κα ηα έπεζξ ηαθά ιε ημκ εαοηυ ζμο, κα έπεζξ θμβζηέξ απαζηήζεζξ απ’ ηδ γςή ηαζ κα ιδκ αάγεζξ ημκ πήπδ ζε ιδ νεαθζζηζηά φρδ. Μδκ ηαηακηήζεζξ ζακ εηείκμοξ πμο πάζπμοκ απυ ζοκεπή ηζ εκαβχκζα ακαγήηδζδ βζα ημ ηάηζ άθθμ, ημ ηαζκμφνβζμ, ημ δζαθμνεηζηυ. Ώοηχκ πμο ηοκδβμφκ αζηαιάηδηα - πθδκ ιαηαίςξ - ηδκ εοηοπία ιέζς ηδξ αθθαβήξ. Πμο, έπμκηαξ εέζεζ ηδκ πνμζςπζηή ημοξ θζθμδμλία πμθφ ρδθά, δαπακχκηαζ ζημ ηοκδβδηυ βζα ηδκ πναβιάηςζδ ηςκ οπεναμθζηχκ ηαζ πμθθέξ θμνέξ οπενθίαθςκ ζηυπςκ ημοξ. Συηε, κα ημ λένεζξ, δεκ πνμθαααίκεζξ κα αθμιμζχζεζξ ηαζ κα πανείξ ηίπμηα. Οζ ζηάζεζξ, ηα ηναηήιαηα, ιενζηέξ θμνέξ είκαζ ακάζα γςήξ, εοηαζνία βζα δζαθμβζζιυ ηαζ ελαβςβή πνήζζιςκ ζοιπεναζιάηςκ. Δ ιεηνζμπάεεζα είκαζ αάθζαιμ ακημπήξ ζηζξ αηοπίεξ πμο εκδεπμιέκςξ εα ζοκακηήζεζξ ζηδκ πμνεία ηδξ γςήξ ζμο.

[9]

Παηδηθέο αλακλήζεηο Κονίανπμ ζημζπείμ ηςκ παζδζηχκ ιμο πνυκςκ είκαζ μζ ζοκεήηεξ ζηένδζδξ ιέζα ζηζξ μπμίεξ ιεβάθςζα. Ώοηέξ ηαευνζζακ ααζζηά ζημζπεία ημο παναηηήνα ιμο ηαζ ζθνάβζζακ ηδκ ιεηέπεζηα γςή ιμο. Ώθεηδνζαηά υιςξ πνέπεζ κα ηάκς ιζα δήθςζδ βζα κα λεηαεανζζημφκ ηάπμζα πνάβιαηα. Σδ ζηένδζδ ηάπμζςκ αβαεχκ ηαζ ηάπμζςκ δναζηδνζμηήηςκ ηδ κζχεεζξ, ηδκ ακηζθαιαάκεζαζ ηαζ ηδ ζοκεζδδημπμζείξ ιυκμ υηακ οπάνπμοκ υνμζ ζφβηνζζδξ ιε ημ δζαθμνεηζηυ ηαζ υηακ αοημί μζ υνμζ είκαζ ζηδκ ακηίζημζπδ ζοβηονία βκςζημί. Δ αθήεεζα είκαζ υηζ ηδ ζηένδζδ άνβδζα πνμζςπζηά κα ηδ ζοκεζδδημπμζήζς. ΢ηενήζεζξ πμο δεκ ζοκεζδδημπμζμφκηαζ ζηδκ χνα ημοξ είκαζ ηεθζηά ζηενήζεζξ; Ώοηυ είκαζ ημ ακαπάκηδημ βζα ιέκα ενχηδια, ια είκαζ ηζ δ αθήεεζα. Βηείκμ πμο είκαζ πανάλεκμ ζε ιέκα ηαζ ημ ζδιεζχκς ιε έιθαζδ είκαζ δ πακηεθήξ έθθεζρδ ακαικήζεςκ ηαζ εζηυκςκ απυ ηα πνχηα παζδζηά ιμο πνυκζα. Σίπμηα! Λεξ ηαζ δεκ οπήνλακ. Ώκ λένς ηάπμζα πνάβιαηα είκαζ ιε έιιεζμ ηνυπμ ιέζα απυ δζδβήζεζξ ηαζ πενζβναθέξ ηδξ ιάκαξ ή ηςκ αδεθθχκ ιμο. Ώοηυ ιμο πνμλεκεί εκηφπςζδ, βζαηί άθθμζ άκενςπμζ ηαζ θίθμζ αθέπς κα εοιμφκηαζ ιε άιεζμ ηνυπμ ζοιαάκηα πμο ακαθένμκηαζ ζηδ δζηή ημοξ γςή ακηίζημζπδ ιε ηδ δζηή ιμο μοζζαζηζηά «κεηνά πενίμδμ». Μυκμ ιζα αιοδνή ηαζ ιαηνζκή αίζεδζδ ημο ηνφμο, πμο έκζςεα ζοκεπχξ ηα ανάδζα ζηδ ιέζδ ιμο, πανά ημ πάπθςια πμο ιαξ ζηέπαγε, υηακ ζηνςιαηζάδα ημζιυιαζηακ υθα ηα αβυνζα ζημ πάηςια ηαζ ημ ζοπκυ πυκμ ζηδκ «εθζά», ηαηά ηδ δζάνηεζα ηδξ κφπηαξ, ιεηά απυ ιζα ημοναζηζηή απυ παζπκίδζ ηαζ ηνέλζιμ διένα. Ώοηέξ είκαζ δομ πνχηεξ απκέξ παζδζηέξ ιμο ακαικήζεζξ. ΐάγς θοζζμθμβζηά ημ ενχηδια: Ήηακ ηυζμ άζπδια ηα πνάβιαηα, χζηε οπμζοκείδδηα απςεήεδηακ απυ ηδ ικήιδ ιμο ηαζ πέναζακ ζημ αζοκείδδημ; Βίκαζ ηζ αοηυ έκα εκδεπυιεκμ, πμο δεκ ιπμνχ κα απμηθείζς. Οζ πνμζςπζηέξ ιμο ικήιεξ ανπίγμοκ απυ ηδκ επμπή πμο πδβαίκς ζημ ζπμθείμ, δδθαδή βειάηα ηα έλζ πνυκζα. Δ πνχηδ επαθή ιε ημ ζπμθείμ ήηακ δ ηονία Πυπδ. ΢ηδ ζοκμζηία ιαξ οπήνπε πνχζια έκα δδιυζζμ κδπζαβςβείμ! Δ «πνχηδ ιζηνή», υπςξ ειείξ ηδκ μκμιάγαιε. Σδκ επμπή πμο αηυια οπήνπακ πενζμπέξ πμο δεκ είπακ ηακ δδιμηζηυ ζπμθείμ, δ Νέα Εςκία, ζημ ΐυθμ, είπε δζηυ ηδξ κδπζαβςβείμ. Αεκ δζαεέης ηα ζημζπεία, μφηε έπς πμηέ – δοζηοπχξ - νςηήζεζ ηδκ αζηία αοηήξ ηδξ πνςημηοπίαξ. Μζα πζεακή ελήβδζδ ίζςξ κα ανίζηεηαζ ζηδκ πθδεοζιζαηή ζφκεεζδ ημο ζοκμζηζζιμφ εηείκδ ηδκ επμπή. Πνυζθοβεξ απυ ηδ Μζηνά Ώζία ηαζ ημκ Πυκημ ήηακ δ ζοκηνζπηζηή πθεζμρδθία. Πμθθμί απυ αοημφξ ζηα πνμδβμφιεκα πνυκζα [10]

ιζθμφζακ ημφνηζηα ή ιζθμφζακ ηαζ ημφνηζηα. Ώηυια ηαζ ιέζα ζηδκ μζημβέκεζά ιμο, υηακ μζ βμκείξ ιμο ήεεθακ κα πμοκ ηάηζ πμο ειείξ δεκ έπνεπε κα ημ ηαηαθάαμοιε ημ έθεβακ ζηα ημφνηζηα. Έηζζ εοιάιαζ ηδκ ηονία Πυπδ, ηδ δαζηάθα. Αεκ θές κδπζαβςβυ, βζαηί δεκ είπε ιπεζ αηυια ζημ ημπζηυ θελζθυβζμ αοηή δ θέλδ. ΢’ υθεξ ηζξ θμονκζέξ ηςκ αθαζηανζχκ ηδξ βεζημκζάξ υθα ηα πνμδβμφιεκα πνυκζα, ήηακ επζθμνηζζιέκδ κα δζδάζηεζ ηδ βθχζζα ιε ηναβμοδάηζα, ιε ανηεηέξ πνμζεοπέξ ηαζ θίβα δζααάζιαηα εθθδκζηχκ ηεζιέκςκ, κα δδιζμονβεί ιε αοηυκ ημκ ηνυπμ ηα απαναίηδηα πμθθέξ θμνέξ πνχηα αημφζιαηα, πνήζζια βζα ηζξ επυιεκεξ πνμκζέξ. Θοιάιαζ αηυια ηαζ ζήιενα έκα-δομ απυ ηα ηναβμφδζα ηαζ ηζξ πνμζεοπέξ, ακ ηαζ πέναζακ πάκς απυ ελήκηα πνυκζα απυ ηυηε:

Σπ πνπ θόζκνπο θπβεξλάο θαη δσή παληνύ ζθνξπάο Άθνπ ηνύηε ηε ζηηγκή ησλ παηδηώλ ζνπ ηε θσλή Φώηηδε καο ηε ςπρή ζην θαιό, ηελ αξεηή Σηείιε καο από ςειά ζάξξνο, δύλακε, ραξά. Ή ημ άθθμ:

Εζύ πνπ έπιαζεο ηνλ θόζκν θαη ζηα βνπλά δίλεηο ηξνθή θάλνπ ζπιαρληθόο ζηα παηδηά ζνπ θη νδήγα ηα ζηελ αξεηή Όινη εξρόκαζηε πξνο ηα ζέλα ζηελ πεγή ηεο αηώληαο δσήο Πξόζδεμε ηε δέεζή καο πνπ βγαίλεη απ’ ηελ ςπρή καο Εζύ ηνπ θόζκνπ ν ιπηξσηήο. Θοιάιαζ αηυια ηδκ αοζηδνυηδηα ηαζ ηζξ ηζιςνίεξ ηδξ. Πχξ εα ιπμνμφζε άθθςζηε δζαθμνεηζηά κα ημοθακηνίζεζ ελήκηα ιε εαδμιήκηα άβνζμοξ ιπυιπζνεξ πμο απμηεθμφζακ ηδκ ηάλδ ηδξ; ΋νεζμξ, ιε ζηναιιέκμ ημ πνυζςπμ ζημκ ημίπμ, κα ζηδνίγεζαζ ιυκμ ζημ έκα πυδζ υθδ ηδκ χνα, ιέπνζ κα πηοπήζεζ ημ ημοδμφκζ. Ώοηή ήηακ δ πζμ ζοκδεζζιέκδ ηζιςνία. Δ αένβα ηαζ δ αζηζζά ζηδκ διενήζζα δζάηαλδ. Δ πεζνυηενδ υιςξ πμζκή ήηακ κα ζε ηθείζεζ ζηδκ «απμιυκςζδ», δδθαδή δίπθα ζηδκ οπυβεζα απμεήηδ πμο ήηακ ηαζ ημ κδπζαβςβείμ. Βηεί ζοκηνμθζά ιε ηα πμκηίηζα! Οζ παζδαβςβζηέξ ιέεμδμζ ήηακ εδχ αηυια ζηδκ επμπή ημο Πάβηαθμο. Ώνβυηενα άνπζζε δ ζοκήεδξ γςή ηδξ βεζημκζάξ. Άβνζα παζπκίδζα, πυθειμξ ιε ζοιιμνίεξ απυ ηζξ δζπθακέξ βεζημκζέξ, πεηνμπυθειμζ ιε ημοξ ακαπυθεοηημοξ ζοπκμφξ ηναοιαηζζιμφξ, ηονίςξ ζηα ηεθάθζα. Ώκ ηάπμζα ζηζβιή λονίζς ημ ηεθάθζ [11]

ιμο εα ανμφιε ζίβμονα απμιεζκάνζα ηέημζςκ ειπεζνζχκ πάκς ζημ ηαθαζπςνδιέκμ πζα ηνακίμ ιμο. Βπζηίκδοκμζ εθζβιμί ηαζ παζπκίδζα ιε ηα ηνέκα πμο πενκμφζακ ημκηά ιαξ ηαζ ηυηε υθδ δ πενζμπή ζηζξ βναιιέξ ήηακ εθεφεενδ ηζ αθφθαηηδ. Μζα ζοπκή απαζπυθδζδ ιε ηα ηνέκα ήηακ κα ζηενεχκμοιε ηαηάθθδθα ιε πέηνεξ ιεβάθα ηανθζά, χζηε παηχκηαξ ηα ημ ηνέκμ κα ηα ιεηαηνέρεζ ζε πνήζζια ημπίδζα. Ώπυπεζνεξ κα ακεαμφιε ζημ πίζς ιένμξ ημοξ ηζξ πενζζζυηενεξ θμνέξ απμηοπδιέκεξ. Ώοηυ βζκυηακ ιπμνεηυ ιυκμ υηακ ημ ηνέκμ έιπαζκε πνμξ ημ ζηαειυ ηαζ έημαε θίβμ απυ ηδκ ηαπφηδηά ημο ηζ υπζ υηακ έθεοβε βζα ηδ Λάνζζα ή ηδκ Καθαιπάηα. Πενζμδζηέξ απαζπμθήζεζξ βζα κα αβαίκεζ ημ πανηγζθίηζ, αθθά ιζηνή επίβκςζδ ηαζ αηυια ιζηνυηενδ ζοιιεημπή ζηα ηναβζηά βεβμκυηα πμο δζαδναιαηίγμκηακ αοηήκ ηδ πενίμδμ ζηδ πχνα. Ώοηυ δεκ ζδιαίκεζ υηζ ημκηά ιαξ δεκ οπήνπακ άθθμζ πζμ εκδιενςιέκμζ ηαζ ιέζα ζηα πνάβιαηα, πμο μζ μζημβέκεζέξ ημοξ είπακ ιζηνή ή ιεβάθδ ζοιιεημπή ζηζξ ελεθίλεζξ ιε υθεξ ηζξ ακαπυθεοηηεξ ηναβζηέξ ζοκέπεζεξ. Ώπθχξ, μζ δζημί ιμο ηαζ μζ πενζζζυηενμζ ηδξ βεζημκζάξ δεκ είπακ ημθιήζεζ ηδκ άιεζδ ηζ εκενβυ ζοιιεημπή. Ήιαζηακ ηαζ παζδζά ηδξ πυθδξ. Οζ εκηάζεζξ ηαζ ηα αζιαηδνά ζοιαάκηα δζαδναιαηίγμκηακ ηονίςξ ζηδκ φπαζενμ. Ώοηυπηδξ ιάνηοναξ ηςκ ηναβζηχκ βεβμκυηςκ ήιμοκ ζε δομ ηνεζξ ηναβζηέξ πενζπηχζεζξ ηαζ ιάθζζηα ιυκμ ελαζηίαξ ηδξ έιθοηδξ ηαζ έκημκδξ πνμζςπζηήξ ιμο πενζένβεζαξ. ΢ακ άθθμ παναηηδνζζηζηυ ηςκ ζοκεδηχκ ηδξ επμπήξ, ακαθένς ημ βεβμκυξ υηζ ζηδκ μζημβέκεζά ιαξ δεκ οπάνπμοκ παζδζηέξ θςημβναθίεξ υθςκ ιαξ. Οζ πνχηεξ θςημβναθίεξ πμο απεζημκίγμοκ ηα αδέθθζα ιμο αβήηακ υηακ είπαιε δζααεί πζα ηδκ πνχηδ ημοθάπζζημκ δεηαεηία ηδξ γςήξ ιαξ. Βδχ πνέπεζ κα μιμθμβδεεί ιζα αθήεεζα. Δ απμοζία δεκ μθείθεηαζ ιυκμ ζηδκ μζημκμιζηή ακέπεζα. Οθείθεηαζ ηαζ ζημ έθθεζιια ηδξ ακηίζημζπδξ ημοθημφναξ. Ώοηή δ ηαεοζηένδζδ δεκ αθμνμφζε ιυκμ ηδκ δζηή ιμο μζημβέκεζα αθθά ηαζ μθυηθδνδ ηδ βφνς βεζημκζά. Ώκ οπήνπε ημκηά ιαξ έκαξ επαββεθιαηίαξ θςημβνάθμξ, πμο κα έδζκε ημ ανπζηυ έκαοζια, ημοθάπζζημκ θυβς ιζιδηζζιμφ ή πενζένβεζαξ, αοηή δ έθθεζρδ ίζςξ κα ιδκ οπήνπε. Βπακαθαιαάκμκηαξ θές πςξ ήιμοκ παζδί ηδξ πυθδξ. Έηζζ δεκ είπα ηζξ ειπεζνίεξ ηδξ αβνμηζηήξ γςήξ, ηδ ζηεκή ζοιαίςζδ ιε ηα πνήζζια μζηυζζηα γχα, πμο δζαεέηεζ ηαζ πνδζζιμπμζεί βζα ηζξ δμοθεζέξ ηδξ ιζα αβνμηζηή μζημβέκεζα ή ιεβαθχκεζ βζα εηηνμθή ηζ εηιεηάθθεοζδ. Βλαίνεζδ βζα ιέκα ήηακ δ αβάπδ πμο είπα απυ πμθφ ιζηνή δθζηία βζα ηζξ βάηεξ. Πάκηα είπα ιζα οζμεεηδιέκδ απυ αοηέξ πμο ηοηθμθμνμφζακ ζηδ βεζημκζά, αθθά ζημ ζηεκυ πχνμ ημο ζπζηζμφ ήηακ δφζημθμ, βζα κα ιδκ πς αδφκαημ, κα ηδκ ιπάζς ηαζ ιέζα. Αομ απυπεζνεξ πμο έηακα ηαηέθδλακ ζε απμηοπία απυ δζηαζμθμβδιέκδ δζαθςκία, θυβς ηδξ ζηεκυηδηαξ ημο πχνμο, άθθςκ ιεθχκ ηδξ μζημβέκεζαξ. Αεκ δζέεεηα, θμζπυκ, ηζξ εζηυκεξ ηςκ ακμζπηχκ μνζγυκηςκ, ηδξ εθεφεενδξ ηαζ πανεέκαξ θφζδξ πμο δ αβνμηζηή γςή ζμο επζθοθάζζεζ. Ώθθά μφηε ηδ ζηθδνυηδηα ηαζ ηδ ιμκαλζά πμο αοηή δ γςή ζοκεπάβεηαζ. ΋ιςξ, ζηα παζδζηά ιμο πνυκζα δ ζοκμζηία ιαξ, υπςξ ηαζ μζ πενζζζυηενεξ πενζθενεζαηέξ ζοκμζηίεξ ηδξ πυθδξ , είπακ [12]

άθεμκεξ εθεφεενεξ αθάκεξ. Οζ εθεφεενμζ πχνμζ οπήνπακ ηαηά ιζα έκκμζα ηαζ ζημ ηέκηνμ ηδξ πυθδξ. ΢ε ιζηνή ζπεηζηά απυζηαζδ πνμξ ηα αυνεζα, απυ ηδ βεζημκζά ιαξ, ήηακ ηαζ ηα υνζα ηδξ πυθδξ ηαζ εφημθα έθηακε ηακείξ ζηζξ εθεφεενεξ πενζμπέξ. Δ άκανπδ ακμζημδυιδζδ ηςκ πυθεςκ, δ «αλζμπμίδζδ» ηςκ μζημπέδςκ, ιε ηδκ ακάπηολδ ηαζ ηδκ αζηοθζθία άνπζζε ανβυηενα. Οζ ζοκήεεζξ πχνμζ ηςκ παζπκζδζχκ ιαξ ήηακ ηονίςξ ημ πνμαφθζμ ημο δδιμηζημφ ζπμθείμο, ιε ηδ ιεβάθδ εθεφεενδ αοθή, μ πχνμξ βφνς απυ ηδκ ιζηνή ηυηε εηηθδζία. Ώνβυηενα μ κέμξ ιεβάθμξ καυξ έημρε εβηάνζζα ημκ εθεφεενμ πχνμ. Ήηακ αηυια ηδξ «Γνζάξ ημ αιπέθζ» ηαζ μ εθεφεενμξ πχνμξ δίπθα ζηδ αζμιδπακία ημο «Οζκμπκεφιαημξ». Βηεί ανίζημκηακ ηαζ ηα υιμνθα πέηνζκα ζπίηζα πμο είπακ πηίζεζ βζα ηα ζηεθέπδ ημοξ μζ ζδζμηηήηεξ ηδξ ιεβάθδξ ηυηε ηθςζημτθακημονβίαξ, αδεθθμί Παπαβεςνβίμο. Σμκ εθεφεενμ πχνμ ημκηά ζημ πμηάιζ, δίπθα ζηζξ βναιιέξ ημο ηνέκμο, ημκ θέβαιε ιε ημ υκμια ημο δζπθακμφ πενζαμθάνδ: ημο «Γαπανία». Οζ ηεθεοηαίμζ δομ πχνμζ είκαζ ζήιενα μζημδμιδιέκμζ αηυια ηαζ ιε πμθοηαημζηίεξ. Σμ πζμ ζοκδεζζιέκμ μιαδζηυ παζπκίδζ ζηδ βεζημκζά ήηακ ημ πνδφζθαηξν. Ώκηίπαθμζ ήηακ ζοκήεςξ μιάδεξ απυ δζπθακέξ βεζημκζέξ ή ηζ απυ ηδκ ίδζα πςνζζιέκεξ απυ δομ ανπζημφξ εηθέηημνεξ ιε ηδ ιέεμδμ ηδξ δζαδμπζηήξ επζθμβήξ. Έκαξ δζηυξ ιμο, έκαξ δζηυξ ζμο. ΢ηδκ πενίπηςζδ αοηή εκδζαθένμκ είπε μ ηνυπμξ ιε ημκ μπμίμ μ έκαξ εηθέηημναξ απμηημφζε ημ δζηαίςια ηδξ ανπζηήξ επζθμβήξ, πμο ήηακ ηαζ ημ ηνίζζιμ ζδιείμ. Οζ αβχκεξ είπακ πείζια ηαζ θακαηζζιυ, ιε αηεθείςηα ςνάνζα, έηζζ πμο ημ ανάδο υηακ πέθηαιε ζημ ηνεαάηζ κα ήιαζηακ ηακμκζηά πηχιαηα Πμθθέξ θμνέξ πχνμξ ηςκ παζπκζδζχκ ιαξ ήηακ ηαζ μζ ζηεκμί δνυιμζ ηδξ πνμζθοβζηήξ ιαξ βεζημκζάξ. Συηε μζ ιακάδεξ ιαξ δεκ είπακ ημ θυαμ ηςκ αοημηζκήηςκ, αθθά μφηε ηαζ ηδκ οπενπνμζηαζία πμο ηεθεοηαία παναηδνείηαζ. Σμ πέναζια αοημηζκήημο ιε ελαίνεζδ ημκ ηεκηνζηυ δνυιμ, ημ Φανδφ, ήηακ ζπάκζμ θαζκυιεκμ ηαζ ςξ εη ημφημο ακηζηείιεκμ πενζένβεζαξ ηαζ ζπμθζαζιμφ. Μαξ είπακ ζηδκ πναβιαηζηυηδηα ζε ηαεεζηχξ πθήνμοξ εθεοεενίαξ ηζκήζεςκ ιε ηδ ζοκεπαβυιεκδ υιςξ πνμζςπζηή εοεφκδ πμο αοηή δ ειπζζημζφκδ δδιζμονβμφζε. Βηεί ηα ιυκα πανάπμκα πμο ζοκακημφζαιε ήηακ δ ακηίδναζδ ιενζηχκ βηνζκζάνδδςκ δθζηζςιέκςκ, πμο ημοξ εκμπθμφζε μζ θςκέξ ιαξ ηζ μ θυαμξ ιδ ηοπυκ ζπάζμοιε ηακέκα ηγάιζ. Άθθα παζπκίδζα ήηακ ημ «ηζηιίθη» ηαζ ημ «θξπθηφ». Σμ πνχημ παζγυηακ ιε λφθα ηαζ ήηακ πενζζζυηενμ βζα ηα αβυνζα. Σμ δεφηενμ ήηακ ιζα απυ ηζξ ζπάκζεξ εοηαζνίεξ κα λειμκαπζάγεζαζ ιε ιζα ημπέθα, πμο ηζ αοηή ημ επζεοιμφζε, κα ζηνζιχπκεζαζ ζε ιζα βςκζά ακαγδηχκηαξ ιζα ζημζπεζχδδ ζςιαηζηή επαθή, έκα ηνειμφθζαζια ελαζηίαξ ηδξ ηαζ ημ πζμ πνμπςνδιέκμ έκα αζαζηζηυ ηαζ θμαζζιέκμ απαθυ θζθί, ιέπνζξ υημο αοηυξ πμο ηα «θοθάεζ» κα δζαηυρεζ, ιε ηδκ ακαηάθορδ ηδξ ηνορχκαξ ζμο, ηδκ αηεθή ιοζηαβςβία πμο γμφζεξ. Καζ υθα αοηά ζημ ιμοβηυ ηζ αιίθδημ, πςνίξ κα ακηαθθάζζεζξ ιαγί ηδξ μφηε ιία ημοαέκηα. Δ ζογήηδζδ έηθεζκε ημοξ δνυιμοξ βζαηί [13]

ιεηά ιπμνμφζε κα δδιζμονβεί οπμπνεχζεζξ ηαζ δεζιεφζεζξ, ηάηζ πμο απμθεοβυηακ, ζακ ημκ δζάμθμ, ηζ απυ ημοξ δομ. Μεβάθμ εκδζαθένμκ ήηακ ηα ιαγέιαηα πνμξ ημ δεζθζκυ ή κςνίξ ημ ανάδο βζα ζογδηήζεζξ. Βηεί λεδζπθχκμκηακ ηα ζδζαίηενα παναηηδνζζηζηά ημο ηάεε παζδζμφ, μζ ζηακυηδηέξ ημο είηε κα ζοβηεκηνχκεζ ηδκ πνμζμπή ημο οπυθμζπμο αηνμαηδνίμο είηε κα παναδίκεηαζ ζημκ πθεοαζιυ, ημ βζμοπάζζια ηαζ ηδκ απμδμηζιαζία. Λίβμζ ιπμνμφζακ κα πνμηαθέζμοκ ιε ηζξ ζζημνίεξ ημοξ, πμο ηάπμο είπακ αημφζεζ ή δζααάζεζ, ηδκ πνμζμπή ηαζ ημ εκδζαθένμκ ημο «απαζηδηζημφ αηνμαηδνίμο». Εδζαίηενδ επζηοπία είπακ μζ πναβιαηζηέξ ζζημνίεξ ή ηα ημοηζμιπμθζά βζα γςκηακμφξ ηαζ βκςζημφξ ακενχπμοξ ηδξ βεζημκζάξ ηαζ ηδξ βφνς πενζμπήξ, εζηυκεξ πμο είδε ημ αδζάηνζημ ιάηζ, θυβζα πμο άνπαλε ημ θαίιανβμ αοηί. Ώνηεί κα ιδ εάαακε βμκείξ παζδζμφ πμο ήηακ πανυκ ζηδ ζογήηδζδ, βζαηί ηυηε οπήνπε έκα θοζζμθμβζηυ ηνάηδια. ΢ημ ζηεκυ ηφηθμ ηδξ βεζημκζάξ, μ ηαεέκαξ ήηακ ζημ ζηυπαζηνμ ζπεδυκ υθςκ. Πνμζςπζηή γςή ηαζ ιοζηζηά ήηακ ζπάκζα ηαζ δφζημθα δζαηδνμφιεκα. ΋θα ήηακ λεδζπθςιέκα ζηδ ημζκή εέα. Ώθίιμκμ ακ βζκυηακ ακηζθδπηή ιζα απμηθίκμοζα ζοιπενζθμνά εη ιένμοξ ηάπμζμο. Συηε ηα ανκδηζηά ζπυθζα πθδιιφνζγακ ημ πχνμ ηαζ, ακαθυβςξ ηδξ πμζυηδηαξ ηδξ εηηνμπήξ, μζ ζοκέπεζεξ ιπμνμφζακ κα θηάζμοκ έςξ ηαζ ηδκ πθήνδ απμιυκςζδ. ΋ιςξ ιδ βίκεζ ηαιζά πανελήβδζδ. ΋ηακ ηαζ εηεί πμο πνεζαγυηακ δ εηδήθςζδ ημο αζζεήιαημξ ηδξ αθθδθεββφδξ, εηεί πμο πνεζαγυηακ έκα πέπθμ πνμζηαζίαξ ηονίςξ απυ ηζξ ζοπκέξ αοεαζνεζίεξ ηδξ αθαγμκζηήξ ελμοζίαξ ηδξ ζημηεζκήξ εηείκδξ πμθζηζηήξ πενζυδμο ηυηε δ βεζημκζά θεζημονβμφζε ζοιπαβήξ, ζακ ζοιπαναζηάηδξ ηαζ αμδευξ, ζφζζςιδ ζακ ιζα βνμεζά. ΢ηα παζδζηά ιαξ πνυκζα ηα λεκφπηζα ιε ηα βθέκηζα ήηακ ζπάκζα. ΐεααίςξ βίκμκηακ ηέημζα βθέκηζα ιε ηδ ιέεμδμ ηδξ ζοκεζζθμνάξ, ημο νεθεκέ, πμο θέβακε ηυηε. Ώθθά δεκ ήηακ ηαζ ζοπκά! Σμ ζφκδεεξ ήηακ μζ άκενςπμζ ηδξ βεζημκζάξ κα ημζιμφκηαζ κςνίξ, βζαηί ηδκ άθθδ ιένα ημοξ πενίιεκε ημ πνςζκυ λφπκδια βζα ημ ιενμηάιαημ. Σδθευναζδ, εοηοπχξ, αηυια δεκ οπήνπε. Δ έλμδμξ βζα αυθηα ζηδκ παναθία, βζα ηζκδιαηυβναθμ ή έκα «ελμπζηυ» ηέκηνμ ήηακ ζπάκζεξ ηαζ ίζςξ ιυκμ ηζξ Κονζαηέξ ηαζ ηζξ ιεβάθεξ βζμνηέξ. Ήηακ ηαζ ημ άθθμ πμο ζήιενα αημφβεηαζ θίβμ ηνααδβιέκμ αθθά υιςξ ηαζ ηυζμ πναβιαηζηυ: Δπηηξέπεηαη λα παξακέλεη ην θσο αλνηρηφ ηφζεο ψξεο; Πνηνο ζα πιεξψζεη αξγφηεξα ηνλ ινγαξηαζκφ; Σα πενζζζυηενα ζπίηζα δεκ είπακ αηυια δζηά ημοξ νμθυβζα. Οζ πενζζζυηενμζ ηάημζημζ θεζημονβμφζακ ιε αάζδ ηζξ ζεζνήκεξ ηςκ ενβμζηαζίςκ. Δ πνμεζδμπμζδηζηή ζηζξ επηά ημ πνςί ιε ημ ιήκοια «Ξεηζκήζηε». Δ ζεζνήκα ηςκ μηηχ βζα ηδκ έκανλδ ηδξ ενβαζίαξ. Σμ ζθφνζβια ηςκ δχδεηα βζα ημ ιεζδιενζακυ δζάθεζιια ημο θαβδημφ ηαζ δ ζεζνήκα ζηδ ιία βζα ηδκ επακέκανλδ ηδξ ενβαζίαξ. Σέθμξ, δ ζεζνήκα ηςκ πέκηε υηακ ενπυηακ ημ ακαημοθζζηζηυ ηέθμξ ηδξ διενήζζαξ ενβαζίαξ. Συηε μζ εηαημκηάδεξ ηςκ ενβαηχκ ακέααζκακ ιε ηα πυδζα πνμξ ηα πάκς ηαζ πενκχκηαξ ηζξ [14]

βέθονεξ πμο εκχκακε ηδκ πυθδ ιε ηδ ζοκμζηία ιαξ επζζηνέθακε ζηα ζπίηζα ημοξ. Λίβμ κενυ κα πθφκμοκ ηα πένζα ηαζ ημ πνυζςπμ ηζ μ άκηναξ ηδξ μζημβέκεζαξ ιέπνζ κα εημζιαζηεί ημ θαβδηυ πμο άνπζγε κα ανάγεζ ζηδ βηαγζένα πςκυηακ ζ’ έκα απυ ηα πμθοάνζεια ηζζπμονάδζηα βζα θίβδ ζογήηδζδ ηζ έκα εζημζπεκηανάηζ ιε θίβμ ιεγέ. Ώοηή ήηακ ιζα ζοκδεζζιέκδ ιένα ημο παηένα ιμο αθθά ηαζ ημο ηοπαίμο δζπθακμφ βείημκα. Έκα ζημζπείμ ημο παναηηήνα ιμο, ζηα παζδζηά ιμο πνυκζα ήηακ δ δζανηήξ αίζεδζδ εκυξ ηάπμζμο εμθμφ ηαζ αυνζζημο ηοκδβδημφ. Να πνμθάας ηάηζ ,κα λεθφβς απυ ηάηζ, κα ηενδίζς θίβμ πνυκμ, κα πάς έβηαζνα ηαζ θίβμ πζμ ιπνμζηά απυ ημκ άθθμκ. Να ηεθεζχζς ιε αοηήκ ηδκ οπμπνέςζδ, Ββχ, εηείκα ηα πνυκζα δεκ πενπαημφζα. ΢οκεπχξ έηνεπα, ζακ κα ιε ηοκδβμφζακ. Έκαξ δζανηήξ ζοκαβενιυξ, ιζα αοημτπμααθθυιεκδ αβςκία βζα ηδκ επυιεκδ ζηζβιή, βζ’ αοηυ πμο ένπεηαζ ηαζ εα ιε θηάζεζ, βζα ημκ άβκςζημ πανάβμκηα πμο ιπμνεί κα ιμο ηάκεζ ηαηυ. Μζα εκμπή ηαζ βζα αιανηήιαηα πμο δεκ είπα ηάκεζ. Ώθθά ακ ηα είπα ηάκεζ ηαζ δεκ ημ ήλενα; Αζανηέξ ηνεπαθδηυ κα πάς έβηαζνα εηεί πμο πνέπεζ. Να εηπθδνχζς ηδκ οπμπνέςζδ, πμο απνμζδζυνζζηα είπα. ΢ημζπεία πμο εέθεζξ δε εέθεζξ ζε ζοκμδεφμοκ ιεηά ζ’ υθδ ηδ δζάνηεζα ηδξ γςήξ. Γίκμκηαζ ηεκηίδζα ηαζ ακελίηδθα ζηίβιαηα πάκς ζημ δένια ζμο. Ώνβυηενα αοηυ ημ παναηηδνζζηζηυ απυηηδζε ζφβπνμκα μκυιαηα υπςξ άβπμξ ή ζηνεξ. Ώκηίεεηα, ιζα εοπάνζζηδ παζδζηή μκεζνμπυθδζδ, πμο ιε ζοκηνυθεοε ηα ανάδζα πνζκ ιε πάνεζ μ φπκμξ, ήηακ δ ελήξ: Κθείκμκηαξ ηα ιάηζα, θακηαγυιμοκ ημκ εαοηυ ιμο κα βίκεηαζ αυναημξ ηζ ακάθαθνμξ, κα είκαζ ζε εέζδ κα ηαηαζημπεφεζ, πςνίξ αοηυξ κα βίκεηαζ ακηζθδπηυξ υθμοξ ημοξ άθθμοξ ακενχπμοξ ζε ζδζςηζηέξ ημοξ ζηζβιέξ, ζδζαίηενα ιε οπάνλεζξ ιε ηζξ μπμίεξ εα ήεεθα πμθθά πάνε- δχζε ιαγί ημοξ, αθθά πμο δεκ ημθιμφζα κα ημ μιμθμβήζς ιπνμζηά ημοξ. Ήηακ ιζα βθοηζά δναπέηεοζδ απυ ηδκ πναβιαηζηυηδηα, ήηακ ιζα πνμζμιμίςζδ ηςκ απυηνοθςκ ηαζ «αιανηςθχκ» επζεοιζχκ ιμο. Μέζα ζ’ αοηήκ ηδκ θακηαζίςζδ είπα πνμζδχζεζ ζημκ εαοηυ ιμο υθεξ ηζξ πνήζζιεξ ζδζυηδηεξ, υπςξ κα πεηάς, κα πενκάς ιέζα απυ ημίπμοξ, κ’ αημφς ηα πάκηα ηζ απυ ιαηνζά. Πυζμ ακαημοθζζηζηυ, αθήεεζα, είκαζ ηάηζ ηέημζμ! Σμ πενίπηενμ ηδξ θπξίαο Καιιηφπεο, βενμκημηυνδξ απυ ηδ Μζηνά Ώζία, ιε ακαικήζεζξ απυ ιζα γςή άθθμο επζπέδμο απυ αοηυ πμο ηχνα γμφζε ζηδκ Βθθάδα, ιε απμιεζκάνζα ηςκ ηαθχκ διενχκ ιέζα ζημ ζπίηζ-πενίπηενυ ηδξ, πμοθμφζε ηαναιέθεξ, ηζζβάνα ηαζ δζάθμνα ρζθζηά, πνήζζια ζηδ κμζημηονά. Αεκ είπε εθδιενίδεξ. Ώοηέξ ηζξ έανζζηεξ ιυκμ ζημ ηεκηνζηυ πενίπηενμ ζημ Φανδφ. Αεκ οπήνπακ άθθςζηε πμθθμί πμο εα δζέεεηακ πνήιαηα βζα ηδκ αβμνά ιζαξ εθδιενίδαξ. Μυκμ ημ ηαθεκείμ είπε εθδιενίδα ηαζ ιάθζζηα ιζα απυ ηζξ διενήζζεξ ημπζηέξ. «Σαρπδξφκνο» ή «Θεζζαιία» ηαζ απυ ηζξ αδμιαδζάηζηεξ ημ «Θάξξνο» ημο Αιέθνπ Σξάθθα. ΢ηζξ ιεβάθεξ δοζημθίεξ, πμο οπήνλακ ζηδ ζοκέπεζα ηδξ γςήξ ηδξ, δ ηονά Καθθζυπδ, εηπμζμφζε πμθφηζια εκεφιζα, πμο ιπυνεζε κα ζχζεζ απυ ηδ αίαζδ [15]

ιεηαηίκδζή ηδξ απυ ηδκ ανπζηή ηδξ παηνίδα. Μέζα ζηα άθθα πμοθμφζε ηαζ ηδκ πνμζςπζηή ζοθθμβή ημο παηένα ηδξ ιε βναιιαηυζδια ηδξ Οεςιακζηήξ Ώοημηναημνίαξ, πμο ζακ ζφκμθμ είπε μπςζδήπμηε ιζα αλία, αθθά ζε ιειμκςιέκα ημιιάηζα, πμο ειείξ αβμνάγαιε, αθμφ ιαξ έπεζεε ιε ηζξ ςναίεξ ζζημνίεξ πμο ηα έκηοκε βζα κα ιαξ ηα πθαζάνεζ, ήηακ ιάθθμκ άδδθδ δ αλία ημοξ. Κάπμο, αθθά δεκ εοιάιαζ πμφ, πνέπεζ κα έπς ιενζηά ημιιάηζα απυ αοηή ηδ ζοθθμβή. Δ θπξά Καιιηφπε, πμο είπε πζα ηα πνμκάηζα ηδξ, πενκμφζε δφζημθεξ ιένεξ ηαζ ιε ηδκ οβεία ηδξ, αθθά πμηέ δεκ έπαζε ημ φθμξ ηαζ ηζξ ζοκήεεζεξ ηδξ παιέκδξ παθαζάξ έκδμλδξ γςήξ ηδξ, ανηεί αοηέξ κα ιδκ είπακ ζδζαίηενεξ μζημκμιζηέξ απαζηήζεζξ. Άλζμ ακαθμνάξ είκαζ ημ επεζζυδζμ ιε ημκ οπάθθδθμ ημο ιακάαδ ιαξ, πμο ήηακ μ ΢ηαζαξάο. Βηηυξ απυ ηα είδδ ηδξ ιακααζηήξ πμοθμφζε ζηδ βεζημκζά ηαζ ηα λφθα βζα ημ πεζιχκα. ΢ηδκ πίζς απμεήηδ δζέεεηε επαββεθιαηζηυ πνζυκζ-πθάκδ ηαζ εηεί έημαε ζε ηαηάθθδθμ ιέβεεμξ ηα λφθα πμο ημο θένκακε απυ ηα βφνς πςνζά μζ θηςπμί πςνζημί έκακηζ ιζηνήξ αιμζαήξ, ηονίςξ απυ ηα Μεθζζζζάηζηα. Ώιέζςξ ιεηά ηδκ απεθεοεένςζδ, ηδ δμοθεζά αοηή ηδκ έηακε ηζ δ ιάκα ιμο ιε ηδ αμήεεζα ηςκ δομ ιεβάθςκ αβμνζχκ ηδξ. Ώκέααζκακ ζηδκ Κάπμονκα ηαζ γαθζηςιέκμζ ιε έκα θυνηςια λφθα μ ηαεέκαξ, ηαηέααζκακ ιε ηα πυδζα ηαζ ηα πμφθαβακ ζημκ ίδζμ. Ώοηά ιεηά ημ ηυρζιμ αβμνάγμκηακ ζηζξ ηνφεξ ιένεξ απυ ηαημίημοξ ηδξ βεζημκζάξ, αοημφξ πμο δζέεεηακ ζυιπεξ. Ώνηεημί ανημφκηακ ζημ ιαβηάθζ, πμο ήηακ υιςξ επζηίκδοκμ θυβς ηςκ ακαεοιζάζεςκ. Αεκ ήηακ ζπάκζεξ μζ εζδήζεζξ, πμο ηυηε ηοηθμθμνμφζακ απυ ζηυια ζε ζηυια, ηέημζςκ ηναβςδζχκ ιε δδθδηδνζάζεζξ απυ ημ ιμκμλείδζμ ημο άκεναηα. Μάθζζηα ιζα θμνά έβζκε έκα ηέημζμ επεζζυδζμ πμθφ ημκηά ιαξ. Κάπμζα ζηζβιή πμο δεκ οπήνπε πεθάηδξ, μ οπάθθδθμξ ημο ιαβαγζμφ - παζδί ηζ αοηυξ αθθά ιεβαθφηενμξ απυ ειέκα - ηυθθδζε ζηδκ πανέα ζημ δνυιμ ιε ηα παζπκίδζα. Με ηναημφζε απυ ηα πυδζα ηαζ ημ ζχια ηνειαζιέκμ πνμξ ηα ηάης. Ββχ, αθδιέκμξ πθήνςξ, παζημβεθμφζα εοηοπζζιέκμξ. Βηείκδ ηδ ζηζβιή δ αβνζμθςκάνα ημο αθεκηζημφ ημκ ηάθεζε ημκηά ημο ηαζ απυ ημ λάθκζαζια ηαζ ημ θυαμ ημο ιε πανάηδζε εθεφεενμ. Αεκ πνυθααα κα πνμζηαηεοηχ αάγμκηαξ, ςξ αζπίδα ηα πένζα ιμο ηαζ ηάκμκηαξ εθεφεενδ πηχζδ, έπεζα ζημ έδαθμξ ιε ηα ιμφηνα πάκς ζηζξ ζηθδνέξ πέηνεξ. Καθά ηα ιμφηνα ιμο πμο ιάηςζακ, ηα πείθδ πμο ζηίζηδηακ. Ώοηά ήηακ πεναζηζηά θαζκυιεκα ηαζ ιζα έηθναζδ ηδξ επμπήξ ήηακ: …ιέπνζ ημ βάιμ ζμο εα βζάκμοκ! Δ δοζηοπία ήηακ ημ ιπνμζηζκυ δυκηζ πμο έζπαζε ζηδ ιέζδ ηαζ δ γδιζά ήηακ μνζζηζηή. Ο άζπεημξ μδμκηίαηνμξ ηδξ βεζημκζάξ, πμο ιε πήβακ, ακηί κα αθήζεζ ημ οπυθμζπμ πήνε ηδκ ηακάθζα ηζ απμηεθείςζε ημ ηαηυ. Ώπυ ηυηε είιαζ ημοηζμδυκηδξ ζηδ αζηνίκα ημο ζηυιαηυξ ιμο ηαζ ζένκς αοηυ ημ παναηηδνζζηζηυ εθάηηςια υθα ηα πνυκζα ιε πνυζεεημ δυκηζ ηαζ ηζξ ζοκεπείξ γδιζέξ ηζ επζδζμνεχζεζξ πμο ηάεε ηυζμ πνεζάγεηαζ κα ηάκς. Κάπμζα πνυκζα δφζημθα, πμο ηα θεθηά ήηακ ηάηζ πενζζζυηενμ απυ πενζμνζζιέκα ιμο πάθαβε ηδ αζηνίκα ηαζ δεκ παιμβεθμφζα ιε ημκ ααίαζημ [16]

ηνυπμ πμο εα ήεεθα. ΋ζμ ηζ ακ αημφβεηαζ οπεναμθζηυ, έκα πμζμζηυ ημο δζζηαηηζημφ ιμο παναηηήνα, ίζςξ κα μθείθεηαζ ηαζ ζ’ αοηυ ημ βεβμκυξ. ΋ηακ πθδζίαγακ μζ βζμνηέξ, υθα ηα παζδζά θέβαιε ηα ηάθακηα. Σζξ πενζζζυηενεξ θμνέξ μ ηαεέκαξ ιυκμξ ημο ή ημ πμθφ ηαηά δοάδεξ. Οζ ημθθδημί θίθμζ. Σδκ επμπή εηείκδ δεκ ιπμνμφζεξ κ’ απεοεοκεείξ ζημοξ αβκχζημοξ ή ηα ιαβαγζά. Δ απυπεζνα εα απέααζκε άηανπδ. Οζ πυνηεξ δεκ άκμζβακ εφημθα ηαζ ηα θεθηά δε ιμζνάγμκηακ ηυζμ εφημθα υζμ ηχνα βζαηί ήηακ ιεηνδιέκα ή ακφπανηηα. Σμ εεςνμφζαιε θοζζμθμβζηυ ηαζ ακαιεκυιεκμ. Οζ εοαζζεδζίεξ βζα ηα ηαδιέκα ηα παζδζά ήνεακ υηακ ηα θεθηά άνπζζακ κα πενζζζεφμοκ. Μυκμ μζ ζοββεκείξ ηαζ εηεί ηα θεθηά πάθζ ήηακ ιεηνδιέκα. Σμ «έβηθδια» βζκυηακ θίβμ ανβυηενα. Βθυζμκ μζ οπμρήθζμζ επζζηέπηεξ ήηακ ιεηνδιέκμζ, ηα ηάθακηα ηεθείςκακ ζε θίβμ πνυκμ ηαζ μζ πζηζζνζηάδεξ ηδξ πανέαξ ιαγεουιαζηακ ζε έκα ακμζηηυ μζηυπεδμ ηδξ βεζημκζάξ ηαζ νζπκυιαζηακ ιε ηα ιμφηνα ζημ «βαθθζηυ». Σζ παζπκίδζ ήηακ αοηυ; Αομ πανάθθδθεξ παναβιέκεξ πνυπεζνα βναιιέξ πάκς ζημ πχια ζε απυζηαζδ βφνς ζηα είημζζ ιέηνα ιεηαλφ ημοξ. Ώπυ ηδ ιζα βναιιή πεηάβαιε ηα ίδζα ηένιαηα, υθα ηδξ ίδζαξ αλίαξ. ΋πμζμο ημ ηένια έπεθηε πθδζζέζηενα ζηδκ άθθδ βναιιή αοηυξ ιάγεοε υθα η’ άθθα ηαζ ηα πεημφζε ρδθά επζθέβμκηαξ πνμδβμοιέκςξ ημνχκα ή βνάιιαηα. Μάγεοε ηα ηενδζζιέκα ηαζ ιε ηα οπυθμζπα ζοκέπζγε μ δεφηενμξ. ΢ημκ ηεθεοηαίμ ζοκήεςξ δεκ έθηακε ηίπμηα. Παίγαιε ιέπνζξ ελακηθήζεςξ ηςκ ακηζπάθςκ έςξ υημο ηάπμζμξ ηεπκίηδξ, αθθά ηαζ ηςθυθανδμξ, ζοβηεκηνχζεζ ηα πνήιαηα υθςκ ηςκ άθθςκ. Δ ζοκέπεζα ήηακ ζοκάνηδζδ ημο παναηηήνα ημο ηενδζζιέκμο. Σζξ πενζζζυηενεξ θμνέξ μ ηενδζζιέκμξ ηενκμφζε ημοξ παιέκμοξ ζημ ημπζηυ γαπανμπθαζηείμ απυ έκα βθοηυ ηζ έηζζ ηα πνάβιαηα ένπμκηακ ζημ πάηζζ. Δ δοζημθία οπήνπε υηακ μ ηενδζζιέκμξ ηα έααγε υθα ζηδ ηζέπδ ηζ ελαθακζγυηακ. Μζα ηέημζα ζοιπενζθμνά είπε ηζξ ζοκέπεζεξ ηδξ, πμο δ πζμ ζοκδεζζιέκδ ήηακ δ απμιυκςζδ ημο ιμκαπμθαβά βζα ανηεηυ δζάζηδια απυ ημοξ άθθμοξ. Σμ Φοπμζάαααημ ηδκ ανάγαιε ζηδκ πυνηα ημο κεηνμηαθείμο ή ζενβζακμφζαιε ζηα ιμκμπάηζα ημο κεηνμηαθείμο, ακάιεζα ζημοξ ηάθμοξ υπμο ηυηε μζ πενζζζυηενμζ ζοββεκείξ πμο είπακ δζημφξ ημοξ εαιιέκμοξ ζ’ αοηυ, ηάκακε ηνζζάβζμ ζημκ ηάθμ ημο γδηχκηαξ ζοβπχνεζδ βζα ηα αιανηήιαηα ημο εακυκημξ. Ο παπάξ ημο κεηνμηαθείμο δεκ πνμθάααζκε κα πάεζ απυ ηάθμ ζε ηάθμ βζα κα πεζ ηδκ πανάηθδζδ ηαζ ηδκ εοπή, παίνκμκηαξ ημ ακαβηαίμ νεβάθμ. Κάεε μζημβέκεζα πμο είπε κεηνυ εημίιαγε ζημ ζπίηζ ημκ ζημθζζιέκμ δίζημ ιε ηα ηυθθοαα, έκα κυζηζιμ, ηαζ δοζεφνεημ ζε άθθεξ πενζπηχζεζξ, βθοηυ. Πθδζίαγεξ ηδκ πεκεμφζα πήνα ηζ έθεβεξ ζεικά Να ζρσξεζνχλ ηα πεζακέλα ζαο! Βηείκδ ι’ έκα ημοηάθζ ζμο έδζκε ζηδ πμφθηα ιζα ημοηαθζά. Σζξ πνχηεξ ηζξ ηνχβαιε ηαηεοεείακ, αθθά ιεηά απυ πέκηε έλζ ηζξ απμεδηεφαιε ζε πνυπεζνα ζαημοθάηζα – [17]

πςκζά απυ ημιιάηζα παθαζχκ εθδιενίδςκ - βζα ανβυηενα. ΢ημκ πενίβονυ ιαξ δεκ οπήνλακ πενζπηχζεζξ δδθδηδνζάζεςκ, πμο ζε άθθμοξ πχνμοξ ζοπκά ζδιεζχεδηακ. Μεηαλφ ιαξ δεκ ακηαθθάζζαιε ηαηίεξ. Δ αηιυζθαζνα ημο κεηνμηαθείμο, ηα ηθάιαηα ηςκ ζοββεκχκ, δεκ άθδκακ πχνμ βζα ηνέθεξ ή άθθεξ αηαηάθθδθεξ ζοιπενζθμνέξ. Σμ ιυκμ πμο απμημθιμφζαιε ήηακ μ ιεηαλφ ιαξ ζπμθζαζιυξ βζα ημ πμζαξ πήναξ είκαζ ηα πζμ κυζηζια ηυθθοαα ηαζ πμζαξ ηα πεζνυηενα. Ήηακ ιζα ηαθή εοηαζνία κα βθοηαεεί ημ ζημιαηάηζ ιαξ. Κάηζ πμο ζήιενα δεκ ημ ζοκακηάξ. Δ ζδιενζκή αθεμκία έπεζ ηαηανβήζεζ ηέημζμο είδμοξ εθθείρεζξ, αθθά ηαζ πανέξ! Κάεε πνυκμ ζημ πμημπμζείμ ηδξ βεζημκζάξ, μ ΢ηεξγίνπ, πάηαβε ζηαθφθζα, κα βειίζεζ ιε ιμφζημ ηα ηενάζηζα αανέθζα. Ώοηυ βζκυηακ ςξ ελήξ. Βνπυηακ ζημ δνυιμ ιπνμζηά απυ ημ ιαβαγί έκα θμνηδβυ θζζηανζζιέκμ ιε ζηαθφθζα, εκχ είπε πνμαθεθεεί πνμδβμοιέκςξ ςξ οπυζηνςια κα κηοεεί απυ ηδκ ηάης ιενζά, υηακ αηυιδ ήηακ άδεζμ, ιε έκα αδζάανμπμ φθαζια πμο ιάθθμκ ήηακ ιζα ιεβάθδ ζηναηζςηζηή ζηδκή. Δ βοκαίηα ημο πμημπμζμφ ιάγεοε ηδ ιανίδα ηδξ βεζημκζάξ βζα ημ πάηδια. Δ αιμζαή βζα ηδκ ενβαζία ήηακ υηζ ιπμνμφζεξ κα θαξ υζα ζηαθφθζα εέθεζξ! Ώοηά δεκ ήηακ ηαζ πνχηδξ πμζυηδηαξ, μφηε ηαεανά ηαζ ημ «δςνεάκ» μδδβμφζε ζηδκ οπεναμθή. Σμ ηζζνθζυ ήηακ ημ θοζζηυ επαηυθμοεμ. ΐθέπεζξ μζ ηακυκεξ οβζεζκήξ ήηακ ηυηε ανηεηά πζμ εθαζηζημί. Αεκ πνεζάγεηαζ κα πνμζεέζς υηζ μζ πενζζζυηενμζ πνζκ ακέαμοκ ζημ αοημηίκδημ ήηακ ήδδ λοπυθοημζ ιμκίιςξ, αθθά δ ακηίθδρδ πμο ηζ απ’ ημ αθεκηζηυ ηοηθμθμνμφζε ήηακ υηζ θίβδ ανχια ηάκεζ ημ ιμφζημ πζμ κυζηζιμ. Ο ιμφζημξ έννεε απυ ηδ ιζα άηνδ ημο αδζάανμπμο ηαζ ιαγεουηακ ζε άδεζα δμπεία πμο ζηδ ζοκέπεζα πφκμκηακ ζηα ηενάζηζα εζδζηά αανέθζα. ΋θα αοηά βζκυηακ ιπνμζηά ηαζ ζηα ιάηζα ηςκ αονζακχκ πεθαηχκ πμο εα ηαηακάθςκακ ηδ «εεσηή» νεηζίκα. Σμ πχια εα είπε ηαηαηάηζεζ ζημκ πάημ ημο αανεθζμφ. Δ αβςκία ιαξ ηδκ Κονζαηή ημ απυβεοια ήηακ πχξ εα ιπμφιε ζημ βήπεδμ κα δμφιε ημκ αβχκα ηδξ αβαπδιέκδξ ιαξ μιάδαξ, ηδξ Νίθεο Βφινπ. Να αβάθμοιε εζζζηήνζμ μφηε ζογήηδζδ. Σέημζα πενίπηςζδ δεκ οπήνπε ηακ. ΢ε αβχκεξ πμο δεκ ήηακ ηνίζζιμζ ηαζ ςξ εη ημφημο δεκ οπήνπε ιεβάθδ πνμζέθεοζδ θζθάεθςκ ηα ηνζηήνζα ηδξ εζζυδμο ήηακ πζμ εθαζηζηά. Βπέηνεπακ ζε έκακ ιεβάθμ ιε ημ εζζζηήνζμ κα ιπάζεζ ζημ βήπεδμ έκα δζηυ ημο παζδί. Έηζζ ημθθμφζαιε ζημοξ ιεβάθμοξ πμο ημ είπακ αβμνάζεζ κα ιαξ πάνμοκ ιαγί ημοξ ζακ παζδζά ημοξ ηζ ανηεηέξ θμνέξ ημ ηυθπμ πεηφπαζκε. Δ δοζημθία ήηακ ζηα κηένιπζ. Συηε πάθζ ανίζηαιε ηνφπεξ, επζηίκδοκα ζηανθαθχιαηα ζημοξ ημίπμοξ βζα κα δμφιε ιε ηάεε εοζία ημκ αβχκα. Δ επζεοιία δδιζμονβεί ηίκδηνα, ελάπηεζ ηδ θακηαζία, εθεονίζηεζ δζελυδμοξ ζε θαζκμιεκζηά αδζέλμδα ηαζ υηακ πεηοπαίκεζξ ηεθζηά ημ ζημπυ ζμο, νμοθάξ υθδ ηδ βθφηα ηδξ επζηοπίαξ. Μζα ζοπκή απαζπυθδζή ιαξ ήηακ ημ ηθέρζιμ θνμφηςκ απυ λέκα δέκηνα. Ώοηά θοθάβμκηακ ιε ζδζαίηενδ πνμζμπή απυ ημοξ ζδζμηηήηεξ, πνάβια θοζζηυ ηζ ακαιεκυιεκμ ιε ηα ηνζηήνζα ηαζ ηζξ ακάβηεξ ηδξ επμπήξ. Τπήνλακ ζδιακηζηέξ επζηοπίεξ ζ’ αοηυκ ημκ ημιέα πμο ανβυηενα ζηζξ αναδζκέξ ζοκάλεζξ ηζξ πενζβνάθαιε [18]

ιε θζβμφνα ηαζ ηδκ αοημκυδηδ ζάθηζα οπεναμθήξ. Ώκηίεεηα δεκ είπα ημοαέκηα βζα ημ βενυ ιπενκηάπζ πμο ιμο επεθφθαλε μ ζδζμηηήηδξ ιζαξ ηγακενζάξ δίπθα ζημ πμηάιζ, υηακ ιε ζοκέθααε πάκς ζημ δέκηνμ ημο. Σμ ηθέρζιμ απυ έκα δέκηνμ δεκ ημ ακηζθαιαακυιαζηακ ζακ ηθμπή. Ώκηίεεηα, εα έθεβα υηζ δ επζηοπία πνεςκυηακ ζακ ηαηυνεςια πμο εα έπνεπε κα ηφπεζ ηδξ επζδμηζιαζίαξ ηαζ ηδξ παναδμπήξ απυ ημοξ άθθμοξ ζοκμιήθζημοξ ηδξ πανέαξ. Δ ιεβάθδ έθθεζρδ ηαζ ζηένδζδ ηαεαβίαγε ηδκ ανπαβή. Σα πνχηα ζπίηζα πμο πηίζηδηακ ζηδ Νέα Εςκία ήηακ ηα «ηεηνάβςκα». Έκα δςιάηζμ ιε έκα ιζηνυ εθεφεενμ πχνμ, ημ έκα ημθθδηυ ιε ημ δζπθακυ ημο ηαζ πίζς ιε ημζκυ ημίπμ ιζα ίδζα ζεζνά υιμζςκ ζπζηζχκ. Έηζζ ζπδιαηζγυηακ ημ ηεηνάβςκμ. Σα ζμηάηζα πμο πςνίγακε ηα ηεηνάβςκα ήηακ πθάημοξ εκάιζζδ ιέηνμο, θεξ ηαζ δεκ οπήνπε ηυηε άθθμξ εθεφεενμξ πχνμξ. Σμ ζδζαίηενμ παναηηδνζζηζηυ ήηακ υηζ ημ έκα ηεηνάβςκμ βφνς απυ ηα ηέζζενα ήηακ μιαδζημί ηαιπζκέδεξ. ΢ηδκ ανπή δ αζαζφκδ κα αάθμοκ υπςξ-υπςξ μζ άζηεβμζ πνυζθοβεξ ηα ηεθάθζα ημοξ ηάης απυ έκα ηεναιίδζ δεκ ακέδεζλε ηδκ ηναβζηυηδηα ηδξ ηαηάζηαζδξ ηαζ ιενζηά πνάβιαηα ηάης απυ ηζξ ζοκεήηεξ ηζξ επμπήξ θάκδηακ θοζζμθμβζηά. ΋ιςξ ιε ημ πέναζια ημο πνυκμο ηάεε μζημβέκεζα ιεβάθςζε, ήνεακ παζδζά ηαζ ιάθζζηα άθεμκα. Οζ πνμζθοβζηέξ μζημβέκεζεξ αμήεδζακ, ςξ βκςζηυκ, απμθαζζζηζηά κα ιεζςεεί ημ δδιμβναθζηυ πνυαθδια πμο δδιζμφνβδζακ μζ ζδιακηζηέξ απχθεζεξ γςχκ, ηονίςξ κέςκ ακενχπςκ, ελαζηίαξ ηςκ δζαδμπζηχκ πμθέιςκ πμο πνμδβήεδηακ ηαζ ηςκ αζεεκεζχκ πμο ηυηε εένζγακ γςέξ. Δ ηαηάζηαζδ αοηή δζαηδνήεδηε ιέπνζ πενίπμο ημ 1950, αθθά εη ηςκ πναβιάηςκ θνάηανε, ζδζαίηενα ημ πνςί υηακ υθμζ αζαζηζημί ήεεθακ κα πνμθάαμοκ κα θηάζμοκ έβηαζνα ζηδ δμοθεζά ημοξ. Έηζζ ζηδ ιζηνή αοθή ηάεε ζπζηζμφ θηζάπηδηακ μζημβεκεζαημί ηαιπζκέδεξ ιε πνςημαμοθία ηζ έλμδα ηδξ ηάεε μζημβέκεζαξ, αθμφ πνμδβμοιέκςξ ακμίπηδηε βζα ημκ ηαεέκα εζδζηή πααμφγα. Θοιάιαζ αηυια ηαζ ζήιενα ημκ άκενςπμ πμο άκμζβε ημοξ θάηημοξ. Σμ ηάης ιένμξ ημο θάηημο ημ πενζηνζβφνζγε ιε πέηνεξ ηαζ ήηακ μ ιμκαδζηυξ πμο ανβυηενα ακαθάιαακε ηαζ ημκ πενζμδζηυ ηαεανζζιυ ημοξ. Οζ απάκενςπεξ ζοκεήηεξ ενβαζίαξ ημκ είπακ μδδβήζεζ ζηδκ αοημαπμιυκςζδ ηαζ ημ είπε νίλεζ ζημ πζμηυ. ΢ενκυηακ ζημοξ δνυιμοξ ηαζ ηα άπμκα κζάηα ημκ ημνυζδεοακ ζοκεπχξ, επακαθαιαάκμκηαξ ημ απαναίηδημ παναηζμφηθζ, μ «Καξακνχδαο». Δ ηεκηνζηή απμπέηεοζδ ζηδ ζοκμζηία ήηακ αηυια έκα ιαηνζκυ υκεζνμ. Έκα πνςζκυ, πάκς ζημ ζοκςζηζζιυ ηαζ ηδ αζαζφκδ, ιε ημ ζθίλζιμ κα ηεθεζχζς απυ πίζς ιμο πεηάπηδηε έλς έκα ηιήια ημο έκηενμο. Σνμιμηναηήεδηα αθθά απυ κηνμπή ή θυαμ δεκ είπα ημοαέκηα ζε ηακέκακ. Οφηε ζηδ ιάκα ιμο. Άθθδ επμπή, άθθα ήεδ. Ώηυια ηαζ ζήιενα δεκ βκςνίγς ηζ ήηακ ζηδκ πναβιαηζηυηδηα, αθμφ ηχνα βζα πνχηδ θμνά ημ ακαζφνς ζηδκ επζθάκεζα ηαζ πμηέ δεκ νχηδζα ηακέκακ. Σμ πνυαθδια θφεδηε ιυκμ ημο ιέζα ζε θίβεξ ιένεξ. Σμ έκηενμ βφνζζε ζηδ εέζδ ημο ηαζ ημ ζοιαάκ ημ πήνε μ άκειμξ. Δ ηεθεοηαία ακαδνμιή ζηα παζδζηά ιμο ζοιαάκηα ημ επακέθενε ζηδ ικήιδ ιμο. [19]

Μέπνζ ημ 1949 ζημ ζπίηζ γμφζακ μ παηέναξ, δ ιάκα ηαζ ηα πέκηε αδέθθζα. Λίβμ πνζκ, ιπνμζηά ζημ πανάεονμ ημο ιμκαδζημφ δςιαηίμο είπε αζαζηζηά πηζζηεί έκα δεφηενμ ιζηνυ δςιάηζμ. Μέζα ζ’ αοηυ ημζιυκηακ ηονίςξ δ ιεβάθδ ιαξ αδεθθή ηαζ δ βζαβζά, υηακ γμφζε ιαγί ιαξ, βζαηί πενζμδζηά ιμίναγε ημ πνυκμ ηδξ ακάιεζα ζηζξ δομ ηδξ ηυνεξ. ΋ηακ δ βζαβζά ήηακ ζηδ εεία Παναζηεομφθα, ζημ δςιάηζμ αοηυ ημζιυηακ ηζ δ ιάκα. Σα αβυνζα ημζιυκηακ ζηνςιαηζάδα ζημ λφθζκμ πάηςια, πάκς ζε δομ ζοκεπυιεκα ζηνχιαηα ηαζ ζηεπάγμκηακ ιε έκα πάπθςια ηαζ ηάπμζεξ ζοιπθδνςιαηζηέξ ημοαένηεξ. Μζα απυ ηζξ πνχηεξ παζδζηέξ ιμο ακαικήζεζξ, υπςξ ήδδ έπς ακαθένεζ, είκαζ ημ ηνφμ πμο ζοκεπχξ έκζςεα ζηδ δζάνηεζα ηδξ κφπηαξ, ηονίςξ ζηδ ιέζδ ιμο πμο ιε ηναημφζε ανηεηέξ θμνέξ λάβνοπκμ. Φαίκεηαζ ηα ζηεπάζιαηα δεκ ήηακ ανηεηά ή εβχ είπα ηάπμζα ζδζαίηενδ εοαζζεδζία. Σμ βεβμκυξ υιςξ οπάνπεζ έκημκα απμηοπςιέκμ ζηδ ικήιδ ιμο. Κάεε πνςί, πςνίξ λοπκδηήνζ, αθθά ιε αάζδ ημ εζςηενζηυ ηδξ νμθυζ, δ ιάκα ήηακ απυ κςνίξ ζημ πυδζ ηάκμκηαξ ηζξ απαναίηδηεξ πνμεημζιαζίεξ ηαζ υηακ έθηακε δ ηαηάθθδθδ χνα πηοπμφζε βεκζηυ πνμζηθδηήνζμ βζα λφπκδια. Αεκ βζκυηακ κα οπάνπεζ ελαίνεζδ, αθμφ έπνεπε κα ιαγεοημφκ ηα ζηνχιαηα, κα βίκεζ πάθζ μ βζμφημξ πάκς απυ ημ ιπαμφθμ, κα απθςεεί ημ πηοζζυιεκμ ηναπέγζ ηαζ κα ζεναζνζζηεί ημ πνςζκυ πμο ηονίςξ ήηακ ηζάζ, ρςιί, εθζέξ ηαζ ιενζηέξ θμνέξ ηονί θέηα. Μυκμ μ παηέναξ έηακε ημκ απαναίηδημ ημφνηζημ πνςζκυ ηαθέ ημο. Πνμζςπζηά ηαθέ πνςημδμηίιαζα ζε ιεβάθδ ζπεηζηή δθζηία. Σδκ ίδζα χνα δ ιάκα εημίιαγε ημ ιεζδιενζακυ βζα ημοξ πενζζζυηενμοξ, πμο δεκ εα επέζηνεθακ ημ ιεζδιένζ. Μέζα ζηζξ ηαζηακζέξ, δδθαδή ηα ηζίβηζκα ζηνμββοθά δμπεία, έααγε ζημκ ηαεέκα ημ ακαθμβμφκ ιενίδζμ απυ ημ θαβδηυ πμο είπε εημζιάζεζ απυ ημ πνμδβμφιεκμ ανάδο. Ώοηή δ ακαβηαζηζηή πνςζκή έβενζδ, ιμο έβζκε ζακ ζοκήεεζα ηαζ είκαζ ιυκζιμ παναηηδνζζηζηυ ηδξ ηαεδιενζκυηδηάξ ιμο ζε υθδ ηδκ οπυθμζπδ γςή ιμο. Βλαίνεζδ ζημκ ηακυκα ήηακ ημ πνςζκυ ηδξ Κονζαηήξ, υηακ ηα ενβμζηάζζα ηαζ ηα ιαβαγζά ήηακ ηθεζζηά. Συηε ηα πενζζζυηενα απυ ηα αδέθθζα ιμο πμοπμφθζαγακ ηάης απυ ημ πάπθςια κα αβάθμοκ ηα ζπαζιέκα ηςκ άθθςκ διενχκ. Ββχ είπα δζαθμνεηζηή ζοιπενζθμνά. Ήεεθα κα πάς ζηδκ εηηθδζία κ’ αημφζς ηδ εεία θεζημονβία. Αεκ ήηακ απμηθεζζηζηά ημ ηαεανυ ενδζηεοηζηυ ηαεήημκ. Γζα ιέκα ήηακ ηαζ ιζα εοηαζνία «ημζκςκζηήξ εηδήθςζδξ». Να δς άθθμοξ ακενχπμοξ, κα ζηνζιςπηχ ημκηά ζημκ ράθηδ, κα ζζβμρζεονίγς ηζ εβχ ημοξ βθοημφξ φικμοξ ηδξ εείαξ θεζημονβίαξ, πμο ιμο άνεζακ ηαζ ιμο ανέζμοκ αηυια ηυζμ. Μεηά ηδ θεζημονβία κα ζηνχζμοιε ζημ ιεβάθμ πνμαφθζμ ημ δζπθυ ιαηξ ακάιεζα ζε παίηηεξ ακάιεζηημοξ πμο ήηακ δζαεέζζιμζ. ΢ηδ βεζημκζά ηα παναηζμφηθζα ήηακ ζηδκ διενήζζα δζάηαλδ. Πενζπαζηηζηά, ανηεηέξ θμνέξ ζπμθίαγακ ηάηζ απυ ηδ ζςιαηζηή ζμο δζάπθαζδ, έκα ζδίςια ημο παναηηήνα ζμο, ηάηζ απυ έκα ζοιαάκ πμο ήζμοκ πανχκ ηαζ ελαζηίαξ ηδξ πζμ απίεακδξ άθθδξ αθμνιήξ πμο έβζκε ηάπμο ηαζ ηάπμηε ηαζ ζπμθζάζηδηε επίηαζνα ηαζ θςκαπηά. Έκα απυ ηα δζηά ιμο ηα πνμζςκφιζα, πμο ιπμνεί ζηδκ πμνεία κα άθθαγε [20]

ηαζ κα ιμο ημθθήζεζ ηάηζ άθθμ, ήηακ μ θεθάιαο. Γζαηί; Αεκ λένς ζίβμονα ηδκ απάκηδζδ. Βζηάγς υηζ εηείκδ ηδκ επμπή ημ ηεθάθζ ιμο ήηακ δοζακάθμβα ιεβάθμ ιε ημ οπυθμζπμ ζχια ιμο, βζαηί ήιμοκ θζπυζανημξ ηαζ ιζηνμφθδξ. Ώνβυηενα ημ πεζκαζιέκμ ιάηζ ιμο, δ φπανλδ θαβδημφ ηαζ δ έιθοηδ θαζιανβία ιμο ελαθάκζζακ αοηή ηδ «δοζανιμκία». Σχνα ηα βενμκηυπαπα ιμο πθεμκεηημφκ ημο ιεβέεμοξ ηδξ ηεθαθήξ ηζ ακ ζοκέπζγε δ παζδζηή πανάδμζδ εα έπνεπε κα ιε ζοκμδεφεζ ημ ρεοδχκοιμ μ πξνθνίιαο! Μέζα ζηδκ μζημβέκεζα ηοηθμθμνμφζακ πμθθά ημνμσδεοηζηά παναηζμφηθζα, ιενζηά απυ ηα μπμία ήηακ μ ηζίξνο, μ ληαιάθαο, μ θειιφο, μ ζπαηζίξνο, δ γνπζηέξα ηηθ. Αεκ ημθιάς κα ηάκς ηδκ ακηζζημίπδζδ ιε ηα πναβιαηζηά μκυιαηα βζαηί ιπμνεί κα λεζδηχζς ηδ ιήκδ μνζζιέκςκ. ΋ιςξ εέθς επίζδξ ακςκφιςξ κα ακαθένς δομ ηνεζξ αηυια πενζπηχζεζξ ηδξ ζηεκήξ βεζημκζάξ ιαξ. Δ Ακεξηθάλα θεβυηακ έηζζ βζαηί ηάεε ηυζμ έπαζνκε απυ ηάπμζμκ ζοββεκή ηδξ βνάιια απυ ηδκ Ώιενζηή, ιε ηδ δοζηυθςξ οπμηνοπηυιεκδ γήθεζα υθςκ ηςκ οπμθμίπςκ βζαηί ιεηά ημ βνάιια πήβαζκε ζημκ ιπαηάθδ ηαζ πάθαβε ηα θίβα δμθάνζα πμο αοηυ πενζείπε. Ήηακ δ Υέζαηλα, βζαηί ηα ιζηνά παζδζά ηδξ ηοηθμθμνμφζακ χνεξ ιε ηδκ πνμίηα ζηα αναηάηζα ημοξ ηζ αοηυ ιε ηίπμηα δεκ έπαζνκε ζοβπςνμπάνηζ. Ήηακ δ Σξειή, ιζα πήνα πμο είπε πανάλεκδ, αθθά ελδβήζζιδ, ζοιπενζθμνά ιεηά ηα αθθεπάθθδθα πηοπήιαηα απςθεζχκ πμο ηδξ επεθφθαλε δ ιμίνα. Σμ 1949 έβζκε μ βάιμξ ηδξ αδεθθήξ ιαξ ηαζ εοιάιαζ ακάβθοθα πμθθά απυ ηα πενζζηαηζηά απυ αοηυ ημ έηζζ ηζ αθθζχξ ζδιακηζηυ βεβμκυξ. Σμ ιοζηήνζμ έβζκε ζηδκ εηηθδζία ηδξ εκμνίαξ ιαξ, ηδ ΐαββεθίζηνα. Ο άκηναξ ηδξ αδεθθήξ ιαξ οπδνεημφζε ηδ εδηεία ημο ζημ αζηοκμιζηυ ηιήια ηδξ βεζημκζάξ ιαξ. Δ ηαηαβςβή ημο ήηακ απυ ημ Ρογυιοθμ, έκα ιεβάθμ πςνζυ ημο ηάιπμο ηαζ ζημ βάιμ είπε ένεεζ υθμ ημ ζυζ ημο βαιπνμφ απυ ημ πςνζυ ηαζ είπακ ιζζεχζεζ έκα θεςθμνείμ ηδξ βναιιήξ. Σα πμφθιακ δεκ είπακ αηυιδ ηοηθμθμνήζεζ ζηδ πχνα. Μεηά ηδκ ηεθεηή ηζ έκα ζφκημιμ βθέκηζ ζημ ζπίηζ, ιπήηαιε μζημβεκεζαηχξ ζημ θεςθμνείμ ηαζ πήβαιε ζημ πςνζυ, υπμο έβζκε ημ ιεβάθμ βθέκηζ. Βηεί πνςηάημοζα ημ δδιμηζηυ ηναβμφδζ:

Έλα ηξαγνύδη ζα ζαο πσ απάλσ ζην ξεβίζη Χαξάο ηα κάηηα ηνπ γακπξνύ πνπ δηάιεμε ηε λύθε… ΋ηακ έθηαζε δ χνα, ιεηά ημ μθμκφηηζμ λεκφπηζ, κα βονίζμοιε ζημ ΐυθμ εέθαιε αθεθχξ κα πάνμοιε ιαγί ηαζ ηδκ αδεθθή ιαξ, αθθά ηχνα εα έιεκε ζημ πςνζυ ιε ηδκ μζημβέκεζα ημο άκηνα ηδξ. Με ηθάιαηα ζοβηίκδζδξ ηδκ απμπαζνεηήζαιε, αθθά ηζ αοηή, άηοπδ ιζα γςή, δεκ πνυθααε κα πανεί πμθθέξ ιένεξ ημκ άκηνα ηδξ. Ώοηυξ ζημ δζάζηδια πμο οπδνεημφζε ηδ εδηεία ημο, δεκ επζηνεπυηακ κα πακηνεοηεί πςνίξ ηδκ άδεζα ηδξ οπδνεζίαξ, πμο πμηέ υιςξ δε γήηδζε. Σμκ επυιεκμ πνυκμ ημκ πέναζε απμιμκςιέκμξ ζηδκ Ώκάθδ, ζοκηνμθζά ιε ημοξ ελυνζζημοξ ανζζηενμφξ ιε ηδ δοζιεκή ιεηάεεζδ πμο ημο επζαθήεδηε βζα ηδκ «πεζεανπζηή πανάααζδ». Ώοηή δ απμιυκςζδ είπε ηζξ πεζνυηενεξ ζοκέπεζεξ βζαηί ζημ δζάζηδια αοηυ οπμζηάθηδηε ζμαανά δ οβεία ημο ηαζ ηα πνμαθήιαηα ημκ αημθμφεδζακ ζηα θίβα επυιεκα πνυκζα [21]

πμο ημο απέιεζκακ. ΢θνάβζζε ηδ γςή ημο, αθθά, αηυια πεζνυηενα, ζθνάβζζε ηδ γςή αοηχκ πμο έιεζκακ πίζς. Σδξ βοκαίηαξ ημο ηζ αδεθθήξ ιμο, αθθά ηαζ ηςκ δομ παζδζχκ πμο πνυθααε κα ηάκεζ. Ώπυ ημοξ δάζηαθμοξ πμο ιμο έηοπακ έπς υθδ ηδκ δοκαηή πμζηζθία ηςκ ακαικήζεςκ. Πενζπηχζεζξ πμο ιμο ζοιπενζθένεδηακ πεζνυηενα απυ γχμ, ιδκ έπμκηαξ ηαιζά ζπέζδ ιε ηδ ζημζπεζχδδ παζδαβςβζηή ακηίθδρδ ηαζ άθθεξ πμο εοιάιαζ ιε ηνοθενυηδηα βζα ηδκ ακενςπζά ηαζ ημ εκδζαθένμκ ημοξ. Ώπυ ηδκ ίδζα ηδ θφζδ ηδξ δμοθεζάξ ημο μ δάζηαθμξ είκαζ ιεηά ηδκ μζημβέκεζα μ ζδιακηζηυηενμξ πανάβμκηαξ ζηδ δζαιυνθςζδ ημο παναηηήνα εκυξ παζδζμφ. Ώπυ ηυηε ειθμνμφιαζ απυ ηδκ ακηίθδρδ υηζ μ παναηηήναξ ημο ακενχπμο πμθφ θίβδ ζπέζδ έπεζ ιε ημ ιμνθςηζηυ ημο επίπεδμ. Βίκαζ ζημζπείμ πμο ηονίςξ ηθδνμκμιήεδηε απυ ημ DNA ημο ηαζ ημ οπυθμζπμ ζθονδθαηήεδηε ζηα πνχηα πνυκζα ηδξ γςήξ ημο. Κάης απυ αοηά ηα δεδμιέκα, ηζξ εζδζηέξ ζοκεήηεξ ζηένδζδξ, ημκ ηθεζζηυ μνίγμκηα ημο ημπζημφ πενζαάθθμκημξ, ηδ θηχπεζα ηςκ ειπεζνζχκ, πμζα είκαζ ηα ηφνζα παναηηδνζζηζηά πμο θοηεφηδηακ ιέζα ιμο ηαζ ηαευνζζακ ημ παναηηήνα ιμο; Έκα ηφνζμ παναηηδνζζηζηυ ιμο είκαζ δ ηυκηνα ζηδ πίεζδ. Δ μπμζαδήπμηε απυπεζνα επζαμθήξ ιζαξ άπμρδξ, μ ηαηακαβηαζιυξ ζε ιζα πνάλδ, δ αίαζδ επζηνάηδζδ ιζαξ ελμοζίαξ. Συηε, απυ ηα ηαηάααεα ηδξ ροπήξ ιμο ακαδουηακ ιζα ακέκδμηδ ακηίδναζδ, ιζα ακοπμπχνδηδ ακηίζηαζδ. Με πείζια, επζιμκή ηαζ πνμκζηή δζάνηεζα. Ώοηυ ιπμνεί κα ζοιαεί αηυια ηαζ ζε έκα εέια πμο ακ, μ αζηχκ ηδκ πίεζδ, ιε πνμζέββζγε ιε εοβέκεζα, ιε ήνειδ απυπεζνα πεζεμφξ, ημ πζεακυηενμ είκαζ κα ήιμοκ επζδεηηζηυξ ζε επδνεαζιυ. Δ ελήβδζδ αοημφ ημο ζδζχιαημξ δεκ ιπμνεί, κμιίγς, κα ενιδκεοηεί ιε επίηηδημοξ επδνεαζιμφξ ζηδ δζάνηεζα ηςκ πνχηςκ πνυκςκ πμο δζαιμνθχκεηαζ μ ακενχπζκμξ παναηηήναξ εκυξ αηυιμο. Ώκηίεεηα πνέπεζ κα ακαγδηδεεί ζε ηθδνμκμιζηά δεδμιέκα ζε ανπζηά ζθναβίζιαηα ημο DNA, υπζ ζημκ παηένα ιμο, πμο δεκ πανμοζίαγε ηέημζα «ζοιπηχιαηα», αθθά ζε ηάπμζμ, θυβς ζοκεδηχκ, άβνζμ ηζ ακοπμπχνδημ πνυβμκυ ιμο. Έκα δεφηενμ παναηηδνζζηζηυ ιμο είκαζ ημ εοημθμζοβηίκδημ ημο παναηηήνα ιμο. Πζζηεφς υηζ είιαζ ζοιπμκεηζηυξ ιέπνζξ αθέθεζαξ. Με ημ πνχημ παναηαθεηυ είιαζ ζε εέζδ κα οπμπςνήζς. Αεκ λένς ακ αοηυ ημκηανμπηοπζέηαζ ιε ηδκ πνμδβμφιεκδ πθεονά ημο παναηηήνα ιμο. Βηείκμ πμο λένς ηαθά είκαζ δ φπανλή ημο ηαζ δ δζανηήξ επαθήεεοζή ημο απυ ηα βεβμκυηα. Με ημ παναιζηνυ, υπζ απυ πυκμ, αθθά απυ κμενή ζοιιεημπή, ιμο ένπμκηαζ δάηνοα ζηα ιάηζα, θαζκυιεκμ πμο πμθθέξ θμνέξ ιε θένκεζ ζε αιδπακία ηαζ δφζημθδ εέζδ, ηονίςξ υηακ οπάνπμοκ ελςηενζημί παναηδνδηέξ. Μζα απθμσηή ηαηά ηα άθθα ζζημνία ιπμνεί ιε ηάεε εοημθία κα ιμο βειίζεζ ηα ιάηζα ιε δάηνοα. Σμ ίδζμ ζοιααίκεζ υηακ δζααάγς ιυκμξ ιμο έκα αζαθίμ ηαζ θηάκς ζε ιζα ζεθίδα πμο ιε ζοβηζκεί. Μέζα ζημκ ηζκδιαημβνάθμ έπς πνυαθδια υηακ ακάαμοκ ηα θχηα ζημ δζάθεζιια. Συηε ηάκς υηζ ζηφας κα ιδ θακεί ημ δαηνοζιέκμ ιμο πνυζςπμ ηαζ βίκς ζημοξ άθθμοξ «νεγίθζ». [22]

Βηείκα ηα πνυκζα ημ ζπμθείμ ηαζ δ γςή ιέζα ζ’ αοηυ ήηακ ζδιακηζηή πθεονά ηδξ ηαεδιενζκήξ ιαξ απαζπυθδζδξ. Σμ πνςί υηακ πηοπμφζε ημ πνχημ ημοδμφκζ, πςνίξ ζδζαίηενδ θνμκηίδα, ζπεδυκ ιε αοηυιαημ ηνυπμ παναηαζζυιαζηακ ζημ εζδζηά δζαιμνθςιέκμ ηζζιεκηέκζμ ηεηνάβςκμ ζε ζεζνέξ ακά ηάλδ ηαζ βζκυηακ δ έπανζδ ηδξ ζδιαίαξ. ΢φζζςιμ ημ ζπμθείμ ηναβμοδμφζε ημκ Βεκζηυ Όικμ. Ώημθμοεμφζε δ πνςζκή πνμζεοπή υπμο έκαξ απυ ιαξ έθεβε ημ Πάηεν Διχκ ηαζ δ πνςζκή ηεθεημονβία έηθεζκε ιε έκα αηυιδ ηναβμφδζ. Δ ζδιενζκή ελέθζλδ ηαζ «πνμμδεοηζηυηδηα» ηαηάνβδζε υθεξ αοηέξ ηζξ ηεθεημονβίεξ θεξ ηζ αοηέξ ήηακ δ νίγα ηςκ ηαηχκ ηδξ εηπαίδεοζδξ ιαξ! Οθηώβρηος 2010

[23]

Ο θόβνο ηνπ Θενύ Δ ενδζηεοηζηυηδηα ζηδκ επμπή ηςκ παζδζηχκ ιαξ πνυκςκ ήηακ δζάποηδ ηζ έκημκδ ζ’ υθεξ ηδξ δναζηδνζυηδηεξ ηδξ ιζηνήξ ιαξ ημζκςκίαξ. Ο θυαμξ βζα ηδκ ηζιςνία πμο ιαξ επζθοθάζζεηαζ, ακ εηηναπμφιε απυ ημ δνυιμ ηδξ εηηθδζίαξ, ήηακ ηονίανπμξ ζηδ ζηέρδ ιαξ. Καεδιενζκή αάζακμξ, αθθά ηαζ πνμζηαηεοηζηυ πέπθμξ. Μέηνμ ζφβηνζζδξ ηζ ακαβςβήξ ηδξ ηάεε πνάλδξ ιαξ. Κάεε ζπίηζ, πανά ηδ ζηεκυηδηα ημο πχνμο, είπε ζε ιζα βςκζά ρδθά ζημκ ημίπμ ηζξ εζηυκεξ. Πάκηα πανμφζα δ ανεθμηναημφζα Πακαβία, ηονίανπδ ζε ηάεε επίηθδζδ αμή βζα αμήεεζα ηαζ απάβηζμ θζιάκζ εθπίδαξ. Σμ ηακηήθζ ήηακ πςνίξ δζαημπή ακαιιέκμ βζα κα οπεκεοιίγεζ, ιε η’ αζεεκζηυ ημο θςξ, ηδκ ηονζανπία πάκς ιαξ ηδξ φπανλδξ ημο Θεμφ. ΢οκεπήξ οπεκεφιζζδ απυ πμθθέξ πθεονέξ υηζ είιαζηε θεανηά πθάζιαηα πάκς ζηδ θφζδ, υηζ δ γςή ιαξ είκαζ έκα πέναζια πνμξ ηδκ αζςκζυηδηα ηζ ακάθμβα ιε ηδκ επίβεζα ζοιπενζθμνά ιαξ εα αιεζθεμφιε ιε ηα ηαθά ημο Παναδείζμο ή ακηίεεηα εα ηζιςνδεμφιε αζςκίςξ ιε ηα απμηνυπαζα ααζακζζηήνζα ηδξ Κυθαζδξ. Ώοηυ δε ζδιαίκεζ υηζ δ γςή ιαξ ήηακ ακευζπανηδ απυ αβζμζφκδ. Κάεε άθθμ. Ώπθχξ ζε ηάεε δεζηή ιαξ πανεηηνμπή εζζπνάηηαιε αοημιάηςξ ηδκ επίβεζα ηζιςνία ηςκ ηφρεςκ ηαζ ημο θυαμο ηςκ ιεθθμκηζηχκ ηζιςνζχκ. Αεκ ήηακ θίβεξ μζ θμνέξ πμο γδημφζαιε, ιέζς ημο ιοζηδνίμο ηδξ ελμιμθυβδζδξ, ηδκ άθεζδ ηςκ αιανηδιάηςκ ιαξ. Βηείκδ ηδ ζηζβιή ζημκ ζενέα ήιαζηακ, ζπεδυκ, εζθζηνζκείξ. Δ εηηθδζία ήηακ ημ ηέκηνμ ηδξ γςήξ. Συπμξ ζοβηέκηνςζδξ ηςκ ακενχπςκ, επζαθδηζηέξ βζα ηα παζδζηά ιάηζα ηεθεημονβίεξ, υιμνθμζ ραθιμί. Έκα ιεβάθμ δέθεαν βζα ηα παζδζά ήηακ μζ πνοζμπμίηζθηεξ ζημθέξ βζα ηα παπαδάηζα, μζ δεοηεναβςκζζηζημί νυθμζ ημοξ ζηδ θεζημονβία, ηα ελαπηένοβα ηαζ υθα ηα ζπεηζηά ηδξ θεζημονβίαξ. Πνμζςπζηά βζα άβκςζημ θυβμ μ νυθμξ αοηυξ δεκ πνμζέθηοζε πμηέ ηδκ πνμζμπή ιμο. Ώκηίεεηα ιμο άνεζε κα ζηνζιχπκμιαζ δίπθα ζημκ ανζζηενυ ράθηδ ηαζ κα ζζβμιμονιμονίγς ηζξ ραθιςδίεξ ημο. Ο εηηθδζζαζιυξ πμθθέξ θμνέξ ήηακ ειιέζςξ οπμπνεςηζηυξ αθμφ ανηεηέξ Κονζαηέξ πδβαίκαιε ζοκηεηαβιέκμζ υθμζ ιαγί ιε ημ ζπμθείμ. Ββχ υιςξ πήβαζκα ηζ αοεμνιήηςξ ιυκμξ ιμο βζαηί ημ έκζςεα ζακ ιζα ημζκςκζηή εηδήθςζδ υπμο έπεζξ ηδκ εοηαζνία κα ζοκακηάξ ηαζ κα αθέπεζξ ακενχπμοξ κηοιέκμοξ ιε ηα «ηαθά» ημοξ ηζ υπζ ιε ηδκ ηαεδιενζκή ενβαηζηή θυνια ημοξ. Ώηυια πνέπεζ κ’ μιμθμβήζς υηζ ζηδκ εηηθδζία, έζης θίβμ ιαηνζά ζημκ απέκακηζ βοκαζηςκίηδ, έαθεπεξ υιμνθεξ οπάνλεζξ πμο μζ βμκείξ ημοξ ζε άθθεξ ζηζβιέξ ηζξ ηνάηαβακ απυιαηνεξ ζημ ζηεκυ μζημβεκεζαηυ πενζαάθθμκ. Ήηακ μζ πενίμδμζ ηςκ κδζηεζχκ, δ ζαναημζηή, μζ ηεθεημονβίεξ ηδξ ιεβάθδξ εαδμιάδαξ ημο Πάζπα πμο, ζηα παζδζηά ιμο πνυκζα, ήηακ ηζ δ ηονίανπδ πνζζηζακζηή βζμνηή. Σμ ηαηδπδηζηυ πμο δζδαζηυιαζηακ βκχζεζξ, ηναβμφδζα ηαζ ζοιπενζθμνέξ. Με ηάπμζμ, υπζ νδηά δζαηοπςιέκμ, ηνυπμ ήηακ ηζ αοηυ οπμπνεςηζηυ. Αεκ ήηακ αοηά ιυκμ. ΢ε πάιπμθθεξ άθθεξ εοηαζνίεξ μ κμοξ ηζ μ πνυκμξ ιαξ ήηακ πνμζδθςιέκμξ ζε ενδζηεοηζημφ παναηηήνα απαζπμθήζεζξ. [24]

Πνχημκ ηα εαφιαηα ή βζα κα είιαζ πζμ αηνζαήξ ηονίςξ ηα ηαηαζηεοαζιέκα εαφιαηα. Έπεζ ζπεδυκ λεπαζηεί ζηδ ζδιενζκή πναβιαηζηυηδηα δ ζοπκή ειθάκζζδ ηδξ Πακαβίαξ, ημο Υνζζημφ ηαζ δζαθυνςκ αβίςκ ζηα ηγαιθίηζα ζπζηζχκ ηαζ ηαηαζηδιάηςκ. Συηε δ είδδζδ ηοηθμθμνμφζε απυ ζηυια ζε ζηυια ιε γδθεοηή ηαπφηδηα ηαζ ημ ποηκυ πθήεμξ ζοκέννεε κα δεζ ημ εαφια ηαζ κα δμλάζεζ η’ υκμια ημο Κονίμο. ΢ήιενα αεααίςξ βκςνίγς, απυ εεεθμφζζα μιμθμβία εκυξ απυ ημοξ δνάζηεξ, ημκ ηνυπμ πμο ζοπκά βζκυκηακε αοηέξ μζ εζημκζηέξ ειθακίζεζξ. Λίβμ πάναβια ημο επζεοιδημφ πθαζζίμο εκ είδεζ παηζημφναξ πάκς ζημ ηγάιζ ηαζ ζηδ ζοκέπεζα εκζηάθαλδ αιεθδηέαξ πμζυηδηαξ πεηνεθαίμο ή θαδζμφ. Σζξ πενζζζυηενεξ θμνέξ αοηέξ μζ ειθακίζεζξ ενιδκεφμκηακ απυ βκχζηεξ ηαζ ενιδκεοηέξ ηςκ εεσηχκ εκημθχκ ζακ πνμεζδμπμζήζεζξ ημο Θεμφ υηζ έπμοιε λεζηναηίζεζ απυ ημκ ίζζμ δνυιμ. Έηζζ πθδζζάγεζ δ ζηζβιή ηδξ ηνίζδξ. Ώιμζαή ή ηζιςνία. Σδκ ίδζα ενιδκεία έδςζε έκαξ βθοηφηαημξ βένμξ εεμθυβμξ ζημ ζεζζιυ ηδξ Ώεήκαξ ημ 1980. Συηε αζαζηζηυξ ηζ αεονυζημιμξ ημκ «έααθα ζηδ εέζδ ημο» θέβμκηάξ ημο ημ «έλοπκμ»: Καιά, Θεφο είλαη απηφο ή ν εθδηθεηήο Ενξφ; Ώιέζςξ δαβηχεδηα βζαηί είδα πυζμ πθδβχεδηε μ ηαδιέκμξ, αθθά δ γδιζά είπε βίκεζ. Αεκ ημ είπε ιε ηαηία μ ζεικυξ ηζ αευνοαμξ άκενςπμξ, μφηε απυ οζηενμαμοθία. Ώοηυ ήηακ ημ πζζηεφς ηζ δ ηονίανπδ ζοκήεεζα ημο ηζ έπνεπε κα ζεααζηχ ηα πνυκζα ημο. Πμηέ μ άκενςπμξ δεκ απμπςνίγεηαζ μνζζηζηά ηα εθαηηχιαηά ημο. Βκδεπμιέκςξ ηα πνμηενήιαηα, ακ ηάπμηε είπε. ΢ηδ ζοκέπεζα ακαθένς ηζξ μθμκοπηίεξ πμο βίκμκηακ ζοπκά ζε έκα απυ ηα ζπίηζα ηδξ βεζημκζάξ, παναιμκή ιζαξ βζμνηήξ ή ιζαξ μζημβεκεζαηήξ επεηείμο. Κακμκζηά δ μθμκοπηία έπνεπε κα είκαζ λαβνφπκζα βειάηδ ηαηάκολδ, αθζενςιέκδ ζημκ άβζμ ιε πνμζεοπέξ ηζ ακάβκςζδ ζπεηζηχκ ηεζιέκςκ. ΢ηδκ πνάλδ υιςξ ήηακ ιζα αηυια εοηαζνία βζα ημοηζμιπμθζυ ηζ ακηαθθαβή πθδνμθμνζχκ. ΢ηδκ λαβνφπκζα οπήνπε πνμζθμνά ηάπμζμο θαβχζζιμο ηζ αοηυ απμηεθμφζε ηίκδηνμ ζοιιεημπήξ. Ώκ δ επυιεκδ ιένα ήηακ ενβάζζιδ αοηυξ πμο είπε κα ηάκεζ ιενμηάιαημ πήβαζκε κςνίξ ηαζ ημζιυηακ. Ο πενίενβμξ ή ανβυζπμθμξ ηαευηακ ιέπνζ ημ πνςί. Μζα άθθδ ζοπκή ενδζηεοηζηή εκαζπυθδζδ ήηακ ηα ζδιεζχιαηα πμο έανζζηεξ ζοπκά ποηκά ηάης απ’ ηδκ πυνηα ζμο. Σζ ήηακ αοηά; Υεζνυβναθα, ηζξ πενζζζυηενεξ θμνέξ ηαημβναιιέκα απμζπάζιαηα απυ ενδζηεοηζηά ηείιεκα. Ώπεζθδηζημφ ηζ εηθμαζζηζημφ ηονίςξ πενζεπμιέκμο. Ήηακ δ επμπή; Ήηακ μ ειπκεοζηήξ αοηήξ ηδξ θάιπνζηαξ; Πάκηςξ υθα θεζημονβμφζακ πάκς ζημ ιμηίαμ: Φυαζζε ημκ άθθμ βζα κα παναιείκεζ ζημ ιακηνί. Ώπμζπάζιαηα απυ ηδκ Ώπμηάθορδ ή άθθμ άβζμ αζαθίμ, πάκηα υιςξ ιε ημ οζηενυβναθμ. «Κάκε δέηα ακηίβναθα ημο ηεζιέκμο ηαζ ιμίναζε ηα ζε άθθα ζπίηζα. Ώκ δεκ ημ ηάκεζξ εα ηαείξ ζημ πον ημ ελχηενμκ ηδξ ημθάζεςξ». ΢ηδκ ανπή απυ ημκ αοευνιδημ θυαμ πμο ζμο πνμηαθεί δ απεζθή ημο άβκςζημο αημθμφεδζα ηδ ζοιαμοθή. ΋ιςξ ιδ κμιίγεηαζ υηζ ήηακ εφημθμ κα ηάκεζξ δέηα ακηίβναθα ιε ημ πένζ ηζ έηζζ ζηδ ζοκέπεζα, υηακ έπεθηακ εβηαίνςξ ζηα πένζα ιμο, ηα έηνςβε μ ζημοπζδμηεκεηέξ. Έθα υιςξ πμο ηζξ πενζζζυηενεξ θμνέξ έπεθηε ζηα πένζα ηδξ ενδζηυθδπηδξ βζαβζάξ ιμο, ηδξ ηυκα- Μανζβχξ ηζ άκηε κα θένεζξ [25]

ακηίννδζδ ζε θακαηζηυ υηακ επζπθέμκ ακαιέκεζξ απυ αοηήκ ηάπμζμ πανηγζθίηζ. Με ημ πέναζια ημο πνυκμο ηυπαζε αοηή δ ημπζαζηζηή ζοκήεεζα. Μζα άθθδ εκαζπυθδζδ ιαξ πμο είπε ζπέζδ ιε ηζξ ενδζηεοηζηέξ ζοκήεεζεξ ηδξ επμπήξ ήηακ ηαζ ημφηδ: Σμ Φοπμζάαααημ ηδκ ανάγαιε ζηδκ πυνηα ημο κεηνμηαθείμο ή ζενβζακμφζαιε ζηα ιμκμπάηζα ημο κεηνμηαθείμο, ακάιεζα ζημοξ ηάθμοξ υπμο ηυηε μζ πενζζζυηενμζ ζοββεκείξ πμο είπακ δζημφξ ημοξ εαιιέκμοξ ζ’ αοηυ, ηάκακε ηνζζάβζμ ζημκ ηάθμ ημο γδηχκηαξ ζοβπχνεζδ βζα ηα αιανηήιαηα ημο απμεακυκημξ. Ο παπάξ ημο κεηνμηαθείμο δεκ πνμθάααζκε κα πάεζ απυ ηάθμ ζε ηάθμ βζα κα πεζ ηδκ πανάηθδζδ ηαζ ηδκ εοπή, παίνκμκηαξ ημ ακαβηαίμ ηαζ ζπεδυκ ακαπυθεοηημ νεβάθμ. Κάεε μζημβέκεζα πμο είπε κεηνυ εημίιαγε ημ ζημθζζιέκμ δίζημ ιε ηα ηυθθοαα, έκα κυζηζιμ ηαζ δοζεφνεημ ζε άθθεξ πενζπηχζεζξ βθοηυ. Πθδζίαγεξ ηδκ πεκεμφζα πήνα ηζ έθεβεξ ζεικά: Να ζρσξεζνχλ ηα πεζακέλα ζαο, θπξία! Βηείκδ ι’ έκα ημοηάθζ ζμο έδζκε ζηδ πμφθηα ιζα ημοηαθζά. Σζξ πνχηεξ ηζξ ηνχβαιε ηαηεοεείακ, αθθά ιεηά απυ πέκηε έλδ ηζξ απμεδηεφαιε ζε πνυπεζνα πςκάηζα απυ εθδιενίδα ή μπμζμδήπμηε άθθμ πανηί βζα ανβυηενα. ΢ημκ πενίβονμ ιαξ δε οπήνλακ πενζπηχζεζξ δδθδηδνζάζεςκ, πμο ζε άθθμοξ πχνμοξ ζοπκά ζδιεζχεδηακ. Μεηαλφ ιαξ δεκ ακηαθθάζαιε ηαηίεξ. Δ αηιυζθαζνα ημο κεηνμηαθείμο, ηα ηθάιαηα ηςκ ζοββεκχκ δεκ άθδκακ πχνμ βζα ηνέθεξ ή άθθεξ αηαηάθθδθεξ ζοιπενζθμνέξ. Σμ ιυκμ πμο απμημθιμφζαιε ήηακ μ ιεηαλφ ιαξ ζπμθζαζιυξ βζα ημ πμζαξ πήναξ είκαζ πζμ κυζηζια ηα ηυθθοαα ηαζ πμζαξ ηα πεζνυηενα. Ήηακε ιζα ηαθή εοηαζνία κα βθοηαεεί ημ ζημιαηάηζ ιαξ. Κάηζ πμο ζήιενα δε ημ ζοκακηάξ. Δ ζδιενζκή αθεμκία έπεζ ηαηανβήζεζ ηέημζμο είδμοξ εθθείρεζξ, αθθά ηαζ πανέξ! Άθδζα ηεθεοηαίμ ηδκ ζοιιεημπή ιμο βζα δομ ζπεδυκ πνυκζα ζηδ ενδζηεοηζηή μνβάκςζδ ηδξ Υνζζηζακζηήξ αβςβήξ. Αομ πνυκζα ζηδκ ηνίζζιδ εθδαζηή ιμο πενίμδμ, ζοιιεηείπα ιε υθδ ηδκ απαζημφιεκδ αθμζίςζδ ζηδ γςή ηςκ «Υνζζηζακζηχκ Μαεδηζηχκ Οιάδςκ». Κακείξ δεκ ιε οπμπνέςζε κα ηάκς ηάηζ ηέημζμ, μφηε αηυια ιμο ημ πνυηεζκε. Πήβα απμηθεζζηζηά ιε δζηή ιμο εέθδζδ ηαζ πνςημαμοθία κα ηαηακαθχζς ημ πενίζζεοια ηδξ εκενβδηζηυηδηαξ πμο έκζςεα ιέζα ιμο. Έπς ηαθέξ ακαικήζεζξ ηαζ ηαθμφξ θίθμοξ απυ αοηή ηδκ πενίμδμ. Σδκ πενζπέηεζα αοηή ηδξ γςήξ ιμο ηδκ έπς ζζημνίζεζ ζε ιζα άθθδ εοηαζνία ηζ εδχ δεκ εα επακέθες. Ώπθχξ εέθς κα πνμζεέζς δομ παναηδνήζεζξ. Πνχημκ εηεί έιαεα κα ζέαμιαζ ημ ενδζηεοηζηυ αίζεδια ηςκ ακενχπςκ ηαζ δεφηενμκ εηεί πνςημαίςζα ηδκ εοηοπία ηαζ ημκ εθδζοπαζιυ πμο βεφεζαζ ιε ηδκ απυθοηδ πίζηδ ζε ηάηζ. Αοζηοπχξ αοηήκ ηδκ εοηοπία δεκ εα ηδκ λακακζχζς. Μέζα ιμο επζηνάηδζε μ μνεμθμβζζιυξ. Ώθθά απυ θμβζηή πυνηαζα πςνίξ κα ζοκακηήζς ηζξ απακηήζεζξ ζηα ενςηήιαηα πμο ιε πφηκςκακ. Μήπςξ δ ακοζηενυαμοθδ πίζηδ είκαζ ηζ δ ιμκαδζηή πδβή ηδξ εοηοπίαξ; Βθζαθηζηυ, αζθαθχξ, έκα ηέημζμ εκδεπυιεκμ.

Ινύληνο 2009

[26]

Ο βησκαηηθόο ρξόλνο Θέθς κα ηαθαζπςνήζς ηδ ζηέρδ ιμο ακαιεηνχκηαξ ηδκ ιε ημ πνυκμ. Αεκ εκκμχ αεααίςξ ημκ ακηζηεζιεκζηυ πνυκμ ιε ηδ εεςνδηζηή οπυζηαζδ ηαζ ηζξ θζθμζμθζηέξ ημο πνμεηηάζεζξ. Βδχ εέθς κ’ αζπμθδεχ ιε ηάηζ πζμ άιεζμ, πζμ πεζνμπζαζηυ, ια ανηεηέξ θμνέξ ηαζ πζμ μδοκδνυ. Σμκ πνμζςπζηυ ιμο πνυκμ, ημ πνυκμ ηδξ δζηήξ ιμο δζαδνμιήξ. Να πενζβνάρς - εκ μθίβμζξ – πχξ ημκ ακηζιεηχπζζα απυ ηδ ζηζβιή πμο ζοκεζδδημπμίδζα ηδκ φπανλή ιμο ζηδ γςή ιέπνζ ηχνα πμο δζακφς ηδκ ηεθεοηαία θάζδ ηδξ. Με ημ πνυκμ είπα ζπεδυκ πάκηα ιζα δζαθμνά θάζδξ. Πυηε εβχ αζειαίκμκηαξ ημκ ηοκδβμφζα, πυηε αοηυξ απεζθδηζηά ιε ηαηαδίςηε. Βίκαζ ζπάκζεξ μζ πενζπηχζεζξ - ηζ αοηέξ ιζηνήξ δζάνηεζαξ – πμο ζοιααδίγαιε ηαζνζαζιέκα ηαζ ζε θάζδ. Μζηνυξ ηοκδβμφζα ημ πνυκμ, ιε ηδ ιυκζιδ έβκμζα κα ιεβαθχζς υζμ ημ δοκαηυκ πζμ βνήβμνα. Να βίκς ζοιιέημπμξ ζε ιζα ζεζνά δναζηδνζυηδηεξ, πμο γήθεοα ηαζ ήηακ βζα ιέκα απαβμνεοιέκεξ απυ ημοξ ιεβαθφηενμοξ ιε ηδκ ηαεδζοπαζηζηή πνμηνμπή Γελ κπνξείο ηψξα! Θα ηα θάλεηο φηαλ κεγαιψζεηο! Δ απαβυνεοζδ αοηή ακηί κα ιε ηαεδζοπάγεζ, ιε πείζιςκε πενζζζυηενμ. Βκχ μ πνυκμξ δεκ αζαγυηακ ηαζ είπε ημ δζηυ ημο νοειυ, αζαγυιμοκ εβχ. Έκα αδζάημπμ ηνέλζιμ κα πνμθάας, αθθά άβκςζημ ηζ. ΢ακ κα ιε ηοκδβμφζακ. Χξ πανάδεζβια ακαθένς ηδ αζάζδ ιμο κα ιεηέπς ζηα παζβκίδζα ιε ηα ιεβαθφηενα αδέθθζα ιμο, πθδκ υιςξ ιαηαίςξ. Γζαηί υηακ ζηακμπμζμφζα έκακ δθζηζαηυ υνζμ, αοημί άθθαγακ ηφηθμοξ ζοκακαζηνμθχκ ηζ εκδζαθένμκηα. Θοιάιαζ ηδκ υιμνθδ ηαζ θίβμ ιεβαθφηενδ βεζημκμπμφθα ιμο, πμο υηακ ηδξ εηδήθςζα – έζης ιε πμκηνμημιιέκμ ηνυπμ – ημ εκδζαθένμκ ιμο βζ αοηήκ ιμο απάκηδζε, υπςξ δ αμζημπμφθα ζημ βκςζηυ δδιμηζηυ ηναβμφδζ: ...Δίζαη κηθξφο αθφκα! Μα υηακ ιεβάθςζα ηάπςξ αοηή είπε ήδδ αάθεζ ζηεθάκζ ιε άθθμκ ηαζ ιάθζζηα ηομθμνμφζε ιζα κέα γςή. Βοηοπχξ ηαζ ημ δζηυ ιμο εκδζαθένμκ είπε εκ ης ιεηαλφ αιαθοκεεί. Θοιίγς – βζαηί πμθθά πνάβιαηα λεπκζμφκηαζ - υηζ παθαζυηενα ζηδκ είζμδμ ηάεε ηζκδιαημβνάθμο οπήνπε μ εθμνζαηυξ πμο έθεβπε ημ ηυρζιμ ηςκ εζζζηδνίςκ. Μαγί οπήνπε ηζ έκαξ αοζηδνυξ δθζηζαηυξ έθεβπμξ. Κάπμζεξ ηαζκίεξ, πμο ιε ηα ζδιενζκά δεδμιέκα δεκ πενζείπακ ηίπμηε ημ ζδζαίηενμ, παναηηδνίγμκηακ απυ ιζα αοζηδνή επζηνμπή θμβμηνζζίαξ «αηαηάθθδθεξ βζα ακδθίημοξ». Ββχ βζα πνυκζα ήιμοκ ζημ [27]

πενίιεκε ιε ηδκ πνμζιμκή βζα ηάηζ ημ ζδζαίηενμ. ΋ηακ υιςξ ήνεε ημ πθήνςια ημο πνυκμο ηζ έβζκα ιε ηα ηυηε ηνζηήνζα εκήθζημξ είδα υηζ δεκ έπακα ηαζ ηάηζ ζδιακηζηυ. Ήηακ υιςξ ηαζ ηάπμζεξ ζηζβιέξ πμο ήεεθεξ κα ηναηήζμοκ βζα πάκηα! ΢ηζβιέξ πμο ζε έπκζβακ απυ εοηοπία ηαζ πθήνςζδ. Συηε ανπαγυζμοκ απ’ ηα ηνυζζζα ημο πνυκμο ιε κφπζα ηαζ δυκηζα ζηδκ απέθπζδα πνμζπάεεζα κα ζηαιαηήζεζξ ηδκ ιμκυδνμιδ πμνεία ημο. Υςνίξ υιςξ ηαιζά επζηοπία. Ήηακ θςηεζκά αζηένζα, πμο έθαιρακ βζα θίβμ ζημκ ζημηεζκυ μονακυ ηαζ πάεδηακ ζημ απακέξ ένεαμξ. Δ ιυκδ εη ηςκ οζηένςκ αιμζαή είκαζ δ βθοηζά ακάικδζδ πμο άθδζακ ηαζ ημ άνςια πμο δζαπνμκζηά ζοκηνμθεφεζ ηδ ζηέρδ ιμο. Βίιαζ οπμπνεςιέκμξ υιςξ κα εοιίζς υηζ ηάπμζα πνυκζα μ πνμζςπζηυξ ιμο πνυκμξ «ζηαιάηδζε». Ήηακ ηα πνυκζα ηδξ μιδνείαξ. ΢ηδκ πενίπηςζδ αοηή, εκχ δ γςή έλς ζοκεπίγεηαζ, εζφ απμιμκςιέκμξ δεκ ιεηέπεζξ ηαευθμο ζηζξ ελεθίλεζξ. Ώπθχξ πθδνμθμνείζαζ ιενζηχξ ηα ζοιααίκμκηα, αθθά δοζηοπχξ δ πενζβναθή δεκ είκαζ ζοιιεημπή. Βίκαζ ιζα ρεοδαίζεδζδ. ΢ηα πνυκζα ηδξ μιδνείαξ πνέπεζ κα πνμζεέζς ηαζ ηα πνυκζα ηδξ ζηναηζςηζηήξ ιμο εδηείαξ, πμο ιε ημκ ηνυπμ ζοιπενζθμνάξ ηςκ ανιμδίςκ απέκακηί ιμο, επαλίςξ ιπμνμφκ ηαζ ιε ημ παναπάκς κα παναηηδνζζημφκ μιδνεία! Μζα μθυηθδνδ μηηαεηία απυ ηδκ ανπή ημο 1966 έςξ ημοθάπζζημκ ημ ηέθμξ ημο 1973. ΋ηακ πζα ιπυνεζα κα ηζκδεχ εθεφεενα έπνεπε κα ηνέλς βζα κα ηαθφρς ημ παιέκμ έδαθμξ. Κζ αοηυ δεκ ήηακ ηαευθμο εφημθμ. Ώημθμοεεί δ δδιζμονβζηή ηαηά ημ πθείζημκ ηνζαημκηαεηία ηδξ εκηαηζηήξ ενβαζίαξ. Δ ζοκεπήξ επαθή ιε κέμοξ ακενχπμοξ απμηέθεζε βζα ιέκα ιζα δζανηήξ αζιμδμζία, πμο ιμο έδζκε ηδ δφκαιδ κ’ ακηέπς ηα ελμκηςηζηά ςνάνζα ενβαζίαξ. ΢’ αοηυ ημ δζάζηδια έδςζα ηαζ πήνα πμθθά. Σίπμηα δεκ ιμο πανίζηδηε, ζηδνίπηδηα ιυκμ ζηα δζηά ιμο πένζα. Με ανκδηζηέξ ανπζηέξ μζημκμιζηέξ πνμτπμεέζεζξ, πςνίξ ηαιζά ζζνιαβζά, έθηζαλα ηδ δζηή ιμο μζημβέκεζα ηαζ ελαζθάθζζα ηζξ ζοκεήηεξ βζα ηδκ ακενχπζκδ δζααίςζή ηδξ. Ώημφβμκηαζ εβςζζηζηά αθθά δζηαζμφιαζ ηζ εβχ θίβμ κα οπενδθακεοηχ. ΢’ υθδ αοηήκ ηδκ πμνεία οπήνλακ πνμαθήιαηα, αβημιαπδηά αθθά ηαζ πανέξ. Πνμζιμκέξ βζα ηαθφηενεξ ιένεξ, ακεαάζιαηα ηαζ πηχζεζξ. ΋ιςξ αοηυ δεκ είκαζ δ γςή; Έκα ζφκμθμ απυ βεβμκυηα πμζηίθα, πνμαθήιαηα, ζηεκαπχνζεξ, πανέξ ηαζ ηεθζηά ηαηαζηάθαλδ ζε ηάπμζα ζοιπενάζιαηα. Πανάδεζβια δ έηπηςζδ απυ ηδκ ρεοδαίζεδζδ υηζ ιζα ηαηδβμνία ακενχπςκ ιε ιζα μνζζιέκδ ζδεμθμβζηή πακμπθία έπεζ υθα ηα δίηαζα, εκχ μζ άθθμζ υθα η’ άδζηα. Βηείκμ πμο είδα είκαζ υηζ πακημφ, ζ’ υθεξ ηζξ ημζκςκζηέξ ηάλεζξ, ζ’ υθα ηα ιήηδ ηαζ ηα πθάηδ ηδξ Γδξ, ζ’ υθα ηα ιμνθςηζηά επίπεδα οπάνπμοκ ηαζ ηαημζημεδνεφμοκ υθμζ μζ ακενχπζκμζ παναηηήνεξ ιε ηα πνμηενήιαηα ηαζ ηα εθαηηχιαηά ημοξ. Καθμζφκδ ηαζ ηαηία, ιίζμξ ηζ αβάπδ, αθθδθεββφδ ηζ αδζαθμνία, ζοκφπανλδ ηζ επζεεηζηυηδηα, δζηαζμζφκδ ηζ ανπαηηζηυηδηα. Ώοηή είκαζ δ ακενχπζκδ ημζκςκία. Σα έπεζ υθα ηαζ ηα ηαθά ηαζ ηα ηαηά.

[28]

Ώνβυηενα, ζοιπθδνςιέκα ηα 65 ιμο, έβζκα απυιαπμξ ηδξ ενβαζίαξ. Παναιένζζα μζηεζμεεθχξ δίκμκηαξ πχνμ ηζ εοηαζνία ζημοξ κευηενμοξ. Συηε είδα πςξ είπα άπεζνμ εθεφεενμ πνυκμ. Ώζοκήεζζημξ κα ηδκ ανάγς ανήηα εκαθθαηηζηέξ ηαζ εθπίγς δδιζμονβζηέξ κέεξ απαζπμθήζεζξ. Υνυκμ βζα ααίαζηδ ζηέρδ, βνάρζιμ, πενίπαημζ, ηαλίδζα ζηδκ Βθθάδα ηαζ ημ ελςηενζηυ. ΋ζμ ηζ ακ αημφβεηαζ μλφιςνμ αοηήκ ηδκ πενίμδμ ηδξ γςήξ ιμο ηδκ εεςνχ ςξ ηδκ πζμ άκεηδ ηαζ δδιζμονβζηή. Σχνα δεκ αζάγμιαζ πζα! Ίζςξ ηαζ κα πνμζπαεχ κα παηήζς θνέκμ. Κονίςξ υηακ ανίζημιαζ ζηα «πςνζηά ιμο φδαηα». ΐζάγμιαζ ιυκμκ υηακ ανίζημιαζ ζε «λέκμοξ πχνμοξ» ηαζ πάκς ηζξ αμθέξ ιμο. ΋ιςξ δεκ βίκεηαζ ηζ αθθζχξ. Αεκ ιπμνεί κα είζαζ απμιμκςιέκμξ. Τπάνπεζ δ μζημβέκεζα, οπάνπμοκ θίθμζ ηζ μζ ιεηαηζκήζεζξ είκαζ ακαπυθεοηηεξ. Έκα αηυια πνάβια εέθς κα οπμβναιιίζς, ηονίςξ βζα ημοξ ιδ έπμκηεξ πνμζςπζηή ειπεζνία ζημ εέια. Άθθμ είκαζ κα ιεβαθχκεζξ πδβαίκμκηαξ απυ ηα 11 ζηα 12 ( εεηζηή χεδζδ ), άθθμ απυ ηα 41 ζηα 42 ( ίζζμξ δνυιμξ ) ηζ άθθμ απυ ηα 71 ζηα 72 (ηαηδθυνα). Συηε μ πνυκμξ, πμο ένπεηαζ ηαπάηζ, πνμζεέηεζ υθμ ηαζ ιεβαθφηενμ αάνμξ ζημ ήδδ οπάνπμκ. Γζα ανβυηενα δεκ λένς. Ώκ έπς ηδκ εοηοπία κα γήζς ζαξ οπυζπμιαζ κα ζαξ ιεηαθένς ηδ κέα ειπεζνία ιμο! Βκ ηαηαηθείδζ έκα έπς κα πς: ΐνίζημιαζ ζε πενίμδμ ζοκεπχκ εηπηχζεςκ. Οζ δοκάιεζξ ηζ μζ ακημπέξ ημο ακενχπμο δεκ είκαζ βζα πάκηα! Ο πνςζκυξ ιμο πενίπαημξ έβζκε ιζηνυηενμξ, δ παναιμκή ιμο ιέζα ζηδ εάθαζζα ηναηάεζ θζβυηενμ πνυκμ. Σμ ίδζμ ζζπφεζ ηαζ βζα υθεξ ηζξ πθεονέξ ηδξ γςήξ. Ώοηυ ημ πνμζςπζηυ λεβφικςια πμο ηάκς δεκ είκαζ ηοπαίμ. Σμ ηάκς ιε πθήνδ ζοκείδδζδ ημο πνάβιαημξ ηαζ αξ εεςνδεεί ζακ ιζα «μδδβία πνμξ καοηζθθυιεκμοξ». Μδκ βίκεζ πανελήβδζδ Αεκ πενζέπεζ πανάπμκα. Βίκαζ ιυκμ πενζβναθέξ ηαζ δζαπζζηχζεζξ. Οζ ιειρζιμζνίεξ δεκ ιμο ηαζνζάγμοκ. Να ημ λένεζξ. Βκχ μζ αθθαβέξ βίκμκηαζ ζζβά- ζζβά ηζ αδζαηυπςξ, δ ζοκεζδδημπμίδζή ημοξ είκαζ απυημιδ έςξ εηηςθακηζηή. Ο ηαεέκαξ πνέπεζ κα είκαζ πνμεημζιαζιέκμξ. Πνμζςπζηά ηαθά ηδκ έαβαθα. Αυλα ης Θεχ.

[29]

Ο ζεηζκόο Ο πνχημξ ζεζζιυξ, πμο έγδζα, ήηακ ζημ ΐυθμ ημ 1955. Με ανήηε ηδ ζηζβιή πμο ηαευιμοκ αιένζικμξ ζηδκ ημοαθέηα. Μζα ειπεζνία πμο υηακ ηδκ πνςημζοκακηάξ, ζε ηανάγεζ έηζζ ηζ αθθζχξ, αθθά εηεί πμο ήιμοκ πθήνςξ αθδιέκμξ, ημ λαθκζηυ ηαναημφκδια ζθναβίζηδηε ιέζα ιμο ζακ ανκδηζηυ αίζεδια ηαζ απυ ηυηε ιε ηοκδβάεζ δζανηχξ υθα ηα οπυθμζπα πνυκζα. ΐεααίςξ μ ίδζμξ μ ζεζζιυξ είκαζ ιζα δζαδζηαζία πμο ηναηάεζ θίβα δεοηενυθεπηα ηαζ ιεηά ηεθεζχκεζ. ΢ηδ δζάνηεζα ημο υ,ηζ είκαζ κα ζοιαεί, ζοιααίκεζ πνζκ πνμθάαεζξ ηακ κα ημ ζοκεζδδημπμζήζεζξ. Γίκεηαζ υιςξ! Γζα θίβμοξ έπεζ ηναβζηέξ ζοκέπεζεξ, βζα ημοξ πμθθμφξ απμηεθεί έκα πεναζηζηυ ζοιαάκ. Δ αβςκία δεκ είκαζ αοηυξ μ ίδζμξ μ ζεζζιυξ. Δ αβςκία ηαζ ημ ααζακζζηήνζμ είκαζ δ δζανηήξ ακδζοπία, δ αδζάημπδ ακαιμκή βζα ημ επυιεκμ νακηεαμφ ιαγί ημο. ΋πμζμξ δεκ έπεζ αοηή ηδκ αβςκία κα ιμο ημκ δείλεηε, κα ημκ βκςνίζς! Γζα υπμζμκ δεκ θμαάηαζ ημ ζεζζιυ δομ ενιδκείεξ ιυκμ ιπμνχ κα δχζς. Πνχημκ βζαηί ιέπνζ ηχνα δεκ είπε ηδκ «ηφπδ» αοηήξ ηδξ ειπεζνίαξ ηαζ δεφηενμκ βζαηί είκαζ απυ εηείκδ ηδκ πανάλεκδ ηζ ακηζπαεή πμκηνυπεηζδ ηαηδβμνία ακενχπςκ, πμο δεκ ηδ γδθεφς ηαζ εα ιπμνμφζα κα ζζπονζζηχ υηζ ιάθθμκ ηδ θοπάιαζ. Βίκαζ εηείκμζ πμο έπμκηαξ ζηδκ πναβιαηζηυηδηα ηθεζζημφξ ημοξ δνυιμοξ επζημζκςκίαξ ιε ημ πενζαάθθμκ, έπμοκ αοεαίνεηα ααπηίζεζ ηδκ ακαζζεδζία ημοξ ροπναζιία ή εάννμξ. Βιέκα μ θυαμξ ημο ζεζζιμφ είκαζ ααεζά παναβιέκμξ ιέζα ιμο ηαζ ημκ ζοκάκηδζα πμθθέξ θμνέξ ζηδ γςή ιμο, ζδζαίηενα υηακ ζημοξ ζεζζιμφξ ηςκ Ώθηομκίδςκ κήζςκ είπα ηαζ ιζηνυ παζδί. Ο ζεζζιυξ ζημ ΐυθμ ημο ’55 πένα απυ ηζξ δεηάδεξ ακενχπζκα εφιαηα πνμηάθεζε ακεπακυνεςηεξ οθζηέξ γδιζέξ ζηδκ πυθδ, πθήβςζε ηα ςναία κεμηθαζζηά ζπίηζα πμο είπε ημ ηέκηνμ ηδξ ηαζ άθδζε άζηεβμοξ πζθζάδεξ ηαημίημοξ ηδξ. Ώκάιεζα ζηα ηηίνζα ήηακ ηαζ ηα ζπμθεία ηαζ εηείκδ δ ζπμθζηή πνμκζά ηεθείςζε ιε ιαεήιαηα ζημ φπαζενμ. Ώπυ εηείκδ ηδ πνμκζά ηαζ ιε ζοκεπή θείκμοζα πμνεία ζηα επυιεκα πνυκζα μ ΐυθμξ έπαζε ηδκ ανπζηή ημο θάιρδ ηαζ έπαρε κα είκαζ ημ πνχημ αζηένζ ηδξ Θεζζαθίαξ. Γζα ακηζηεζιεκζημφξ θυβμοξ άνπζζε κα ακαδεζηκφεηαζ δ πυθδ ηδξ Λάνζζαξ. Με ζδζαίηενα θνμκηζζιέκδ πμθζηζηή πίεζδ απυ ημκ ηυηε ζδιακηζηυ πμθζηζηυ πανάβμκηα ηαζ πνυεδνμ ηδξ ΐμοθήξ Ρμδυπμοθμ ημκ βκςζηυ ιε ημ πνμζςκφιζμ ν Μνριφο ηαζ ηδ ζηαδζαηή ιεηαθμνά ηςκ ηεκηνζηχκ οπδνεζζχκ απυ ημ ΐυθμ ζηδ Λάνζζα, ιε ημ θοζζηυ άκμζβια ηςκ αοημηζκδηυδνμιμο ΏεήκαξΘεζζαθμκίηδξ ημ θζιάκζ ημο ΐυθμο, ςξ ιμκαδζηή δζέλμδμξ ηςκ πνμσυκηςκ ημο ηάιπμο ηδξ Θεζζαθίαξ, έπαζε ιεβάθμ ιένμξ απυ ηδκ ανπζηή ημο ζδιαζία. Έιεζκακ ηα ενβμζηάζζα ζζδδνμαζμιδπακίαξ, ηθςζημτθακημονβίαξ, επελενβαζίαξ ηαπκμφ ηαζ έκαξ ιεβάθμξ ανζειυξ εζδζηεοιέκςκ αζμιδπακζηχκ ενβαηχκ. Δ ηνίζδ ζηδ αζμιδπακία ζηένδζε ζε έκα πμζμζηυ ηζ αοηυ ημ πθεμκέηηδια. [30]

Έιεζκε ιυκμ ημ πθεμκέηηδια ηδξ θοζζηήξ εέζδξ ηδξ πυθδξ, δ φπανλδ ηδξ εάθαζζαξ, μζ ηαθθμκέξ ημο Πδθίμο ιε ηα πακέιμνθα πςνζά ημο ηαζ δ αολακυιεκδ ακάπηολδ ημο ημονζζιμφ. Μεβάθμ πηφπδια ζηδκ πυθδ ήηακ δ ακαπχνδζδ, ηονίςξ βζα ηδκ Ώεήκα εκυξ ιεβάθμο ανζειμφ εοηαηάζηαηςκ αζηζηχκ μζημβεκεζχκ πμο είπακ ηδ δοκαηυηδηα αθθά ηαζ ηδκ πμθοηέθεζα ηδξ ιεηεβηαηάζηαζδξ. Δ πυθδ έπαζε έκα ιεβάθμ ημιιάηζ απυ ημ εζδζηυ άνςια πμθζηζζιμφ πμο πνμδβμοιέκςξ ηδ δζέηνζκε. Ο ΐυθμξ πανυηζ ήηακ επανπζαηή πυθδ είπε απυ παθαζά πθμφζζα ηαθθζηεπκζηή ηαζ πμθζηζζηζηή πανάδμζδ ηαζ ακηίζημζπμοξ ζοθθυβμοξ ιε ποηκυ πνυβναιια εηδδθχζεςκ. Βίκαζ ιζα εοηαζνία κα οπεκεοιίζς ζ ’ αοηυ ημ ζδιείμ - βζαηί ηεθζηά υθα ηα παίνκεζ μ άκειμξ ηαζ ιενζηά πνάβιαηα δεκ πνέπεζ κα λεπκζμφκηαζ - ημ «ηυθπμ» ιε ημκ μπμίμ πάεδηακ πμθθμί εθεφεενμζ πχνμζ αθθά ηαζ ιζα ζεζνά απυ πθαηείεξ ζηδ Νέα Εςκία. Με ημοξ ιεβάθμοξ ζεζζιμφξ ζημ ΐυθμ ηδ δεηαεηία ημο πεκήκηα βζα ηάπμζμ δζάζηδια ζηήεδηακ ζημοξ πχνμοξ ηαζ ηζξ πθαηείεξ ζηδκέξ ηαζ πνυπεζνα ηζακηίνζα. Λμβζηυ ηζ ελδβήζζιμ ζε πνχηδ θάζδ. Ώπυ κηυπζμοξ ηαημίημοξ, αθθά ηονίςξ απυ λέκμοξ άζηεβμοξ ή έλοπκμοξ πμο πάκηα οπάνπμοκ ηαζ πμο «ιφνζζακ» ηδκ εοηαζνία βζα δςνεάκ μζηυπεδμ. ΢διεζςηέμκ υηζ ηα παιυζπζηα ηδξ Νέαξ Εςκίαξ, θυβς ηονίςξ ημο ιεβέεμοξ ημοξ, δεκ έπαεακ ιε ημ ζεζζιυ ηζξ ιεβάθεξ ηαηαζηνμθέξ ηςκ ζπζηζχκ ηδξ ηάης πυθδξ ημο ΐυθμο. Σα πνυπεζνα αοηά ηαηαθφιαηα έβζκακ ζηδ ζοκέπεζα ιυκζιεξ ηαημζηίεξ ηαζ ζηα επυιεκα πνυκζα ηαζ ιε ημοξ ακαπυθεοηημοξ «αβχκεξ» ηαζ ηδκ εφημθδ ζοιπανάζηαζδ πμο πνμζθένμοκ απθυπενα αεχμζ ηζ ακοπμρίαζημζ ζοιπμθίηεξ ζημοξ «ηαδιέκμοξ ηαζ θηςπμφξ ζοκακενχπμοξ» ιαξ, πήνακ ηίηθμοξ ζδζμηηδζίαξ ηαζ ζήιενα ζηδ εέζδ ηςκ πθαηεζχκ ιπμνείξ κα ζοκακηήζεζξ πμθοηαημζηίεξ ιε κμζηζαγυιεκα δςιάηζα. Ο «παγυξ» ηαζ κμιζιυθνςκ πμθίηδξ, πμο λακαβφνζζε ζημ πνμζθοβζηυ ημο ζπίηζ ηςκ θίβςκ δεηάδςκ ηεηναβςκζηχκ, έιεζκε εηεί πμο ημκ έηαλε δ θηςπή ημο ιμίνα. Ώοηή είκαζ δ ημζκςκζηή δζηαζμζφκδ. Πνέπεζ υιςξ βζα θυβμοξ ιζαξ ηέημζαξ δζηαζμζφκδξ κα εζπςεεί υηζ ημ δχνμ ηςκ ηναημφκηςκ ζε ιενζημφξ άνπαβεξ ηδξ επμπήξ απαίηδζε ηάπμζα ζηζβιή ημ ακηίζημζπμ ακηίδςνμ, ημ μπμίμ ζε δμζιέκεξ εοηαζνίεξ δυεδηε ηαζ ιε ημ παναπάκς. ΋πςξ ήδδ πνμακέθενα ζημοξ ζεζζιμφξ ζηζξ ανπέξ ηδξ δεηαεηίαξ ημο’80, ήιμοκ ζηδκ Ώεήκα ηζ αβςκία ιμο ανήηε άθθδ δζηαζμθμβδηζηή αάζδ. Βίπα ιζηνυ παζδί ηαζ μ θυαμξ ήηακ ηαζ βζα ηδ δζηή ημο αζθάθεζα. Βηείκμ ημ πνμκζηυ δζάζηδια ενβαγυιμοκ ηαζ ζε έκα ζδζςηζηυ ζπμθείμ εδθέςκ ζημ Αάζμξ Υασδανίμο ζε έκα ηηίνζμ πμο δεκ είπε ηα επέββοα ηδξ ακηζζεζζιζηήξ ηαηαζηεοήξ ηαζ μζ θμνέξ πμο μζ ζοπκμί ιεηαζεζζιμί ιε ανήηακ ιέζα ζηδκ ηάλδ μπυηε μζ ζηζβιέξ αβςκίαξ ήηακ δεδμιέκεξ. Ο ζεζζιυξ ηδξ Πάνκδεαξ πανά ηα οπενεηαηυ αεχα εφιαηά ημο ηαζ πανά ημ βεβμκυξ υηζ ημ επίηεκηνμ ήηακ ηυζμ ημκηά ιε ανήηε πζμ έιπεζνμ ηαζ ρφπναζιμ. Βίκαζ παναηηδνζζηζηυ υηζ πανέιεζκα ιέζα ζημ ζπίηζ έπμκηαξ ηχνα ηδ βκχζδ υηζ εηεί [31]

είκαζ αζθαθέζηενα. Αε βίκεηαζ δζαθμνεηζηά. Ο ζεζζιυξ είκαζ έκα θοζζηυ θαζκυιεκμ ηαζ πνέπεζ κα γήζμοιε ιαγί ημο. Θα πνέπεζ ιυκμ, βζα ηδκ ζζημνία, κα εζπςεεί υηζ ηαηά ηδ δζάνηεζα ηςκ πακεπζζηδιζαηχκ ιμο ζπμοδχκ έκα απυ ηα ααζζηά ιαεήιαηα ζημ Φοζζηυ ηιήια ήηακ ηαζ ημ ιάεδια ηδξ ΢εζζιμθμβίαξ, πμο πένα απυ ηδ εεςνδηζηή ιεθέηδ ημο είπε ηζ ενβαζηδνζαηέξ αζηήζεζξ πμο βίκμκηακ πάκς ζημ Ώζηενμζημπείμ. Μζα απυ ηζξ αζηήζεζξ ήηακ μ πνμζδζμνζζιυξ ημο επζηέκηνμο ημο ζεζζιμφ. ΢ε ιέκα δ ιμίνα ημ έθενε έηζζ χζηε μ ζεζζιυξ πμο ιμο γδηήεδηε, ιε αάζδ ηάπμζα ζημζπεία, κα πνμζδζμνίζς ημ επίηεκηνυ ημο ήηακ μ ζεζζιυξ πμο ιε ανήηε ζηδκ ημοαθέηα. Ώοηυξ ιε ημκ μπμίμ είπα ημ πνχημ νακηεαμφ ιαγί ημο.

1ε Ινπλίνπ 2009

[32]

Η θαξδηά κνπ θη εγώ Θέθς δεκ εέθς ζοιαζχκς ιαγί ηδξ. Βίιαζηε ημθθδηυ ηζ απχνζζημ δίδοιμ. Ο έκαξ οπάνπεζ ηαζ ζοκεπίγεζ κα γεζ απαναίηδηα ιαγί ιε ημκ άθθμ. Δ ηαημιμίνα, δ ηανδζά ιμο! ΋θμ ημκ ηαζνυ αζηαιάηδηα, πςνίξ δζαημπέξ ηαζ δζαθείιιαηα, πςνίξ ζηάζεζξ ηζ ακάπαοθα πηοπάεζ ζοκεπχξ ελαζθαθίγμκηαξ ηδκ ακαβηαία νμή ημο αίιαημξ βζα ηδ ζοκέπζζδ ηδξ γςήξ. Μζα, έζης ηαζ μθζβυπνμκδ. ζηάζδ ηδξ, εα ήηακ μθέενζα ηαζ βζα ημοξ δομ ιαξ ΢οκήεςξ ηα πνχηα πνυκζα ηδξ γςήξ ζμο δεκ ζοκεζδδημπμζείξ ηδ ιεβάθδ ζοιαμθή ηδξ ή, δζαθμνεηζηά, δεκ πενκάεζ ημ εέια ηαευθμο απυ ημ ιοαθυ ζμο, αθθά απυ ηάπμζα ζηζβιή ηαζ ιεηά, μ αδοζχπδημξ πνυκμξ ένπεηαζ κα ζμο οπεκεοιίζεζ υηζ υθα ηα υνβακα, υπςξ ηαζ ηα ιδπακήιαηα πμο ηαηαζηεφαζε μ άκενςπμξ έπμοκ έκα ηφηθμ γςήξ. Με ημ πνχημ ζηνααμπάηδια - αθθά ηαζ πςνίξ αοηυ – ένπεηαζ δ ζηζβιή πμο ηαηαθαααίκεζξ ημκ αηαηάθοημ δεζιυ πμο ζε ζοκδέεζ ιαγί ηδξ. Δ θασηή εοιμζμθία ηαζ δ παθαζυηενδ εθθζπήξ βκχζδ είπακ αάθεζ ηδκ ηανδζά ςξ έδνα υθςκ ηςκ αζζεδιάηςκ ημο ακενχπμο. Ώοηή αβαπμφζε, αοηή πμκμφζε, αοηή ακηίεεηα έιεκε αζοβηίκδηδ, πέηνα ροπνή ηαζ ζηένεδ. Τπάνπμοκ εηθνάζεζξ-ηθζζέ πμο απμδεζηκφμοκ αοηυκ ημκ ζζπονζζιυ. Λέιε εηθνάζεζξ ημο ηφπμο: ηανδζά ιάθαια, ζηθδνή ηανδζά ηζ άπμκδ ηαζ ηυζεξ άθθεξ. Ο ηαηαζβζζιυξ ηςκ πθδνμθμνζχκ υιςξ, μζ εζδήζεζξ ζηα ΜΜΒ, μζ ζογδηήζεζξ ιεηαλφ ζοββεκχκ ηαζ θίθςκ βζα ηδκ απαναίηδηδ θνμκηίδα πμο πνέπεζ κα εζζάβεζξ ζηδ γςή ζμο βζα ηδκ πνμθφθαλή ηδξ, βζα ηδ ζςζηή δζαηνμθή πμο πνέπεζ κ’ αημθμοεεί ηάπμζμξ βζα κα ιδκ ανεεεί πνμ απνμυπημο, ιεηαηνέπεζ ημ εέια ηδξ ηανδζάξ ζε πνχηδ πνμηεναζυηδηα ζηδ γςή. Σα ζοιαάκηα βφνς ιαξ άπεζνα, αηυια ηαζ ζημκ ζηεκυ ιμο πενζαάθθμκ, ζε θίθμοξ ημθθδημφξ ιε ημζκή γςή ηαζ ακαικήζεζξ. ΢ε ακενχπμοξ ιε ζζημνζηυ, αθθά ηαζ άθθεξ ακαπάκηεπεξ πενζπηχζεζξ πμο δεκ οπήνλε μπμζαδήπμηε πνμδβμφιεκδ έκδεζλδ ή άθθμο είδμοξ πνμεζδμπμίδζδ. ΋θα αοηά βίκμκηαζ ιέζα ζμο ζηεκυξ ημνζέξ, ααζακζζηζηή ζηέρδ, οπυηςθμξ ηίκδοκμξ. Ο θυαμξ υηζ ένπεηαζ ηαζ δ δζηή ζμο ζεζνά κα ιπεζξ ζηδ πμνεία ηςκ παζπυκηςκ ζε αζπιαθςηίγεζ ηαζ ζε ηονζανπεί. Βίκαζ πναβιαηζηυξ ηαζ ιδ ελαζνεηέμξ. Βίκαζ ρεφηζημξ θεμκηανζζιυξ κα ημκ αβκμήζεζξ. Βκχ ζηδκ πνμδβμφιεκδ γςή ιμο ζε ζοκεήηεξ πναβιαηζηέξ έηοπε κ’ ακηζιεηςπίζς δφζημθεξ ηαηαζηάζεζξ απυ ηδκ αοηανπζηή ελμοζία, ηίκδοκμ βζα ηδκ ζςιαηζηή ιμο αηεναζυηδηα, πυκμ ηζ αθυνδημ αζαζιυ, υθα αοηά ηα εζζέπναλα ιε ιζα ακημπή ηαζ ηανηενζηυηδηα, ι’ έκα εζςηενζηυ ιεβαθείμ, ι’ έκα ακέκδμημ πείζια ηαζ ίζςξ ιε ιζα δυζδ ακειεθζάξ. Ώκηζεέηςξ ζηα εέιαηα ηδξ πνμζςπζηήξ ιμο οβείαξ δ ακηζιεηχπζζδ είκαζ εκηεθχξ δζαθμνεηζηή. Με ημκ πνχημ εζςηενζηυ πυκμ, ιε ηδκ πνχηδ αδζυναηδ

[33]

έκδεζλδ ηάπμζμο αζφιιεηνμο πενζζηαηζημφ, παναθφς, ένπεηαζ ζημ ιοαθυ ιμο δ πεζνυηενδ εηδμπή ηαζ ημ ηέθμξ ηςκ πάκηςκ. Βοηοπχξ ιέπνζ ηχνα δεκ ζοκάκηδζα, ζηδκ πνμζςπζηή ιμο πμνεία, ηακέκα ζμαανυ πενζζηαηζηυ, αθθά δ αβςκία ιμο είκαζ πχξ ροπμθμβζηά εα ακηζιεηςπίζς έκα ηέημζμ πενζζηαηζηυ. Να ακααζχζεζ δ παθαζά ιμο ροπναζιία ημ αθέπς ιάθθμκ πθςιυ, έςξ απίεακμ. Δ ελέθζλδ ηςκ πναβιάηςκ εα δείλεζ ημο θυβμο ημ αθδεέξ. Βίκαζ παναηηδνζζηζηυ ημ βεβμκυξ υηζ απμθεφβς, υπςξ μ δζάμθμξ ημ θζαάκζ, ημοξ βζαηνμφξ, ηζξ ζαηνζηέξ ελεηάζεζξ, ηδκ ακίπκεοζδ ηδξ πνμζςπζηήξ ιμο οβείαξ. Ώοηή δ ζηάζδ πνμθακχξ δεκ είκαζ δ πνέπμοζα, αθθά ιδκ είιαζηε εεεθμηοθθμφκηεξ, υθμζ μζ άκενςπμζ έπμοκ ηζξ αδοκαιίεξ ημοξ. Κζ εβχ είιαζ άκενςπμξ ιε εθαηηχιαηα ηαζ δοζημθίεξ. Ρχηδζα δομ θμνέξ, θίθμοξ πμο οπήνλακ εφιαηα ηανδζαηχκ επεζζμδίςκ, πμζα είκαζ ηα πνμδνμιζηά θαζκυιεκα, πμζμζ πυκμζ πνμεζδμπμζδηζημί δείπκμοκ υηζ επένπεηαζ ημ ζοιαάκ αθθά δεκ θςηίζηδηα ηαευθμο. Ο έκαξ ιμο είπε: Θα ην θαηαιάβεηο ηφηε κφλνο ζνπ! Ο άθθμξ ζοιπθήνςζε: Πξνζσπηθά δελ θαηάιαβα πψο θαη γηαηί. Μδδέκ εζξ ημ πδθίημκ. ΋ιςξ δ αθήεεζα κα θέβεηαζ. Αεκ έδεζλα ημ απαζημφιεκμ πείζια ηαζ επζιμκή ζοκεπίγμκηαξ ηζξ ενςηήζεζξ ηζ ακζπκεφμκηαξ ημ εέια. Σμ άθδζα θθμο. Ίζςξ ηζ αοηυ κα είκαζ ιζα αηυια έκδεζλδ ημο οπυηςθμο θυαμο πμο ιε δζαηαηέπεζ. ΋ιςξ, ιδ ενιδκεφζεηε εοεφβναιια αοηυκ ημκ θυαμ. Αεκ ιπμνεί κα παναηηδνίζεζ ηακείξ ςξ δεζθία. ΋πζ δεκ είκαζ αοηυ! Μάθθμκ είκαζ δ αηααζζηζηή άιοκα εκυξ γχκημξ μνβακζζιμφ απέκακηζ ζημκ ηίκδοκμ ηδξ αθάκζζδξ ημο. Ή ημοθάπζζημκ έηζζ εθπίγς υηζ είκαζ.

Ινύιηνο 2011

[34]

Ο ζπληαμηνύρνο Μζα ηνίζζιδ θάζδ ζηδ γςή εκυξ ακενχπμο είκαζ υηακ ζοιπθδνςεεί μ πνμαθεπυιεκμξ πνυκμξ. ΋ηακ θηάζεζ δ «πμθοπυεδηδ» εηείκδ ζηζβιή κα ζηαιαηήζεζξ ηδ ιυκζιδ ενβαζία ζμο ηαζ κα πενάζεζξ ζηδ πμνεία ηςκ ζοκηαλζμφπςκ. Γζα ημκ ηάεε άκενςπμ αοηή είκαζ ιζα ηαεμνζζηζηή ζηζβιή, βζαηί ιε έκα δναζηζηυ ηαζ απυημιμ ηνυπμ αθθάγμοκ μζ ηαεδιενζκέξ ζοκήεεζεξ πμο είπεξ ηαζ ζμο επζαάθθεηαζ απυ ηα πνάβιαηα ιζα ακαπνμζανιμβή ζηζξ πνμηεναζυηδηεξ πμο αάγεζξ ζηδ γςή. Μυκμ πμο αοηυ βίκεηαζ ζε ιζα ζπεηζηά πνμπςνδιέκδ δθζηία, υπμο μζ επζπηχζεζξ ημο πνυκμο, πένα απυ ηδκ μναηή πθεονά ημοξ έπμοκ ηαζ ηζξ εζςηενζηέξ ζοκέπεζεξ ζε υθεξ ζπεδυκ ηζξ επζδυζεζξ ζμο. Βκχ βζα πνυκζα ιεηνάξ ηζ ακαιέκεζξ αοηήκ ηδκ «εοθμβδιέκδ ζηζβιή», υηακ πθδζζάγεζ δ πνμμπηζηή ηδξ οθμπμίδζδξ ηδξ, ζμο ειθακίγμκηαζ αζζεήιαηα πακζημφ ηαζ απμθοβήξ ηςκ δναιαηζηχκ αθθαβχκ πμο δ ζοκηαλζμδυηδζδ ζοκεπάβεηαζ. Βίκαζ ζίβμονα δ θοζζμθμβζηή ακηίδναζδ ημο ακενχπμο ζηζξ απυημιεξ ακαηνμπέξ. Δ ζοκηαλζμδυηδζδ ζε ακαβηάγεζ κα ζοκεζδδημπμζήζεζξ, εέθεζξ δε εέθεζξ, ημ αζμθμβζηυ ζμο πέναζια ζε ιζα άθθδ θάζδ ηδξ γςήξ ζμο. Σμ πχξ ακηζδνά μ ηαεέκαξ ζ’ αοηήκ ηδκ αθθαβή έπεζ ζπέζδ ιε ημκ ζδζαίηενμ παναηηήνα, ηδκ ζδζμζοβηναζία ηαζ ηδκ δοκαηυηδηά ζμο κα αθμιμζχζεζξ αοηήκ ηδκ αθθαβή ηαζ ηδ βεκζηυηενδ ηαηάζηαζδ ηδξ οβείαξ ζμο. Σα εκδεπυιεκα είκαζ πμθθά ηαζ πμζηίθμοκ. Μζα ζηάζδ εηθνάγεηαζ ιε ηδ εέζδ: Αρ! Δπηηέινπο ζα ηελ αξάμσ! Να μεθνπξαζηεί, ξε αδειθέ, ιίγν ην ζσκαηάθη κνπ, λα θνηκάκαη φζν γνπζηάξσ, φπνηε γνπζηάξσ, λα ραξψ επηηέινπο ην ζπίηη κνπ, λα δσ θαη λα ρνξηάζσ ηνπο δηθνχο κνπ αλζξψπνπο! ΢φκημια υιςξ ακαηαθφπηεζξ υηζ αοηή δ θφζδ δεκ ζε ηαθφπηεζ. Ώνπίγεζξ ζηδ ζοκέπεζα ηζξ ελυδμοξ απυ ημ ζπίηζ, ηζξ ημζκςκζηέξ ζοκακαζηνμθέξ ιε πνμηεναζυηδηα ηδκ επίζηερδ ζημ ημκηζκυ ηαθεκείμ, υπμο ζοκακηάξ ήδδ βκςζημφξ ή δδιζμονβείξ ηαζ κέμοξ. Άζημπδ, ακμφζζα ηζ αηέθεζςηδ ζογήηδζδ βζα ηα βεβμκυηα ηδξ ηαεδιενζκήξ γςήξ, ημοηζμιπμθζά βζα ημοξ επχκοιμοξ ιε ηδ ζοκμδεία ηαζ θίβμο παζπκζδζμφ. Κονίςξ πανηί ή ηάαθζ. Σμ ανάδο ιε ημ ηδθεημκηνυθ, πμο βνήβμνα βίκεηαζ πνμέηηαζδ ημο πενζμφ ζμο, ανπίζεζξ κα αζπιαθςηίγεζαζ απυ ηα επεζζυδζα ηςκ δζαθυνςκ ζίνζαθ, ακαηαθφπημκηαξ ζηδκ πμνεία πυζμ ηαηυξ ιπεθάξ έβζκε δ ζοκεπήξ πανμοζία ζμο ιέζα ζημ ζπίηζ βζα ηα οπυθμζπα ιέθδ ηδξ μζημβέκεζαξ ημο ηαζ ημ ζοκεπέξ ιπένδεια ζηα πυδζα ημοξ. Βπζζηέρεζξ ζε βζαηνμφξ, ακαηάθορδ ή εθεφνεζδ αζεεκεζχκ, δ ακάβηδ ζηδ ζοκέπεζα κα βνάθμκηαζ πενζμδζηχξ μζ ζοκηαβέξ ηςκ θανιάηςκ, δ ακάβηδ κα [35]

εοιάζαζ ηδ ζεζνά ηαζ ηζξ χνεξ πμο πνέπεζ κα ηα παίνκεζξ. Νέεξ ακάβηεξ, ιαγί υιςξ ιε κέεξ αζπιαθςζίεξ. Δ ιυκδ ζμο εοπή ηζ επζεοιία ηεθζηά είκαζ κα ιπμνείξ κα ηζκείζαζ, κα ιπμνείξ ζημζπεζςδχξ κα ζηέθηεζαζ, κα ιπμνείξ κα δζααάγεζξ, έζης ιε ιέηνμ, κα είζαζ αοημζοκηδνμφιεκμξ. Ώοηή είκαζ δ ιζα πενίπηςζδ, δ ζοπκυηενα απακημφιεκδ ζηδκ εοβεκή ηάλδ ηςκ ζοκηαλζμφπςκ. Βκκμείηαζ υηζ δεκ ακαθενυιαζηε ζηζξ πενζπηχζεζξ εηείκεξ πμο ζμαανυηενμζ θυβμζ οβείαξ επζαάθθμοκ έκα δναζηζηυ πενζμνζζιυ ιέζα ζημ ζπίηζ ή αηυια πεζνυηενα ζε ηυπμοξ απμεήηεοζδξ δθζηζςιέκςκ, ηα βκςζηά βδνμημιεία ή κμζδθεοηζηά ζδνφιαηα. Τπάνπεζ ιζα άθθδ ιεβάθδ ηαηδβμνία ακενχπςκ πμο εκχ ζοιπθδνχκμοκ ηα ζοκήεδ υνζα ηδξ ζοκηαλζμδυηδζδξ ανκμφκηαζ πεζζιαηζηά κα ιπμοκ ζημ πενζεχνζμ ηαζ ζοκεπίγμοκ αηάεεηημζ ημκ ιυκζιμ νοειυ ηδξ γςήξ ημοξ. ΐέααζα ανηεί κα ιπμνμφκ κα ζοκεπίγμοκ ημ επάββεθιά ημοξ ή ηδ ζοκήεδ απαζπυθδζδ ημοξ. Σέημζεξ πενζπηχζεζξ έπμοιε ζε εθεφεενμοξ επαββεθιαηίεξ ζε δζηδβυνμοξ, ζε βζαηνμφξ, ζε ιαβαγάημνεξ ηαζ άθθα πανειθενή επαββέθιαηα. ΋ιςξ αοηυ δεκ ιπμνεί κα ημ ηάκεζ, παναδείβιαημξ πάνδ, έκαξ δδιυζζμξ οπάθθδθμξ, πμο εζδμπμζείηαζ απυ ηδκ ανιυδζα οπδνεζία, υηζ ηέθεζςζακ ηα ρςιζά ημο ηαζ ήνεε δ χνα κα ιαγέρεζ ηα πνμζςπζηά ημο ακηζηείιεκα, αθμφ ζαήκεηαζ μνζζηζηά απυ ηζξ ιζζεμθμβζηέξ ηαηαζηάζεζξ. Καζ ζημκ ζδζςηζηυ ημιέα μ παθζυξ πνέπεζ κα παναιενίζεζ βζα κα πενάζμοκ μζ κευηενμζ, κα ημοξ δχζεζ ηδκ εοηαζνία ηδξ ελέθζλήξ ημοξ. Πμθθέξ θμνέξ ζημκ ζδζςηζηυ ημιέα μζ ζοκεήηεξ ενβαζίαξ είκαζ πμθφ δφζημθεξ ηζ μ ενβαγυιεκμξ ιεηνάεζ ηζξ ιένεξ ιε πνμζιμκή ηζ εθπίδα, υπςξ αηνζαχξ έηακε ζηδ δζάνηεζα ηδξ ζηναηζςηζηήξ ημο εδηείαξ. Συηε, ζηζξ πενζπηχζεζξ αοηέξ, πνέπεζ κα ακαηαθοθεμφκ εκαθθαηηζημί ηνυπμζ απαζπυθδζδξ, ημοθάπζζημκ υζμ ηναημφκ ηα ηυηζζα ημοξ. Μενζημί πμο έπμοκ ηδ δοκαηυηδηα βίκμκηαζ Κζβηζκάημζ ηαεχξ απμζφνμκηαζ ζηα ηηήιαηά ημοξ. Σζξ βεςνβζηέξ αανζέξ ενβαζίεξ, ηζξ πενζζζυηενεξ θμνέξ ζηδ ζδιενζκή ζοβηονία ηζξ παναπέιπμοκ ζημοξ αμθζημφξ ιεηακάζηεξ, άιμζνμοξ ζοκεπζζηέξ ηδξ πανάδμζδξ ηςκ δμφθςκ, ζηα παθαζυηενα πνυκζα.. Μυκμ πμο ηχνα ανηεηέξ θμνέξ ζήιενα αιείαμκηαζ ζπεηζηά ζηακμπμζδηζηά ηαζ ενβάγμκηαζ ζε πζμ ακεηηά ηαζ ακενχπζκα ςνάνζα. Δ πνμζςπζηή ιμο βκχιδ είκαζ υηζ οπάνπεζ πθδεχνα εκαθθαηηζηχκ απαζπμθήζεςκ ηαζ ακάπηολδξ κέςκ εκδζαθενυκηςκ ζηδ θεβυιεκδ «ηνίηδ δθζηία». Αομ είκαζ μζ επζηίκδοκεξ επζθμβέξ πμο ιάθθμκ πνέπεζ κα απμθεφβμκηαζ. Πνχημκ, δ πθήνδξ παναίηδζδ απυ ηα πάκηα, δ απμιυκςζδ ζημ ζπίηζ, ημ ηυρζιμ ιε ιαπαίνζ υθςκ ηςκ παθαζχκ ζοκδεεζχκ, πςνίξ ηδκ ακηζηαηάζηαζή ημοξ ιε κέεξ. Αεφηενμκ, ημ ηοκδβδηυ ηςκ ειπεζνζχκ ιε νοειμφξ ηαζ εφνμξ πμο δεκ πνμζζδζάγμοκ ζηα πνυκζα, ηζξ ακημπέξ ηαζ ημοξ ημζκςκζημφξ πενζμνζζιμφξ. Καζ μζ δομ πενζπηχζεζξ είκαζ μζ αζθαθείξ δνυιμζ ζοκηυιεοζδξ ηδξ γςήξ. Πάκηα ζζπφεζ ημ ζμθυ νδηυ «ιέηνμκ άνζζημκ» αθθά ζηζξ ιεβάθεξ δθζηίεξ ζζπφεζ αηυια εκημκυηενα. [36]

Καεχξ ιεβαθχκεζ μ άκενςπμξ ηαζ αθμιμζχκεζ ιένα ιε ηδ ιένα ηζξ ιζηνμαθθαβέξ πμο ζοιααίκμοκ ιέζα ηζ έλς ημο, ακηζδνά ιε πμζηίθμοξ ηνυπμοξ, πμο έπμοκ ζπέζδ ιε πμθθμφξ πανάβμκηεξ. Άθθμξ ζοιαζαάγεηαζ ι’ αοηέξ ηαζ πνμζανιυγεζ ηδκ ηαεδιενζκυηδηά ημο ιε ηα κέα δεδμιέκα. ΋ιςξ ηάπμζμζ ακηζδνμφκ ιε άζπδιμ ηνυπμ ανκμφιεκμζ κα πζζηέρμοκ ηαζ κα δεπημφκ ηζξ αθθαβέξ. Δ άνκδζδ αοηή επζδνά ζηδ ζοιπενζθμνά ημοξ, ζημ ζοββεκζηυ ημοξ πενζαάθθμκ, ζηα αζζεήιαηα ιε ηα μπμία επζημζκςκμφκ ιε ημκ οπυθμζπμ ηυζιμ. ΢ημοξ ζοκηαλζμφπμοξ ηαζ δθζηζςιέκμοξ πμζηίθεζ αηυια δ ακηίδναζή ημοξ ζηα μζημκμιζηά ηαζ ηθδνμκμιζηά εέιαηα. Άθθμζ παφμοκ κα εκδζαθένμκηαζ βζα ηα πνδιαηζηά γδηήιαηα ηαζ βζ’ αοηυ ιεηααζαάγμοκ απυ κςνίξ υθεξ ηζξ έβκμζεξ ζημοξ δζημφξ ημοξ ηαζ άθθμζ ειθακίγμοκ έκακ αδζηαζμθυβδημ θυαμ ιδ ηοπυκ βίκμοκ εφιαηα ανπαβήξ. ΢θίββμοκ ιε πείζια ηζ αδζηαζμθυβδημ θυαμ ηα οπάνπμκηά ημοξ απμηθείμκηαξ ημοξ άθθμοξ απυ ηδκ ακαβηαία ζημζπεζχδδ εκδιένςζδ βζα ημ πχξ έπμοκ ηα πνάβιαηα. Γίκμκηαζ ηζξ πενζζζυηενεξ θμνέξ άκεο θυβμο ηαζ αζηίαξ ηζζβημφκδδεξ, ζπαβημναιιέκμζ ηζ απθδζίαζημζ . Μεβάθμξ είκαζ μ ηίκδοκμξ αοηή δ ηζζβημοκζά κα πενάζεζ ηαζ ζηα αζζεήιαηα. Να βίκμοκ ιειρίιμζνμζ, βηνζκζάνδδεξ ηαζ ααάζηαηημ αάνμξ ζημ ζηεκυ μζημβεκεζαηυ ημοξ πενζαάθθμκ. ΋θα αοηά λεηζκμφκ απυ ηδκ ημκηυθεαθιδ άνκδζή ημοξ κα δεπημφκ ηζξ ζοκέπεζεξ πμο ημ πέναζια ημο πνυκμο αδήνζηα ημοξ επζαάθθεζ. Βηεί ανίζηεηαζ δ ζηακυηδηα ηαζ δ ροπναζιία ηάπμζμο. Να βκςνίγεζ ηαζ κα απμθεφβεζ ηζξ θαηημφαεξ πμο πζεακχξ εα ζοκακηήζεζ ζημ δνυιμ ημο. Να δεπεεί ιε ροπναζιία ηαζ κδθαθζυηδηα ηζξ ακαπυθεοηηεξ αθθαβέξ ηαζ κα ζοκεζδδημπμζήζεζ πςξ δ γςή είκαζ έκα πέναζια απυ ημκ ηυζιμ. Δ ακάβηδ ηδξ ιεηά εάκαημκ δζηαίςζδξ έπεζ ζπέζδ ιε ηδκ έιθοηδ ιαηαζμδμλία ημο ακενχπμο βζα παναδμπή απυ ημ πενζαάθθμκ ημο ηαζ ζε ιενζηέξ πενζπηχζεζξ βεκζηυηενα απυ υθδ ηδκ ημζκςκία. Ώκ είκαζ ενδζηεουιεκμξ ηαζ πζζηεφεζ ζηδ ιεηά εάκαημκ αζχκζα γςή, ακαιέκεζ ιε δζηαζμθμβδιέκδ αβςκία ηδ δζηαίςζδ ή ηδκ ηζιςνία υηακ ανεεεί εκχπζμκ ημο Κνζηή ηαζ Κονίμο ημο. Ώκ υιςξ δεκ πζζηεφεζ ζε ηίπμηα απυ αοηά, εέθεζ ηζξ πενζζζυηενεξ θμνέξ κα ημκ εοιμφκηαζ αοημί πμο αθήκεζ πίζς ημο ιε εοπάνζζηα αζζεήιαηα ηαζ επαζκεηζηέξ ακαθμνέξ. Δ ακενχπζκδ ακάβηδ βζα ηδκ οζηενμθδιία. Πνμζςπζηά γς αοηήκ ηδκ δθζηζαηή πενίμδμ ηαζ έπς υθμοξ ημοξ ακαπυθεοηημοξ θυαμοξ. Έπς απμθαζίζεζ κα απμθφβς ηζξ δοζάνεζηεξ αηναπμφξ πμο πνμδβμοιέκςξ πενζέβναρα, αθθά, πχξ κα ημ ηάκμοιε, γς ηαζ ηζκμφιαζ ιε ημκ αδζυναημ θυαμ. Μήπςξ ημ ηαηναηφθζζια ζηζξ ανκδηζηέξ εηδμπέξ είκαζ θίβμ ςξ πμθφ ακαπυθεοηημ; Βθπίγς υπζ. Σμ ιέθθμκ εα δείλεζ.

Απξίιηνο 2009

[37]

Απνινγηζκόο ΢ήιενα, 15 Αεηειανίμο 2008, είκαζ δ μκμιαζηζηή ιμο εμνηή ηαζ ζοβπνυκςξ ηα βεκέεθζά ιμο. Υεεξ ζοιπθήνςζα ηα 68 ηαζ ζήιενα ιπαίκς ζηα 69 πνυκζα. Βίκαζ θμζπυκ ιζα αθμνιή, αθθά ηαζ έκα ηίκδηνμ κα ηάκς έκακ απμθμβζζιυ ηδξ γςήξ ιμο. Δ πνχηδ παναηήνδζδ είκαζ υηζ έγδζα πμθφ πενζζζυηενμ απυ υηζ ανπζηά οπμθυβζγα. Θοιάιαζ ημ πνχημ υνζμ πμο, ιεηαλφ ζμαανμφ ηαζ αζηείμο, έπμκηαξ υιςξ ηδκ πθήνδ ζοκείδδζδ ημο ζζπονζζιμφ, έααγα βζα ημκ εαοηυ ιμο. Σα πνυκζα ημο Υνζζημφ! Αδθαδή ημ υνζμ ηςκ 33 πνυκςκ. Μάθζζηα ζε ηάπμζα εοηαζνία επζηαθέζηδηα αοηυ ημ υνζμ, ςξ επζπείνδια βζα κα απμθφβς έκα πνυςνμ ζηνίιςβια βζα μνζζηζηή ζοκαζζεδιαηζηή ιμο δέζιεοζδ. - Γε κπνξψ λα παληξεπηψ ηε θφξε ζνπ! Γε κπνξψ λα πάξσ ην θνξίηζη ζην ιαηκφ κνπ. Δγψ λσξίο, ζηα 33 κνπ, ζα πεζάλσ! Να ζδιεζχζς υηζ πμθφ κςνίηενα, ζημοξ πνχημοξ ιήκεξ ηδξ γςήξ ιμο, ηζκδφκερα ζμαανά κα ηεθεζχζς απυ ηδκ πείκα ηαζ ιυκμ δ απμθαζζζηζηυηδηα ηδξ ιάκαξ ιμο ηαζ μ δνςζζιυξ ηδξ αδεθθήξ ιμο ιε ηνάηδζακ γςκηακυ. ΢ε ηάπμζεξ δφζημθεξ ηαζ ζηθδνέξ ζηζβιέξ, ζε ηάπμζα ροπμθμβζηά ηαηεαάζιαηά ιμο, πέναζε απυ ημ ιοαθυ ιμο δ ζδέα κα θφβς απυ ηδ γςή ιε δζηή ιμο πνςημαμοθία, αθθά δ δεζθία ή μ θυαμξ ζοκδοαζιέκμξ ιε ηδ θμβζηή ηεθζηά ημ απέηνερακ. Βοηοπχξ! Έηζζ θίβμ-θίβμ έθηαζα εδχ πμο έθηαζα ζε ιζα ζεααζηή, ιε ηζξ παζδζηέξ ιμο ικήιεξ, δθζηία ηαζ ηχνα έβζκα απαζηδηζηυξ. Θέθς ηδ ιεβαθφηενδ ηαηά ημ δοκαηυκ ζοκέπεζα! Ώπθδζηία; Βίκαζ πανάλεκμ πθάζια μ άκενςπμξ! Αζαεέηεζ ιζα ιεβάθδ αεκηάθζα πθεμκεηηδιάηςκ ηαζ αλζμπνυζεηηεξ ανεηέξ, ιε ηενάζηζεξ δοκαηυηδηεξ θυβς ηδξ έθθμβδξ ζηακυηδηάξ ημο. Αοκαηά αζζεήιαηα αβάπδξ ηαζ αθθδθεββφδξ βζα ημκ ζοκάκενςπυ ημο αθθά ζοβπνυκςξ ηαζ ιζα ζεζνά έιθοηα εθαηηχιαηα ηαζ αδοκαιίεξ. Οζ ηαηέξ πθεονέξ ημο ακενχπμο είκαζ αοηέξ υιςξ πμο ηεθζηά ηαεμνίγμοκ ζε ιεβαθφηενμ πμζμζηυ ηζξ ζζημνζηέξ ελεθίλεζξ. Οζ κυιμζ, μζ πενζμνζζιμί, μζ έβκμζεξ ιζαξ ημζκυηδηαξ, μζ πνμαθεπυιεκεξ πμζκέξ ηαζ ηζιςνίεξ βζα ιζα αημθμοεία πνάλεςκ ηαζ ζοιπενζθμνχκ είκαζ ιζα απυ ηζξ ηφνζεξ απαζπμθήζεζξ ιζαξ μνβακςιέκδξ ημζκςκίαξ ηαζ ηονίςξ είκαζ απμηνεπηζημί ημο ηαημφ. Δ ηζιςνία βζα ημ ηαηυ πθεζμρδθεί ηαηά ηνάημξ ημο επαίκμο βζα ημ μπμζμδήπμηε ηαθυ. Ώξ επζζηνέρμοιε υιςξ ζ’ ειέκα. Κάκμκηαξ ιζα βεκζηή ζοκμπηζηή εεχνδζδ ιπμνχ ζοκμπηζηά κα πς υηζ: Καιά ηελ έβγαια.

[38]

Πανά ηζξ εββεκείξ αθεηδνζαηέξ δοζημθίεξ, πανά ηζξ επίηηδηεξ δζηέξ ιμο πενζπέηεζεξ δ πμνεία ηδξ γςήξ ιμο ήηακ ηαθφηενδ απ’ υηζ μζ ανπζηέξ πνμτπμεέζεζξ έθεβακ. Μεβάθςζα, ζπμφδαζα ιζα επζζηήιδ, πακηνεφηδηα, έηακα έκα παζδί - δοζηοπχξ ιυκμ έκα - ηαζ ηχνα ηεθεοηαία ιε ηδκ πνυμδμ ηδξ ζαηνζηήξ ιάεαιε ιε ηδ βοκαίηα ιμο ηδκ αζηία ηςκ ηνζχκ απμαμθχκ πμο είπε. Μζα ακαθοηζηή ελέηαζδ αίιαημξ έδεζλε υηζ έπεζ ημ ζφκδνμιμ ηδξ ενμιαμθζθίαξ πμο ήηακ ηαζ ημ αίηζμ ηςκ απμαμθχκ. ΢ήιενα οπάνπμοκ πνμθδπηζηά θάνιαηα κα λεπεναζηεί αοηυ ημ ειπυδζμ, αθθά ηυηε ζηδκ επμπή ιαξ αοηή δ ελέηαζδ δεκ ήηακ βκςζηή. Έηηζζα έκα ζπίηζ, θφηερα δέκηνα ιε ζπυνμοξ πμο ζοβηέκηνςζα απυ ζζημνζημφξ ηαζ ανπαζμθμβζημφξ πχνμοξ ηαζ ηχνα πμο ιεβάθςζακ ηα ηαιανχκς ηαζ ηα παίνμιαζ. Μζα απυ ηζξ ιεβαθφηενεξ απμθαφζεζξ πμο έγδζα είκαζ δ παναημθμφεδζδ ηδξ δφκαιδξ γςήξ πμο ειπενζέπεηαζ ζ’ έκα ζπυνμ. Πςξ λοπκάεζ, πςξ ακαπηφζζεηαζ. Παναημθμοεχκηαξ ηδκ ακάπηολδ εκυξ θοημφ αθέπεζξ ηαζ ηδ δφκαιδ ηδξ ακενχπζκδξ γςήξ. Ώοηά! Σίπμηα ζδζαίηενμ, ηίπμηα ημ ζοκηαναηηζηυ. ΋ιςξ αοηή δεκ είκαζ δ γςή; ΋θα η’ άθθα «ηοπαίκμοκ» ιυκμ ζε ηάπμζμοξ ζδζαίηενμοξ. Αεκ λένς υιςξ ακ είκαζ βζα ηαθυ ή ηαηυ. Ββχ υιςξ, ιέζα ζ’ αοηυ ημ ηθίια ημο ηαημνίγζημο μνίγμκηα ηςκ παζδζηχκ ιμο πνυκςκ, έηακα ηάπμζα ζηζβιή, απυ ιυκμξ ιμο, ηδκ οπένααζδ ζπάγμκηαξ ημ ηζυθθζ ηδξ ζηεκήξ ιμίναξ ηςκ παζδζχκ ηδξ βεζημκζάξ. ΢οκέπζζα ηζξ ζπμοδέξ ζημ βοικάζζμ, έδςζα ελεηάζεζξ ηαζ πέναζα ηαζ ζημ πακεπζζηήιζμ. ΋ιςξ δ ιεηέπεζηα πμνεία ιμο ηαεμνίζηδηε απυ ηδκ έκηαλή ιμο ζηδκ πανάηαλδ ηδξ ανζζηενάξ. Ήηακ ακαπυθεοηημ ηάηζ ηέημζμ εηείκδ ηδκ επμπή; Γζα ημκ εαοηυ ιμο πζζηεφς καζ! Με ηδκ αηιυζθαζνα πμο ηονζανπμφζε βφνς ιαξ ηαζ ηδκ πνμζςπζηή ιμο ροπμθμβία ήηακ κμιμηεθεζαηή αοηή δ πμνεία. Δ ιυκδ έκζηαζδ πμο ιπμνεί κα αζηδεεί - ηαζ αέααζα εη ηςκ οζηένςκ – είκαζ δ εοημθία ιε ηδκ μπμία έβζκε αοηυ ηαζ δ μθμηθδνςηζηή ηαζ άκεο υνςκ πανάδμζδ ημο εαοημφ ιμο, πςνίξ ηακέκα ηνάηδια ηαζ ιέηνμ. Βδχ πνεζάγεηαζ κα βίκεζ ιζα δζεοηνίκζζδ. ΋ηακ ημπμεεηήεδηα ζ’ αοηήκ ηδκ πανάηαλδ δεκ ήηακ βζαηί ιε ηένδζζε δ αηηζκμαμθία ηδξ ιανλζζηζηήξ ζδεμθμβίαξ ηδξ ή ημ υναια ηδξ ημιιμοκζζηζηήξ ημζκςκίαξ πμο επαββεθθυηακ υηζ εα μζημδμιήζεζ. ΢’ εηείκδ ηδ θάζδ δε παιπάνζγα ηίπμηα βζα υθα αοηά. Βηείκμ πμο ιε έηακε κα αβαπήζς ημκ ηυζιμ ηδξ ανζζηενάξ ήηακ μζ άκενςπμζ βφνς ιμο. Ώοημί πμο ηαηαδζχημκηακ βζα ηζξ ζδέεξ ημοξ, πμο ακηζιεηχπζγακ ηδ ζηθδνυηδηα ηαζ ηα ηοκδβδηά ηδξ ηναηζηήξ ελμοζίαξ πμο πνμέηορε ιεηά ηδκ ήηηα. Λεζημφνβδζε δ αοευνιδηδ ηάζδ πμο έπεζ μ άκενςπμξ κα οπμζηδνίλεζ ημκ ηάεε ηοκδβδιέκμ, ημκ ηάεε αδζημφιεκμ. ΢ε άθθδ εοηαζνία ημ έπς μκμιάζεζ «ζχλδξνκν ηνπ Ενξφ». Ώνβυηενα ιπήηε ζηδ γοβανζά δ ζδεμθμβία ηαζ ημ υναια ιζαξ πζμ δίηαζδξ ημζκςκίαξ. Συηε υιςξ δ ημπμεέηδζή εκυξ αηυιμο ζηδκ ανζζηενή πανάηαλδ, ζηζξ πμθζηζηέξ ζοκεήηεξ εηείκδξ ηδξ πενζυδμο, είπε ηζξ ζοβηεηνζιέκεξ ζοκέπεζεξ πμο ιπμνεί κα δοζηυθεοακ ηδ γςή ημο. Καζ πνάβιαηζ αοηυ έβζκε! Δ εκαζπυθδζδ ιμο ιε ηδκ πμθζηζηή, απυ ηδ πθεονά ηδξ ανζζηενάξ ζθνάβζζε ιεβάθμ ημιιάηζ ηδξ γςήξ ιμο, [39]

βζαηί δ μθμηθδνςηζηή αθμζίςζδ ιε έθενε ζηδ δοζάνεζηδ εέζδ κα οπμζηχ ηζξ ζοκέπεζεξ πμο είπε αοηυ απυ ηδκ πθεονά ηδξ ηονίανπδξ ελμοζίαξ. Έκα παναηηδνζζηζηυ πανάδεζβια είκαζ δ πενίμδμξ - πάκς απυ δομ πνυκζα πμο οπδνέηδζα ηδκ παηνίδα ιμο, ςξ ζηναηζχηδξ. Ήηακ βζα ιέκα ιζα μδοκδνή ηαζ ανκδηζηή ειπεζνία. Ώκηζιεηςπίζηδηα απυ ηδκ ηναημφζα ηαηάζηαζδ ςξ επενυξ ηδξ παηνίδαξ, ςξ ιίαζια, ςξ …πνάηημναξ λέκδξ δφκαιδξ. Ο ζηναηυξ απειπυθδζε ημ ηφνζμ ηαεήημκ ηδξ οπενάζπζζδξ ηδξ αηεναζυηδηαξ ηδξ πχναξ ηαζ ακηί κα πνμεημζιάγεζ ηα παζδζά ηδξ κα ζηαεμφκ ζημ φρμξ αοημφ ημο ζενμφ ηαεήημκημξ ηα πχνζγε ζε ηαηδβμνίεξ ηαζ ηάπμζα ηα πμδμπαημφζε. Ώιθζζαδηήεδηε δ αβάπδ ιμο βζα ηδκ παηνίδα, ημκ ηυπμ πμο ιε βέκκδζε ηαζ ακέενερε. Ώοηυ ιε πθήβςζε ααεζά ιε ημ πζμ μλφηενμ ηνυπμ, ζδζαίηενα υηακ έβζκε απυ ακενχπμοξ κάκμοξ πμο δεκ είπακ ηα επέββοα ηαζ ημ δεζηυ ακάζηδια κα παίλμοκ ημ νυθμ ημο ηνζηή. Δ εκακηίςζή ιμο ζηδ δζηηαημνία ηςκ ζοκηαβιαηανπχκ ήηακ δ ακαπυθεοηηδ ζοκέπεζα ηδξ εοαζζεδζίαξ πμο έπεζ ή πνέπεζ κα έπεζ μ δδιμηναηζηυξ πμθίηδξ κα οπεναζπίζεζ ημ πμθίηεοια ηδξ πχναξ απυ αοημφξ πμο ημ επζαμοθεφμκηαζ. Μπήηα ζηδκ ακηζζηαζζαηή δναζηδνζυηδηα ηαζ δ ζφθθδρδ ηαζ ηαηαδίηδ ιμο απυ ημ έηηαηημ ζηναημδζηείμ ήηακ αοημκυδηδ ζοκέπεζα. Σα πέκηε πνυκζα πμο έγδζα ζηδ θοθαηή, πάκς ζηδκ ηαθφηενδ θάζδ ηδξ δθζηίαξ ημο ακενχπμο, ήηακ ιζα αδζηία πμο ιμο επεθφθαλε δ γςή, αθθά «μοδέκ ηαηυκ αιζβέξ ηαθμφ». Δ απμιυκςζδ απυ ηδκ ημζκςκία, δ ζηένδζδ ααζζηχκ πναβιάηςκ, αθθά ηαζ μζ βεκζηυηενεξ πμθζηζηέξ ελεθίλεζξ ζημκ εονφηενμ παβηυζιζμ πχνμ απμηέθεζακ ηδκ ηαηάθθδθδ εοηαζνία βζα ιζα πζμ ρφπναζιδ εεχνδζδ ηςκ πναβιάηςκ, βζα ιζα κέα ακαζοβηνυηδζδ ηςκ ηεκηνζηχκ θζθμζμθζηχκ, ζδεμθμβζηχκ ηαζ πμθζηζηχκ ιμο πεπμζεήζεςκ. Μεηά ηδ ιεηαπμθίηεοζδ έγδζα υθμ ημ ηναοβαθέμ ακαπμδμβφνζζια ηςκ ζοκεδηχκ ηδξ γςήξ, ημ ηοκήβζ ηςκ ιαβζζζχκ πμο αημθμφεδζε ιεηά ηδκ πμθφπνμκδ ζζςπή ηδξ ιεβάθδξ πθεζμρδθίαξ ηςκ πμθζηχκ, ηζξ οπεναμθέξ ζ’ υθμοξ ημοξ ημιείξ ηδξ γςήξ ηδξ εθθδκζηήξ ημζκςκίαξ, πμο πήνακ ημ υκμια: Ώπμπμοκημπμίδζδ. Μενζημί αοηυηθδηα δζμνίζηδηακ εζζαββεθείξ ηαζ μζ ηαηδβμνίεξ άνπζζακ πςνίξ ιέηνμ ηαζ ζοβηναηδιυ κα εηημλεφμκηαζ επί δζηαίςκ ηαζ αδίηςκ ιε απμηέθεζια κα παεεί ηάεε ίπκμξ ηδξ αλζμπζζηίαξ αοηήξ ηδξ εηζηναηείαξ, ΢’ αοηυκ ημκ ηυπμ πμο πνςημεζπχεδηε ημ ζμθυ νδηυ «Μδδέκ άβακ», ζ’ αοηυ ημκ ηυπμ ζηζξ ηνίζζιεξ πμθζηζηέξ πενζυδμοξ θείπεζ ημ ιέηνμ, δ ζμαανυηδηα ηαζ δ ρφπναζιδ ακηζιεηχπζζδ ηςκ ηαηαζηάζεςκ ΢ακ θαυξ έπμοιε ιζα αοημηημκζηή πνμδζάεεζδ, κα πφκμοιε απυ ηδκ ηζακάηα υθμ ημ βάθα, πμο ιε ηυζμ ηυπμ ανιέλαιε. Υνυκζα δ θμβζηή αοηή έβζκε ακαζηαθηζηυξ πανάβμκηαξ βζα ηδκ απαζημφιεκδ δνειία πμο πνεζαγυηακ μ ηυπμξ ιαξ. Μέζα ζ’ αοηή ηδκ αηιυζθαζνα επδνεάζηδηα ηζ εβχ ακαγδηχκηαξ, πανά ηα πνμδβμφιεκα ζοιπενάζιαηά ιμο ζηδκ δνειία ηδξ απμιυκςζδξ, εκδζάιεζεξ ηαηαζηάζεζξ, εκδζζβεκείξ πνμζπάεεζεξ ακαζηφθςζδξ λεπεναζιέκςκ δμιχκ Ήηακ δεδμιέκδ δ απμηοπία. Πνμθακχξ ιεβάθδ είκαζ δ πνμζςπζηή ιμο εοεφκδ, αθθά ηέθεζμζ άκενςπμζ ηαζ ηέθεζεξ ηαηαζηάζεζξ δεκ οπάνπμοκ πμοεεκά ή οπάνπμοκ ιυκμ ζηδ θακηαζία ιαξ. Έηζζ πνέπεζ κα ακηζιεηςπίγμκηαζ υθμζ μζ πανυιμζμζ ζζπονζζιμί. [40]

Ώοηά ηα πνυκζα μζ πζεζηζηέξ αζμηζηέξ ακάβηεξ ιε μδήβδζακ κα ενβάγμιαζ ςξ δάζηαθμξ. Αεκ είπα απμθαζίζεζ αηυια μνζζηζηά ιε ηζ εα αζπμθδεχ. Ώοηή δ αιθίζδιδ εέζδ ιμο, αοηή δ επαιθμηενίγμοζα ηαηάζηαζδ επίδναζε ανκδηζηά ζηδ ροπμθμβία ιμο. Έγδζα ζοκεήηεξ «οπενηυπςζδξ» ιε ιζα ιέηνζα ενβαζζαηή απαζπυθδζδ ζε ζπέζδ ιε αοηήκ πμο ζηδ ζοκέπεζα ηαζ βζα πμθθά πνυκζα εα είπα, υηακ μνζζηζηά ηαηαζηάθαλα υηζ αοηυ εα είκαζ ημ επάββεθιά ιμο. Έηζζ ημ επάββεθια πμο άζηδζα ήηακ δάζηαθμξ ζ’ έκα ιεβάθμ θνμκηζζηήνζμ. Αεκ ιμο ηαίνζαγε δ δέζιεοζδ ζημ δδιυζζμ ηαζ δ βεκζηυηενδ αηιυζθαζνα πμο εηεί επζηναηεί. Βκ είδεζ πανεκεέζεςξ κα ακαθένς εδχ, υηζ ηακέκαξ απυ ηδκ μζημβέκεζά ιμο δεκ επζδίςλε ηδκ ζζβμονζά ηαζ ηδκ «αζθάθεζα» ηδξ ηναηζηήξ εέζδξ. Έηοπε ή ήηακ ζθναβζζιέκμ ζημ DNA ιαξ; Αεκ λένς! Βηείκμ πμο ζδιεζχκς είκαζ υηζ πμηέ δεκ επζδζχλαιε βκςνζιίεξ ιε ημκ ημπζηυ αμοθεοηή, πμηέ δεκ δζακμδεήηαιε κα γδηήζμοιε ηάπμζμ νμοζθέηζ απυ ηακέκακ, αηυια ηαζ ηδκ πενίμδμ ηδξ ιεβάθδξ ακέπεζαξ. Μαγί ιε πμθθμφξ άθθμοξ ζοκαδέθθμοξ ηαεδβδηέξ πνμεημζιάζαιε ζημ Φνμκηζζηήνζμ δεηάδεξ πζθζάδεξ ιαεδηέξ βζα ηδκ εζζαβςβή ημοξ ζε ιζα πακεπζζηδιζαηή ζπμθή. Ώοηυ ηαημνεχεδηε ηονίςξ ιε ηζξ δζηέξ ημοξ πκεοιαηζηέξ ζηακυηδηεξ, αθθά υιςξ ηαζ ιε ηδ δζηή ιαξ ηαεμδήβδζδ ηαζ ζοιαμθή. ΢ήιενα πζθζάδεξ ηεθεζςιέκμζ επζζηήιμκεξ πμο ηοηθμθμνμφκ ζηδ πχνα ηαζ ημ ελςηενζηυ οπήνλακ ιαεδηέξ ιμο. Πμθθμί ιάθζζηα απυ αοημφξ έπμοκ αλζμγήθεοηδ πμνεία ηαζ αοηυ ιε βειίγεζ αοημκυδηα ιε πενδθάκζα. ΢α δάζηαθμξ, ιάθθμκ ήιμοκ ηαθυξ. Πνμζπάεδζα κα ειπθμοηίγς ημ ιάεδια ηαζ ιε άθθα ζημζπεία πνήζζια ηαηά ηδκ άπμρδ ιμο ζημ κέμ άκενςπμ. Ίζςξ βζ’ αοηυ απυηηδζα ημ πνμζςκφιζμ: Ο Θείνο! Κάπμζα ζηζβιή πμο μθμηθδνχεδηε μ πνυκμξ ηαζ έθηαζα ζηδ ζοκηάλζιδ δθζηία έβζκα απυιαπμξ ηδξ ενβαζίαξ. Βίπα πζα ελδκηαπεκηανίζεζ. Σχνα ανίζημιαζ ζ’ αοηή ηδ θάζδ ηδξ γςήξ ιμο ηαζ κμιίγς υηζ πενκάς ζπεηζηά ηαθά, ακ αβκμήζεζξ ημ βεβμκυξ υηζ μ πνυκμξ πμο πενκάεζ είκαζ αδοζχπδημξ ηαζ αθήκεζ δοζηοπχξ πίζς ημο υθμ ηαζ ζαθέζηενα ηα ίπκδ ημο. Θα επακέθες πάθζ ζ’ αοηή ηδκ πενίμδμ. Ώξ ένες ηχνα ζηδ δεφηενδ ηαηδβμνία εειάηςκ ιε ηδκ μπμία εέθς κα αζπμθδεχ, δδθαδή κα πενζβνάρς ηάπμζα απυ ηα ααζζηά παναηηδνζζηζηά ημο παναηηήνα ιμο ηαζ ηζξ αθθαβέξ πμο επήθεακ ζ’ αοηά ζηδ δζάνηεζα ημο πνυκμο. Με ηδκ εοηαζνία εα ηάκς ηάπμζεξ κφλεζξ ηαζ ζηα πμθζηζηά δνχιεκα ηδξ πχναξ ζε ηάπμζμοξ ιφεμοξ πμο εονφηενα ηοηθμθμνμφκ. Δ ακέπεζα ηςκ παζδζηχκ πνυκςκ ζηέκερε ελανπήξ ημκ παναηηήνα ιμο, ημκ έηακε παναπμκζάνδ ηαζ ημο πενζυνζζε ημ εφνμξ ηςκ βκχζεςκ ηαζ άνα ηςκ εκδζαθενυκηςκ. Ώοηυ είκαζ έκα αθεηδνζαηυ ανκδηζηυ δεδμιέκμ. Οζ ζηθδνέξ ζοκεήηεξ ηδξ επμπήξ ζοκδοαζιέκεξ ιε ηδ εζδζηή αηιυζθαζνα ηδξ βεζημκζάξ ιμο ζθονδθάηδζακ έκακ ακεεηηζηυ ιεκ παναηηήνα, βζα κα ακηέπεζ ζηζξ οθζηέξ δοζημθίεξ πμο έηζζ ηζ αθθζχξ οπήνπακ αθθά ημκ άθδζακ εηηυξ απυ ιζα ιεβάθδ ηαζ [41]

πνήζζιδ βηάια ακενχπζκςκ εκδζαθενυκηςκ εκχ ζοβπνυκςξ ημκ θζθμδχνδζακ ιε ιζα ζεζνά ηυιπθελ ηαζ ακαζημθέξ πμο ημκ ζοκηνυθεοζακ ζ’ υθδ ηδκ οπυθμζπδ δζάνηεζα ηδξ γςήξ ημο. Εδζαίηενα ιε εκδζέθενακ μζ άκενςπμζ, δ ζζημνία ηαζ μζ πενζπέηεζέξ ημοξ. Σα ακηζηείιεκα, μζ ηεπκζηέξ ηαηαζηεοέξ, μ ηνυπμξ θεζημονβίαξ ημοξ, πμηέ δεκ ζοβηέκηνςζακ ημ ζδζαίηενμ εκδζαθένμκ ιμο. Παναηδνμφζα ημκ οθζηυ ηυζιμ ιε ηδ βεκζηή ιαηζά, ζακ αοηυ πμο θέιε δζαβχκζμ δζάααζια. Μ’ άνεζε έκα υιμνθμ ημπίμ, αθθά δεκ ζοβηέκηνςκα ημ εκδζαθένμκ ιμο ζε θεπημιένεζεξ ηδξ ιμνθήξ αοημφ ημο πνάβιαημξ. ΋θμ αοηυ εα ημ έααγα ηάης απυ ημκ ελήξ ηίηθμ: Πιήξεο έιιεηςε θαιιηηερληθήο θιέβαο! Σα πένζα ιμο δεκ είπακ ηδκ παναιζηνή δελζμηεπκία ζηζξ μπμζαζδήπμηε ηαηαζηεοέξ ηαζ υηακ ιζα ηέημζα ηαηαζηεοή ενπυηακ εκχπζυκ ιμο δεκ ιμο λοπκμφζε ηακέκα εκδζαθένμκ βζα ηζξ δμιέξ ηδξ ηαζ ηδ θμβζηή ηδξ θεζημονβίαξ ηδξ. Ώκ έπςκα ημ πένζ ιμο ημ πζεακυηενμ απμηέθεζια εα ήηακ κα ηδκ ηαηαζηνέρς. Ώοηυ ήηακ έκα ιεβάθμ ιεζμκέηηδια πμο επίζδξ ιε ζοκηνυθεοζε ζηδ γςή ιμο. Βίκαζ παναηηδνζζηζηή δ αθμζίςζδ ηαζ δ αβάπδ πμθθχκ άθθςκ βζα ηζξ ιδπακέξ ηάεε ιμνθήξ βζα ηα ηεπκζηά ημοξ δεδμιέκα, ηα αοημηίκδηα, ηα ιμκηέθα. ΋θεξ αοηέξ μζ ζογδηήζεζξ πμο πμθθέξ θμνέξ είκαζ έκημκεξ ηαζ ιαηνυπνμκεξ πνμζςπζηά ηζξ ακηζιεηχπζγα ιε ζοβηαηάααζδ, αθθά ζηδκ μοζία ιε άθδκακ πακηεθχξ αδζάθμνμ. Έηζζ ελδβείηαζ πμο δεκ έδεζλα πμηέ εκδζαθένμκ κα ιάες μδήβδζδ, κα βκςνίγς ηδ θεζημονβία ηςκ πμθοπμίηζθςκ δθεηηνμκζηχκ ζοζηεοχκ, κα ιείκς ηυζμ πίζς βεκζηά ζηδ ηεπκμθμβία. ΋θα αοηά, πανά ημ βεβμκυξ υηζ ζπμφδαζα Φοζζηή ηαζ έπνεπε θμβζηά κα είιαζ ιέζα ζηα πνάβιαηα. Βίκαζ εοηαζνία είκαζ εδχ κα μιμθμβήζς ηάηζ. Ώπυ πμθφ κςνίξ θάηνερα ηα ιαεδιαηζηά, έκζςζα ηδ πανά κα θφκς δφζημθα πνμαθήιαηα ηαζ ηαηά έκα αζαθή ζηδκ ανπή ηνυπμ είπα ηδκ αίζεδζδ ηδξ θμβζηήξ αημθμοείαξ ηαζ εκυηδηαξ πμο αοηά πανμοζζάγμοκ. Μαεδιαηζηυξ λεηίκδζα κα βίκς, ζηδ ζπμθή αοηή έδςζα ελεηάζεζξ. ΢ημ Φοζζηυ έδςζα ζοιπθδνςιαηζηά ιε ημ ηυηε οπάνπμκ ζφζηδια ελεηάζεςκ απυ θυβμοξ ακαζθάθεζαξ. Σμ βεβμκυξ υηζ «παναζφνεδηα» απυ ζοιαμοθέξ ηνίηςκ κα πάς ζημ Φοζζηυ, εκχ είπα πεηφπεζ ηαζ ζημ Μαεδιαηζηυ, είκαζ έκα απυ ηα πμθθά θάεδ ηδξ γςήξ ιμο βζα ημ μπμίμ απμηθεζζηζηά οπεφεοκμξ είιαζ εβχ. ΋ιςξ δεκ ημ μιμθυβδζα πμηέ ζημοξ ιαεδηέξ ιμο, εα ήηακ παζδαβςβζηά απανάδεηημ ηάηζ ηέημζμ. ΢ηδκ ανπή ημο πνχημο έημοξ ζπμοδχκ, ιμο πέναζε απυ ημ ιοαθυ κα δχζς πάθζ ελεηάζεζξ, αοηή ηδ θμνά ζηδ Φζθμθμβία, πνάβια υιςξ πμο δεκ ημ έηακα. ΋ηακ θίβμ ανβυηενα άνπζζα κα αζπμθμφιαζ ιε ηα πμθζηζηά ήεεθα κα ζπμοδάζς Οζημκμιία. ΋θα αοηά δείπκμοκ ηαζ ηα ζημζπεία ηδξ αζηάεεζαξ ημο παναηηήνα ιμο, αθθά υιςξ θίβμ-πμθφ έηζζ δεκ είκαζ υθμζ μζ άκενςπμζ; Σμοθάπζζημκ αξ ημ οπμεέης, υηζ έηζζ είκαζ βζα κα πανδβμνδεχ. Έκα άθθμ απυ ηα παναηηδνζζηζηά ημο παναηηήνα ιμο - πμο ακαβκχνζζα έβηαζνα είκαζ δ ηυκηνα ηαζ δ ακηίδναζή ιμο ζηδκ μπμζαδήπμηε πίεζδ ή απυπεζνα επζαμθήξ [42]

ιε ηδ αία πνμεέζεχκ ηάπμζςκ ηνίηςκ πςνίξ ηδ δζηή ιμο ζοβηαηάααζδ. Συηε απυ ιέζα ιμο λεπδδμφζε έκα δμβιαηζηυ πείζια, ιζα ακοπμπχνδηδ ακηίδναζδ, πμο πμθθέξ θμνέξ ιε μδδβμφζε ζημ ακηίεεημ άηνμ. Έκα απυ ηα πνχηα επεζζυδζα πμο εοιάιαζ είκαζ μ πυθειμξ πμο άκμζλα ιε έκακ απυ ημοξ δαζηάθμοξ ιμο πμο επζπείνδζε ιε ημ γυνζ κα ιε ηάκεζ κα βνάρς ιε ημ δελί πένζ. Αεκ ημο πέναζε υιςξ, πανά ημκ απάκενςπμ ηνυπμ ιε ημκ μπμίμ επζπείνδζε κα ιμο ημ επζαάθθεζ. Παναηεηαιέκδ ηέημζα πίεζδ βζα ζδεμθμβζημφξ ηαζ πμθζηζημφξ θυβμοξ οπέζηδκ ηαζ ζημ ζηναηυ, αθθά ηαζ εηεί ζηφθςζα ηα πυδζα ηαζ ιυκμ αοηυ ημ δοκαηυ πείζια ιε ηνάηδζε υνεζμ, ακοπμπχνδημ ηαζ ζοκεπή ζηδκ ηυηε πμθζηζηή ιμο εέζδ. Σεθζηά ιδ κμιίγεηε υηζ έκα ηέημζμ δμβιαηζηυ πείζια είκαζ πάκηα βζα ηαθυ, ζηζξ ζοκεήηεξ υιςξ ηδξ επμπήξ ήηακ εα έθεβα δ ιμκαδζηή δζέλμδμξ. ΢ήιενα δε δζαεέης αοηήκ ηδκ ζηακυηδηα. ΢ηδκ εοβεκζηή ηαζ ακενχπζκδ ζοιπενζθμνά ακηίεεηα ήιμοκ ζοβηαηαααηζηυξ έςξ εοημθυπζζημξ. ΢ηζξ παζδζηέξ πανέεξ, ιμο άνεζε κα έπς ημκ πνςηαβςκζζηζηυ νυθμ. Αε κμιίγς υηζ επέααθα ιε ημ γυνζ αοηυκ ημ νυθμ, απθχξ δ πθδεςνζζηζηή έηζζ ηζ αθθζχξ πανμοζία ιμο έηακε ημ θαζκυιεκμ αοηυ εη ηςκ πναβιάηςκ ακηζηεζιεκζηυ. Σμ ίδζμ ζοκεπίζηδηε ηαζ ζημ ζπμθείμ, αθθά εηεί οπήνπε ημ ααακηάγ υηζ ήιμοκ ανηεηέξ θμνέξ μ ηαθφηενμξ ιαεδηήξ ζηδ ηάλδ ηαζ ηυηε αοηυ είπε ηδ ζδιαζία ημο, αθμφ μ ηαθυξ ιαεδηήξ ήηακ ζδιείμ ακαθμνάξ ζημ ζπμθείμ ηαζ βεκζηήξ παναδμπήξ ζηδκ ημζκςκία, ζε ακηίεεζδ ιε ηδ ζδιενζκή ακηίθδρδ ηαηά ηδκ μπμία μ ηαθυξ ιαεδηήξ ακηζιεηςπίγεηαζ οπμηζιδηζηά ςξ ζπαζίηθαξ ή αθίημ. Γζα πμθθά πνυκζα ανζζηυιμοκ ζημ επίηεκηνμ ηςκ ελεθίλεςκ, είπα πμθθέξ βκςνζιίεξ, πανέεξ ιε πμζηζθία εκδζαθενυκηςκ, ζηακυηδηα πνμζέββζζδξ, εοημθία δδιζμονβίαξ θζθζηχκ ζπέζεςκ ιε δζάθμνμοξ ακενχπμοξ, θζθίεξ ζ’ υθμοξ ημοξ πχνμοξ, δναζηδνζυηδηα έκημκδ ηαζ πμθφπθεονδ. Σμ πνάβια αοηυ θάκδηε ακάβθοθα ζηδκ πενίμδμ πμο αζπμθήεδηα ιε ημκ ζοκδζηαθζζιυ - ημκ αεχμ ζοκδζηαθζζιυ εηείκδξ ηδξ επμπή ξ- ηαζ ηζιήεδηα ιε ηδκ ρήθμ ηδξ πθεζμρδθίαξ ημο εηθμβζημφ ζχιαημξ. Βκ ημφημζξ ηα ηεθεοηαία πνυκζα έπεζ ζοιαεί ιζα πθήνδξ ακαηνμπή, αθμφ πνυκμ ιε ημ πνυκμ πενζμνίγς ημοξ δεζιμφξ ιμο ιε παθαζέξ βκςνζιίεξ ηαζ ανπίγς κα ειθακίγς ζζβά-ζζβά θαζκυιεκα αβμναθμαίαξ. Πανά ηδ ζηθδνυηδηα ημο πενζαάθθμκημξ πμο ιεβάθςζα, απυ ιέζα ιμο ήιμοκ εοημθμζοβηίκδημξ, πμθθέξ θμνέξ ζε ααειυ ηέημζμ χζηε κα ημ ηνφας ιδ ηοπυκ ηαζ πανελδβδεχ. ΢ε ένβα πμο έαθεπα ζημκ ηζκδιαημβνάθμ ημ ηθάια έπεθηε ζηδκ ηάεε αδζηία υπμο βζκυηακ, ζδζαίηενα ζημ ηαδιέκμ ημ ημνίηζζ πμο ζοκήεςξ αθδκυηακ ιυκμ ηζ ένδιμ ζημοξ πέκηε δνυιμοξ. ΋ηακ ενπυηακ δ χνα ημο δζαθείιιαημξ ηαζ ακάαακε ηα θχηα έζηοαα πνμξ ηα ηάης κα ιδ θακεί ημ ηθαιέκμ ιμο πνυζςπμ Σμ βκχνζζια αοηυ βίκεηαζ υθμ ηαζ πζμ έκημκμ ηαεχξ πενκάεζ μ πνυκμξ. Σμ δάηνο είκαζ έημζιμ ζηζξ πανοθέξ ηςκ ιαηζχκ ιμο ηαζ ιε ημ παναιζηνυ ηοθάεζ ζημ ιάβμοθμ. Μέκς ιε ηδκ ζηακμπμίδζδ υηζ δεκ ελανβφνςζα ηάπμζα πνάβιαηα, πμο άθθμζ κςνίξ ζηήεδηακ ζημ «ηαιείμ» κα πάνμοκ ηδκ ακηαιμζαή ημοξ. Ώκ έπεζξ δζάεεζδ κα πνμζθένεζξ ηάηζ είκαζ βζαηί ιέζα ζμο οπάνπεζ έκα πενίζζεοια αβάπδξ ηαζ ημ [43]

δίκεζξ ιε εεηζηή ροπζηή δζάεεζδ ηαζ αθηνμοζζιυ, πςνίξ κα γδηάξ μπμζαδήπμηε ακηαιμζαή. Σζ κυδια εα είπε ηυηε δ θέλδ πνμζθμνά! Σμ πεζνυηενμ υθςκ είκαζ υηζ ανηεημί ελυθθδζακ ζημ ηαιείμ ακφπανηηεξ πνμζθμνέξ ηαζ ι’ έκακ μνβακςιέκμ, αθθά ηαζ ζδζαίηενα εναζφ, ηνυπμ μζημδυιδζακ ρεφηζηεξ ζζημνίεξ, επζαεααζχκμκηαξ μ έκαξ ημ ρεφδμξ ημο άθθμο, ηαθοπηυιεκμζ πίζς απυ ηαθά πνμεημζιαζιέκμοξ ιφεμοξ. Ώξ πάεζ ζημ δζάμθμ, ιςνέ! Βίκαζ δ ιυκδ ακζζμννμπία πμο ζοιααίκεζ βφνς ιαξ; Σμ ενχηδια ηαζ δ αβςκία ιμο είκαζ ιήπςξ ιε αοηυκ ημκ ηνυπμ ηαηαβνάθηδηε υθδ δ πνμδβμφιεκδ ζζημνία ιαξ, ιήπςξ μζ ήνςεξ πμο θαηνεφμοιε έπμοκ ηεθζηά πήθζκα πυδζα. Να ζαξ μιμθμβήζς ηάηζ; Ώοηή δ ακαζθάθεζα δε ι’ ανέζεζ! Πνέπεζ, ζπεδυκ ακαβηαζηζηά, κα δεπημφιε - εέθμοιε δε εέθμοιε - ηάπμζα πνάβιαηα, ςξ ζηαεενά. Αε βίκεηαζ δζαθμνεηζηά. Υνεζάγεηαζ κα οπάνπμοκ πνυηοπα. Έηζζ κζχες ηαζ αοηυ κμιίγς. Ώξ ένεμοιε ηχνα ζε ιενζηά βεκζηήξ θφζεςξ εέιαηα ηαζ ιε αοηή ηδκ εοηαζνία αξ πς ιενζηέξ ιμο απυρεζξ βζ’ αοηά: ΢ήιενα δ παηνίδα ιαξ ανίζηεηαζ ζε ιζα ηνίζζιδ ηαιπή. ΐαζζημί εεζιμί δεκ θεζημονβμφκ ή ακ θεζημονβμφκ είκαζ ρεοδεπίβναθμζ. Έκαξ δεζηυξ εηπεζιυξ είκαζ δζάποημξ ζ’ υθμοξ ημοξ ημιείξ. Ώοηυ είκαζ ημζκή δζαπίζηςζδ. Σμ ηνίζζιμ ζδιείμ είκαζ υηζ δ ακηίζηαζδ ζ’ αοηή ηδκ ηαηάκηζα είκαζ αζεεκήξ, εκχ ακηίεεηα ημ ηαγάκζ οπυηςθα ανάγεζ. Μζα ζεζνά ηαηαζηάζεζξ έπμοκ βίκεζ πκζβδνμί ανυπμζ πμο απμζηενμφκ απυ ηδκ παηνίδα ιαξ ημ ακαβηαίμ μλοβυκμ βζα κα πάνεζ εθεφεενεξ ακάζεξ. Έκαξ ελμοδεηενςιέκμξ ηαζ λέπεζθμξ ηναηζηυξ ιδπακζζιυξ είκαζ μ ηφνζμξ πανάβμκηαξ ηδξ πανάθοζδξ ηςκ εεζιχκ ζ’ αοηή ηδ πχνα ΋ιςξ ηαζ μ απθυξ θαυξ δεκ είκαζ άιμζνμξ ηςκ εοεοκχκ ημο. Σα εέθεζ μ ηχθμξ ημο! Αε αθέπεζξ ηδκ πμθζηζηή ιαξ δβεζία; Γίκακε ηυζμζ ηαζ ηυζμζ αβχκεξ, οπμζηήηαιε, ςξ θαυξ ηυζεξ εοζίεξ βζα κ’ απαθθαβμφιε απυ ηδκ ηθδνμκμιζηή ααζζθεία ηαζ θηάζαιε, δοζηοπχξ, ζε έκα ηαεεζηχξ ηθδνμκμιζηήξ δδιμηναηίαξ. Κάπμζα αιανηςθά ζυβζα κέιμκηαζ εκαθθάλ ηδκ ελμοζία, ιε ηδ ζθναβίδα ηδξ θασηήξ εκημθήξ. Φηαίκε άθθμζ βζ’ αοηυ; Ο θαυξ είκαζ αοηυξ πμο ημοξ εηθέβεζ! Αε εα επακαθάας εδχ ηδκ δθζεζυηδηα πμο ζοπκά αημφβεηαζ βζα κα πασδέρεζ αοηζά: Ο ιαφο έρεη πάληα δίθαην! Ώκ αοηυ ήηακ αθήεεζα εα ήιαζηακ άθθδ πχνα. Γζα αοημφξ πμο ζημζπεζςδχξ ιεθεημφκ ηδκ ζζημνία ανίζημοκ δεηάδεξ παναδείβιαηα πμο εειεθζχκμοκ ημ ακηίεεημ. Λυιπζ, πμο απυηηδζακ, ιε ηαηαπνδζηζημφξ ηνυπμοξ, ιεβάθδ δφκαιδ είκαζ αοηά πμο ιε δζάθμνεξ ιεευδμοξ εθέβπμοκ ηζξ πμθζηζηέξ ελεθίλεζξ ακαζηέθθμκηαξ ζηδ πνάλδ ηδn ααζζηή ανπή ηδξ θασηήξ ηονζανπίαξ. Βνβαημπαηένεξ, ζοκδζηαθζζηέξ ημο πνμζςπζημφ ζοιθένμκημξ, ζδζμηηήηεξ ηςκ ΜΜΒ ηαζ ηςκ εθδιενίδςκ, ενβμθάαμζ δδιμζίςκ ένβςκ, πθδνςιέκμζ ημκδοθμθυνμζ ιε θζθμδμλίεξ κα βίκμοκ πανάβμκηεξ ζηδκ ηεκηνζηή πμθζηζηή ζηδκή. ΋θμζ αοημί είκαζ μζ δζεηδζηδηέξ ζημ άκμιμ ιμίναζια ηδξ πίηαξ. [44]

΢ηδκ επζθάκεζα ηδξ πμθζηζηήξ γςήξ ζηδ πχνα ηονζανπμφκ μζ θςκαζημφκηεξ, μζ ακεφεοκμζ, μζ ηοπάνπαζημζ ηαζ ιενζημί πμο εκζοκείδδηα ηνίαμοκ ηα πένζα ημοξ ηαζ παίνμκηαζ βζ’ αοηή ηδκ ηαηάκηζα. Τπάνπεζ δζέλμδμξ; Σμ ιυκμ πμο ιπμνχ κα πς είκαζ δ εθπίδα πςξ ηάπμζα ζηζβιή δ νυηα ηδξ πχναξ εα αθθάλεζ. Ώπυ ηδκ άθθδ έπμοιε έκα δζαθοιέκμ ζπμθείμ απυ ιζα ζεζνά δήεεκ πνμμδεοηζηέξ παζδαβςβζηέξ ηαζκμημιίεξ, πμο ηαηέζηνερακ ημοξ ααζζημφξ υνμοξ ηδξ εφνοειδξ θεζημονβίαξ ημο. Αάζηαθμξ απμδοκαιςιέκμξ απυ ηάεε ελμοζία επζαμθήξ ιέζα ζηδ ηάλδ, ένιαζμ ηςκ δζαεέζεςκ ημο μπμζμοδήπμηε ηαηυηνμπμο κεανμφ δεκ ιπμνεί κα θεζημονβήζεζ ςξ παζδαβςβυξ. ΢οκήεςξ ιεηά απυ ηάπμζμ πνυκμ παναζηείηαζ, εεςνχκηαξ ιάηαζδ ηδκ πεναζηένς πνμζπάεεζα. Πνέπεζ κα λένεηε υηζ υπμο βίκεηαζ ηάπμζμ δζδαηηζηυ ένβμ μθείθεηαζ ζημκ δνςζζιυ, ηδκ επζιμκή ηαζ ηδκ εοζοκεζδδζία ημο ζοβηεηνζιέκμο δάζηαθμο. ΢πμθείμ πςνίξ ηζξ ανπέξ ηδξ πεζεανπίαξ, πςνίξ ηζξ δζαδζηαζίεξ ηδξ ηζιςνίαξ ηαζ ημο επαίκμο δε βίκεηαζ. Πνέπεζ μ παζδαβςβυξ κα μπθζζηεί ιε ηδ ζημζπεζχδδ ελμοζία, αθθά ηαζ ηδκ ζημζπεζχδδ ειπζζημζφκδ ηαζ ζηήνζλδ ηςκ βμκέςκ, βζα κα ιπμνέζεζ κα ηάκεζ ημ πνέμξ ημο. Ώκ κμιίγεηε υηζ ζημ πχνμ οπάνπμοκ πζθζάδεξ πανζζιαηζημί εηπαζδεοηζημί πμο έπμοκ ηδκ ακηζηεζιεκζηή δοκαηυηδηα ιε ηδ δφκαιδ ηδξ πνμζςπζηυηδηαξ ημοξ κα επζαάθθμκηαζ ζε ηαημιαεδιέκμοξ κέμοξ είζηε πμθφ βεθαζιέκμζ. ΋ιςξ εδχ, βζα κα είιαζ δίηαζμξ πνέπεζ κα πς ηαζ ημ άθθμ. Αε ιπμνεί κα ιδκ οπάνπμοκ ιδπακζζιμί εθέβπμο ηδξ ενβαζίαξ ηαζ απυδμζδξ ηςκ εηπαζδεοηζηχκ. Ώοηά ηα ιέηνα θαζηανίζιαημξ πμο «ηαηαηηήεδηακ» ηα ηεθεοηαία πνυκζα ζηδκ πναβιαηζηυηδηα ήηακ αήιαηα δζάθοζδξ ηαζ υπζ απνυζημπηδξ ενβαζίαξ. Δ έθθεζρδ επίαθερδξ έβζκε ιαλζθάνζ ακάπαοζδξ βζα ημοξ έηζζ ηζ αθθζχξ ηειπέθδδεξ. Ο εηπαζδεοηζηυξ θεζημονβυξ οπμπνεχκεηαζ κα ανίζηεηαζ ιμκίιςξ ζε ηαεεζηχξ αλζμθυβδζδξ ηαζ δ ελέθζλή ημο κα είκαζ ζοκάνηδζδ αοηήξ ηδξ αλζμθυβδζδξ. Οζ υνμζ ηαζ μζ ζοκεήηεξ αοηήξ ηδξ αλζμθυβδζδξ κα βίκμοκ ακηζηείιεκμ δζαθυβμο ηαζ κα είκαζ απμηέθεζια ηαηά ημ δοκαηυκ ημζκήξ παναδμπήξ Οζ παθαζμί ζαθείξ δζαπςνζζιμί ακάιεζα ζηδκ πνμμδεοηζηή ηαζ ηδκ ζοκηδνδηζηή πανάηαλδ, ακάιεζα ζηδκ ανζζηενά ηαζ ηδ δελζά δεκ είκαζ ζήιενα πζα ζαθείξ. ΢ημ επίπεδμ ηδξ ημζκςκζηήξ πμθζηζηήξ ηαζ υπζ ιυκμ έπεζ επέθεεζ - εδχ ηαζ ηαζνυ - ιζα ιεβάθδ πνμζέββζζδ εέζεςκ, πμο ακ δε βκςνίγεζξ εη ηςκ πνμηένςκ ημ πμζυκ εκυξ μιζθδηή κα ιδκ είζαζ ζίβμονμξ ζε πμζμ ιπθμη πμθζηζηχκ δοκάιεςκ ακήηεζ. Έπεηε απανζειήζεζ ηα ηεθεοηαία πνυκζα ηζξ ανκδηζηέξ ημπμεεηήζεζξ ηδξ ανζζηενάξ ζηζξ μπμζεζδήπμηε αθθαβέξ πμο πνμηείκμκηαζ απυ ηζξ δομ ηεθεοηαίεξ ηοαενκήζεζξ ΠΏ΢ΟΚ ηαζ ΝΑ; Πάκηα άνκδζδ, πάκηα ηαηαββεθία. Οπυηε ζε έκακ ηνίημ αεχμ παναηδνδηή ακαθφεηαζ ημ ελήξ αοημκυδημ ενχηδια: Καθά, ήηακ ηυζμ ςναία δ ημζκςκία ιαξ, ηυζμ πνμμδεοηζημί μζ υνμζ ηδξ γςήξ ηδξ ηαζ ηχνα ένπμκηαζ ηάπμζμζ ηαημί κα ηδ βηνειίζμοκ; Πςξ δεκ ημ ‘παιε πάνεζ παιπάνζ πνμδβμοιέκςξ; Μήπςξ είπε ένεεζ δ ζδακζηή ζμζζαθζζηζηή ημζκςκία ηαζ ειείξ πενί άθθςκ ηοναάγαιε; Ώπυ υηζ υιςξ εοιάιαζ δ ίδζα βηνίκζα, μ ίδζμξ ανκδηζζιυξ οπήνπε [45]

ηαζ ηυηε! Μήπςξ πςνίξ κα ημ ηαηαθάαμοιε δ πνμμδεοηζηή πανάηαλδ, μ πχνμξ ηδξ ελέθζλδξ ηαζ ηδξ πνμυδμο ιεηελεθίζζεηαζ θίβμ-θίβμ ζε ζοκηδνδηζηή πανάηαλδ πμο αβςκίγεηαζ απεθπζζιέκα κα «δζαηδνήζεζ ηα ηεηηδιέκα»; Δ ανζζηενά δεκ πνέπεζ κα είκαζ εηείκδ πμο πνμςεεί ηα πνάβιαηα πνμξ ηα ιπνμξ; Αεκ είκαζ εηείκδ, πμο ιε ημοξ πνμαθδιαηζζιμφξ ηδξ νίπκεζ ημοξ ζπυνμοξ ηςκ κέςκ ζδεχκ ηαζ ηςκ κέςκ εεζιχκ; Πχξ ηυηε εα πνέπεζ κα μκμιαηίζμοιε ηζξ δοκάιεζξ πμο εκακηζχκμκηαζ ζε ηάεε αθθαβή, πμο εέθμοκ κα δζαηδνήζμοκ ημ Status Quo , πμο οπάνπεζ ζήιενα; ΋θα αοηά είκαζ πανάλεκα, αθθά άλζα κα ακαθενεμφκ. Ώξ ηθείζς υιςξ ιε ηζξ ηεθεοηαίεξ ακαθμνέξ ζημ πνυζςπυ ιμο, ιζα ηαζ δ γςή ιμο ήηακ δ αθμνιή κα βναθηεί αοηυ ημ ηείιεκμ. Σχνα πμο αβήηα ζηδ ζφκηαλδ ηαζ είδα πςξ ιμο ιέκεζ εθεφεενμξ πνυκμξ, ημ ιοαθυ - υζμ πενίζζερε απυ ηδκ ανηδνζμζηθήνοκζδ - δεκ πενζζπάηαζ ζε πμθθέξ έβκμζεξ υπςξ παθαζά ηαζ ςξ εη ημφημο πενζζζεφεζ πνυκμξ βζα πενζζοθθμβή ηαζ απαζπυθδζδ ιε ακηζηείιεκα πμο πνμδβμοιέκςξ ήηακ θυβς έθθεζρδξ πνυκμο ζπεδυκ απαβμνεοιέκα. Μπυνεζα κα αζπμθδεχ ιε πνάβιαηα πμο είπα απςεήζεζ ζηδκ άηνδ ημο ιοαθμφ ιμο, έβναρα δζάθμνα ηείιεκα πμο αηυια δεκ είδακ ημ θςξ ηδξ δδιμζζυηδηαξ ηαζ είκαζ ζε ακαιμκή βζα ιεθθμκηζηή έηδμζδ. ΢οβπνυκςξ ηέθεζςζα ηδκ ενεοκδηζηή ιμο ενβαζία βζα ηα Φνμκηζζηήνζα ηαζ ημοξ ακενχπμοξ ημοξ, πμο ήδδ βκχνζζε ηδ πνχηδ αζαζηζηή δδιμζίεοζδ ηαζ ηδ δεφηενδ ζοιπθδνςιέκδ επακέηδμζδ ηδξ. Έπς ιζα εζςηενζηή ζζμννμπία, υηζ ιε αάζδ ηα ακηζηεζιεκζηά δεδμιέκα, δ ζηάζδ ιμο ζηδ γςή ήηακ αλζμπνεπήξ. ΢ήιενα βζα έκα πνάβια είιαζ ζηδ πνίγα. Γζ’ αοηά πμο εα ‘νεμοκ. Πμο δε εα είκαζ ηονίςξ πανέξ, αθθά πυκμζ, απχθεζεξ αβαπδιέκςκ πνμζχπςκ, πνμζςπζηή ακδζοπία βζα ημ ιεθθμκηζηυ δοζάνεζημ εκδεπυιεκμ αδοκαιίαξ κα αοημελοπδνεημφιαζ. Θα ήηακ δχνμ Θεμφ κα θφβς υνεζμξ ιε έκα ακχδοκμ ηαζ βνήβμνμ ηνυπμ. Ώθθά κα ημ λεηαεανίζς: Αε εέθς ζφκημια. Υνεζάγμιαζ ηάπμζα πνυκζα αηυια υνεζμξ ηαζ ιε ημ ιοαθυ κα θεζημονβεί υζμ αοηυ είκαζ δοκαηυ βζα κα πνμθάας κα ηάκς ηάπμζα πνάβιαηα πμο μθείθς ζημκ εαοηυ ιμο ηαζ ηθςεςβονκάκε πνυκζα ζημ ιοαθυ ιμο. Υνζζηέ ιμο, αξ ιδκ ηαηακηήζς ζακ εηείκμοξ ημοξ ιμκυπκμημοξ ακενχπμοξ πμο αθέπς υθμ ηαζ ζοπκυηενα βφνς ιμο! Βίκαζ ηυζμ εφημθμ ηαζ ηυζμ αμθζηυ κα γεζξ ζημ δοζδζάζηαημ ηυζιμ ζμο, πςνίξ ημοξ επζηίκδοκμοξ ηθοδςκζζιμφξ ημο πάκς-ηάης. Μυκμ ανζζηενά-δελζά, ιπνμξ ηαζ πίζς. Μυκμ βηνίκζα ηαζ πανάπμκα! Πμηέ εοπανζζηδιέκμζ, πάκημηε ιε ιμφηνα ΋θμ μζ άθθμζ θηαίκε, εηηυξ απυ ζέκα. ΋πζ δε ηδ εέθς αοηή ηδκ ηαηάκηζα! Αε εέθς κα βίκς ζηα ηεθεοηαία ιμο ηζζβημφκδξ. Οφηε ζηα πνήιαηα ηαζ ηα οθζηά αβαεά, αθθά μφηε ηαζ ζηα αζζεήιαηα. Ώκηζπαεχ ηδκ απθδζηία, ηδκ ακχθεθδ ηαηακάθςζδ, ηδκ ζηθδνυηδηα ζημοξ ζοκακενχπμοξ ιαξ, ηδκ αοηανέζηεζα ηαζ ηδκ απυθοηδ ζζβμονζά. Πνμηζιχ ηδκ αιθζαμθία έζης ηζ ακ αοηυ ζοκεπάβεηαζ εθθζπή πθδνμθυνδζδ. [46]

Με αθήκεζ αδζάθμνμ ημ ακδθεέξ ηοκδβδηυ κέςκ ειπεζνζχκ, δ ηάζδ ηαζ δ ακάβηδ κα δμηζιάζεζξ ηα πάκηα. Αε ι’ εκδζαθένμοκ ηα θμφζα, μζ ημζιζηέξ εηδδθχζεζξ, ηαζ ηα πάνηζ ημζκςκζηήξ πνμαμθήξ. Ώβαπχ ηδ κέα γςή ιέζα ζηα ιάηζα ηςκ παζδζχκ, αβαπχ ημκ ηήπμ ηαζ ηδ εέα απυ ημ ιπαθηυκζ ημο ελμπζημφ ιμο, αβαπχ ηα ηναβμφδζα ημο Μάκμο Υαηγδδάηδ, αθθά ηαζ ηα δζαθμνεηζημφ ηθίιαημξ ηναβμφδζα ημο ΢ηέθζμο Καγακηγίδδ, βζαηί ηα ηεθεοηαία είκαζ δειέκα ιε ηζξ παζδζηέξ ιμο ικήιεξ. Ώβαπχ ηδκ Νίηδ ΐυθμο ιέζα απυ ηα θοθθμηάνδζα ιμο βζαηί είκαζ δ μιάδα ηδξ βεζημκζάξ ιμο, αβαπχ ηδκ μιάδα ηδξ ΏΒΚ βζαηί ηδ ζοκέδεζα ιε ηδκ πνμζθοβζηή ιμο ηαηαβςβή. Βίκαζ αοημκυδημ πςξ αβαπχ ηδκ μζημβέκεζά ιμο, ημοξ θίθμοξ ιμο ηαζ ηδ «παγμφθα» ηδ βάηα ιμο. Ώοηά. Ίζςξ ανβυηενα κα επακέθες.

Γεθέκβξηνο 2008

[47]

Ψειαθώληαο ηηο Μλήκεο ΢ενβζάκζ ζηα μζηεία ζμηάηζα ηδξ πυθδξ. Σα αήιαηα ιμο ηαηαανμπείγμοκ ιδπακζηά ηζξ απμζηάζεζξ, πςνίξ πμθθέξ θμνέξ κα παναηδνχ ημοξ δζπθακμφξ πμο πενκάκε αζαζηζημί ή αδζάθμνμζ. Βκχ ηα ημπία βφνς ζοκεπχξ εκαθθάζζμκηαζ, εβχ, γχκηαξ ζημ δζηυ ιμο ηυζιμ, δεκ αημφς ημοξ ήπμοξ πμο βφνς ηάκμοκε πάνηζ. Μμοζζηέξ, ημνκανίζιαηα, ζεζνήκεξ, μζ θςκέξ ηςκ παζδζχκ πμο αιένζικα παίγμοκ ζηδκ ημκηζκή πθαηεία. Κμθθδιέκμξ ζημ πανεθευκ ακαπμθχ ηα ζοιαάκηα, πνμζπαεχ κ’ ακααζχζς παθαζέξ εζηυκεξ ηαζ ήπμοξ. Μκήιεξ πμο γςκηακεφμοκ, ζακ κ’ ακαζηαίκμκηαζ ιέζα ζημ ιοαθυ ιμο, ηαεχξ δζαααίκς απυ ζηέηζα πμο ζημ πανεθευκ ιμο ζοκέαδ ηάηζ ημ ζδζαίηενμ ηαζ πνμζςπζηυ. Μμνθέξ ηαζ βεβμκυηα πμο πενκάκε απυ ιπνμζηά ιμο ζακ ηαζκία. ΢πίηζα πμο έιεζκα ζηα θμζηδηζηά ιμο πνυκζα. Αςιαηζάηζα ιμκαπζηά ή οπυβεζα. Ώκααίςζδ ηςκ διενχκ ηδξ ακαβηαζηζηήξ ζηένδζδξ αηυια ηαζ ηςκ ζημζπεζςδχκ αβαεχκ πμο πνεζάγεηαζ μ άκενςπμξ βζα κα επζαζχζεζ. Ναζ! Δ ημζθζά κα βμονβμονίγεζ ηζ εβχ κα κηνέπμιαζ κα ιμζναζηχ ηδκ πείκα ιμο ιε άθθμοξ θίθμοξ. Έκαξ ακελήβδημξ εβςζζιυξ ηαζ ηίπμηα πενζζζυηενμ. Ίζςξ ηαζ κηνμπή βζα ηδ ιεζμκεηηζηή ιμο εέζδ. Ναζ, κηνμπή! Βπεζζυδζα ηζ ακενχπμοξ πμο βκχνζζα ζ’ αοηά, ζοβηαημίηδζα ή θζθμλέκδζα βζα θίβμ. ΢οιαάκηα πμο δζαδναιαηίζηδηακ ζημ εζςηενζηυ ημοξ. Ώπυιενεξ βςκζέξ ή παθαζά ζπίηζα, πμο ηχνα ηα έπεζ ηαηαανμπείζεζ δ ακενςπμθάβα «ακάπηολδ», ιεξ ζηα μπμία έπς γςκηακέξ ακαικήζεζξ απυ ημοξ κεακζημφξ ιμο ένςηεξ. Φοζζμβκςιίεξ απκέξ ημο πανεθευκημξ, εθήιενεξ βκςνζιίεξ ιε άδδθδ ηδκ ζοκέπεζά ημοξ. ΐζαζηζημί ηζ αδέλζμζ οπαίενζμζ ένςηεξ, ιεζμαέγζημζ ηζ ακμθμηθήνςημζ ηζξ πενζζζυηενεξ θμνέξ, ζε απυιενεξ βςκζέξ ηςκ πάνηςκ. ΢ηζβιέξ βειάηεξ αβςκία ηαζ θυαμ ιδ ιε αθέπεζ ηακέκα αδζάηνζημ ιάηζ. Οκυιαηα πμο ηάπμζα ζοβηνάηδζε μ πνυκμξ ζηδ ικήιδ ιμο ηζ άθθα πμο πάεδηακ ζηδκ απθή ημο. Βοηαζνίεξ παιέκεξ πμο δ κηνμπαθμζφκδ ηζ μ οπεναμθζηυξ δζζηαβιυξ ηζξ άθδζε «ακεηιεηάθθεοηεξ» κα πενάζμοκ ζακ ηνεπμφιεκμ κενυ ιέζα απ’ ηα δάπηοθά ζμο. Έιεζκακ έηζζ ιυκμ ζημ επίπεδμ ηςκ πζεακμηήηςκ ηζ υπζ ηδξ πναβιάηςζήξ ημοξ. ΢πίηζα πμο θζθμλεκήεδηα βζα ηάπμζμ ιζηνυ δζάζηδια ζηα πνυκζα ηδξ πανακμιίαξ. Σδ δζανηή αβςκία ιέπνζ κα ‘νεεζ ημ λδιένςια ηδξ επυιεκδξ ιέναξ. Ώκ εβχ εα είιαζ αηυια εθεφεενμξ. Δ άιμνθδ ηζ μοδέηενδ πμθοηαημζηία πμο ζδηχεδηε ανβυηενα ζημ παθζυ ηηίνζμ ηδξ Ώζθάθεζαξ, ζηδκ μδυ Μπμοιπμοθίκαξ. Σμ αίζεδια ηδξ ακαηνζπίθαξ πμο δεκ θέεζ κα ζαήζεζ, πανά ηα πνυκζα πμο πέναζακ βζα εηείκεξ ηζξ ιένεξ πμο ήιμοκ υιδνμξ ζημ εζςηενζηυ ημο [48]

Ναζ, πνέπεζ πςνίξ κηνμπή κα η’ μιμθμβήζς. Βίιαζ ακελίηδθα ζδιαδειέκμξ απυ πμθθέξ ζδιεία ηςκ δνυιςκ ημο ζζημνζημφ ηέκηνμο ηδξ Ώεήκαξ ιαξ. Ίζςξ βζ αοηυ ι’ ανέζεζ κα πενπαηχ ακάιεζα ζηα ζμηάηζα ημο, κ’ ακαπμθχ ικήιεξ, κα πνμζπαεχ κ’ ακααζχζς ηζξ εκηοπχζεζξ, κα παναηδνχ ηζξ αθθαβέξ πμο έπμοκ ζοιαεί, κα ηάκς ζοβηνίζεζξ. ΢ηδκ δθζηία πμο ανίζημιαζ δ ηαηαθοβή ζηζξ ακαικήζεζξ είκαζ πζα ιζα ηαθή άιοκα - ιήπςξ δ ιυκδ; - βζα κα ζοκεζδδημπμζείξ πζμ μιαθά ηαζ πζμ ήνεια ηδκ πνμζέββζζδ ζημ ακαπυθεοηημ ηέθμξ.

Μάξηηνο 2010

[49]

Η ελδηάκεζε γεληά Βίιαζ άηοπμξ απυ ηα βεκκμθάζηζα ιμο ηαζ ιεηέςνμξ ςξ πνμξ ηδκ «ηαλζκυιδζή» ιμο. Γεκκήεδηα ηζ έγδζα ιεβάθμ ιένμξ ηδξ γςή ιμο ζημ ιεηαίπιζμ ακάιεζα ζηζξ δομ δμλαζιέκεξ βεκζέξ ηςκ ηεθεοηαίςκ δεηαεηζχκ, έηζζ υπςξ ηαηαβνάθδηακ, ιε ζδζαίηενδ θνμκηίδα ηαζ θεπημιένεζα, απυ ημοξ δζάθμνμοξ ζπμθζαζηέξ ηςκ ζοιααζκυκηςκ ζηδκ παηνίδα ιαξ ηαζ απυ ημοξ απαναίηδημοξ ηαζ πμθθέξ θμνέξ πνήζζιμοξ ζζημνζμβνάθμοξ. ΢ηδ δζάνηεζα ηδξ ηαηαβναθήξ ηςκ βεβμκυηςκ οπήνλακ αζθαθχξ οπεναμθέξ, παναπανάλεζξ, ρεοδείξ ζζπονζζιμί, εκηέπκςξ ηαηαζηεοαζιέκεξ θακηαζηζηέξ δνςζηέξ ζζημνίεξ, υιςξ εζηάγς ηαζ ζζπονίγμιαζ αθθά πςνίξ κα ιπμνχ κα ημ απμδείλς - υηζ ημ ίδζμ εα έπεζ ζοιαεί ηαζ ζηδκ ελζζηυνδζδ ηςκ παθαζυηενςκ πενζυδςκ. Ώοηυ ίζςξ ιπμνεί κα ιεηνζάγεζ ηδκ πίηνα πμο ιπμνεί ηάπμζμξ κα κζχεεζ ζε ηέημζεξ πενζπηχζεζξ. Πνέπεζ κα ημ πάνμοιε απυθαζδ. Δ ζζημνία ειπενζέπεζ ηα πάκηα. Ώθήεεζεξ, ρέιαηα, οπεναμθέξ ηζ απμζζςπήζεζξ. Δ ηαηαβναθή ηδξ ζηδνίγεηαζ ζε πνμθμνζηέξ δζδβήζεζξ, πμο ιεηαθενυιεκεξ ανπζηά απυ ζηυια ζε ζηυια οθίζηακηαζ δζαζηνεαθχζεζξ ηζ αοεαίνεηεξ ιεηααμθέξ. Ο ηάεε εκδζάιεζμξ ηνίημξ, ιεηαθμνέαξ ηδξ είδδζδξ, πνμζεέηεζ ημ δζηυ ημο αθάηζ, αοηυ πμο ημο ηαζνζάγεζ, αοηυ πμο πνμζζδζάγεζ ιε ηζξ απυρεζξ ημο. Ώηυια νυθμ παίγεζ ακ αοηυ ένπεηαζ ζε ζοιθςκία ιε ηζξ ακηζηεζιεκζηέξ ημζκςκζηέξ ζημπζιυηδηεξ ηζ ακαζημθέξ ηδξ επμπήξ ή ημ ακηίεεημ. Λδζιμκεί ή εκζοκείδδηα απμζζςπά βεβμκυηα ηαζ πενζζηαηζηά ή οπμηζιά ηδ ζδιαζία ημοξ. Ώηυια δ ζζημνία ζηδνίγεηαζ ζε βναπηέξ ακαθμνέξ ηαζ ζε επίζδια ηείιεκα. Κζ αοηά ιε ηδ ζεζνά ημοξ, ςξ ακενχπζκα δδιζμονβήιαηα, ειπενζέπμοκ ημ πνμζςπζηυ ζημζπείμ, ζδζαίηενα ζηζξ απμικδιμκεοηζηέξ δζδβήζεζξ, υπμο μ ηαεέκαξ, πμθθέξ θμνέξ πςνίξ πάκηα οζηενμαμοθία, αάγεζ οπεναμθζηέξ πζκεθζέξ ζηδκ πνμζςπζηή ημο ζοιιεημπή, απμζζςπά ηζξ ανκδηζηέξ πθεονέξ ηδξ δνάζδξ ημο ηζ εκζζπφεζ ακηίεεηα ηζξ εεηζηέξ. Σέθμξ, δ ηαηαβναθή ηςκ ζζημνζηχκ βεβμκυηςκ πενκάεζ ιέζα απυ ημ θίθηνμ βεκζηχκ ημζκςκζηχκ ή δεζηχκ ακαζημθχκ ηαζ αοεαζνέηςξ ελοπδνεηεί ηζξ πνμαζχκζεξ «εεκζηέξ δζεηδζηήζεζξ», ενδζηεοηζηέξ δμλαζίεξ ηαζ υθα ηα ζοιπανμιανημφκηα. Ώοηά είκαζ ακαπυθεοηηα. Ώπθχξ πνέπεζ μ ηαεείξ ελ διχκ κα ιδκ ημ λεπκάεζ ή κα ημ αβκμεί ηαζ κα ηα θαιαάκεζ πάκηα οπυρδ ημο ζηδκ αλζμθυβδζδ ηςκ πναβιάηςκ. Αεκ ακήης ζηδ βεκζά ηδξ Βεκζηήξ Ώκηίζηαζδξ, πμο ιε δνςζζιυ ηζ αλζμπνέπεζα πμθέιδζε ημκ λέκμ εζζαμθέα, Γενιακυ ηαηαηηδηή, πμο δμκήεδηε απυ ηδ βθοηζά ζδέα ηδξ εεκζηήξ απεθεοεένςζδξ ηαζ ακελανηδζίαξ ηαζ ιε ηδ δνάζδ ηδξ ηνάηδζε αθχαδηδ ηδκ εεκζηή πανάδμζδ ηαζ αλζμπνέπεζα. ΢ηα πνυκζα ηδξ βενιακζηήξ ηαημπήξ εβχ ήιμοκ ζηα πνχηα αήιαηα ηδξ γςήξ ιμο ηζ ακηζηεζιεκζηά δεκ ήιμοκ πκεοιαηζηά ζε εέζδ κα εηηζιήζς ηζξ ηνίζζιεξ ηαηαζηάζεζξ πμο πενκμφζε δ [50]

παηνίδα ιαξ ηαζ ζςιαηζηά κα έπς ηδκ δφκαιδ ηαζ ηδκ ηζιή κα ηνειάζς ζημκ χιμ ιμο ημ υπθμ, κα πενπαηήζς ηα ρδθά αμοκά ηδξ παηνίδαξ ιαξ, αδζάρεοζημ ζδιάδζ ηαζ ηζ απυδεζλδ ηδξ πνμζςπζηήξ ιμο ζοιιεημπήξ. ΋ηακ ηάπμζα ζηζβιή άνπζζα κα ζοκεζδδημπμζχ ημ πενζαάθθμκ ηαζ κα ρζθμηαηαθαααίκς ηα ζοιααίκμκηα βφνς ιμο είπαιε πενάζεζ πζα ζηδ θάζδ υπμο δ ειθφθζα δζαιάπδ, πμο είπε λεζπάζεζ ιεηαλφ ηςκ Βθθήκςκ ιεηά ηδκ απμπχνδζδ ηςκ Γενιακχκ, ανζζηυηακ ζημ ηέθμξ ηδξ ηζ μζ «κζηδηέξ» αοηήξ ηδξ εεκζηήξ ηναβςδίαξ έδνεπακ πςνίξ κηνμπή, αθθά ηαζ ιέηνμ, ηα επζκίηζα ηένδδ ημοξ. Σα ηοκδβδηά πμο αημθμφεδζακ βζα ημοξ δηηδιέκμοξ, πένα απυ ηζξ ανκδηζηέξ επζπηχζεζξ πμο ακαπυθεοηηα είπακ ζηδκ πμνεία ηαζ ηδκ πνυμδμ μθυηθδνδξ ηδξ πχναξ, έβζκακ ηαοηυπνμκα ηζ δ εθηοζηζηή δφκαιδ πμο έηακε ζοιπαεείξ ημοξ δζςηυιεκμοξ ανζζηενμφξ ζε υζμοξ δζέεεηακ ημ ζημζπεζχδεξ αίζεδια ηδξ αθθδθεββφδξ ηαζ ζοιπανάηαλδξ πνμξ ζημοξ πάζδξ θφζεςξ ηαηαηνεβιέκμοξ. Δ δεφηενδ βεκζά είκαζ δ βεκζά ημο Πμθοηεπκείμο. Να δζεοηνζκίζς ζ’ αοηή ηδ εέζδ υηζ ιε ημκ υνμ βεκζά δεκ εκκμχ ημ ζφκμθμ ηςκ ζοκμιήθζηςκ ηδξ ακηίζημζπδξ πενζυδμο, αθθά ιυκμ αοημφξ πμο, ιε ημκ μπμζμδήπμηε ηνυπμ, είπακ ηάπμζα ζοιιεημπή ζηα ακηίζημζπα βεβμκυηα. Οζ ζοβηνίζεζξ ιεηαλφ ηςκ δομ βεκζχκ είκαζ ηαηαθοηζηέξ ηαζ πςνίξ αιθζαμθία, πνμζςπζηά πζζηεφς, ζε αάνμξ ηδξ δεφηενδξ. Πνχημκ, ςξ πνμξ ηδ πνμκζηή δζάνηεζά ηδξ αβςκζζηζηήξ ημοξ δνάζδξ. Δ Βεκζηή Ώκηίζηαζδ ηνάηδζε πνυκζα μθυηθδνα, είπε ιαγζηυηδηα ηαζ ζοιιεημπή, πακεθθήκζα επέηηαζδ ηαζ ήηακ πανμφζα ηζ εκενβή ζ’ υθμ ημ ιήημξ ηαζ ημ πθάημξ ηδξ πχναξ. Σα βεβμκυηα ημο Πμθοηεπκείμο ήηακ ιζα έηνδλδ μθίβςκ διενχκ, πςνίξ πνμδβμφιεκμ δζανηέξ ή αλζμζδιείςημ πανάδεζβια ζδιακηζηήξ μιαδζηήξ ακηίζηαζδξ εκάκηζα ζημοξ επίμνημοξ ζοκηαβιαηάνπεξ ηαζ ηονίςξ ήηακ ημπζημφ παναηηήνα. Οζ ιαπδηέξ ηδξ πνχηδξ βκχνζγακ εη ηςκ πνμηένςκ υηζ δζαηζκδφκεοακ ηδ γςή ημοξ ζηδκ πενίπηςζδ πμο εα έπεθηακ ζηα πένζα ημο επενμφ. Πυζμζ ηαζ πυζμζ αβςκζζηέξ ζοιπαηνζχηεξ δεκ έβζκακ αμνά ηδξ εδνζςδίαξ ηςκ ηαηαηηδηχκ, πυζμζ ηαζ πυζμζ ζοκάκενςπμζ ιαξ υνεζμζ ηαζ πενήθακμζ δεκ ζηήεδηακ απέκακηζ ζηα εηηεθεζηζηά απμζπάζιαηα, αρδθχκηαξ ημ εάκαημ, πνμζθένμκηαξ ηδ γςή ημοξ ζημ αςιυ ηδξ παηνίδαξ, δζαζςκίγμκηαξ έηζζ ηζξ δνςζηέξ παναδυζεζξ ιαξ. Ώκηίεεηα, ζηδκ πενίπηςζδ ηδξ δεφηενδξ βεκζάξ ηα ηναβζηά βεβμκυηα, ιε ηα δεηάδεξ αεχα κεανά εφιαηα, έβζκακ ζηδ δζάνηεζα μθίβςκ διενχκ, ήηακ ιζα απνμζδυηδηδ ελέθζλδ, ηαζ ηονίςξ πςνίξ ηδκ εη ηςκ πνμηένςκ βκχζδ ηδξ ηεθζηήξ ηναβζηήξ ηαηάθδλδξ, αθμφ ηζυθαξ δεκ οπήνπε ακηίζημζπμ πνμδβμφιεκμ. Δ δεφηενδ δζαθμνά ανίζηεηαζ ζηζξ ελεθίλεζξ ηςκ βεβμκυηςκ ιεηά ημ πέναξ ηςκ ζοιαάκηςκ. Δ βεκζά ηδξ Βεκζηήξ Ώκηίζηαζδξ ζοκέπζζε κα οθίζηαηαζ ημ Γμθβμεά ηςκ ζοκεπεζχκ επί ιαηνυκ ηαζ ιάθζζηα ιε αολδιέκδ έκηαζδ ηαζ εηδζηδηζηή ιακία, εκχ δ βεκζά ημο Πμθοηεπκείμο ζοκηυιςξ, ιεηά ηδ ιεηαπμθίηεοζδ, εκηάπηδηε ζημ ζφζηδια ηαζ πςνίξ - ηζξ πενζζζυηενεξ θμνέξ - ηζξ ακαιεκυιεκεξ δεζηέξ ακαζημθέξ νμφθδλε [51]

έςξ οπεναμθήξ ηα πθεμκεηηήιαηα ηδξ ελμοζίαξ, απμδεζηκφμκηαξ έηζζ ηδκ έθθεζρδ ζηζαανμφ ζδεμθμβζημφ οπυααενμο ηαζ ημο ακαβηαίμο ζημζπείμο ηδξ ακζδζμηέθεζαξ, παναηηδνζζηζηυ βκχνζζια ηδξ πνμζθμνάξ. Ώοηυ είκαζ βεβμκυξ ηαζ πνέπεζ κα οπμβναιιζζηεί, υζμ ηζ ακ δεκ δπεί υιμνθα ζηα αοηζά ηςκ πενζζζμηένςκ. Σνίημκ, ημ παθθασηυ αίηδια βζα ηδκ απεθεοεένςζδ απυ ημκ λέκμ ηαηαηηδηή ηαζ δ πνμθακήξ ηζκδηήνζα δφκαιή πμο αοηυ ακηζηεζιεκζηά έπεζ, ζε ηαιζά πενίπηςζδ δεκ ιπμνεί κα ζοβηνζεεί ιε μπμζαδήπμηε επίηθδζδ ακηίζημζπμο ηζκήηνμο ηδξ δεφηενδξ βεκζάξ. Δ ζζςπή πμο αημθμφεδζε ηα βεβμκυηα ημο Πμθοηεπκείμο ιέπνζ ηδ ηαηάννεοζδ ηδξ πμφκηαξ έδεζλε ηδκ έθθεζρδ αάεμοξ ηαζ ζοκέπεζαξ αοημφ ημο ηζκήιαημξ. Σέηανημκ, δ βεκζά ηδξ Βεκζηήξ Ώκηίζηαζδξ είπε έκα, ίζςξ αζαθέξ, υναια βζα ηδκ ημζκςκία πμο εέθεζ κα μζημδμιήζεζ ιεηά ηδκ απεθεοεένςζδ απυ ημκ λέκμ γοβυ. ΐεααίςξ ημ υναια αοηυ ζηδκ πμνεία ζηζάζηδηε απυ ηα αοζηδνά ζδεμθμβζηά ζπήιαηα ηδξ επμπήξ ηζ ανβυηενα ιπήηε ζηα ηαθμφπζα λεκυθενηςκ μνβακςιέκςκ ημζκςκζχκ πμο πμθφ θίβμ ηαίνζαγακ ζηδκ ζδζμζοβηναζία ημο Έθθδκα, βζαηί οπάημοε ζηζξ επζηαβέξ ιζαξ αοζηδνήξ ηαζ λεκυθενηδξ ζδεμθμβίαξ. Πνμζςπζηά, ζηα βεβμκυηα ημο Πμθοηεπκείμο δεκ ζοιιεηείπα μφηε ςξ πνςηαβςκζζηήξ, αθθά μφηε ηαζ ςξ απθχξ ζοκμδμζπυνμξ. Σα παναημθμοεμφζα υιςξ επζζηαιέκςξ, ηονζεοιέκμξ απυ ακδζοπία ηαζ θυαμ βζα ηδκ ηαηάθδλή ημοξ. Σμοξ θυβμοξ εα ημο ελδβήζς ζηδ ζοκέπεζα. Ββχ αζπμθήεδηα ιε ηα πμθζηζηά ηαζ ημζκςκζηά δνχιεκα ηδξ παηνίδαξ ιαξ ζημ εκδζάιεζμ πνμκζηυ δζάζηδια ηςκ δομ βεκζχκ, βζ’ αοηυ μ ηίηθμξ ημο άνενμο είκαζ δ «παιέκδ» εκδζάιεζδ βεκζά. ΢ηδ δζάνηεζα αοηχκ ηςκ πνυκςκ δεκ ηαηαβνάθδηακ ζοκηαναηηζηά «επακαζηαηζηά» ζοιαάκηα. Έβζκακ υιςξ αλζυθμβμζ αβχκεξ βζα κα λεπεναζημφκ μζ ηναβζηέξ ζοκέπεζεξ ημο ειθφθζμο ζπαναβιμφ, κα απμηαηαζηαεμφκ ηα ααζζηά ακενχπζκα δζηαζχιαηα, κα οπάνλμοκ μζ υνμζ έκηαλδξ ζηδκ ηαεδιενζκή γςή υθςκ ηςκ Βθθήκςκ ηαζ κα δδιζμονβδεμφκ μζ ζοκεήηεξ ηαζ μζ πνμτπμεέζεζξ ακάπηολδξ ηαζ πνμυδμο ηδξ πχναξ. Ήηακ ιζα πμνεία δφζημθδ ηαζ δ πνυμδμξ ζδιεζςκυηακ αήια-αήια ιε ηα ακαπυθεοηηα ηαζ θοζζηά ζηαιπακεαάζιαηα. Έηζζ, ιε αοηήκ ηδ δοζημηία ζοιααίκμοκ ζηδκ ακενχπζκδ ζζημνία μζ αθθαβέξ. Πνέπεζ δ ημζκςκία ιε έκακ εθεβπυιεκμ νοειυ κα πνμθαααίκεζ κ’ αθμιμζχκεζ ηζξ ζοκεπείξ ιζηνέξ έςξ ακεπαίζεδηεξ αθθαβέξ ηαζ κα ηζξ εκηάζζεζ ζημ ήδδ οπάνπμκ πθαίζζμ εεζιχκ ηαζ ζοκδεεζχκ. Βίκαζ, ηαηά ηδκ άπμρή ιμο, ρεοδαίζεδζδ ηαζ ζοκαηυθμοεα ανκδηζηυ ένια δ πμθζηζηή ακηίθδρδ ηςκ αίαζςκ ηζ «επακαζηαηζηχκ» αθθαβχκ. Δ πνμζεηηζηή ιεθέηδ ηέημζςκ πενζπηχζεςκ δείπκεζ υηζ μζ ημζκςκίεξ ζηζξ απυημιεξ αθθαβέξ ζηέημκηαζ ιε ιζα αιδπακία ηαζ ζε πμθθμφξ ημιείξ ζηδ ζοκέπεζα αοηή δ αιδπακία ιεηαζπδιαηίγεηαζ ζε παναθοζία ηζ έθθεζρδ μπμζαζδήπμηε δναζηδνζυηδηαξ. Δ ζηάζδ αοηή βίκεηαζ δ απανπή ηδξ βεκζηήξ μπζζεμδνυιδζδξ, ιε ηεθζηή ηαηάθδλδ ηδκ απμηοπία ημο υθμο εβπεζνήιαημξ.

[52]

Ο ζζημνζηυξ πνυκμξ οπενααίκεζ ηαηά πμθφ ηδ ζοκήεδ δζάνηεζα ιζαξ ακενχπζκδξ γςήξ. Έηζζ ζηδ γςή ημο ιειμκςιέκμο ακενχπμο δ ακοπμιμκδζία ημο βζα αθθαβέξ εδχ ηζ ηχνα - είκαζ ακεδαθζηή ηαζ ηεθζηχξ ηαηακηάεζ εηαζαζιυξ ηςκ ελεθίλεςκ. Ώοηέξ δεκ έπμοκ ημ νοειυ ιε ημκ μπμίμ, υπςξ πνμδβμοιέκςξ ακέθενα, δ ημζκςκία ιπμνεί κα απμννμθήζεζ μιαθά ηζξ αθθαβέξ. Δ ακενχπζκδ αδδιμκία ηαζ αζαζφκδ ακηί βζα αεθηίςζδ ηςκ υνςκ ηδξ γςήξ, ακηί βζα ηίκδηνμ πνμυδμο ιεηαζπδιαηίγεηαζ ζε αίηζμ ηδξ μπζζεμδνυιδζδξ. Ώοηυ ζοκέαδ ζημ πνμκζηυ δζάζηδια πμο εβχ ζζημνχ, ημ δζάζηδια πμο ιε άθθμοξ υνμοξ ημ ακαθένς ζακ «εκδζάιεζδ βεκζά». Δ πχνα ιαξ, ιε ηζξ αζιαηδνέξ πμθειζηέξ πενζπέηεζεξ ηδξ Καημπήξ ηαζ ζδίςξ ημο Βιθοθίμο έαβαζκε αανζά ηναοιαηζζιέκδ ιέζα απυ ηα ιίζδ ηςκ αθθδθμζπαναβιχκ, πμο ηαηαθείπμοκ πάκηα ηέημζμο είδμοξ δζαιάπεξ. Δ επμφθςζδ αοηχκ ηςκ πθδβχκ ήεεθε πνυκμ. ΢ηα πνχηα πνυκζα ηα αζηήιαηα ηδξ θήεδξ ηαζ ηδξ βεκζηήξ αικδζηίαξ ήηακ απαναίηδηα ηαζ πνήζζια. ΢ε ζφκημιμ ζπεηζηά πνμκζηυ δζάζηδια, ηα αζηήιαηα αοηά ακαααπηίζεδηακ ηαζ ηάπμζεξ θμνέξ έθηαζακ κα πενζθαιαάκμοκ, ηαηχξ, ηαζ ιζα κυηα νεαακζζζιμφ. Άνπζζακ κα δζεηδζημφκηαζ κέα αζηήιαηα. Μζα αδζηαζμθυβδηδ αικδζία ηςκ βεβμκυηςκ ημο πνυζθαημο πανεθευκημξ. Βίκαζ παναηηδνζζηζηή δ πενίπηςζδ ηςκ εηθμβχκ ημο 1958. Βκχ είπακ πενάζεζ ιυκμ δέηα πνυκζα απυ ημ ηέθμξ ημο ειθοθίμο, βζα ζοβηονζαημφξ θυβμοξ, πμο έπμοκ ζπέζδ ιε ηδκ ηαηάζηαζδ ηαζ ηζξ δζαιάπεξ ηςκ ηεκηνχςκ πμθζηζηχκ δοκάιεςκ, δ δηηδιέκδ ανζζηενά, δ πμθθαπθχξ ηοκδβδιέκδ ηζ απμδεηαηζζιέκδ πμθζηζηή πανάηαλδ, ζδιεζχκεζ ιζα ακεπάκηεπα ζδιακηζηή εηθμβζηή επζηοπία ηαζ ακαδεζηκφεηαζ αλζςιαηζηή ακηζπμθίηεοζδ ζηδ ΐμοθή. Σμ ίδζμ ημ βεβμκυξ εμνοαεί υθεξ ηζξ άθθεξ πμθζηζηέξ δοκάιεζξ ιέζα ηζ έλς απυ ηδ πχνα. ΋θεξ ιαγί ανπίγμοκ κα πνμεημζιάγμοκ ηδκ ακηεπίεεζή ημοξ. Φοζζηυ ηζ ακαιεκυιεκμ επαηυθμοεμ. Δ ιυκδ πμθζηζηή δφκαιδ πμο δεκ ενιδκεφεζ ζςζηά ηζξ ελεθίλεζξ ηαζ ηα επυιεκα αήιαηά ηδξ είκαζ δ ίδζα δ ανζζηενά. Αεκ ημ αθέπεζ ςξ απμηέθεζια ζοβηονίαξ. Ώκηίεεηα, ημ ακηζιεηςπίγεζ ςξ αζθαθέξ εθαθηήνζμ βζα ημ επυιεκμ αήια πμο αζθαθχξ εα είκαζ δ ημζκμαμοθεοηζηή ηαηάηηδζδ ηδξ ελμοζίαξ. Κμκηυθεαθιδ, γχκηαξ ημκ επίηαζνμ ενίαιαμ, ακηί κα ηαθθζενβήζεζ ημοξ εκςηζημφξ δεζιμφξ πμο είπε πεηφπεζ πνμεηθμβζηά ιε άθθεξ δδιμηναηζηέξ δοκάιεζξ, ηάκμκηαξ ηζξ απαναίηδηεξ οπμπςνήζεζξ, αθήκεζ πμθφ εφημθα ημοξ ζοιιάπμοξ κα λεπςνίζμοκ ηαζ κα δδιζμονβήζμοκ ζηδ ΐμοθή αοηυκμιεξ ημιιαηζηέξ μιάδεξ. Δ έπανζδ ηδξ εθήιενδξ κίηδξ ευθςζε ημκ μνίγμκηα ηαζ δεκ επέηνερε ηδκ ανζζηενά κα ανεεί ζημ φρμξ ηδξ ζοβηονίαξ.. Έηζζ ένπεηαζ δ πνμσμφζα μπζζεμδνυιδζδ ιε ημκ αολδιέκμ θυαμ ηδξ ηονίανπδξ ηάλδξ βζα ηζξ ιεθθμκηζηέξ ελεθίλεζξ. Ώπυ ηυηε ανπίγμοκ ηα ζπέδζα βζα ηδ ζοκηαβιαηζηή εηηνμπή ηαζ ηδκ αοεαίνεηδ ηαηάθδρδ ηδξ ελμοζίαξ. Ώπθχξ, υηακ ςνίιαζακ μζ ζοκεήηεξ, ημοξ θζθυδμλμοξ ζηναηδβμφξ ημοξ πνυθααακ ηάπμζμζ πζμ αζαζηζημί, αθθά ηαζ απμηεθεζιαηζημί, ζοκηαβιαηάνπεξ. [53]

Σμ ηναβζηυ ημο βεβμκυημξ είκαζ ημ έθθεζιια πνμαθδιαηζζιμφ πμο πανμοζζάζηδηε ζηδκ ανζζηενή πανάηαλδ. Δ ηονίανπδ ακηίθδρδ ήηακ υηζ δ ανζζηενά, δζαεέημκηαξ ημ «ζδεμθμβζηυ υπθμ» ηδξ ιανλζζηζηήξ εεςνίαξ, εα είπε έημζια ζπέδζα ηαζ ζεκάνζα βζα ηάεε εκδεπυιεκμ. Πθδκ υιςξ υθα αοηά ζηδκ πνάλδ απμδείπεδηακ θνμφδεξ εθπίδεξ. Δ πμθζηζηή ζηέρδ ηδξ δβεζίαξ ηδξ ανζζηενάξ απμδείπεδηε εθθεζιιαηζηή, επίπεδδ ηζ ακαηυθμοεδ ιε ηζξ ακάβηεξ ηδξ επμπήξ. ΢’ αοηυ ζοκέααθε ηαζ ημ εηενυθςημ ηδξ δβεζίαξ ηδξ. Οζ εβπχνζμζ δβέηεξ γμφζακ οπυ ημ ανυπμ ηδξ ελυνζζηδξ ζζημνζηήξ δβεζίαξ ηαζ μ δζθοήξ αοηυξ παναηηήναξ πανέθοε ηζ ακέζηεθθε ηδκ μπμζαδήπμηε ηαζκμθακή αθθά ακαβηαία πνςημαμοθία. Υνεζάζηδηε κα ένεεζ δ δζηηαημνία βζα κα ζπάζεζ δ ηαημθμνιζζιέκδ πθδβή. Συηε υιςξ, ζηζξ ζοκεήηεξ ηδξ πανακμιίαξ, ιε αάζδ ηζξ ακαζημθέξ ηαζ ηδ δζαπαζδαβχβδζδ ηςκ μνβακςιέκςκ μπαδχκ ημο ΚΚΒ, ιε αάζδ ηδκ έλςεεκ πμθθαπθή ζηήνζλδ, ημ παζπκίδζ ήηακ εη ηςκ πναβιάηςκ παιέκμ. Δ ηαεοζηένδζδ ηδξ δζάζπαζδ ηζ υπζ δ ίδζα δ δζάζπαζδ έβζκε αθμνιή πζζςβονίζιαημξ. Ώοηή είκαζ δ άπμρή ιμο. Γζα ηδ δζάνηεζα ηδξ δζηηαημνίαξ οπάνπεζ ιζα εειεθζχδδξ απμζζχπδζδ. Δ αοεαίνεηδ ηαηάθδρδ ηδξ ελμοζίαξ απυ ημοξ επίμνημοξ αλζςιαηζημφξ δεκ ζοκάκηδζε ηδκ ακαιεκυιεκδ ακηίζηαζδ. ΋θμζ μζ πενί ακηζεέημο ζζπονζζιμί εμθχκμοκ ηα κενά ηαζ αιθζζαδημφκ ημ πνμθακέξ ηζ αοηαπυδεζηημ. Σμ ανπζηυ ιάγεια ηςκ «επζηίκδοκςκ ζημζπείςκ» είπε πενζζζυηενμ παναδεζβιαηζηυ παναηηήνα. Να απμηνέρεζ εκδεπυιεκεξ ακηζδνάζεζξ, αθθά πενζζζυηενμ κα θμαίζεζ ημοξ θζβμζημφξ ημθιδνμφξ. Ο ανζειυξ ηςκ εηημπζζιέκςκ απυ ημ πνχημ ηζυθαξ δζάζηδια ιεζχεδηε ζδιακηζηά, υπζ αέααζα απυ ηδκ ηαθμζφκδ ηςκ επζαδηυνςκ ηδξ ελμοζίαξ, αθθά απυ ηδκ θοζζηή ηζ ακενχπζκδ ακάβηδ ανηεηχκ απυ ηα δνχκηα ιέθδ ηδξ ανζζηενήξ πανάηαλδξ κα βονίζμοκ ιζα χνα ανπφηενα ζηζξ βοκαίηεξ ηαζ ηα παζδζά ημοξ, πμο ανέεδηακ απυ ηδ ιζα ζηζβιή ζηδκ άθθδ ένδια ηζ απνμζηάηεοηα. Γζ’ αοηή ηδ ζηάζδ ηακείξ απυ ημοξ ζζςπήζακηεξ δεκ δζηαζμφηαζ κα πεζ ημοαέκηα. Υνεζάζηδηε έκαξ πνμζςνζκυξ ζοιαζααζιυξ, αθθά αοηή είκαζ δ ακενχπζκδ θφζδ ηαζ δεκ βίκεηαζ αθθζχξ. Σμ δέπεζαζ ςξ ζημζπείμ αοημζοκηήνδζδξ, βκχνζζια ηδξ ακενχπζκδξ θφζδξ ηζ υ,ηζ άθθμ ιπμνεί κα αάθεζ ημ ιοαθυ ζμο. Οζ ακημπέξ ζηζξ ηαημοπίεξ, ζηζξ ηαηαπμκήζεζξ δεκ είκαζ ηαζ δεκ εα ιπμνμφζε κα είκαζ ίδζεξ βζα υθμοξ ημοξ ακενχπμοξ. ΋πςξ δεκ είκαζ ίδζεξ μζ ημζκςκζηέξ ηζ μζημβεκεζαηέξ οπμπνεχζεζξ Οζ ακηζζηαζζαηέξ πνάλεζξ ήηακ μθζβάνζειεξ ζε ζπέζδ ιε ηζξ εεςνδηζηά ακαιεκυιεκεξ ηαζ ηζξ πενζζζυηενεξ θμνέξ ήηακ πνςημαμοθίεξ αημιζηέξ απυ ακενχπμοξ ιε ακεπηοβιέκδ εοαζζεδζία ζημ ηαεήημκ ή βζαηί υπζ ηαζ θίβμ εθαθνυιοαθμοξ. Ώνηεηέξ θμνέξ είπακ ηδκ αθεηδνία ημοξ ζηδκ αοημηημκζηή απμημηζά ηςκ κέςκ, ζοκμδεοηζηυ ζημζπείμ ηδξ ίδζαξ ημοξ ηδξ θφζδξ. Ώξ ηάηζμοκ μζ εκδεθεπείξ ενεοκδηέξ κα ηαηαιεηνήζμοκ ηζξ ακηζζηαζζαηέξ πνάλεζξ βζα υθμ ημ δζάζηδια απυ ημκ Ώπνίθδ ημο 1967, έςξ ηδκ έηνδλδ ημο Πμθοηεπκείμο, ημ Νμέιανδ ημο 1973. Πεκηέιζζζ μθυηθδνα πνυκζα! ΢ημ ακαιεκυιεκμ αμθζηυ ηαζ εμθυ επζπείνδια υηζ ζφζζςιμξ μ θαυξ ήηακ εκάκηζα ζηδ [54]

πμφκηα ηαθμφιε ημοξ ιεθεηδηέξ κα ηαηαθφβμοκ ζηα ανπεία ηδξ εθθδκζηήξ ηδθευναζδξ ηαζ κα ηαηαιεηνήζμοκ ηζξ πζθζάδεξ ηςκ Βθθήκςκ πμο παναανέεδηακ ζηζξ πάιπμθθεξ ζοβηεκηνχζεζξ, ακά ηδκ Βθθάδα πμο έηακακ ζ’ αοηυ ημ πνμκζηυ δζάζηδια μζ πνςηαβςκζζηέξ ημο απνζθζακμφ πναλζημπήιαημξ ηαζ ηονίςξ μ ΢ηπιηαλφο Παηηαθφο. Ώξ ιδ ζηδνίγμκηαζ ζηζξ εη ηςκ οζηένςκ ιανηονίεξ απυ ηζξ μπμίεξ έκαξ αθεθήξ ή ακοπμρίαζημξ άκενςπμξ εα πίζηεοε υηζ εκηέθεζ ζφζζςιμξ μ θαυξ πάθεοε απυ ημ πνςί έςξ ημ ανάδο ηδ πμφκηα. Οζ εη ηςκ οζηένςκ ζζπονζζιμί ανηεηχκ κα αοημααπηζζημφκ ακηζζηαζζαημί έπεζ ζπέζδ ιε ηδκ ηάζδ πμο έπμοκ ανηεημί άκενςπμζ κα πνμζεηαζνζζημφκ ηα πθεμκεηηήιαηα αοημφ ημο παναηηδνζζιμφ, υηακ αέααζα αοηυξ μ παναηηδνζζιυξ ιεηαζπδιαηίζηδηε ζε πνμζυκ ηαζ έπαρε κα απμηεθεί ζημζπείμ ηζκδφκμο ιε απνυαθεπηεξ ζοκέπεζεξ. ΢ε ιενζηέξ πενζπηχζεζξ έβζκε ηάηζ αηυια πζμ ζαηακζηυ. Οζ ρεφηζηεξ ζζημνίεξ, πμο ακαθένμοκ ηζ εκηέπκςξ δζαθδιίγμοκ ηάπμζμζ ζηα δζάθμνα έκηοπά ημοξ, οπμζηδνίγμκηαζ απυ ιζα μνβακςιέκδ ηθίηα μιμεζδχκ οπμηεζιέκςκ πμο μ έκαξ επζαεααζχκεζ ημοξ ρεφηζημοξ ζζπονζζιμφξ ημο άθθμο. Ώξ επζζηνέρς υιςξ ζε ιζα μθεζθή: Γζαηί εζφ, ηφνζε, δεκ έθααεξ ιένμξ ζηα βεβμκυηα ημο Πμθοηεπκείμο; Πμφ ήζμοκ αοηυ ημ δζάζηδια ηαζ πχξ ελδβείηαζ δ ζηάζδ ζμο; Ήιμοκ έκαξ απυ ημοξ αθαθνμΎζηζςημοξ πμο ιε ηάπμζμ ηνυπμ - υπζ ηίπμηα ζοβηθμκζζηζηυ ηαζ ζδζαίηενμ - έααθα ημ πενάηζ ιμο ζ’ αοηυ πμο ηαθείηαζ ακηίζηαζδ εκάκηζα ζηδ δζηηαημνία. Ώπυ ηδ θοθαηή είπα αβεζ ιε ηδκ αικδζηία ημο Παπαδυπμοθμο πνμξ ημ ηέθμξ ημο Ώοβμφζημο ημο 1973, θίβμ πνζκ ηα ηναβζηά βεβμκυηα. Δ πμθφπνμκδ απμιυκςζδ απυ ηδ θοζζμθμβζηή γςή, μ άπεζνμξ εθεφεενμξ πνυκμξ βζα αημιζηυ δζαθμβζζιυ ηζ ακαζοβηνυηδζδ, δ πνμζβείςζδ ζηδκ πναβιαηζηυηδηα ηζ υπζ ζηα αζζζυδμλα ζεκάνζα βζα ηαεμθζηή ελέβενζδ ημο θαμφ ηζ μζ εκδζάιεζεξ δζεεκείξ ελεθίλεζξ, ιε είπακ ηάκεζ πμθφ επζθοθαηηζηυ ζε κέεξ πμθζηζηήξ θφζεςξ πνςημαμοθίεξ. Δ θοθαηή, πςνίξ κα ηάκεζ ηάηζ ημ ζδζαίηενμ, απυ ηδκ ίδζα ηδξ ηδ θφζδ παίγεζ ημ ζςθνμκζζηζηυ ηδξ νυθμ. ΢ε αημιζηυ επίπεδμ μζ πζεζηζηέξ πνμζςπζηέξ εηηνειυηδηεξ ήηακ πάιπμθθεξ. Μέζα ζηα άθθα μ μνζζεείξ βάιμξ ιμο εηείκεξ ηζξ ιένεξ ηαζ μζ πνμπςνδιέκεξ ήδδ πνμεημζιαζίεξ βζ’ αοηυκ. Ναζ, ήιμοκ επζθοθαηηζηυξ ιε ημκ έβηαζνα ακαπηοβιέκμ θυαμ βζα ηδκ πζεακή ηναβζηή ημο ηεθζηή ηαηάθδλδ. Μαγί ιε ζοιπάζπμκηεξ θίθμοξ ιμο παναημθμοεμφζα ηζξ ελεθίλεζξ εη ημο ζφκεββοξ, αθθά πνέπεζ κα ημ λεηαεανίζς ιυκμ ςξ παναηδνδηήξ ηαζ υπζ ςξ ζοιιέημπμξ. Με υθα αοηά ιδκ ηοπυκ ηεθζηά πανελδβδεχ. Ώλίγμοκ υθμ ημ ζεααζιυ ιμο ηαζ ηδκ ηζιή μζ αεχμζ ηαζ βειάημζ αοημεοζία ηζ αοηαπάνκδζδ αβχκεξ πζθζάδςκ κέςκ παζδζχκ, πμο έπαζνκακ μζ πενζζζυηενμζ ημ αάπηζζια ημο πονυξ, δζαηζκδοκεφμκηαξ ηαζ ηδ γςή ημοξ. Καζ ιυκμ βζ αοηυ πνμζηοκάιε ιε εοθάαεζα ηζξ ηαθέξ ημοξ πνμεέζεζξ. Οπςζδήπμηε ηα ηναβζηά βεβμκυηα ημο Πμθοηεπκείμο έπαζλακ νυθμ ζηδκ ηεθζηή πηχζδ ηδξ πμφκηαξ, πμο είπε ανπίζεζ ήδδ κα θηάκεζ ζηα υνζά ηδξ. Ώθθά [55]

ιαγί απεηέθεζακ ημ άθθμεζ ηαζ ημ ηαηαθφβζμ πμθθχκ βζα ηδ ζζςπή ζ’ υθα ηα εκδζάιεζα πνυκζα. Θα έπεηε παναηδνήζεζ ηδ ζπακζυηδηα ηςκ πενζπηχζεςκ πμο ακαθένμκηαζ ζηα εκδζάιεζα πνυκζα. Καζ, ηέθμξ, εκ είδεζ παναηδνήζεςξ αξ ηαηαιεηνδεεί δ πμνεία ηαζ δ ζοιιεημπή ζηα πμθζηζηά δνχιεκα ηδξ ιεηαδζηηαημνζηήξ πενζυδμο ηςκ μθίβςκ εηαημκηάδςκ Βθθήκςκ πμο δμηίιαζακ ηζξ πενζπμζήζεζξ ηαζ ηδκ πμθφπνμκδ απμιυκςζδ ηςκ θοθαηχκ ηαηά ηδ δζάνηεζα ηδξ δζηηαημνίαξ. Θα δμφιε ηυηε κα επαθδεεφεηαζ ημ ζφκδεεξ ζζημνζηυ θαζκυιεκμ πμο ειθακίγεηαζ ζε ηέημζεξ πενζπηχζεζξ: ΢ηζξ ηνίζζιεξ θάζεζξ άθθμζ είκαζ εηείκμζ πμο αβάγμοκ ηα ηάζηακα απυ ηδ θςηζά ηαζ ηάπμζμζ άθθμζ είκαζ πμο ηα βεφμκηαζ υηακ αοηά ηνοχζμοκ. Ώοηυ πνέπεζ ηακείξ κα ημ δεπεεί πςνίξ πανάπμκα ηαζ ιειρζιμζνίεξ. Έηζζ είκαζ δ γςή. ΋ιςξ, ςξ οζηενυβναθμ κα ημκίζς ηάηζ. Δ πνμζθμνά ζημκ ηυπμ ζμο δεκ γδηά, μφηε πνεζάγεηαζ ακηαπυδμζδ. Ώθθζχξ εα έπακε υθδ ηδ ζδιαζία ηδξ.

Ινύιηνο 2010

[56]

Η εδνλή ηεο θαθηάο είδεζεο Έπεηε παναηδνήζεζ, θακηάγμιαζ, ηδκ ακαζηάηςζδ ηαζ ηδ δζέβενζδ, πμο ειθακίγεηαζ ζηα δεθηία εζδήζεςκ ηςκ ΜΜΒ ή ημοξ πηοπδημφξ μθμζέθζδμοξ ηίηθμοξ ηςκ εθδιενίδςκ, υηακ μζ ηαηέπμκηεξ έπμοκ ζηα πένζα ημοξ ιζα ηαηή είδδζδ. Πναβιαηζηή ή ηαηαζηεοαζιέκδ. Μζα δφζημθα απμηνοπηυιεκδ πανά, ιζα αδδιμκία βζα ημ άηναημ θαβμπυηζ πμο εα επαημθμοεήζεζ, ηονζεφεζ ημοξ πάκηεξ ζοκμδεοιέκδ απυ ιζα μθμιέηςπδ επίεεζδ πμο επζζηναηεφεζ υθα ηα υπθα βζα κα πνμηαθέζεζ ηδ ιεβαθφηενδ δοκαηυκ γδιζά, πςνίξ ηακέκα ηνάηδια ή ζεααζιυ. Σμ Κμθμζζαίμ ζημθίγεηαζ ιε ημ ηαηάθθδθμ ζηδκζηυ, ηα άβνζα εδνία είκαζ ήδδ πεζκαζιέκα. Έηζζ ηα οπμρήθζα εφιαηα νίπκμκηαζ ιέζα ζημ ζηίαμ πςνίξ ηαιζά ακαζημθή ηαζ έθεμξ ηαζ πάκηα ανίζημκηαζ ημ ακαβηαίμ ηαζ επανηέξ θζθμεεάιμκ ημζκυ κα παναημθμοεήζεζ ηαζ κα γδηςηναοβάζεζ ηδκ ηαηαζπάναλή ημοξ. ΋πςξ απυημια ηαζ πςνίξ έθεμξ ειθακίγεηαζ ιζα οπυεεζδ ηαζ απαζπμθεί ιε αδζάημπδ έκηαζδ βζα υθμ ημ απαζημφιεκμ ηαηά ηδκ ακηίθδρή ημοξ δζάζηδια ηα ιέζα εκδιένςζδξ, έηζζ ηαζ λαθκζηά ελαθακίγεηαζ πςνίξ ηακέκακ απμθμβζζιυ, πςνίξ ηακέκα ζοιπέναζια. Δ παναζζχπδζδ είκαζ ζδζαζηένςξ εηηςθακηζηή υηακ δ ελέθζλδ ηςκ πναβιάηςκ δζαρεφζεζ πθήνςξ ημοξ ηυκμοξ θάζπδξ πμο υθμ ημκ πνμδβμφιεκμ ηαζνυ, πςνίξ ζηέρδ ηαζ αζδχ, εηηυλεοακ εκακηίςκ ηςκ επζθεβιέκςκ ζηυπςκ. Κάηζ πμο είκαζ βεβμκυξ βζα ηδ ιεβάθδ πθεζμρδθία ηςκ πενζπηχζεςκ. Πενίπηςζδ οπμαμθήξ ζοβκχιδξ, πενίπηςζδ έηθναζδξ ιζαξ ηάπμζαξ αοημηνζηζηήξ δεκ ηίεεηαζ, ηαευζμκ μζ ηάεε θμβήξ αζηένεξ ημο βναπημφ ή ηδθεμπηζημφ θυβμο έπμοκ, ςξ αοημκυδημ, ημπμεεηήζεζ ημοξ εαοημφξ ημοξ οπενάκς ηνζηζηήξ ηαζ εοεοκχκ. Σμ ιεβάθμ ηαηυ είκαζ υηζ έηζζ ακηζιεηςπίγμκηαζ απυ ηζξ πάζδξ θφζεςξ εθεβηηζηέξ ανπέξ, αθθά ηαζ ηδκ ίδζα ηδκ ημζκςκία. Σδ θέλδ «δζηαίςια» ηδκ παίγμοκ ζηα δάπηοθα, υιςξ δ θέλδ «οπμπνέςζδ» δεκ ζοιπενζθαιαάκεηαζ ζημ πνμζςπζηυ ημοξ θελζθυβζμ, δ δε ικήιδ έπεζ ημκηά πμδάνζα εηηυξ ακ ηάπμζμζ βζα θυβμοξ δζημφ ημοξ ζοιθένμκημξ οπεκεοιίγμοκ ηάεε ηυζμ ηαζ κεηνακαζηαίκμοκ ηα κμζδνά θαζκυιεκα. ΢ηδκ εηζηναηεία επίεεζδξ απυ ηα ΜΜΒ, πνμζένπμκηαζ ανςβμί ιε ζδζαίηενδ πνμεοιία ηαζ εεεθμκηζζιυ άθεμκμζ, αθθά ζπεδυκ πάκηα μζ ίδζμζ, δζάθμνμζ Ρμαεζπζένμζ πμο αοημακαηήνολακ ημοξ εαοημφξ ημοξ αδέηαζημοξ εζζαββεθείξ ηδξ ηάεανζδξ ηαζ ηδξ ηαεανυηδηαξ ηςκ εεζιχκ ηδξ δδιυζζαξ γςήξ. Σμ ιεβαθφηενμ ηαηυ είκαζ υηζ ζηδ ζοκέπεζα απαζημφκ ιέζα απυ ηα ημιιαηζηά ρδθμδέθηζα ηδκ αιμζαή ηςκ «ηυπςκ» ημοξ ηαζ πμθθέξ θμνέξ, δοζηοπχξ, ηδκ εζζπνάηημοκ. Πνάβια πμο απμδεζηκφεζ πενίηνακα υηζ ηαζ ιένμξ ημο θζθμεεάιμκμξ ημζκμφ είκαζ ημο αοημφ ηαζ ζδίμο θονάιαημξ. Δ πζιαζνζηή ακηίθδρδ, πμο ηάπμζμζ ηδκ πζπζθμφκ ζακ ηαναιέθα, υηζ μ θαυξ έπεζ πάκηα δίηζμ δζαρεφδεηαζ ζοκεπχξ απυ ηα πνάβιαηα. ΢οκεπχξ παναζφνεηαζ απυ πακέλοπκμοξ δδιαβςβμφξ ηαζ ζε ηνίζζιεξ θάζεζξ [57]

βονίγεζ ηδκ ζζημνία πνμξ ηα πίζς. Ώοηυ ιε έπεζ δζδάλεζ δ ακάβκςζδ ηδξ πμνείαξ ημο ηυπμο ιαξ. Αομ είκαζ μζ μιάδεξ πμο ηονζανπμφκ ζήιενα ζηδκ ζηδκή ηδξ πχνα ιαξ ηαζ δδιζμονβμφκ ζηνεαθχζεζξ ζηδκ πμθζηζηή, ημζκςκζηή ηαζ μζημκμιζηή γςή ηδξ. Πνχημζ είκαζ νη ζπλδηθαιηζηέο. Βίκαζ, βζα ανηεημφξ πμθίηεξ αοηήξ ηδξ πχναξ, άδδθμξ μ ηνυπμξ ιε ημκ μπμίμ ελεθέβδζακ, πμζα μιάδα ακενχπςκ εηπνμζςπμφκ ηαζ ζηδ ζοκέπεζα ιε πμζμ ηνυπμ ακακεχκμοκ αδζαθείπηςξ ηδκ ζοκδζηαθζζηζηή ημοξ ζδζυηδηα. Πμζμ πμζμζηυ ηςκ ενβαγμιέκςκ ζηδκ πναβιαηζηυηδηα θαιαάκεζ ιένμξ ζηζξ εηθμβζηέξ δζαδζηαζίεξ ηαζ ηζ ρήθμοξ παίνκμοκ. Σέημζα ζημζπεία δεκ ακαημζκχκμκηαζ, αθθά ημ πεζνυηενμ είκαζ υηζ δεκ ακαγδημφκηαζ απυ ημοξ πμθοπνάβιμκεξ ενεοκδηέξ-νεπυνηεν, πμο ζε άθθεξ πενζπηχζεζξ ιπμνμφκ κα αβάθμοκ απυ ηδ ιφβα λίβηζ. Οζ ζοκδζηαθζζηέξ ζηδ πχνα ιαξ δζαεέημοκ έκα εονφ θάζια πνμκμιίςκ ηαζ αζοθζχκ. Μπμνμφκ ζηδ πνάλδ κα οπενααίκμοκ ημ κυιμ πςνίξ ηζξ αοημκυδηεξ βζα ημκ μπμζμδήπμηε άθθμ Έθθδκα πμθίηδ ζοκέπεζεξ ζημ υκμια ηδξ οπενάζπζζδξ ηςκ ηαηχξ εκκμμφιεκςκ ζοιθενυκηςκ ηςκ ενβαγμιέκςκ ηαζ μπςζδήπμηε ηςκ ζοιθενυκηςκ ημο ημζκςκζημφ ζοκυθμο ηαζ ηδξ αοημκυδηδξ ακηίθδρδξ ηδξ ζζμκμιίαξ. Ώκάιεζα ζηα άθθα έπμοκ απαθθαβεί απυ ηζξ οπμπνεχζεζξ ηδξ ενβαζίαξ βζα ηδκ μπμία υιςξ ζοκεπίγμοκ αδζαθείπηςξ κα πθδνχκμκηαζ. Αεκ έπμοκ ηδκ πίεζδ ημο ςνανίμο ηδξ ηαεδιενζκήξ απαζπυθδζδξ. ΢οβπνυκςξ μζημδμιμφκ ημ δζηαίςια ημοξ βζα ηδκ ηζιδηζηή ηαζ αθμνμθυβδηδ επζπθέμκ ζφκηαλδ ιε ηδκ μπμία εα αιεζθεμφκ ζημ ηέθμξ ηδξ ζογδηήζζιδξ, ςξ πνμξ ηδ πνδζζιυηδηα ημοξ, απμζημθήξ ημοξ. Έπμκηαξ άπεζνμ εθεφεενμ πνυκμ, απαθθαβιέκμζ απυ ημ ηοκδβδηυ ημο αζμπμνζζιμφ ηςκ ενβαγμιέκςκ πχκμκηαζ ιέπνζ ημ θαζιυ ζημοξ ημιιαηζημφξ ιδπακζζιμφξ, βίκμκηαζ ηα απαναίηδηα βναθεζμηναηζηά βνακάγζα βζα ηδκ «εφνοειδ θεζημονβία» ημοξ ηαζ ακαιέκμοκ ηδ ηαηάθθδθδ ζηζβιή πμο εα ελανβονχζμοκ, έκακηζ δδιμζίςκ εχηςκ, αοηή ηδκ « ημζκςκζηή πνμζθμνά» ημοξ. ΢οκήεςξ εηπνμζςπμφκ έκα ζςιαηείμ πμο έπεζ άιεζδ ή έιιεζδ ζπέζδ ιε ημ δδιυζζμ, αοηυκ ημκ λέπεζθμ, αθθά παναθοιέκμ απυ άπμρδ απυδμζδξ ηαζ πνδζζιυηδηαξ ζάπζμ πζα εεζιυ, αθθά δοζηοπχξ αδδθάβα ιαφνδ ηνφπα απυ ηδκ πθεονά ηςκ απαζηήζεςκ. Έπεηε παναηδνήζεζ υηζ βζα ηδκ πθεονά αοηή ημο ζοκδζηαθζζιμφ ηα θαθίζηαηα ζοκήεςξ ιέζα ιαγζηήξ εκδιένςζδξ δεκ ηάκμοκ ηαιία ακαθμνά; Οζ «εηπνυζςπμζ» ηςκ ενβαγμιέκςκ ανίζημκηαζ ζημ απονυαθδημ εκ μκυιαηζ ιζαξ πανελδβδιέκδξ, αθθά εονφηαηα δζαδεδμιέκδξ ακηίθδρδξ υηζ αβςκίγμκηαζ βζα ηα δίηαζά ημοξ. Πμθθέξ θμνέξ ηα αζηήιαηα αθθά ηαζ μζ «ηαηαηηήζεζξ» ημοξ πενζθαιαάκμοκ δοζαάζηαηημοξ υνμοξ βζα ημοξ οπυθμζπμοξ ηαζ βίκμκηαζ ανυπμξ ζηδκ μζημκμιία ηαζ ηδκ ημζκςκία. ΢ηεθηείηε ημ ελήξ απθυ βεβμκυξ. Χξ πανάδεζβια ακαθένς. Σμ ηνάημξ ιε ηδ αμήεεζα ηαζ ηδξ Βονςπασηήξ Έκςζδξ, ιπυνεζε ιε ηαεοζηένδζδ ηυζςκ πνυκςκ κα [58]

εέζεζ ζε θεζημονβία ηζξ πνχηεξ βναιιέξ ημο ιεηνυ. Πςξ είκαζ δοκαηυκ ιε ιζα απυθαζδ ιζαξ μιάδαξ εοκμδιέκςκ ιεθχκ ηδξ ημζκςκίαξ ιαξ, πμο εηπαζδεφηδηακ δςνεάκ, ιε άβκςζηα ανπζηά πνμζυκηα, δζμνζζεέκηεξ ιε άδδθεξ ζημ εονφ ημζκυ δζαδζηαζίεξ, κα ηαηεαάγμοκ ιε ημ έηζζ εέθς ηα νμθά υθςκ ηςκ βναιιχκ; Καθά, υθμζ απενβμφκ ζημκ ηθάδμ αοηυκ; Αεκ οπάνπμοκ άκενςπμζ ιε άθθδ άπμρδ ή ιήπςξ εδχ ααζζθεφεζ έκαξ οθένπςκ θαζζζιυξ θηζαζζδςιέκμξ ιε ρεοδή δδιμηναηζηυ ιακδφα; Ώπμηοπχκεηαζ ημ βεβμκυξ αοηυ ζηζξ ιζζεμθμβζηέξ ηαηαζηάζεζξ ηδξ επζπείνδζδξ ή ιήπςξ ανζζηυιαζηε ιπνμζηά ζε έκα θαζκυιεκμ ελυθεαθιδξ ημνμσδίαξ ηδξ οπυθμζπδξ ημζκςκίαξ; Μζα άθθδ δζάζηαζδ είκαζ ακ ζε αοημφξ ημοξ πχνμοξ ελαζθαθίγεηαζ ημ δζηαίςια ηδξ ενβαζίαξ. Αυεδηακ ηυζμζ αβχκεξ βζα ημ δζηαίςια ηδξ απενβίαξ. Μήπςξ εα πνεζαζημφκ άθθμζ ηυζμζ βζα ημ δζηαίςια ηδξ ενβαζίαξ; Πμθθέξ θμνέξ βίκεηαζ επίηθδζδ θυβςκ αζθάθεζαξ. Σμ πνυαθδια είκαζ ακ δ μνβακςιέκδ πμθζηεία παίνκεζ ηα ηαηάθθδθα πνμκμδηζηά ιέηνα βζα ηδκ πενίπηςζδ αοηή. Σμ πνμζςπζηυ πμο πνδζζιμπμζεί απυηηδζε ηδκ εζδίηεοζή ημο ιέζα ζηδκ εηαζνία, έιαεε υηζ έιαεε ιέζα ζ’ αοηήκ. Αεκ είκαζ πνμζυκηα πμο απυηηδζακ ιε δζηέξ ημοξ ακελάνηδηεξ ζπμοδέξ ηαζ ηζξ ακηίζημζπεξ δαπάκεξ, άνα δ επίηθδζή ημοξ δεκ έπεζ δζηαζμθμβδηζηή αάζδ. ΋ηακ ηδνφζζμοκ απενβία ζηζξ ηνίζζιεξ χνεξ πμο μ απθυξ ενβαγυιεκμξ, ιε ιζζευ πμθφ ιζηνυηενμ απυ ημκ ίδζμ ηαζ ιε αίζεδια αζθάθεζαξ πμθφ αζεεκέζηενμ απυ ημκ ίδζμ, ιπαίκεζ ημ ενχηδια: Δλαληίνλ πνηνπ ζηξέθεηαη ζηελ πξάμε θαη πνηνλ ηειηθά εθβηάδεη; Δ ημζκςκία αθμπθζζιέκδ - πνμξ ημ πανυκ εθπίγς - ζ’ αοηυκ ημκ ελυθεαθιμ θααμνζηζζιυ δεκ ακηζδνά, ςξ υθεζθε, ηαζ δέπεηαζ αδζαιανηφνδηα αοηυ ημ βεβμκυξ. Ίζςξ βζαηί ανίζημοκ πθάηεξ ηαζ απενζυνζζηδ οπμζηήνζλδ, απυ ηδ δεφηενδ μιάδα επδνεαζιμφ αθθά ηαζ παναπθδνμθυνδζδξ ηδξ ημζκήξ βκχιδξ: Σμοξ δεκνζηνγξάθνπο! Μζα μιάδα ακενχπςκ πμο αζημφκ αιείθζηηδ, έςξ οπεναμθζηή, ηνζηζηή ζημοξ πμθζηεζαημφξ εεζιμφξ, υηακ δ ηοαένκδζδ δεκ είκαζ ηδξ ημιιαηζηήξ ημοξ πνμηίιδζδξ. Ώκηίεεηα βίκμκηαζ αννςζηδιέκα ιφςπεξ ηαζ εεεθμηοθθμφκ υηακ ημ μθίζεδια αθμνά ημιιαηζημφξ ιδπακζζιμφξ ηδξ πνμηίιδζδξ ημοξ. Μεηνήζηε ημκ ανζειυ ηςκ παηένςκ ημο έεκμοξ, δδθαδή ηςκ αμοθεοηχκ, πμο ανίζημκηαζ ζηα έδνακα ηδξ αμοθήξ πμο ήηακ δδιμζζμβνάθμζ ηαζ ημ επάββεθια ημοξ έβζκε επζηοπέξ εθαθηήνζμ βζα ηδκ εηθμβή ημοξ ςξ εηπνμζχπςκ ημο θαμφ ηαζ ηδκ πναβιάηςζδ ηςκ άηναηςκ, πμθθέξ θμνέξ, θζθμδμλζχκ ημοξ. Ο ανζειυξ ημοξ ζίβμονα είκαζ δοζακάθμβμξ ιε ημ πμζμζηυ πμο ακηζπνμζςπεφμοκ ζηδκ Βθθδκζηή ημζκςκία. ΐέααζα δεκ είκαζ μζ ιυκμζ θηαίπηεξ βζα αοηήκ ηδκ ηαηάζηαζδ. Δ βκςζηή εζηυκα ημοξ ζοκεπχξ ιέζα απυ ηδκ ηδθευναζδ αμιαανδίγεζ ημοξ ηδθεεεαηέξ ηαζ ιεηαηνέπεηαζ ζε δςνεάκ δζαθδιζζηζηή ηαιπάκζα, ακηί κα απμηεθεί ηίκδηνμ απμθοβήξ ηαζ απμηθεζζιμφ ημοξ. Ώοηυ είκαζ ιζα έκδεζλδ υηζ μ ιέζμξ Έθθδκαξ πμθίηδξ δεκ έπεζ αηυια απμηηήζεζ ηα απαζημφιεκα ακηακαηθαζηζηά ηαζ ημοξ [59]

ακεπηοβιέκμοξ απαναίηδημοξ α ιδπακζζιμφξ άιοκαξ ζε ηέημζμο είδμοξ επδνεαζιμφξ. Έπμοκ βίκεζ ηνάημξ εκ ηνάηεζ ζηδ πχνα ιαξ. Αείηε ηδκ επζεοιία ηαζ ηδκ αβςκία ηςκ άθθςκ πμθζηζηχκ ή πμθζηεοηχκ κα είκαζ πνμζηαθεζιέκμζ ζε ιζα απυ ηζξ εηπμιπέξ ημοξ, δείηε ημ ζηαζυ ηνυπμ ιε ημκ μπμίμ ιενζηέξ θμνέξ ημοξ ακηζιεηςπίγμοκ ηαζ ιάθζζηα αδζαιανηφνδηα, ημ εάννμξ πμο ημοξ δίκμοκ ηαζ πμο εφημθα ημ ιεηαθθάζζμοκ αοημί ζε ενάζμξ. Βίκαζ πακημδφκαιμζ ηαζ πακημηνάημνεξ, ημ ιυκμ είδμξ ζημ γςζηυ ααζίθεζμ πμο έπμοκ βκχιδ ηαζ βκχζδ επί πακηυξ ημο επζζηδημφ, πμο δζηαζμφκηαζ κα ηνίκμοκ υθμοξ ημοξ άθθμοξ, αθθά υπζ ηαζ κα ηνίκμκηαζ, πμο ηαηαηεναοκχκμοκ ηα ηαηχξ ηείιεκα εηηυξ ακ άπημκηαζ ηςκ ζδίςκ ζοιθενυκηςκ ημοξ ή ηςκ ζοιθενυκηςκ βζα ηα μπμία αιείαμκηαζ ηαζ έπμοκ ηαπεεί κα οπεναζπίγμκηαζ ηαζ πμο αζιέκςξ ημ πνάηημοκ. Ώοημί πμο έπμοκ ζδηχζεζ ρδθά ηδ ζδιαία ηδξ «ηάεανζδξ», αοημδζμνζζεέκηεξ ςξ ζενίθδδεξ ημο Φαν-Οοέζη, ακαγδημφκ εη πνμμζιίμο ημ ζηάκδαθμ ηαζ ακ δε ημ ανίζημοκ ημ εθεονίζημοκ, αδζαθμνμφκηεξ πακηεθχξ ζημ ηαηά πυζμ γδιζχκμοκ βεκζηυηενα ηδ πχνα. Ώοημί κμιίγμοκ πςξ απθχξ πηοπάκε ηδκ ηοαένκδζδ πμο ζ’ αοηή ηδ ζοβηονία ανίζηεηαζ ζηδκ ελμοζία. Ο έκημκμξ ημιιαηζζιυξ ημοξ πνμθακχξ βίκεηαζ ηνμπμπέδδ ζηδκ ακηζηεζιεκζηή εκδιένςζδ. Δ αθεηδνία ηδξ πνμαμθήξ εκυξ βεβμκυημξ πμθθέξ θμνέξ λεηζκάεζ εη πνμμζιίμο απυ ηδκ πμθζηζηή ημοξ άπμρδ κα οπεναζπίζμοκ ή κα ηαηαδζηάζμοκ ηάηζ ηαζ υπζ απυ ηδκ αοημκυδηδ οπμπνέςζή ημοξ βζα ακηζηεζιεκζηή εκδιένςζδ. Έηζζ αοηή δ εκδιένςζδ είκαζ ημ θζβυηενμ ημθμαή, ακ ηαζ ιενζηέξ θυνεξ θηάκεζ ζηδκ πθήνδ απυηνορδ βεβμκυηςκ ηαζ ζοιαάκηςκ πμο δε «ζοιθένμοκ». Ο δδιμζζμβνάθμξ δεκ εηηεθεί θεζημφνβδια, ακηίεεηα θεζημονβεί ςξ δζαηεηαβιέκμ υνβακμ ελοπδνέηδζδξ ζοιθενυκηςκ. Σεθζηχξ είκαζ έκαξ ανβονχκδημξ ημκδοθμθυνμξ. Μζα άθθδ πθεονά πμο αλίγεζ κα ακαθενεεί είκαζ μ εηαζαζιυξ πμο αζηείηαζ άιεζα ζημοξ δδιμζζμβνάθμοξ βζα δζαβναθή ημοξ απυ ηα εοκμδιέκα ιε θεθηά άθθςκ ηαιεία ημοξ ζηδ πενίπηςζδ πμο δεκ οπαημφμοκ ζηα ηεθεφζιαηα ηδξ ζοκδζηαθζζηζηήξ ημοξ δβεζίαξ. Παναδείβιαημξ πάνζκ ζηδ ζοιιεημπή ιζαξ ελαββεθεείζδξ απενβίαξ. Ήδδ οπάνπμοκ παναδείβιαηα ηέημζςκ αοεαίνεηςκ ηαζ ακηζδδιμηναηζηχκ ζοιπενζθμνχκ. Σα πμζμζηά ζοιιεημπήξ εοιίγμοκ απμηεθέζιαηα εηθμβχκ ζηζξ πάθαζ πμηέ «δδιμηναηίεξ ημο οπανηημφ ζμζζαθζζιμφ». ΢διεζχζηε ηδκ οπμπςνδηζηυηδηα ηςκ πμθζηζηχκ υθμο ημο πμθζηζημφ θάζιαημξ, πμο ηνέπμοκ κα δζαδδθχζμοκ ηδκ αιένζζηδ ζοιπανάζηαζή ζηα ζογδηήζζια αζηήιαηα ημοξ. Ναζ, ζςζηυ είκαζ κα ηαηανβδεμφκ μζ αιμζαέξ οπέν ηνίηςκ, αθθά υπζ ηαζ ζηδ δζηή ιαξ πενίπηςζδ. Βιείξ έπμοιε ηδ «ζθναβίδα ηδξ δςνεάξ» ηαζ μφηςξ πςξ πνέπεζ κα είιαζηε ζημ απονυαθδημ.

[60]

Ώοηυ ημ παναηηδνζζηζηυ είκαζ ηαζ ημ πζμ εκμπθδηζηυ. Δ δζανηήξ επακάθδρδ ημο αιανηήιαημξ έπεζ εζζπςνήζεζ. ιέζς ηςκ αζζεήζεχκ ιαξ, ααεζά ιέζα ζημ ιοαθυ ιαξ ηζ έπεζ αιαθφκεζ ηζξ θοζζμθμβζηέξ ηαζ απαναίηδηεξ ακηζζηάζεζξ ιαξ ηαζ ηα ακαπχιαηα πμο εα έπνεπε κα έπεζ δ ζοκείδδζή ιαξ. Σμ πεδίμ ηδξ απάκενςπδξ ηζ ακελέθεβηηδξ δνάζδξ έπεζ ιείκεζ εθεφεενμ ηαζ αλζμπμζείηαζ ζημκ φρζζημ ααειυ απυ ημοξ δζάθμνμοξ ανβονχκδημοξ ημκδοθμθυνμοξ ηςκ εθδιενίδςκ ηαζ βθοηακάθαημοξ εηθςκδηέξ- ζηαν ηδξ ιζηνήξ μευκδξ. Σμ ενχηδια ιπαίκεζ αοημκυδηα ιυκμ ημο: Πμζμ είκαζ ημ ηαεήημκ εκυξ οπεφεοκμο ζδιενζκμφ πμθίηδ; Να δεπηεί αδζαιανηφνδηα αοηυ ημ βεβμκυξ ή κα δνάζεζ ζε αημιζηυ ή ζοθθμβζηυ επίπεδμ ηυκηνα ζε αοηή ηδκ ηαηάζηαζδ; Αεκ πνμηείκς ηακεκυξ είδμοξ αζηοκμιζημφ ή δζμζηδηζημφ παναηηήνα ιέηνα. Βίκαζ ακαπμηεθεζιαηζηά ηαζ ηζξ πενζζζυηενεξ θμνέξ, ακηί κα θφζμοκ ηα πνμαθήιαηα «δζηαζχκμοκ» ημκ έκμπμ. Πνμηείκς ηδκ έκηαζδ ηδξ εηζηναηείαξ βζα ηδ ζοκεζδδημπμίδζδ ημο θαζκμιέκμο ζημ ιέβζζημ δοκαηυ ααειυ ηαζ έηζζ ηδκ μοζζαζηζηή ελμοδεηένςζή ημο. ΋ηακ μζ ζημηεζκμί ηαζ παζνέηαημζ ηφηθμζ ζοκεζδδημπμζήζμοκ ημκ αθμπθζζιυ αοηήξ ηδξ πνοζμθυναξ θθέααξ, ιδκ έπεηε ρεοδαζζεήζεζξ. Αε εα ημ αάθμοκ εφημθα ηάης. Μδ ηνέθεηε ηέημζεξ θνμφδεξ εθπίδεξ. Σα εθεονεηζηά, αθθά ηαζ ζαηακζηά ημοξ ιοαθά εα ηαηαζηεοάζμοκ εκαθθαηηζηέξ θφζεζξ, εα ανμοκ κέμοξ ηνυπμοξ παναπθάκδζδξ ημο ημζκμφ ημοξ. ΢ε ηαιζά πενίπηςζδ δε εα πενάζεζ υιςξ απυ ημ ιοαθυ ημοξ υηζ ιε αοηέξ ηζξ ιεευδμοξ πζεακυκ κα πνμλεκμφκ ηαηυ ζηδ πχνα ημοξ, αθμφ ιε ανηεηά αμθζηυ ηνυπμ έπμοκ πείζεζ ημοξ εαοημφξ ημοξ υηζ μζ δζημί ημοξ ζηυπμζ είκαζ ημ αθδεζκυ ζοιθένμκ ηδξ πχναξ ιαξ. Βίκαζ θμζπυκ αδζέλμδμ; Αε ζςγυιαζηε ιε ηίπμηα; Πνάβιαηζ είκαζ δ πνμαζχκζα ηζ αηέθεζςηδ ιάπδ ακάιεζα ζημ ηαθυ ηαζ ημ ηαηυ. Θα πνέπεζ κα ζοκεπζζηεί ιε ιμκαδζηυ ηίκδηνμ ηδκ εθπίδα ιζαξ απνυζιεκδξ, έζης ηαζ ιαηνμπνυεεζια, ηάεανζδξ.

Μάηνο 2009

[61]

Η γλώκε κνπ ΋θμζ ζήιενα ηαηαεέημοκ απυ ιζα βκχιδ βζα ηδκ ηνίζδ. Ώξ πς ηζ εβχ βζα ιζα αηυια θμνά ηδ δζηή ιμο: Βίκαζ ζζημνζηή ηαζ πανμζιζχδδξ πθέμκ δ θνάζδ (απμνία-δζαιανηονία) ημο Κςκζηακηίκμο Καναιακθή ιεηά ηδ δμθμθμκία ημο αμοθεοηή ηδξ ανζζηενάξ Γνδβυνδ. Λαιπνάηδ ... Μα θαιά, πνηνο θπβεξλά επηηέινπο απηφλ ηνλ ηφπν; Σμ ενχηδια ηαζ ζήιενα, πεκήκηα πνυκζα ιεηά, δζαηδνεί ηδκ επζηαζνυηδηά ημο ηαζ απαζηεί ιζα πεζζηζηή απάκηδζδ. Οζ απακηήζεζξ πμο αημφβμκηαζ βφνς ιαξ είκαζ πμζηίθεξ ηζ αοηυ είκαζ θοζζμθμβζηυ ηζ έκδεζλδ οβείαξ. Ώθίιμκμ ακ δ δζαηφπςζδ βκχιδξ επδνεάγεζ θζθίεξ παθαζέξ ή κέεξ. Πνέπεζ κα οπεναμφιε ηδκ παζδζηή δθζηία ηςκ πεζζιάηςκ ηαζ ηςκ απμηθεζζιχκ ηαζ κα ιάεμοιε κα έπμοιε ακμπή ηαζ ηαηακυδζδ ζηδκ δζαθμνεηζηή άπμρδ. Ώξ ακαθενεμφιε ζε ιενζηέξ ηονίανπεξ ελ αοηχκ: 1) Δ εεζιζηή απάκηδζδ: Δ εηθεβιέκδ απυ ημ θαυ ηοαένκδζδ. Δ πνμθακήξ αοηή απάκηδζδ δεκ οπμζηδνίγεηαζ απυ πμθθμφξ βζα ζοβηονζαημφξ οπμηεζιεκζημφξ ηζ ακηζηεζιεκζημφξ θυβμοξ πμο βζα θυβμοξ πναηηζημφξ δεκ έπμοκ εέζδ ζημ πανυκ ηείιεκμ. ΋ιςξ ζε ιζα εοκμιμφιεκδ ημζκςκία εα έπνεπε κα ήηακ αοημκυδηδ 2) Δ άπμρδ ζδιακηζηήξ ιενίδαξ ημο θαμφ πμο οπμζηδνίγεζ υηζ δ ζδιενζκή ηοαένκδζδ θεζημονβεί ιυκμ ςξ εκημθμδυπμξ ηδξ λεκυθενηδξ ηνυζηαξ ηαζ απθχξ εθανιυγεζ ηζξ εκημθέξ ηδξ. Δ ακηίεεζδ ζηδ λεκμηναηία ηαζ δ ηάζδ βζα απμιμκςηζζιυ έπεζ ζηδ πχνα ιαξ ααεζέξ ζζημνζηέξ νίγεξ απυ ηδκ ίδνοζδ ημο εθθδκζημφ ηνάημοξ ηαζ ηδκ έθεοζδ ζηδ πχνα ιαξ ημο ΋εςκα. Βίκαζ ηυζμ εφημθμ ηαζ αμθζηυ κα ημ παίγεζξ αηναζθκήξ ηαζ βκήζζμξ Έθθδκαξ, οπεναζπζζηήξ ηςκ υζζςκ ηαζ ζενχκ ηαζ ημοξ έπμκηεξ δζαθμνεηζηή άπμρδ απυ ζέκα κα ημοξ εκηάζζεζξ ζηδκ πθεονά ηςκ εεκμπνμδμηχκ. Βκχ είκαζ εφημθμ δεκ είκαζ θοζζηεθήξ εέζδ. 3) Δ ιυκζιδ απάκηδζδ ηςκ ηεθεοηαίςκ δεηαεηζχκ υηζ βζα υθα ηα ηαηά πμο ζοιααίκμοκ ζηδ πχνα οπεφεοκμζ είκαζ μζ Ώιενζηάκμζ ζήιενα ανίζηεηαζ ζε φθεζδ. Ήηακ ηζ αοηή ιζα αμθζηή εέζδ πμο ιαξ απάθθαζζε απυ ημ εκδεπυιεκμ ακίπκεοζδξ ηζ ακαβκχνζζδξ ηςκ δζηχκ ιαξ εοεοκχκ. Θα ιμο επζηνέρεηε κα απμζηαζζμπμζδεχ απυ ηζξ παναπάκς απακηήζεζξ ηαζ κα ηαηαεέζς ηδκ δζηή ιμο άπμρδ. Αεκ ζζπονίγμιαζ υηζ ηαηέπς ηδκ απυθοηδ αθήεεζα, αθθά ηδκ ηαηαεέης βζα πνμαθδιαηζζιυ ή ζηδ πεζνυηενδ ηςκ πενζπηχζεςκ ςξ ζηυπμ εηηυλεοζδξ ηαηδβμνζχκ. [62]

Σδκ πχνα ιαξ ηδκ ηοαενκά έκαξ ζημονζαζιέκμξ ηαζ ακίηακμξ απυ άπμρδ ζοκημκζζιμφ ηζ απυδμζδξ ηναηζηυξ ιδπακζζιυξ, πμο ακηζεέηςξ έπεζ ζε οπένηαημ ααειυ ακεπηοβιέκα αιοκηζηά ακαηθαζηζηά ηαζ ζηακυηδηεξ οπενάζπζζδξ ηςκ ηεηηδιέκςκ. ΢ηδ δζάνηεζα ηςκ πνυκςκ ιεεμδζηά έπεζ ελμπθζζηεί ιε απίεακα δζηαζχιαηα, ηοθζβιέκα ηαζ ζημκ ηοπζηυ ιακδφα ηςκ ζοκηαβιαηζηχκ πνμαθέρεςκ. ΢ήιενα είκαζ πμθφ δφζημθμ ηάπμζμξ κα ημοξ ηαναημοκήζεζ απυ ηδ εέζδ ζηδκ μπμία είκαζ ημονκζαζιέκμζ, ζδζαίηενα ακ θάαμοιε οπυρδ υηζ δ πμθζηζηή ζδιενζκή δβεζία, ιζηνμφ αεθδκεημφξ ηαζ ιε ζηακυηδηεξ ακηζζηνυθςξ ακάθμβεξ ηςκ ακαβηχκ είκαζ δ ίδζα πμο ημοξ επέθελε ηαζ πμο ημοξ υπθζζε ιε υθα ηα δζηαζχιαηα. Ώοηυξ μ ιδπακζζιυξ είκαζ δ βεκεζζμονβυξ αζηία ηδξ ηνίζδξ ηζ μ ηονζυηενμξ πανάβμκηαξ πμο ακείζηαηαζ ζημ λεπέναζιά ηδξ. Οζ άκενςπμζ αοημφ ημο ιδπακζζιμφ ηοαενκμφκ ηδ πχνα. Ώοημί ζαιπμηάνμοκ ηάεε απυπεζνα αεθηίςζδξ ηδξ ηαηάζηαζδξ ηαζ παίγμοκ ιε επζηοπία ημ «ηαηεκάηζζμ». Γζα ακελήβδημ ζε ιέκα θυβμ έπμοκ ηαζ ηδκ οπμζηήνζλδ ηαζ εκίςκ πνμμδεοηζηχκ - οπμηίεεηαζ - ημιιάηςκ. Ώξ παναεέζς ιενζηά επζπεζνήιαηα πμο εα ζηδνίλμοκ ημκ παναπάκς ζοθθμβζζιυ: α) Άκμζλε επζηέθμοξ ιενζηχξ δ ένεοκα βζα ημ θαηνζαζιυ ηναηζηχκ θεζημονβχκ ημο ζηεκμφ ηζ εονφηενμο δδιυζζμο πχνμο. Μέζα ζε αοηή ηδκ πενίμδμ είδαιε εηαημκηάδεξ πενζπηχζεζξ υπμο μζ οπάθθδθμζ πθμφηζζακ ζε αάνμξ ημο ηνάημοξ ηαζ άνα ημο ημζκςκζημφ ζοκυθμο. Ώκαθμβζγυιεκμζ υηζ αοηά είκαζ ιζηνέξ ιυκμ εκδείλεζξ ηδξ πναβιαηζηυηδηαξ ιπμνμφιε κα θακηαζημφιε ηζ βίκεηαζ απυ ηάης. Ο ηάεε οπάθθδθμξ αθέπμκηαξ ημ δζπθακυ ημο κα ηθέαεζ αζοζηυθςξ, ακανςηήεδηε: … Καιά εγψ θνξφηδν είκαη; Θα πάξσ ην κεξίδην κνπ. Γηαηί λα θνβεζψ; Σμ οπδνεζζαηά ζοιαμφθζα αεχςκακ ημοξ επίμνημοξ. ΐθέπεζξ έααθακ ημκ θφημ κα θοθάεζ ηα πνυααηα α) ΋θα ηα πνμδβμφιεκα πνυκζα μζ εηάζημηε οπμονβμί ηαζ δζμζηδηέξ ιεβάθςκ μνβακζζιχκ ηαζ ηναπεγχκ ήηακ οπμπείνζμζ ηςκ ζοκδζηαθζζηχκ ημοξ. Γζα κα ιδκ έπμοκ ιπθελίιαηα ιε αοημφξ οπμπςνμφζακ ζε απίεακα αζηήιαηα οπμεδηεφμκηαξ ημ ιέθθμκ ηδξ πχναξ. β) Πανά ηδκ πανέθεοζδ ηυζμο πνυκμο απυ ηδκ εηδήθςζδ ηδξ ηνίζδξ δεκ είδα απμηεθέζιαηα ηαιζάξ οπεφεοκδξ ένεοκαξ βζα ηδ δζάνενςζδ ημο δδιυζζμο πνέμοξ. Θέης πάθζ εκχπζμκ ζαξ έκα απυ ηα πμθθά ενςηήιαηα πμο έπς εέζεζ λακά ζε παθαζυηενα άνενα ιμο. Πμζμ ιένμξ ημο πνέμοξ μθείθεηαζ ζε ηαηαπηχζεζξ εββοήζεςκ μνβακζζιχκ ημο εονφηενμο δδιυζζμο ημιέα ηαζ ηςκ μνβακζζιχκ ημπζηήξ αοημδζμίηδζδξ; Πμζμζ δζμζηδηέξ δε θνυκηζζακ κα ηαθφρμοκ ηζξ οπμπνεχζεζξ ημοξ; Πμζμζ οπμονβμί εθαθνά ηδ ηανδία έααθακ ηδκ «εββοδηζηή» οπμβναθή ημοξ; Να έκα πεδίμ δνάζδξ ηςκ «ηοθθχκ» μζημκμιμθυβςκ πμο δεκ πηφπδζακ εβηαίνςξ ηδκ ηαιπάκα ηαζ ηχνα ακαθχκμκηαζ ζε δζδαηηζηέξ - εη ηςκ οζηένςκ [63]

ζοκεκηεφλεζξ ζε ηάεε πνμζθενυιεκμ ιζηνυθςκμ ιε ηδκ οζηενμαμοθία ηδξ ιεθθμκηζηήξ ακηαιμζαήξ. Κάεε επέθνςκ ρδθμθυνμξ εα πνέπεζ ακηζζημίπςξ κα ημοξ ζοιπενζθενεεί. δ) Βίκαζ επζζήιςξ μιμθμβδιέκμ υηζ ημ εθάπαλ ηςκ δδιμζίςκ οπαθθήθςκ ήηακ ανηεηά ιεβαθφηενμ απυ ημ δζηαζμφιεκμ ιε αάζδ ηζξ «ηναηήζεζξ» πμο βίκμκηακ. Οζ άκενςπμζ πμο ηαευνζγακ ημ φρμξ ημο πάκηα ήθπζγακ ζηζξ εκζζποηζηέξ ηναηζηέξ εκέζεζξ. Ώηυια ηαζ ζήιενα ιε θεθηά ηδξ ηεθεοηαίαξ δυζδξ ηδξ «επάναηδξ ηνυζηαξ» ανηεημί ζοκηαλζμφπμζ πήνακ ημ εθάπαλ ημοξ ζοιαάθθμκηαξ έηζζ ζημ δδιυζζμ πνέμξ. Ώηυια ηζ αοημί πμο πςνίξ ιοαθυ ζημ ηεθάθζ, ανίγμοκ ημ ικδιυκζμ, αίηζμ ηζ υπζ απμηέθεζια ηδξ ηνίζδξ ε) ΢ε υθεξ ηζξ πχνεξ μ ηναηζηυξ ιδπακζζιυξ είκαζ έκα ακαβηαίμ αάνμξ. ΢ε ιαξ αοηυ ημ αάνμξ είκαζ δοζαάζηαηημ. Να ιδκ βίκμκηαζ μζ αθεθείξ ζοβηνίζεζξ ιε πθμφζζεξ πχνεξ πμο δζαεέημοκ αθεμκία θοζζηχκ πυνςκ ηαζ ακεδνή αζμιδπακία. Να λεηζκήζμοιε απυ ημ δεδμιέκμ υηζ είιαζηε θηςπή πχνα απμδοκαιςιέκδ ιε δοζακάθμβμ βζα ηζξ ακημπέξ ιαξ πνέμξ. ΢ε ιαξ πνεζάγεηαζ ιζα εη αάενςκ ακαδζάηαλδ ημο νυθμο ημο ηνάημοξ ζε έκακ εθεβηηζηυ ηαζ ελζζμννμπδηζηυ ιδπακζζιυ, πμο κα ημζηίγεζ υζμ πνεζάγεηαζ. Οζ εθηοζηζηέξ ζοκεήηεξ ενβαζίαξ ηζ αιμζαχκ ζηθάαςζακ ζημ εζςηενζηυ ημο άλζεξ ιμκάδεξ πμο ζημκ ζδζςηζηυ ημιέα εα ιπμνμφζακ απυ πνυκζα κα ιεβαθμονβήζμοκ. Δ μζημκμιζηή επζζηήιδ ζηδ πχνα πάζπεζ ζημκ ημιέα ηςκ πνμηεναζμηήηςκ ηαζ εθανιμβχκ. ζη) Αε δζαεέημοιε πμθζηζηή δβεζία άλζα ηςκ ζδιενζκχκ απαζηήζεςκ. Σα δομ ηυιιαηα πμο αανφκμκηαζ ιε ηδκ άζηδζδ ηδξ ελμοζίαξ ζηζξ ηεθεοηαίεξ δεηαεηίεξ ελάκηθδζακ ηδ δοκαιζηή ημοξ. Σμ ηυιια πμο θζθμδμλεί κα ηαηαθάαεζ ηδκ ελμοζία πενζθαιαάκεζ εκηυξ ημο εηενυηθδηεξ δοκάιεζξ ηάπμζεξ εη ηςκ μπμίςκ δεκ πζζηεφμοκ ζηζξ ααζζηέξ αλίεξ εκυξ δδιμηναηζημφ πμθζηεφιαημξ ηζ έηζζ δεκ απμηεθμφκ εββφδζδ δζάδμπδξ ηαηάζηαζδξ Δ πχνα πνεζάγεηαζ επεζβυκηςξ ιζα κέα δβεηζηή ηάλδ κ’ ακαθάαεζ ηα δκία….

[64]

Η δσή καο Μζηνέξ πανέξ, αζήιακηεξ, ζοιαάκηα πμο ήνεακ ηαζ πέναζακ πςνίξ κ’ αθήζμοκ ηακέκα μναηυ ίπκμξ πίζς ημοξ, είκαζ ημ έκαοζια βζα ηδ ζοκέπζζδ ηδξ γςήξ. Μζα εζηυκα, ιζα θέλδ, έκα βέθζμ πμο έθηαζε ζη’ αοηζά ζμο ή πνυθααακ γςκηακά κα δμοκ ηα ιάηζα ζμο. Ο πνςζκυξ πενίπαημξ ζημ βεζημκζηυ πάνημ, μζ επζζηέπηεξ πμο έαβαθακ ημ ζηφθμ ημοξ βζα πενίπαημ, ηα πθδιιονζζιέκα ιμκμπάηζα ημο πάνημο απυ ηα πεζιέκα ηίηνζκα ή πμνημηαθζά θφθθα ηςκ δέκηνςκ ημ θεζκυπςνμ, ηα θοηά πμο ιαγεφμκηαζ πνμεημζιαγυιεκα κα πνμθοθαπημφκ απυ ηδ ζηθδνάδα ημο πεζιχκα πμο ζε θίβμ εα εκζηήρεζ. ΋θα αοηά είκαζ εζηυκεξ πνμζθζθείξ. Πάκηα ακανςηζέιαζ υηακ παηάς ημ πχια εκυξ ιμκμπαηζμφ πμζμζ άκενςπμζ ζημ ιαηνζκυ πανεθευκ δζάαδηακ ηα ίδζα πχιαηα ιε ιέκα, πμζεξ ήηακ μζ ζηέρεζξ ημοξ, ηζ ηαδιμφξ ζένκακε ιαγί ημοξ, ηζ παιέκα ηζ απναβιαημπμίδηα υκεζνα ηδδέρακε ζηδ δζάνηεζα ημο αίμο ημοξ. Ναζ, δ γςή δεκ άνπζζε μφηε ηεθεζχκεζ ιαγί ιμο. Ώπθχξ είιαζ ιζα εκδζάιεζδ ζηάζδ, έκαξ ηνίημξ ζηδκ αηεθείςηδ αθοζίδα ηδξ. ΋ιςξ παν’ υθα αοηά ιζα κηνμπαθή θζθμδμλία λδιενμαναδζάγεζ ζημ ιοαθυ ιμο. ΢ηδ δζάνηεζα ηδξ γςήξ οπήνλε πενίπηςζδ ζε ιζα βςκζά ηδξ βδξ ημ δζηυ ιμο - καζ ημ δζηυ ιμο πέθια - κα έηακε ηα εβηαίκζα ηδξ ζοκάκηδζδξ ηδξ ιε ημκ άκενςπμ απυ ηδκ ειθάκζζδ ηδξ γςήξ; Να ήηακ ημ πανεέκμ πάηδια πάκς ημο. Μάθθμκ απίεακμ. Πνχημκ βζαηί δ πνμσζημνία ηδξ πανμοζία ημο ακενχπζκμο είδμοξ είκαζ ήδδ ιεβάθδ ηαζ δεφηενμκ πνμζςπζηά δεκ θδιίγμιαζ βζα ηδκ πενζπεηεζχδδ γςή.

[65]

αληίιεςε ηεο θνηλσλίαο καο γηα ηελ «ηδησηηθή πξσηνβνπιία»

΢ηδκ πνχηδ θάζδ μνβάκςζδξ ηαζ γςήξ ημο κέμο εθθδκζημφ ηνάημοξ δ ζοιαμθή ηδξ ζδζςηζηήξ πνςημαμοθίαξ ήηακ ηαεμνζζηζηή. Άθθςζηε δεκ ιπμνμφζε κα βίκεζ ηαζ δζαθμνεηζηά. Σα πνχηα ζδνφιαηα, ηα πνχηα πενζηαθθή ηηίνζα πμο ζήιενα ημζιμφκ ηδκ Ώεήκα, αθθά ηαζ άθθεξ πυθεζξ ηδξ Βθθάδμξ, είκαζ μζ ηανπμί ηδξ ειπκεοζιέκδξ ηαζ δνςζηήξ πνμζπάεεζαξ επζηνμπχκ ηαζ ενάκςκ, είκαζ δ βεκκαζυδςνδ πνμζθμνά ακενχπςκ πμο έδςζακ υθμ ημκ πθμφημ ημοξ απυ ηδ ζηθδνή ενβαζία ιζαξ γςήξ ζε έκα ημζκςθεθή ζημπυ, είκαζ πναβιάηςζδ ημο μνάιαημξ ηάπμζςκ πνςημπυνςκ βζα ηδ πμνεία, ημ ιέθθμκ ηαζ ηδκ ακάπηολδ ηδξ κεμζφζηαηδξ πμθζηείαξ ιαξ. Βίκαζ ζοκμθζηά ηυζεξ πμθθέξ μζ πενζπηχζεζξ ηςκ Βεκζηχκ Βοενβεηχκ, ηαζ δδιζμφνβδζακ ζηδ πχνα ιζα εεηζηή αθθά ηαζ ηανπμθυνα πανάδμζδ βζα ηα επυιεκα πνυκζα. Θεςνμφκηακ - ηαζ ζςζηά - ηζιή, ημζκςκζηή ηαηαλίςζδ αθθά ηαζ πνχηζζημ πνέμξ απέκακηζ ζηδ παηνίδα ιζα ηέημζα πνάλδ πνμζθμνάξ. Μέζα ζημοξ πενζζζυηενμοξ Έθθδκεξ εηείκδξ ηδξ πενζυδμο ήηακ ζδζαίηενα ακεπηοβιέκμ ημ αίζεδια ηδξ θζθμπαηνίαξ βζα ημκ ηυπμ πμο ημοξ βέκκδζε ή αηυια πενζζζυηενμ ημκ ηυπμ απυ ημκ μπμίμ ηαηάβμκηακ μζ πνυβμκμί ημοξ. Ώνβυηενα υιςξ μ υθμ ηαζ μβημφιεκμξ ηναηζηυξ ιδπακζζιυξ ιείςζε έςξ ηαζ ηαηαννάηςζε ηδκ αλζμπζζηία ημο ηνάημοξ. ΢οβηεηνζιέκα ζηάκδαθα αιαφνςζακ ηδκ εζηυκα ηδξ μοζζαζηζηήξ αλζμπμίδζδξ αοηήξ ηδξ άδμθδξ ηαζ εεεθμκηζηήξ πνμζθμνάξ. Βπυιεκεξ πνμζθμνέξ ηαηακαθχεδηακ, πανά ηδκ επζεοιία ημο Βοενβέηδ ζε αθθυηνζμοξ ζημπμφξ ή αηυια πεζνυηενα ζδζμπμζήεδηακ απυ ακενχπμοξ πμο ανέεδηακ ζε ηαηάθθδθδ εέζδ κα έπμοκ αοηή ηδ δοκαηυηδηα, πςνίξ κα έπμοκ ηδκ ακηίζημζπδ ζοκείδδζδ. Έηζζ ημ νεφια ηςκ πνμζθμνχκ άνπζζε κα ιεζχκεηαζ ζηαδζαηά έςξ υημο ζπεδυκ ηαηανβήεδηε. Σχνα ειθακίζηδηε ιζα κέα ζζμπεδςηζηή ακηίθδρδ. Πίζς απυ ηάεε - αηυια ηαζ άβζα - πνυεεζδ ακαγδημφκηακ οζηενμαμοθίεξ ηαζ άκμιεξ αθέρεζξ. Ώοηυ βζκυηακ απυ ακενχπμοξ πμο ιε έκα ιυκζιμ ηαζ ζηενευηοπμ ηνυπμ ημπμεεημφκηακ ανκδηζηά ζε μπμζαδήπμηε ζδζςηζηή πνςημαμοθία, δζεηδζηχκηαξ αοεαίνεηα ηαζ εβςζζηζηά ημ απυθοηα δίηζμ ιυκμ ζηδκ άπμρή ημοξ. Βπαββεθιαηίεξ βηνζκζάνδδεξ, ιυκζιμζ επζηνζηέξ ηδξ μπμζαζδήπμηε πνςημαμοθίαξ. Βίκαζ παναηηδνζζηζηυ υηζ μζ ζδιενζκμί πμνδβμί, μζ έπμκηεξ άλζμο θυβμο ζοθθμβέξ ή ζπέδζα βζα πμθζηζζηζηέξ πνςημαμοθίεξ ηαζ ηα ακηίζημζπα μζημκμιζηά ιέζα δεκ ηα απμδίδμοκ ζημ ηνάημξ. Πνμζπαεμφκ κα δδιζμονβήζμοκ - υπζ πάκημηε αέααζα ιε επζηοπία - αοημδζαπεζνζγυιεκα ζδνφιαηα βζα κα δζαηδνήζμοκ ηαζ κα αολήζμοκ ημ πενζεπυιεκυ ημοξ ηαζ κα ημ ηαηαζηήζμοκ πνήζζιμ ημζκςκζηυ αβαευ. Σζξ δεηαεηίεξ ιεηά ηδ ιεηαπμθίηεοζδ ηονζάνπδζε ζηδ ημζκςκία ιαξ ιζα ακηίθδρδ οπμηίιδζδξ, ηαηυαμοθδξ δοζθήιδζδξ ηαζ απυννζρδξ ηδξ πμνδβίαξ ηαζ [66]

ηςκ δςνεχκ. Έκα ηφια άηναημο ηναηζηζζιμφ ηαηέθααε ημοξ πανάβμκηεξ πμο ηαευνζγακ, δοζηοπχξ, ηζξ ελεθίλεζξ ζηδ πχνα, ιζα πμνεία αδζέλμδδ πμο ηεθζηά εα μδδβμφζε ζηδκ απμηοπία. Καζ αοηυ θοζζηά έβζκε. Οζ δοκάιεζξ ημο ηναηζηζζιμφ ηαζ ηδξ άνκδζδξ ηονζάνπδζακ ηαζ επέααθακ ηδκ ζζμπεδςηζηή ακηίθδρή ημοξ. Ώηυια ηαζ ζήιενα παναιέκμοκ ζζπονέξ ηαζ ζοκεπίγμοκ κα επδνεάγμοκ ακαζηαθηζηά ηδκ ελέθζλδ ηςκ πναβιάηςκ. Κονίανπδ είκαζ αηυια δ ακηίθδρδ υηζ υθα πνέπεζ κα εθέβπμκηαζ απυ ημκ ηναηζηυ ιδπακζζιυ, δέζιζμζ ιζαξ πμκηνμημιιέκδξ ηαζ ιδπακζζηζηήξ ακηίθδρδξ βζα ημ ζμζζαθζζηζηυ ιεηαζπδιαηζζιυ ηδξ ημζκςκίαξ ιαξ. ΢ε έκα ηέημζμ δζμβηςιέκμ ηναηζηυ ιδπακζζιυ ήηακ ακαπυθεοηημ κα οπάνλμοκ θαζκυιεκα παναζζηζζιμφ, θαηνζαζιμφ, εηιαοθζζιμφ ηαζ πανάκμιμο πνδιαηζζιμφ ιέζς ηδξ εηιεηάθθεοζδξ ηδξ ελμοζίαξ πμο, θυβς ηδξ εέζδξ ημοξ ακαηέεδηε. Έηζζ ζημκ ήδδ πθδεςνζηυ ιδπακζζιυ άνπζζε ζζβά-ζζβά κα δδιζμονβείηαζ έκαξ δεφηενμξ «εθεβηηζηυξ ιδπακζζιυξ», ιζα ζεζνά «ακελάνηδηςκ ανπχκ» πμο πνέπεζ ηζ αοηέξ κα ζζηίγμκηαζ απυ ημκ ηναηζηυ ημναακά, επζηείκμκηαξ ημ ήδδ πζεζηζηυ πνυαθδια ηδξ ακαγήηδζδξ πυνςκ βζα ηδκ ηάθορδ ηςκ ακαβηαίςκ ιζζεχκ, ηςκ βεκζηχκ ελυδςκ ηαζ ηςκ ηηδνζαηχκ εβηαηαζηάζεςκ. ΋θμξ αοηυξ μ ζονθεηυξ ηςκ ηνζηχκ, ηςκ νεπυνηεν, ηςκ ακαθοηχκ δεκ ράπκμοκ ηαευθμο αοηή ηδ δζάζηαζδ, απμηεθμφκηεξ ζηδκ μοζία ηαζ αοημί ηνίημζ ζηδκ ίδζα αδζέλμδδ πμνεία. Βίκαζ ακαπυθεοηηδ δ ιεθθμκηζηή πμνεία: Να οπάνλεζ ακάβηδ κα δδιζμονβδεεί έκαξ ηνίημξ ιδπακζζιυξ πμο εα «εθέβπεζ» ημοξ εθεβηηέξ. Υνζζηέ ιμο ημ αδζέλμδμ είκαζ πθήνεξ! Δ θοζζηεθήξ πμνεία ανίζηεηαζ ζηδκ αηνζαχξ ακηίεεηδ ηαηεφεοκζδ. ΢ημ δναζηζηυ πενζμνζζιυ ημο ηναηζημφ ιδπακζζιμφ, ζηζξ άηνςξ απαναίηδηεξ εθεβηηζηέξ δζαδζηαζίεξ ζαθχξ ιεθεηδιέκεξ ηαζ μνζμεεηδιέκεξ. Ο ζοκεπήξ δζμνζζιυξ αηυιςκ ζημ δδιυζζμ - πένα απυ ημ μζημκμιζηυ αάνμξ πμο δδιζμονβεί - ελμοδεηενχκεζ ιζα ζεζνά ζηακμφξ πμθίηεξ ιεηαηνέπμκηαξ ημοξ ζε ελμοδεηενςιέκμοξ εεαηέξ, οπαθθήθμοξ πςιέκμοξ ζε έκα βναθείμ ηαζ ιένα ιε ηδ ιένα ημοξ ειπμηίγεζ ιε ηδκ ακηίθδρδ υηζ δεκ οπάνπεζ ζςηδνία, αθήκμκηαξ έηζζ ακαλζμπμίδηεξ ηζξ εκ δοκάιεζ ηνοιιέκεξ ζηακυηδηεξ ημοξ βζα δδιζμονβζηή ζηαδζμδνμιία. Βλαίνεζδ αεααίςξ απμηεθμφκ αοημί πμο εκζοκείδδηα εζζένπμκηαζ ζημ πχνμ βζα κα αλζμπμζήζμοκ δζ’ ίδζμκ υθεθμξ ηα πθεμκεηηήιαηα ηαζ ηζξ ελμοζίεξ ηδξ κέαξ εέζδξ ημοξ. Μία ιεβάθδ ηαζ ζηακή μιάδα ακενχπςκ πμο εα ιπμνμφζακ κα «ημθοιπήζμοκ» ζηδ δδιζμονβζηή εάθαζζα ηδξ ζδζςηζηήξ μζημκμιίαξ ηαζ κα πανάλμοκ πθμφημ ζηδ πχνα «ανάγμοκ» ζηδ ζζβμονζά εκυξ ιυκζιμο ιζζεμφ ηαζ ζηδκ μοζία ηαηακαθχκμκηαζ ζε ιζα ακχδοκδ οπμαπαζπυθδζδ. Μζα απμηνεπηζηή ηίκδζδ εα ήηακ κα ιεθεηδεμφκ ηαζ κα εεζιμεεηδεμφκ αοζηδνά ηα ηνζηήνζα ελέθζλδξ ηδξ ζηαδζμδνμιίαξ εκυξ ηναηζημφ θεζημονβμφ ιε αάζδ ηδ ζηεκή παναημθμφεδζδ ηδξ απυδμζδξ ημο. Ώπμηθεζζιυξ ηδξ αοηυιαηδξ πνμαβςβήξ πμο ζζμπέδςζε ηαζ έθενε ζηδκ ίδζα ιμίνα ημκ ζηακυ ιε ημκ ακίηακμ, ημκ ενβαηζηυ ιε ημκ ηειπέθδ, ημκ ηίιζμ ιε ημκ ανβονχκδημ. ΢ηδκ εθανιμβή ηδξ ζζμπεδςηζηήξ ακηίθδρδξ [67]

ηδξ ζζυηδηαξ ημ απμηέθεζια είκαζ ακαπυθεοηημ: Εζυηδηα ζημ ηαηχηενμ δοκαηυ επίπεδμ! ΢ηδ ζοκέπεζα ενμκζαζιέκμζ ζηδ ζζβμονζά ηδξ εέζδξ ημοξ, πςνίξ αζδχ, ακαβμνεφμκηαζ εφημθα ζε ηνζηέξ ηςκ πμθζηχκ πμο αβςκίγμκηαζ ιέζα ζε δφζημθεξ ζοκεήηεξ, δαπακχκηαξ ηυπμ, αβςκία αθθά ηαζ μζημκμιζηά ιέζα ηαζ ιάθζζηα πμθθέξ θμνέξ βζα οπμηεζιεκζημφξ ή ακηζηεζιεκζημφξ θυβμοξ πςνίξ ηδκ πνμζδμηχιεκδ ηεθζηή επζηοπία. ΋ιςξ αξ αάθμοιε ημ ενχηδια: Πυζμζ απυ ημοξ μζημκμιζηά πεηοπδιέκμοξ Έθθδκεξ ήηακ δδιυζζμζ οπάθθδθμζ; Πνέπεζ κα βίκεζ νζγζηή αθθαβή ζηδ πχνα ιαξ θίβμ πνζκ ημ αδζέλμδμ. Να ιεηααθδεεί δ άπμρδ ηδξ ημζκςκίαξ βζα ηδκ ζδζςηζηή πνςημαμοθία. Βίκαζ ζζημνζηυ δεδμιέκμ υηζ ημζκςκίεξ πμο έπμοκ αοηή ηδκ ακηζιεηχπζζδ, πμο είκαζ ηονίανπδ ζήιενα βζα ηδκ ζδζςηζηή πνςημαμοθία, είκαζ ηαηαδζηαζιέκεξ ζε οθζηυ ηαζ πκεοιαηζηυ οπμζζηζζιυ. Δ αθθαβή ηαζ δ ζοβημιζδή ηδξ εεηζηήξ ζμδεζάξ αοηήξ ηδξ αθθαβήξ δε εα είκαζ άιεζδ ηαζ αοηυιαηα εοδζάηνζηδ. Υνεζάγεηαζ ηαζνυξ, οπμιμκή ηαζ αδζάημπδ ηαζ ηαεδιενζκή πνμζπάεεζα. Έπμοιε παναηδνήζεζ ηα ζοκεπή «πανάπμκα» ηςκ δζαθυνςκ οπδνεζζχκ βζα ηα ηενάζηζα «μνβακζηά ηεκά» πμο δεκ επζηνέπμοκ ηδκ εφνοειμ θεζημονβία ηςκ οπδνεζζχκ. Με αάζδ «αβχκεξ» βζα «εεζιζηά αζηήιαηα» νφειζζακ ιε αοεαίνεηα ηνζηήνζα πμθφπθμημοξ ηαζ αμθζημφξ εζςηενζημφξ ηακμκζζιμφξ ηαζ μνβακμβνάιιαηα πμο απαζημφκ πθδεχνα οπαθθήθςκ. Ώκ ιζα ζδζςηζηή επζπείνδζδ είπε ηα ίδζα ηνζηήνζα είκαζ ιαεδιαηζηά αέααζμ υηζ εα μδδβείημ ζε πηχπεοζδ. Δ επίηθδζδ αοηήξ ηδξ δζηαζμθμβίαξ ένπεηαζ ζδζαίηενα υηακ ειθακίγμκηαζ ακάβθοθα μζ αδοκαιίεξ ηαζ δ ακαπμηεθεζιαηζηυηδηα ημοξ ή υηακ ηάπμζμξ ζοθθαιαάκεηαζ «ηθέπηςκ μπχναξ». Ώκ ηάπμζμξ ζοβηεκηνχζεζ ηα «αζηήιαηα» ηςκ μνβακζζιχκ βζα κέμοξ δζμνζζιμφξ ίζςξ κα ιδκ ανημφζε μ εκενβυξ εβπχνζμξ πθδεοζιυξ ηαζ εα πνεζαγυηακ κα δζμνζζημφκ ηαζ ηάπμζμζ απυ ημοξ άθεμκμοξ ιεηακάζηεξ ιαξ. Βίκαζ ακάβηδ θμζπυκ κα βίκεζ έκαξ ελανπήξ ζπεδζαζιυξ ηςκ ακαβηαίςκ οπδνεζζχκ ηαζ έκα θμβζηυξ, ιε αάζδ μζημκμιζημφξ υνμοξ, ηαηαιενζζιυξ ηςκ ενβαζζχκ ζημκ ηαεέκα οπάθθδθμ. Ώκ ιε ηα ζδιενζκά δεδμιέκα βίκεζ ιζα ηέημζα ένεοκα είκαζ ζίβμονδ δ έηααζή ηδξ. Θα ηαηαθήλμοιε ζημ πανάδμλμ απμηέθεζια πζθζάδεξ οπάθθδθμζ κα ιδκ έπμοκ ακηζηείιεκμ ενβαζίαξ. ΐαζζηή ανπή είκαζ: Γε δηνξίδνπκε έλα άηνκν γηα λα θαιχςνπκε ηηο βηνηηθέο ηνπ αλάγθεο, δηνξίδνπκε έλα πξνζνληνχρν άλζξσπν γζα λα θαιχςεη κηα δηαπηζησκέλε αλάγθε ηνπ θξαηηθνχ κεραληζκνχ. ΢ήιενα έκαξ Έθθδκαξ πμο έπεζ ηδ δοκαηυηδηα κα ηάκεζ ιζα δςνεά ζηδ παηνίδα ανίζηεηαζ ιπνμζηά ζε έκα ζοκεζδδζζαηυ δίθδιια. Να δςνίζεζ ημ ηηήνζμ πμο ηαηέπεζ ζημ δδιυζζμ ή υπζ. Γζαηί ημκ ηνμιάγεζ δ πνμμπηζηή ιυθζξ αοηυ πενζέθεεζ ζηδ ηονζυηδηα ημο δδιμζίμο κα βειίζεζ ιε κέμοξ οπαθθήθμοξ ηαζ κα επζηείκεζ πενζζζυηενμ ημ ήδδ επζηαηηζηυ πνυαθδια [68]

Ο ηναηζηυξ ιδπακζζιυξ πνεζάγεηαζ έκα δοκαηυ ζμη, ιε δναζηζηή ιείςζδ ηςκ εέζεςκ ενβαζίαξ. Συηε ηαζ ιυκμ ηυηε, εα οπάνλμοκ μζ μζημκμιζηέξ δοκαηυηδηεξ βζα πναβιαηζηέξ επεκδφζεζξ ηαζ υπζ πενζηηέξ δαπάκεξ, πμο βζα ζηαηζζηζημφξ θυβμοξ ααπηίγμκηαζ ρεοδεπίβναθα επεκδφζεζξ. Πνέπεζ εανναθέα κα οπενπδδήζμοιε ηζξ θασηίζηζηεξ ακαζημθέξ πμο έπμοκ βίκεζ ανυπμξ ζηδ πχνα ηαζ μζημκμιζηυ αάνμξ αθυνδημ. Σμ ηοκδβδηυ βζα ηδκ εηπθήνςζδ αοημφ ημο αάνμοξ ακαζηέθθεζ ηάεε θμνά ηδκ εκαζπυθδζδ ηδξ εηάζημηε ηοαένκδζδξ ιε ηα μοζζαζηζηά πνμαθήιαηα ηαζ ημ ιαηνμπνυεεζιμ ζπεδζαζιυ ηδξ μζημκμιζηήξ ακάπηολδξ ηδξ πχναξ. ΋θα λεηζκάκε απυ ιζα ζηνεαθή ακηίθδρδ πμο είκαζ ηονίανπδ ζε ηάπμζμοξ ηφηθμοξ. Αε εεςνμφκ ημκ εαοηυ ημοξ ιέθμξ αοηήξ ηδξ ημζκυηδηαξ ημοθάπζζημκ ζηζξ οπμπνεχζεζξ απέκακηί ηδξ. Ώκηίεεηα οπενεειαηίγμοκ υζμκ αθμνά ηα δζηαζχιαηά ημοξ ηαζ δζεηδζημφκ ζοκεπχξ υθμ ηαζ πενζζζυηενα. Αεκ δέπμκηαζ ημ αοημκυδημ βεβμκυξ. Σμ πνήια ηαζ βεκζηυηενα μ πθμφημξ δεκ ανφμκηαζ απυ ιζα αζηείνεοηδ ηαζ αοημηνμθμδμηδιέκδ δελαιεκή. Σμ ηνάημξ ιε αάζδ ηάπμζμοξ κυιμοξ ηαζ ανπέξ έπεζ, εα πνέπεζ κα ‘πεζ, έκα ζοβηεηνζιέκμ, ηάεε θμνά, υβημ εζυδςκ πμο πνέπεζ κα ηαθφρμοκ υθεξ ηζξ ακάβηεξ ηδξ θεζημονβίαξ ημο. Δ ζογήηδζδ ιπμνεί κα βίκεζ πάκς ζηδκ ανζζημπμίδζδ ηδξ ηαηακμιήξ αοηχκ ηςκ εζζμδδιάηςκ. Αοζηοπχξ υιςξ δζάθμνεξ μιάδεξ πίεζδξ εηιεηαθθεουιεκεξ ηδκ εέζδ ημοξ δδιζμονβμφκ ζηνεαθχζεζξ ζηδκ δίηαζδ αοηή ηαηακμιή. Βδχ ανίζηεηαζ δ εοεφκδ ηδξ εηάζημηε ελμοζίαξ. Θα ηάκεζ ηα παηίνζα αοηχκ ηςκ θυιπζ ή αηαθάκηεοηά εα αημθμοεήζεζ ημ βεκζηυ ημζκςκζηυ ηαζ εεκζηυ ζοιθένμκ; Ο θυαμξ ημο «πμθζηζημφ ηυζημοξ» έπεζ βίκεζ ζηδ πχνα ιαξ πθδβή ηςκ Φαναχ. Οζ πεθαηεζαηέξ ζπέζεζξ ηςκ πμθζηζηχκ ιαξ ιε ηζξ μιάδεξ πίεζδξ ημοξ ιεηαηνέπμοκ ζε εκδμηζημφξ ηνίημοξ. Δ ηονίανπδ αβςκία ημοξ δεκ είκαζ ημ ιαηνμπνυεεζιμ ζοιθένμκ ηδξ πχναξ αθθά δ αναποπνυεεζιδ πνυεεζή ημοξ κα ακαπανάλμοκ ημκ ακαβηαίμ ανζειυ ηςκ ρήθςκ βζα ηδκ επακεηθμβή ημοξ ζηδ εέζδ πμο επζεοιμφκ. Υνεζάγεηαζ κα αθθάλεζ κμμηνμπία ζοκμθζηά υθδ δ ημζκςκία. Να αιείαεζ ημκ πμθζηζηυ πμο κμζάγεηαζ βζα ημ μοζζαζηζηυ ηαθυ ηδξ πχναξ ηαζ έπεζ υναια. Ώκηίεεηα πνέπεζ κα ρέβεζ ηαζ κα ηζιςνεί ημκ ιζηνμπμθζηζηυ εηείκμ πμο εηπνμζςπεί ηαζ πνμςεεί ηα άκμια ζοιθένμκηα. Να ημκ ζοκηαλζμδμηεί έβηαζνα, ζηέθκμκηαξ ημκ ζημ ζπίηζ ημο. Πνμξ αοηή ηδκ ηαηεφεοκζδ πνέπεζ κα ενβαζημφκ υθεξ μζ οβζείξ δοκάιεζξ ηδξ ημζκςκίαξ ιαξ. Αεκ ακηέπεηαζ πθέμκ ηέημζα ηαηάζηαζδ. Πνέπεζ εβηαίνςξ κα πανεμφκ υθεξ μζ απαναίηδηεξ πνςημαμοθίεξ βζα ιζα έλμδμ ηζκδφκμο.

Φεβξνπάξηνο 2009

[69]

Σν πξνζσπηθό κνπ ράληηθαπ ΢ηδ κεχηενδ βεκζά πμο ηχνα εκδθζηζχκεηαζ δ βκχζδ ιζαξ ημοθάπζζημκ λέκδξ βθχζζαξ εεςνείηαζ δεδμιέκδ. Γζ αοηυ θνυκηζζακ εβηαίνςξ βμκείξ ηαζ ηνάημξ. ΢πμθείμ, θνμκηζζηήνζμ ηαζ επζπθέμκ ηίκδηνμ δ ακάβηδ ζοιιεημπήξ ζηζξ δοκαηυηδηεξ πμο πανέπεζ δ ζφβπνμκδ ηεπκμθμβία. Αφζημθα εα ιπμνείξ κα εκημπίζεζξ κέμ πμο κα ιδκ ιπμνεί κα ζοκμιζθήζεζ ι’ έκακ ημονίζηα, κα απακηήζεζ ζε ιζα ενχηδζδ πμο έπεζ, κα ιδκ αημφεζ ηαζ ηαηαθαααίκεζ ημοξ ζηίπμοξ ηδξ ηονίανπδξ ιμοζζηήξ ζηδκ αββθζηή βθχζζα. Δ ηζκδηζηυηδηα ηςκ πθδεοζιχκ, δ παβημζιζμπμίδζδ, ηα ΜΜΒ ηαζ δ αηνυαζδ ημοξ θένκεζ ζε επαθή ακά πάζα ζηζβιή ιε ηδκ βθχζζα αοηή, ζε υθα ηα ιήηδ ηαζ ηα πθάηδ ηδξ μζημοιέκδξ. Καζ αοηυ είκαζ έκα εεηζηυ ηένδμξ. Ββχ δοζηοπχξ ακήης ζημ ηαεοζηενδιέκμ ηιήια ηδξ πνμδβμφιεκδξ βεκζάξ ηζ έιεζκα πίζς ζημκ ημιέα αοηυκ. Αεκ έκζςζα ηδ πανά κα δζααάζς ηακέκα απυ ηα ανζζημονβήιαηα ηδξ παβηυζιζαξ θμβμηεπκίαξ ζηδ βθχζζα πμο βνάθηδηακ ηαζ γδθεφς αοημφξ πμο ημ ιπμνμφκ. Ώνημφιαζ ζηζξ ιεηαθνάζεζξ ημοξ ζηδκ Βθθδκζηή βθχζζα, δεπυιεκμξ άκεο υνςκ ημ ένβμ ημο ιεηαθναζηή πςνίξ ηδκ βκχζδ ακ έβηονα απμδίδεζ ημ δδιζμονβυ ή αενμααηεί ιε δζηέξ ημο αοεαίνεηεξ επειαάζεζξ. Δ έθθεζρδ αοηή ιμο έπεζ πνμζημθθδεεί ζακ έκα δοκαηυ ηυιπθελ. Νζχες ιμοββυξ ηαζ δεκ ημθιάς κα ανενχζς, υηακ πνεζάγεηαζ θέλεζξ ηαζ πνμηάζεζξ ιε ηα θίβα Ώββθζηά πμο βκςνίγς, θμαμφιεκμξ υηζ εα ηα ηάκς εάθαζζα. Βκχ ιπμνχ κα δζααάζς ζημ πενίπμο έκα αζαθίμ ιαεδιαηζηχκ ή θοζζηήξ, ζ’ έκα θμβμηεπκζηυ ηείιεκμ ηςθχκς ηζ αδοκαηχ κα ημ θένς ζε πέναξ. Ώξ απμημθιήζς κα δχζς ιζα ενιδκεία αοημφ ημο θαζκμιέκμο ακ ηαζ εη ηςκ πνμηένςκ βκςνίγς ημ αζηήνζηημ ηςκ δζηαζμθμβζχκ. ΢ηα παζδζηά ιμο πνυκζα δεκ πέναζε απ’ ημ ιοαθυ ιμο δ ακάβηδ κα ιάες ιζα βθχζζα. Πμθφ πενζζζυηενμ απυ ημ ιοαθυ ηςκ βμκέςκ ιμο. Οζ έβκμζεξ ημοξ ανίζημκηακ ζε άθθμ επίπεδμ. ΢ημ ζπίηζ δεκ οπήνπακ αζαθία ηαζ απυ ηδκ εβηαηάζηαζδ ημοξ ζημ ΐυθμ ημ 1924, ιέπνζ ημ εάκαηυ ημοξ δεκ αλζχεδηακ έκα ηαλίδζ ζημ ελςηενζηυ. Μζα ίζςξ ηνοθή επζεοιία, πμο πμηέ υιςξ δεκ πναβιαημπμζήεδηε, ήηακ κα επζζηεθεμφκ ημκ ηυπμ πμο βεκκήεδηακ. Αεκ οπήνπε θμζπυκ μζημβεκεζαηή ημοθημφνα, αθθά ημ θαζκυιεκμ ήηακ ίδζμ ηαζ ζ’ υθμ ημ πενζαάθθμκ πμο ηζκμφιαζηακ. Έηζζ ηίκδηνμ δεκ οπήνπε. ΢ημ ζπμθείμ ζηα πνυκζα πμο εβχ θμζημφζα δεκ οπήνλε ζημ πνυβναιια ηςκ ιαεδιάηςκ ιάεδια λέκδξ βθχζζαξ ή ακ πνμαθεπυηακ, ζηα δζηά ιμο ζπμθεία, δεκ οπήνπε ακηίζημζπμξ ηαεδβδηήξ . Ώηυια ηαζ ζημ Πακεπζζηήιζμ δεκ απαζημφκηακ ςξ πνμζυκ. Συηε μζ κέεξ πμθζηζηέξ ιμο αζπμθίεξ δε ιμο άθδκακ πνυκμ βζα άθθμο είδμοξ απαζπμθήζεζξ. Μυκμ ζηδ δζάνηεζα ηςκ πνυκςκ ημο εβηθεζζιμφ ζηζξ θοθαηέξ [70]

έηακα ηδκ πνχηδ ηαζ ηεθεοηαία απυπεζνα κα ιάες αββθζηά. ΢ηδκ ανπή ιυκμξ ιμο ηαζ βζα έκα ιζηνυ δζάζηδια ιε δάζηαθμ ημκ ζοβηναημφιεκμ ηαζ ζοιπαηνζχηδ ιμο Λάηδ Πνμβηίδδ, έκακ ηαθακημφπμ κέμ πμο ανβυηενα δζέπνερε ιε ζπμοδέξ ηαζ ζηαδζμδνμιία ζημ Πανίζζ. ΐεααίςξ υθα αοηά δεκ απμηεθμφκ δζηαζμθμβίεξ. Δ ελήβδζδ πνέπεζ κα ακαγδηδεεί ιέζα ζημοξ πμθφπθμημοξ θααφνζκεμοξ ημο ακενχπζκμο εβηεθάθμο ηαζ ηζξ άβκςζηεξ δζαδνμιέξ ημο. Γζαηί εκχ απυ πνυκζα είπα ηδ ζοκείδδζδ ηδξ αλίαξ πμο έπεζ δ βκχζδ λέκςκ βθςζζχκ δεκ έδεζλα ημ πνέπμκ πείζια ζε αοηήκ ηδκ ηαηεφεοκζδ; Σμ ίδζμ άβκςζημ ηαζ ιδ ενιδκεφζζιμ βεβμκυξ είκαζ δ πθήνδξ αδζαθμνία ιμο ζηα ηεπκζηήξ θφζεςξ γδηήιαηα, βζα ηδ θεζημονβία ηςκ ζοζηεοχκ, ηδκ εηιάεδζδ μδήβδζδξ αοημηζκήημο, ηάηζ πμο ζηδ ζδιενζκή επμπή είκαζ ζημζπεζςδχξ απαναίηδημ. ΢ηδ γςή ιμο βκχνζζα ακενχπμοξ ιε ιζα εαοιαζηή ζηακυηδηα εηιάεδζδξ λέκςκ βθςζζχκ, ακενχπμοξ ιε ζδζαίηενδ αίζεδζδ ζε ηεπκζηά εέιαηα, κα «ηυαεζ» ημ ιοαθυ ημοξ ηαζ κα θφκμοκ ηάεε ηαηαζηεοαζηζηυ πνυαθδια πμο ημοξ πανμοζζάγεηαζ, κα ιπμνμφκ κα δζμνεχκμοκ αθάαεξ ιδπακδιάηςκ ηζ υθα ηα ζοκαθή. Θέιαηα ζηα μπμία οζηενχ δναιαηζηά. Βίκαζ εοθμβδιέκμξ εηείκμξ πμο ζοκδοάγεζ ηέημζμο είδμοξ ηαθέκηα. Σμ ενχηδια έπεζ ιείκεζ ιέζα ιμο ακαπάκηδημ. Με πμζα ηνζηήνζα ηαζ απυ πμζεξ αθμνιέξ μ άκενςπμξ επζθέβεζ πμζα απ’ αοηά πμο πνμτπάνπμοκ ιέζα ημο εα ηα λοπκήζεζ ή εα ηα αθήζεζ κα ημζιμφκηαζ. ΢ηδκ οπμεεηζηή, αθθά ακαπυθεοηηδ ενχηδζδ πμζα απάκηδζδ εα ιπμνμφζα κα δχζς; Γζαηί ηφνζε, εθυζμκ κςνίξ ηαηάθααεξ ηδκ αλία ηδξ λέκδξ βθχζζαξ δεκ έδςζεξ ηδ ιάπδ βζα ηδκ ηαηάηηδζή ηδξ; Ώπάκηδζδ δοζηοπχξ δεκ έπς, αθθά ιήπςξ είκαζ ημ ιυκμ ακαπάκηδημ ενχηδια πμο πθακζέηαζ ιέζα ζημ ιοαθυ ιμο; Γζαηί δ άλζα ηαζ ηεηναπέναηδ ιάκα ιμο ανκζυηακ κα ηδξ ιάες ηα ζημζπεζχδδ ζε ακάβκςζδ ηαζ βναθή; Κζ υιςξ πανά ηα ζημζπεζχδδ αββθζηά ιμο ηυθιδζα ηζ μθμηθήνςζα ηδ ιεηάθναζδ εκυξ αζαθίμο ιε ημκ ηίηθμ «Βζζαβςβή ζημκ βναιιζηυ πνμβναιιαηζζιυ». Σδκ πμζυηδηα ηδξ εφημθα ιπμνείηε κα θακηαζηείηε. Αεκ απμπεζνάεδηα πμηέ κα ηδκ ειθακίζς. Ήηακ ιέζα ζηα δζααάζιαηα ηδξ επμπήξ, ιε ηδ δδιζμονβζηή παναίκεζδ ημο Κχζηα Φζθίκδ, πμο ηδκ επμπή εηείκδ αζπμθμφκηακ ιε ηδ «Θεςνία ηςκ παζβκίςκ». ΋θμζ μζ ακενχπζκμζ εβηέθαθμζ, εηηυξ ελαζνέζεςκ, λεηζκμφκ ιε ηα αοηά πενίπμο παναηηδνζζηζηά. Μζηνέξ μζ βεκεηζηέξ ζδζαζηενυηδηεξ. Έπεζ ηχνα ζδιαζία κ’ ακαγδηδεμφκ εηείκα ηα ελςηενζηά ενεείζιαηα πμο λοπκάκε έκα ημζιζζιέκμ ηαθέκημ. Ώπακηήζεζξ ηζ εδχ ακαγδημφκηαζ.

[71]

Ο Μπιάθη ΢ημ Πυνημ Υέθζ ήνεα βζα ιζα επίζηερδ, αθθά ηεθζηά ηυθθδζα απυ ηυηε. Μέπνζ ηχνα έπμοκ πενάζεζ ζπεδυκ ηνζάκηα πέκηε πνυκζα, αθμφ ημ πνχημ ηαθμηαίνζ ήηακ ημ 1981. Ώκ ημ δεζξ ιυκμ πμζμηζηά είκαζ πενζζζυηενα πνυκζα απυ ηα πνυκζα πμο έπς γήζεζ ζηδκ ζδζαίηενδ παηνίδα ιμο, ημ ΐυθμ. ΐεααίςξ εηείκα ηα θζβυηενα πνυκζα είκαζ αοηά πμο ιε ζδιάδερακ. Βίκαζ παναηηδνζζηζηυ ημ βεβμκυξ υηζ θίθμ, ιε ηδκ μοζζαζηζηή ζδιαζία πμο έπεζ αοηυξ μ υνμξ, πμο κα πνμένπεηαζ απυ αοηή ηδκ πενζμπή, κηυπζμ δδθαδή, δεκ αλζχεδηα ή ηαθφηενα δεκ επεδίςλα κα απμηηήζς. ΋ηακ ηα μζημκμιζηά ηδξ μζημβέκεζαξ άνπζζακ κα ηαθοηενεφμοκ εκδζαθένεδηα κα ελαζθαθίζς ζηζξ βοκαίηεξ ιμο, αθθά ηαζ ζημκ εαοηυ ιμο βζα υζμ πνυκμ ιμο επέηνεπακ μζ επαββεθιαηζηέξ απαζπμθήζεζξ, ηαθφηενεξ ζοκεήηεξ δζαημπχκ, ηονίςξ ηα ηαθμηαίνζα, υηακ έηθεζκακ ηα ζπμθεία ηαζ δ οπυθμζπδ μζημβέκεζα ιπμνμφζε κα θφβεζ απ’ ηδκ Ώεήκα. Έηζζ ανπζηά κμζηζάζαιε έκα ζπίηζ. Βδχ ηάκαιε κέεξ βκςνζιίεξ ιε ακενχπμοξ πμο είπακ δζηά ημοξ ελμπζηά ζπίηζα. Οζ αθμνιέξ ήηακ ηα παζδζά πμο ζοκακηζυκηακ ζηδ εάθαζζα ηαζ ηαίνζαγακ πάκς ζημ παζπκίδζ. Ώοηυ έβζκε αθμνιή βζα κα ανπίζεζ ημ δέζζιμ ηαζ ηςκ ιεβάθςκ. Κμζκέξ έλμδμζ ζηα εενζκά ζζκειά ηαζ ζε ιζα απυ ηζξ πμθθέξ ηααένκεξ ηαζ ηα εζηζαηυνζα ηδξ πενζμπήξ. Ώθθά ηαζ βθέκηζα ζηα ίδζα ηα ζπίηζα ιέπνζ ημ πνςί. Σναβμφδζα, ακέηδμηα, μιαδζηά παζβκίδζα ηαζ ημ απαναίηδημ θαβμπυηζ ιέπνζ ζηαζιμφ. Βηείκδ ηδκ επμπή ζίβμονα ήιμοκ πνςηαβςκζζηήξ ζε ηάηζ ηέημζα. Δ πανέα πμο δδιζμονβήεδηε ήηακ απμηθεζζηζηά απυ παναεενζζηέξ πμο είπακ αθεηδνία ηδκ Ώεήκα. Τπήνλε ηάπμζμ δέζζιμ, ιε άθθμοξ πενζζζυηενμ ηζ άθθμοξ θζβυηενμ. Μζα απυ ηζξ μζημβέκεζεξ ήηακ ημ γεοβάνζ μ Γζχνβμξ ηζ δ Φνίκηα πμο είπακ ήδδ δζηυ ημοξ ζπίηζ ζε εονφπςνμ μζηυπεδμ ηαζ ιεβάθςκακ ηα δομ παζδζά ημοξ. Ο Γζχνβμξ ήηακ εκδζαθένμοζα πενίπηςζδ απυ πμθθέξ πθεονέξ. Υνυκζα ακειμδανιέκμξ ζηζξ εάθαζζεξ, αθμφ ήηακ ιδπακζηυξ ημο ειπμνζημφ καοηζημφ. Ήνειμξ άκενςπμξ, ηαθυξ μζημβεκεζάνπδξ, Μοηζθδκζυξ ζηδκ ηαηαβςβή, είπε έκα ζδιακηζηυ ηαζ πνήζζιμ παναηηδνζζηζηυ. «Έπζακακ» ηα πένζα ημο ζε μπμζμδήπμηε ηεπκζηυ γήηδια, ήλενε υθεξ ηζξ ηέπκεξ ηζ μζ ζοιαμοθέξ ημο ήηακ πάκηα ηαίνζεξ ηαζ θοζζηεθείξ. ΢’ υθδ ηδκ ηανζένα ηδξ επαββεθιαηζηήξ ημο απαζπυθδζδξ έκα ήηακ η’ αθεκηζηυ ημο: Ο ΢ηαφνμξ Νζάνπμξ. ΢ηα δζηά ημο ηανάαζα δμφθερε ηζ υηακ πέναζακ ηα πνυκζα ηςκ ηαλζδζχκ ζηζξ εάθαζζεξ ημκ δζυνζζε ηεπκζηυ δζεοεοκηή ζημ ζδζυηηδημ κδζάηζ ημο, ηδ ΢πεηζμπμφθα. ΢οιπθδνχκμκηαξ ηα απαζημφιεκα πνυκζα έβζκε ζοκηαλζμφπμξ ημο ΝΏΣ. Μα επεζδή ηα παζδζά ιεβάθςκακ, ιαγί ηζ μζ ακάβηεξ ημοξ, ζοιπθήνςκε ημ εζζυδδιά ημο ζοκεπίγμκηαξ κα ενβάγεηαζ, αθμφ μ Νζάνπμξ εηηζιχκηαξ ηζξ βκχζεζξ ημο ημκ απαζπμθμφζε ζηα Ναοπδβεία ΢ηαναιαβηά πμο εηείκδ ηδκ επμπή ήηακ δζηά ημο. Ώοηά ηα πνυκζα αβυναζε απέκακηζ απυ ηζξ ΢πέηζεξ έκα μζηυπεδμ ηζ εηεί έπηζζε έκα ελμπζηυ ζπίηζ, υπμο υθδ δ μζημβέκεζα πενκμφζε ημ ηαθμηαίνζ. ΋ηακ ηα καοπδβεία [72]

πέναζακ ζημκ έθεβπμ ημο ηνάημοξ, μ Γζχνβμξ δεκ ιπμνμφζε κα ζοκεπίζεζ κα ενβάγεηαζ εηεί. Έηζζ έιεζκε βζα θίβμ πςνίξ δμοθεζά. Δ πενίζζζα εκενβδηζηυηδηά ημο υιςξ δεκ ημκ άθδκε κα δζοπάζεζ. Μεξ ζημ Πυνημ Υέθζ άκμζλε ιαβαγί πμο πμοθμφζε υ,ηζ ιπμνείξ κα θακηαζηείξ. ΢ηδκ ανπή καοηζθζαηά πνμσυκηα, αθθά ζφκημια ηζ υθα ηα είδδ ηζβηαθενίαξ ηαζ οθζηχκ βζα ημοξ ηεπκίηεξ ηαζ μζημδυιμοξ ζε ιζα πενζμπή πμο δ ακμζημδυιδζδ ηζ δ ακάπηολδ ήηακ ζηζξ δυλεξ ηδξ. Ώπυ ιζα ζοιπθδνςιαηζηή ηαη’ ανπήκ απαζπυθδζδ πμθφ ζφκημια ημ ιαβαγί απμννυθδζε υθμ ημ πνυκμ ημο, βζαηί υθμζ, αηυια ηζ μζ κηυπζμζ εηηίιδζακ ηζξ βκχζεζξ ημο ηαζ ηδκ πθήνδ αθμζίςζδ ζηδκ ενβαζία ημο ηαζ ημκ πνμηζιμφζακ ζηζξ αβμνέξ ημοξ. Μζα κφπηα ζ’ έκα απυ ηα βθέκηζα πμο ηάκαιε ζηδκ αοθή ημο ζπζηζμφ ημο ιμο θέεζ: Άληε, ξε Λεπηέξε, πάξε ην δηπιαλφ νηθφπεδν λα ρηίζεηο εδψ ζπίηη λα είκαζηε θνληά. Γηαηί λα λνηθηάδεηο μέλα ζπίηηα; Ήδδ είπα θφβεζ απυ ημ πνχημ ζπίηζ πμο είπα ανπζηά κμζηζάζεζ ζηδκ παναθία ημο θζιακζμφ, εκμπθδιέκμξ απυ ημ ευνοαμ πμο πνυκμ ιε ημ πνυκμ βζκυηακ ηζ εκημκυηενμξ ηζ είπα ιεηαημιίζεζ ζε άθθμ πμο ανζζηυηακ ζημ εζςηενζηυ ηδξ πενζμπήξ. Ήιμοκ ζε πμθθή ηαθή δζάεεζδ - ζημ ηζαηίν ηέθζ πμο θέκε - ηαζ ιε ιζα ακελήβδηδ αεααζυηδηα θές ζηδ βοκαίηα ιμο: … Νηφξα, αχξην πάηε κε ην Γηψξγν λα ζπδεηήζεηε κε ηνλ Σζηξηζίθν Ο Σζζνηζίημξ ήηακ μ κηυπζμξ ζδζμηηήηδξ ηδξ βφνς πενζμπήξ ηαζ ιε εκδζέθενε κα ιάες ηδκ ηζιή ηαζ ημοξ υνμοξ πθδνςιήξ. Πνάβιαηζ, έηζζ ηζ έβζκε. Υνδιαηζηυ απυεεια δεκ οπήνπε, αθθά ιε ιζα ιζηνή, βζα ιέηνα ιμο, πνμηαηααμθή ηζ έκα ιεβάθμ ανζειυ απυ βναιιάηζα, αβμνάζαιε ημ πνχημ ημιιάηζ βδξ πμο ήηακ θίβμ πάκς απυ δομ ζηνέιιαηα. ΐυβηδλα ιέπνζ κα ημ λεπνεχζς. Ώοηή δ ιέεμδμξ ιε βναιιάηζα ήηακ πμθφ δζαδεδμιέκδ εηείκδ ηδκ επμπή. ΢ε ζοιθςκία ι’ έκακ ενβμθάαμ ηδξ πενζμπήξ ένζλα ηδ αάζδ ημο ζπζηζμφ θίβμ ανβυηενα. Βίπαιε ήδδ ιπεζ ζημ 1986. Σμ εβπείνδια κα ανπίζς ημ πηίζζιμ ημο ζπζηζμφ ήηακ ιε ηα δεδμιέκα ηδξ επμπήξ πμθφ δφζημθμ. Αεκ ήεεθα θουιεκμ, αθθά πηζζηυ ηαζ ιυκζιμ ζπίηζ. ΢οιπθδνςιαηζηυξ ανςβυξ ζημ πνχημ ακαβηαίμ πμζυ βζα ηδκ έκανλδ ηςκ ενβαζζχκ ήηακ δ μζημκμιζηή αμήεεζα ημο παηένα ηδξ Νηυναξ, ημο Φχημο ΐέηηα. Βοηοπχξ βζ’ αοηυκ πνυθααε κα πανεί, ζπεδυκ ιζα εζημζαεηία ηζξ ηαθμηαζνζκέξ δζαημπέξ ηάης απυ ηδκ απυθοηδ θνμκηίδα ηαζ πνμζμπή ηδξ ιμκαπμηυνδξ ημο, βεβμκυξ πμο ημ πάνδηε δευκηςξ, αθθά ηαζ ημ εηηίιδζε άθθμ ηυζμ. Σμ πηίζζιμ εκυξ ζπζηζμφ, απυ ηδκ ανπή, είκαζ ιζα δφζημθδ οπυεεζδ. Οζ πνδιαηζηέξ ακάβηεξ αηέθεζςηεξ, ηα έηηαηηα έλμδα ζοκεπχξ ιπνμζηά ζμο. Δ δζαπείνζζδ ηςκ μζημδυιςκ-ηεπκζηχκ ηαζ ηςκ ιαζηυνςκ, πμο ηζξ πενζζζυηενεξ θμνέξ δεκ ηδνμφκ ηζξ οπμπνεχζεζξ ημοξ, πμο βζα κα βθοηχζμοκ έλμδα ηάκμοκ ηζαπαηζμοθζέξ ηαζ ηαημηεπκίεξ, πμο ακαγδημφκ εοηαζνία κα ζ’ ελαπαηήζμοκ ήηακ ιζα απυ ηζξ δοζημθυηενεξ απμζημθέξ ηζ εοηοπχξ δ Νηυνα ηδκ ακέθααε ηαζ ηδκ έθενε, υζμ ήηακ δοκαηυκ, ζε πέναξ. ΢ηζξ ανπέξ ημο 1990 ιπήηαιε ιέζα ζημ δζηυ ιαξ ζπίηζ, δδθαδή ζ ζοιπθδνχκμοιε ιέζα ζ’ αοηυ 26 πνυκζα γςήξ. [73]

Έκα ελμπζηυ είκαζ ιζα ιαφνδ ηνφπα πμο ζοκεπχξ εέθεζ ηα ηαηηζηά αθθά ηζ έηηαηηα έλμδά ημο. Ώκαβηαίεξ αεθηζχζεζξ, δζυνεςζδ ηςκ πνμδβμφιεκςκ ηαημηεπκζχκ, ζοκεπείξ γδιζέξ ηαζ αθάαεξ, κέα ζεζνά θμβανζαζιχκ ημζκήξ ςθέθεζαξ δεκ ζ’ αθήκμοκ ζηζβιή κα πάνεζξ ακάζα. ΋ιςξ ιδκ είιαζ άδζημξ ηζ αβκχιςκ. Σεθζηχξ ζημ ζζμγφβζμ ηονζανπμφκ ηα ηαθά. ΢’ αοηυ ημ ζπίηζ πέναζα οπένμπεξ ιένεξ, ημοααθάς έκα αμοκυ υιμνθεξ ακαικήζεζξ ηαζ ηεθζηά ηχνα πμο είιαζ ζοκηαλζμφπμξ μ πνυκμξ ιμο ζζμιμζνάγεηαζ ακάιεζα ζηδκ Ώεήκα ηαζ ημ Πυνημ Υέθζ. Μέζα ζη’ άθθα ι’ έπζαζε ηαζ ιζα εοπάνζζηδ ζοκήεεζα. Παζδί ηδξ πυθδξ, δεκ είπα ζηδκ παζδζηή ιμο δθζηία ηζξ ειπεζνίεξ ηδξ αβνμηζηήξ γςήξ ηζ έηζζ βζα ζοκδεζζιέκα ίζςξ ζε άθθμοξ θαζκυιεκα πνμζςπζηά η’ απμθαιαάκς ιε ηδκ ζηακμπμίδζδ ημο πνςηυπεζνμο. Ώπυ υθμοξ ημοξ ανπαζμθμβζημφξ πχνμοξ ηδξ Ώεήκαξ ηζ άθθεξ παναηηδνζζηζηέξ ημπμεεζίεξ ηδξ, πήνα ζπυνμοξ απυ δέκηνα ηαζ ηαθθςπζζηζημφξ εάικμοξ ηαζ ημοξ θφηερα ζε βθαζηνάηζα. Ώνηεημί απυ αοημφξ εοδμηίιδζακ. Ήηακ δ πνχηδ θμνά ζηδ γςή ιμο πμο είδα ζε ηαεδιενζκή αάζδ ηδ δφκαιδ πμο ηνφαεζ ιέζα ημο έκα ζπμνάηζ. Πχξ ιένα ιε ηδ ιένα ιεβαθχκεζ ηαζ βίκεηαζ μθυηθδνμ δέκηνμ. Μέζα ζημ ηηήια ιμο, πμο εκηςιεηαλφ ιεβάθςζε ιε ηδκ αβμνά ηδξ δζπθακήξ έηηαζδξ οπάνπμοκ δέκηνα ηαζ εάικμζ απυ ημ πχνμ ηδξ Ώηνυπμθδξ, ημο Κεναιζημφ, ηδξ Ώνπαίαξ Ώβμνάξ, ημο Φζθμπάππμο, ημο Βεκζημφ Κήπμο, ημο Λοηααδηημφ. Μεξ ημ ιοαθυ ιμο ηοηθμθμνεί δ ζδέα κα αάθς ζε ηαε’ έκα απ’ αοηά ιζα ηαιπέθα ιε ημκ ηυπμ πνμέθεοζήξ ημο, αθθά αηυια δεκ ημ έπς ηάκεζ. Σχνα πθέμκ ηα πνυκζα δε ιμο επζηνέπμοκ κα θνμκηίγς ιυκμξ ιμο ημκ ηήπμ. Κάπμζμξ μζημκμιζηυξ ιεηακάζηδξ ακέθααε ημ ηαεήημκ ιαγί ιε ηα βφνς ζπίηζα. Ο Γζχνβμξ ιέζα ζηζξ άθθεξ ανεηέξ ημο είπε ηζ ζδζαίηενα πυιπζ. Πάκηα έκακ ημοθάπζζημκ ζηφθμ ζακ θφθαηα ζημ ζπίηζ ηαζ έκα απθυ ζηάθμξ πμο ήηακ δ ιεβάθδ ημο αβάπδ. Πανά ηδκ ημφναζδ, πανά ηα ζοκεπαβυιεκα έλμδα ζπεδυκ πάκηα είπε έκα πθεμφιεκμ πμο ιμζναγυηακ ιε ημοξ θίθμοξ ημο βζα διενήζζεξ εηδνμιέξ ηαζ ιπάκζα ζε απνυζζηεξ αηηέξ, βζα κοπηενζκά ρανέιαηα. Ήηακ άημιμ εζδζηήξ ακενχπζκδξ ακημπήξ. Με ημκ Γζχνβμ πενάζαιε υιμνθεξ αναδζέξ. Ο πανεθεμκημθμβζηυξ πνυκμξ πμο πνδζζιμπμζχ οπμδδθχκεζ υηζ μ Γζχνβμξ δεκ είκαζ πζα ιαγί ιαξ. Συζα πνυκζα ζηα αιπάνζα ηςκ ιδπακχκ - θοθαηέξ ιε αιίακημ οπέζηαρακ ακεπακυνεςηα ηδκ οβεία ημο. Έβζκε ηζ αοηυξ έκα αηυια εφια ημο ζφβπνμκμο εενζζηή ηδξ γςήξ ηςκ ακενχπςκ: Σμο ηανηίκμο! ΋ιςξ αξ επακέθες ζηδκ ανπζηή ιμο επζδίςλδ. Σμκ πενζαάθθμκηα πχνμ, βφνς απ’ ημ ηηήια, ημκ πενπάηδζα ανημφκηςξ – ηα πνμδβμφιεκα πνυκζα - ηαζ βκχνζζα ηάεε βςκζά ημο.. ΢ηζξ αυθηεξ αοηέξ ηςκ ηυζςκ πνυκςκ έγδζα ηζξ ζοκεπείξ αθθαβέξ ημο. ΢οκεπχξ κέα ζπίηζα πηίγμκηαζ, ζοκεπχξ κέμζ θνάηηεξ ζδηχκμκηαζ πμο πενζμνίγμοκ ηα ιμκμπάηζα βζα ακειπυδζζημοξ πενζπάημοξ. ΢ε αοηυ δεκ ιπμνχ κα ηάκς ηίπμηα. Βίκαζ δ «ελέθζλδ» πμο εδχ έπεζ, υθα αοηά ηα πνυκζα, ιζα ηαπφηδηα ιεβαθφηενδ απυ ημ ιέζμ πακεεκζηυ υνμ. Βίκαζ ηαζ πμο δ ζηακυηδηα βζα πενπάηδια έπεζ ανηεηά πενζμνζζηεί. Μζα ιένα πμο ήηακ ζε ελέθζλδ μ πενίπαηυξ ιμο, αημφς απεθπζζιέκεξ βοκαζηείεξ [74]

θςκέξ κα γδηάκε αμήεεζα. Κάηη ζνβαξφ θαη θαθφ ζα ζπλέβε, είπα απυ ιέζα ιμο. Έηνελα πνμξ ηδκ πδβή ηδξ ακαζηάηςζδξ ηζ ήηακ ημ ζπίηζ ημο Γζχνβμο. Δ βοκαίηα ημο ηζ δ ιάκα ηδξ μδφνμκηακ δίπθα ζημκ πεζιέκμ ηαηαβήξ Μπθάηζ. Σμ ιπνμζηζκυ δελί πυδζ ημο ήηακ άζπδια ιπθεβιέκμ ιε ημ ζφνια ημο θνάηηδ. ΢ηδκ απεθπζζιέκδ πνμζπάεεζά ημο κα απαθθαβεί έιπθεηε υθμ ηαζ πενζζζυηενμ ηαζ ημ πυδζ ημο είπε πθδβζάζεζ. Ο Μπθάηζ ήηακ έκα πακέιμνθμ θοηυζηοθμ, ρδθυζςιμ, ηαθμηασζιέκμ, μθμγχκηακμ. Βδχ αξ ελμιμθμβδεχ ηδκ αιανηία ιμο. Με ηα ζηοθζά δεκ είπα ζημ πανεθευκ πμθθά πάνε- δχζε. Παζδί ηδξ πυθδξ, δεκ ήιμοκ ελμζηεζςιέκμξ ιαγί ημοξ. Μάθθμκ ηα θμαυιμοκ ηαζ θίβμ. Με ηα ιυκα γχα πμο είπα ζπέζδ ζημ πανεθευκ ηαζ η’ αβαπμφζα ήηακ μζ βάηεξ. ΋ηακ έιπαζκα πνμδβμοιέκςξ ζημ ζπίηζ είπα πάκηα έκακ εκδυιοπμ θυαμ ιδ ιε ανπάλεζ, αθθά μ ηαημιμίνδξ πμηέ δεκ εηδήθςζε ηαιζά ηέημζα πνυεεζδ. Μζα ελαίνεζδ: ΋ηακ έπεθηε ηαιζά βάηα ζηα δυκηζα ημο ηδκ ηανφδςκε ζε πνυκμ ιδδέκ. Αοζηοπχξ ! Αεκ έπς ηαιζά ζπέζδ ιε ηεπκζηά γδηήιαηα ηαζ ηάεε θμνά πμο ζημ ζπίηζ πνεζάγεηαζ ηδκ επέιααζδ ηεπκίηδ εηείκδ πμο ηαεανίγεζ είκαζ δ βοκαίηα ιμο. ΋ιςξ εηείκδ ηδκ ηνίζζιδ ζηζβιή ημ ιάηζ ιμο έπεζε ζε ιζα ηακάθζα πμο ανζζηυηακ εηεί ημκηά. Με απμθαζζζηζηυηδηα ηδκ πήνα ζηα πένζα ιμο ηζ έημρα ημ ζφνια πμο ηναημφζε ημ πυδζ ημο. Ο Μπθάηζ ζήηςζε ημ ηεθάθζ ιε είδε ηαζ ζηδ ζοκέπεζα έπεζε θζπυεοιμξ. Συζδ χνα πνμζπαεχκηαξ ιάηαζα κα εθεοεενςεεί είπε πθήνςξ ελακηθδεεί. Συηε έθηαζε ηζ μ Γζχνβμξ πμο είπε ηδθεθςκζηά εζδμπμζδεεί, ημκ έααθε ζημ αοημηίκδημ ηαζ ηαηεοεείακ ζημκ ηηδκίαηνμ. Μεηά ηδκ ακαβηαία πενίεαθρδ επέζηνερε ηδκ επυιεκδ ιένα ιε ηζξ βάγεξ ηαζ ημοηζαίκμκηαξ. ΢ε θίβεξ ιένεξ δ πενζπέηεζά ημο είπε ηεθεζχζεζ. Δ έηπθδλδ ήνεε ανβυηενα υηακ ιπήηα ζημ ζπίηζ ημο Γζχνβμο ιεηά ηδκ ακάννςζή ημο. Γζα ημκ Μπθάηζ ημκ πνμδβμφιεκμ ηαζνυ ήιμοκ έκαξ απυ ημοξ ζοπκμφξ επζζηέπηεξ ημο ζπζηζμφ αδζάθμνμξ βζ’ αοηυκ, πςνίξ κα λένεζ ίζςξ ημκ ηνοιιέκμ θυαμ πμο είπα βζα κα ημκ πθδζζάζς. Σχνα ηα πνάβιαηα άθθαλακ άνδδκ. Μυθζξ ηάεζζα ζηδκ ηανέηθα ήνεε ημκηά ιμο, έααθε ηδ ιμοζμφδα ημο ζημ βυκαηυ ιμο ηαζ δεκ εα ημ πζζηέρεηε - ιε ημίηαγε ιε θαηνεία. Θα έπεηε δεζ, θακηάγμιαζ, ηα ιάηζα θαηνείαξ πμο έπμοκ μζ ζηφθμζ βζ’ αοημφξ πμο αβαπμφκ. Θοιυηακ ημκ άκενςπμ πμο ημκ απεθεοεένςζε απυ ηα δεζιά ημο ηαζ ηα γχα είκαζ ακηαπμδμηζηά υκηα. Θέθμοκ κα επζζηνέρμοκ ημ ηαθυ πμο ημοξ έηακεξ. Ώπυ ηεζ ηαζ πένα εζζέπναηηα ηδκ αβάπδ ημο ηζ ήηακ θοζζηυ κα ημκ αβαπήζς ημ ίδζμ ηζ εβχ. Ο ηφηθμξ ηδξ γςήξ είκαζ αδοζχπδημξ. Μεηά απυ ιενζηά πνυκζα μ Μπθάηζ αννχζηδζε απυ ηδκ κυζμ ηαθαγάν ηαζ ηυηε αηυια δεκ είπε ακαπηοπεεί ηνυπμξ εεναπείαξ ηδξ. Με αανζά ηανδζά μ Μπθάηζ ιπήηε ζηδ δζαδζηαζία ηδξ εοεακαζίαξ. Πμθθμί ημκ έηθαρακ εδχ βφνς.

[75]

Σν ζξάζνο Δ γςή ζμο δίκεζ αθδεζκά ιαεήιαηα. Ο παευξ ιαευξ, θέκε. Μυκμ έηζζ, ζηζξ πναβιαηζηέξ ζοκεήηεξ, ζοκεζδδημπμζείξ ηζξ ηαηαζηάζεζξ. ΢ηδκ πμνεία ηδξ γςήξ ιμο, έθαβα πμθθέξ θμνέξ ζηδ ιάπα ημ ενάζμξ ηονίςξ απυ άημια ιε πενίζζεζα – αθθά πςνίξ δζηαζμθμβδηζηή αάζδ – αοημπεπμίεδζδ. Σμ πανάπμκμ ιμο είκαζ υηζ ζ’ αοηέξ ηζξ πενζπηχζεζξ ιέπνζ ηχνα, ημ απφειεκμ ενάζμξ ιε έηακε κα παναθφς ηαζ κα ιδ δίκς ηδκ απαναίηδηδ ηζ μθεζθυιεκδ εη ιένμοξ ιμο απάκηδζδ. Να ζαξ πς ηάηζ; Σμ βεβμκυξ υηζ δ ζδζμζοβηναζία ιμο ιε έπεζ ηάκεζ ζοβηναηδιέκμ ηζ εζςζηνεθή δίκεζ δζαθμνεηζηή εζηυκα ζημοξ δζαθμνεηζημφξ ακενχπμοξ. ΢ηζξ πενζπηχζεζξ πμο ηχνα ακαθένμιαζ, δ ζζςπή ιμο, ίζςξ κα ενιδκεφεηαζ ςξ δεζθία ηαζ βζαηί υπζ, ςξ απυδεζλδ ηςκ ζζπονζζιχκ ημοξ. Δ ικήιδ ηάπμζςκ ακενχπςκ είκαζ ζηεκά ζοκδεδειέκδ ιε ημ έκζηζηημ ηδξ αοημζοκηήνδζδξ ημοξ. Πμθφ εφημθα ηαζ αμθζηά ημοξ ελαζθαθίγεζ ηδκ αικδζία ζηα εκμπθδηζηά ζοιαάκηα ηαζ ημ δίηαζμ ηςκ ζζπονζζιχκ ημοξ. - Ακ, ηνπ ηα είπα λέηα ζθέηα θαη θαηάκνπηξα! Γελ κπφξεζε λ’ αξζξψζεη ιέμε. Όρη ζα ην άθελα λα κνπ ην παίδεη ππεξάλσ ν θχξηνο. Έηζζ ζένκς ιαγί ιε ηυζα άθθα ημ απςεδιέκμ ηδξ ιδ απάκηδζδξ. Γζα υζμοξ δεκ έπμοκ γήζεζ αοηήκ ηδκ ειπεζνία ζαξ θές υηζ είκαζ πμθφ πεζνυηενμ απυ ιζα ιδ ακαιεκυιεκδ ποθυπζηα. Τπάνπεζ υιςξ ζηδ γςή ιμο ιζα ελαίνεζδ πμο μ εναζφξ εζζέπναλε ηδκ πνέπμοζα ακηαπυδμζδ. Ώοηήκ εέθς εδχ κα ζζημνίζς. Ίζςξ δ ροπμθμβζηή ενιδκεία ηδξ κα ανίζηεηαζ ζηζξ εζδζηέξ ζοκεήηεξ ηάης απυ ηζξ μπμίεξ ζοκέαδ. Γζ’ υθμοξ ιαξ δ ιάκα είκαζ ζενυ πνυζςπμ ηζ υζμ πενκάκε ηα πνυκζα ηα αζζεήιαηα ηδξ κμζηαθβίαξ ηαζ ηδξ αβάπδξ ιεβεεφκμκηαζ, ένπμκηαζ ζημ πνμζηήκζμ ηα πνμηενήιαηα ηζ απςεμφκηαζ μζ εκδεπυιεκεξ αδοκαιίεξ. Βίκαζ ακενχπζκμ παναηηδνζζηζηυ ηαζ πνέπεζ κα ημ δεπημφιε ςξ έπεζ. Κάπμζα ζηζβιή, ιεηά απυ ιζα γςή βειάηδ αάζακα ηαζ πενζπέηεζεξ, ήνεε δ χνα δ ηονά Αέζπμζκα κα θφβεζ απυ ημκηά ιαξ. Ώοηυξ είκαζ μ αιείθζηημξ ηφηθμξ ηδξ γςήξ ηαζ αοηυξ είκαζ μ ηεθζηυξ πνμμνζζιυξ υθςκ ιαξ. Βζδμπμζήεδηα ηδθεθςκζηά απυ ημ ΐυθμ υηζ δ ιάκα πέεακε. ΋θδ δ μζημβέκεζα, δ βοκαίηα ηζ δ ηυνδ ιμο ζε θίβεξ χνεξ θηάζαιε εηεί βζα ημ λυδζ ηδξ. Δ ηαημιμίνα δ αδεθθή ιμο, πμο ηνάαδλε ημο Υνζζημφ ηα αάζακα, ηα άθθα αδέθθζα ιμο, υθμζ ιαγειέκμζ, είπακ ηαηημπμζήζεζ ήδδ υθεξ ηζξ ακαβηαίεξ ηαζ ηοπζηέξ δζαδζηαζίεξ. Δ ζδζμιμνθία ανίζηεηαζ ζημ βεβμκυξ υηζ ιέπνζ ηδκ ηαθή ηδκ επυιεκδ ιένα ημ ζχια ηδξ ιάκαξ έιεζκε ζημ ζπίηζ ηζ υθμζ ειείξ εα ηδκ λεκοπημφζαιε ιε ημκ παθζυ παναδμζζαηυ ηνυπμ. Εζημνίεξ απυ ηδκ ημζκή ηαζ πμθφπνμκδ γςή ημκηά ηδξ, πνάβιαηα πμο αβαπμφζε, ηα πμφβζα ηδξ. Ο εάκαηυξ ηδξ δεκ ήηακ ηεναοκυξ εκ αζενία. Ήηακ απυ ηαζνυ ακαιεκυιεκμξ ηζ έηζζ είπαιε απμννμθήζεζ ζζβά- ζζβά ηζξ επζπηχζεζξ ημο παιμφ ηδξ. Ώθθά ήηακ δ ιάκα ιαξ, ημ αζθαθέξ ηαηαθφβζμ ζε ηάεε πνυαθδια, μ [76]

άκενςπμξ πμο ιαξ έθενε ζηδ γςή, πμο ιαξ ακέζηδζε ζε ηυζμ δφζημθεξ ζοκεήηεξ, ηαευνζζε ηδ ζοιπενζθμνά ηαζ ημ παναηηήνα ιαξ. Ώκέηδμηα βζα κα βεθάζμοιε, ηναβμφδζα κα η’ αημφζεζ, θαβδηυ ηαζ ηναζί κα πανεί ιαγί ιαξ. ΋πζ ηα ζοκδεζζιέκα ηθάιαηα ηζ μζ μδονιμί. Ώκαπυθεοηηα έβζκακ ηαζ ηάπμζεξ πμθζηζηέξ ζογδηήζεζξ ακάιεζα ζ’ ακενχπμοξ ιε δζαθμνεηζηή πζα πνυζθδρδ ηςκ βεβμκυηςκ ηαζ ηςκ ελεθίλεςκ ιεηά ηα ηυζα πνυκζα απυζηαζδξ, αθμφ εβχ γμφζα ζηδκ Ώεήκα ηζ είπα απμημπεί ηεθείςξ απυ ηδ βεκέεθζα πυθδ ιμο. Οζ θυβμζ αοηήξ ηδξ απμημπήξ δεκ είκαζ ηδξ ζηζβιήξ κ’ ακαθενεμφκ εδχ Έκα απυ η’ αδέθθζα ιμο είπε θένεζ ηζ έκα θίθμ ημο ζηδκ πανέα. Σμκ βκχνζζα αιέζςξ, ιε ημίηαλε ηζ αοηυξ, αθθά δεκ εζπχεδηε ημοαέκηα. Αίπθα ήηακ δ ζμνυξ ηδξ ιάκαξ. ΋ιςξ μ εναζφξ δεκ ηνάηδζε ημ ζηυια ημο ηθεζζηυ. ΢ε ηάπμζεξ «ηαζκμθακείξ» βζ’ αοηυκ απυρεζξ ιμο, είπα ηάηζ πμο ημ εοεφβναιιμ ιοαθυ ημο ημ εζζέπναλε ζακ οπμζηήνζλδ ηδξ «επάναηδξ δελζάξ». Έηζζ, πςνίξ ζοβηναηδιυ, ιμο θέεζ: - Καιά Λεπηέξε απηά ηα ιέεη ε δεμηά! Δίλαη ζσζηφ λα ηα ππνζηεξίδεηο θη εζχ; ΢ακ κα δζεννάβδ μ ηεθεοηαίμξ θθμζυξ ημο εζςηενζημφ ιμο δθαζζηείμο. Βλεννάβδκ. Δ ζοζζςνειέκδ πίηνα ιμο βζα ηδκ ελέθζλδ ηςκ πναβιάηςκ ζηδ πχνα αβήηε ζακ θάαα ηζ έπεζε ζηδκ ηεθαθή ημο. - Καιά πνηνο είζαη εζχ πνπ ζα ραξαθηεξίζεηο ηηο απφςεηο κνπ, ξε παλάζιην ππνθείκελν; Με πνην δηθαίσκα ιεο απηά πνπ ιεο, φηαλ μέξεηο φηη δίπια είλαη ε λεθξή κάλα κνπ. Δζχ δελ είζαη πνπ πξηλ ηε δηθηαηνξία ήζνπλ παξψλ ζηελ αλάθξηζή κνπ ζηελ Αζθάιεηα θαη ζηγνληάξηδεο ηνλ δηνηθεηή; Καιά λα ζηα ζπγρσξήζνπκε φια. Ο άλζξσπνο έρεη δηθαίσκα λα θάλεη ιάζε θαη λ’ αιιάδεη. Αιιά λα καο θάλεηο απφ πάλσ θαη ηνλ ηηκεηή! Δ! Όρη. Απηφ δελ ην ζεθψλσ. Σζαθίζνπ θαη θχγε απφ δσ κέζα ζξαζχδεηιν ππαλζξσπάξην! Σα ιάγερε ηζ έθοβε. Αεκ θηάκεζ ημ θηφζζιμ ζ’ αοηήξ ηδξ πμζυηδηαξ ηςκ ακενχπςκ. Σμ ακηζθαιαάκμκηαζ ζακ ρζπάθεξ ανμπήξ. Θα πνεζαγυηακε έκα παναηεηαιέκμ ζηαιπίθζζια ηζ δζχλζιμ πζλ-θαλ . ΋ιςξ ημ βθφηςζε βζαηί αοηά είκαζ πάκς απυ ηζξ ζηακυηδηεξ ιμο. Ο αδεθθυξ ιμο πμο ημκ έθενε είπε ηδκ άπμρδ υηζ δεκ ζοιπενζθένεδηα ηαθά. Ο εκ θυβς ηφνζμξ ήηακ ηχνα ζηέθεπμξ ηυιιαημξ ηδξ δδιμηναηζηήξ πανάηαλδξ μιμηνάπεγμξ ημο αδεθθμφ ιμο. Έηζζ ενιδκεφηδηε δ πνμζςνζκή ημο οπμζηήνζλδ. Ώνβυηενα ημ βεβμκυξ, ιε άβκςζημ ζε ιέκα ηνυπμ, βκςζημπμζήεδηε ζηα ανιυδζα ημιιαηζηά υνβακα ηαζ οπήνλε ζζςπδνή απμιάηνοκζή ημο. Θα ιπμνμφζε κα ηναηήζεζ ημ ζηυια ημο ηθεζζηυ. Σίπμηα δε εα είπε ζοιαεί. Ίζςξ κα ημκ αθέπαιε ηζ αοηυκ δαθκμζηεθακςιέκμ εηπνυζςπυ ιαξ ζηδ ΐμοθή. Πνχηδ θμνά άθθςζηε εα βζκυηακ ηάηζ ηέημζμ; ΋ιςξ δεκ ημ ηνάηδζε! Πεξ-πεξ πίζηερε ιέζα ημο υηζ δζηαζμφηαζ κα ζοιπενζθένεηαζ υπςξ αοηυξ κμιίγεζ. Κάπμζεξ ζηζβιέξ – υπζ πάκηα - ένπεηαζ δ χνα ηδξ πθδνςιήξ ηςκ πνάλεχκ ζμο.

Ινύιηνο 2009

[77]

Η νκηιία κνπ εκπξόο ζηε ζνξό ηνπ Γηάλλε Μπαληά ΢ε ιέκα έθαπε δ ιμίνα κα πς θίβα θηςπά θυβζα βζα έκακ ιεβάθμ θίθμ: Σμκ Γζάκκδ Μπακζά. Έθοβε ηυζμ πνυςνα ηζ άδζηα απυ ημκηά ιαξ. Πχξ ιπμνμφζα πμηέ κα θακηαζηχ υηζ εηείκμ ημ πνςζκυ πμο ημκ ζοκάκηδζα ζημκ πεγυδνμιμ ηδξ ΐαθηεηζίμο εα ήηακ δ ηεθεοηαία θμνά πμο εα ημκ ακηίηνζγα υνεζμ ηαζ γςκηακυ, υπςξ πάκηα ιε ημ παιυβεθμ ζηα πείθδ, βειάημ εκδζαθένμκ βζα ηα κέα ηαζ ηδκ ηαηάζηαζδ ημο ηάεε ακενχπμο. Ώπ! άπανε ηζ άδζηε Υάνε, πυηε επζηέθμοξ εα ηαηακμήζμοιε ηδ ζεζνά ιε ηδκ μπμία επζθέβεζξ ηα εφιαηά ζμο; Ήηακ ιζα ζοκάκηδζδ, πμο ακαπάκηεπα ηνάηδζε πμθθή χνα, ζοκεπίζηδηε πάκς ζημ βναθείμ ημο ηζ είπε ηζ έκακ ελμιμθμβδηζηυ ηαζ ίζςξ, εη ηςκ οζηένςκ ηνζκυιεκμ, πνμθδηζηυ παναηηήνα. Ο Γζάκκδξ, υπςξ πάκηα ήηακ έημζιμξ βζα πνμζθμνά ηαζ δυζζιμ. Μμο ιίθδζε βζα εέιαηα οβείαξ, βζα ηδκ κεακζηή ημο πανυνιδζδ κα βίκεζ βζαηνυξ ζημ πθεονυ ημο εείμο ημο ζηδκ ηθζκζηή ημο ΢ιπανμφκδ, ηα δζααάζιαηά ημο ζε ζαηνζημφ εκδζαθένμκημξ αζαθία ηαζ ηδκ πνμζθμνά ημο πνμζςπζηά ζε ιέκα: - Αλ, Λεπηέξε, θάπνηα ζηηγκή αληηκεησπίζεηο πξφβιεκα πγείαο λα κνπ ην πεηο. Έρσ θίινπο γηαηξνχο, πνπ ζα ελδηαθεξζνχλ γηα ζέλα. Κζ υιςξ αοηυξ, μ βειάημξ ζθνίβμξ, εοεοηεκήξ, ιε έκημκδ δζάεεζδ βζα γςή ηαζ πνμζθμνά θίθμξ ζε θίβμ εα ζηεπαζηεί απυ ημ πχια ηδξ Ώηηζηήξ βδξ ηζ εβχ, μ εημζιυννμπμξ, δζααάγς αοηά ηα θυβζα υνεζμξ, αθθά ααεεζά ζοβηζκδιέκμξ. Πυζμ πανάλεκδ ηαζ απνμζδζυνζζηδ πμο είκαζ ηεθζηά δ γςή ιαξ! ΋ιςξ αξ πμφιε ηδ αανζά αθήεεζα! Δ ηαιπάκα βζα ηδκ ηθάζδ ιαξ άνπζζε κα πηοπάεζ πζα. Σα βειάηα γςή κζάηα ηδξ δεηαεηίαξ ημο ’60 εαδμιδκηάνζζακ πθέμκ! Βηεί, ζηζξ ανπέξ ηδξ δεηαεηίαξ ημο ’60 ημκ βκχνζζα. Ήηακ ζοκεπχξ μ ηαεμδδβδηήξ ιμο. ΢ημ βναθείμ ηδξ ζπμοδάγμοζαξ ηαζ η’ άθθα ημιιαηζηά υνβακα. Νέμζ ειείξ, δοκαημί, βειάημζ αεααζυηδηα βζα ημ δίηζμ ηςκ αβχκςκ ιαξ, πεζζιέκμζ πθήνςξ βζα ηδκ ακαπυθεοηηδ ιεθθμκηζηή ιαξ δζηαίςζδ. Ώζζεακυιαζηακ θεξ ηζ ήιαζηακ μ μιθαθυξ ηδξ βδξ! Ββχ αδαήξ ηζ αδμηίιαζημξ επανπζχηδξ γήθεοα ηζξ βκχζεζξ ημο, ηδκ ροπναζιία ιε ηδκ μπμία ακηζιεηχπζγε ηζξ ηαηαζηάζεζξ ηαζ ηδκ πμθζηζηή ακαθοηζηή ημο ζηέρδ. ΢οκδέεδηα, θμζπυκ, ιαγί ημο ιε ιζα θζθία, πμο ζηδνζγυηακ ηαζ ζημκ εαοιαζιυ ιμο βζ αοηυκ. Βηείκα ηα πνυκζα πενπαηήζαιε ημοξ ίδζμοξ δνυιμοξ ζ’ υθεξ ηζξ θάζεζξ. Με ηζξ δοζημθίεξ ηδξ επμπήξ, ιέζα ζημοξ θμζηδηζημφξ ηαζ κεμθαζίζηζημοξ αβχκεξ, Ήηακ υιςξ υιμνθα πνυκζα, βζαηί ζοκδοάγμκηακ ιε ηα κζάηα ιαξ, πμο έηζζ ηζ αθθζχξ είκαζ υιμνθα, αθθά ηαζ ηδκ ηαεανυηδηα ηςκ ημηζκχκ ιαξ ζηυπςκ. [78]

Μαγί θφβαιε βζα θακηάνμζ, ιαγί επζζηνέραιε ιε ζδιαδειέκα απμθοηήνζα, ιαγί ιπήηαιε ζηζξ ακηζζηαζζαηέξ μνβακχζεζξ ηαζ ζπεδυκ ιαγί βίκαιε υιδνμζ ηδξ άκμιδξ δζηηαημνζηήξ ελμοζίαξ. Μεηά ηδ ιεηαπμθίηεοζδ ανεεήηαιε πάθζ ιαγί ζηδκ ηίκδζδ ηςκ ’77 ηαζ ηεθζηά ιαγί επζζηνέραιε ζημ ΚΚΒ εζςηενζημφ. Κμζκή δ ιμίνα ηζ εβχ ιμκίιςξ μπαδυξ ημο. Ώνβυηενα αναίςζακ μζ επαθέξ ιαξ βζαηί πνμζςπζηά άθθαλα πνμηεναζυηδηεξ. Βηείκμξ απηυδημξ, ζηαεενυξ, πεζζιαηάνδξ ζοκέπζζε ιε ηδκ ίδζα αδζάημπδ πνμζθμνά ημο εαοημφ ημο, ηςκ ζδζαίηενςκ ζηακμηήηςκ ημο ζημ ίδζμ κεακζηυ ιαξ υκεζνμ. Πνμζθένμκηαξ υπζ ιυκμ ημ πνυκμ ημο, αθθά ηζ υηζ άθθμ είπε βζα ημκ ημζκυ ζημπυ, ζηζξ ζδέεξ πμο απυ κςνίξ εκζηενκίζηδηε ηαζ ιε ζοκέπεζα οπδνέηδζε ζ’ υθδ ημο ηδ γςή. Πάκηα υιςξ παναημθμοεμφζα ιε εκδζαθένμκ ηδκ πμνεία ημο. Ήηακ απυ ημοξ ακενχπμοξ, πμο εέθεζξ δεκ εέθεζξ, ημοξ ζέαεζαζ, ημοξ παναδέπεζαζ. Ώοηυξ ήηακ μ Γζάκκδξ. Έκαξ άκενςπμξ ζοκεπήξ ζ’ υθδ ηδ γςή ημο. Βδχ, οπμηθζκυιαζηε ζημ κεηνυ ημο ζχια, οπμζπυιεκμζ υηζ δεκ εα ημκ λεπάζμοιε πμηέ. Δπηθήδεηνο ηνπ Λεπηέξε Σζίινγινπ, ζηειέρνπο ηεο ΓΝΛ θαη ηνπ Ρήγα Φεξαίνπ

[79]

Λίγν πξηλ ηελ Αλάζηαζε- Χξήζηνο Ρεθιείηεο ΢ήιενα, Μεβάθμ ΢άαααημ, έκαξ αβαπδιέκμξ θίθμξ, μ Υνήζημξ Ρεηθείηδξ άθδζε ηδκ ηεθεοηαία ημο πκμή. Γζα ιαξ πμο ημκ γήζαιε, είκαζ ιεβάθδ απχθεζα. ΐνίζημιαζ ιαηνζά ηζ έπς δοζημθία ζηδ ιεηαηίκδζδ. Βηθνάγς ηδ ααεεζά ιμο θφπδ ζηδ βοκαίηα ημο Ώνβονχ ηαζ ηζξ ηυνεξ ημο. Ο Υνήζημξ ήηακ απυ ηδ ζηθδνή εηείκδ βεκζά πμο πνυζθενε ημκ εαοηυ ημο ζηδκ οπδνεζία ημο θαμφ ηαζ ηδξ πχναξ, έδεζλε αλζμεαφιαζηδ ακημπή ζηζξ ηαημοπίεξ πμο ημο επζθφθαλε δ αοηανπζηή ελμοζία ηδξ πμφκηαξ ηςκ ζοκηαβιαηανπχκ. Έγδζα ιαγί ημο πέκηε πνυκζα ηαζ πάκηα εαφιαγα ηδκ πίζηδ ηαζ ηδκ ακημπή ημο ζε αοηά πμο πίζηεοε. Μαγί ιε ηδ βοκαίηα ημο Ώνβονχ, ζηέθεπμξ ηδξ ΑΝΛ, έδςζακ πμθφπνμκεξ ιάπεξ ιέζα απυ ηζξ βναιιέξ ηδξ ακακεςηζηήξ Ώνζζηενάξ. Ώκήηε ζηδ ζπάκζα ηαηδβμνία ακενχπςκ πμο δίκμοκ πςνίξ κα δζεηδζηήζμοκ ηαιζά πνμζςπζηή ακηαιμζαή. Ώξ είκαζ υιμνθμ ημ ηαλίδζ ημο. Πάκηα εα ημκ εοιυιαζηε ιε αβάπδ.

[80]

Αιέθνο Παλαγνύιεο Αφζημθμ. Πμθφ δφζημθμ κα ιζθήζεζξ βζα ημκ Ώθέημ. Έκακ άκενςπμ πμο «έθοβε» ηυζμ ζφκημια ηζ ακεπάκηεπα απυ ημκηά ιαξ ηαζ πμο ιυκμ δ ακαθμνά ημο μκυιαηυξ ημο πνμηαθεί - ηαζ δζηαίςξ - ζε πζθζάδεξ παηνζχηεξ ιαξ, νίβδ ζοβηίκδζδξ ηαζ παναδμπήξ. Πνάβιαηζ μ Ώθέημξ ήηακ θηζαβιέκμξ απυ εζδζηυ ζπάκζμ ιέηαθθμ πίζηδξ, πείζιαημξ ηαζ ζημπμπνμζήθςζδξ. Μυκμ ακ ζδςεεί ιε ημ αθέιια ηδξ εζδζηήξ πενίπηςζδξ εα ιπμνέζμοκ κα ενιδκεοημφκ μζ πνάλεζξ ηζ ακημπέξ ημο. Πνμθακχξ δεκ έπς ηδ θζθμδμλία κα πενζβνάρς ημκ άκενςπμ. Τπάνπμοκ βφνς ιαξ ζηακυηενμζ ηζ ανιμδζυηενμζ βζα ηάηζ ηέημζμ. Ώπθχξ, επεζδή ζηδκ πμνεία ηδξ γςήξ ιμο έηοπε κα ζοκακηδεμφκ δομ-ηνεζξ θμνέξ μζ δνυιμζ ιαξ, εα δχζς ζημ ιεθθμκηζηυ αζμβνάθμ ιενζηά ρζπία πνμζςπζηχκ ιμο ζοιαάκηςκ ηαζ βκχζεςκ ζηα μπμία πνςηαβςκίζηδζε μ Ώθέημξ, έκακ νυθμ πμο αοημδζηαίςξ πάκημηε ηαηαηημφζε. Σέθμξ κα πς ιζα βκχιδ βζα ημκ πνυςνμ εάκαημ ημο. Σμ υκμιά ημο ημ πνςηάημοζα, πνζκ ηδ δζηηαημνία ιε έκα επεζζυδζμ ζε έκα ηαηάζηδια δθεηηνζηχκ εζδχκ αηνζαχξ απέκακηζ απυ ημ Πμθοηεπκείμ, υπμο ζπμφδαγε. Σμκ είπε «ζοθθάαεζ» δ Ώζηοκμιία βζα απυπεζνα ηθμπήξ. Πνμθακχξ δ ηαηδβμνία απμζφνεδηε ηδκ άθθδ ιένα, αθθά δ απμνία πμο ιμο δδιζμονβήεδηε λεηαεανίζηδηε απυ ημκ ίδζμ υηακ ζοκακηδεήηαιε απυ ημκηά. Βίπε ηαηακαθχζεζ ανηεηά πμηά ηαζ πενδθακεφηδηε ζηδκ οπυθμζπδ πανέα υηζ ιπμνεί κα ιπεζ ζημ ιαβαγί απυ ηδκ βοάθζκδ αζηνίκα. Καζ αθμφ ημ είπε ημ ηυθιδζε ιε ηάπμζμοξ ιζηνμηναοιαηζζιμφξ. Ώζπμθμφηακ ιε ημ θμζηδηζηυ ζοκδζηαθζζιυ ηαζ αοηυ απμηέθεζε ηδκ αθμνιή ηδξ βκςνζιίαξ ιαξ. Έηζζ υηακ ανεεήηαιε ηοπαία κεμζφθθεηημζ ημκ Εακμοάνζμ ημο 1966 ζηδκ Κυνζκεμ ακακεχζαιε ηδ βκςνζιία ιαξ. ΢ηδκ πνχηδ έλμδμ ιμο ζηδκ πυθδ ηδξ Κμνίκεμο ιε ηδ δίςνδ, ςξ πανέα είπα ημκ Ώθέημ. Θοιάιαζ ηδκ ανκδηζηή εκηφπςζδ πμο έπεζ ιείκεζ ιέζα ιμο - ηαζ δεκ εα δζζηάζς κα ημ πς - βζα ηδκ αβμναία ζοιπενζθμνά ηδξ ημπζηήξ ημζκςκίαξ, πμο ακηζιεηχπζγε ζημοξ ζηναηζχηεξ -ιε ζδζαίηενδ εηιεηάθθεοζδ - ζηζξ ηζιέξ, ηδκ πμζυηδηα ηςκ αβαεχκ ηαζ ηδ οπμηζιδηζηή ημοξ ζοιπενζθμνά. Καείζαιε ζ’ έκα απυ ηα ηεκηνζηά ηαθεκεία ηδξ πυθδξ ηαζ ήπζαιε δομ ηαναθάηζα μφγμ ιε δείβια «ιεγέ». Καιζά ζπέζδ ιε ηα ηζζπμονάδζηα ηδξ ζδζαίηενδξ παηνίδαξ ιμο. Ββχ ακήζοπμξ ημίηαγα ζοκεπχξ ημ νμθυζ ιμο βζα κα επζζηνέρς έβηαζνα ζημ ζηναηυπεδμ. Πανά ηζξ εηηθήζεζξ ιμο κα θφβμοιε εβηαίνςξ μ Ώθέημξ πανέιεκε άκεημξ. Έηζζ ακαβηάζηδηα κα ημκ αθήζς ηαζ κα θφβς ιυκμξ ιμο. Βοηοπχξ ήιμοκ πίζς ζηδκ χνα ιμο. Μέπνζ ημ ζζςπδηήνζμ μ Ώθέημξ δεκ είπε ειθακζζηεί. Έπεζα ζημ ηνεαάηζ αθθά ιε ηδκ ακδζοπία γςκηακή ιέζα ιμο. Γφνς ζηζξ δχδεηα ηδ κφπηα υθμζ ζημ εάθαιμ λοπκήζαιε απυ έκημκμοξ εμνφαμοξ, ζπάζζιμ ηγαιζχκ ηαζ δοκαηέξ [81]

θςκέξ. Ο Ώθέημξ βφνζζε πίζς αθθά είπε ηαηακαθχζεζ ηζ άθθα πμηά ηαζ ήηακ εηηυξ εθέβπμο. Έζπαγε υθα ηα ηγάιζα ημο θυβμο ηαζ πνεζάζηδηακ ηνεζξ-ηέζζενζξ άθθμζ κα ημκ ηάκμοκ γάθηζ. ΢ηδκ πνςζκή ακαθμνά ήιμοκ ζίβμονμξ υηζ ηα κοπηενζκά βεβμκυηα εα ήηακ ημ ηφνζμ εέια. Έπεζα απυ ηα ζφκκεθα υηακ δεκ έβζκε ηαιζά ακαθμνά ζημ εέια. Μεηά απυ δομ ιένεξ ιμο ημ ελήβδζε μ ίδζμξ μ Ώθέημξ. Πνμενπυιεκμξ απυ ζηναηζςηζηή μζημβέκεζα - παηέναξ ηζ αδεθθυξ - ήηακ μζημβεκεζαηυξ θίθμξ ιε ημκ δζμζηδηή ημο ζηναημπέδμο ηαζ ημ εέια ζηεπάζηδηε ιε ηδκ πθδνςιή ηςκ γδιζχκ πμο οπήνλακ. Μεηά ηδκ Κυνζκεμ πχνζζακ μζ δνυιμζ ιαξ, αθθά ηζ αοηυξ είπε ηδκ ηφπδ ηςκ παναηηδνζζιέκςκ ηαζ οπδνεημφζε ζε ιμκάδα ημο Έανμο. Παναεέης έκα απυζπαζια απυ ημ αζαθίμ ιμο «Κζ υιςξ είκαζ υιμνθα» (Ώκαθένμιαζ ζημ 1968, υηακ ηαζ εβχ ηζκμφιαζ ζηδ ζηζά, εκχ μ Ώθέημξ έπμκηαξ «θζπμηαηηήζεζ» απυ ημ ζηναηυ μνβακχκεζ ηδκ απυπεζνα εκακηίμκ ημο Γ. Παπαδυπμοθμο) «… Μένεξ πανακμιίαξ, ιένεξ ενδιζάξ. Ώκαγδηάξ έκα απμημφιπζ. Ξεπεζιέκμζ Αμκ Κζπχηεξ εκχ δ γςή ζοκεπίγεηαζ. Φάπκεζξ έκακ άκενςπμ ζοκημκζζιέκμ ιαγί ζμο. ΢ημοξ βκςζημφξ πνμηαθείξ αιδπακία, έςξ ηαζ θυαμ. Αεκ ημοξ πθδζζάγεζξ πζα. - Μζα είδδζδ... ιζα είδδζδ! Έθεμξ πζα! Οζ εθδιενίδεξ ηδκ άθθδ ιένα βειάηεξ ιε ημ βεβμκυξ. Πδποαίμζ ηίηθμζ: «Ο Θευξ ηδξ Βθθάδμξ», «Ώπυπεζνα δμθμθμκίαξ ηαηά ημο πνςεοπμονβμφ», «΢οκεθήθεδ μ θζπμηάηηδξ οπμθμπαβυξ Γεχνβζμξ Πακαβμφθδξ» ηαζ απυ ηάης βοικυξ ιε ημ πνυζςπμ ηεκηςιέκμ μ Ώθέημξ. Μμο ένπεηαζ κα αάθς ηζξ θςκέξ.: - Δεε!! δελ είλαη ν Γηψξγνο. Κάλεηε ιάζνο. Όκσο ζσπαίλσ θαη θιείλνκαη μαλακκέλνο ζην δσκάηην…» Ώθέημ ζε εοιάιαζ ζακ ζήιενα ζημ ζηναηυπεδμ Μ. Ώθελάκδνμο ζηδκ Ώθελακδνμφπμθδ. Βίπαιε πςνίζεζ ζηδκ Κυνζκεμ. Μπήηεξ ζακ ζίθμοκαξ μδδβχκηαξ ημ θμνηδβυ ηςκ ηνζχκ ηεηάνηςκ απυ ηδκ πφθδ πςνίξ ζηάζδ. Ο αθθαιίηδξ ζε ηοκδβμφζε ιε ηα πυδζα ιέπνζ ημ δζμζηδηήνζμ. Σμ ιυκμ πμο έηακε ήηακ κα ηνχεζ ηδ ζηυκδ πμο ζήηςκεξ. ΋ηακ ιε γήηδζεξ, εβχ ήιμοκ διενήζζμξ ζημπυξ ζημ δζπθακυ υνπμ, έβζκε ζοκαβενιυξ! Βζφ ήνειμξ, απμθαζζζηζηυξ, έδζκεξ ηδκ εκηφπςζδ πςξ έπεζξ ημοξ άζζμοξ ηνοιιέκμοξ ζημ ιακίηζ ζμο. Καζ ημοξ αθυπθζγεξ. Μέπνζ πμο έζηεζθακ άκενςπμ κα ιε ακηζηαηαζηήζεζ! Πυζμ ημ εοπανζζηήεδηα ηυηε!! ΋θμζ βφνς ζηα πανάεονα ιαξ ημίηαγακ. Καζ εζφ μνιδηζηυξ ηαζ παναζηαηζηυξ ιμο έθεβεξ ηα κέα ζμο. Υαθάθζ υ,ηζ άημοζα ιεηά. Ήζμοκ έκαξ άκενςπμξ πμο ιίθδζα ηζ αοηυ ιμο έθεζπε ηυζμ! Πμφ είζαζ Ώθέημ ηχνα; Πμζεξ ιδπακέξ πμθημπμζμφκ ημ ημνιί ζμο; Ώκαηνζπίθα! ΢ε ζηέθημιαζ αθθά ζηέθημιαζ ηαζ ημκ εαοηυ ιμο..... [82]

Μεηά ηδκ ιεηαπμθίηεοζδ μζ δνυιμζ ιαξ ζοκακηήεδηακ ιζα ιυκμ θμνά ηαζ βζα θίβμ. ΢ε ιζα εηδήθςζδ δχζαιε ηα πένζα, είπαιε έκα βεζα. Ο Ώθέημξ ακέααζκε ζημ αήια κα ιζθήζεζ. Ώπυ ηδκ ηδθευναζδ έιαεα ημ ηναβζηυ ημο ηέθμξ. ΢ε αοηέξ ηζξ εοηαζνίεξ ιμο ακέθενε απυρεζξ ηζ ζζημνίεξ βζα ημκ εαοηυ ημο απυρεζξ βζα ηδκ πμθζηζηή ηαζ ηζξ βοκαίηεξ. Ήηακ δφζημθμξ παναηηήναξ, ζζπονμβκχιςκ ιε ηδκ πεπμίεδζδ υηζ αοηυξ έπεζ δίηζμ ηαζ πμθφ δφζημθα εα έιπαζκε ζηα ηαθμφπζα εκυξ ηυιιαημξ ιε ηζξ ηοπζηέξ δζαδζηαζίεξ. Θα ημθιήζς κα πς ιζα αζνεηζηή άπμρδ. Ίζςξ μ πνυςνμξ παιυξ ημο κα ήηακ βζ αοηυκ ιζα θφηνςζδ. Με ημ παναηηήνα ηαζ ηδ ροπμζφκεεζδ ημο δεκ εα άκηεπε ηζξ ελεθίλεζξ πμο οπήνλακ ιεηά ημ εάκαηυ ημο. Γζ αοηυκ πάεζ βάκηζ μ ηίηθμξ ημο αζαθίμο ημο Υνυκδ: «Καιά, εζχ έθπγεο λσξίο»…

[83]

Βαγγέιεο Αιεπίδεο Ήηακ έκαξ εοαίζεδημξ ηζ ακήζοπμξ κέμξ απυ ηδ Θεζζαθμκίηδ. Σμκ βκχνζζα ζηδ θοθαηή ζηδ δζάνηεζα ηδξ δζηηαημνίαξ. Ώκήηε ζε ιζα ιεβαθφηενδ μιάδα κέςκ ηδξ Θεζζαθμκίηδξ, πμο δεκ ηάεζζακ ζηα αοβά ημοξ ηζ ελαζηίαξ ηδξ ακηίζηαζδξ ημοξ ζηδκ ηαηάθοζδ ηςκ εεζιχκ έβζκακ βζα πνυκζα υιδνμζ απυ ημοξ πανάκμιμοξ επζαήημνεξ ηδξ ελμοζίαξ. Γμφζε ημ δνάια ηδξ απμιυκςζδξ ηαζ ηςκ ζηενήζεςκ ιε ημ παιυβεθμ ζηα πείθδ, αζζζυδμλμξ ιε υπθμ ηαζ δζέλμδμ ηδκ πμίδζδ. Βηεί ζηζξ χνεξ πμο ήηακ ιυκμξ ζημ ηεθί έβναρε έκακ ιεβάθμ ανζειυ πμζδιάηςκ. Πμζήιαηα εοαίζεδηα πμο ηα ημζκςκμφζε ζε ηάπμζμοξ θίθμοξ ημο. ΋ηακ απμθοθαηίζηδηε, ιζα απυ ηζξ πνχηεξ πνάλεζξ ημο ήηακ κα εηδχζεζ ιενζηά απ’ αοηά. Αεκ πνυθααε – δοζηοπχξ - κα ζοκεπίζεζ ηδ γςή ημο. Ο άπμκμξ Υάνμξ ημκ πήνε ζφκημια ιαγί ημο. Έηζζ είκαζ αοηυξ! Με ημ ημθηενυ δνεπάκζ ημο πνχηα ηυαεζ ηα πενήθακα ηοπανίζζζα. Γθοηχκμοκ βζα θίβμ ηα παιυδεκηνα. Γζ αοηυ πνμθαααίκς εβχ κα πς ιενζηά θυβζα βζ αοηυκ. Μζα ιένα ιμο πάνζζε έκα απυ ηα πμζήιαηα ημο, βναιιέκμ πεζνυβναθα ηαζ ιε πνμζςπζηή αθζένςζδ. Σμ θφθαλα ι’ αβάπδ.

Ποίημα ηου Βαγγέλη Αλεπίδη Πρόκληζη Μάδευαλ ηε κέρα ζθητηά κέζα ζηης θούτηες ηοσς Αιαηόλερο Αίκα πεγκέλο Αλαζηελαγκοί θαη κηα ταρά Το θαζθέηο θαβαιάρες ζηο θεθάιη ηοσς έθιευε κηα ιοσρίδα ήιηο θαη ηε κούζθευε ζηο ιάδη ηοσς Πρόβαιιαλ Σηήζηα δεζηά [84]

όιο πρόθιεζε ζαγελεύοληας ηα τάδηα ηες λύτηας Καζώς η’ αζηέρηα θεληούζαλ ηολ οσραλό Η δύζε θαβάια ζηο δηθό ηες άλεκο έκπεγε ηα θηιηά ηες βαζεηά κέζα ζηης ζάρθες ηοσς Μ’ αβάπδ, ΐαββέθδξ

2.8.70

[85]

΢σηήξεο Αλαζηαζηάδεο ΋ηακ ζε ηάπμζα ζηζβιή ηδξ γςήξ ιμο ανίζημιαζ ζε δοζπενή εέζδ είκαζ θοζζηυ αοημιάηςξ αοηυ κα ιμο δδιζμονβεί έκα αίζεδια αζθολίαξ. Δ εζηυκα πμο ένπεηαζ ηυηε ζημ ιοαθυ ιμο - θένκμκηαξ ζοβπνυκςξ ακαημοθζζηζηά ηαζ εθπζδμθυνα αζζεήιαηα πανδβμνζάξ - είκαζ ημ πάκηα παιμβεθαζηυ πνυζςπμ εκυξ ακενχπμο πμο αδίηςξ έθοβε ηυζμ ζφκημια απυ αοηή ηδ γςή. Βίκαζ μ ΢ςηήνδξ, έκαξ αβαπδιέκμξ ιαξ θίθμξ. Σμκ βκχνζζα βζα πνχηδ θμνά ζηζξ θοθαηέξ ημο Ώαένςθ, υηακ ιεηαθένεδηα εηεί απυ ηδκ Ώζθάθεζα ηδξ Μπμοιπμοθίκαξ ημ Εακμοάνζμ ημο 1969. Γζα ιέκα ήηακ πνυηοπμ ζηάζδξ γςήξ ζε πμθθμφξ ημιείξ. Ο ΢ςηήνδξ ήηακ απυ ηδ δζαθεπηή εηείκδ αζζζυδμλδ νάηζα ηςκ ακενχπςκ πμο αθέπμοκ πάκημηε ημ πμηήνζ ιζζμβειάημ. Σδκ εεηζηή ηζ αζζζυδμλδ εηδμπή ζε ηάεε ελέθζλδ ηςκ πναβιάηςκ. ΢ε δέηα άζπδια ηζ έκα ηαθυ, έιεκε ηζ εοπανζζηζυηακ ιε ημ έκα ηαθυ, ζε ακηίεεζδ ιε ιέκα πμο ακ είπα δέηα ηαθά ηζ έκα ηαηυ πήβαζκα ηαζ πςκυιμοκ ιέπνζ απεθπζζίαξ ζημ ηεθεοηαίμ ηαζ ακέπκεα ημκ ανκδηζζιυ ημο. Ώοηυξ ακηζιεηχπζγε ιε ροπναζιία ηαζ ζηςζηυηδηα ηα ζμαανά πνμαθήιαηα οβείαξ πμο πναβιαηζηά είπε ηζ εβχ ιε ημ πνχημ πμκάηζ ιμο ηυαμκηαζ ηα ήπαηα. Έηζζ γήθεοα αοηή ημο ηδ ζηάζδ ηαζ πνμζπαεμφζα, πθδκ ιαηαίςξ, κα ημο ιμζάζς. Με αοηή ηδ θζθμζμθζηή ακηίθδρδ πνυθααε ηζ έγδζε έκημκα ηαζ μοζζαζηζηά υθεξ ηζξ εηδμπέξ ηδξ γςήξ, αθήκμκηαξ πίζς ημο πάκηα ιζα εεηζηή αφνα. Βίκαζ παναηηδνζζηζηυ ημ πυζμ εφημθα ηζ θοζζμθμβζηά ηένδζγε ημοξ ακενχπμοξ, πμο πθδζίαγε. Υαιμβεθαζηυξ, ακμζπηυηανδμξ, δζαεέζζιμξ ακά πάζα ζηζβιή βζα ζηήνζλδ ηαζ αμήεεζα ζημκ μπμζμδήπμηε άκενςπμ πμο γδημφζε ηδ αμήεεζά ημο. ΢ηδ θοθαηή γήζαιε ιαγί ζπεδυκ πέκηε πνυκζα. Τπάνπμοκ πμθθά επεζζυδζα πμο ε’ άλζγε κα ηαηαβναθμφκ βζα κα πενζβνάρμοκ ημκ άκενςπμ, αθθά αοηυ εα βίκεζ ζε ιζα άθθδ εοηαζνία. ΢ηδ θοθαηή βζα πναηηζημφξ αθθά ηαζ μοζζαζηζημφξ θυβμοξ δδιζμονβήεδηακ ιζηνέξ πανέεξ ιε ζηεκυηενεξ ζπέζεζξ πμο λεηζκμφζακ απυ ημ ημζκυ ηναπέγζ ζημ θαβδηυ ηαζ θηάκακε ζε πζμ μοζζαζηζημφξ θυβμοξ, υπςξ ημ ηαίνζαζια ηςκ παναηηήνςκ αθθά ηαζ δ πνμζέββζζδ ηςκ πμθζηζηχκ απυρεςκ. Έηζζ υθα ηα πνυκζα απυ ιζα ζηζβιή ηαζ ιεηά είπα ηδκ εοπανίζηδζδ κα είιαζ ζηδκ ζδζαίηενδ πανέα ιαγί ημο. Σδκ πανέα αοηή απμηεθμφζακ μ αείικδζημξ ηαζ δζαθεπηυξ Νίημξ Γζακκαδάηδξ, μ Άνδξ Ώθελάηδξ, μ Νίημξ Ώνιάμξ, μ Γζάκκδξ Καμφκδξ, μ ΢ςηήνδξ ηζ εβχ. Ο δζαηακμκζζιυξ ήηακ επί ιζα εαδμιάδα εα ηνχιε ιεζδιένζ ηαζ ανάδο ζημ ίδζμ ηεθί ζε δζαδμπζηή ζεζνά. ΢ε ιενζημφξ μζ υνμζ ηδξ ηαεανζυηδηαξ ήηακ ζθζηηά [86]

αοζηδνμί ιε πάκηα γςκηακή ηδκ έβκμζα ιδ λεπεναζημφκ ηα πνμηαεμνζζιέκα υνζα, ζε άθθμοξ οπήνπε ιζα παθανή ηαζ αμθζηή, ημοθάπζζημκ βζα ιέκα, εθαζηζηυηδηα. Ώοηυ έπεζ ζπέζδ ιε ηδκ ζδζμζοβηναζία ημο ηαεεκυξ απυ ηα ιέθδ ηδξ μιάδαξ ηαζ ιε ηα ζδζαίηενα ημοξ παναηηδνζζηζηά. Τπήνπακ ημζκά ζδιεία, αθθά θοζζηά ηαζ ανηεηέξ δζαθμνέξ. Ίδζμζ άκενςπμζ δεκ οπάνπμοκ πμοεεκά ηαζ μφηε εα οπάνλμοκ πμηέ. Μζα απυ ηζξ ζδιακηζηέξ παναηαηαεήηεξ πμο άθδζε ζημ πέναζιά ημο απυ ηδ γςή, ζημ επίπεδμ ηςκ οθζηχκ πνμζθμνχκ είκαζ ημ ζπίηζ πμο έπηζζε, ζπεδυκ ιε ηα πένζα ημο, ζηδκ Βφαμζα. Έδςζε ιεβάθδ ηαζ πμθφπνμκδ ιάπδ, αθθά ημ εοπανζζηήεδηε. Μυκμ δ ιεηαιυνθςζδ, ηονίςξ ιε ηδκ πνμζςπζηή ημο ενβαζία εκυξ πέηνζκμο θυθμο ζε θζθυλεκδ ηαζ πνμζεβιέκδ βςκζά ακμζπηή ζημκ ηάεε θίθμ, δζηαζχκεζ ημ πέναζιά ημο απυ ηδ γςή. Βηεί πάκς ζηήεδηακ υιμνθα βθέκηζα ιε θίθμοξ, πμο πάνδηακ ιε ηδκ ροπή ημοξ ηδ θζθμλεκία πμο εζζέπναλακ ημκηά ημο. Πνέπεζ αηυια κα ημκζζημφκ μζ ζηένεεξ θζθίεξ ηαζ δεζιμί πμο ακέπηολε ηαζ ιε ημοξ κηυπζμοξ ηαημίημοξ ζηδ ΐθαπζά, ιζα αηυια απυδεζλδ ηδξ ζηακυηδηαξ, αθθά ηαζ ηδξ ακάβηδξ ημο κα πθδζζάγεζ ημοξ ακενχπμοξ ηαζ κα δέκεηαζ ιαγί ημοξ. Κάπμζα ζηζβιή ιενζημί απυ ημοξ θίθμοξ ημο είπαιε ηδ πανά κα ιαξ επζηνέρεζ κα βίκμοιε ημζκςκμί ζηα πμζδηζηά ημο πμκήιαηα. Ήηακ εκδζαθένμκηα ηείιεκα πμο απέπκεακ ηδκ ιυκζιδ εοαζζεδζία ημο πάκς ζε εζςηενζημφξ ημο πνμαθδιαηζζιμφξ, πμο εα ήηακ άδζημ κα ιείκμοκ, ιεηά ημκ πνυςνμ παιυ ημο, ζηδκ αθάκεζα. Ο πμθζηζηυξ ημο πνμαθδιαηζζιυξ είπε ιζα πνμζςπζηή εζςηενζηή ζδζαζηενυηδηα. Γζα κα εζζπςνμφζεξ ζηδκ θμβζηή ημο πνεζαγυηακ ιζα πνμζεηηζηή πνμζέββζζδ. Πάκημηε μζ πνμαθδιαηζζιμί ημο είπακ αθεηδνία ηαζ ηέθμξ ημ ζδζαίηενμ εκδζαθένμκ βζα ηδκ πμνεία ημο ηυπμο ιαξ ηαζ ημο θαμφ πμο ηαημζηεί ζ’ αοηυκ, απέπκεακ ηδκ αβάπδ ζημκ άκενςπμ, ηδκ άδμθδ δζάεεζδ πνμζθμνάξ πςνίξ πμηέ κα επζδζςπεεί ηακέκα ζημζπείμ πνμζςπζηήξ θζθμδμλίαξ ηαζ απαίηδζδ ηδξ μπμζαζδήπμηε ακηαιμζαήξ. Ο ΢ςηήνδξ ήηακ απυ ηδ ζπάκζα ηαζ ζπεδυκ εηθζπμφζα ηαηδβμνία ηςκ ακενχπςκ πμο αθηνμοζζηζηά λένμοκ κα δίκμοκ πςνίξ κα απαζημφκ πμηέ ηδκ ακηαιμζαή αοηήξ ηδξ πνμζθμνάξ.

Μάξηηνο 2009

[87]

Ο Σάθεο Παππάο Έθοβε ηυζμ ζφκημια απυ ημκηά ιαξ , αθθά εα ιμο επζηνέρεηε κα πς - πςνίξ κα ιπμνχ κα ημ απμδείλς, απθχξ οπάνπμοκ απμπνχζεξ εκδείλεζξ - πςξ μ ίδζμξ έζπνςλε ηα πνάβιαηα ζημ ηναβζηυ ηέθμξ. Σμ ηναβζηυηενμ βζα ιέκα είκαζ υηζ πκίβδηε ζημ εαθάζζζμ πχνμ ιπνμζηά ζημκ μζηζζιυ ηςκ ιδπακζηχκ ζηζξ ΢πέηζεξ, εκχ ηδκ ίδζα ζηζβιή εβχ αιένζικμξ ημθοιπμφζα ζηδκ ημκηζκή απέκακηζ αηηή ηδξ Υδκίηζαξ, ζε απυζηαζδ ιζηνυηενδ απυ έκα πζθζυιεηνμ. Κζ υηακ ημ απυβεοια ιε ημ θθάζκ βφνζγα ζηδκ Ώεήκα άημοζα εηεί ιέζα ειανυκηδημξ απυ ημ δεθηίμ ηςκ 6 ηδκ ηναβζηή είδδζδ. Με ημκ Σάηδ ιε ζοκδέμοκ πμθθέξ ημζκέξ ακαικήζεζξ. Ώξ ανπίζς απυ ηδκ πνχηδ. Μπήηαιε ζημ πακεπζζηήιζμ ηδκ ίδζα πνμκζά. Ώοηυξ ζηδ Νμιζηή, ιε μζημβεκεζαηή πανάδμζδ ζημ επάββεθια. Ο παηέναξ ημο, ΐίηηςναξ είπε απυ παθαζά δζηδβμνζηυ βναθείμ ζηδ Υανζθάμο Σνζημφπδ ηαζ ΢υθςκμξ βςκία. Έκαξ θοβενυημνιμξ ηαζ υιμνθμξ ηφνζμξ πακμιμζυηοπμ ημο βζμφ ημο. ΢φπκαγα εηεί ηαζ ήλενα ηδ θαηνεία πμο είπε μ ΐίηηςναξ ζημ βζμ ημο. Βηεί βκχνζζα ηαζ ημκ αδεθθυ ημο πμζδηή Νίημ Παππά, ιε έκα πμονάηζ πάκηα ζημ ζηυια πμο ιυθζξ έζαδκε ακηζηαείζηαημ απυ έηενμ. Ο ηον Νίημξ ιμο πάνζζε ιε ζδζυπεζνδ αθζένςζδ ηδκ ζζημνία ημο βζα ηδκ εθθδκζηή θμβμηεπκία. Ώξ ιδ ιαηνδβμνχ ηζ αξ πς ηδκ πνχηδ ειπεζνία. Ώηυια ήιμοκ ιυκμξ, πνςημεηήξ ζηδ ζπμθή, πςνίξ ηαιζά μνβακςηζηή ζπέζδ, αδαήξ επανπζχηδξ, υιςξ έημζιμξ βζα δυζζιμ, ιυθζξ έανζζηα ημ δνυιμ. Γζκυηακ ιζα θμζηδηζηή ζοβηέκηνςζδ ζηα πνμπφθαζα ηαζ έκαξ ρδθέαξ, έκα ημοθάπζζημκ ηεθάθζ πάκς απυ υθμοξ, άνπζζε ιε εηείκδ ηδκ χνζιδ, δοκαηή ηαζ ααεεζά θςκή κα απαββέθεζ απυ ζηήεμοξ έκα πμίδια. Αεκ ήλενα αηυια πμζμ ηαζ πμζμο. Ώνβυηενα ηα λεηαεάνζζα. Ήηακ ημ πμίδια πμο δζάααζε μ Άββεθμξ ΢ζηεθζακυξ ιπνμζηά ζημ κεηνυ ζχια ημο Παθαιά ηαηά ηδκ Καημπή. « Ζρήζηε ζάιπηγγεο……» Μμο έπεζ απμιείκεζ γςκηακή δ ζοβηίκδζδ. Ώκαηνζπίθα! Οζ ηνίπεξ ακαζδηςιέκεξ ηαζ ημ δάηνο έημζιμ κα ηοθίζεζ απ’ ηα ιάηζα. Ήιαζηακ αηυια αθχαδημζ απυ ηζξ ηαηίεξ ημο ηυζιμο πμο ιαξ αίαζακ ανβυηενα. Μεηά ημκ έπαζα. Ώθθά υηακ ζημ δεφηενμ έημξ ηςκ ζπμοδχκ ακέαδηα ηα βναθεία ηδξ ΒΑΏ, πμο ήηακ Ώνζζηείδμο 6, ημκ ζοκάκηδζα πάθζ. Ώοηυξ είπε πνμδβδεεί. ΐνεεήηαιε δομ θμνέξ ζημ υνβακμ ηδξ ζπμοδάγμοζαξ. Μζα θμνά ζηδ κεμθαία ηδξ ΒΑΏ ηαζ δεφηενδ ζηδ Νεμθαία Λαιπνάηδ. Σμ ίδζμ πνμκζηυ δζάζηδια ηάκαιε ηδ ζηναηζςηζηή ιαξ εδηεία, αθθά ζε δζαθμνεηζηέξ ιμκάδεξ ηζ υηακ είπα ηζξ πενζπέηεζεξ ηδξ θοθάηζζδξ ιμο ήηακ μ δζηδβυνμξ ιμο ζηδ ιάπδ πμο δχζαιε κα ιδκ δζαβναθχ απυ ημ πακεπζζηήιζμ. [88]

Ώθθμφ πενζβνάθς αοηή ηδκ πενζπέηεζα. Ώνβυηενα εηημπίζηδηε ηζ αοηυξ γχκηαξ ηζξ δζηέξ ημο πενζπέηεζεξ. Μεηά ηδ ιεηαπμθίηεοζδ μζ δνυιμζ ιαξ ζοκακηήεδηακ ζε ιζα πνςημαμοθία ιαγί ιε ημκ Γζάκκδ Μπακζά ηαζ άθθμοξ βζα κα ηζιήζμοιε ηδ ικήιδ ημο ΢ςηήνδ Πέηνμοθα ζημ ηαηάιεζημ εέαηνμ Αζάκα ηδξ Εππμηνάημοξ. Βκχ εβχ δζάααζα ηδκ μιζθία, ημ ηείιεκμ είπε ηονίςξ βναθεί απυ ημκ Σάηδ. Μεηά μζ μζημβέκεζεξ πμο δδιζμονβήζαιε, μζ επαββεθιαηζηέξ οπμπνεχζεζξ πμο ιαξ έηνςβακ ημκ πενζζζυηενμ ιαξ πνυκμ, είπακ ςξ απμηέθεζια μζ ημζκέξ ιαξ εηδδθχζεζξ κα αναζχζμοκ. Βπεζδή, βζα πμθθά πνυκζα ήιαζηακ ζηδκ ίδζα βεζημκζά, μζ δνυιμζ ιαξ ζοκακηζυηακ ζοπκά ιε αιείςηδ ηδκ αιμζααία εηηίιδζδ. Ώξ ιείκεζ γςκηακή δ ικήιδ ημο Σάηδ, ιζα ιμνθή πμο εκηοπςζίαγε ιε ηδκ πνχηδ ιαηζά.

[89]

Νίθνο Γηαλλαδάθεο ..Πνχηα εα ακαθένς ημκ πνυςνα παιέκμ απυ ηδ γςή Νίθν Γηαλλαδάθε, πμο ιεηά ηδ ιεηαπμθίηεοζδ, πνυθααε ηαζ άθδζε δδιζμονβζηυ ηαζ πμθφηζιμ ένβμ, ςξ έθμνμξ ηδξ ΐζηεθαίαξ Αδιμηζηήξ ΐζαθζμεήηδξ, ζημ Δνάηθεζμ ηδξ Κνήηδξ. Έκαξ άκενςπμξ θηζαβιέκμξ βζα ηα ιεβάθα ηαζ ηα υιμνθα, ιε πνμζεηηζηή μζημβεκεζαηή ακαηνμθή, εοαίζεδημξ δέηηδξ ηςκ κέςκ ιδκοιάηςκ, ιε ζδζαίηενα ακεπηοβιέκδ αβάπδ βζα ηδκ παηνίδα ηαζ ημ θαυ ηδξ, εζαζχηδξ ηςκ αβχκςκ βζα ηζξ εθεοεενίεξ ηαζ ηα δζηαζχιαηά ημο, δεκ ιπμνμφζε κα ιείκεζ αζοβηίκδημξ ζημκ επαίζποκημ αζαζιυ ηςκ ζημζπεζςδχκ εθεοεενζχκ απυ ημοξ επίμνημοξ ζοκηαβιαηάνπεξ. Έηζζ ανέεδηε ηθεζζιέκμξ ζηδκ θοθαηή ιε πμθφπνμκδ ηζ άδζηδ πμζκή απυ ημ έηηαηημ ζηναημδζηείμ. ΢οκδέεδηα ιαγί ημο ιε ιζα ζηεκή θζθία ηζ αθθδθμεηηίιδζδ ηαζ εεςνχ ημκ εαοηυ ιμο ηοπενυ πμο έγδζα, υζμ έγδζα, ιαγί ημο. Ο δνεπακμθυνμξ Υάνμξ ιε ηδ ιμνθή ημο ηανηίκμο ημκ πήνε ηυζμ άδζηα ηαζ πνυςνα απυ ηδ γςή. Βίκαζ παναηηδνζζηζηυξ μ ζηςζηυξ ηνυπμξ πμο ακηζιεηχπζζε ηδκ αννχζηζα, πςνίξ ηαευθμο κα ζηαιαηήζεζ ηδ δδιζμονβζηή πνμεημζιαζία ηδξ ηεθεοηαίαξ έηεεζδξ πμο μνβάκςκε ζημ Δνάηθεζμ, ακαδεζηκφμκηαξ αοηήκ ηδκ επανπζαηή πυθδ πνςημπυνα ζημ πχνμ ηςκ πμθζηζζηζηχκ εηδδθχζεςκ ηαζ ηδξ ηέπκδξ. Με ημκ Νίημ ημ 1971 βνάραιε έκα ημζκυ ηείιεκμ ιε πμθζηζηέξ απυρεζξ πμο ιμζνάζηδηε ηαζ δζααάζηδηε απ’ υθδ ηδκ μιάδα ιε πμζηίθεξ ακηζδνάζεζξ απυ ημοξ ζοβηναημοιέκμοξ ηδξ μιάδαξ ηδξ Ώκακεςηζηήξ Ώνζζηενάξ. Πενζθαιαάκεζ ηνζηζηέξ απυρεζξ ηαζ βζα ηδκ επμπή πμο βνάθηδηακ ήηακ - ή έηζζ εεςνμφζαιε - ανηεηά πνμπςνδιέκεξ. ΢ήιενα, 40 πνυκζα ιεηά, ηα δεδμιέκα βζα ημκ Νίημ ηαζ βζα ιέκα άθθαλακ ζδιακηζηά. ΋πςξ ηαζ βζα ημοξ πενζζζυηενμοξ. Πάκηα υιςξ έπεζ ηδ ζδιαζία ημο ζακ ζζημνζηυ κημημοιέκημ ηαζ ημ θφθαλα θυβς ηδξ ζοθθεηηζηήξ ηάζδξ πμο απυ παθζά ιε δζαηαηέπεζ. Μυκμ βζα ζζημνζημφξ

[90]

Κπξηάθνο

΢ηδεξόπνπινο

Θεςνχ πνμζςπζηή ηαζ δεζηή οπμπνέςζδ κα πς δομ θυβζα βζα έκακ ζοκαβςκζζηή ηςκ πνμδβμφιεκςκ πνυκςκ, πμο έθοβε ηυζμ ζφκημια ηαζ ηυζμ άδζηα απυ ηδ γςή. Ώοηυξ είκαζ μ ηαεδβδηήξ ηδξ Υδιείαξ Κ ο ν ζ ά η μ ξ ΢ ζ δ δ ν υ π μ ο θ μ ξ. Γεκκήεδηε ζε έκα πςνζυ ημο κμιμφ Κμγάκδξ. Πενήθακμξ βζα ηδκ πμκηζαηή ημο ηαηαβςβή ηαζ εκηαβιέκμξ ζηδκ ανζζηενά. ΢ηα πνυκζα ηδξ δζηηαημνίαξ, ιε ζδζαίηενεξ δοζημθίεξ, ζπμφδαζε ζηδκ Εηαθία, εκχ ζοβπνυκςξ ενβαγυηακ βζα κα ελαζθαθίζεζ ηα ζημζπεζχδδ. Ώπυ ηδκ πνχηδ ζηζβιή πμθζηζηά εκηάπηδηε ιε ηδκ πθεονά ηδξ Ώκακεςηζηήξ Ώνζζηενάξ ηαζ ιε πθήνδ αθμζίςζδ πνυζθενε αευνοαα υθμ ημο ημκ εαοηυ βζα ηδκ εηπθήνςζδ ηςκ ζηυπςκ ηδξ. ΢ηδκ Βθθάδα βζα πμθθά πνυκζα ενβάζηδηε ζηδ θνμκηζζηδνζαηή εηπαίδεοζδ, αθθά απυ ηάπμζα ζηζβιή ηαζ ιεηά εκηάπεδηε ζηδ δδιυζζα ζηδκ μπμία ενβαγυηακ ιέπνζ ηδ ιένα πμο έθοβε απ’ ηδ γςή. ΢ε ηάπμζα άθθδ εοηαζνία ημκ παναηηήνζζα ζακ έκακ απυ ημοξ ακχκοιμοξ «Άβζμοξ ηδξ ανζζηενάξ». Μζα ροπμφθα πμο πάκηα έδζκε, πςνίξ κα γδηήζεζ πμηέ ηίπμηε βζα ημκ εαοηυ ημο. ΋ζμζ ημκ βκχνζζακ απυ ημκηά έπμοκ ηδκ ίδζα ιε ηδ δζηή ιμο εκηφπςζδ. Πνμξ ηζιή ημο δ Ώ. ΒΛΜΒ Α. ΏΣΣΕΚΔ΢ (Πενζζηένζ) πήνε η’ υκμιά ημο

[91]

΢ήθεο Κακάξεο Σμ έιαεα εη ηςκ οζηένςκ. Ο αδυηδημξ εάκαημξ ημο ήηακ βζα ιέκα ηεναοκυξ εκ αζενία. Ο ΢ήθδξ ήηακ εηθεηηυξ θίθμξ απυ ηα υιμνθα θμζηδηζηά ιαξ πνυκζα. Θοιάιαζ παναηηδνζζηζηά ηδκ πνχηδ εκηφπςζδ πμο ιμο άθδζε δ βκςνζιία ιαγί ημο. Ήηακ έκα αίζεδια ηαθμπνμαίνεηδξ γήθεζαξ βζα ηα πνμζςπζηά ημο παναηηδνζζηζηά πμο εα ήεεθα κα ‘πς, αθθά υιςξ δεκ είπα: Μζα ζηυθα εοβεκζηήξ ηαζ θεπηήξ πανμοζίαξ, έκα ζηζθ ακεηηζηυηδηαξ ηζ άκεζδξ πάκς ηαζ πένα απυ ηα ιζηνμζοιαάκηα ηδξ ηαεδιενζκυηδηαξ. Ώοηά ζοκδοαζιέκα ιε ηδκ εονφηδηα ηςκ βκχζεςκ ηαζ ημο ζπζκεδνμαυθμο ιοαθμφ ημο. Βπζπνμζεέηςξ είπα ηδ πανά κα ανεεχ ιαγί ημο βζα ηάπμζμ δζάζηδια ζημ ζηναηυ, ιε ηδ ζοκηνμθζά εκυξ άθθμο εηθεηημφ θίθμο, ημο ΐαζίθδ Γεαεθάηδ. Θοιάιαζ υηακ πςνίζαιε απυ ηδκ Κυνζκεμ δζαηδνήζαιε ηαηηζηή αθθδθμβναθία. Μάθζζηα παίλαιε ηαζ ιζα πανηίδα ζηάηζ ελ απμζηάζεςξ. Μέζα ζηα θίβα εκεοιήιαηα πμο ζχεδηακ απυ ηζξ πνμζςπζηέξ ιμο πενζπέηεζεξ είκαζ ηαζ δομ βνάιιαηα ημο εηείκδξ ηδξ επμπήξ. Έκαξ άκενςπμξ ηδξ πμζυηδηαξ ηαζ ημο δζαιεηνήιαημξ ημο ΢ήθδ δεκ ιπμνμφζε κα κζηδεεί απυ ημ ηφια επζεεηζηυηδηαξ ηαζ ιαηαζμδμλίαξ πμο ηονίεοζε ηδκ ημζκςκία ιαξ ιεηά ηδκ ιεηαπμθίηεοζδ. Ώοηάνηδξ, ήνειμξ, πάκηα ιε παιδθυ πνμθίθ έγδζε υθα ηα πνυκζα ημο, υπςξ αοηυξ εκζοκεζδήηςξ επέθελε. Δ ικήιδ ζμο ηαζ ημ πανάδεζβιά ζμο, θίθε ΢ήθδ πάκηα εα ιαξ ζοκηνμθεφεζ. Λεοηένδξ Σζίθμβθμο.

29. 10. 2009

[92]

Μηθξά Κείκελα 1. Ο παλδακάησξ ρξόλνο Μζηνέξ ζηζβιέξ ιε ακενχπμοξ πμο αβαπάξ. Έκα παθαζυ ηναβμφδζ, θίβμ ηαθυ ηναζί ηαζ ακαικήζεζξ… … Θπκάζαη ηφηε πνπ... Μέζα ζε θίβμ πνυκμ κα πεζξ υθα ηα ιπμοηςιέκα ιέζα ζμο. Να παναδεπεείξ υηζ ηα πνυκζα πμο πέναζακ άθδζακ ακελίηδθα ζδιάδζα. Σμ δένια πμο γάνςζε, ηα ιαθθζά πμο άζπνζζακ ηαζ αναίςζακ, ημ ιοαθυ πμο πεηανίγεζ ηαζ δε θημονάεζ βζα ζφκεεηεξ ηαζ πμθφπθμηεξ ζηέρεζξ, δ ζηακυηδηα ζημκ ένςηα, ημ πενπάηδια, ι’ έκα θυβμ μζ ακημπέξ. ΋θα ιαγεφμκηαζ ζακ πέηνεξ ζημ θαζιυ ζμο έημζιεξ κα ζε παναζφνμοκ ζηδκ άαοζζμ... Κζ υιςξ! Μέζα ζ’ αοηήκ ηδ ιαφνδ ζοκκεθζά δ ηανδμφθα ζμο, ζα κζυαβαθηδ ημπεθίηζα, κα ηνζβονκά αιένζικδ πεηαθμφδα ζημκ ακεζζιέκμ ακμζλζάηζημ ηάιπμ... Γζαηί μζ επζεοιίεξ κα ιδκ εοεοβναιιίγμκηαζ ιε ηζξ πναβιαηζηέξ ακημπέξ; Γζαηί μ πάκζμθμξ δδιζμονβυξ «υξ ηά πάκε’ μνά» ιαξ έηακε υκηα ιζαξ πνήζδξ;

Νήκα από κεηάμη

Παζδζηά ζθναβίζιαηα, ικήιεξ παθαζέξ, θοηειέκεξ ζηα βφνς ημπία, δζδβήζεζξ παππμφδςκ, παναιφεζα ηδξ βζαβζάξ, κμοεεζίεξ ημο παπά, δζδαπέξ ημο δαζηάθμο... ΋θα ημζιμφκηαζ φπκμ εθαθνφ ηαζ ιε ημ πνχημ θφζδια ημο αβένα λοπκμφκ ηαζ γςκηακεφμοκ, δοκαιχκμοκ ηδ δζάεεζδ βζα γςή ηζ αβχκα. Βεκζηή έλανζδ ηαζ πενδθάκζα. Έηζζ ελδβείηαζ δ ιεβάθδ γςμπμζυξ δφκαιδ ηδξ παηνζηήξ εζηίαξ, δ ηαοηυηδηα ηδξ εεκζηήξ ιαξ πανάδμζδξ. Μέζα ζημκ ηαεέκα ηνφαεηαζ έκαξ ηαλζδζχηδξ πμο γεζ ιε ηζξ ικήιεξ ηδξ παηνίδαξ, ιε ημ υναια ηδξ απεθεοεένςζδξ ημο βέκμοξ, ιε ηδκ άδμθδ αβάπδ κα δχζεζ πθμφημ ζημκ ηυπμ ημο, κ’ αθήζεζ ημ υκμιά ημο ζηδκ ζζημνία. Μέζα ζημκ ηαεέκα ιαξ λαβνοπκά ζζςπδθά «εκ δοκάιεζ» έκαξ ανιαημθυξ πμο πάκς ζηα αμοκά δίκεζ ηδ ιάπδ ιε ημκ Σμφνημ, έκαξ Μαηεδμκμιάπμξ πμο [93]

ημκηανμπηοπζέηαζ ιε ημοξ ημιζηαηγήδεξ, έκαξ ακηάνηδξ ιαπδηήξ βζα ηδκ απεθεοεένςζδ ηδξ πχναξ απυ ημκ Γενιακυ ηαηαηηδηή. ... ΋ιςξ ζοπκά ποηκά αοηά ηα ηνοθενά ηαζ δνςζηά υκεζνα ιζα ιζηνή ζηνααμηζιμκζά ηα δζμθζζεαίκεζ ζε ειθφθζμοξ ζπαναβιμφξ, ζε εεκμηαεάνζεζξ, ζε αίια ηαζ ηάθμοξ... Ώθήεεζα! Πμζμ είκαζ ημ ιεηαλέκζμ κήια πμο πςνίγεζ ηδ πανά απυ ημ πάνμ;

Ο ηηκεηήο

΋ηακ ιζθάεζ δ ζζβμονζά ημο ζε παναζφνεζ. Ώκ είζαζ ακοπμρίαζημξ μζηζμεεθχξ εοεοβναιιίγεζαζ ιε ημ ιήημξ ηφιαηυξ ημο. Έπεζ βκχιδ ηαζ βκχζδ βζα ηα πάκηα. Ρεημοζανζζιέκμξ λενυθαξ, έκαξ εβηοηθμπαζδζζηήξ ηδξ ηαηζάξ χναξ ζηδκ επμπή ηδξ αδήνζηδξ ελεζδίηεοζδξ. Ο ζηυιθμξ ημο ζπάεζ ηανφδζα. ΋ηακ ζε αζπιαθςηίζεζ ζηα δίπηοα ημο, ηα ιάηζα ημο πεηάκε θςηζέξ, δ θεηηζηή αεονμζημιία ημο ζε πηοπά αθφπδηα ζακ έκα ζηθδνυ ιαζηίβζμ. Σμ «εέαια» είκαζ πζμ παναζηαηζηυ υηακ κηφκεηαζ ιε «ακενςπζζηζηά» παναηηδνζζηζηά ηαζ ιμδάηεξ εοαζζεδζίεξ. Συηε «θηάκεζ» ζηδκ απμεέςζδ δίκμκηαξ ημ ηεθεζςηζηυ πηφπδια ζακ κα μθμηθδνχκεζ ημ ζπαζιυ ημο. Αεκ μννςδεί πνμ μοδεκυξ. Ώνηεί κα ζζπφμοκ υιςξ δφμ «αζήιακηεξ» πνμτπμεέζεζξ: Πνχημκ κα ιδκ εκμπθεί ηα ορδθά ηθζιάηζα πμο μνίγμοκ ημ εφνμξ ηδξ δζηήξ ημο αζοδμζίαξ ηαζ δεφηενμκ υηακ οπάνπεζ πενίπηςζδ, πνζκ κα ακμίλεζ ημ εέια, κα ηνοβήζεζ ι’ έκακ πνςεφζηενμ ηνυπμ «δζ’ ίδζμκ υθεθμξ» ημ βθοηυ ιέθζ ηδξ οθζηήξ ακηαπυδμζδξ. ΢ηαονμθυνμξ ηδξ ηάεανζδξ καζ, γζβημθυ ηδξ ηνέπμοζαξ ζδεμθμβίαξ καζ, υπζ υιςξ ηαζ ημνυζδμ, κα ιδ βεοηεί ηζξ πανέξ ηδξ ζφβπνμκδξ ηεπκμθμβζηήξ ιαξ γςήξ...

4. Μέιισλ Απηόρεηξ ΋ηακ ημκ αθέπς κα ζθίββεζ ιε ηα ζηζαανά ημο πένζα ημ ηζιυκζ ηδξ εευναηδξ ιδπακήξ ημο, ιμο ένπεηαζ ζημ ιοαθυ ημ αβένςπμ φθμξ ημο «Γένμο ημο Μςνζά» πάκς ζημ άθμβυ ημο, έλς απυ ηδκ Παθαζά ΐμοθή. Βκχ υιςξ μ Γένμξ ηάεεηαζ ζζςπδθυξ ηαζ πνμζδκήξ ιέζα ζημ πμθφαμομ πθήεμξ ακενχπςκ ηαζ αοημηζκήηςκ πμο ζηνμαζθίγμκηαζ βφνς ημο, αοηυξ είκαζ εμνοαχδδξ ηαζ απεζθδηζηυξ, αβάγμκηαξ ανοπδειμφξ απυ ηα άζημπα ηαζ επζδεζηηζηά ιανζανίζιαηα ηδξ ιδπακήξ. [94]

Σα έκημκα ιεηαθθζηά πνχιαηα ακηακαηθμφκ ηα βφνς θχηα, εζζδφμοκ ζημ ιάηζ ιμο αζάγμκηαξ ςιά ηδκ εκαπμιείκαζα δνειία ημο ημπίμο. Ήπμζ πανάθςκμζ, εζηυκα έκηαζδξ, ζζβμονζά ηαζ θζβμφνα, έκαξ ηζάιπα ιάβηαξ βζα υηζ οπάνπεζ βφνς ημο. Ββχ, ζοκηδνδηζηυξ ηαζ λεπεναζιέκμξ απυ ηα πνάβιαηα, ιε θίβδ ιπαβζάηζηδ γήθεζα ζηα λεναιέκα πείθδ, ηδξ γςήξ ημοκάς ημ ηεθάθζ ιμο ιε ιζα ακοπυζηαηδ αεααζυηδηα βζα ημ ιέθθμκ ημο. ΢ε θίβμ εα ακέας ηα ζηαθμπάηζα βζα ημ ζπίηζ. Λές κ’ ανπίζς κα βνάθς έκα ζφκημιμ αθθά ζοβηζκδηζηυ επζηήδεζμ βζα ημκ πνυςνμ παιυ ημο. Γκςνίγς πενίπμο ηζξ ζοκεήηεξ. Θακαηδθυνα ζφβηνμοζδ ιε άθθμ ηζκμφιεκμ ή αηίκδημ ηαηαζηεφαζια. Αεκ λένς ημκ αηνζαή ηυπμ ηαζ πνυκμ. Ώξ αθήζς ζημ ηείιεκυ ιμο ηα ακηίζημζπα ηεκά... Θα ζοιπθδνςεμφκ αιέζςξ ιεηά ημ αδήνζημ επενπυιεκμ ζοιαάκ...

2005

[95]

Ο άλζξσπνο είλαη θνηλσληθό νλ Ο άκενςπμξ είκαζ πμθοζφκεεημ μκ. Έπεζ ηζ άθθεξ πθεονέξ ηζ άθθεξ ακάβηεξ. Χξ ηχνα υθδ δ ζηέρδ ηαζ δ δναζηδνζυηδηα ημο ήηακ ιμκμθζεζηά πνμζακαημθζζιέκεξ ζημ πνμζςπζηυ ζημίπδια ηδξ επαββεθιαηζηήξ δζηαίςζδξ. Σχνα έηθεζκε αοηυξ μ ηφηθμξ ηζ έκζςεε άθθεξ ακάβηεξ. Μέπνζ ζηζβιήξ είπε δχζεζ υθμ ημο ημκ εαοηυ ζηδ δμοθεζά, αθθά ηχνα άνπζζακ κα ημκ ηνχκε ηζ άθθεξ ζηέρεζξ: «Πφηε επηηέινπο ζα βξεη κηα ζχληξνθν ζηε δσή πνπ ζα ηνλ ζεσξήζεη ηθαλφ λα θηηάμεη καδί ηεο ηε δηθή ηνπ νηθνγέλεηα». Σμκ έηνςβε δ επζεοιία κ’ απμηηήζεζ δζηά ημο παζδζά, κα ζοκεπίζεζ ηδκ αθοζίδα ηδξ γςήξ. Βίπε πνυηοπμ ηδ δζηή ημο μζημβέκεζα, ηδκ μθμηθδνςηζηή αθμζίςζδ ηςκ βμκέςκ ημο ζημ πνυζςπυ ημο. Τπήνπε ημ ανπζηυ ιεζμκέηηδια υηζ ήηακ ιμκαπμβζυξ. Πανά ηδκ επζεοιία ημο παηένα ημο βζα ιεβάθδ μζημβέκεζα αοηυ δεκ έβζκε ιπμνεηυ. ΋πζ, αοηυξ εέθεζ έκα ηζμφνιμ ιπυιπζνεξ κα ημκ γαθίγμοκ ιε ηζξ θςκέξ ημοξ, εα ημο άνεζε δ αβςκία ηδξ ζςζηήξ ακαηνμθήξ ημοξ ηαζ υ,ηζ άθθμ ημο επεθφθαζζε δ ιμίνα. Ώνηεί κα ανεζ ημ ζςζηυ άκενςπμ πμο εα ιμζναζηεί ιαγί ημο αοηυ η’ υκεζνμ. Έηακε έκακ απμθμβζζιυ ηδξ ιέπνζ ηχνα αζζεδιαηζηήξ ημο πμνείαξ. Αεκ είπε ιεβάθδ βηάια βκςνζιζχκ, δεκ έζενκε πίζς ημο ζδζαίηενμ θμνηίμ ακαικήζεςκ. Σίπμηα ημ αλζμζδιείςημ. Αεκ ήηακ δα ηαζ ηακέκαξ ηοκδβυξ ημο ζελ, μφηε είπε ηδκ πείνα ακενχπςκ πμο άθθμζ βφνς ημο αζζεάκεηαζ πςξ δζαεέημοκ. ΢ημ ζπμθείμ ηάπμζα αεχα θθενηάηζα, ζημ πακεπζζηήιζμ ηάπμζμζ δεζιμί πμο ηνάηδζακ θίβμ. Αεκ ήηακ ίζςξ ζε εέζδ κα ειπκεφζεζ ημ ιεβάθμ ένςηα ζηα ημνίηζζα πμο είπακ ανεεεί ζημ δνυιμ ημο. Μεηά απυ θίβμ ηαζνυ ιάθθμκ ημκ πανάηαβακ. Αεκ λένεζ αηνζαχξ ηζ έθηαζβε. ΢ίβμονα δεκ ήηακ μ ιεβάθμξ εναζηήξ, αθθά ηχνα πμο ημ ζηέθηεηαζ ηθείκεζ πενζζζυηενμ ζηδκ άπμρδ πςξ μζ βοκαίηεξ ακαγδημφκ ζηδ ζπέζδ, πένα απυ ηδ ζςιαηζηή επαθή ηαζ ηδκ ιεθθμκηζηή πνμμπηζηή. Ώοηυξ ήηακ ιμκυπκμημξ, αθμζζςιέκμξ ιυκμ ζηζξ ζπμοδέξ ημο. Μαγί ημοξ, ζπεδυκ απμηθεζζηζηά, ηα εέιαηα ηςκ δζηχκ ημο ακαθμνχκ ζηζξ ζογδηήζεζξ, ήηακ μζ πνμμπηζηέξ ηδξ ζηαδζμδνμιίαξ ημο. ΢ημ ηέθμξ πάκακε ημ εκδζαθένμκ βζ’ αοηυκ ημκ πναβιαηζζιυ. Ώκαγδημφζακ ημ αίζεδια, ηδκ ηνοθενυηδηα, ημ παναιφεζ, ηδκ ακαβηαία δυζδ νμιακηζζιμφ ηαζ ανίζημκηακ ιπνμζηά ζε μζημκμιζημφξ δείηηεξ, ζε ακαθφζεζξ ηςκ πνμμπηζηχκ ηδξ εβπχνζαξ ηαζ παβηυζιζαξ μζημκμιίαξ. Σμκ ηεθεοηαίμ ηαζνυ έδςζε απμηθεζζηζηά ηδ ιάπδ ηδξ επαββεθιαηζηήξ ημο ζηαδζμδνμιίαξ. Καζ ήηακ πενήθακμξ πμο ηδκ ηένδζζε. Σχνα ακαηάθοπηε ιέζα ημο βζα πνχηδ θμνά ηδκ ακάβηδ ηδξ ροπζηήξ αθθά ηαζ ζςιαηζηήξ επαθήξ ιε ιζα βοκαίηα πμο εα βίκεζ δ ζφκηνμθυξ ημο. Ν’ αβαπήζεζ αθθά ηαζ κ’ αβαπδεεί. Έθενε ζημ ιοαθυ ημο ζηδκ επαββεθιαηζηή δζαδνμιή ηζξ βοκαίηεξ πμο ανέεδηακ βφνς ημο, ςξ ζοκενβάηεξ. Πμηέ ιέπνζ ηχνα δεκ ηζξ είδε ιε δζαθμνεηζηυ ιάηζ. Μυκμ ζακ ακαβηαίμοξ ηνίημοξ, ζοκενβάηεξ κα πνμπςνήζμοκ ηα ζπέδζά ημο. Ήνεε πθέμκ δ χνα κα παναηδνήζεζ ημοξ ακενχπμοξ βφνς ημο ηαζ ι’ άθθμ ιάηζ.

[96]

Απνθαιππηήξηα Κάκεζξ πμθφπνμκεξ ηαζ επίπμκεξ πνμζπάεεζεξ, επεκδφεζξ ιε πείζια ηαζ οπμιμκή ιένεξ ηαζ πνήια, ιεηαθένεζξ ιζηνά θζεανάηζα βζα ιεθθμκηζηή αλζμπμίδζδ, νίπκεζξ ζημ ηεθάνζ πμο απμεδηεφεζξ ηα αβαεά ζμο υ,ηζ πμθφηζιμ θηάκεζ ζηα πένζα ζμο, μζημδμιείξ ζπέδζα βζα ηδ ιεθθμκηζηή ημοξ αλζμπμίδζδ, εθεονίζηεζξ εοθάκηαζηα ζεκάνζα ιεθθμκηζηχκ αλζμπμζήζεςκ ηαζ ιζα ιένα ηςκ διενχκ έηζζ ζηδ ρφπνα ακαηαθφπηεζξ υηζ ιεηά ηυζμ ηυπμ έθηζαλεξ ιζα ηνφπα ζημ κενυ, έκα άδεζμ ηαζ ηαηάλενμ πδβάδζ, άπνδζημ, έκα ηφιααθμ αθαθάγμκ. Οπμία απμβμήηεοζδ! Νζχες πθήνςξ απμηοπδιέκμξ ζηδκ πθεονά αοηή ηδξ γςήξ. Μπμνεί βζα έκακ άθθμ άκενςπμ αοηυ κα πενάζεζ απαναηήνδημ, βζα ιέκα υιςξ ζθναβίγεζ ηα πνάβιαηα ηαζ βένκεζ ηα πνάβιαηα ζηδκ απμηοπία. Νζχες ιυκμξ ηζ ακήιπμνμξ, ένδιμξ ζηδ ιμκαλζά ηδξ ζηέπαξ πμο ιε ηοηθχκεζ.. Ο άκενςπμξ υκηαξ ημζκςκζηυ μκ, πνεζάγεηαζ ακενχπμοξ βφνς ημο, πνεζάγεηαζ ζηυπμοξ, παναδμπέξ ηζ επίιμκδ δναζηδνζυηδηα βζα ηδκ πναβιάηςζή ημοξ. Σμ ηναβζηυ είκαζ υηακ ηάπμζα ζηζβιή ζοκεζδδημπμζήζεζ ημ ιάηαζμ αοηήξ ηδξ πμνείαξ.

[97]

Η γιπθηά καηαηνδνμία Βίκαζ ημζκυξ ηυπμξ δ απεβκςζιέκδ ακάβηδ ημο ακενχπμο βζα παναδμπή ηαζ ηδ εκ γςή ακαβκχνζζδ ηζ αηυια δ οζηενμθδιία ιεηά ηδκ ακαπχνδζδ. Κάπμζμζ ζζπονίγμκηαζ υηζ ημ εέια δεκ ημοξ αθμνά ή δζαθμνεηζηά είκαζ οπενάκς ηέημζςκ «εθαηηςιάηςκ». Ώθθά αξ αάθς ζ’ υθμοξ ημ ηαθήξ πνμαζνέζεςξ ενχηδια. ΢ε πμζμκ δεκ ανέζεζ έκαξ ηαθυξ θυβμξ, έκα παίκεια ηαζ ιζα εηηίιδζδ απυ ημοξ ακενχπμοξ ημο πενζαάθθμκηυξ ημο; Δ «ιαηαζμδμλία» είκαζ ζφιθοηδ ζδζυηδηά ιαξ. Ίζςξ ζε ηάπμζμοξ κα ανίζηεηαζ εκ οπκχζεζ βζαηί δεκ ημοξ δυεδηε αηυια αθμνιή κα εηδδθςεεί. Μα, ζζπονίγμιαζ υηζ, ακ «ημοκδεεί ημ ιακηήθζ» υθμζ οπμηφπημοκ. Σμ ζδιείμ αοηυ είκαζ ημιαζηυ. Πνμζςπζηά πζζηεφς υηζ δ εκ ιέηνς ιαηαζμδμλία (ή επεζδή ημ μοζζαζηζηυ ιπμνεί κα εκμπθεί αξ ηδκ μκμιάζμοιε θζθμδμλία) δεκ είκαζ εθάηηςια. Ώκηίεεηα ιπμνεί κα απμηεθέζεζ ηίκδηνμ αεθηίςζδξ ημο αηυιμο, αθμνιή κα λεδζπθςεμφκ ηα εκ οπκχζεζ οπάνπμκηα ηαθέκηα ηαζ πνμηενήιαηα. Ώξ ιδκ είιαζηε ζε ηέημζα θαζκυιεκα εη ηςκ πνμηένςκ ηαηαδζηαζηζημί ηαζ απυθοημζ.

[98]

Έμππλνο ή θνξόηδν Σζ πανάλεκμ, αθήεεζα, είκαζ ημ πέναζιά ιαξ απυ αοηήκ ηδκ πεγή πναβιαηζηυηδηα! Πμθθέξ θμνέξ ζηδ δζάνηεζα ημο αίμο αθέπμοιε πανάλεκα θαζκυιεκα. Βηδδθχζεζξ ηαζ εκένβεζεξ πμο ηαθφπημκηαζ πίζς απυ ρεοδεπίβναθεξ δζηαζμθμβίεξ ηαζ απμηεθμφκ πνμπέηαζια ηαπκμφ βζα αθθυηνζεξ επζδζχλεζξ. Πθαζηά ζδεμθμβήιαηα πμο επζηαθφπημκηαζ ιε δήεεκ ακενςπζζηζηήξ θφζεςξ «εοαζζεδζίεξ» ηζ ακάβηεξ. Πνέπεζ ηάπμζμξ κα είκαζ πνμεημζιαζιέκμξ κ’ ακηζιεηςπίζεζ ηέημζμο είδμοξ θαζκυιεκα. Συηε δ επίδναζή ημοξ πάκς ζμο ιπμνεί κα είκαζ ζε εθεβπυιεκα πθαίζζα. Μέζα ζ’ άθθα πμο ιμο ζοκέαδζακ είκαζ ηαζ ημφημ. ΢ηδ γςή ζοκάκηδζα πμθθμφξ θμοκηςιέκμοξ επακαζηάηεξ, πακέημζιμοξ κα ηαηαηηήζμοκ ηα «πεζιενζκά ακάηημνα» ηαζ κα βηνειίζμοκ μζμκμφπς ηδ ζάπζα «αζηζηή» ημζκςκία. Σδκ ημζκςκία πμο - ηαηά ηδκ ακηίθδρή ημοξ - ιε ημκ πζμ ακμίηεζμ ηνυπμ εηιεηαθθεφεηαζ ημκ απθυ ενβαγυιεκμ πμθίηδ ηαζ νμοθάεζ ημ πνμσυκ ημο ζδνχηα ημοξ. Ώοηή πμο κέιεηαζ, πςνίξ αζδχ, υθεξ ηζξ πθμοημπαναβςβζηέξ δοκάιεζξ ημο ηυπμο, ιδ ζηένβμκηαξ κα ιμζναζηεί ηα αβαεά ιε ηακέκακ άθθμ. Άημοζα ζε πμθθέξ εοηαζνίεξ ηα οπμηζιδηζηά ημοξ ζπυθζα βζα ημκ πνμζςπζηυ ιμο «ζοκηδνδηζζιυ», ηδκ «αθεθή» ιμο ρεοδαίζεδζδ υηζ είκαζ δοκαηυκ κα οπάνλμοκ δζμνεςηζηέξ ηζκήζεζξ, πμο εα αεθηζχζμοκ ηδκ οπάνπμοζα ηαηάζηαζδ, επμζημδμιδηζηέξ πνμηάζεζξ, βζα ζεζνά ιζηνχκ δζαδμπζηχκ - αθθά μιαθχκ αδιάηςκ, πςνίξ ηζξ αίαζεξ ηαζ ηεθζηχξ ακαπμηεθεζιαηζηέξ ακαηνμπέξ. Καζ υθα αοηά ιε ηδκ ίδζα ηεθζηχξ ζηυπεοζδ. Σδκ δζηαζυηενδ - ηαηά ημ δοκαηυκ - ηαηακμιή ηςκ οθζηχκ αβαεχκ. ΢ηα επυιεκα πνυκζα λακαζοκάκηδζα ιενζημφξ ελ αοηχκ, ιε αιείςηδ ηδκ ανπζηή θμφκηςζδ ηαζ πνδζζιμπμζχκηαξ ηδκ ίδζα πάκηα βθχζζα, κα έπμοκ επζαζααζηεί ζημ υπδια ηδξ ελμοζίαξ, ηαζ κα ανιέβμοκ ιε παναηηδνζζηζηή θαζιανβία, πςνίξ ικήιδ ηαζ δζζηαβιυ, υθα ηα ηαθμφδζα ηδξ. Έηζζ ιεηά ηδκ πμθφπνμκδ ειπεζνία ηαηάθδλα ζημ ελήξ ζοιπέναζια: ΢ηδκ ημζκςκία ιαξ οπάνπεζ ιζα εζδζηή ηαηδβμνία ακενχπςκ. Βίκαζ μζ ηαπάηζμζ! Βίκαζ αοημί πμο δζαεέημοκ «αλζμγήθεοηα» εζδζηά παναηηδνζζηζηά. Έπμοκ ηδκ ζδζαίηενδ ζηακυηδηα κα οπεναζπίγμκηαζ ηα πνμζςπζηά ημοξ ζοιθένμκηά. Βίκαζ πνμζβεζςιέκμζ. Βίκαζ νεαθζζηέξ. Βίκαζ ζηακμί κα πθαζάνμοκ ημκ εαοηυ ημοξ ηαζ κα δζεζζδφζμοκ ζε ηάεε πνήζζιμ πχνμ. Μπμνμφκ πςνίξ ηαιζά ακαζημθή κα επζηαθμφκηαζ ζηακυηδηεξ ηαζ πνμζυκηα, πμο ζηδκ πναβιαηζηυηδηα ημ πζεακυηενμ είκαζ κα ιδκ δζαεέημοκ. Έηζζ, πεηοπαίκμοκ κα ανίζημκηαζ πάκηα ηαζ πςνίξ ελαίνεζδ ζημ επίηεκηνμ ηςκ ελεθίλεςκ. Σέημζεξ ζηακυηδηεξ, πμο οπμβείςξ ίζςξ κα ηζξ γδθεφεζξ, αθθά εζφ δοζηοπχξ είζαζ ακίηακμξ κα ημοξ ιζιδεείξ. Κάπμζα αυναηδ, ια ζζπονή ακαζπεηζηή δφκαιδ, έκαξ άβκςζηδξ πνμέθεοζδξ δζζηαβιυξ είκαζ εηείκμξ πμο δεκ ζε [99]

αθήκεζ κα ηάκεζξ ημ πνχημ αήια ηαζ κα εοεοβναιιζζηείξ ιε ηδκ ηονίανπδ αηιυζθαζνα. Έηζζ ιέκεζξ άμπθμξ ηζ ακίζπονμξ έλς απυ ημ πακδβφνζ πμο δίπθα ζμο έπεζ ζηδεεί ηαζ ιμζνάγεζ ιε θευκηεζμ ηνυπμ ημκ ημζκυ εεκζηυ πθμφημ. Σμ ηεθζηυ ηθμο ζηδκ οπυεεζδ αοηή είκαζ ημφημ. Δ εκηφπςζδ πμο αθήκεηαζ ζημκ ηνίημ ακοπμρίαζημ παναηδνδηή είκαζ πςξ εζφ είζαζ ημ ημνυζδμ ηαζ αοημί είκαζ μζ έλοπκμζ ηαζ ζηακμί. Ναζ! Ώξ είκαζ! Ββχ εκ ηέθεζ έκα έπς κα πνμζεέζς. Ώξ ακήης ηαθφηενα ζηδ ζοκμιμηαλία ηςκ «ημνυζδςκ». Σμ πνμηζιχ απυ ημ κα ηαηακηήζς «πεηοπδιέκμξ» ιε αοηυκ ημκ ηνυπμ ζηδ γςή!

[100]

Η κνλαμηά ηνπ αξηζηεξηζηή Ώπυ ηδ θφζδ ημο μ ανζζηενζζηήξ είκαζ ιμκαπζηυξ θφημξ. Βίκαζ ααεφηαηα πεζζιέκμξ βζα ημ δίηζμ ηςκ απυρεχκ ημο ηαζ απυ αοηή ηδκ άπμρδ ημκ πκίβεζ αζθοηηζηά ημ πανάπμκμ πμο αοηυ, ημ πνμθακέξ βζα ημκ ίδζμ βεβμκυξ, δε ζοκακηά ηδκ ηαηάθαζδ ηςκ πθαηζχκ θασηχκ ιαγχκ. Πνμζπαεχκηαξ κα ελδβήζεζ ημ θαζκυιεκμ, δ ιμκαδζηή θμβζηή ενιδκεία πμο ιπμνεί κα δζαζχζεζ ηδκ αλζμπζζηία ημο, είκαζ δ έθθεζρδ βκχζδξ εη ιένμοξ ημο θαμφ, δ άιαθοκζδ ηδξ ακηίζηαζδξ ημο θασημφ αζζεήιαημξ απυ ηδκ ακέπεζα ηαζ ηέθμξ μ επζθεηηζηυξ πνδιαηζζιυξ ηάπμζςκ αηυιςκ, πμο επζδζχημοκ βναπηχξ ηαζ δζα γχζδξ κα απμπνμζακαημθίζμοκ ηδκ ημζκή βκχιδ. Αεκ ημ ηαηαθαααίκεζ, δεκ ημ ηαηακμεί. Ώκαγδηά ζηήνζβια ηαζ δ ακηίδναζδ ζ’ αοηή ηδκ άνκδζδ, ιεηά απυ έκα πνμκζηυ δζάζηδια, ημκ ηαηαηάζζεζ ζε ιζα απυ ηζξ παναηάης ηαηδβμνίεξ α) Ο θαιόγλωκος. Βίκαζ αοηυξ πμο ανπίγεζ κα αάγεζ ενςηήιαηα υπζ βζα ηδκ αδζαθμνία ηςκ άθθςκ, αθθά βζα ηδκ μνευηδηα ηςκ δζηχκ ημο απυρεςκ. Ρε, κήπσο ηα πξάγκαηα δελ είλαη έηζη ηειηθά; Βπεζδή απυ ζδζμζοβηναζία είκαζ ηςκ αηναίςκ θφζεςκ παφεζ μθμζπενχξ ηαζ ηεθεζζδίηςξ κα αζπμθείηαζ ιε ηδκ πμθζηζηή δναζηδνζυηδηα. Ίζςξ ενςηεφεηαζ, πακηνεφεηαζ, βίκεηαζ ζημνβζηυξ παηέναξ. Ίζςξ ακμίβεηαζ ζε επζπεζνδιαηζηέξ δναζηδνζυηδηεξ ηαζ ιέζς αοηχκ ακαγδηάεζ ηδ δζηαίςζδ πμο δε ανήηε ζηδ κεακζηή ανπζηή ημο θζθμδμλία. Ίζςξ ιεηαηνέπεηαζ ζε έκακ εναζηή ηδξ πενζπέηεζαξ. ΢ηδ πνάλδ ηεθζηχξ εκηάζζεηαζ ζημ ζφζηδια ιεηαηνεπυιεκμξ ζε έκα αμθζηυ ιζηνμαζηυ, αοηυκ πμο ανπζηά έθηοκε ιεηά αδεθοβιίαξ. α) Ο πεηζκαηάρες. Βίκαζ αοηυξ πμο δεκ αθθάγεζ ιε ηίπμηα. Ώοηυξ πμο έπεζ ακαβάβεζ ηδ ζηαεενυηδηα ζε ακχηαηδ ανπή ηδξ ζοκέπεζαξ. Κίκδζδ πάκς ζηδκ αηθυκδηδ ηνμπζά ημο ηναι, πςνίξ εκδμζαζιμφξ ηαθακηεφζεζξ ηαζ πζζςβονίζιαηα. Ώκαγδηά αδεθθέξ ροπέξ, ημοξ πείεεζ κα «δχζμοκ ιαγί ηδ ιάπδ», δδιζμονβεί ιαγί ημοξ ημιιαηζηέξ μνβακχζεζξ, πνςημζηαηεί ζημοξ ενβαηζημφξ αβχκεξ, απενβεί, ζοιπαναζηέηεηαζ ζε ηάεε αβχκα, δζαδδθχκεζ ιε ηδκ ηάεε αθμνιή πμο οπάνπεζ ή πμο εθεονίζηεζ. Μέζα ζηα άθθα ιεηέπεζ ζηζξ εηθμβζηέξ δζαδζηαζίεξ ηαζ ηαηαιεηνά ιία-ιία ηζξ θζβμζηέξ ρήθμοξ ηάπμζςκ μπαδχκ. Έπεζ υιςξ ηαζ ιζα αηυια αλζμζδιείςηδ ζηακυηδηα. Ώθμιμζχκεζ ηδκ ροπνμθμοζία ζφκημια ηαζ λεηζκά πάθζ απυ ηδκ ανπή ζακ κα ιδκ ζοκέαδ ηίπμηα. Σα ιυκα αζζεήιαηα πμο ιμο δδιζμονβεί είκαζ έκα είδμξ θζθακενςπζηήξ ζοιπάεεζαξ

[101]

β) Ο έθλοκος. Δ ηνίηδ ηαηδβμνία είκαζ ηαζ δ πζμ ημζκςκζηά επζηίκδοκδ. Δ ανπζηή πίηνα ιεηαζπδιαηίγεηαζ ζζβά-ζζβά ζε ιίζμξ. Μίζμξ ανπζηά έκακηζ ηςκ ηαλζηχκ ακηζπάθςκ, αθθά ζηδ ζοκέπεζα εκάκηζα ζε υθδ ηδκ ημζκςκία ηαζ ημοξ εεζιμφξ ηδξ. Πζζηεφεζ υηζ ιε ηδκ μθμηθδνςηζηή ηαηαζηνμθή ηδξ ζδιενζκήξ ηαλζηήξ ημζκςκίαξ εα ακμίλεζ μ δνυιμξ βζα ηδκ μζημδυιδζδ ιζαξ κέαξ, απαθθαβιέκδξ απυ ηδκ εηιεηάθθεοζδ ηαζ ηδκ ημζκςκζηή ακζζυηδηα. Έηζζ θέεζ υηζ πζζηεφεζ! Ώνπίγμκηαξ ηδκ πανάκμιδ δνάζδ οπμααειίγεζ, πςνίξ κα ημ ηαηαθάαεζ, ηδκ αλία ηδξ ακενχπζκδξ γςήξ, εκ μκυιαηζ πζμ ζπμοδαίςκ ζημπζιμηήηςκ, ηαζ ανίζημκηαξ ζοιπαναζηάηεξ μιμσδεάηεξ ή ροπζηά δζαηαναβιέκμοξ δδιζμονβεί ιζα πανάκμιδ ζέπηα απμθαζζζιέκδ βζα ηα πάκηα. Πνμζπαεχκηαξ κα ελαζθαθίζεζ ημοξ οθζημφξ πυνμοξ ηδξ δνάζδξ ημο πνμααίκεζ ζε πανάκμιεξ πνάλεζξ, υπςξ ηθμπέξ ιε ημ πζεακυ εκδεπυιεκμ ηςκ αεχςκ πανάπθεονςκ απςθεζχκ. Γζα ημκ ελμπθζζιυ ηδξ ζέπηαξ ιε ηα «απαναίηδηα» υπθα ένπεηαζ ζε επαθή ηαζ ζοκενβαζία ιε ηαεανά εβηθδιαηζηέξ ιαθίεξ πμο ημο δζδάζημοκ ηδ πνήζδ ημοξ ηαζ ημο πανέπμοκ ηζ άθθεξ ηεπκζηέξ μδδβίεξ ηαζ αμήεεζεξ. Καιζά θμνά ηνίκεηαζ απαναίηδηδ ηαζ δ ημζκή δνάζδ. Υςνίξ ανπζηά κα ήηακ ιέζα ζηζξ επζδζχλεζξ ημο, ζηδ πμνεία μθζζεαίκεζ ζηδκ αδζέλμδδ αθοζίδα δνάζδξ-ακηίδναζδξ, πνάλεςκ εηδίηδζδξ ηαζ ακηεηδίηδζδξ. Οζ αηναίεξ δνάζεζξ έπμοκ ηαζ ηζξ αηναίεξ ζοκέπεζεξ. Ώίια ηαζ εάκαημ. Με ημκ ηεθεοηαίμ ανίζημιαζ αδζάθθαηηα απέκακηζ.

[102]

Αλαπάληεηα εξσηήκαηα ΢οπκυ ημ παιυβεθμ ζημ πνυζςπμ, εοπάνζζηα ηα ελςηενζηά παναηηδνζζηζηά. ΢μο άθδκε ηδκ εκηφπςζδ ιζαξ, έζης επίπθαζηδξ, εοηοπίαξ. Μεβάθςζε υιμνθα ηαζ αλζμπνεπχξ, ζπμφδαζε ιε επζηοπία, οπδνέηδζε ηδκ παηνίδα, αβάπδζε ηζ αβαπήεδηε, πακηνεφηδηε ηζ έηακε παζδζά. Τπήνλακ θμζπυκ υθεξ μζ πνμτπμεέζεζξ βζα κα κζχεεζ πενήθακμξ ηαζ βειάημξ. Κζ υιςξ ηζ πανάλεκμ; Σζ ακελήβδημ ; Ώπυ κςνίξ ιέζα ημο ημ ζανάηζ, άνπζζε κα δμοθεφεζ πςνίξ ζηαιαηδιυ. Δ επίδναζή ημο άνπζζε κα απμηοπχκεηαζ ηαζ ζηα ελςηενζηά παναηηδνζζηζηά. Μζα απκή ζηδκ ανπή ιεθαβπμθία πμο ιε ημ πνυκμ ζηίαγε υθμ ηαζ πζμ πμθφ ημ πνυζςπμ ηζ έηακε ημ αθέιια ζημηεζκυ ηζ απυιαηνμ ΍ζπμο ηαηαανυπεζζε υθα ηα εζςηενζηά ημο υνβακα ηζ ήνεε δ ζηζβιή ηδξ φζηαηδξ ακάζαξ Αζηαίςξ ηάπμζμξ ακανςηζέηαζ. Γζαηί ; Σζ ημο έθθεζρε ; Πχξ μδδβήεδηε εηεί; Αοζηοπχξ απάκηδζδ ιμκμζήιακηδ δεκ οπάνπεζ. Μήπςξ βζαηί δ γςή ηεθεζχκεζ; Μα βζα υθμοξ έηζζ δεκ είκαζ; Μήπςξ βζαηί ιζα γςή ηονακκμφζε ηδ ζηέρδ ημο; Πμζμξ δε παθεφεζ ιε ηδ ζοκείδδζή ημο; Ήηακ ηάηζ πνμζςπζηυ; Ήηακ ακζηακμπμίδημξ; Συζα ενςηήιαηα, υιςξ πςνίξ απακηήζεζξ ….

[103]

Δμνκνιόγεζε Ώζζεάκμιαζ πεζιέκμξ. ΢ςιαηζηά πεζιέκμξ. ΋ιςξ ζδιεζχκς ημφημ: Πανά ημ επζπθέμκ αάνμξ πμο ημοααθχ - ηαηχξ - πάκς ιμο, ελαζηίαξ ηδξ αδνακεζαηήξ αδδθαβίαξ, πμο απηυδηδ ιέπνζ πνζκ θίβμ πνυκμ ζοκεπζγυηακ, πανά ημοξ πυκμοξ ηδξ ζζπζαθβίαξ πμο ιε ηοηθχκμοκ, θοζζηή ζοκέπεζα ηδξ πνμκζηήξ δζαδνμιήξ, ιέζα ιμο εκηέθεζ, πςνίξ κηνμπή ζαξ ελμιμθμβμφιαζ υηζ γεζ ηαζ ααζζθεφεζ έκα κέμ παθζηανάηζ ιε μθάηενδ ηδ δφκαιδ ηδξ κζυηδξ, ιε ηδκ αηυνεζηδ υνελδ βζα κέα βκχζδ ηαζ ηδκ οπυβεζα επζεοιία βζα κέεξ ειπεζνίεξ. Γδηχ πνυκμ ηαζ πενζεχνζα γςήξ, πςνίξ κα είκαζ δζεοηνζκζζιέκμξ μ δέηηδξ αοημφ ημο αζηήιαημξ. Γκςνίγς υηζ δ απαίηδζή ιμο ειπενζέπεζ ηάπμζμκ εβςζζιυ, αθθά επζηέθμοξ κα πς ηζ εβχ θςκαπηά υθα αοηά πμο απυ πνυκζα είκαζ εκηυξ ιμο ιοζηζηά ηαηαπςκζαζιέκα Έπς ζημ ιοαθυ πμθθά κα πς ηαζ κα ηάκς. Έζης θζθμδμλχ. Σζ ηένδζζα απυ ηδ ζζςπή ηυζςκ δεηαεηζχκ; ΋θςκ εηείκςκ ηςκ πνυκςκ πμο μζ ηαεδιενζκέξ ακάβηεξ ελαζθάθζζδξ ηςκ υνςκ ηδξ μζημβεκεζαηήξ επζαίςζδξ, επέααθακ έκακ αδζάημπμ ηαζ εκηαηζηυ επαββεθιαηζηυ ηνυπμ γςήξ πμο απμννμθμφζε υθδ ηδ ζηέρδ ηαζ ηδ δφκαιδ. Σζ ηένδζζα, αθήεεζα, απυ ιζα πανελδβδιέκδ ακηίθδρδ ζεικυηδηαξ, πμο ημ ιυκμ πμο πεηοπαίκεζ ζηδκ μοζία είκαζ κα δίκεζ πχνμ ζημοξ εναζείξ κ’ αθςκίγμοκ ιυκμζ ημοξ, πενζθένμκηαξ «ακά ηαξ νφιαξ ηαζ ηαξ μδμφξ» ηδκ ιεβεεοιέκδ ιεηνζυηδηά ημοξ. Ώοηυ είκαζ έκα απυ ηα ζοιπενάζιαηα ηδξ πνμζςπζηήξ ιμο δζαδνμιήξ. Αεκ έπς πανάπμκμ. Σζ κυδια εα είπε άθθςζηε! Βίκαζ δζαπίζηςζδ ηαζ ςξ ηέημζα εα ήεεθα κα πνμζθδθηεί. Βίκαζ πνμζέηζ ιζα μδδβία ζημοξ ιεθθμκηζημφξ καοηζθθυιεκμοξ. Βπζεοιία ιμο, θμζπυκ, είκαζ κα πνμθάας πνμκζηά κα οθμπμζήζς ηάπμζα απυ ηα ζπέδζά ιμο, πμο βζα πνυκζα ηαζ πνυκζα ήηακ ηαηαπςκζαζιέκα ζε ιζα ζημηεζκή βςκζά ημο ιοαθμφ ηαζ μζ αανζέξ επαββεθιαηζηέξ οπμπνεχζεζξ δε ιμο άθδκακ πενζεχνζα κα εηδδθςεμφκ. ΋ιςξ εεςνχ απαναίηδηδ ιζα δζεοηνίκζζδ. ΢πέδζα έπς, αθθά δοκαηυηδηα κα ηα πναβιαημπμζήζς οπάνπεζ ηχνα πθέμκ; Αεκ ιπμνείξ κ’ αβκμήζεζξ ηδ θεμνά ημο πνυκμο πμο ένπεηαζ ζακ έκα ζημηεζκυ πέπθμ κα ζηεπάζεζ ημ ιοαθυ, υπςξ μ ηαηαννάηηδξ ζημ ιάηζ ζηεπάγεζ θίβμ-θίβμ ηδκ ηυνδ ηαζ άνα ηδκ υναζδ. ΋ιςξ δεκ παναζημφιαζ. Θα πνμζπαεήζς ιε υ,ηζ απμιέκεζ Ήδδ ιέζα ζηδκ μηηαεηία απυ ηδκ ζοκηαλζμδυηδζή ιμο έπεζ ζημζααπηεί ζημ πνμζςπζηυ ιμο ανπείμ έκαξ υβημξ ηεζιέκςκ, πμο ανηεηά απυ αοηά έπμοκ δδιμζζεοεεί ζε αζαθία, ζημ δζαδίηηομ ηαζ ζημ πανάεονυ ιμο ζημ Facebook. Μπμνεί κα ιδκ έπμοκ βζα άθθμοξ αλία, αθθά εβχ η’ αβαπχ βζαηί είκαζ δ δζηή ιμο ζοκεζζθμνά ζημκ ημιέα ηδξ βναθήξ ηαζ εθπίγς ζημ ιέθθμκ κα ηδκ πθμοηίζς ηαζ κα ηδκ ειααεφκς. Πμο λένεζξ; Μπμνεί ανβυηενα απυ ηάπμζμοξ κα αλζμθμβδεεί.

[104]

Ο άλεπ πξνζέζεσο θαη νύησ κεηέσξνο εθ γελεηήο .. Δ ηαηάηαλδ είκαζ αννήηηςξ ζοκδειέκδ ιε ηδ θμβζηή ηαζ ηδ ροπμθμβία ημο ακενχπζκμο είδμοξ. ΋θα – πνάβιαηα, ηυπμζ, γχα, θοηά, ζδέεξ ηηθ – «πνέπεζ» κα ακήημοκ ζε ιζα ηαηδβμνία ηαζ ιενζηέξ θμνέξ ζε ιζα ζενάνπδζδ. Σμ ίδζμ ηάκεζ μ άκενςπμξ ηαζ βζα ημκ εαοηυ ημο. Ώπυ δζάθμνμοξ ηνζηέξ ηςκ παναηηδνζζηζηχκ ηαζ πνάλεχκ ημο ημκ ηαηαηάζζμοκ ζε ιζα απυ ηζξ ηαηδβμνίεξ, πμο οπάνπμοκ ή ιε ημκ ηαζνυ δδιζμονβμφκηαζ. Δ ζζημνία ημο 20μο αζχκα βζα ημκ άκενςπμ έπεζ ιζα ζαθή ηαζ βεκζηά παναδεηηή δζαπςνζζηζηή βναιιή. Βίκαζ μ 2μξ Παβηυζιζμξ πυθειμξ ηζ έηζζ υηακ ηάπμο ζοκακηήζμοιε ηζξ θέλεζξ πνμπμθειζηυξ ή ιεηαπμθειζηυξ - θίβμ ςξ πμθφ ζοκεκκμμφιαζηε υθμζ. Βκκμμφιε ημκ 2μ Παβηυζιζμ πυθειμ Σζ βίκεηαζ υιςξ ιε αοημφξ πμο βεκκήεδηακ ζηδ δζάνηεζά ημο; Πμφ ηαζ πχξ εα ημοξ ηαηαηάλμοιε ; Πμζμ παναηηδνζζηζηυ εα θένμοκ; Θα είκαζ μζ π μ θ ε ι ζ η μ ί, δδθαδή πςνίξ ηδκ πνυεεζδ πνμ ή ιεηά; Βίκαζ ζίβμονμ υηζ ζε ηακέκακ πμο πενζθαιαάκεηαζ ζ’ αοηή ηδκ ηαηδβμνία δε εα άνεζε ηάηζ ηέημζμ. Δ θέλδ είκαζ αανζά, ιεηαθένεζ ανκδηζζιυ, ζοκδέεηαζ ιε πνάλεζξ κηνμπήξ βζα ημ ακενχπζκμ είδμξ. ηαηαζηνμθέξ ηαζ ημ ζμαανυηενμ, εφιαηα ηαζ αθαζνέζεζξ γςήξ Β, θμζπυκ ! Ββχ πενζθαιαάκμιαζ ζε αοηήκ ηδκ ηαηδβμνία. Γεκκήεδηα ηζξ ιένεξ πμο μ εθθδκζηυξ ζηναηυξ έδζκε ηζξ κζηδθυνεξ, αθθά πνυζηαζνα, ιάπεξ ημο ζηα αμοκά ηδξ Ώθαακίαξ, θίβμ πνζκ μζ ζοκηεηαβιέκεξ ηαζ ζζδδνυθναηηεξ μνδέξ ηςκ βενιακζηχκ ζηναηεοιάηςκ εκζηήρμοκ ζηα ζφκμνα ηαζ ηαηαθάαμοκ ηδ πχνα. Έηζζ, πχξ κα ημ ηάκμοιε, ηαζ ζημκ ημιέα αοηυ κζχες ιεηέςνμξ. ΢ήιενα, υπμο έπς δζααεί ημ ιεβαθφηενμ ημιιάηζ ηδξ δζηήξ ιμο δζαδνμιήξ, ι’ έπεζ πζάζεζ ιζα ιακία κα ελδβήζς πνάλεζξ ηζ ακηζδνάζεζξ. Γζα έκακ ηνίημ ημ εέια ίζςξ ημκ αθήζεζ αδζάθμνμ, αθθά βζα ιέκα πμο ηάκς ηαιείμ γςήξ, έπεζ ηδκ πνμθακή ζδιαζία ημο. Μζα ροπμθμβζηή αηηζκμβνάθδζδ ημο παναηηήνα ιμο πνέπεζ κα θάαεζ οπυρδ ηαζ αοηυ ημ ζημζπείμ.

[105]

Η κνίξα Βίκαζ ηαθυ κα μκεζνεουιαζηε ιζα ζδακζηή ημζκςκία, ιέζα ζηδκ μπμία εα γήζμοιε ειείξ ηαζ ηα παζδζά ιαξ. Σμ ίδζμ επαζκεηυ είκαζ κα παθεφμοιε βζ αοηυκ ημ ζημπυ Δ γςή πςνίξ υκεζνα είκαζ έκα ακμφζζμ έδεζια. Ναζ! Γζα ημ ζηυπμ αοηυ ιπμνμφιε κα δίκμοιε έκα ημιιάηζ ημο εαοημφ ιαξ, ιζηνυ ή ιεβάθμ. Πνμξ εεμφ υιςξ υπζ υθμκ. Πάκηα αξ ηναηάιε έκα ηιήια βζα ζδζςηζηή πνήζδ. ΐεααίςξ υζμ δ γςή πςνίξ υκεζνα είκαζ άκμζημ θαβδηυ, άθθμ ηυζμ ηαζ πεζνυηενμ είκαζ κα γεζξ ιε ηδκ ρεοδαίζεδζδ υηζ ηάπμζα ζηζβιή αοηυ εα βίκεζ πναβιαηζηυηδηα. Μέζα ζηδ δζαδνμιή ηςκ αζχκςκ εηαημιιφνζα άκενςπμζ πνμζπάεδζακ, πζθζάδεξ απυπεζνεξ ηαζ ζζάνζειεξ δζαρεφζεζξ επζζοκέαδζακ. Συηε βζαηί, εζφ ηφνζε, ιε πνμηνέπεζξ κα πνμζπαεήζς ηάηζ πμο είκαζ ηαηαδζηαζιέκμ κ’ απμηφπεζ; Γζαηί αοηή είκαζ δ ιμίνα ιαξ, δ ιμίνα ημο Πνμιδεέα. Γζαηί ημ είπε μ πμζδηήξ: ΢εκαζία έρεη ην ηαμίδη…

[106]

Η επηιεγκέλε απνκόλσζε …Μνλαμηά θηάλεηο θάπνηε κνηξαία κνλαμηά είζαη ε πην ηξειή παξέα θη όπνηνο πεη ε δσή πσο είλ’’ σξαία δε ζάρεη ηύρεη λα δεη κε ζέλαλε καδί Δ ιμκαλζά είκαζ έκα αανφ θμνηίμ. Βίκαζ δ πζμ ζηθδνή πανέα. Ο άκενςπμξ είκαζ ημζκςκζηυ μκ, πθαζιέκμξ κα γεζ ιαγί ιε άθθμοξ, κα ιμζνάγεηαζ ιαγί ηζξ δζηέξ ημο ειπεζνίεξ ιε ηζξ ειπεζνίεξ ηςκ άθθςκ, κα παίνεηαζ ηαζ κα θοπάηαζ ιαγί ημοξ βζα υ,ηζ ζοιααίκεζ βφνς ημο. Ο άκενςπμξ δεκ είκαζ πθαζιέκμξ κα ηνζβονκάεζ ένδιμξ ηαζ ιυκμξ πάκς ζηδ Γδ. Έηζζ υηακ ηάπμζμξ γεζ ιυκμξ, αοηή δ ηαηάζηαζδ είκαζ ιζα ηαηαδίηδ, είκαζ έκα είδμξ πμζκήξ πμο ημο επζθοθάπηδηε απυ ηδ ιμίνα. Ώοηυ ιπμνεί κα είκαζ ακαπυθεοηηδ ζοκέπεζα ηαηχκ ζοιπηχζεςκ, αθθά ημ πεζνυηενμ υθςκ είκαζ κα είκαζ απμηέθεζια ιζα πνμζςπζηήξ εκζοκείδδηδξ επζθμβήξ. Κάης απυ ηδκ εζζαβςβζηή αοηή ημπμεέηδζδ, ακ ηάπμζμξ απυ ιυκμξ ημο ηάκεζ αοηήκ ηδκ επζθμβή ζμο ένπεηαζ αοημκυδηα ζημ ιοαθυ ημ ενχηδια ακ αοηυ πμο ηάκεζξ είκαζ ιζα πνάλδ ιαγμπζζιμφ, ιζα εηδήθςζδ αοημηζιςνίαξ ή ιήπςξ οπάνπμοκ ηζ άθθεξ εκαθθαηηζηέξ ενιδκείεξ ηαζ απακηήζεζξ πμο ιπμνεί κα έπμοκ ιζα εφθμβδ δζηαζμθμβδηζηή αάζδ. Γζα κα αβεζ έκα αζθαθέξ ζοιπέναζια βζα ηδκ ακενχπζκδ ζοιπενζθμνά είκαζ απαναίηδημ κα ζοκοπμθμβζζημφκ πμθθμί θακενμί αθθά ηαζ αθακείξ πανάβμκηεξ, πμο αάγμοκ ηδ δζηή ημοξ πζκεθζά ηαζ επίδναζδ. Οζ απυθοηεξ ηαζ ιμκμζήιακηεξ απακηήζεζξ δεκ είκαζ ζοπκαπακημφιεκεξ ζηδ γςή ηαζ εηεί πμο ζοκακηχκηαζ πζεακυκ κα είκαζ απμηέθεζια θαεειέκδξ ή εθθεζπηζηήξ ενιδκείαξ ηςκ θαζκμιέκςκ ή αηυια πεζνυηενα απμηέθεζια πεζεακαβηαζιμφ ηζ υπζ εθεφεενδξ επζθμβήξ. ΢ημ πανεθευκ είπα ηδ θήιδ ημο ακενχπμο πμο είκαζ ημζκςκζηυξ, πμο γεζ ακάιεζα ζηζξ ελεθίλεζξ. Βίκαζ εκενβυ άημιμ ηδξ ημζκςκίαξ ηαζ δδιζμονβεί ιε ζπεηζηά άκεημ ηνυπμ ημζκςκζηέξ επαθέξ, πμο πενζζημζπίγεηαζ απυ ακενχπμοξ, απμδεηηυξ ζε ιζα ζεζνά ημζκςκζημφξ ηφηθμοξ. Ο ζζπονζζιυξ αοηυξ εδνάγεηαζ ζηζξ ειπεζνίεξ ηςκ παζδζηχκ πνυκςκ, υπμο ημ ζοπκυηενα απακημφιεκμ θαζκυιεκμ ήηακ κα βίκμιαζ ημ επίηεκηνμ ηδξ πανέαξ, απμδεηηυξ ηαζ ςξ δβέηδξ ημοξ. Σμ ίδζμ ζοκεπίζηδηε ζηα βοικαζζαηά ηαζ θμζηδηζηά ιμο πνυκζα, ζδζαίηενα ιεηά ηδκ εκηαηζηή δναζηδνζυηδηα ιε ηζξ ημιιαηζηέξ ηαζ ζοκδζηαθζζηζηέξ εκαζπμθήζεζξ.

[107]

Σα πνάβιαηα άθθαλακ ζζβά- ζζβά ηα επυιεκα πνυκζα, υηακ ζημκ μνίγμκηα άνπζζακ κα ζοζζςνεφμκηαζ μζ δναιαηζηέξ δζαρεφζεζξ, κα ένπμκηαζ ηα αθθεπάθθδθα απμηαθοπηήνζα ηςκ ρεοδαζζεήζεςκ πάκς ζηζξ μπμίεξ ζηδνίγαιε απυρεζξ, ζδέεξ ηζ μθυηθδνδ ηδκ ημζιμεεςνία ιαξ. Συηε μζ εζςηενζηέξ ακαπυθεοηηεξ δζαδζηαζίεξ ακαηαηακμιήξ ηαζ πνμζπάεεζαξ ακαγήηδζδξ κέςκ ζπδιάηςκ ήηακ ημ επυιεκμ αήια. ΢οβπνυκςξ άνπζγε ιζα ακεπαίζεδηδ ζηδκ ανπή, αθθά ζοκεπχξ δζαβναθυιεκδ ηαζ δζμβημφιεκδ απμζηνμθή απυ ηδ ζοιιεημπή ζε ιαγζηέξ εηδδθχζεζξ ηαζ ιζα ηάζδ πνμξ απμιμκςηζζιυ ηαζ ζδζχηεοζδ. Βκχ ζηδκ ανπή ημ θαζκυιεκμ δεκ είπε έκηαζδ ηέημζα χζηε κα βίκεζ ακηζθδπηή απυ ημ βκςζηυ πενζαάθθμκ ζηδ πμνεία έβζκε ζδζαίηενα ημ ηφνζμ παναηηδνζζηζηυ, ζπεδυκ ζακ κέμξ ηνυπμξ γςήξ. Μζα ηέημζα αθθαβή εκχ δζαδναιαηίγεηαζ ααειζαία ηαζ ιε οπυβεζεξ ηαζ ζζςπδνέξ δζενβαζίεξ, δ ζοκεζδδημπμίδζή ηδξ ζηάεζ απυημια ζα αυιαα ιε υθεξ ηζξ ακαπυθεοηηεξ ροπμθμβζηά επζπηχζεζξ. Συηε ανίζηεζαζ ζημ ιεηαίπιζμ ηδξ εζςηενζηήξ ζζμννμπίαξ ηαζ ανπίγεζ ιζα θάζδ ακαγήηδζδξ κέμο ζηάημοξ ηαμ. Συηε γεζξ ηδκ μδοκδνυηενδ θάζδ βζαηί ζοκμδεφεηαζ απυ «ζςιαηζηυ πυκμ», απυ οθζηυ αάνμξ.

[108]

Ο Δζληθόο… δηζηαγκόο Βπί πμθθά πνυκζα ζημκ ηυζιμ ηδξ Ώνζζηενάξ ηονζανπμφζε έκαξ ζζπονυξ δζζηαβιυξ, ζ’ υθμοξ ημοξ ακενχπμοξ ημοξ εκηαβιέκμοξ ζηδκ πανάηαλδ ηδξ. Αζζηαβιυξ κα εηθνάγμοκ ακμζπηά ηδκ αβάπδ ημοξ βζα ηδκ παηνίδα, ημκ ηυπμ πμο βεκκήεδηακ ηαζ πμο ζ’ αοηυκ ακηνχεδηακ. Βφημθα ηαζ πεζζηζηά δζάθμνμζ παναηνεπάιεκμζ ζμο ημθθμφζακ ηδκ εηζηέηα ημο εεκζηζζηή, ημο οπενπαηνζχηδ, ημο Βθθδκανά. Βίπε πακηεθχξ θδζιμκδεεί ημ βεβμκυξ υηζ δ ιεβάθδ επζηοπία ημο Βαιζημφ ηζκήιαημξ εδνάγμκηακ ζηδκ ηονίανπδ εέζδ πςξ μ αβχκαξ είπε ααζζηυ ζηυπμ ηδκ εεκζηή απεθεοεένςζδ ηδξ Βθθάδαξ απυ ημκ λέκμ γοβυ. Με αάζδ αοηυ ημ ζημζπείμ, ηδξ αβάπδξ ζημκ ηυπμ ηαζ ημ θαυ ηδξ άθθςζηε, ζοβηέκηνςζε ζημοξ ηυθπμοξ ημο υ,ηζ ηαθφηενμ απυ ακενχπζκμ δοκαιζηυ οπήνπε ζηδ πχνα ηδκ επμπή εηείκδ. Δ ελήβδζδ ανίζηεηαζ ζε δομ ηονίςξ θυβμοξ: Πνχημκ βζαηί δ ακηίπαθδ πμθζηζηή πανάηαλδ οζμεέηδζε ηαζ οπμζηήνζγε εκηέπκςξ ηαζ ηαη’ απμηθεζζηζηυηδηα αοηήκ ηδκ πθεονά ηδξ εεκζηήξ ιαξ γςήξ, ηαηδβμνχκηαξ ιάθζζηα ημοξ οπυθμζπμοξ βζα εεκζηή ιεζμδμζία ηαζ ιε αοηήκ ηδκ πθεζμδμζία ηένδζζε πςνίξ ακηίπαθμ ημ παζβκίδζ. Δ κίηδ ηδξ ζοκηδνδηζηήξ πανάηαλδξ ήηακ εφημθδ βζαηί ζοκδοάζηδηε ιε έκα δεφηενμ θυβμ. ΢ηδκ ανζζηενή πανάηαλδ επεηνάηδζε έκαξ δμβιαηζηυξ πνμζακαημθζζιυξ, ιζα πνμζηυθθδζδ ζ’ έκακ άηναημ δζεεκζζιυ, πμο υιςξ πάκηα έηακε ιζα ελαίνεζδ υηακ πνεζαγυηακ κα οπεναζπζζημφκ ηα ζοιθένμκηα ημο ζμζζαθζζηζημφ ζηναημπέδμο ηαζ ζδζαίηενα ηδξ ΢μαζεηζηήξ Βλμοζίαξ. Συηε μ δζεεκζζιυξ έθηακε ζημ απυβεζυ ημο. Δ οπμζηήνζλδ ζηδ δζηή ιαξ πχνα ηαζ παηνίδα ααθηζγυηακ εφημθα ηαζ πςνίξ ακηζζηάζεζξ Βεκζηζζιυξ ηαζ παηνζδμηαπδθία, επάναηα παναηηδνζζηζηά βζα έκακ «πνμμδεοηζηυ» άκενςπμ! Πανάδμζδ άκεο υνςκ ζηδκ δθζεζυηδηα. Πνμζςπζηά ακηζζηάεδηα θίβμ ζ’ αοηήκ ηδκ ακηίθδρδ, αάγμκηαξ ζηζξ ζογδηήζεζξ, πμο ζε ζπάκζεξ πενζπηχζεζξ δζκυηακ, ημκ πανάβμκηα ηδξ εεκζηήξ ηαοηυηδηαξ. ΢ε ηάεε εηήζζα εεκζηή επέηεζμ είπαιε έκα ζπεδυκ αζθαθέξ ηνζηήνζμ βζα ημ πμζμζ απυ ηδκ ηάεε πμθοηαημζηία ήηακ ηαηά ηεηιήνζμ δελζμί. Ήηακ αοημί πμο ζημ ιπαθηυκζ ημοξ ακανημφζακ ηδκ εθθδκζηή ζδιαία. Ο ανζζηενυξ, είηε θυβς πεπμζεήζεςξ, είηε θυβς δζζηαβιμφ, ιήπςξ πανελδβδεεί απυ ημοξ μιμσδεάηεξ ημο δεκ ημθιμφζε κα πάνεζ ηέημζα πνςημαμοθία. Πνμζςπζηά έπνεπε κα ελδκηαπεκηανίζς βζα κα ημθιήζς ηάηζ ηέημζμ.

Μάξηηνο 2011

[109]

Απόζηαγκα δσήο Δ δζηή ιμο ζδιενζκή άπμρδ - πμο δοζηοπχξ ζηδ δζάνηεζα ηδξ πνμζςπζηή ιμο γςήξ δεκ ηήνδζα, αθθά ιε ημ δζάαα ημο πνυκμο ηδκ απμδέπεδηα ςξ ζςζηή - είκαζ κα ιδκ αθήκεζαζ ιμκυπθεονα ηζ μθμηθδνςηζηά ζε ιζα επζδίςλδ, ζ’ έκα ζημπυ, ζε ιζα ζδεμθμβία, ζ’ έκακ ένςηα ή ζε υ,ηζ άθθμ ζμο ηοπαίκεζ ζηδκ πμνεία ηδξ γςήξ. Οζ απμηθεζζηζηυηδηεξ είκαζ πέπθμ πενζμνζζιμφ, δέζιεοζδ ακαζημθήξ ηςκ άπεζνςκ εκδεπμιέκςκ, ιμκμδνυιδζδ ιέζα ζημκ άπθεημ εθεφεενμ πχνμ. Βίκαζ ηαθυ κα πνμκμείξ εβηαίνςξ - ηζ ίζςξ δεκ είκαζ ηυζμ δφζημθμ κα ημ πεηφπεζξ - ακ έκα ιένμξ ημο εαοημφ ζμο ημ ηναηάξ απέλς, ζακ ιοζηζηυ πμθφηζιμ εδζαονυ. Έκα εδζαονυ πμο δεκ ημκ ιμζνάγεζαζ ιε ηακέκακ, πμο ημκ θοθάξ ζακ ηνοθή ενςιέκδ ιυκμ ηζ απμηθεζζηζηά βζα ζέκα. Να απμηεθεί ηδκ ηαηαθοβή ζμο ζηζξ δοζημθίεξ ηαζ η’ αδζέλμδα πμο ζοπκά αζζεάκεζαζ υηζ θηάκεζξ, κα είκαζ μ ηυπμξ υπμο ιπμνείξ κα ζοκμιζθείξ εκχπζμξ εκςπίς ιαγί ημο, κα έπεζξ ηδ δοκαηυηδηα κα ημζηάξ «απ’ έλς» ηα πνάβιαηα, ζακ ηνίημξ παναηδνδηήξ ηζ υπζ ςξ πνςηαβςκζζηήξ ή απθχξ ζοιιέημπμξ. Γζα κα ιπμνείξ κα ηνίκεζξ, κα γοβζάγεζξ, κα ημπμεεηείξ ημκ εαοηυ ζμο ζηδ εέζδ ημο ζοκδβυνμο ημο δζααυθμο, κα αάγεζξ δφζημθα ενςηήιαηα ηαζ κα πνμζπαεείξ πςνίξ ακαζημθέξ, κα ράπκεζξ βζ απακηήζεζξ.. Ο ηαεέκαξ ιαξ είκαζ επζννεπήξ ζηδκ απμηθεζζηζηή αθμζίςζδ ζε ηάηζ πμο ζε ιζα θάζδ αβάπδζε, ζοιθχκδζε ηζ έδςζε ηα πάκηα. Έπεζ ηδκ πνμδζάεεζδ εφημθα κα βίκεηαζ μπαδυξ ηαζ ηυηε ιε ημκ θακαηζζιυ πμο αοηυιαηα πνμηφπηεζ, πενζμνίγεζ ημκ μπηζηυ ημο μνίγμκηα. Συηε παφεζ κα ζηέπηεηαζ ηνζηζηά, κα αθέπεζ ημοξ εκδεπυιεκμοξ εκαθθαηηζημφξ δνυιμοξ ηαζ κα πανάβεζ ημ ηαζκμφνζμ. ΋ηακ δίκεζαζ μθμζπενχξ ζε ηάηζ ημ ιυκμ πμο ιπμνείξ είκαζ κα ακαγδηάξ ηνυπμοξ βζα ηδκ πναβιαημπμίδζδ αοημφ ημο ζοβηονζαημφ ζημπμφ. ΋ιςξ ζημ ηυζιμ οπάνπμοκ άπεζνεξ δοκαηυηδηεξ, πζθζάδεξ εκδζαθένμκηα, ιονζάδεξ εκαθθαηηζηέξ θφζεζξ ηζ εκδεπυιεκα Γζαηί εζφ κα δαπακάζαζ ιυκμ ζ’ έκα ζημπυ; Ο ηυζιμξ έπεζ ιζα δζάζηαζδ; Πνμθακχξ υπζ! Βζφ βζαηί κα δεζιεφεζαζ ηυηε ζηδ ιία ηαζ ιμκαδζηή; Ββχ αοηυ εα έηακα ζηδκ θακηαζηζηή πενίπηςζδ δ γςή κα άνπζγε πάθζ απ’ ηδκ ανπή.

[110]

Οη λένη θαη ην ρξένο ηεο πνιηηείαο Θα ήεεθα ι’ υθδ ηδ δφκαιδ ηδξ ροπήξ ιμο κα είιαζ ζημ εέια αοηυ αζζζυδμλμξ. Να πθδιιονίγς απυ εεηζηή δζάεεζδ ηζ αοηή κα ηδ ιεηαθαιπαδεφς υπμο ιπμνχ κα επδνεάζς. Θα είκαζ ιζα αηυια ζημζπεζχδδξ, αθθά μθεζθυιεκδ, πνμζθμνά ιμο ζηδκ ημζκςκία πμο γς. Ώοηυ είκαζ ηάηζ πμο πάκηα είπα ςξ πνμζακαημθζζιυ ηαζ ηαεήημκ ζηδ δζάνηεζα ηδξ γςήξ ιμο. Ώκαθένμιαζ ζημοξ κέμοξ ακενχπμοξ ηδξ παηνίδαξ ιαξ εθπίδα ηαζ πνμζιμκή υθςκ ιαξ βζα ημ ιέθθμκ ηδξ. Βηεί έπμοιε ζηδνίλεζ υθεξ ηζξ εθπίδεξ, ζ’ αοημφξ ηνέιμκηαζ υθεξ μζ πνμζδμηίεξ ιαξ. Άθθςζηε δεκ οπάνπεζ ηζ εκαθθαηηζηυξ δνυιμξ. ΢οπκά δζααάγς ζηζξ εθδιενίδεξ, αημφς ζημ ναδζυθςκμ, αθέπς ζηδκ ηδθευναζδ πενζπηχζεζξ κέςκ πμο έθαιρακ ιε ιζα δζεεκή δζάηνζζδ, άθθμζ πμο ηάκμοκ επζπεζνδιαηζηά ακμίβιαηα, νζζηάνμκηαξ ηα πνήιαηα ηδξ μζημβέκεζαξ. Άθθμζ κα δίκμοκ ηδ ιάπδ κα ζηήζμοκ ιζα βεςνβζηή ηαθθζένβεζα, κα νίπκμοκ ιζα κέα ζδέα ζε ιζα πνήζζιδ εθανιμβή.. Ώκμίβεζ δ ηανδζά ιμο ιε ηέημζεξ πενζπηχζεζξ. ΋ηακ αημφς ιζα επζηοπία εκυξ κέμο ζημκ μπμζμδήπμηε ημιέα ηδξ μζημκμιζηήξ, επζζηδιμκζηήξ, ημζκςκζηήξ ηζ αεθδηζηήξ γςήξ δζεονφκεηαζ δ παναιάδα εθπίδαξ ιέζα ιμο. ΋ιςξ δεκ είκαζ ιυκμ αοημί μζ κέμζ. Τπάνπμοκ ηζ εηείκμζ πμο ηαηακαθχκμοκ ημ πνυκμ ηαζ ηα θίβα θεθηά ηδξ μζημβέκεζαξ δαπακχκηαξ άημπα χνεξ ζηα ηαθεκεία ηαζ ηα ιπαν πζζηεφμκηαξ υηζ δ άλζα βζ αοημφξ εέζδ ενβαζίαξ μθείθεζ εηείκδ κα ημοξ ζοκακηήζεζ. Βπεζδή αοηυ δε βίκεηαζ, ακαγδημφκηαζ οπεφεοκμζ, πμο αέααζα δεκ είκαζ μζ ίδζμζ. Γζα υ,ηζ ημοξ ζοιααίκεζ, θηαίκε μζ άθθμζ. Δ έθθεζρδ πείζιαημξ ηαζ δνάζδξ βεκκάεζ ιε ηδ ζεζνά ηδξ ακηζημζκςκζηέξ ζηέρεζξ. Ώοηυ ιε ημ πνυκμ απμηηά ημ ζδεμθμβζηυ πενίαθδια. Γζα υθα θηαίεζ δ άπμκδ ελμοζία. Δ ηειπεθζά βειίγεζ ημκ άκενςπμ ιε ιζα ζεζνά εθαηηχιαηα έκα εη ηςκ μπμίςκ είκαζ δ εζςηενζηή ζοζζχνεοζδ εοιμφ πμο ααειζαίςξ βίκεηαζ ιίζμξ ηαζ εηθνάγεηαζ ηεθζηχξ ιε ιζα ιακία ηαηαζηνμθήξ. ΐθέπς - ιε απένακηδ εθίρδ - ηδκ «ιυδα» ηςκ ηεθεοηαίςκ εηχκ ανηεηχκ κέςκ κα ηαηαζηνέθμοκ υ,ηζ ανίζημοκ ιπνμζηά ημοξ. Σδκ ίδζα ζηζβιή ιέζα ιμο κζχες ηδκ πθδβή πμο δδιζμονβείηαζ. Πνέπεζ ηαεανά ηαζ ιε υθδ ηδκ αοζηδνυηδηα κα ημοξ εζπςεεί υηζ πίζς απυ ημ πζμ απθυ πνάβια οπάνπεζ εκζςιαηςιέκδ αλία. Ο ζδνχηαξ, μ ηυπμξ ηαζ δ δδιζμονβζηυηδηα ηάπμζςκ ακενχπςκ, μζ πνχηεξ φθεξ. ΋ηακ ηαηαζηνέθεηαζ έκα πνάβια - δδιυζζμ ή ζδζςηζηυ - ιεζχκεηαζ ζζυπμζα μ εεκζηυξ πθμφημξ ηαζ άνα δ ζηακυηδηα ηςκ ανπχκ κα εθανιυζμοκ ηδ δοκαηή ηαζ ακαβηαία ημζκςκζηή πμθζηζηή πνμξ ημοξ έπμκηαξ ακάβηδ αμήεεζαξ. ΢ε ηεθζηή ζοκέπεζα αμδεμφκ εηείκμοξ πμο επζδζχημοκ ηδκ ακςιαθία ζηδ πχνα ηαζ ηδ δζεφνοκζδ ηςκ οπανπμοζχκ ακζζμηήηςκ ζηδκ ηαηακμιή ηςκ αβαεχκ.

[111]

ΐεααίςξ ηα πνμαθήιαηα δε θφκμκηαζ ιε ηδ εέζπζζδ αοζηδνυηενςκ πμζκχκ ζημοξ πανακμιμφκηεξ. Υνεζάγεηαζ δ παηνζηή κμοεεζία, δ ζοιαμοθή ημο δάζηαθμο ηαζ δ πίεζδ ηδξ ημζκςκίαξ κα πενζμνζζηεί ηαηά ημ δοκαηυκ ημ θαζκυιεκμ. Ώξ βίκεζ έκημκδ δ ημζκςκζηή απέπεεζα ζε ηέημζα θαζκυιεκα. Με ηα ιάηζα ιμο είδα ηέημζεξ άθμβεξ ηαηαζηνμθέξ ηζ υηακ ηυθιδζα ιζα παναηήνδζδ, βζα ηοπαίμοξ θυβμοξ, δεκ οπήνλα ηαζ εβχ ημ επυιεκμ εφια ημοξ. Πχξ άκενςπε ιμο, ιέζα ζε ηυζμ κέεξ ροπέξ ειθζθμπχνδζε ηυζμ ιίζμξ; Βίκαζ ιζα μθεζθή ηδξ ημζκςκίαξ κα ενιδκεφζεζ ηζξ αζηίεξ ηαζ κα πάνεζ ηα ιέηνα ηαηαπμθέιδζδξ ημοξ. Πάκηςξ υπμζεξ ηαζ κα είκαζ μζ αζηίεξ, ημ θαζκυιεκμ πνέπεζ κα εηθείρεζ…..

[112]

Πνηνο θηαίεη ηειηθά; Κάεζζε ηάης κα ζηεθηεί. ΋ζμ βζκυηακ πζμ ήνεια. Βπνυηεζημ δζάμθε βζα ηδ γςή ημο ηζ έπνεπε κα ηα αάθεζ υθα ηάης ηαζ κα ηα γοβίζεζ υζμ πζμ ακηζηεζιεκζηά βζκυηακ. Να εοιδεεί, κα ηαλζδεφζεζ ιε ημκ κμο ζ’ υθα ηα ζοιαάκηα ημο πανεθευκημξ, κα ηα αλζμθμβήζεζ ηαζ κα ηαηαθήλεζ ζημ δζηυ ημο ζοιπέναζια. Ίζςξ κα ιδκ πενζβνάρεζ ακηζηεζιεκζηά ηδκ ηαηάζηαζδ, αθθά αοηυ ιπμνμφζε, αοηυ εα έηακε. Δ ηαημηνάπαθδ πμνεία ηδξ γςήξ ημο ηαεμνίζηδηε απυ πανάβμκηεξ έλς ηζ ακελάνηδημοξ απ’ αοηυκ; Ήηακ δ ηαηζά ημο ιμίνα ζημ πενζαάθθμκ πμο βεκκήεδηε; Ήηακ μζ ζοκεήηεξ ηάης απ’ ηζξ μπμίεξ ιεβάθςζε; Ώοηυ ήηακ ημ έκα εκδεπυιεκμ. Σμ ιμκαδζηυ υιςξ; Μήπςξ μζ δζηέξ ημο ζοιπενζθμνέξ, μζ ακηζδνάζεζξ ημο, δ πνμζςπζηή ημο ζοιαμθή ηαευνζζακ ημ ηεθζηυ απμηέθεζια; Ώοηυ ήηακ ημ ηνίζζιμ δίθδιια ηαζ απαζημφζε ηδκ απάκηδζή ημο. Πνάβιαηζ μζ δζημί ημο δεκ ημο ελαζθάθζζακ άκεημοξ υνμοξ ακάπηολδξ, αθθά ιδκ λεπάζεζ κα ημ πεζ ιέπνζ εηεί ιπμνμφζακ μζ άιμζνμζ, αοηυ έηακακ. Δ ηαεδιενζκή έβκμζα βζα ημκ επζμφζζμ δεκ ημοξ άθδκακ πνυκμ ηα αζπμθδεμφκ ιε ηδκ πνμζςπζηή ημο δζαπαζδαβχβδζδ, ιε ηδ δζηή ημο ιυνθςζδ ηαζ ηδκ ζηακμπμίδζδ ηςκ πκεοιαηζηχκ ημο ακαβηχκ. Ώοηυ είκαζ έκα πάκηζηαπ πμο αθεηδνζαηά θαιαάκεηαζ οπυρδ ςξ εθαθνοκηζηυ. ΋ιςξ δ φπανλδ δζηαζμθμβζχκ δεκ ζδιαίκεζ ηαζ αεχςζδ. Βηείκμ πμο εα βφνεζ ηδκ πθάζηζββα είκαζ, ηάης απ’ ηζξ δεδμιέκεξ ζοκεήηεξ, πμζα είκαζ δ πνμζςπζηή ζμο πνμζπάεεζα, πμφ είκαζ μ επίιμκμξ δζηυξ ημο αβχκαξ κα ζπάζεζ ημ ηζυθθζ ηδξ ανπζηήξ ηαεοζηένδζδξ. Σμ ζημζπείμ πμο ζθνάβζζε ημ απμηέθεζια ήηακ δ ιυκζιδ έθθεζρδ εη ιένμοξ ημο ζηαεενχκ ζηυπςκ, ιαηνυπνμκδξ επζιμκήξ ηαζ πνμζςπζημφ πείζιαημξ. ΢ημζπεία απαναίηδηα βζα ηδκ εουδςζδ ηςκ ζηυπςκ. Βίκαζ βεβμκυξ. Αεκ ήηακ αβςκζζηήξ, δεκ άκηεπε ηδκ ιμκυημκδ επακάθδρδ, ηδκ απαναίηδηδ ηαεδιενζκυηδηα. Πμθφ ζφκημια αανζυηακ ηαζ ηα παναημφζε. Σμο έθεζπε δ ηαεανυηδηα ηςκ ζηυπςκ ηαζ επζδζχλεςκ, δ θζθμδμλία βζα δδιζμονβία. Ώδζαθμνμφζε βζα ηδ βκχιδ ηαζ ηδκ παναδμπή ηςκ ακενχπςκ ημο πενζαάθθμκημξ ημο, οπμηζιμφζε ηα ηνζηήνζα πμο είπακ βζα ηδ γςή, εκχ οπενεηηζιμφζε ηζξ δζηέξ ημο παναδμπέξ. Πθήνδξ επάνηεζα υνςκ βζα απμηοπία! Έηζζ δ απμηοπία ήηακ ημ ιυκμ οπανηηυ εκδεπυιεκμ βζα ημκ ίδζμ. Γζα κα είιαζηε δίηαζμζ δ αθήεεζα είκαζ ηάπμο ζηδ ιέζδ. Καζ μζ δομ πθεονέξ έααθακ ημ πενάηζ ημοξ ζημ ηεθζηυ απμηέθεζια Βηείκμ πμο υιςξ έπεζ ζδιαζία είκαζ ηζ βίκεηαζ ι’ αοηυκ πμο δεκ μθμηθήνςζε ιε επζηοπία ημκ ηφηθμ ημο. Μεηά ηδ ζοκεζδδημπμίδζδ ημο βεβμκυημξ δ εοεφκδ επζιενίγεηαζ ηονίςξ ζ’ αοηυκ. Σζ εα ηάκεζ απυ δς ηαζ πένα;

[113]

Σν εκεξνιόγηό κνπ Σζ ηναβζηυ αθήεεζα! Ώπυ πμθφ κςνίξ ήεεθα κα ηναηάς πνμζςπζηυ διενμθυβζμ. ΋πζ, ηονίςξ, βζα κα ηαηαβνάθς ηα ζοιαάκηα ζηδ γςή ιμο ή ζημ πενζαάθθμκ ιμο, αθθά πενζζζυηενμ κα ζχγς ηζξ ζηέρεζξ πμο δζαπνμκζηά πενκμφζακε απ’ ημ ιοαθυ ιμο, ηα ζοκαζζεήιαηα πμο ιε ηαθαζπςνμφζακ ζε ηάπμζεξ θάζεζξ, ηζξ ζοβηζκήζεζξ πμο έκζςεα εκίμηε, ημοξ θυαμοξ πμο ιε ηφηθςκακ ζοπκά ποηκά ηζ υθα ηα ζοκαθή. ΐεααίςξ, υθα αοηά δεκ είκαζ ακελάνηδηα ηαζ λέκα ιεηαλφ ημοξ. Ώκηίεεηα είκαζ ζηεκά δειέκα ιε ηα βεβμκυηα πμο δζαδναιαηίγμκηακ ζηδκ ίδζα πενίμδμ ηαζ ίζςξ αοηά είκαζ μζ αζηίεξ ηδξ βέκκδζήξ ημοξ. Υζθζάδεξ ζηέρεζξ, ίζςξ ηάπμζεξ εκδζαθένμοζεξ, υκεζνα ιζηνά ή ιεβαθεπήαμθα ιε πήθζκα υιςξ πυδζα - επζεοιίεξ αεχεξ ή αιανηςθέξ, πανέξ ιεβάθεξ ή ιζηνέξ, θφπεξ αθυνδηεξ ηζξ πήνε πθέμκ ημ πμηάιζ, αθμφ πμηέ δεκ ηαηαβνάθηδηακ ηάπμο ηαζ ηζξ πέηαλε ζημκ απένακημ ηζ απνυζςπμ ςηεακυ ηδξ θδζιμζφκδξ. Σχνα πμο ημ ζηέπημιαζ ιζα κέα ζδέα βεκκζέηαζ ζημ ιοαθυ ιμο. Πυζμ πνδζηζηυ, πυζμ κεςηενζηυ, αθθά ηαζ πυζμ νζρμηίκδοκμ εα ήηακ, ακ υθα αοηά ιπμνμφζακ κα ήηακ ήδδ ηαηαβναιιέκα ζ’ έκακ εκζςιαηςιέκμ ζηθδνυ δίζημ ιέζα ζημκ εβηέθαθυ ιαξ. ΐεααίςξ επζηαθμφιαζ ηεπκμθμβία πμο βζα ιεβάθμ ηιήια ηδξ πνμζςπζηήξ ιμο δζαδνμιήξ δεκ ήηακ αηυιδ ηαηάηηδζδ ημο ακενχπζκμο πμθζηζζιμφ, αθθά ημ θακηάγεζηε, ηάκμκηαξ έκα απθυ ηθζη κα ιπμνμφζεξ ακά πάζα ζηζβιή κ’ ακααζχκεζξ ημ ηάεε ηζ. ι’ υθεξ ηζξ αοημκυδηεξ εεηζηέξ ή ανκδηζηέξ ημοξ ζοκέπεζεξ; Σμοθάπζζημκ εα είπε, βζα ιέκα ηζ ίζςξ βζα θίβμοξ δζημφξ ιμο, εκδζαθένμκ. Δ ηναβζηυηδηα ημο πνάβιαημξ ανίζηεηαζ αθθμφ. Βκοπάνπεζ ζημ βεβμκυξ υηζ δ έκανλδ, ηα εβηαίκζα, βζα ηδκ πναβιάηςζδ αοηήξ ηδξ δζαηαμφξ – παθαζυεεκ επζεοιίαξ ιμο βζα ηδκ ηήνδζδ ημο διενμθμβίμο, πναβιαηχκεηαζ (;) ιυκμ ζήιενα. Ώνβά ηαζ ηαεοζηενδιέκα, αθμφ αοηή δ έκανλδ ζοιπίπηεζ ιε ηδκ διένα ηςκ βεκεεθίςκ ιμο ηαζ ηδ ζοιπθήνςζδ ηςκ εαδμιήκηα ηαζ έκα ζοκαπηχκ εηχκ ηδξ γςήξ ιμο! Σχνα πμο ζηέβκςζε δ ζπζνηάδα ηδξ κζυηδξ, μζ θζθμδμλίεξ βζα ιεβάθα άθιαηα ηαζ ημθιδνέξ πνςημαμοθίεξ. Ώκηζεέηςξ έπς πθδζίζηζμξ ιπεζ ζηδκ πενίμδμ πμο μζ πκεοιαηζηέξ ιμο ζηακυηδηεξ ααίκμοκ ζηδκ παναηιή ημοξ ηζ μ κεμθακήξ ζοκηδνδηζζιυξ ζημηχκεζ ζηδ βέκεζδ ηδξ ηάεε ηαζκμθακή πνςημαμοθία. Αδθαδή ηχνα, πμο έπς πζα δζακφζεζ ημ ιεβαθφηενμ ιένμξ ηδξ πνμζδμηχιεκδξ γςήξ ιμο, ηχνα πμο έπς ηαηαπζεί υθμ ημκ βάζδανμ ηαζ ιμο απμιέκεζ – δοζηοπχξ - ιυκμ δ μονά ημο. ΐνίζημιαζ ζηδ θάζδ πμο, ζηεπηυιεκμξ θμβζηά, ζφκημια ακαιέκς κ’ αημφζς ημ ηαιπακάηζ ηδξ πνμζςπζηήξ ιμο ηθίζδξ πνμξ ηδκ ακοπανλία. Σζ ιε παναηίκδζε, αθήεεζα, ζ’ αοηή ηδκ πνςημαμοθία; Πμζα είκαζ δ οπυβεζα, δ ηαθά ηνοιιέκδ οζηενυαμοθδ ζηέρδ ιμο; ΢οκεζδδηή ή βζαηί υπζ ηζ αζοκείδδηδ. Να αθήζς ηάηζ ζημοξ επενπυιεκμοξ, ιεηά ημκ δζηυ ιμο αθακζζιυ; ΢ζβά ημκ πμθοέθαζμ, [114]

εα έθεβε έκαξ δεφηενμξ. ΢ζβά ιδκ πάζεζ δ ΐεκεηζά αεθυκζ, έκαξ ηνίημξ. ΢ζβά ιδκ ηοπυκ πάεζ παιέκδ δ «θθέαα ημο πνοζμφ» πμο οπμηνφπημοκ ηα βναπηά ιμο, μ ηέηανημξ. ΋πζ, αεααίςξ. Σίπμηε απυ αοηά. Πενζζζυηενμ είκαζ ιζα πνμζςπζηή ακάβηδ κα δχζς ηα νέζηα ιμο, υ,ηζ απυιεζκε απυ ηδκ ηαηακάθςζδ ηυζςκ εηχκ. Μζα απυπεζνα κμενήξ επζημζκςκίαξ ιε ημοξ ζοκακενχπμοξ ιμο ηαζ αζθαθχξ δ ιζηνή δυζδ ιαηαζμδμλίαξ πμο έπεζ ειθζθμπςνήζεζ εκηυξ ιμο. Κζ αοηήκ ηχνα ανβά ηδκ ακαηάθορα.

[115]

Σν νπηνπηθό αλζξώπηλν όλεηξν Κάεε βεκζά πανάβεζ ημοξ μοημπζζηέξ ηδξ. Ώοημφξ πμο ανπίγμοκ κα ζπεδζάγμοκ ζδακζηέξ ημζκςκίεξ, υπμο εα ααζζθεφεζ δ δζηαζμζφκδ ηαζ δ αλζμηναηία, υπμο μ ηάεε άκενςπμξ εα αιείαεηαζ ιε ηδκ αλία ημο ηυπμο ημο ηαζ ιυκμκ αοηή, υπμο μζ πμθίηεξ εα δζαπκέμκηαζ απυ πκεφια μιαδζηυηδηαξ, αθθδθεββφδξ, εοαζζεδζίαξ ζηα γχα ηαζ ημ πενζαάθθμκ ηαζ εα πανμοζζάγμοκ επανηή ακμπή ηαζ ηαηακυδζδ ζηδ δζαθμνεηζηυηδηα. Κάπμζμζ ηάκμοκ «αζηήζεζξ επί πάνημο», άθθμζ πενζβνάθμοκ ζε οπένμπα ηείιεκα ηδ ζοβηνυηδζδ ηαζ ηζξ δμιέξ ηδξ, ημοξ ηακυκεξ γςήξ ηαζ ηζξ απαβμνεφζεζξ. Σέθμξ ηάπμζμζ ανπίγμοκ κα δναζηδνζμπμζμφκηαζ ιε ηδ δφκαιδ ηαζ ηδκ αβκυηδηα ηδξ κζυηδξ βζα ηδκ οθμπμίδζδ αοημφ ημο ζημπμφ. ΢ηδ ιαηνά, ήδδ ηαηαβεβναιιέκδ, ζζημνζηή δζαδνμιή ημο ακενχπμο, ημ υκεζνμ αοηυ οπάνπεζ ελανπήξ ιε δζάθμνα μκυιαηα, ζπήιαηα ηζ μκυιαηα. Θεμί, Μεζζίεξ, ΢μθμί, Δβέηεξ αθθά ηαζ Μάβμζ, αβφνηεξ ηζ απαηεχκεξ. Πμηέ αοηυ ημ υκεζνμ δεκ έπαζε ηδ θάιρδ ημο ηαζ πμηέ δεκ πνυηεζηαζ κα ααζζθέρεζ. Ώξ εοιδεμφιε ημοξ μοημπζζηέξ ζμζζαθζζηέξ πμο ζε απμιμκςιέκα ιένδ ηαζ κδζζά απμπεζνάεδηακ πςνίξ ηεθζηχξ επζηοπία δοζηοπχξ - κα οθμπμζήζμοκ η’ υκεζνυ ημοξ. Δ απμηοπία αοηχκ ηςκ πνμζπαεεζχκ μθείθεηαζ ζε πμθθμφξ θυβμοξ, πμο ηάπμζμοξ εα απμπεζναεχ κα ακαθένς αθήκμκηαξ ζημ ηέθμξ ημκ ηαη’ ειέ ηονζυηενμ: 1) Ο άκενςπμξ είκαζ θεανηυξ. Δ γςή ημο ιέζα ζηδκ αζςκζυηδηα είκαζ δναιαηζηά πεπεναζιέκδ. Έηζζ ηζ ακ πεζζιαηζηά επζιέκεζ ζημ κεακζηυ υκεζνμ ένπεηαζ δ ζηζβιή πμο δ ηαθυπεηνα εα ημκ εάρεζ ιαγί ιε η’ υκεζνυ ημο 2) Ο άκενςπμξ ηαεχξ ιεβαθχκεζ ζοκηδνδηζημπμζείηαζ αηυια ηαζ βζα αζμθμβζημφξ θυβμοξ. Σμ αίια ιέζα ζηζξ θθέαεξ δε ανάγεζ υπςξ ζηδκ κζυηδ. Μαγεφεζ ειπεζνίεξ απμβμδηεφζεζξ, δδιζμονβεί οπμπνεχζεζξ, υπςξ μζημβέκεζα ηαζ παζδζά, αθμζζχκεηαζ ζηδκ ελαζθάθζζδ ηςκ ιέζςκ δζααίςζήξ ημοξ, εθαηηχκμκηαξ εη ηςκ πναβιάηςκ ηζξ αθθυηνζεξ απαζπμθήζεζξ ή ημοθάπζζημκ ηδκ ανπζηή ημοξ έκηαζδ. 3) ΋ιςξ αοημί μζ θυβμζ απυ ιυκμζ ημοξ δε ιπμνμφκ κα ηάκμοκ ηεθεζίδζηα αδφκαηδ ηδ πναβιάηςζδ ημο μκείνμο. Ώθθμφ ανίζηεηαζ δ αδοκαιία ηαζ ημ αίηζμ ηδξ απμηοπίαξ. Κζ αοηυ είκαζ ηα βεκεηζηά εθαηηχιαηα ημο ακενχπμο. Βίκαζ παναηηδνζζηζηυ υηζ δ Παθαζά Αζαεήηδ ανπίγεζ ιε ημ θυκμ ημο Άαεθ απυ ημκ αδεθθυ ημο Κάζκ βζα ηηδιαηζηέξ δζαθμνέξ.

[116]

Δ πναβιάηςζδ ηςκ μκείνςκ ηαζ ηςκ μναιάηςκ ημο ακενχπμο πάκηα ηάπμο ζημκηάθηεζ ηαζ δεκ μθμηθδνχκεηαζ ιε επζηοπία. Ώοηυ δζδάζηεζ δ ιεθέηδ ηδξ ζζημνίαξ. Ώοηυξ πμο ιέζα ζηδκ πμνεία ηςκ αζχκςκ έπεζ παναιείκεζ ζπεδυκ ακαθθμίςημξ ιε ηα βκςζηά αζμθμβζηά ημο πθεμκεηηήιαηα, αθθά ηονίςξ ιε ηα βεκεηζηά εθαηηχιαηα. Βίκαζ πανάλεκμ γχμ μ άκενςπμξ ηαζ ααεφηαηα ακηζθαηζηυ. Ώβαπάεζ πανάθμνα, αθθά ημ ίδζμ εφημθα ηαζ ιζζεί. Έπεζ ανεηέξ ιαγί ηαζ εθαηηχιαηα. Υαναηηδνίγεηαζ απυ εοβεκζηά αζζεήιαηα αθθά εφημθα ακαδφμκηαζ απυ ιέζα ημο αζζεήιαηα ιμπεδνίαξ. Αζαεέηεζ ζοβηαηάααζδ ηαζ ακμπή, αθθά ημ ίδζμ ηαθά ιπμνεί κα ζοιπενζθενεεί ιε επζεεηζηυηδηα ηζ άθμβδ δζεηδίηδζδ, ιαγί ιε ανπαηηζηυηδηα. ΢οβηζκείηαζ απυ ηδκ ακενχπζκδ δοζηοπία, αθθά ηδνφζζεζ πμθέιμοξ ηαζ πνμηαθεί εηαηυιαεξ εοιάηςκ ΋ιςξ μζ ηαηέξ πθεονέξ ημο ακενχπμο υιςξ είκαζ αοηέξ πμο ηεθζηά ηαεμνίγμοκ ζε ιεβαθφηενμ πμζμζηυ ηζξ ζζημνζηέξ ελεθίλεζξ. Οζ κυιμζ, μζ πενζμνζζιμί, μζ έβκμζεξ ιζαξ ημζκςκίαξ, μζ πνμαθεπυιεκεξ πμζκέξ ηαζ ηζιςνίεξ βζα ιζα αημθμοεία πνάλεςκ ηαζ ζοιπενζθμνχκ, είκαζ ιζα απυ ηζξ ηφνζεξ απαζπμθήζεζξ ιζαξ μνβακςιέκδξ ημζκυηδηαξ ηαζ ηονίςξ είκαζ απμηνεπηζημί ημο ηαημφ. Δ ηζιςνία βζα ημ ηαηυ πθεζμρδθεί ηαηά ηνάημξ ημο επαίκμο βζα ημ μπμζμδήπμηε ηαθυ. Έηζζ δ εβηαείδνοζδ ηδξ ζδακζηήξ ημζκςκίαξ έπεζ ιπνμζηά ηδξ ακοπέναθδηα ειπυδζα. Μμο εοιίγεζ ηδκ ζζημνία ιε ημκ άνπμκηα εκυξ ηυπμο πμο ακέιεκε ηδκ επίζηερδ ημο ιεβάθμο ααζζθέα ηζ έδςζε ηδκ εκημθή ηαηά ηδκ είζμδμ ημο ααζζθζά ζημκ πφνβμ ημο κα πέζμοκ 100 ηζιδηζημί ηακμκζμαμθζζιμί. Κζ υηακ αοηυ δεκ ζοκέαδ ηάθεζε βειάημξ μνβή ημκ ανιυδζμ αλζςιαηζηυ ηαζ γήηδζε ελδβήζεζξ. Ώοηυξ ρφπναζιμξ ημο είπε: - Γηα 100 ιφγνπο Άξρνληα - Γηα λ’ αθνχζσ λα δνχκε; - Πξψηνλ δελ είρακε θαλφληα ……. Βκχ δ ανεηή δφζημθα ιεηαθαιπαδεφεηαζ, ηα ακενχπζκα εθαηηχιαηα είκαζ ζακ ηα εοηυθςξ δζαδζδυιεκα ιζηνυαζα. Μυθζξ ιζα μιάδα ακενχπςκ ανπίγεζ κα γεζ ιαγί, δ ανπμιακία, δ γήθεζα, δ πθεμκελία ηζ ανπαηηζηυηδηα ειθακίγμκηαζ ζακ θάκηδξ ιπαζημφκζ ακάιεζά ημοξ. Έηζζ ιζα ημζκςκία εηείκμ πμο πνέπεζ κα θνμκηίγεζ είκαζ δ ζιίηνοκζδ ηδξ επίδναζδξ ηςκ εθαηηςιάηςκ. Ώκηίεεηα ακ ηάπμζμξ οπυζπεηαζ ηδκ ζδακζηή ημζκςκία πθέμκ είκαζ αθεθήξ ή απαηεχκαξ.

[117]

Η ηζνπθλίδα θη ε κνιόρα ΋ηακ ήιαζηακ ιζηνά παζδζά δεκ θδιζγυιαζηακ δα βζα ήζοπα ηζ ήνεια πθάζιαηα. Οζ βεζημκζέξ ηδξ ζοκμζηίαξ ιαξ απαζημφζακ ζηθδναβςβδιέκα άημια ηαζ έημζια κ’ ακηέλμοκ ηζξ ηαημοπίεξ ηαζ ηζξ πνμηθήζεζξ, πμο ζοπκά ειθακίγμκηακ. Πνυζεεζε επζπθέμκ ηζξ εθθείρεζξ ηςκ ααζζηχκ αβαεχκ ζε ηνμθή ηαζ έκδοζδ. Ξοπυθδημζ ιε ημκηά πακηεθμκάηζα ιε ηζνάκηεξ απ’ ημ ίδζμ φθαζια ηζ έκα θακεθάηζ. Ώοηή ήηακ δ ηαθμηαζνζκή ιαξ αιθίεζδ. ΢ηδ ζοκμζηία ηυηε δεκ οπήνπακ αζθαθημζηνςιέκμζ δνυιμζ, μφηε ηα πέηνζκα ιμκμπάηζα ηςκ μνεζκχκ πςνζχκ. Υχια ηαζ πέηνεξ, ήηακ πμο ηζξ ανμπενέξ διένεξ βίκμκηακ θάζπδ. Άδεζα μζηυπεδα ηζ αθάκεξ ιεβάθεξ, ιε ηάεε είδμοξ αβνζυπμνηα βειάηεξ. Κζ υιςξ, έηζζ ιε βοικά ηα πυδζα ήιαζηακ ζε ζοκεπέξ ηνεπαθδηυ, ιε ηζξ παημφζεξ επίζδξ ζηθδναβςβδιέκεξ βζα κ’ ακηέπμοκ. Αομ ιυκμ θμνέξ εοιάιαζ ιμο ζοκέαδ ημ ελήξ πανάλεκμ πνάβια. Οθυηθδνδ δ θηένκα άνπζγε κα πμκάεζ ηζ έκζςεα ζακ κα ιαγεφεζ εζςηενζηά πφμκ. Συηε βζα ιενζηέξ ιένεξ οπήνπε έκα ηνάηδια ζημ ηνεπαθδηυ ηαζ ιυκμ μζ ακαβηαίεξ ιεηαηζκήζεζξ βίκμκηακ ιε ηζξ ιφηεξ ηςκ πμδζχκ. Κάπμζα ζηζβιή, θεξ ηαζ ημ θαζκυιεκμ ςνίιαγε, υθδ δ παπζά επζδενιίδα εφημθα απμζπυηακ απυ ημ πυδζ ζακ άπνδζημ ηαζ πενζηηυ οθζηυ. Γζα κα έπεηε ιζα ζδέα ημο βεβμκυημξ αοηυ πμο αθαζνμφκηακ ήηακ ζακ ηα πνυζεεηα επζεέιαηα πμο αάγμοιε, βζα μνεμπεδζημφξ θυβμοξ ζήιενα, ζημ εζςηενζηυ ηςκ οπμδδιάηςκ. Μεηά πνεζαγυηακ ηάπμζμξ πνυκμξ δ κέα επζδενιίδα κα ζοκδείζεζ ημ ζηθδνυ πχια. Θοιάιαζ δομ θμνέξ ιυκμ βζαηί ανβυηενα πνμιδεεφηδηα παπμφηζζα. Ώπθχξ βζα ηδκ ζζημνία ακαθένς υηζ ηα πνχηα ήηακ έκα γεοβάνζ ΒΛΐΕΒΛΏ, πμο πνεζάζηδηε βζα ηζξ βοικαζηζηέξ επζδείλεζξ ζημ ηέθμξ ηδξ πνμκζάξ ζημ ζπμθείμ. Θοιάηαζ ηακείξ ζαξ ημ ζημοπέηζζ ιε ημ μπμίμ ηα αάθαιε, υηακ θενχκμκηακ ηαζ βίκμκηακ ζακ ηαζκμφνζα; ΋θα ηα πνμδβμφιεκα ηα είπα βζα κα οπεκεοιίζς ημ ελήξ αλζμζδιείςημ βεβμκυξ. ΢ηα αβνζυπμνηα πμο εοδμηζιμφζακ ζηζξ αθάκεξ ηονζανπμφζακ μζ ηζμοηκίδεξ. Σμ ηνίρζιμ ηδξ ηζμοηκίδαξ ιε ημ βοικυ ηαθάιζ ημο πμδζμφ δδιζμονβμφζε έκα έκημκμ ηζμφλζιμ (ηκδζιυ). Β! θμζπυκ δίπθα ζηζξ ηζμοηκίδεξ οπήνπακ ηζ άθεμκεξ ιμθυπεξ. Σμ έηενμ ήιζζο ηδξ ηζμοηκίδαξ, ημ ακηίδμημ! Ώκ ζημ ενεεζζιέκμ δένια έηνζαεξ θφθθα ιμθυπαξ δ εκυπθδζδ ιεηνζαγυηακ αζζεδηά Πχξ ιπμνμφιε κα ελδβήζμοιε αοηή δ ζςηήνζα ζοκφπανλδ; Ώοηυξ πμο πζζηεφεζ ζηδ εεσηή δδιζμονβία εα ζζπονζζηεί υηζ θνυκηζζε μ ζμθυξ δδιζμονβυξ βζ’ αοηυ. Ώθθά μ ζηεπηζηζζηήξ εα ακηζηείκεζ: «Γζαηί έθηζαλε ηυηε ηδκ ηζμοηκίδα;» Έκα απυ ηα αζχκζα ηζ ακαπάκηδηα ενςηήιαηα, πμο δ θφζδ ημοξ δεκ ιπμνεί κα ακαγδηδεεί ιέζς ηδξ θμβζηήξ, αθθά ιε ηδκ παναδμπή. Πζζηεφεζξ ή δεκ πζζηεφεζξ

[118]

Ο ζθιεξόο δίζθνο Υζθζάδεξ ζηέρεζξ, ίζςξ ηάπμζεξ εκδζαθένμοζεξ. ΋κεζνα ιζηνά ή ιεβαθεπήαμθα ιε πήθζκα υιςξ πυδζα – επζεοιίεξ αεχεξ ή αιανηςθέξ, πανέξ ιεβάθεξ ή ιζηνέξ, θφπεξ αθυνδηεξ ηζξ πήνε πθέμκ ημ πμηάιζ αθμφ πμηέ δεκ ηαηαβνάθηδηακ ηάπμο ηαζ ηζξ πέηαλε ζημκ απένακημ ηζ απνυζςπμ ςηεακυ ηδξ θδζιμζφκδξ. Σχνα πμο ημ ζηέπημιαζ ιζα κέα ζδέα βεκκζέηαζ ζημ ιοαθυ ιμο. Πυζμ πνδζηζηυ, πυζμ κεςηενζηυ, αθθά ηαζ πυζμ νζρμηίκδοκμ εα ήηακ, ακ υθα αοηά ιπμνμφζακ κα ήηακ ήδδ ηαηαβναιιέκα ζ’ έκακ εκζςιαηςιέκμ ζηθδνυ δίζημ ιέζα ζημκ εβηέθαθυ ιαξ. ΐεααίςξ επζηαθμφιαζ ηεπκμθμβία πμο βζα ιεβάθμ ηιήια ηδξ πνμζςπζηήξ ιμο δζαδνμιήξ δεκ ήηακ αηυιδ ηαηάηηδζδ ημο ακενχπζκμο πμθζηζζιμφ, αθθά ημ θακηάγεζηε, ηάκμκηαξ έκα απθυ ηθζη κα ιπμνμφζεξ ακά πάζα ζηζβιή κ’ ακααζχκεζξ ημ ηάεε ηζ ι’ υθεξ ηζξ αοημκυδηεξ εεηζηέξ ή ανκδηζηέξ ημοξ ζοκέπεζεξ; Σμοθάπζζημκ εα είπε, βζα ιέκα ηζ ίζςξ βζα θίβμοξ δζημφξ ιμο, ηάπμζμ εκδζαθένμκ……

[119]

Ιζηνξίεο θαληαζίαο ΢ημ ιαηνζκυ πανεθευκ ηδξ γςήξ ημο ακενχπμο πάκς ζηδ βδ, ζημηεζκέξ ιάβζζζεξ ηαζ ζμθμί βένμκηεξ ρζεφνζγακ ζζβά ζηα αοηζά αεχςκ παζδζχκ ζζημνίεξ, πμο ζπάκζα ηαηαβνάθδηακ ζε πανηί ηζ έηζζ δεκ είκαζ εονφηενα βκςζηέξ ηαζ ανηεηέξ δοζηοπχξ δε δζαζχεδηακ. Μζα απ’ αοηέξ θέεζ υηζ ζηδκ εοεεία ημο μνίγμκηα πμο ζοκακηζέηαζ μ μονακυξ ηαζ δ εάθαζζα οπάνπεζ ιζα αυναηδ βζα ημ βοικυ ιάηζ δίμδμξ πμο είκαζ μναηή ιυκμ απυ θίβμοξ εοθμβδιέκμοξ, πμο ημοξ δίκεηαζ δ άδεζα κα ηδ δζααμφκ ηαζ κα ανεεμφκ ζ’ έκακ άθθμ υιμνθμ ηυζιμ. Θα ήηακ ιμκαδζηή ειπεζνία βζα ηάπμζμκ κα έπεζ αοηυ ημ πνμκυιζμ.

[120]

Η Βηέλλε Αε θδιίγμιαζ ςξ ηαλζδεοηήξ. Γκςνίγς υιςξ ακενχπμοξ, πμο θυβς επαββεθιαηζηχκ οπμπνεχζεςκ ή απυ πυιπζ έπμοκ αθςκίζεζ ημκ ηυζιμ. Ββχ έγδζα ιέηνζεξ ηαηαζηάζεζξ ηζ άνπζζα ιεβάθμξ. Βδχ εέθς κα ηαηαεέζς ηδκ πνμζςπζηή ιμο εκηφπςζδ απυ ιζα εονςπασηή πνςηεφμοζα πμο αβαπχ βζα πμθθμφξ θυβμοξ πμο εα ελδβήζς ζηδ πμνεία. Ώπυ ηζξ ιεηνδιέκεξ εονςπασηέξ πμο έπς επζζηεθεεί ηζξ ηαθφηενεξ ακαικήζεζξ ιεηαθένς απυ ηδ βθοηζά ΐζέκκδ. Έηοπε κα ηδκ επζζηεθεχ δομ θμνέξ. Δ πνχηδ θμνά ήηακ ημκ Ώφβμοζημ ημο 1999, ηδκ επμπή πμο αηυια βέιζγε δ θμφζηα ημο πνδιαηζζηδνίμο ηαζ δδιζμονβμφζε απαηδθέξ πνμζδμηίεξ ζε πμθθμφξ ζοιπαηνζχηεξ ιαξ υηζ πςνίξ ηυπμ ηαζ ζε ζφκημιμ πνυκμ εα βίκμοκ πθμφζζμζ. Κζ εβχ ιπήηα ζημκ πεζναζιυ ηζ έβζκα «παίηηδξ». Με ημ θακαηζζιυ πμο παναηηδνίγεζ υθεξ ηζξ απαζπμθήζεζξ ιμο. Κζ ήνεε δ ιένα πμο δ EUROBANK αβυναζε ηδκ Βνβαζίαξ ιε ζζπονυ premium βζα αοημφξ πμο είπακ ιεημπέξ ηδξ Βνβαζίαξ. Έηζζ ιε αοηυ ημ άημπμ ηένδμξ είπα ζηζξ βοκαίηεξ ιμο - βοκαίηα ηαζ ηυνδ - κα πάιε έκα ηαλίδζ ζημ ελςηενζηυ. Σμ θνμκηζζηήνζμ έηακε ηζ αοηυ δζαημπέξ. Δ βοκαίηα ιμο δζάθελε ημκ πνμμνζζιυ. Μ’ έκα βναθείμ ηαλζδζχκ ανεεήηαιε ζηδκ ΐζέκκδ. Συηε έθενα ζηδ ικήιδ ιμο παθαζά δζααάζιαηα βζα ηδκ πυθδ ηαζ ημοξ Έθθδκεξ, πμο έγδζακ ζ’ αοηήκ ηδκ πυθδ Ο Ρήβαξ ΐεθεζηζκθήξ, Ο Άκεζιμξ Γαγήξ, μ Εχζδπμξ Μμζζζυδαλ, μ Νευθοημξ Αμφηαξ, μ Θευηθδημξ Φανιαηίδδξ, μ Κςκζηακηίκμξ Κμφιαξ, μ Πμθογχδξ Κμκηυξ, μ Υνζζηυθμνμξ Πενναζαυξ η.ά. Σα εθθδκζηά ηοπμβναθεία ημο Γεςνβίμο ΐεκηυηδ, ηςκ Ώδεθθχκ Μανηίδςκ Πμφθζμο. Σζξ πνχηεξ εθθδκζηέξ εθδιενίδεξ «Βθδιενίξ» ηαζ «Βθθδκζηυξ Σδθέβναθμξ». Σα πενζμδζηά «Βνιήξ μ Λυβζμξ» ηαζ «Καθθζυπδ». Έιπμνμζ, ηναπεγίηεξ, αανχκμζ, αμοθεοηέξ, ζπμοδαίμζ πανάβμκηεξ υπςξ μ Νζηυθαμξ Αμφιπαξ, μ Θευδςνμξ Καναβζάκκδξ, πνυβμκμξ ημο δζάζδιμο Μαέζηνμο Φμκ Καναβζάκ, μζ Γεχνβζμξ ηαζ ΢ίιςκ ΢ίκαξ, πμο ιεηαλφ ηςκ άθθςκ πνδιαημδυηδζακ ηδκ ακέβενζδ ημο Ώζηενμζημπείμο ηαζ ηδξ Ώηαδδιίαξ ζηδκ Ώεήκα η .ά ΢’ αοηυ ημ ηαλίδζ αημθμοεήζαιε ημ πνυβναιια ηονίςξ πμο είπε νοειίζεζ ημ πναηημνείμ. [121]

Βηείκα πμο εέθς κα ακαθένς είκαζ δ επίζηερδ ζηδκ μδυ Βθθήκςκ ηαζ ημ καυ ημο Ώβίμο Γεςνβίμο, έδνα ηδξ πακίζπονδξ ημζκυηδηαξ ηςκ Βθθήκςκ ημκ 19μ αζχκα. Σδκ επίζηερδ ζημ εενζκυ ακάηημνμ ηςκ Ώραμφνβςκ ( ΢εκιπνμφκ ), ημκ ηαεεδνζηυ καυ ημο Ώβίμο ΢ηεθάκμο ηαζ ηδκ επίζηερδ ζημ δάζμξ Μάβενθζκβη, βκςζηυ απυ ηδκ ηναβζηή ζζημνία ηδξ αοημηημκίαξ ημο δζαδυπμο ηδξ Ώοζηνμμοββανίαξ. . Σμ ηαλίδζ είπε ηαζ επζζηέρεζξ ζε άθθεξ πυθεζξ, υπςξ ημ ΢άθηζιπμονβη, ημ Ίκζιπνμοη ηζ έκα πμθοηεθέξ πεζιενζκυ εένεηνμ πμο δε εοιάιαζ η’ υκμιά ημο. ΢ηδκ παηνίδα ημο Μυηζανη οπήνλε δ ελήξ εοηοπήξ ζφιπηςζδ. Ήηακ δ ιένα ηδξ μθζηήξ έηθεζρδξ ημο ήθζμο πμο έβζκε ιπαίκμκηαξ ζηδκ πυθδ. Βηεί είδαιε ιζα αλέπαζηδ εζηυκα. Οζ δζαιμνθςιέκεξ ηεηθζιέκεξ υπεεξ ημο πμηαιμφ είπακ βειάηεξ ιε ακενχπμοξ πμο ακάιεκακ ημ βεβμκυξ. Πνάβιαηζ βζα έκα ιζηνυ δζάζηδια επζηνάηδζε ζημηεζκή κφπηα ηζ μ ηυζιμξ πμο είπε πνμιδεεοεεί έβηαζνα ηενζά η’ άκαρε. Έκαξ πμηαιυξ απυ ηενζά ακαιιέκα έδζκακ ιζα εζηυκα ζδζαίηενα νμιακηζηή πμο ζζβά-ζζβά άνπζζε κα οπμπςνεί απυ ημ θςξ ημο ήθζμο πμο πάθζ επακενπυηακ. Σμ δεφηενμ ηαλίδζ έβζκε ζηζξ ανπέξ ημο Αεηειανίμο ημο 2008 ηαζ μνβακχεδηε απυ ηδκ πανέα ιαξ. Νίημξ ηαζ Φνυζς Κζάμο, Νίημξ ηαζ Σέηα Γαθακμπμφθμο, Ο αθδζιυκδημξ Νίημξ Σζζχηαξ ηαζ δ βοκαίηα ημο Βθέκδ, ημ γεοβάνζ απ’ ηδ Θεζζαθμκίηδ Νίημξ ηαζ δ Γχβζα Παπαιίπμο, δ Νηυνα ηζ εβχ. Δ ενβαζία ζημ θνμκηζζηήνζμ είπε ηεθεζχζεζ ηαζ ακήηα πζα ζηδ πμνεία ηςκ ζοκηαλζμφπςκ ιε εθεφεενμ επζηέθμοξ πνυκμ Βπίζηερδ ζηα ιμοζεία, δομ θμνέξ ζε ζοκαοθίεξ ζημ Μέβανμ Μμοζζηήξ (Muzikverein) πμο πηίζηδηε ζπεδυκ απμηθεζζηζηά ιε πνήιαηα ηδξ εθθδκζηήξ ηαηαβςβήξ μζημβέκεζαξ ΢ένβζμο ηαζ Νζηυθαμο Αμφιπα. Γζ‘ αοηυ ηζ μ δνυιμξ ιπνμζηά απυ ημ ιέβανμ θένεζ ημ υκμιά ημοξ ( Dumbasstrasse ). Μζα θμνά ιε ηδ ζοιιεημπή ηδξ οπένμπδξ παζδζηήξ πμνςδίαξ ηδξ ΐζέκκδξ ηαζ ηδκ άθθδ ιε ένβα ηςκ ΢ηνάμοξ. ΋ηακ πήβαιε ζημ Central Cafe μ πζακίζηαξ αημφβμκηαξ ηζξ θςκέξ ιαξ έπαζλε «Σα παζδζά ημο Πεζναζά» εζζπνάηημκηαξ ηα εμνοαχδδ πεζνμηνμηήιαηά ιαξ. Αμηζιάζαιε ηδ θδιζζιέκδ ημφνηα Sacher ηαζ επζζηεθηήηαιε ημ ζπίηζ-ιμοζείμ ημο Φνυζκη. ΢ημ ζδιείμ αοηυ αλίγεζ κα πς ηδκ ειπεζνία ιαξ απυ ημκ ηαθέ πμο ήπζαιε ζημ δζπθακυ αηνζαχξ ζπίηζ. Έκα αζηζηυ δίπαημ ηηήνζμ, πμο δ ζδζμηηήηνζα - ηάπμζαξ δθζηίαξ – ημ είπε ιεηαηνέρεζ, βζα αζμπμνζζηζημφξ ιάθθμκ θυβμοξ ηαζ ζε ηαθέ. Σμ ζαθυκζ ιε ηδκ πμθοηεθή δζαηυζιδζδ ηαζ ηα παθαζά οπένμπα έπζπθα. Δ ίδζα κηοιέκδ ιε ζδζαίηενδ πνμζμπή ηαζ ημιρυηδηα, ιε ημ ρδθυ ηαημφκζ ηαζ ηδ θοζζηή εοβέκεζα ιαξ εημίιαζε ημοξ ηαθέδεξ πμο ζοκμδεφμκηακ απυ δζαθυνςκ εζδχκ ζπζηζηά ημοθμονάηζα ηαζ ζμημθαηάηζα, ιε απαθή ζοκμδεία ιμοζζηήξ ημο Μυηζανη ηαζ πνέςζδ υζμ ημ ηνφμ ηζ απνυζςπμ ζεναίνζζια ζηδκ Ώεήκα. Με ημ ηναι πήβαιε ζηζξ υπεεξ ημο Αμφκααδ. Ήηακ 6 Αεηειανίμο ημο Ώβίμο Νζημθάμο ηαζ ηέζζενζξ απυ ηδκ πανέα βζμνηάγακε. Μαξ είπακ ζοζηήζεζ ιζα παναδμζζαηή ηααένκα ημκηά εηεί ηαζ εα πδβαίκαιε βζα βζμνηαζηζηυ βεφια. Βπεζδή [122]

ήηακ κςνίξ ηάκαιε πενίπαημ ζηδκ υπεδ ημο Αμφκααδ. Ο ηαζνυξ ήηακ θίβμ ανμπενυξ αθθά ειείξ απηυδημζ. Ξαθκζηά ιπνμζηά ιαξ ζηαιάηδζε έκαξ αζαζηζηυξ ζηαναααίμξ ιε άκηνα μδδβυ ηαζ δίπθα ιζα βοκαίηα, πμο ανβυηενα ιάεαιε υηζ είκαζ δ ιδηένα ημο. ΋ηακ αβήηε απυ ημ αοημηίκδημ μ μδδβυξ είδαιε υηζ είκαζ έκαξ δίιεηνμξ επζαθδηζηυξ ηνζακηάνδξ, πμο επίζδξ αζαζηζηά θυνεζε έκα ιαφνμ άιθζμ. Πενίενβμζ ημκ νςηήζαιε ηζ είκαζ. Μαξ είπε υηζ παίγεζ ημκ ΢άκηα Κθάμοξ ηαζ ζε θίβμ εα ηαηαθεάζεζ έκα πμηαιυπθμζμ βειάημ ιε ιζηνά παζδζά. Ώπυ ημ πμνη ιπαβηάγ έαβαθε έκα ιζηνυ ηζμοαάθζ ιε δχνα. Σφζα κφλν; Υαιμβέθαζε: Σα άιια είλαη ζην πινίν ΢ε δομ θεθηά αημφζηδηακ πανμφιεκα λεθςκδηά παζδζχκ. Σμ πθμίμ έπζαζε ηδκ υπεδ ηαζ ακέαδηε μ ΢άκηα Κθάμοξ εκ ιέζς γδηςηναοβχκ, πμο ζοκεπίζηδηακ βζα ιαξ. Μαξ είπε πνμεζδμπμζήζεζ Θα πσ φηη είζηε βνεζνί κνπ ! Δ αηιυζθαζνα ηδξ πυθδξ πακημφ εμνηαζηζηή. ΢ηζξ πθαηείεξ οπαίενζα πενίπηενα, ηανμογέθ, θαβάδζηα, ημ γεζηυ ηναζί Gluhwein. Μαξ έπμοκ ιείκεζ μζ ημφπεξ ιε ηδκ εζηυκα ημο εεκζημφ ημοξ ήνςα, ημο Μυηζανη. ΋ιμνθδ ΐζέκκδ! Βοπανίζηςξ λακαπήβαζκα!

[123]

Σν πξώην κνπ ηαμίδη ζηνλ Πόλην ΢ημκ Πυκημ πήβα ηνεζξ θμνέξ ιέπνζ ηχνα. Ώλέπαζηδ εα ιμο ιείκεζ δ πνχηδ θμνά. Ώοηυ ημ ηαλίδζ έβζκε ζηα ιέζα πενίπμο ηδξ δεηαεηίαξ ημο ’80 ιε Πυκηζμοξ απυ ηδ Θεζζαθμκίηδ. Έκαξ ηαθυξ ιμο θίθμξ έιαεε υηζ έκα ηαλζδζςηζηυ βναθείμ ηδξ πυθδξ (΢ηεθακίδδξ;) μνβακχκεζ ηδκ εηδνμιή ιε πμφθιακ. Αδθχζαιε ζοιιεημπή. Οζ ιμκαδζημί ιδ Πυκηζμζ. Ββχ ΐμθζχηδξ - ιε ιζηναζζαηζηή υιςξ ηαηαβςβή - ηζ αοηυξ Ώεδκαίμξ ιε ηαηαβςβή απυ ηδκ… Πεθμπυκκδζμ. Θα ημοξ ζοκακημφζαιε ζηδκ Κςκζηακηζκμφπμθδ, υπμο είπαιε πάεζ πζμ κςνίξ ιε ηδκ Οθοιπζαηή. Πνάβιαηζ ημ νακηεαμφ έβζκε, ι’ έκα ιζηνυ ανπζηυ ηνάηδια εη ιένμοξ ημοξ βζα ημ πμζμζ είκαζ αοημί μζ δομ άβκςζημζ παιμοηγίδεξ. Πμθφ βνήβμνα αοηυ λεπενάζηδηε ηαζ αθμιμζςεήηαιε ιζα πανά ιε ημ οπυθμζπμ βηνμοπ. Σμ οπυθμζπμ ηαλίδζ έβζκε ιε πμφθιακ. Μπμθμφ, Καζηαιμκή, ΢ζκχπδ, Κεναζμφκηα, ΢αιρμφκηα, Σναπεγμφκηα, Ώιζζυξ ηαζ άθθμοξ εκδζάιεζμοξ ζηαειμφξ. Εδζαίηενα ανκδηζηή εκηφπςζδ ιαξ έηακε ημ βεβμκυξ υηζ ζημκ ηάιπμ πδβαίκμκηαξ ζηδκ Καζηαιμκή είδαιε ηενάζηζεξ εηηάζεζξ θοηειέκεξ ιε παπανμφκα. Σζ ηνίια πμο έπς λεπάζεζ ηα μκυιαηα, αθθά ζηδ δζάνηεζα αοημφ ημο ηαλζδζμφ ζοκέαδζακ ζδζαίηενα ζοβηζκδηζηά πενζζηαηζηά, πμο εα ήηακ άδζημ κα ιδκ ηαηαβναθμφκ ηάπμο. Ήδδ ζημ αζαθίμ ιμο «Κζ υιςξ ήηακ υιμνθα» ακαθένς ημ επεζζυδζμ ιε ημ υιμνθμ κεανυ αβυνζ, πμο ζηδκ ενχηδζή ιμο: Ση είλαη απηφ; δείπκμκηαξ ημο έκα θμοκημφηζ ιμο απάκηδζε ιε πεκηαηάεανδ πνμθμνά ζηα Βθθδκζηά; Ναη! Δίλαη ιεπηνθάξπνλ! Έπεζ ζδιαζία κα πς ιενζηά θυβζα βζα ηδ ζφκεεζδ ηςκ ακενχπςκ ημο βηνμοπ. Ώνηεημί ήηακ άημια ηνίηδξ δθζηίαξ πμο μζ πενζζζυηενμζ βεκκήεδηακ ζημκ Πυκημ ηαζ πήβαζκακ εηεί βζα έκα ηεθεοηαίμ πνμζηφκδια ζηα πάηνζα εδάθδ. Οζ οπυθμζπμζ, ζοκμδμί κα ημοξ πνμζέπμοκ. Κονίςξ παζδζά ή εββυκζα. Ώκαθένς εζδζηά ιενζηέξ πενζπηχζεζξ. Δ επζηεθαθήξ ημο ηαλζδζμφ: Μζα ηαεδβήηνζα θζθυθμβμξ απυ ηδκ Κααάθα ιε ηδκ αδεθθή ηδξ. Σμ ιζηνυ ηδξ υκμια ήηακ Σαζμφθα Βκηεθχξ λεπςνζζηή ηαζ πμθοηάθακηδ πνμζςπζηυηδηα. Ώεζηίκδηδ, ιε πθήνδ βκχζδ ηδξ ημονηζηήξ βθχζζαξ, πμθοηαλζδειέκδ, αθμζζςιέκδ ι’ υθδ ηδκ ροπή ηδξ ζηδκ πμκηζαηή οπυεεζδ. Βίπε εηδχζεζ πμθθά ζπεηζηά αζαθία, έκα εη ηςκ μπμίςκ ήηακ αζαθίμ πμκηζαηχκ ζοκηαβχκ, πμο ανβυηενα αβυναζα ηαζ ημ έηακα δχνμ ζηδκ Πυκηζα ιάκα εκυξ θίθμο ιμο. Πέναζακ ανηεηέξ ιένεξ ιέπνζ κα πνμζέλς υηζ ηδξ έθεζπε ημ έκα πένζ. Ώλζμπνυζεπηδ πενίπηςζδ απυ πμθθέξ απυρεζξ, έθενε ζε πέναξ ηδκ απμζημθή ηδξ ιε ζδζαίηενδ επζηοπία. Ήλενε ακενχπμοξ ηαζ είπε ηνυπμοξ βζα κα λεπενκά ηάεε ειπυδζμ πμο πανμοζζαγυηακ. Μ’ έκα θυβμ ήηακ απμηεθεζιαηζηή. [124]

Έκαξ άθθμξ είπε θμζηήζεζ, ςξ ιαεδηήξ, ζημ θνμκηζζηήνζμ ηδξ Σναπεγμφκηαξ ηδ δεηαεηία ημο 1910, ηζ υηακ έιαεε υηζ είιαζ ηαεδβδηήξ ιε παναηάθεζε ζδζαζηένςξ, υηακ θηάζμοιε εηεί, κα ημο ηάκς ιζα πάνδ. Σζ ήηακ αοηή; Να ιπμφιε ζηδκ αίεμοζα ημο Φνμκηζζηδνίμο ηδξ Σναπεγμφκηαξ - θδιζζιέκμ εηπαζδεοηζηυ ίδνοια - υπμο ήηακ ιαεδηήξ, κ’ ακέας ζηδκ έδνα ηαζ κα ημο ηάκς ηδκ ενχηδζδ πμο ημο είπε ηάκεζ μ δάζηαθμξ ημο ηυηε. Πνάβιαηζ αοηυ έβζκε. Οζ αίεμοζεξ δζδαζηαθίεξ επζαθδηζηέξ ιε πμκηνμφξ πέηνζκμοξ ημίπμοξ, ιε ηενάζηζεξ ζυιπεξ εκζςιαηςιέκεξ ιέζα ημοξ, είπακ πνδζζιμπμζδεεί βζα πμθθά πνυκζα απυ ημοξ Σμφνημοξ ςξ αίεμοζεξ δζδαζηαθίαξ ημο ημπζημφ πακεπζζηδιίμο ηδξ Σναπεγμφκηαξ. Λίβμ ηαζνυ πνζκ είπακ θφβεζ αθμφ ημ πακεπζζηήιζμ είπε ηηίζεζ ηαζκμφνζα δζηά ημο ηηήνζα. Πνάβιαηζ, υηακ θηάζαιε, ακέαδηα ζηδκ έδνα ηαζ ημκ νχηδζα αοηυ πμο ιμο είπε πεζ πνζκ Πνηα είλαη, παηδί κνπ, ε πξσηεχνπζα ηεο Γαιιίαο; Με ηα δάηνοα κα ηνέπμοκ απ’ ηα ιάηζα ημο ηαζ ιε ζπαζιέκδ βειάηδ ζοβηίκδζδ θςκή ιμο απάκηδζε: Αη Παξίζηνη, θχξηε! Σέημζα ηα γεζξ ιζα θμνά! Ώλίγεζ κ’ ακαθένς ηδκ πήνα παπαδζά απ’ ηδκ Κααάθα, πμο ηαεχξ πθδζζάγαιε ζημκ Πυκημ άνπζζε κα δείπκεζ ζε ηάεε εοηαζνία ιζα θςημβναθία ιε δομ ιζηνά παζδζά: Έκα ημνζηζάηζ ηζ έκα αβμνάηζ. Σμ ημνίηζζ ήηακ δ ίδζα ηαζ ημ αβυνζ ημ παζδί ημο θίθμο ημο Σμφνημο ζημκ μπμίμ υθεζθε ηδ ζςηδνία ημο ηαηά ημ δζςβιυ. Ο παηέναξ ηδξ ιυθζξ ιπυνεζε ηάθεζε ημκ θίθμ ημο ηαζ ημκ θζθμλέκδζε ζηδκ Κααάθα. Δ θςημβναθία είπε αβεζ εηεί, πνζκ ημκ πυθειμ ημο ’40. Δ ακαγήηδζή ηδξ είπε απμηέθεζια ζηδκ ΢αιρμφκηα. Σμ αβυνζ ήηακ ηχνα μ δζεοεοκηήξ ημο ΟΣΒ ηδξ ΢αιρμφκηαξ. Δ ζοκάκηδζδ ημοξ ήηακ ζδζαίηενα ζοβηζκδηζηή. Ώπυ ηδ ζηζβιή εηείκδ ηαζ ζ’ υθδ ηδ δζάνηεζα ηδξ παναιμκήξ ιαξ ζηδκ ΢αιρμφκηα υθεξ μζ δαπάκεξ θαβδημφ ηαζ δζαζηέδαζδξ ηαθφθηδηακ απ’ ημκ Σμφνημ, ηυζμ απθυπενα πμο ανπίζαιε κα κηνεπυιαζηε. Βίκαζ παναηηδνζζηζηυ υηζ ηαηά ηδκ επζζηνμθή ιαξ απ’ ηδκ Σναπεγμφκηα αθθάλαιε δζαδνμιή ιδκ ημκ αάθμοιε ζε κέα έλμδα. Βκδζαθένμκ είπε έκα άθθμ δθζηζςιέκμ γεοβάνζ, πμο ηαζ μζ δομ είπακ βεκκδεεί ζημκ Πυκημ. Ο άκηναξ ζηδκ ηαημπή είπε πάζεζ ημ έκα πυδζ - ςξ ημ ηαθάιζ - απυ ηνέκμ ζηδ δζάνηεζα ηδξ Γενιακζηήξ Καημπήξ ηαζ θμνμφζε ηεπκδηυ ιέθμξ, ιε ηδκ ακαπυθεοηηδ δοζημθία ζημ πενπάηδια. Δ βοκαίηα ημο θφθαηαξ-άββεθμξ. ΋ηακ πθδζίαγε ημ πςνζυ ημο ιφνζζα ακδζοπία ηζ έκηαζδ. Ρχηδζα ηζ έιαεα. Δ πνμζβεζςιέκδ βοκαίηα ημο ιμο είπε: Θέιεη λα ςάμεη γηα ηνλ ηάθν ηεο κάλαο ηνπ! Ξέραζε φηη ηε ζάςαλε ζην ρηφλη ζηε δηάξθεηα ηεο αγσληψδνπο πνξείαο λα ζσζνχλ. Ση λα βξεη ηψξα, παηδί κνπ; Αο ηνλ ! ΋ηακ θηάζαιε ζηδκ Πακαβία ΢μοιεθά, εηεί πμο ημ πμφθιακ δεκ πάεζ παναπένα, έπνεπε κα ζοκεπίζμοιε ιε ηα πυδζα. Δ ιένα ήηακ ανμπενή ηαζ οπήνπακ θάζπεξ [125]

πμο δοζηυθεοακ ημοξ πάκηεξ. Ο ακάπδνμξ ηαεοζηενμφζε ηαζ πνμζθένεδηα κα ημκ αμδεήζς. Ώνκήεδηε ηάεεηα: Μφλνο κνπ! Θα πάσ κφλνο! Με ηαεοζηένδζδ, μζ δομ ιαξ, θηάζαιε πάκς ζημ ιμκαζηήνζ. Ώηυια δεκ είπακ βίκεζ μζ ακαηαζκίζεζξ πμο έηακακ ηα επυιεκα πνυκζα μζ Σμφνημζ ηαζ ηζξ είδα ζε επυιεκεξ επζζηέρεζξ. Ώπυ ηδκ εηηθδζία ζχγμκηακ ηάπμζα ενείπζα. Μυκμ δ ηνφπα ιέζα ζημ ανάπμ ιε ηάπμζεξ ιζζμζαδζιέκεξ αβζμβναθίεξ ηαζ ιζα ζεζνά μκυιαηα Βθθήκςκ ηαζ Σμφνηςκ, επζζηεπηχκ απυ ηα πνμδβμφιεκα πνυκζα. Οζ ηαηέξ ζοκήεεζεξ είκαζ αθέπεζξ δζαπνμκζηέξ. Συηε ζοκέαδ ημ ελήξ: Έκαξ απυ ημοξ Πυκηζμοξ έαβαθε απυ ηδκ ηζάκηα ημο έκα δέια ιε ηενζά ηαζ ηα ιμίναζε ζ’ υθμοξ. Υςνίξ ηαιζά ζοκεκκυδζδ, θεξ ηαζ αβήηακ απυ ιέζα ιαξ παθζέξ ικήιεξ, ανπίζαιε υθμζ κα ράθμοιε ημ «ηδ Τπενιάπς» Σα ακαιιέκα ηενζά θχηζζακ ημ πχνμ. Οζ θίβμζ Σμφνημζ απ’ έλς ιαξ ημίηαγακ ιε απμνία. Θα ιπμνμφζα κα ζοκεπίζς, βζαηί οπήνλακ ηζ άθθα εκδζαθένμκηα πενζζηαηζηά. Ώθθά πζζηεφς υηζ αοηά δίκμοκ ημ ζηίβια ηςκ εκηοπχζεχκ ιμο. Μάηνο 2012

[126]

Σν ηαμίδη ζηε Βαιηηθή θαη ηε Βόξεηα Θάιαζζα Βίπα ηδκ εοηαζνία ηαζ ηδ πανά κα ηάκς έκα 13ήιενμ ηαλίδζ πνμξ ηζξ αυνεζεξ πχνεξ ηδξ Βονχπδξ, ημκ Ώφβμοζημ ημο 2012. Βηεί πνςημείδα κέμοξ ηυπμοξ, ακηίηνζζα ηαζκμφνζεξ εζηυκεξ, ιάγερα πνήζζιεξ ειπεζνίεξ ηαζ δοζηοπχξ …έααθα ηζθά, ηα μπμία εοεθπζζηχ ζφκημια κα πάζς! * Γήθερα πμθθά απυ ημ επίπεδμ ηςκ ημζκςκζχκ πμο επζζηέθηδηα ηζ έιαεα ηάπμζα πνάβιαηα βζα ημοξ εεζιμφξ ηαζ ηδκ μνβάκςζή ημοξ.. Ήηακ έκα βθοηά ημοναζηζηυ ηαλίδζ! Μα, ια ηδκ Πακαβία άλζγε ημκ ηυπμ ηαζ ηα έλμδά ημο. Θα ακαθένς, ιε ζοκμπηζηυ ηνυπμ, ηζξ πυθεζξ ηαζ ηζξ ημπμεεζίεξ πμο επζζηέθηδηα: Ώεήκα-Μυκαπμ-Κμπεβπάβδ ιε ημ αενμπθάκμ. Άιεζδ επζαίααζδ ζημ ηνμοαγζενυπθμζμ ιε ημ ζοιαμθζηυ υκμια POESIA. Μζα ηζκμφιεκδ ζηδ εάθαζζα πμθοχνμθδ πμθοηαημζηία ιε ηα εεηζηά ηαζ η’ ανκδηζηά ηδξ. Βηαζνία Εηαθζηχκ ζοιθενυκηςκ, ιε πνμπςνδιέκμ επίπεδμ μνβάκςζδξ ηζ ελοπδνέηδζδξ πανά ημκ ιεβάθμ ανζειυ ηςκ επζααηχκ. Σμ ηονίςξ πθήνςια Εηαθμί, αθθά ημ οπυθμζπμ πνμζςπζηυ - ιάβεζνμζ, ζεναζηυνμζ, ηαιανυημζ, πςθδηέξ ηηθ – απυ υθεξ ηδξ θοθέξ ημο Εζναήθ. Κονίςξ υιςξ απυ ηζξ πχνεξ ηδξ Νμηζμακαημθζηήξ Ώζίαξ ηαζ ηδξ Ώθνζηήξ. Άιεζδ ακαπχνδζδ βζα ηδκ Νμναδβία: Με ηδ ζεζνά επίζηερδξ ΋ζθμ-΢ηάαακβηεν –Μπένβηεκ– Άθθεζζκη–Γηασνάβηεκ. ΢ε ηάεε θζιάκζ ηαζ ημπμεεζία βζκυηακ λεκάβδζδ ιε πενζήβδζδ ζηα ζδιακηζηά ικδιεία ηζ αλζμεέαηα, ιε ηζξ απαναίηδηεξ ζζημνζηέξ ακαθμνέξ. Οζ επζζηέρεζξ βίκμκηακ ιε δζάθμνα ιέζα. Κονίςξ ιε πμφθιακ, ιε ηαηαιανάκ ηαζ πνμθακχξ ηαζ ιε ηα πυδζα. ΢ηδκ Νμναδβία οπάνπμοκ απίεακεξ μιμνθζέξ. Πνμζςπζηά ζδιεζχκς ηα θζυνδ, ημ ακααζςιέκμ πςνζυ ηςκ ΐίηζκβηξ ηαζ ηα ηενάζηζα ζπαεζά αοεζζιέκα ζημοξ ανάπμοξ, έκδεζλδ ακαηςπήξ ηαζ εζνήκδξ. Ίζςξ κα ήηακ ζφιπηςζδ, αθθά μζ οπμπνεςηζημί ημπζημί λεκαβμί ήηακ υθεξ ημπέθεξ απυ ηδ Λαηζκζηή Ώιενζηή ( Μελζηυ, Υζθή, Πενμφ, Βημοαδυν) ΢ημ ΋ζθμ ηίπμηα ημ αλζμζδιείςημ. ΢ημ ΢ηάαακβηεν, πυθδ ηςκ πεηνεθασηχκ εηαζνζχκ, ακαααειζζιέκδ ηα ηεθεοηαία πνυκζα ιε ειθακή ημ ζοζζςνεοιέκμ πθμφημ. ΢ημ Μπένβηεκ, παθαζά πνςηεφμοζα ηδξ πχναξ, ιε υιμνθα ζπίηζα ηαζ πενζμδεία ιε θεςθμνείμ ηαζ θέννο ζημ πακέιμνθμ θζυνδ Λζζυζ. Εδζαίηενδ ακαθμνά αλίγεζ δ επίζηερή ιαξ ζημ Άθθεζζκη ηαζ ημκ παβεηχκα ημο Γηασνέκβηεκ. ΋πςξ μζ κηυπζμζ θέκε, μ παβεηχκαξ ζοκεπχξ οπμπςνεί θυβς ηςκ ηθζιαηζηχκ αθθαβχκ. ΢ηδ ζοκέπεζα ιζα ηνίςνδ δζαδνμιή ιε πμφθιακ ιέζα απυ θίικεξ, αμοκά βειάηα πζυκζα Ώφβμοζημ ιήκα - εηαημκηάδεξ ηαηαννάηηεξ πμο ηαηέααγακ ηενάζηζεξ πμζυηδηεξ κενμφ ηαζ ζοπκά μονάκζα ηυλα ιέζα ζηα ζφκκεθα ηςκ ζηαβυκςκ βφνς ημοξ. Ώημθμφεςξ ιζα ιένα λεημφναζδ εκ πθς ηαζ επίζηερδ ζημ Κίεθμ ηδξ Γενιακίαξ. Σίπμηα ημ ζδζαίηενμ! Ώπθχξ κα ζδιεζχζς ηδκ εκυπθδζδ πμο έκζςζα ηαηά ηδκ [127]

επίζηερή ιαξ ζημ Ναοηζηυ Μμοζείμ ηδξ πυθδξ. Έλς απ’ αοηυ.. εηηίεεηαζ ημ θδιζζιέκμ οπμανφπζμ ηςκ Γενιακχκ, πμο ζηδ δζάνηεζα ημο 2μο Παβηυζιζμο πμθέιμο αφεζζε δεηάδεξ πθμία, ηονίςξ ΐνεηακχκ. ΢ίβμονα είιαζ ανκδηζηά πνμηαηεζθδιιέκμξ, αθθά ζηδκ αηιυζθαζνα ακίπκεοζα ιζα οπυηςθδ πενδθάκζα. Βθπίγς κα ηάκς θάεμξ, αθθά ιε ηνυιαλε δ πνμμπηζηή ηδξ ιζθζηανζζηζηήξ ακααίςζδξ. Μεηά ηαλίδζ απέκακηζ ζηδ ΢μοδδία ηαζ επίζηερδ ζηδκ πακέιμνθδ ΢ημηπυθιδ. Ώκαθοηζηή λεκάβδζδ, ιε ηζξ απαναίηδηεξ ημζκςκζηέξ ηαζ πμθζηζηέξ πνμεηηάζεζξ απυ πθδνμθμνδιέκμ Έθθδκα λεκαβυ, εβηαηαζηδιέκμ πνυκζα ζηδκ πυθδ. Βίκαζ ιζα ήνειδ πυθδ βειάηδ ηακάθζα ηαζ θίικεξ, πςνίξ ηοηθμθμνζαηά πνμαθήιαηα ιε κηυπζμοξ ηαημίημοξ πμο έπμοκ θοιέκα ηα μζημκμιζηά ημοξ εέιαηα. Ώκαπχνδζδ ζηδκ ζοκέπεζα βζα ημ «ζημθίδζ ηδξ Ώκαημθήξ» ηδκ πακέιμνθδ Ώβία Πεηνμφπμθδ. Βίπα ηδκ ηφπδ κα ηδκ επζζηεθηχ ηαζ παθαζυηενα ιε πανέα ηαθμφξ θίθμοξ, αθθά ιέζς άθθδξ δζαδνμιήξ. Με πμηαιυπθμζμ απυ ηδ Μυζπα ηζ εκδζάιεζμοξ ζηαειμφξ. Ώοηή ηδ θμνά ήιμοκ ιυκμ ιε ηδκ βοκαίηα ιμο, αθθά ιδκ κμιίγεηε ηαζ ιυκμζ. ΢ημ πθμίμ ήηακ ηαιζά εαδμιδκηανζά Έθθδκεξ. Δ βναθεζμηναηία βζα ηδκ είζμδμ ζηδκ πυθδ ζοκεπίγεζ απηυδηδ. Ώνηεηή μνεμζηαζία ζηα βηζζέ εθέβπμο δζαααηδνίςκ. Ο ημπζηυξ λεκαβυξ ιαξ ακέθενε υθμ ημ βεκεαθμβζηυ δέκηνμ ημο Μεβάθμο Πέηνμο ιε ηα ακηίζημζπα ηηίνζα πμο έγδζακ ηαζ ηχνα είκαζ ηονίςξ ιμοζεία, αθθά ηίπμηα άθθμ. Κμοαέκηα πενί ζμαζεηζηήξ Έκςζδξ, θεξ ηαζ ήηακ απαβμνεοιέκδ πενζμπή. Σμ ζμαζεηζηυ ηαεεζηχξ πένα απυ ηζξ ηαηαηηήζεζξ ημο «ηαηυνεςζε» κα βαθμοπήζεζ δομ βεκζέξ πμο ιζζμφκ ημ ζμζζαθζζιυ. Μεηά ιζα δζήιενδ παναιμκή ζηδκ πυθδ επζζηνμθή ζηδκ Κμπεβπάβδ. Σνίςνδ λεκάβδζδ ζηδκ ηαθαζπςνδιέκδ Γμνβυκα ηδξ, ζημ Παθάηζ, ημκ ειπμνζηυ δνυιμ ηαζ ιεηά αενμδνυιζμ ιε ηδ δζαδνμιή Κμπεβπάβδ- Φνακηθμφνηδ- Ώεήκα. Ώοηή ήηακ δ εηδνμιή ιαξ. Βκ ηαηαηθείδζ εέθς κα ηάκς ιζα ηεθεοηαία παναηήνδζδ βζα ημ δίηζμ ηδξ οπυεεζδξ. Βπζζηεπηυιαζηε αοηέξ ηζξ πυθεζξ ζηδκ ηαθφηενή ημοξ πενίμδμ ιε ημκ βδβεκή πθδεοζιυ ελαθακζζιέκμ ζε δζαημπέξ ή ζηα ελμπζηά ημοξ ηαζ ιε πανμφζεξ ηζξ κέεξ θμονκζέξ ηςκ ακενχπςκ πμο ηαηέθεαζακ απ’ υθεξ ηζξ βςκζέξ ημο ηυζιμο, ακαγδηχκηαξ ηαθφηενδ ιμίνα. ΋ιςξ ιδκ λεπκάιε υηζ απυ ημκ Οηηχανζμ ηαζ ιεηά εκζηήπηεζ ζηζξ πενζμπέξ μ αανφξ πεζιχκαξ, μζ ιεβάθεξ κφπηεξ ηαζ ηδκ αθυνδηδ ιμκαλζά. Ώοηήκ ηδκ αηιυζθαζνα δεκ εα ηδκ ακηέπαιε βζα πμθφ ηαζνυ. Βηεί έιαεα υηζ δ έθθεζρδ ημο δθζαημφ θςηυξ δδιζμονβεί έθθεζρδ αζηαιίκδξ C ιε ζοκέπεζα ηδκ ηαηάεθζρδ ηαζ ημκ αολδιέκμ ανζειυ αοημηημκζχκ. _____________________________________________________________ * Σο αλέβαια γηα… εσζεηόηερο τρόλο… (Ιδού πως ε αλαποθαζηζηηθόηεηα βαθηίδεηαη απόθαζε)

[128]

Ψπραλάιπζε Αζααάγμκηαξ εη ηςκ οζηένςκ ηα ηείιεκα ιμο - πεγά ή απυπεζνεξ πμζδηζηχκ δδιζμονβζχκ - δομ ηαη’ ανπήκ παναηδνήζεζξ εα ιπμνμφζα κα ηάκς: 1. Πνχημκ έπμοκ έκα δζδαηηζηυ ή αηυια πεζνυηενμ δαζηαθίζηζημ φθμξ. Φζθμδμλμφκ κα δχζμοκ ζοιαμοθέξ, ιζα αηιυζθαζνα πμο ειπενζέπεζ εη ηδξ θφζεςξ ηδξ ζημζπεία μίδζδξ. Γζαηί θμβζηά εα ακηέηεζκε ηάπμζμξ - Πνηνο είζαη εζχ θχξηε πνπ αλαγνξεχεηο ηνλ εαπηφ ζνπ ηθαλφ λα γίλεη ζπκβνπιάηνξαο άιισλ πνπ πνιιέο θνξέο δηαζέηνπλ πξνζφληα θη αξρηθέο πξνυπνζέζεηο επξχηεξεο θαη πινπζηφηεξεο απφ εζέλα; Ώξ απμπεζναεχ κα ενιδκεφζς ηζξ πδβέξ αοηήξ ηδξ ηάζδξ. Καηά έκα πμζμζηυ πνέπεζ κα μθείθμκηαζ ζηδκ παζδζηή ιμο πενίμδμ, υπμο έγδζα αοηή ηδ δζδαηηζηή αηιυζθαζνα απυ ιεβαθφηενμοξ ιμο. Γμκείξ, παπάδεξ, δάζηαθμζ ηαζ άθθμζ ιμοζηενήδεξ. Πνυζεεζε επζπθέμκ ζηδκ εθδαζηή ιμο πενίμδμ ηα δφμ ζπεδυκ πνυκζα πμο έγδζα ςξ ημζιμηαθυβενμξ ηαζ δναζηήνζμ ιέθμξ πανεηηθδζζαζηζηήξ μνβάκςζδξ ηδξ Υνζζηζακζηήξ Ώβςβήξ. ΢ε ηάεε ιάεδια ημο ηαηδπδηζημφ ηαζ ηδξ Υνζζηζακζηήξ Μαεδηζηήξ Οιάδαξ (Υ.Μ.Ο) ακαγδημφζαιε ημ δίδαβια ημο ιαεήιαημξ πθαζζζςιέκμ ηεθζηχξ ηαζ απυ ημ ανιυγμκ νδηυ. Η ΔΠΑΝΑΛΑΜΒΑΝΟΜΔΝΗ ΠΡΑΞΗ ΛΔΝΔ, ΔΝ΢ΩΜΑΣΩΝΔΣΑΙ Ω΢ ΥΟΤΙ ΢ΣΟΝ ΚΑΘΔΝΑ Όζηενα πνέπεζ κα πνμζεέζς ημ ίδζμ ιμο ημ επάββεθια πμο ημ άζηδζα ηαηά πμθθέξ δεηαεηίεξ. Αάζηαθμξ ήιμοκ! Έζης Φοζζηυξ. Βη ηςκ πναβιάηςκ ηαζ ηδξ απμζημθήξ ιμο θαίκεηαζ νίγςζε ααεεζά ιέζα ιμο αοηυ ημ παναηηδνζζηζηυ, πμο αοευνιδηα αβαίκεζ ηαζ ηαεμδδβεί ηδ ζηέρδ ηαζ ημ πένζ ιμο, υηακ απμηοπχκς ηάηζ ζε ηείιεκμ. 2. Σμ δεφηενμ παναηηδνζζηζηυ, πμο ακζπκεφς ζηα ηείιεκά ιμο είκαζ ημ ελήξ. ΋ηακ ακαθένμιαζ ζε πνμζςπζηά εέιαηα ή ακααζχκς ικήιεξ ακαβκςνίγς, πένα απυ ηδ θοζζηή κμζηαθβία, ιζα νμπή ζημκ πεζζιζζιυ. Μηα αηκόζθαηρα εηηοπάζεηας δζάποηδ, πακημφ. Ίζςξ βζ’ αοηυ υηακ δζδβμφιαζ οπμεέζεζξ ηνίηςκ επζγδηχ ιεηά ιακίαξ ημ happy end. Δ ενιδκεία αοημφ ημο βεβμκυημξ πνέπεζ κα ανίζηεηαζ ηαη’ ανπήκ ζηδκ παηαβχδδ δζάρεοζδ ηςκ κεακζηχκ ιμο μκείνςκ απυ ηδ ιζα ηζ απυ ηδκ άθθδ ηδκ αθμιμίςζδ ημο βεβμκυημξ υηζ ημ ιεβάθμ ημιιάηζ ηδξ γςήξ ιμο πέναζε ηαζ αοηυ πμο απμιέκεζ ηνφαεζ ακαιμκέξ πνμζςπζηχκ απςθεζχκ ηαζ πνμζθζθχκ ιμο πνμζχπςκ

[129]

3. Έκαξ ακεηδήθςημξ ηαζ οπυηςθμξ θυαμξ βζα ηα ιεθθμφιεκα, πμο ένπμκηαζ. Πυζμ γδθεφς αοημφξ πμο ιε εάννμξ δδθχκμοκ υηζ λεπέναζακ αοημφξ ημοξ θυαμοξ. Εδζαίηενα εηείκμοξ πμο πναβιαηζηά κζχεμοκ έηζζ ηζ υπζ αοημφξ πμο απθχξ ημ ζζπονίγμκηαζ. Δ γςή απηυδηδ εα ζοκεπίγεζ ηδκ φπανλή ηδξ ιε ιαξ ηαζ πςνίξ ειάξ. Βίκαζ δ ιμίνα ηδξ, ημ εαφια ηζ δ ηαηαδίηδ ηδξ. ΢ε πνμζςπζηυ επίπεδμ, υηακ ζηέθηεζαζ υηζ είκαζ ακεπακάθδπηδ ηαζ εα ηεθεζχζεζ ακεπζζηνεπηί βζα ζέκα, ηυαμκηαζ ηα ήπαηά ζμο. Οζ ζοιαμοθέξ ημο ηφπμο «κελ ην ζθέθηεζαη θαεκέλε», «Αγλφεζε ην», «δέμνπ ζησηθά ην αλαπφθεπθην» ιδκ ηζξ θέκε ζε ιέκα. Να ηζξ απεοεφκεηε ζηδκ ακηάνηζζζα ζηέρδ ιμο πμο απυ υθα ηα πζεακά εκδεπυιεκα ιζαξ πμνείαξ πάεζ ηαζ ημθθάεζ ζηδ πεζνυηενδ εηδμπή. Νυιμξ ημο Μένθζ ; 4. ΋ιςξ κα ηζ έκα ηαθυ! Με ηδκ παναπάκς ελμιμθυβδζδ κζχες ηαζ ιζα ιζηνή ακαημφθζζδ. Έηακα μνβακςιέκα ηζ εκζοκείδδηα, ιζα ηεπκδηή απμζοιπίεζδ ημο εαοημφ ιμο αβάγμκηαξ ζηδκ ακμζπηή αβμνά ηα εζχροπα. Μαηάνζ κα ημ έηακακ υθμζ αοηυ (κα μ ζοιαμοθάημναξ πάθζ) Ώφνζμ, υηακ ηαιζά θμνά πενάζεζ ζημ ιοαθυ ηάπμζμο θίθμο δ εφιδζδ ιμο, κα πεζ απυ ιέζα ημο Ο παξαπνληάξεο καο ην είρε πεη εγθαίξσο…

[130]

Ση κέλεη ηειηθά; Αομ είκαζ ηα παναηηδνζζηζηά πμο πνέπεζ κα ζοκμδεφμοκ έκα άημιμ ζηδκ γςή. Πνχημκ δ αβάπδ βζα ημκ ηυπμ πμο βεκκήεδηε. Ώοηυ πμο ιε άθθμ ηνυπμ ημ μκμιάγμοιε παηνίδα. Αεφηενμκ δ αβάπδ ζημκ άκενςπμ. ΢ε αοηυκ πμο ζοκαπανηίγεζ ιαγί ημο, ηδκ ημζκυηδηα υπμο γεζ, ενβάγεηαζ ηαζ δδιζμονβεί. Ώοηή είκαζ δ αθεηδνία. ΢ηδ ζοκέπεζα, μ ηάεε έκαξ ιπμνεί κα έπεζ ηα δζηά ημο ζδζαίηενα παναηηδνζζηζηά. Αεκ ιπμνεί κα βίκεζ δζαθμνεηζηά. Ο ηάεε άκενςπμξ έπεζ ηα αημιζηά δαηηοθζηά απμηοπχιαηα, αθθά εα ιμο επζηνέρεηε κα πς ηαζ ημκ δζηυ ημο πνμζςπζηυ παναηηήνα Ώοηά ηα παναηηδνζζηζηά υιςξ δεκ πνέπεζ κα είκαζ ζε ακηίεεζδ ιε ηζξ ηαεζενςιέκεξ δεζηέξ ανπέξ πμο δζέπμοκ ηδκ ημζκςκία ηαζ δεκ εα ημκηανμπηοπζμφκηαζ ιε ηδ ημζκή θμβζηή. Ο πμθίηδξ πνέπεζ κα δζέπεηαζ απυ ηδκ ακηίθδρδ υηζ είκαζ εκενβυ ιέθμξ ιζαξ ιεβαθφηενδξ μιάδαξ ηαζ κα ηονζανπείηαζ απυ ηδ δζάεεζδ πνμζθμνάξ. Μέζα ζημ ιοαθυ ημο ηαεεκυξ, πνέπεζ κα οπάνπεζ δ ακηίθδρδ υηζ ηεθζηχξ πνεζάγεηαζ κα επζζηνέρεζ ζηδκ ημζκυηδηα ημοθάπζζημκ ηα πνήιαηα πμο αοηή λυδερε άιεζα ή έιιεζα βζ’ αοηυκ. Έηζζ χζηε ημ πέναζιά ημο απυ ηδ γςή κα αθήκεζ εεηζηυ ζζμγφβζμ ζηδκ παηνίδα.

[131]

Σα παιαηά ζρνιεία ζηα ρσξηά ηεο ρώξαο Ώπυ ηζξ πνχηεξ έβκμζεξ ιαξ μιάδαξ ακενχπςκ πμο ανπίγμοκ κα γμοκ μιαδζηή γςή ζηδκ Βθθάδα (μζηζζιυξ, πςνζυ, ηςιυπμθδ, πυθδ ) ήηακ κα θνμκηίζμοκ βζα ηδ ιυνθςζδ ηςκ παζδζχκ ημοξ. Να ανμοκ ημκ ηαηάθθδθμ άκενςπμ πμο εα ηα δζδάλεζ ελαζθαθίγμκηαξ ημκ ηνυπμ ηδξ αιμζαήξ ημο ηαζ δδιζμονβχκηαξ ημκ ηαηάθθδθμ πχνμ βζα ηδ ζηέβαζδ ημο ζπμθείμο. Σμ ηνάημξ αηυια δεκ είπε ηδκ ηαηάθθδθδ μνβάκςζδ ηαζ ηδκ μζημκμιζηή δοκαηυηδηα ή αηυια πενζζζυηενμ ζδιακηζηυ ηιήια ηδξ ζδιενζκήξ επζηνάηεζαξ ήηακ οπυ μεςιακζηή ηαημπή. Έηζζ θνυκηζγακ εη ηςκ εκυκηςκ κα θφζμοκ αοηά ηα πνμαθήιαηα. Κζ αοηυ βζκυηακ ιε πμθθμφξ ηνυπμοξ. Κάπμζμξ δχνζγε έκα μζηυπεδμ, άθθμξ έθενκε ηδ λοθεία ή ηζξ πέηνεξ. Οιαδζηή εεεθμκηζηή ενβαζία βζα ηδκ μζημδυιδζδ ημο ζπμθείμο, ημζκή πνμζπάεεζα πάκηα ιε ηδκ πνμζηαζία ηαζ ανςβή ηδξ ημπζηήξ εηηθδζίαξ. Δ πζμ μνζζηζηή θφζδ ήηακ κα ηζκδημπμζδεμφκ μζ εφπμνμζ ζοιπαηνζχηεξ, πμο γμφζακ ζημ ελςηενζηυ κα ηάκμοκ δςνεά ηα απαζημφιεκα πνήιαηα. Καζ ηέημζμζ δςνδηέξ ανέεδηακ πμθθμί ηζ υπζ ηοπαία. Δ αβάπδ βζα ημ βεκέεθζμ ηυπμ, ηδκ αβαπδιέκδ παηνίδα, πμο ιε πίθζμοξ ηυπμοξ ηζ εθαηηχιαηα άνπζζε κα πηίγεηαζ. ΋ιςξ δ πναβιαημπμίδζδ αοηχκ ηςκ δςνεχκ δεκ ήηακ αοηυιαηδ. Υνεζάζηδηε αευνοαδ δμοθεζά ιενιδβηζμφ. Πίζς απυ αοηή ηδκ ακαγήηδζδ οπήνπε μνβακςιέκδ πνμζπάεεζα, πμο ημνοθή ηδξ ήηακ ημ Παηνζανπείμ. Δ ζοιαμθή ηςκ Φζθμθμβζηχκ ΢οθθυβςκ Κςκζηακηζκμφπμθδξ ηαζ Θεζζαθμκίηδξ είκαζ ζδζαίηενα ζδιακηζηή ηαζ πνέπεζ κα ακαδεζπεεί ιε παναδείβιαηα, μκυιαηα ηαζ ιεθέηεξ. Τπάνπμοκ ηζ άθθεξ ιειμκςιέκεξ πνμζπάεεζεξ πμο ζοιπμζμφιεκεξ έδςζακ ημ ζδιακηζηυ απμηέθεζια ηδξ δζάζςζδξ ηδξ Βθθδκζηήξ παζδείαξ Ώξ επζζηνέρμοιε ζημ ηονίςξ εέια ημο άνενμο βζαηί αοηυ πμο πνμδβμφιεκα ακέθενα εέθεζ πμθφ ακάθοζδ ηαζ ζημζπεζμεέηδζδ ηαζ εα βίκεζ ανβυηενα. Πνμξ ημ πανυκ αξ ανηεζημφιε ζε ιενζηέξ κφλεζξ. Ώξ πενζμνζζημφιε ηχνα βζα ημ πχξ πηίζηδηακ ηα ζπμθεία ιέπνζ ηδκ ηοαένκδζδ ΐεκζγέθμο ιε οπμονβυ Παζδείαξ ημκ Γ. Παπακδνέμο. ΢διακηζηή δ ζοιαμθή ζημ πηίζζιμ ζπμθείςκ ζε πςνζά ήηακ δ βεκκαία μζημκμιζηή πνμίηα ημο εοενβέηδ Γ. ΢οββνμφ υηακ αηυια ανζζηυηακ εκ γςή, ζπέδζμ πμο ζοκέπζζε δ βοκαίηα ημο ηαζ ηα πνήιαηα πμο άθδζε ζηδ δζαεήηδ ημο βζα αοηυ ημ ζημπυ ζημ ηνάημξ. Σμ πηίζζιμ ηυζςκ ηαζ ηυζςκ ζπμθείςκ ζηδκ πενίμδμ ηδξ οπμονβίαξ ημο Γ. Παπακδνέμο ζηδνίπηδηε ηονίςξ ζηδκ πνμίηα αοηήξ ηδξ δςνεάξ. Δ ζζημνζηή ηαηαβναθή βζα ημ αίμ ηαζ ηδκ πμθζηεία ημο Γ. ΢οββνμφ ημκ έπεζ ηαηάθςνα αδζηήζεζ – ζδζαίηενα μζ ανζζηενμί ζζημνζμβνάθμζ - ηαζ είκαζ ακάβηδ κα ηαηαβναθμφκ ηα πνάβιαηα απυ ηδκ ανπή ζηδνζγυιεκμζ ζηα πναβιαηζηά βεβμκυηα ηαζ υπζ ζε ζδεμθμβζηέξ ηαζ πμθζηζηέξ ακαζημθέξ. Αεκ είκαζ ηδξ ζηζβιήξ, αθθά ημκ πθμφημ ημο μ ΢οββνυξ ημκ απυηηδζε ιε ηα δάκεζα ζηδ ιεβάθδ Πφθδ. Σα ιεηαθθεία πζέζηδηε κα η’ αβμνάζεζ απ’ ημκ Σνζημφπδ βζα εεκζημφξ θυβμοξ ηαζ δεκ είκαζ ηαευθμο ζίβμονμ υηζ αβήηε ηενδζζιέκμξ απυ ηδκ οπυεεζδ. ΋θα ηα πνήιαηά ημο - υκηαξ άηθδνμξ [132]

έιεζκακ ζημ ηνάημξ. Ο ηαηάθμβμξ ηςκ πνμζθμνχκ ημο είκαζ ιαηνφξ. Αεηάδεξ ζπμθεία πμο έπηζζε μ ΢οββνυξ ζε πςνζά ζ’ υθδ ηδκ απεθεοεενςιέκδ Βθθάδα γμοκ ηαζ ααζζθεφμοκ, ζημθίδζα ζημ πχνμ, ζοκεπίγμοκ κα θεζημονβμφκ ηαζ ζήιενα ή αλζμπμζμφκηαζ ζε άθθμοξ πνήζζιμοξ ζημπμφξ. Ώνβυηενα ήνεακ βζα ηα απμιμκςιέκα πςνζά άθθα πνμαθήιαηα. Φηχπεζα, ιεηακάζηεοζδ, αζηοθζθία, οπμβεκκδηζηυηδηα. Υςνζά ενδιχεδηακ, μζ ηάημζημζ πήβακ ζηζξ ημκηζκέξ πυθεζξ ή ιεηακάζηεξ ζε Ώιενζηή, Ώοζηναθία ηαζ ανβυηενα Γενιακία. Γζα πναηηζημφξ θυβμοξ, πμο έπμοκ ζπέζδ ιε ηζξ μζημκμιζηέξ δοζημθίεξ ημο εθθδκζημφ ζπμθείμο πμθθά απυ ηα ζπμθεία έηθεζζακ ηαζ μζ ιαεδηέξ ζοβηεκηνχεδηακ ζε έκα ηεκηνζηυ ηεθαθμπχνζ, αμδεχκηαξ απθχξ ηδ ιεηαηίκδζδ ημοξ. Σα πενζζζυηενα απυ ηα εβηαηαθεζιιέκα ηηίνζα άθθαλακ πνήζδ ή αθέεδηακ ζηδκ ηφπδ ημοξ. Χξ παναδείβιαηα ακαθένς: Έβζκακ πκεοιαηζηυ ηέκηνμ, ιμοζείμ, λεκχκαξ, ηαθεκείμ αηυια ηαζ εηηθδζία. ΋ιςξ πίζς απυ ηάεε ηηίνζμ οπάνπεζ ιζα ζζημνία πνμζπαεεζχκ, εοζζχκ, πμο δεκ πνέπεζ κα απαλζςεεί.

[133]

Ο ηηκεηήο Ώκέλμδμζ θεηηζημί δνςζζιμί, θυβζα ημθιδνά ιε πήθζκα υιςξ πυδζα, πμο ζςνζάζηδηακ ζε ενφραθα ζημ πνχημ θφζδια ημο ηζκδφκμο. Σμ γήζαιε ηαθά ζε πνμδβμφιεκδ θάζδ. ΋ιςξ πςκεφηδηε εφημθα. Ώκενχπζκμ είκαζ ηαζ ημ δέπεζαζ. Βηείκμ πμο ηάεζζε ζακ πέηνα ζημ ζημιάπζ ηαζ δεκ πςκεφεηαζ ιε ηίπμηα είκαζ δ έθθεζρδ ικήιδξ. Μ’ έκακ αλζμεαφιαζημ ηνυπμ δ άηαηηδ θοβή λεπάζηδηε πακηεθχξ απυ ηδκ πνχηδ ιένα ηδξ κέαξ πενζυδμο. Κζ υπζ ιυκμ. Τπήνλε ηαζ ηάηζ πεζνυηενμ. Ο επζθήζιςκ ζήηςζε ηαζ ημ θάαανμ ημο αδζάθθαηημο ηζιδηή, ζημθίγμκηαξ ιε ηα ηαηάθθδθα επίεεηα αοημφξ πμο δ πανμοζία ημοξ λοπκμφζε ηζξ άζπδιεξ ικήιεξ… Σζαθίζηε ηνπο! Γεκηνπξγνχλ θιίκα εηηνπάζεηαο ελψ ην θίλεκα βξίζθεηαη ζε άλνδν!» Χξ απμθμβζζιυ θές, υηζ ζε ιενζηέξ πενζπηχζεζξ δοζηοπχξ ημ πέηοπακ. ΢ηδ ζοκέπεζα ηζιήεδηακ ηαζ ιε ημκ ηδξ «δζηαζμζφκδξ ζηέθακμ» έπμκηαξ ζημ ιέηςπμ ηδ αμφθα ηδξ «θασηήξ επζδμηζιαζίαξ.

[134]

Γηαβαηάξηθν πνπιί

Αζαααηάνζημ πμοθί, πμο θεφηενμ αθςκίγεζξ ημκ μονακυ ηαζ παίνεζαζ απυ ρδθά υ,ηζ υιμνθμ ηοπαίκεζ ζημ δνυιμ ζμο, ηάκε ιμο ιζα πάνδ ζε παναηαθχ. Ώκ εηεί πμο εα πενάζεζξ ζοκακηήζεζξ πανμφιεκμοξ ακενχπμοξ κα ημοξ πεζξ υηζ εβχ ημοξ γδθεφς. Ώκ δεζξ πθδβςιέκμοξ πεξ ημοξ υηζ δεκ είκαζ ιυκμζ ζημκ ηυζιμ. Πακημφ έπμοκ αδέθθζα ημοξ. Ώκ δεζξ γεοβάνζα ενςηεοιέκα δςξ ημοξ ηδκ εοπή ιμο, έηζζ κα παναιείκμοκ πάκημηε. Κζ υηακ μ δνυιμξ ηάπμζα θμνά ζε θένεζ πάθζ απυ ηα ιένδ ιαξ, πεξ ιμο ζε παναηαθχ ηα κέα ημοξ. Ώκ δε ιε ανεζξ γςκηακυ ράλε ιε. Δ ροπή ιμο εδχ ζ’ αοηυκ ημκ αβαπδιέκμ ηυπμ εα ηνζβονίγεζ

[135]

Αλζξώπηλεο ζπκπεξηθνξέο Πμηέ μ άκενςπμξ δεκ είκαζ εοπανζζηδιέκμξ ιε αοηυ πμο έπεζ. Σμ αθέιια ημο ζηνέθεηαζ ζημκ δζπθακυ ηαζ υηακ δεζ ηάηζ δζαθμνεηζηυ ιέζα ημο βεκκζέηαζ πζεζηζηή δ επζεοιία κα ημ απμηηήζεζ ηζ αοηυξ. Ο άκενςπμξ είκαζ απυ ηα πζμ γδθζάνζηα γχα πμο έπμοκ επζαζχζεζ ζηδ θφζδ. Δ δζαθμνά δδιζμονβείηαζ απυ ηδκ επζθμβή ημο ηνυπμο απυηηδζήξ ημο. Ο πθέμκ οβζήξ ηνυπμξ είκαζ κα ανπίζεζ κα ζοβηεκηνχκεζ ιε ηδκ ενβαζία ημο ηζξ οθζηέξ πνμτπμεέζεζξ βζα ηδκ απυηηδζδ ημο. Καζ μ πθέμκ αννςζηδιέκμξ κα βίκεζ ημ άπμκμ ανπαηηζηυ ηαζ κα ημ πάνεζ απυ ημκ άθθμ. Ώοηυ εα έπεζ ηα ζοκέπεζέξ ημο κυιμο. Δ αηυια πεζνυηενδ πενίπηςζδ είκαζ κα ηαεμνίγεζ αοηυξ πμζα πνάλδ είκαζ κυιζιδ ηαζ πμζα πανάκμιδ. Δ αοεαζνεζία έπεζ πμθθέξ θμνέξ ηαεμνίζεζ ηζξ κέεξ ζζμννμπίεξ ζηδκ ηαηακμιή ημο παβηυζιζμο πθμφημο, αθθά ηζ απμηέθεζε ηδκ αθμνιή πμθθχκ δοζηοπζχκ, πμθέιςκ, εακάηςκ ηαζ πενζπεηεζχκ ζηδκ ακενχπζκδ ζζημνία. Ώκάιεζα ζηζξ δομ αοηέξ αηναίεξ πενζπηχζεζξ οπάνπεζ πμζηζθία άθθςκ, πμο ημ πμθοιήπακμ ακενχπζκμ ιοαθυ επζκυδζε.

[136]

Όλεηξν Τπένμπεξ ακμζλζάηζηεξ ιονςδζέξ ! Κάεμιαζ ακάιεζα ζηζξ ακεζζιέκεξ θειμκζέξ ηαζ κζχες ιεεοζιέκμξ. Κθείκς ηα ιάηζα ηζ μκεζνεφμιαζ. Γζαηί υπζ; Κακείξ δε ιπμνεί κα ημ απαβμνεφζεζ. Σα υκεζνα άθθςζηε ηίπμηα δε ζημζπίγμοκ. Βίιαζ ζηδ βαθάγζα εάθαζζα ηαζ πεηχ πάκς απ’ ηα ηφιαηα ιαγί ιε ηα εαθαζζμπμφθζα. Οζ ζοκήεςξ άκμζηεξ ηναοβέξ ημοξ απμηημφκ ηχνα ιζα ιεθςδζηυηδηα. Κάκς ηζ εβχ ζζβυκημ. Βηεί ζηδ δοηζηή άηνδ ημο μνίγμκηα έκα αζιάηζκμ πμηάιζ ανπίγεζ κα νέεζ ηδ θάαα ημο. Αίκεζ ζηδκ αηιυζθαζνα κέμ πνχια ηζ εκηφπςζδ, εκχ δ ιένα ημοκάεζ ημ ιακηήθζ ηαζ ιε απμπαζνεηά. Ρςημφκ ηάπμζμζ. Σζ είκαζ εοηοπία; Κζ δ απάκηδζδ είκαζ ηυζμ απθή, ζακ ηδκ αβκυηδηα εκυξ παζδζημφ πνμζχπμο. Ζ ε π η π ρ ί α ε ί λ α η ε ί δ η α ε δ σ ή… Αε θές! Μζα ζεζνά δοζημθίεξ ηαζ πνμαθήιαηα ζοκαπακηάξ ζηδκ πμνεία ηδξ, αηυια ηαζ δνάιαηα, οθίζηαζαζ ηζξ μδοκδνέξ ζοκέπεζεξ ημο πνυκμο, ια εζφ ιδκ ημθθάξ εηεί. Ώπμννυθδζε ηζξ θίβεξ οπένμπεξ ζηζβιέξ. ηθείδςζέ ηεξ ζημ πνμζςπζηυ κμδηυ ενιάνζ ηδξ ικήιδξ ζμο ηζ υηακ δοζημθεφεζαζ άκμζβέ ημ ηαζ λακάγδζε ηδκ εοηοπία ! Μα είκαζ ρεοδαίζεδζδ, εα ιμο πεζξ ! Καζ θμζπυκ; ΋θα πενκμφκ ηαζ θεφβμοκ. Βζφ αθοζυδεζε ηα δεοηενυθεπηα πμο απηυδηα θεφβμοκ ηαζ ηάκε ηδκ πνμζςπζηή ζμο ζοθθμβή.

17 Μαξηίνπ 2015

[137]

Φηελά ιόγηα Δ γςή δεκ είκαζ πάκηα ακηαπμδμηζηή ηαζ δεκ ηνίκεζ αλζμηναηζηά κηε ηαζ ηαθά ηα ιέθδ ηδξ. Αεκ ημοξ ακηαπμδίδεζ ημοξ ηυπμοξ ηδξ πνμεημζιαζίαξ. Σεθζηά ηα ηνζηήνζα ηδξ επζηοπίαξ είκαζ αθθζχηζηα, απ’ υ,ηζ ζηα θυβζα δζαηδνφζζμκηαζ. ΢οββεκζημί δεζιμί, ενάζμξ ηαζ αλζμπμίδζδ - πςνίξ δεζημφξ θναβιμφξ - ηςκ πμθζηζηχκ επζννμχκ. Ώοηέξ είκαζ μζ πζμ αζθαθείξ δζαδνμιέξ βζα ηδκ επζηοπία. Σα ακηζηεζιεκζηά ηνζηήνζα πμο ζοκεπχξ αημφβμκηαζ απ’ υθεξ ηζξ ιενζέξ είκαζ ιάθθμκ θμφιανα, πνμηάθοιια βζα ηδκ απυηνορδ ζδζμηεθχκ ζοιθενυκηςκ.

[138]

Η αμηνπξεπήο έμνδνο Βοεθπζζηχ πςξ έπς ιζα εζςηενζηή ζζμννμπία. Ώοηή δ πίζηδ ζηδνίγεηαζ ζηδκ πεπμίεδζδ υηζ ιε αάζδ ηα ακηζηεζιεκζηά δεδμιέκα, δ ζηάζδ ιμο ζηδ γςή ήηακ αλζμπνεπήξ. ΢ήιενα βζα έκα πνάβια είιαζ ζηδ πνίγα. ΋πζ βζ’ αοηά πμο έβζκακ, αθθά βζ’ αοηά πμο εα ‘νεμοκ. Πμο δεκ εα είκαζ ηονίςξ πανέξ, αθθά πυκμζ, απχθεζεξ αβαπδιέκςκ πνμζχπςκ, πνμζςπζηή ακδζοπία βζα ημ ιεθθμκηζηυ δοζάνεζημ εκδεπυιεκμ αδοκαιίαξ κα αοημελοπδνεημφιαζ. Θα ήηακ δχνμ Θεμφ κα θφβς υνεζμξ ιε έκα ακχδοκμ ηαζ βνήβμνμ ηνυπμ. Ώθθά κα ημ λεηαεανίζς: Αεκ εέθς ζφκημια. Υνεζάγμιαζ ηάπμζα πνυκζα αηυια υνεζμξ ηαζ ιε ημ ιοαθυ κα θεζημονβεί υζμ αοηυ είκαζ δοκαηυ βζα κα πνμθάας κα ηάκς ηάπμζα πνάβιαηα πμο μθείθς ζημκ εαοηυ ιμο. Υνζζηέ ιμο, αξ ιδκ ηαηακηήζς ζακ εηείκμοξ ημοξ ιμκυπκμημοξ ακενχπμοξ πμο αθέπς υθμ ηαζ ζοπκυηενα βφνς ιμο! Βίκαζ ηυζμ εφημθμ ηαζ ηυζμ αμθζηυ κα γεζξ ζημ δοζδζάζηαημ ηυζιμ ζμο, πςνίξ ημοξ επζηίκδοκμοξ ηθοδςκζζιμφξ ημο πάκς-ηάης. Μυκμ ανζζηενά-δελζά, ιπνμξ ηαζ πίζς. Μυκμ βηνίκζα ηαζ πανάπμκα! Έπς βκςνίζεζ πμθθχκ εζδχκ ζοθθέηηεξ ηαζ ημοξ πενζζζυηενμοξ εαοιάγς βζα ημ πείζια ηαζ ηζξ εοζίεξ πμο οπμαάθθμκηαζ. ΋ιςξ οπάνπμοκ ηαζ ηαζκμθακείξ ηαηδβμνίεξ πμο δεκ ηζξ εαοιάγς ηαευθμο. Βίκαζ μζ ζοθθέηηεξ πναβιαηζηχκ ή ηαηαζηεοαζιέκςκ ανκδηζηχκ εζδήζεςκ. Σζξ πανμοζζάγμοκ ιε ιζα ακελήβδηδ βζα ιέκα πανά. Υνζζηέ ιμο ! Πμηέ δεκ είκαζ εοπανζζηδιέκμζ, πάκημηε έπμοκ ιμφηνα ΋θμ μζ άθθμζ θηαίκε, εηηυξ απυ αοημφξ. ΋πζ δεκ ηδ εέθς αοηή ηδκ ηαηάκηζα! Ώηυια δεκ εέθς κα βίκς ζηα ηεθεοηαία ιμο ηζζβημφκδξ. Οφηε ζηα πνήιαηα ηαζ ηα οθζηά αβαεά, αθθά ηαζ ηονίςξ- μφηε ζηα αζζεήιαηα…

[139]

Η απγή ηεο λέαο ρηιηεηίαο Έκαξ πνχζιμξ εμνηαζιυξ είκαζ δ αθμνιή βζα ημ παναηάης αθήβδια. Σδκ 1δ Εακμοανίμο ημο 2000 είπακ ζοιπθδνςεεί ηα 999 πνυκζα ηδξ δεφηενδξ πζθζεηίαξ ηαζ ιε ηδκ μθμηθήνςζδ ημο έημοξ, πμο ιυθζξ άνπζγε εα ζοιπθδνςκυηακ δ 2δ πζθζεηία. ΋ιςξ δ παβηυζιζα ακάβηδ ηςκ ΜΜΒ βζα βεβμκυηα πμο εα ζοβηεκηνχζμοκ ημ εκδζαθένμκ ηςκ θαχκ, ημοξ έηακε κα αζαζημφκ ηαηά έκα έημξ. Καιία ζδζαίηενδ ζδιαζία, αθθά παβημζιίςξ δ ιένα εμνηάζηδηε ιε ζδζαίηενεξ πανάηεξ. Δ πχνα ιαξ πενκμφζε ηδκ επμπή ηςκ εφημθςκ δαπακχκ ηαζ ηςκ εζημκζηχκ παπζχκ αβεθάδςκ. Έηζζ δεκ ιπμνμφζε κα ιείκεζ πίζς. Ο οπμονβυξ επί ηςκ πάκηςκ Κςκζηακηίκμξ Λαθζχηδξ εημίιαζε ιζα πμθοδάπακδ θζέζηα ζηδκ Ώηνυπμθδ ιε ηαθθζηέπκεξ ηαζ πονμηεπκήιαηα, πανά ηζξ ακηζννήζεζξ πμθθχκ, ηονίςξ ανπαζμθυβςκ, βζα ηζξ εκδεπυιεκεξ γδιζέξ ζημ πχνμ. ΢ηδ δζάνηεζα ημο εμνηαζιμφ δεκ παναανέεδηα, αθθά πέναζα απυ ηεζ θίβεξ χνεξ ανβυηενα υπςξ εα ζαξ πενζβνάρς παναηάης. Με ημ κζ ηαζ ιε ημ ζίβια, ημ πχξ ηαζ βζαηί ΋πςξ υθα ηα ηεθεοηαία πνυκζα ημ ανάδο ηδξ παναιμκήξ ηδξ πνςημπνμκζάξ ημ πέναζα ζημ θζθυλεκμ κεμηθαζζζηυ ζπίηζ ηδξ μδμφ Καθθζδνμιίμο ηςκ Νίημο ηαζ ηδξ Φνυζςξ Κζάμο ιαγί ιε πμθθμφξ άθθμοξ θίθμοξ. Καθυ θαβδηυ, ηναζί, πμνυξ ηαζ ηναβμφδζα. ΋ηακ δ χνα πθδζίαγε ηζξ ηνεζξ, είπα ζηδ βοκαίηα ιμο κα ιαγεοημφιε ζημ ζπίηζ ιαξ. Έκαξ επίιμκμξ πμκμηέθαθυξ δε ι’ άθδκε κα δζοπάζς. Σα παοζίπμκα ηαζ δ απυπεζνα κα ημζιδεχ δεκ απέδςζακ ηανπμφξ ηζ απεθπζζιέκμξ, πνμζέπμκηαξ ιδκ λοπκήζς ηδ βοκαίηα ιμο, κηφεδηα ηαζ αβήηα έλς ιε ηδκ εθπίδα μ κοπηενζκυξ ηνφμξ αέναξ εα ιε αμδεήζεζ. ΋πςξ ζοκήεςξ ζοκέααζκε εηείκα ηα πνυκζα, ζημοξ πενζπάημοξ ιμο πήνα ηδκ ηαηεφεοκζδ πνμξ ηδκ Ώηνυπμθδ, εκζζποιέκμξ ηαζ απυ ηδκ πενζένβεζα ηζ είπε αοηυξ μ πμθοδζαθδιζζιέκμξ ζημθζζιυξ ζηδ θζέζηα. Φακηαγυιμοκ ηαζ δζηαίςξ υηζ υθα εα είπακ ηεθεζχζεζ, αθμφ δ χνα πθδζίαγε 5 ημ πνςί, αθθά αηυια ήηακ κφπηα. Πνάβιαηζ ιε ηδ δζαδνμιή Εππμηνάημοξ-Πακεπζζηδιίμο-πθαηεία ΢οκηάβιαημξΏιαθίαξ-Αζμκοζίμο Ώενμπαβίημο έθηαζα ζημ ζηυπμ. ΋θα είπακ ηεθεζχζεζ, έιεκε ιυκμ δ ιεθαβπμθία ημο ένδιμο ημπίμο, ιε ηα πμθθά ζημοπίδζα ζημνπζζιέκα πακημφ ιεηά ηδ θζέζηα. Σίπμηα ημ εκδζαθένμκ ημζηάγμκηάξ ηα. Έηζζ απμθάζζζα κα ηαηέας ηδκ Ώπμζηυθμο Παφθμο πμο αηυια δεκ είπε πεγμδνμιδεεί ηαζ κα πάνς ημκ Δθεηηνζηυ απυ ημ Θδζείμ. Σμ ηεθάθζ ιμο είπε ζπεδυκ δνειήζεζ ηαζ ιε ανβά αήιαηα ηαζ αθδνδιέκμξ άνπζζα κα ηαηεααίκς πνμξ ηα ηάης αοεζζιέκμξ, ςξ ζοκήεςξ ζηζξ δζηέξ ιμο ζηέρεζξ. Με ηα θχηα ημο ζοκαβενιμφ κ’ ακααμζαήημοκ, αθθά ιε ηδ ζεζνήκα ζε παφζδ, έκα πενζπμθζηυ πέναζε λοζηά απυ δίπθα ιμο ηζ αιέζςξ πάηδζε ιε δφκαιδ ημ [140]

θνέκμ ηαζ ζηνίαμκηαξ ημ ηζιυκζ ιμο έηθεζζε ημ δνυιμ. Ώπνμεημίιαζημξ ηζ αθδνδιέκμξ ηνυιαλα - Βξε γακψην! απυ ιέζα ιμο ρζεφνζζα, ηί ζην δηάνιν έθαλα πάιη θαη δελ ην θαηάιαβα ; Ώηίκδημ ημ πενζπμθζηυ, αηίκδημξ ηζ εβχ, άθδκα ηα δεοηενυθεπηα αανζά κα πενκμφκ. Αε ιπμνμφζα ηίπμηα κα ηάκς. Ώκάιεκα ηζξ ελδβήζεζξ. Δ ακαιμκή ήηακ δφζημθδ. Κάπμζα ζηζβιή επζηέθμοξ άκμζλε δ ιζα πυνηα ηζ έκα κέμ ρδθυ παζδί, θμνχκηαξ ημ πδθίηζμ άνπζζε κα ιε πθδζζάγεζ. Ο θςηζζιυξ δεκ ήηακ ανηεηυξ. Μέπνζ ηδ ζηζβιή πμο δ ήνειδ θςκή ημο απμζοιπίεζε ηδκ αηιυζθαζνα - Ση θάλεηο ηέηνηα ψξα ζην δξφκν ξε Θείε ; Ώκάπκεοζα ιε ακαημφθζζδ. Μαεδηήξ ιμο ήηακ ηαζ ημ έηακε επί ημφημο. Με εενιή πεζναρία εοιδεήηαιε παθζέξ υιμνθεξ ζηζβιέξ. Μμο πνυηεζκακ κα ιε πάκε ιέπνζ ημ ζηαειυ ιε ημ αοημηίκδημ. Ώνκήεδηα εοβεκζηά. Δ αυθηα ιε ημ πενζπμθζηυ δεκ ήηακ ζηζξ πνμηεναζυηδηέξ ιμο...

[141]

Δπηζπκίεο Πυηε επζηέθμοξ εα πάρεζ κα επζεοιεί; Πυηε εα ηθείζεζ ιε ηαθυπεηνα μνζζηζηά ηζξ οθζηέξ πθεονέξ ημο ακενχπμο; Σζξ επζεοιίεξ πμο πςνίξ ζοβηναηδιυ ζοκεπίγμοκ κα ημκ ηαθακίγμοκ; Ώκ ημ δεζ, ςξ πνζζηζακυξ εα ηζξ μκμιάηζγε αιανηςθέξ. ΋ιςξ επεζδή αοηή δ ελήβδζδ δεκ ημκ ηαθφπηεζ, παθεφεζ ιε ημκ ίδζμ ημο ημκ εαοηυ. Δ ζηέρδ είκαζ πθακεφηνα ηζ απυνηαβδ, δεκ εθέβπεηαζ, ζε λεπενκάεζ. ΋ιςξ - ηαζ δοζηοπχξ - δ ζάνηα είκαζ αζεεκήξ. Παν’ υθα αοηά… έθεμξ. Αεκ είκαζ ηαζ ημο εακαηά. Σμ οπυθμζπμ ηδξ γςήξ ημο δεκ εα είκαζ ιεκ αιυθοκημ, δε εα είκαζ ακεπαίζποκημ. Ώθθά ημοθάπζζημκ ζηδκ ειθακή πθεονά - εα είκαζ εζνδκζηυ. Δ εζςηενζηή ημο θμονημφκα αξ απμννμθδεεί ιυκμ απυ ηζξ δζηέξ ημο δοκάιεζξ

[142]

Η αλζξώπηλε δύλακε Δ δζαδμπή ηςκ βεβμκυηςκ, δ πμζηζθία ηςκ ηαηαζηάζεςκ, αθθά ηαζ δ ιεηαλφ ημοξ αθθδθμοπία δείπκεζ ηδ δοκαιζηή ηδξ γςήξ ηαζ ημ ιυκζιμ εκδζαθένμκ βζα ηδ ζοκέπζζή ηδξ. Δ ιμκμημκία οπάνπεζ ηαζ είκαζ μπθδνή, αθθά αξ ιμο επζηναπεί κα ζζπονζζηχ υηζ ζ’ έκακ άκενςπμ ημ πζεακυηενμ είκαζ κα είκαζ ζοκέπεζα πνμζςπζηήξ επζθμβήξ. Αζαεέηεζ μ άκενςπμξ ηαζ εκαθθαηηζηυ μπθμζηάζζμ οπένααζήξ ηδξ. Βίκαζ ηα ηαλίδζα ημο κμο. Μπμνμφκ κα βίκμοκ ιε υπδια ηδ ικήιδ, ηδκ ακάβκςζδ αζαθίςκ, ηδκ παναηήνδζδ ιζαξ εζηυκαξ, αθθά ηαζ ηδκ πθμφζζα θθέαα θακηαζίαξ, πμο έπεζ πνμζηίζεζ δ θφζδ ζημκ άκενςπμ. ΢ηέρμο ακενχπμοξ, πμο ζηενμφκηαζ ηδκ δοκαηυηδηα ηδξ ηίκδζδξ, ηδξ υναζδξ, ηδξ αημήξ. Ώηυια πεζνυηενα κα είκαζ ηαεδθςιέκμζ ζημ ηνεαάηζ ιε ημκ πυκμ κα ημοξ γχκεζ. Κζ υιςξ ιε ημ κμο κα «ηαλζδεφμοκ» ζε υθα ηα ιήηδ ηαζ πθάηδ ηδξ βδξ, αηυια ηαζ ζε θακηαζηζηά ιένδ, κα «αθέπμοκ» παναδείζμοξ ηαζ κ’ «αημφκ» ηα ιμοζζηά ανζζημονβήιαηα ηςκ ιεβάθςκ ζοκεεηχκ.

[143]

Έταζε ηα κσαιά ηοσ! Ώθήεεζα! Ώκανςηζέηαζ ηακείξ, πμφ πάεζ ημ ιοαθυ υηακ πάκεηαζ; ΐνίζηεζ πμοεεκά κέμ ηαηαθφβζμ ή πθακάηαζ πςνίξ πνμμνζζιυ ιέζα ζημ άλεκμ ζφιπακ; Πμφ κα έπεζ παναπέζεζ εηείκμ ημ θθεβυιεκμ κεακζηυ ζθνίβμξ, ηυηε πμο δ ζηέρδ έπαζνκε πίθζεξ ζηνμθέξ ζηδ ζηζβιή ηζ έηακε ζπέδζα βζα έκα αέκαμ ιέθθμκ; Μέζα ζμο πνζκ έκζςεεξ ζηακυξ κα ιεηαηζκήζεζξ, αμοκά, κ’ αθθάλεζξ ημ νμο ημο πμηαιμφ, κα πηίγεζξ βέθονεξ ζηα ηνμιαηηζηά αδζέλμδα. Καζ ηχνα ακίζπονμξ ζπεδυκ παναδμιέκμξ ακαιέκεζξ ημ ακαπυθεοηημ. Γζαηί δεκ αζζεακυιαζηε ηδ ααειζαία οπμαάειζζδ πμο θένκεζ μ πνυκμξ ηαζ αάγμοιε απεθπζζιέκεξ ηζξ θςκέξ υηακ δ ηαηάζηαζδ θηάζεζ ζημ απνμπχνδημ; Πμζμξ είκαζ ζηακυξ ή οπεφεοκμξ κα δχζεζ απακηήζεζξ ζ’ αοηά ηα οπανλζαηά ενςηήιαηα ;

[144]

Κνιιεκέλνο ληηπ θαηαληίπ! Βκχ βφνς ημο δ γςή ζθφγεζ, ζακ έκα πεηοπδιέκμ πακδβφνζ, εκχ πακζπενιία, ακενχπςκ, ήπςκ ηαζ πνςιάηςκ ημκ ηοθίβμοκ, αοηυξ - πχξ ημ ηαημνεχκεζ άναβε; έπεζ αάθεζ μθζηή θναβή ζηζξ αζζεήζεζξ ημο ηαζ κμενά ααδίγεζ ημ δνυιμ ηδξ επζζηνμθήξ ζημ πανεθευκ, ζε ζηαειμφξ πμο έααθακ ηδ ζθναβίδα ζηδ γςή ημο. Σα ημνκανίζιαηα ηςκ αοημηζκήηςκ, ηα ιανζανίζιαηα ηαζ μζ ζηνίβηθμζ ήπμζ ηςκ ιδπακχκ δεκ ηνοπχκμοκ ηακ ζημ αοηί ημο. Οζ θςκέξ ηαζ ηα παζδζηά βέθζα ηςκ παζδζχκ ζημ δζπθακυ πάνημ δεκ ημκ επδνεάγμοκ. Οφηε μζ ιονςδζέξ ηαζ μζ ηζίηκεξ απυ ηα ιαβαγζά πμο ζε ζεζνά ανίζημκηαζ βφνς- βφνς απ’ ηδκ πθαηεία. Ώοηυξ ζηαεενυξ, ίζςξ ηζ αυναημξ απ’ ημοξ άθθμοξ, πμνεφεηαζ ημ δοζημθμδζάααημ ιμκμπάηζ ηδξ ικήιδξ, νμοθχκηαξ γςκηακά βζα ιζα αηυια θμνά πανέξ, πίηνεξ, δζζηαβιμφξ θυαμοξ ηαζ εανναθέεξ πνάλεζξ. Έκα ηαθεζδμζηυπζμ ζοιαάκηςκ, ηαηαζηάζεςκ ηαζ αζζεδιάηςκ. Κμθθδιέκμξ κηζπ ηαηακηίπ!

[145]

Απνξίεο … Έκα αθάζθδιμ ενχηδια ένπεηαζ αοευνιδηα ζημ κμο βζα ημκ άηοπμ, ημκ ακήλενμ ηζ αεχμ εηείκμκ ηάημζημ ηδξ πμθοηαημζηίαξ, πμο ημ δζαιένζζιά ημο είκαζ ζημ φρμξ ηδξ ηανάηζαξ ημο παθαζμφ ηηζνίμο ηδξ μδμφ Μπμοιπμοθίκαξ ηαζ Σμζίηζα. Βηεί πμο ήηακ μ ζοκήεδξ ηυπμξ ιανηονίμο βζα ηυζμοξ ακοπυηαηημοξ ζοιπαηνζχηεξ ιαξ. Ώθήεεζα! Ώκανςηζέιαζ ιήπςξ ηάπμζεξ θμνέξ ζημ ημνφθςια ηδξ κφπηαξ, εηεί πμο υθα εα έπνεπε κα βθανχκμοκ, μ έκμζημξ ζηδκ κέα πμθοηαημζηία αημφεζ ηζξ οπυηςθεξ, ηζξ απεθπζζιέκεξ ηναοβέξ πμο λεηζκμφζακ απυ ηεζ ηαζ βέιζγακ ιε θυαμ ηζ απυβκςζδ μθυηθδνμ ημ βφνς πχνμ

[146]

Οη δσξεηέο επεξγέηεο θαη ε ζπκπεξηθνξά ηνπ θξάηνπο ζηνλ ηνκέα Σερληθή θη Δπαγγεικαηηθή εθπαίδεπζε (ΣΔΔ) Δ πενζδζάααζδ πμο επί ηυζεξ διένεξ επζπεζνήζαιε ζε εηπαζδεοηζηά ηέκηνα ηαζ θμνείξ ηαηά ιήημξ ηαζ πθάημξ ηδξ πχναξ, απυ ηδκ ίδνοζδ ημο εθθδκζημφ ηνάημοξ έςξ ηζξ ιένεξ ιαξ έδεζλε - ιε πθήνδ εκάνβεζα ηαζ ηαεανυηδηα - υηζ οπήνλακ άθεμκμζ ζηαπακείξ Έθθδκεξ, πμο αβαπμφζακ ηδκ παηνίδα ημοξ, άκενςπμζ πμο ι’ επζηοπία ζηαδζμδνυιδζακ ζημκ ηυπμ ημοξ ή λεκδηεουιεκμζ άπθςζακ ημ δδιζμονβζηυ ηαθέκημ ημοξ ηζ εοηφπδζακ κ’ απμηηήζμοκ ζεααζηυ πθμφημ. Ώοηυ δεκ ιπμνεί κα είκαζ ηοπαίμ, αθθά απμηέθεζια ηδξ δδιζμονβζηυηδηαξ ημοξ ηαζ ηδξ επίιμκδξ ηαζ πμθφπνμκδξ ενβαζίαξ ημοξ. Κάπμζμζ ανέζημκηαζ κα ενιδκεφμοκ ηδ ζοζζχνεοζδ ημο πθμφημο ζε δυθζεξ ηαηηζηέξ ηαζ πνάλεζξ. ΢ίβμονα οπάνπμοκ ηαζ ηέημζα θαζκυιεκα, αθθά δ εφημθδ βεκίηεοζδ ίζςξ οπμηνφπηεζ απυπεζνα οπμηίιδζδξ ηςκ βεβμκυηςκ ηαζ έηζζ εθδζοπάγεζ ηδ ιαηανζυηδηα, ζε αβηάθδ ιε ηδκ πνμζςπζηή ημοξ ιεηνζυηδηα. Σέημζμζ, θμζπυκ άκενςπμζ, έπμκηαξ ίδζα βκχζδ ηςκ ηάζεςκ ημο πμθζηζζιμφ ηαζ ηδξ μζημκμιζηήξ ελέθζλδξ πνμμδεοιέκςκ πςνχκ ηδξ Βονχπδξ, ιε ελεθζβιέκδ υζθνδζδ ηςκ ιεθθμκηζηχκ ηάζεςκ, έβηαζνα ζοκεζδδημπμζμφκ ηδκ ακάβηδ πνμζακαημθζζιμφ ηδξ εηπαίδεοζδξ ζηδκ Βθθάδα ζηδκ πνμεημζιαζία ελεζδζηεοιέκςκ ζηεθεπχκ ζε δζάθμνα επαββέθιαηα βζα ηδκ ελοπδνέηδζδ ηςκ ζδιενζκχκ ακαβηχκ, αθθά ηαζ ςξ οπυααενμ βζα ιεθθμκηζηή ακάπηολδ ηδξ πχναξ ηαζ παηνίδαξ ημοξ ηαζ ημ άθια πμο πνέπεζ δ παηνίδα ιαξ κα ημθιήζεζ. Γζα ημ ζημπυ αοηυ εκ γςή ή ιε δζαεήηεξ ηαηαθείπμοκ ζημ ηνάημξ ζεααζηά βζα ηδκ επμπή πμζά, ιένμξ ή ηαζ ημ υθμκ ηδξ πενζμοζίαξ ημοξ βζα ημ άκμζβια ηέημζςκ ζπμθχκ, ακαβηαία πνμτπυεεζδ βζα ηδ ιεθθμκηζηή πνυμδμ. Αεκ είκαζ ιεηνδιέκμζ ζηα δάηηοθα. Βίκαζ εηαημκηάδεξ επχκοιμζ δςνδηέξ αθθά ηαζ αθακείξ πμο η’ υκμιά ημοξ πάεδηε άδμλα ηαζ άδζηα ιέζα ζηδκ απθή ημο πνυκμο. Ώπέκακηζ απυ αοηή ηδκ επαζκεηή δζάεεζδ πμζα είκαζ δ οπμδμπή αοηήξ ηδξ πνμζθμνάξ; Βηείκμ πμο ιπμνμφιε εκ δζηαίς κα ζζπονζζημφιε είκαζ υηζ ζοκάκηδζακ έκακ ηναηζηυ ιδπακζζιυ πμο έηακε ανηεηά βζα κα ημοξ απμεαννφκεζ. Γναθεζμηναηζηέξ δοζημθίεξ, απνμεοιία έςξ ειπυδζα θνέκανακ ή ηαεοζηενμφζακ ηδκ οθμπμίδζδ ηςκ ζπεδίςκ. Ώοηυ έπεζ ηδ νίγα ημο ζηδκ ηονίανπδ ακηίθδρδ πμο επζηναηεί ζηδ παηνίδα ιαξ βζα ηδκ ηθαζζζηή παζδεία, πμο είκαζ ααεεζά πνμζημθθδιέκδ ζηδκ έκδμλδ πνμβμκμθαηνεία. Άθθεξ θμνέξ δ ηαεοζηένδζδ έπεζ ηδ νίγα ηδξ ζηδκ ανπαηηζηυηδηα εκίςκ, πμο είδακ ηζξ πνμζθμνέξ ςξ θνμφημ πμο ιπμνμφκ κα ημ δνέρμοκ βζα ημ πνμζςπζηυ ημοξ υθεθμξ

[147]

Βίκαζ βεβμκυξ υηζ έκα ηεπκζηυ ζπμθείμ απαζηεί εβηαηαζηάζεζξ, ιδπακήιαηα, ενβαθεία ηαζ ελεζδζηεοιέκμ δζδαηηζηυ πνμζςπζηυ, ιάζημνεξ βκχζηεξ ηδξ ακηίζημζπδξ ηέπκδξ. Έηζζ ιε ηζξ πνχηεξ δοζημθίεξ, πθεονέξ αοηήξ ηδξ εηπαζδεοηζηήξ δζαδζηαζίαξ εβηαηαθείπμκηακ ακηζηαεζζηάιεκεξ ιε ηα ηαεζενςιέκα εεςνδηζηά ακηζηείιεκα. Πανυθα αοηά ζε ηέημζεξ ζπμθέξ μθείθεζ δ πχνα ιαξ ηδκ παναβςβή ακαβηαίςκ ζηεθεπχκ ζε ημιείξ ηδξ μζημκμιζηήξ ιαξ γςήξ. Υαναηηδνζζηζηυ πανάδεζβια δ ειπμνζηή καοηζθία. Ώκανςηήεδηακ μζ ηναηζημί οπεφεοκμζ πχξ επακδνχεδηακ ιε ηα απαναίηδηα πθδνχιαηα ηα εθθδκζηά ζηάθδ ηαζ ηαηέζηδζακ ηδ πχνα ιαξ πνχηδ δφκαιδ ζημκ ημιέα αοηυ ; Αεφηενμ πανάδεζβια ζηδκ επενπυιεκδ ηεπκμθμβία είκαζ δ Ραδζμηεπκζηή ΢πμθή ημο Ώκαζηαζζάδδ πμο εθμδίαζε έβηαζνα ηα απαζημφιεκα ηεπκζηά ζηεθέπδ ζηδκ ΑΒΔ, ημκ ΟΣΒ, ηδκ Βθθδκζηή Ραδζμθςκία ηζ ανβυηενα ηδκ ηδθευναζδ. ΐεααίςξ ζηδ δζάνηεζα ηδξ ζζημνζηήξ δζαδνμιήξ οπήνλακ ηαζ ακηζηεζιεκζηέξ δοζημθίεξ βζα ηζξ μπμίεξ παναηδνήεδηακ ακααμθέξ, αθθαβή πνμβναιιαηζζιμφ έςξ μνζζηζηή ιαηαίςζδ. Πυθειμζ, Μζηναζζαηζηή ηαηαζηνμθή, Καημπή, ειθφθζεξ δζαιάπεξ πμο ζηδ δζάνηεζά ημοξ, μζ πχνμζ ηςκ ζπμθχκ επζηάπηδηακ ηαζ πνδζζιμπμζήεδηακ βζα άθθμοξ ζημπμφξ. Έηζζ δ θεζημονβία βζα ηάπμζα δζαζηήιαηα ακεζηάθδ. Βφημθεξ δζηαζμθμβίεξ υηζ δεκ οπάνπμοκ πνήιαηα βζα ηδ θεζημονβία ημοξ - ηα ηθδνμδμηήιαηα πμθθάηζξ θεδθαηήεδηακ - έδςζακ ηδκ εοηαζνία ζε ηοαενκδηζημφξ θεζημονβμφξ κα ηάκμοκ αοεαίνεηεξ αθθαβέξ ζηδ θεζημονβία ηςκ ζπμθχκ, αβκμχκηαξ ηζξ πνμεέζεζξ ημο ανπζημφ δςνδηή Σνακηαπηά θαζκυιεκα ακαλζμπζζηίαξ ημο ηνάημοξ δ ιδ ηήνδζδ ηςκ υνςκ ηδξ δςνεάξ, ηα θαζκυιεκα ηαηάπνδζδξ ηςκ δςνδεέκηςκ πνδιάηςκ, αοεαίνεηεξ αθθαβέξ πεναζηζηχκ οπμονβχκ, ακέημρε ζζβά-ζζβά αοηυ ημ γςμβυκμ νεφια ηςκ δςνεχκ. Αςνεέξ ιε ηζξ μπμίεξ πηίζηδηακ ηα ςναζυηενα μζημδμιήιαηα πμο δζαεέηεζ δ ζφβπνμκδ Βθθάδα. Γζα έκα δε δζάζηδια ηονζάνπδζε ζηδ πχνα δ ηναηζηζζηζηή ακηίθδρδ ηαζ δ οπμηίιδζδ ηδξ ζδζςηζηήξ πνςημαμοθίαξ. Ο ζδζχηδξ ακηζιεηςπζγυηακ ιε ηαποπμρία, θεξ ηαζ εέθεζ κα εηιεηαθθεοηεί ηαηαζηάζεζξ ηζ αοηυ απυ εηείκμοξ πμο ηεθζηχξ άθςζακ ηδ δδιυζζα πενζμοζία, ηαευζμκ ήηακ ζηδ πθεζμρδθία ημοξ δδιυζζμζ θεζημονβμί. Δ ζδιενζκή ηάζδ είκαζ βζα ημοξ έπμκηεξ ηδ δοκαηυηδηα ηαζ ηδ δζάεεζδ ημζκςκζηήξ πνμζθμνάξ είκαζ κα δδιζμονβμφκ δζηά ημοξ ζδνφιαηα , νοειίγμκηαξ ιε ηάεε θεπημιένεζα ημοξ υνμοξ θεζημονβίαξ ηαζ μνίγμκηαξ ημοξ ακενχπμοξ πμο εα ηα δζμζημφκ. Υαναηηδνζζηζηά παναδείβιαηα είκαζ ηα ζδνφιαηα πμο οπάνπμοκ απυ ηζξ δζαεήηεξ δομ ιεβάθςκ Βθθήκςκ. Σμο Ώνζζημηέθδ Χκάζδ ηαζ ημο ΢ηαφνμο Νζάνπμο. ΋ιςξ δ ακάβηδ κα ακαγςμβμκδεεί ημ νεφια ηδξ εοενβεζίαξ. Πνμξ ηδκ ηαηεφεοκζδ αοηή πνέπεζ κα πανεμφκ ιζα ζεζνά ιέηνα. ΢ακ πνχηεξ ζδέεξ είκαζ:

[148]

α) Να δδιζμονβδεεί έκαξ μθζβμιεθήξ μνβακζζιυξ οπμδμπήξ ηζ αλζμθυβδζδξ ηςκ δςνεχκ. Ώοημί δεκ είκαζ απαναίηδημ κα ιζζεμδμημφκηαζ. Τπάνπεζ δζάεεζδ εεεθμκηζηήξ πνμζθμνάξ. Δ ηεπκμθμβία ελαζθαθίγεζ ζήιενα υθα κα είκαζ ζε ημζκή εέα ηαζ δζανηή έθεβπμ. α) Να οπάνπεζ δοκαηυηδηα απμδμπήξ ή απυννζρδξ ηδξ δςνεάξ εκηυξ υιςξ εφθμβμο ηαζ ηαεμνζζιέκμο πνμκζημφ δζαζηήιαημξ. Καζ μζ ηθδνμκμιζέξ εη ηςκ πναβιάηςκ ηαηά ηδ ζφκηαλή ημοξ κα έπμοκ ηαζ εκαθθαηηζηή δεφηενδ πνυηαζδ β) Να οπάνλεζ κμιμεεηδιέκδ δζααεααίςζδ ηδξ πμθζηείαξ υηζ εα ζεααζηεί ηζξ επζεοιίεξ ηςκ δςνδηχκ ΢εκείωζε – Τζηερόγραθο: Βίκαζ βκςζηυ υηζ ηα ηηίνζα ηαζ μ ελμπθζζιυξ ηςκ ζπμοδαζυηενςκ εηπαζδεοηζηχκ ηαζ πκεοιαηζηχκ ζδνοιάηςκ ηδξ πχναξ μθείθμκηαζ, ηαηά ιεβάθμ ιένμξ, ζε ηέημζμο είδμοξ πμνδβίεξ: Πακεπζζηήιζμ Ώεδκχκ (δςνεά Αυιπμθδ, Σμζίηζα, ΐενκανδάηδ θ.ά.), Βεκζηυ Μεηζυαζμ Πμθοηεπκείμ (δςνεά Σμζίηζα, ΢ημονκάνα, Ώαένςθ), Ώηαδδιία Ώεδκχκ (δςνεά ΢ίκα), Πάκηεζμξ ΢πμθή Πμθζηζηχκ Βπζζηδιχκ (δςνεά Πάκημο), Ρζγάνεζμξ Βηηθδζζαζηζηή ΢πμθή (δςνεά αδεθθχκ Ρζγάνδ), ΐαναάηεζμ (δςνεά ΐαναάηδ), Ώνζάηεζμ (δςνεά Ώνζάηδ), ΢ηναηζςηζηή ΢πμθή Βοεθπίδςκ (δςνεά Ώαένςθ), Μανάζθεζμξ Παζδαβςβζηή Ώηαδδιία (δςνεά Μαναζθή), Χδείμ Ώεδκχκ (δςνεά Ώνζζηάνπδ, Ώαένςθ), Ώζηενμζημπείμ (δςνεά ΢ίκα), Βεκζηή ΐζαθζμεήηδ (δςνεά αδεθθχκ ΐαθθζάκςκ,) Γεκκάδεζμξ ΐζαθζμεήηδ (δςνεά Γεκκαδίμο), Γάππεζμ ιέβανμ εηεέζεςκ (δςνεά ελαδέθθςκ Γάππα), Αδιμηζηυ εέαηνμ Ώεδκχκ ηαζ ιμοζεία Οθοιπίαξ ηαζ Αεθθχκ (δςνεά ΢οββνμφ), Μμοζείμ Μπεκάηδ, Μπεκάηεζμξ ΐζαθζμεήηδ ηαζ Φοημπαεμθμβζηυ Εκζηζημφημ Κδθζζζάξ (δςνεά Βιιακμοήθ Μπεκάηδ). Πθάζ ζε αοηά δδιζμονβήεδηακ πμθθά άθθα ιζηνυηενδξ αηηζκμαμθίαξ ζδνφιαηα (βοικάζζα, πανεεκαβςβεία, ζπμθέξ η.ά.) πμο μθείθμοκ ηδκ φπανλή ημοξ ζηδκ πνςημαμοθία δζαθυνςκ ε.ε. Βπίζδξ, ζδιακηζηέξ δςνεέξ έβζκακ οπέν ημζκςθεθχκ ζδνοιάηςκ ηαζ βεκζηυηενα οπέν ημζκςκζηχκ ζημπχκ: κμζμημιείςκ (Γεχνβζμξ ΢ηαφνμο, ΢οββνυξ, ΑνμιμηαΎηδξ η.ά.), μνθακμηνμθείςκ (΢ηαφνμο, Υαηγδηχζηαξ), θοθαηχκ (Ώαένςθ, ΢οββνυξ), οπέν ηδξ Βπζηνμπήξ Οθοιπζαηχκ Ώβχκςκ (Γάππαξ), ημο ΢ηαδίμο ηαζ ημο πμθειζημφ ζηυθμο (Ώαένςθ), ηδξ Βεκζηήξ Σνάπεγαξ (΢ηαφνμο, ΢ίκαξ), ηδξ ακέβενζδξ ημο ιδηνμπμθζηζημφ καμφ (΢ίκαξ) ηθπ. Ώθθά ηαζ πένα απυ ηα ζφκμνα ημο εθθδκζημφ ηνάημοξ…

[149]

Η ζέαζε ησλ πξαγκάησλ απ’ έμσ Ώπυ ηδκ ειπεζνία ηδξ γςήξ ημο έκαξ άκενςπμξ είκαζ επζαανοιέκμξ ι’ έκα άπεμξ. ΢ηδ δζάνηεζα ηδξ ιεζμθάαδζακ ζοιαάκηα ζμαανά ή αζήιακηα, έβζκε ζοιιέημπμξ βεβμκυηςκ, είδε, άημοζε, αβάπδζε, πυκεζε, βεφηδηε. Πίζηερε ηαζ πάθερε βζα ζδέεξ, επδνεάζηδηε απυ ακενχπμοξ, εαφιαζε δδιζμονβήιαηα ημο ακενχπμο, δζάααζε αζαθία, έγδζε βεβμκυηα. ΢ηδ ζοκείδδζή ημο ηαηαβνάθηδηακ εη ηςκ πναβιάηςκ πμζηίθμζ επδνεαζιμί. Υςνίξ κα είκαζ λεηάεανμ ηαζ ζημκ ίδζμ, ιέζα ζημ οπμζοκείδδηυ ημο, οπάνπεζ ηαηαβεβναιιέκδ ιζα ζοζζχνεοζδ επζεοιζχκ, πανμνιήζεςκ, ακαζημθχκ ηζ απαβμνεφζεςκ. Έηζζ πςνίξ κα ημ εέθεζ αοημιαηζηά ημπμεεηείηαζ απέκακηζ ζηα ζοιααίκμκηα ι’ έκακ ζπεδυκ αλζςιαηζηυ ηνυπμ. Άθθμηε ιε ζοιπάεεζα ηαζ ιενμθδρία απέκακηζ ζε απυρεζξ ηαζ ζοιααίκμκηα ηαζ ζε άθθεξ θμνέξ ακαδφεηαζ απυ ιέζα ημο ιζα ακηίεεζδ, ιζα άνκδζδ πμο ιπμνεί κα θηάζεζ ζε εοιυ ηζ επζεεηζηυηδηα. Πυηε ακηζιεηςπίγεζ έκα θαζκυιεκμ ιε εοιέκεζα, ιε παιυβεθμ, ιε εεηζηή πνμζέββζζδ, εκχ ίζςξ άθθα δνχιεκα κα ημο δδιζμονβμφκ ιζα δοζάνεζηδ δζάεεζδ, έκακ εηκεονζζιυ ηαζ ιζα ηάζδ απμθοβήξ. ΋θα αοηά πνέπεζ κα έπμοκ ηδκ ελήβδζή ημοξ ιέζα ζηδκ πανεθεμκημθμβζηή δζαδνμιή ημο ζηδκ ημζκςκία, αθθά είκαζ ηζ απμηέθεζια ημο δζθομφξ παναηηήνα ηςκ πναβιάηςκ ακάιεζα ζημ δζαπνμκζηά ηαθυ ηαζ ηαηυ, ακάιεζα ζημ ζςζηυ ή θαεειέκμ, ημ πνέπμκ ηαζ ημ ακάνιμζημ. Έηζζ βίκεηαζ! Κάπμζα ζηζβιή υιςξ μ άκενςπμξ, έπμκηαξ ηδ ζοκείδδζδ αοημφ ημο παναηηδνζζηζημφ, πνέπεζ κα πνμζπαεήζεζ κα ανεεί πάκς ηαζ πένα απυ ηζξ εκηοπχζεζξ ηζ επήνεζεξ. Να βίκεζ μ ηνίημξ, μ άθθμξ, μ κζυθενημξ. Ν’ απεθεοεενχζεζ ηδ ζηέρδ ημο απυ ηζξ ηονζανπμφζεξ δεζιεφζεζξ πμο ακαβηαζηζηά ζένκεζ ιαγί ημο ιεηά απυ πζθζάδεξ πενζζηαηζηά. Να δεζ ημ ημζκςκζηυ βίβκεζεαζ ιε μθμηαίκμονβμ ηζ ακεπδνέαζημ ιάηζ, απμννίπημκηαξ ηζξ ανπζηέξ παναδμπέξ. Φοπνά ηζ μοδέηενα… Κζ αοηυ δεκ είκαζ ηαευθμο εφημθμ. ...Κάεε αήια, ηάεε ακάζα είκαζ πηφπμζ ημο νμθμβζμφ πμο ιεηνάεζ ηδ δζάνηεζα ηδξ πεπεναζιέκδξ γςήξ ζμο. Τπάνπμοκ δζάθμνεξ ηαηηζηέξ ηαζ ζηάζεζξ ακηζιεηχπζζδξ αοηήξ ηδξ ζηθδνήξ αθήεεζαξ. Μζα ζηάζδ είκαζ: Σ’ αθήκς υθα ζηδ ηφπδ ηζ υπςξ ένεμοκ ή βζαηί υπζ υπςξ είκαζ πνμηαεμνζζιέκα απυ ηδκ άπμκδ ηαζ ακέκδμηδ ιμίνα. Άνα βζαηί κα ζηέθημιαζ, κα ζηεκαπςνζέιαζ ηαζ κα πνμζπαεχ βζα ηα επυιεκα αήιαηα, αθμφ υ,ηζ είκαζ κα βίκεζ εα βίκεζ; Δ ακηίεεηδ ζηάζδ είκαζ: Ο ηαεέκαξ ιε ηδ ζοιπενζθμνά ημο, ιε ηζξ πνςημαμοθίεξ ημο ηαεμνίγεζ ηαηά ημ ιάθθμκ ή ήηημκ ηδκ πμνεία ηδξ γςήξ ηαζ ηδ δζάνηεζά ηδξ. Ο αζηάειδημξ πανάβμκηαξ οπάνπεζ ηαζ δεκ είκαζ δοκαηυκ κ’ αβκμδεεί, αθθά δεκ είκαζ ηαζ πακημδφκαιμξ. Πνμκμχκηαξ ιπμνείξ κα πενζμνίζεζξ ημ εζδζηυ ημο αάνμξ ηαζ ηζξ δοκαηέξ επζπηχζεζξ ημο. [150]

Δ δζηή ιμο εέζδ είκαζ: Ώκελανηήηςξ ακ ηα πνάβιαηα είκαζ ηαεμνζζιέκα, ακελανηήηςξ ηδξ επζννμήξ ημο αζηάειδημο πανάβμκηα μ ηάεε άκενςπμξ πνέπεζ κα θεζημονβεί αοηελμφζζμξ πζζηεφμκηαξ υηζ αοηυξ ηαζ ιυκμ αοηυξ ηαεμνίγεζ ηδκ πνμζςπζηή ημο πμνεία, δίκμκηαξ ηαεδιενζκέξ ιάπεξ ελμπθζζιμφ ηςκ πνμζυκηςκ ημο ηάης απυ ηδ ααεεζά πίζηδ υηζ υθα πμο μ ηαεέκαξ ηαηαηηά είκαζ απμηέθεζια πεζζιαηζηήξ πνμζπάεεζαξ, ηαζ πμθφπνμκμο ηυπμο. Συηε ιπμνεί κα εζζπνάλεζ ηαζ ηδ πανά ηδξ ηάεε επζιένμοξ επζηοπίαξ

[151]

Ύζηεξεο ζθέςεηο Πνέπεζ κα ιάεεζ κα ζοβηναηζέηαζ. Να δζαηδνεί ηδκ ροπναζιία ημο. Να ιδ δίκεζ αθμνιέξ βζα μπμζμδήπμηε ζπυθζμ ζε αάνμξ ημο. Αεκ είκαζ μ θυαμξ πμο ημο επζαάθθεζ αοηή ηδ ζηάζδ. ΋πζ, απθχξ αανέεδηε κα δίκεζ θααέξ ζε ιζηνμφξ ακενχπμοξ, πμο ιε ενάζμξ ζπμθζάγμοκ πςνίξ κα έπμοκ ημ δεζηυ δζηαίςια βζα ηάηζ ηέημζμ. Πυηε επζηέθμοξ εα πάρεζ κα επζεοιεί; Πυηε εα ηθείζεζ ιε ηαθυπεηνα μνζζηζηά ηζξ οθζηέξ πθεονέξ ημο ακενχπμο; Σζξ επζεοιίεξ πμο πςνίξ ζοβηναηδιυ ζοκεπίγμοκ κα ημκ ηαθακίγμοκ. Ώκ ήηακ πνζζηζακυξ εα ηζξ μκμιάηζγε αιανηςθέξ επζεοιίεξ. ΋ιςξ επεζδή αοηή δ ελήβδζδ δεκ ημκ ηαθφπηεζ, παθεφεζ ιε ημκ ίδζμ ημο ημκ εαοηυ. Δ ζηέρδ είκαζ πθακεφηνα ηζ απυνηαβδ, δεκ εθέβπεηαζ, ζε λεπενκάεζ. ΋ιςξ ηαζ δοζηοπχξ δ ζάνηα είκαζ αζεεκήξ. Παν’ υθα αοηά, έθεμξ. Αεκ είκαζ ηαζ ημο εακαηά. Σμ οπυθμζπμ ηδξ γςήξ ημο δεκ εα είκαζ ιεκ αιυθοκημ, δε εα είκαζ ακεπαίζποκημ. Ώθθά ημοθάπζζημκ ζηδκ ειθακή πθεονά εα είκαζ εζνδκζηυ. Δ εζςηενζηή ημο θμονημφκα αξ απμννμθδεεί ιυκμ ιε ηζξ δζηέξ ημο δοκάιεζξ.

[152]

Αλαζεώξεζε Σζξ βεκζηέξ εεςνήζεζξ ηζξ ελάκηθδζε. Σμοξ βυνδζμοξ δεζιμφξ ημοξ έθοζε. ΋πζ ιε ημ ζπαεί, αθθά πνμζπενκχκηαξ ημοξ. (Να ζας πω θάηη; Δίλαη εσθοιόηερα έηζη). Σμοξ δζάθμνμοξ θαμφξ ημοξ αβάπδζε ιε εοημθία ηζ ανημφκηςξ. ΢οιπαναζηάεδηε πμθθαπθχξ, αθθά ηζ ελ απμζηάζεςξ, ζημκ πυκμ ημοξ.( Να ζας πω θάηη; Δίλαη ο θζελόηερος ηρόπος λα γεκίδεης ηο θελό ποσ ζοσ δεκηοσργεί ε έγθαηρε ιύζε ηωλ δηθώλ ζοσ βηοηηθώλ προβιεκάηωλ. Ασηά ποσ ζε εθαηοκκύρηα άιιοσς αλζρώποσς είλαη ηο πρόβιεκα ποσ γεκίδεη ηο θαζεκερηλό ηοσς εηθοζηηεηράωρο). Ώκάπηολε ζε επζζηδιμκζηυ επίπεδμ ηζξ εοαζζεδζίεξ ημο βζα ηα μζημθμβζηά πνμαθήιαηα ηαζ ηδ νφπακζδ ημο πενζαάθθμκημξ, Ήηακ εοαίζεδημξ ηαζ ζοιπαεχκ ζημκ ακενχπζκμ πυκμ. Αήθςκε απυ ημοξ πνχημοξ ζοιιεημπή ζε ηάεε θμβήξ ακηίζημζπεξ ηζκήζεζξ ηαζ πνςημαμοθίεξ. (Ση ζεκαζία έτεη ποσ ηειηθά ιόγω αληηθεηκεληθού θόρηοσ εργαζίας δελ κπόρεζε, εθ ηωλ πραγκάηωλ, λα σιοποηήζεη ασηοπροζώπως ασηή ηε ζσκκεηοτή). Τπέβναρε υθεξ ηζξ εηηθήζεζξ βζα ηδ ζςηδνία ζπακίςκ εζδχκ ηδξ πθςνίδαξ ηαζ ηδξ πακίδαξ ζε ηάεε πενζμπή ημο πθακήηδ ιαξ. Σεθζηχξ έδεζλε ιε πμζηίθμοξ ηνυπμοξ ηδ δζάεεζδ ημο κα είκαζ πανχκ ζηα δνχιεκα ηάεε πμθζηζζηζημφ ηαζ ηαθθζηεπκζημφ βεβμκυημξ. Ώβυναγε ηάεε εκδζαθένμοζα ηαζ ιμκηένκα έηδμζδ, αθθά δεκ είπε ημ πνυκμ κα ηα δζααάζεζ. Αοζηοπχξ! Σα λεθφθθζγε αζαζηζηά βζα κα έπεζ ιζα ζδέα ακ ηφπαζκε κα πέζεζ ζε ιζα ηέημζα ζογήηδζδ. Έκζςεε υηζ εηηέθεζε επαηνζαχξ ημ ηαεήημκ ημο ςξ οπεφεοκμξ πμθίηδξ ηδξ πχναξ ηαζ έηζζ είπε ακαπαοιέκδ ηδ ζοκείδδζή ημο. Θα ιπμνμφζε κα επακαθάαεζ ηαζ βζα ημκ εαοηυ ιμο, ημ απυζπαζια ηδξ επζζημθήξ ημο Ώπμζηυθμο Παφθμο πνμξ ημκ ιαεδηή ημο Σζιυεεμκ ….Σνλ δξφκνλ ηεηέιεθα, ηελ πίζηηλ ηεηήξεθα, απφθεηηαη κνη ν ηεο δηθαηνζχλεο ζηέθαλνο φλ απνδψθεη Κχξηνο ελ ηε εκέξα ηεο θξίζεσο ... ( Έηζη ηοσιάτηζηολ έληωζε). ΋ιςξ, απυ ηάπμζα ζηζβιή ηαζ πένα ηαηέθηαζε ηαιανςηή πάκς ζημ πενήθακμ άηζ δ ζηθδνή αθήεεζα. Σμ ζημοθδηάηζ ηδξ αιθζαμθίαξ απυ ηα έβηαηα ηδξ φπανλήξ ημο άνπζζε κα ενβάγεηαζ ζζςπδθχξ ηζ αδζαθείπηςξ. Να δδιζμονβεί ηζξ πνχηεξ νςβιέξ αιθζαμθίαξ ζηδκ απυθοηδ ζζβμονζά πμο ιέπνζ θίβμ ημκ ηονζανπμφζε. Σα πνχηα ιζηνά ηοιαηάηζα ζηδκ ιέπνζ ηχνα αηφιακηδ εάθαζζα. Ώκανςηήεδηε ηάπμζα ζηζβιή: Μήπςξ υθεξ αοηέξ μζ αζπμθίεξ ήηακ μζ, ελ απαθχκ μκφπςκ, ακμφζζεξ, πνμζπάεεζεξ επίδεζλδξ; Να ημο ελαζθαθίζμοκ ιυκμ ηζξ απαναίηδηεξ ημζκςκζηέξ δζαζοκδέζεζξ; Μήπςξ μ ίδζμξ ήηακ ακίηακμξ κα αζζεακεεί πναβιαηζηά ημκ ακενχπζκμ πυκμ; Μήπςξ βζα αοηυ ημ θυβμ, υθα ηα παναηδνμφζε ελ απμζηάζεςξ, πςνίξ κα ημθιάεζ κα δζαηζκδοκεφζεζ ημ μηζδήπμηε; [153]

Ήνεε δ χνα ηδξ αθήεεζαξ άκενςπέ ιμο! Δ ζηζβιή ηςκ απμηαθοπηδνίςκ βζα ηζξ ρεοδαζζεήζεζξ ζμο, δ χνα βζα ημ ανυκηδια πάκς ζημ ζηθδνυ δάπεδμ ηδξ πναβιαηζηυηδηαξ. Πνέπεζ απυ ηδκ ανπή κα λεηζκήζεζξ. Ώκ είκαζ δοκαηυκ απυ ημ ιδδέκ. Πνέπεζ κα ακαηνέλεζξ ζηζξ πδβέξ, κ’ ανπίζεζξ απυ ηζξ θεπημιένεζεξ, ηδκ πενζβναθή ηαζ ηαηαβναθή ηςκ ιζηνχκ πναβιάηςκ, ηςκ αιεθδηέςκ πνάλεςκ ηςκ άζδιςκ ακενχπςκ. Άζε ηζξ δήεεκ ιεβάθεξ πνςημαμοθίεξ, ηα παπζά, αθθά πςνίξ μοζία, θυβζα. ΐνεξ ημκ ακενχπζκμ πυκμ πμο ζε πενζιέκεζ εηεί δίπθα ζμο, δχζε ηδκ αβάπδ ζμο πςνίξ θαιθάνεξ ηαζ ηοιπακμηνμοζίεξ ζημκ άιμζνμ ζζςπδθυ άκενςπμ ηζ απμιαηνφκζμο ιε ιζηνά πδδδιαηάηζα απυ ημκ ιεβαθυζημιμ, ημκ θςκαζημφκηα. Ίζςξ αοηυξ κα είκαζ ηαζ ημ βεκεζζμονβυ αίηζμ ηδξ δδιζμονβίαξ ημο πνμαθήιαημξ, Γίκε ακχκοιμξ, ζζςπδθυξ, ζπεδυκ αδζυναημξ. Συηε ηαζ ιυκμ ηυηε, εα βειίζεζξ απυ ηδ πανά πμο δίκεζ ζημκ άκενςπμ δ πνμζθμνά, δ αθθδθεββφδ, ημ δυζζιμ ζημκ ζοκάκενςπυ ημο. Συηε ιζα εζςηενζηή βθφηα εα βειίζεζ ημ ζηυια ζμο θεξ ηαζ δμηίιαζεξ ημ κέηηαν ηςκ εεχκ. Καζ ημ πζμ ςναίμ. Σίπμηε απ’ αοηά δεκ εα θαίκεηαζ. Βζφ ιυκμ εα ηα αθέπεζξ ηαζ εα ηα κζχεεζξ.

[154]

Η Νηόξα κνπ Υνεζάζηδηε κα πενάζεζ πμθφξ ηαζνυξ. Υνεζάζηδηακ πμθθά πενζζηαηζηά αθθά ηαζ άθεμκεξ κίθεξ ιέπνζξ υημο πάνς παιπάνζ ηζ εδζαονυ είπα ζοκεπχξ δίπθα ιμο. Ββχ υιςξ ανζζηυιμοκ ζημ πένα ανέπεζ. Ήιμοκ ελμπθζζιέκμξ ιε ηδ αεααζυηδηα ηαζ ζζβμονζά ηδξ πίζηδξ πμο ζμο ελαζθαθίγεζ ιζα ημζιμεεςνία, πμθφ ηδξ ιυδαξ βζα ηδκ επμπή πμο ιζθάιε. Καηείπα ή κυιζγα πςξ ηαηείπα ημ ενβαθείμ ηδξ ιανλζζηζηήξ ζδεμθμβίαξ, πμο πανμοζζαγυηακ ςξ παζπανημφ βζα «πάζαλ λφζνλ θαη πάζαλ καιαθίαλ». Ώκ μζ ελεθίλεζξ ηςκ πναβιάηςκ δεκ επαθήεεοακ ηδκ πμνεία ηςκ πναβιάηςκ, ηυηε δεκ έιπαζκε ζημ ηζεναέθμ ιμο ημ ενχηδια ιδκ ηοπυκ έθηαζβε αοηυ ημ ενβαθείμ. Σμ πζεακυηενμ ήηακ υηζ εβχ πνμζςπζηά δεκ εθάνιμζα ιάθθμκ ζςζηά ηδ ιέεμδμ, δεκ εζζήβαβα ζημ πνυαθδια ηα ζςζηά δεδμιέκα. ΢’ εηείκδ ηδ θάζδ δεκ επέηνεπα ζημκ εαοηυ ιμο αθάζθδια ενςηήιαηα αιθζζαήηδζδξ ηςκ ζενχκ ηζ υζζςκ. Ώοηά βζαηί ηα έπμοιε; Γζα κα ηα ζεαυιαζηε ηαζ κα ηα οπδνεημφιε! Βπζπνυζεεηα ήηακ ηαζ δ πνμζςπζηή ιμο λενμηεθαθζά, ζοκδοαζιέκδ ιε ηδκ ηονίανπδ ακηίθδρδ ηδξ επμπήξ. Δ δζαδεδμιέκδ ακηίθδρδ ήηακ υηζ μζ βοκαίηεξ είκαζ ιεκ ηαθέξ ηαζ πνήζζιεξ ζε πμθθμφξ ημιείξ ηδξ γςήξ ηαζ ηδξ αημιζηήξ ελοπδνέηδζδξ, αθθά δεκ είκαζ απαναίηδημ κα ιπθέημοκ ηα πυδζα ημοξ ζηα «ζφκεεηα ημζκςκζηά ηαζ πμθζηζηά πνμαθήιαηα» πμο δ γςή ιαξ επζθοθάζζεζ. Ώοηά είκαζ βζα ημοξ έλοπκμοξ, ημοξ πνμζηζζιέκμοξ άκδνεξ, πμο έπμοκ ζημ ιέηςπμ ηδ ζθναβίδα ηδξ δςνεάξ, πμο ηαηέπμοκ ηδ «ζθαζνζηή ακηίθδρδ ηςκ πναβιάηςκ», πμο εκ ηέθεζ λένμοκ ηζ βίκεηαζ ιέζα ζημ ζζημνζηυ βίβκεζεαζ ηαζ ιπμνμφκ, ςξ εη ημφημο κα παίνκμοκ ηζξ ζςζηέξ απμθάζεζξ. ΋πμζμξ ηχνα δζααάγεζ αοηέξ ηζξ ζεζνέξ ε’ απμνεί ηαζ εα ελακίζηαηαζ απυ ηδκ αθέθεζα ηςκ ζοθθμβζζιχκ, ηδκ εοεφβναιιδ ηζ εκ ηέθεζ ακηζδναζηζηή ακηίθδρδ πμο ειπενζέπμοκ, αθθά είκαζ ηαθυ ηζ εζθζηνζκέξ κα μιμθμβδεεί υηζ δεκ είκαζ πμθφ ιαηνζά δ επμπή, υπμο ηέημζεξ ακηζθήρεζξ ηαζ ζοιπενζθμνέξ ήηακ πμθφ δζαδεδμιέκεξ ζημ «ζζπονυ θφθμ», πμο εηπνμζςπμφκηακ απ’ ημοξ άκδνεξ. Αεκ είκαζ κηνμπή κα μιμθμβδεεί ηάηζ ηέημζμ. Ίζα- ίζα δ μιμθμβία ηαζ δ ζοκεζδδημπμίδζδ ηδξ φπανλδξ ημοξ ιπμνεί κα αμδεήζεζ ηα ιεθθμκηζηά αήιαηα ηδξ γςήξ ιαξ. ΋ηακ δ δζηζά ιμο, ιμο ελζζημνμφζε ηδκ άιεζδ ηαζ πνμζςπζηή ειπεζνία ηδξ απυ ηδ δζααίςζή ηδξ ζηζξ ζοκεήηεξ ημο πναβιαηζημφ ζμζζαθζζιμφ, πμο μζ ηναβζηέξ ζοβηονίεξ ηδξ επεθφθαλακ κα γήζεζ ηαζ υπζ αοηυκ πμο νμιακηζηά ηζ ςναζμπμζδιέκα πενζβνάθμοκ ηα αζαθία ηαζ ηα μοημπζηά ζπήιαηα πμο είπαιε ζημ ιοαθυ ιαξ, εβχ είπα ηθεζζιέκα η’ αοηζά ιμο ιε αμοθμηένζ κα ιδκ πενάζμοκ μζ πθδνμθμνίεξ ιέζα ιμο ηαζ παθάζμοκ ηδκ εζηυκα, πμο είπα ζπδιαηίζεζ. Κζ αοηυ ήηακ δφζημθμ. ΋ηακ ηέημζμο είδμοξ πθδνμθμνίεξ δδιμζζεφμκηακ ζημκ ηφπμ απυ ηζξ «αζηζηέξ εθδιενίδεξ» ημ πνμζπέναζια ημοξ ήηακ εφημθμ. Πνμπαβάκδα ακηζημιμοκζζηζηή ηςκ πθδνςιέκςκ ηάεε θμβήξ ζμαζεημθυβςκ. ΋ηακ υιςξ ηα ίδζα ηα θέεζ έκαξ δζηυξ ζμο άκενςπμξ ηαζ ιάθζζηα απυ πνμζςπζηή ειπεζνία, πςνίξ ηαιζά αζηζμθμβία οζηενμαμοθίαξ ή άθθδξ ζημπζιυηδηαξ, οπάνπεζ ιζα δοζημθία ιεβάθδ κα ηα αβκμήζεζξ. ΋ιςξ εβχ ηζ αοηυ ημ ηαηυνεςζα! Ήιμοκ ηυζμ [155]

ζζπονμβκχιςκ ηαζ ζοβπνυκςξ ηυζμ ημκηυθεαθιμξ. Βίκαζ ζοκμδεοηζηυ παναηηδνζζηζηυ ημο ακενχπμο πμο πζζηεφεζ ι’ υθδ ηδ ροπή ημο ζε ηάηζ. Παναδίδεζ ζ’ αοηήκ ηδκ πίζηδ υθεξ ηζξ αζζεήζεζξ ημο, ηυζμ πμο κα ιδ αθέπεζ ημ πνμθακέξ, κα ιδκ αημφεζ ημκ δζαπεναζηζηυ ήπμ πμο ηαθακίγεζ η’ αοηζά ημο, κα ακαζηέθθεζ ηζξ κμδηζηέξ ζηακυηδηεξ πμο ημ ιοαθυ ημο δζαεέηεζ, κα βίκεηαζ υνβακμ ελοπδνέηδζδξ ιζαξ ιμκυημκδξ ηζ ακμφζζαξ δναζηδνζυηδηαξ. Ώξ ηάκς έκα οπμεεηζηυ ζεκάνζμ. Ώκ πςνίξ ηαεοζηένδζδ ελανπήξ είπα εηηζιήζεζ ηδ βοκαίηα ιμο ηζ είπα εκζηενκζζηεί ηζξ ζοιαμοθέξ ηδξ δ γςή ιμο εα ήηακ ζίβμονα ηαθφηενδ; Αεκ είιαζ ζίβμονμξ βζα ηδ εεηζηή απάκηδζδ. Ίζςξ απυ ιαγμπζζηζηή δζάεεζδ εα έπνεπε πνχηα κα βεοηχ πνζκ ιέπνζ ηεθεοηαίαξ ζηαθαβιαηζάξ ηζξ ηαηναπαηζέξ πμο ιμο επζθφθαλε δ γςή. ΢ίβμονα εα είπα βθοηχζεζ ανηεηέξ ζοιθμνέξ, αθθά αοηυ είκαζ δ ιζα δζάζηαζδ ημο πνμαθήιαημξ. Αε εα ήιμοκα υιςξ ηαθφηενμξ. Ώπθχξ εα ήιμοκ δζαθμνεηζηυξ. Καζ δεκ είιαζ ηαευθμο ζίβμονμξ βζα ηάηζ ηέημζμ εα ι’ έηακε πζμ εοηοπζζιέκμ ηαζ ζηακυ κα ηάκς ηζξ ζδιενζκέξ δζαπζζηχζεζξ. Ώξ επζζηνέρμοιε ζημ ανπζηυ εέια: Πνχηα ζηδ δζαίζεδζδ ηδξ βοκαίηαξ ιμο κα ηνίκεζ ζςζηά ηζ αηνζαμδίηαζα ημοξ ακενχπμοξ πμο βκςνίγεζ, ζε ακηίεεζδ ιε ιέκα πμο αοηυ ανβμφζε απυ θίβμ ςξ πμθφ κα ζοιαεί. Πμθθέξ θμνέξ επακαθήθεδηε δ παναηάης ζηδκή: Απηφο δε κνπ αξέζεη. Κάηη πάλσ ηνπ κ’ ελνριεί! - ΢ηάζνπ ξε θπξά αθφκα δελ ηνλ γλσξίζακε ηνλ άλζξσπν θαη ηνλ βαζκνιφγεζεο θηφιαο; Μελ είζαη ηφζν απφιπηε θαη βηαζηηθή! Κζ ενπυηακ ημ πθήνςια ημο πνυκμο κα επαθδεεφζεζ ημκ ανπζηυ ηδξ ζζπονζζιυ! Μεηά ήηακ ημ άθθμ. Σφπαζκε κα είιαζηε ζοκαηνμαηέξ ηαζ πανυκηεξ ζημ ίδζμ ζοιαάκ. Βηείκδ έαθεπε ηζ αλζμθμβμφζε πνάβιαηα ηαζ πθεονέξ πμο ζε ιέκα πενκμφζακ απαναηήνδηεξ, αθθά δ ελέθζλδ ηςκ πναβιάηςκ ηα έθενκε ζηδκ επζθάκεζα. Έηζζ, απυ έκα ζδιείμ ηαζ πένα, αθμφ ζοκεζδδημπμίδζα ημ βεβμκυξ, παναδυεδηα πςνίξ ακηζννήζεζξ ζηδ ηνίζδ ηδξ. Σδξ ιεηααίααζα υθεξ ηζξ ανιμδζυηδηεξ ηαζ δνέιδζα. Ώοηυ είπε ηα ηαθά ημο, είπε υιςξ ηαζ ηζξ ανκδηζηέξ πθεονέξ. Ώπμιαηνοκυιεκμξ απυ ηδκ ηαεδιενζκή ηφναδ ιε ηδκ πάνμδμ ημο πνυκμο λέπαζα ή δεκ απυηηδζα ηζξ ακαβηαίεξ δελζυηδηεξ πμο είκαζ απαναίηδηεξ ζ’ έκακ άκενςπμ κα είκαζ αοημζοκηδνμφιεκμξ. Βίιαζ δειέκμξ ζημ άνια ηδξ βοκαίηαξ ιμο ηαζ εα αημθμοεήζς ηδ ιμίνα ηδξ. Πάκηα ήιμοκ έκα ιεηνίςκ ζηακμηήηςκ άημιμ, έκαξ ζοκδεζζιέκμξ άκενςπμξ, πςνίξ εζδζηέξ δελζυηδηεξ, αθθά ι’ έκακ πενίζζζμ ζοκαζζεδιαηζζιυ, ηυζμ πμο απυ εοαζζεδζία ηαζ πνμηένδια κα ηαηακηάεζ εθάηηςια ηαζ ηνμπμπέδδ. ΢πακίςξ αάγς ηαιζά θςκή ζε ηάηζ, θένκς ηάπμζα ακηίννδζδ ζε δεοηενεφμκηα εέιαηα έηζζ βζα ηδκ «ηζιή ηςκ υπθςκ», κα ιδκ λεπκζυιαζηε εκηεθχξ. Να επαθδεεφς απθχξ υηζ είιαζ αηυια γςκηακυξ. Σίπμηα πενζζζυηενμ.

Αύγνπζηνο 2010 [156]

Η πνιππόζεηε βεβαηόηεηα Πυζμ εα ήεεθα κα πζζηέρς ααεεζά ηζ απυθοηα ζε ηάηζ! Να ημθοιπήζς αιένζικμξ ηζ δζοπαζιέκμξ ζηδκ απένακηδ εάθαζζα ηδξ αεααζυηδηαξ ηαζ ζζβμονζάξ πμο αοηυ ζμο ελαζθαθίγεζ. Να πάρμοκ κα ιε ααζακίγμοκ ηα ενςηήιαηα, ηα δζθήιιαηα, μζ ααεααζυηδηεξ. Να κζχζς ηδκ εοηοπία ηδξ βκχζδξ βζα ηδκ ηεθζηή θφζδ. Υυνηαζα απυ μνεμθμβζζιυ, απυ ηδκ ακαγήηδζδ ηδξ θμβζηήξ ελήβδζδξ ηςκ πναβιάηςκ, απυ ημ νεαθζζιυ. Άθθςζηε ηζ είκαζ θμβζηή; Δ ζζημνζηή δζαδνμιή δείπκεζ ηζξ αθθαβέξ πμο έπμοκ οπάνλεζ ζηζξ ακενχπζκεξ πεπμζεήζεζξ βζα ημ πνέπμκ ή ιδ. Γζαηί θμζπυκ δ ζδιενζκή ηονίανπδ ακηίθδρδ κα είκαζ ηαζ δ ζςζηή; Κζ μ ακάπμδμξ ζοθθμβζζιυξ: Δ ακαγήηδζδ ηδξ αθήεεζαξ ιήπςξ είκαζ ιαηαζμπμκία: Μζα πμνεία πςνίξ πνμμνζζιυ ηαζ πνδζζιυηδηα. ΢ηδκ ηαηαθαηζηή απάκηδζδ ζ’ αοηυ ημ ενχηδια απεθεοεενχκεζαζ απυ ιζα ζεζνά δεζιεφζεζξ, ακαζημθέξ, πενζμνζζιμφξ ηζ υθα ηα δεζιά πμο αζπιαθςηίγμοκ ηδ ζηέρδ αθθά ηαζ ηδ θακηαζία ημο ακενχπμο.

[157]

Σερλνινγία θαη κνλαμηά ΢ηδκ επμπή ηδξ ηεπκμθμβίαξ άθθαλε ηαζ δ ακηίθδρδ ηδξ ιμκαλζάξ. Πνάβιαηζ βφνς ζμο ιπμνεί κα ιδκ οπάνπεζ ηακείξ ηαζ απυ ημκ οπμθμβζζηή κ’ αημφξ ηδκ ζδζαίηενδ θςκή ηδξ Φθένο Νηακηςκάηδ ζημ Μεβάθμ Βνςηζηυ, εκχ ζοβπνυκςξ ηα δπδηζηά ιδκφιαηα κα ζε εζδμπμζμφκ υηζ ιζα θίθδ απ’ ηδ Μεθαμφνκδ ζμο ζηέθκεζ ηδκ ηαθδιένα ηδξ ηζ έκαξ βκςζηυξ απ’ ημ Λμκδίκμ ζμο δείπκεζ γςκηακυ ζηζβιζυηοπμ ηδξ αβμνάξ. Ώκ εκδζαθένεζαζ ιπμνείξ κα ιάεεζξ on line ηα ζοιααίκμκηα ζημκ ηυζιμ. ΐνίζηεζξ πζθζάδεξ εζηυκεξ ηαζ αίκηεμ ηάεε πμζυηδηαξ απυ άβκςζηα ηαζ ιαηνζκά ηζ απνυζζηα ιένδ, δζααάγεζξ ζπυθζα απυ ακενχπμοξ ιε πμζηίθα εκδζαθένμκηα ηαζ ιέζα ζηα ζημοπίδζα πμο πζεακυκ εα ζοκακηήζεζξ εα ακαηαθφρεζξ ηζ αηαηένβαζηα δζαιάκηζα. Ώθήεεζα ζε πμζα εηδήθςζδ ηςκ ακενςπίκςκ ζοκακηήζεςκ δεκ ζοκακηάξ ηαζ ηζξ άζπδιεξ ακηζδνάζεζξ ακενχπςκ πμο απεβκςζιέκα ακαγδημφκ αηνμαηέξ κα πμοκ ημκ εζςηενζηυ ημοξ πυκμ; ΢ηζξ ημιιαηζηέξ ζοκεθεφζεζξ, ζηα ηέκηνα δζαζηέδαζδξ, πμο ζηνζιςβιέκα αημφξ ημ «είδςθυ» ζμο κα παίγεζ ή κα ηναβμοδά, πθδνχκμκηαξ ακελήβδημ ηίιδια αοηήξ ηδξ «εοπανίζηδζδξ»; ΢ηζξ αβςκζζηζηέξ εηδδθχζεζξ πμο είκαζ ηδξ ιυδαξ ηεθεοηαία ηαζ ιπνμζηά ζηα ιάηζα ζμο αθέπεζξ άδεζμοξ ηζ ακεφεοκμοξ ακενχπμοξ κα ηαηαζηνέθμοκ εβηθδιαηζηά ηαζ πςνίξ ηακέκα εκδμζαζιυ ακενχπζκα δδιζμονβήιαηα ιε εκζςιαηςιέκδ αλία ημκ ηυπμ ηαζ ημκ ζδνχηα εκυξ ενβαγυιεκμο; ΋πζ ! Να ιμο θείπμοκ ηέημζεξ ημζκςκζηέξ απμθαφζεζξ! Ίζςξ, πένα απυ ηζξ εφημθεξ ηαηάνεξ πμο απεοεφκμοιε ζηδκ επάναηδ ηεπκμθμβία, αξ ακαθμβζζημφιε ηζξ δζεοημθφκζεζξ πμο ιαξ πανέπεζ, πμο δ πνμδβμφιεκδ βεκζά μφηε ζηδ θακηαζία ηδξ δε ιπμνμφζε κα μκεζνεοηεί. Βίκαζ εφθμβμ ηζ ακενχπζκμ κα ζηνμββοθεφμοιε ηζξ ακαικήζεζξ ημο πανεθευκημξ ηαζ κα κμζηαθβμφιε ηζξ « υιμνθεξ επμπέξ», αθθά ιαγί ιε ηδκ ακαπυθδζδ ηςκ κεακζηχκ ιαξ πνυκςκ, οπάνπμοκ δίπθα ηαζ μιμφ ιε ηα υιμνθα, μζ ζηενήζεζξ, μζ αννχζηζεξ ηαζ ηα θνζηηά ειπυδζα πμο ζοκακημφζε βζα πμζηίθμοξ θυβμοξ, έκαξ άκενςπμξ κα γήζεζ εζνδκζηά ηαζ κα πνμζπαεήζεζ κα οθμπμζήζεζ η’ υκεζνά ημο. Αε θές, δ γςκηακή επαθή εκυξ αηυιμο ιε ημοξ ακενχπμοξ πμο αβαπά είκαζ ακακηζηαηάζηαηδ, αθθά δεκ είκαζ ηάεε θμνά δοκαηή. Μαηάνζ κα ήηακ. Τπάνπμοκ ακηζηεζιεκζηά ηαζ οπμηεζιεκζηά ειπυδζα πμο μ ηαεέκαξ έπεζ ζοκακηήζεζ ζηδκ πμνεία ηδξ γςήξ ημο. ΢ηδκ μπμζαδήπμηε ηαηάζηαζδ πνέπεζ κα έπεζξ ηδ δοκαηυηδηα επζθμβήξ. Ώκ ηάηζ δε ζ’ ανέζεζ, ακ ηάηζ ζε πκίβεζ, κα ιπμνείξ πςνίξ ζοκέπεζεξ ηαζ πανελδβήζεζξ κα απμπςνείξ. Ώοηυ ιε ηδκ ηεπκμθμβία ημ ελαζθαθίγεζξ ιε ημ πάηδια εκυξ ημοιπζμφ. ΐεααίςξ δ αζφβηνζηδ μιμνθζά εκυξ γςκηακμφ θθενη ηαζ δ έκανλδ ιζαξ θζθίαξ ή αηυια πενζζζυηενμ ιζαξ ζπέζδξ δεκ βίκεηαζ ιε ηδ ηεπκμθμβία. Πναβιαημπμζείηαζ ιε ηδ γςκηακή επαθή ηαζ ι’ αοηή εζζπνάηηεζξ ιυκμ ηδ πανά ηςκ αζζεήζεςκ ηαζ ηζξ ηένρεζξ ηδξ ηανδζάξ. [158]

Σν δέληξν θαη ην ξνθάλη Δ γςή είκαζ ζφιθοηδ ιε ηδκ ακηίεεζδ. Σδκ πάθδ ηςκ ακηζεέηςκ, ηα καζ ηαζ ηα υπζ, ηδκ φπανλδ ηαζ ηδκ ακοπανλία ηδξ. ΢ηα πνχηα αήιαηα, ςξ έκα δέκδνμ, δ γςή απθχκεζ ιε δφκαιδ ηζ υνελδ ηζξ νίγεξ ημο, ρδθχκεζ, δοκαιχκεζ ημκ ημνιυ ημο ηζ απθχκεζ ηα ηθαδζά. ΢ηδ θάζδ αοηή μ ηαεέκαξ πζζηεφεζ υηζ ηένδζζε ημ ααζίθεζμ. ΋ιςξ απ’ ηδκ αθεηδνία ηζυθαξ, πςνίξ ζηδκ ανπή κα ημ κζχεεζ, έκα αεζηίκδημ νμηάκζ ανπίγεζ κα εενίγεζ θίβμ-θίβμ ηζξ ίκεξ πμο ιεηαθένμοκ πνμξ ηα πάκς ηζξ ακαβηαίεξ ηνμθέξ βζα ηδ ζοκέπζζδ ηδξ γςήξ. Μζα πάθδ άκζζδ ιε πνμηαεμνζζιέκμ απμηέθεζια. ΋ζμ μζ άημπεξ ίκεξ ιεζχκμκηαζ ηυζμ ηυαμκηαζ ηα ζπμζκζά πμο ημκ ηναηάκε ζηδ γςή. Σεθζηυ απμηέθεζια; Αοζηοπχξ ημ ηέθμξ ηδξ …

[159]

Οη ζπιιέθηεο Ώβαπχ ηαζ ζέαμιαζ ημοξ ζοθθέηηεξ. Σμοξ πάζδξ θφζεςξ ηαζ πνμεθεφζεςξ ακενχπμοξ, πμο ιε ηδκ επζιμκή εκυξ πζζημφ, ιε ηδκ επζιέθεζα ημο ιονιδβηζμφ ηαζ ημ πείζια εκυξ θακαηζημφ ζοθθέβμοκ αδζάημπα ημιιάηζα ηδξ αβάπδξ ημοξ. Κάηζ ηέημζμ – κα ημ λένεζξ - δεκ είκαζ μφηε εφημθμ, μφηε ακέλμδμ. Ώπαζηεί πνυκμ, πνήια ηαζ άθθμο είδμοξ εοζίεξ ηαζ ζηενήζεζξ. Έπς ζηδ γςή ιμο βκςνίζεζ ηέημζα άημια, αθθά ηαζ πνμζςπζηά, βζα ανηεηά πνυκζα αίςζα αοηυ ημ πάεμξ. Βίκαζ ιακία, είκαζ ηυθθδια, είκαζ δδμκή. ΢ημ ζδιείμ αοηυ εέθς εη πνμμζιίμο κα εέζς εκχπζμκ ζαξ ημκ ελήξ ανπζηυ ζζπονζζιυ: ΢ηδκ ενβαζία ηαζ ζημ ιενάηζ ηέημζςκ ακενχπςκ μθείθμοιε έκα ιεβάθμ ιένμξ ηςκ εδζαονχκ ημο πμθζηζζιμφ πμο ζχεδηακ ηαζ εηηίεεκηαζ ζηζξ πνμεήηεξ ηςκ ιμοζείςκ ή πνμζχναξ ημζιμφκηαζ ζηζξ απμεήηεξ ημοξ. Δ ιαβζά ηςκ Μμοζείςκ ηδξ πχναξ ιαξ ηαζ μζ ζοκεπείξ εκζζποηζηέξ εκέζεζξ βζα ημκ ειπθμοηζζιυ ημοξ έπμοκ ηδκ αζηία ηαζ ηδ βέκκδζδ ημοξ ζηδκ φπανλδ ηέημζςκ ακενχπςκ. Οζ ζδζςηζηέξ ζοθθμβέξ ιε δζάθμνεξ δςνεέξ ηεθζηχξ ηαηαθήβμοκ ζηα ηναηζηά ιμοζεία ή ζηζξ δδιυζζεξ αζαθζμεήηεξ. Γζα ηάεε εκδζαθενυιεκμ πμο ε’ ακαηνέλεζ ζηζξ πδβέξ εα δεζ πμθφ ηαεανά αοηυ ημ θαζκυιεκμ. Δ ακάθδρδ ηδξ δζαπείνζζδξ ηςκ ιμοζείςκ απυ ημ ηνάημξ είκαζ ζπεδυκ ακαπυθεοηηδ, αθθά αοηυ δεκ ζδιαίκεζ υηζ πάκηα θεζημονβεί πνμξ ημ ηαθυ ημοξ. Δ βναθεζμηναηία, ζοκμδεοηζηυ παναηηδνζζηζηυ ηδξ δδιμζζμτπαθθδθίαξ, πκίβεζ ημ πάεμξ ημ ιεηαηνέπεζ ζε επάββεθια ηζ ςνάνζμ, αθαζνεί ημ άνςια ηδξ αημιζηήξ αθμζίςζδξ. Θέθς κα πενζβνάρς ιε θίβα θυβζα πςξ ιπήηε ηαζ ζε ιέκα ημ ιζηνυαζμ ηδξ ζοθθμβήξ ηαζ πμζμ είκαζ ημ είδμξ ημο δζημφ ιμο εζδζημφ εκδζαθένμκημξ; Δ αθεηδνία ήηακ δ θζθμδμλία ιμο κα ιεθεηήζς ηδκ ζζημνία ηςκ θοζζηχκ επζζηήιςκ ζηδκ Βθθάδα ζηδ δζάνηεζα ημο 19μο αζχκα, ηονίςξ ζημκ πχνμ ηδξ εηπαίδεοζδξ. Να ζοβηεκηνχζς υθα ηα ζημζπεία βζα ημοξ ακενχπμοξ, πμο δίδαλακ ηζξ θοζζηέξ επζζηήιεξ ζηδ πχνα ιαξ ζηζξ δζάθμνεξ ααειίδεξ. Με ηφνζα ζηυπεοζδ ηδ πνμκζηή πενίμδμ απυ ηδκ απεθεοεένςζδ ηαζ ηδκ ίδνοζδ ημο εθθδκζημφ ηνάημοξ ιέπνζ ηζξ πνχηεξ δεηαεηίεξ ημο εζημζημφ αζχκα. Πμζα ήηακ ηα αζαθία πμο έβναρακ, πχξ ηαζ πμφ ηα δίδαλακ, ηζ ηοηθμθμνία είπακ, ζε πμζμ ανπζηυ ηζνάγ ηοπχκμκηακ, ηζ ακαηοπχζεζξ είπακ. Πμζμ ήηακ ημ ιμνθςηζηυ επίπεδμ αοηχκ ηςκ ακενχπςκ. Πμζα δ ακηζζημζπία ημο πενζεπμιέκμο ζπμοδχκ ζηδ πχνα ιαξ ζε ζπέζδ ιε ηζξ πχνεξ ηδξ Αοηζηήξ Βονχπδξ ηδκ ίδζα πενίμδμ. Πυηε εζζάβμκηαζ ζηδκ δζδαζηαθία μζ κέεξ ηαηαηηήζεζξ ηςκ δζάθμνςκ θοζζηχκ επζζηδιχκ, ζε ιζα επμπή πμο βίκμκηαζ μθυηθδνεξ επακαζηάζεζξ ζ’ αοηυ ημ επίπεδμ. Ώοηά είκαζ ιενζηά απυ ηα ενςηήιαηα ζηα μπμία εα ήεεθα κα ανς ηζξ απακηήζεζξ ημοξ. ΢ηα ηεθεοηαία ελ αοηχκ ήλενα υηζ εα ζοκακημφζα ιεβάθεξ έςξ ακοπέναθδηεξ δοζημθίεξ, θυβς ηςκ πενζμνζζιέκςκ βκχζεχκ ιμο ζηζξ ηφνζεξ λέκεξ βθχζζεξ, [160]

αθθά ήθπζγα ζηδ αμήεεζα θίθςκ ιε ακηίζημζπα εκδζαθένμκηα, αθθά πμο δζέεεηακ ημ πνμζυκ πμο έθεζπε απυ ειέκα. Έπς ηάκεζ ανηεηή δμοθεζά ζ’ αοηυ ημ ακηζηείιεκμ, πμθθέξ ζδιεζχζεζξ ηαζ ηείιεκα αθθά ηίπμηα αηυια ημ μθμηθδνςιέκμ ηαζ ηεθεζςηζηυ. Κάπμζα ζηζβιή εα πανμοζζάζς απμζπάζιαηα αοηήξ ηδξ πνμζπάεεζαξ ζ’ αοηή ηδ ζεθίδα. Μέζα ζ’ αοηήκ ηδκ ακαγήηδζδ ηυθθδζε ηαζ ζε ιέκα ημ «ιζηνυαζμ» ηδξ ζοθθμβήξ! ΋ηακ ζηα πένζα ιμο ήνεακ ηα πνχηα παθαζά εθθδκζηά αζαθία ζημκ ημιέα πμο ι’ εκδζέθενε ιέζα ιμο ακαδφεδηακ κέεξ ζηέρεζξ ηαζ αζζεήιαηα. ΢ηεθηυιμοκ ημοξ παθζμφξ δζαδμπζημφξ ακαβκχζηεξ ημοξ ζε πνμδβμφιεκμοξ ηαζνμφξ, δζάααγα ιε ζοβηίκδζδ ηζξ πεζνυβναθεξ ζδιεζχζεζξ ή ηα λεπαζιέκα ζδιεζχιαηα ιέζα ζηζξ ζεθίδεξ, ηα απμλδναιέκα θφθθα ή ηα άκεδ πμο έγδζακ πνζκ δεηάδεξ έςξ εηαημκηάδεξ πνυκζα ηαζ δζαηδνήεδηακ «ακέπαθα» πνμζηαηεοιέκα ιέζα ζηζξ ζεθίδεξ ημοξ. Δ ιονςδζά ηςκ αζαθίςκ, μζ ικήιεξ πμο ιεηέθενακ, δ πθήνςζδ πμο ιε ηονίεοζε υηακ λεθφθθζγα ηζξ ζεθίδεξ ημοξ, ήηακ ηάηζ δοκαηυ βζα ιέκα. Με ηαηάηηδζακ. Ώοηυ ήηακ! Δ ζοθθμβή ηέημζςκ αζαθίςκ απυηηδζε, πένα απυ ηδκ ανπζηή πνδζζιυηδηά ηδξ, αοηυκμιμ, λεπςνζζηυ εκδζαθένμκ. Σμ ίδζμ ημ παθζυ αζαθίμ. Ώκαπυθεοηηα εκδζαθένεδηα βζα ηδ αζαθζμβναθία, ηα ζπεηζηά ηείιεκα ηαζ ημοξ ακενχπμοξ πμο εκδζαθένεδηακ ηζ έβναρακ ζ’ αοηυκ ημκ ημιέα. Πνμιδεεφηδηα ηα πνδζηζηά ημο εέιαημξ αζαθία. Με αμήεδζακ ηαζ ιμο άκμζλακ δνυιμοξ δζάθμνμζ ηαθμί θίθμζ. Οθείθς ηαη’ ανπήκ κ’ ακαθένς ημκ πνυςνα παιέκμ Φίθζππμ Δθζμφ. ΐνεεήηαιε ιαγί ανπζηά ζε ημιιαηζηέξ αζπμθίεξ, αθθά ζφκημια ακαηάθορα ημ ηενάζηζμ ιέβεεμξ ημο ακενχπμο ηαζ ηδκ ηφνζα ενεοκδηζηή αζπμθία ημο ηαζ ηδκ ακεηηίιδηδ ζοιαμθή ημο ζηδκ εθθδκζηή αζαθζμβναθία. Μζα πνμζθμνά πμο δεκ είκαζ εονέςξ βκςζηή, αθθά εοηοπχξ άθδζε πίζς ημο ένβμ ηαζ άλζμοξ ζοκεπζζηέξ ημο μνάιαηυξ ημο. Ώηυια ακαθένς ημκ ηαθυ θίθμ Γζχνβμ Γεαεθάηδ, πμο πένα απυ ηζξ πνήζζιεξ ζοιαμοθέξ, ιμο δχνζζε ζπάκζαξ αλίαξ αζαθία ηαζ ηυιμοξ πενζμδζηχκ. ΐεααίςξ οπάνπμοκ ηζ άθθμζ, αθθά μκμιαζηζηά ανημφιαζ ζημοξ δομ παναπάκς. Γζα κα ανς αζαθία έηακα επί ημφημο ηαλίδζα. Έπς θένεζ ζηδκ παηνίδα δεηάδεξ εθθδκζημφξ ηίηθμοξ αζαθίςκ ηςκ πεναζιέκςκ αζχκςκ ΢ηα ηαλίδζα ιμο, απυ ηδκ Κςκζηακηζκμφπμθδ ηαζ ηδκ Ώθελάκδνεζα, ηονίςξ ηδ δεηαεηία ημο ‘80. ΢ηδκ Βθθάδα δομ ημοθάπζζημκ μίημζ, μ ΐένβμξ ηζ μ ΢πακυξ ηάκμοκ ζε ηαηηά πνμκζηά δζαζηήιαηα δδιμπναζίεξ παθζχκ αζαθίςκ ηαζ αθέπεζξ ημ πθήεμξ ηςκ ακενχπςκ πμο ζοιιεηέπμοκ ηζ αβμνάγμοκ αζαθία. Σχνα ιε ηδκ ηνίζδ οπάνπεζ ιζα ηάιρδ, αθθά είκαζ εθπίγς πνμζςνζκή. Δ αβάπδ ζημ παθζυ αζαθίμ πμηέ δεκ εα πεεάκεζ!!

[161]

Όια έρνπλ εηπσζεί ? Δ βκχιδ ιμο είκαζ υηζ ιέζα ζηδκ ηαηαβναιιέκδ ζζημνζηή δζαδνμιή ημο ακενχπμο, έπμοκ εζπςεεί ηαζ βναθεί ηα πάκηα ή ζπεδυκ ηα πάκηα. Ώξ ζηανχζμοιε θμζπυκ έκα οπμεεηζηυ - πνμξ ημ πανυκ - ζεκάνζμ. Έζης υηζ οπάνπεζ ιζα βζβακηζαία δθεηηνμκζηή απμεήηδ ζηδκ μπμία κα έπμοκ ηαηαβναθεί υθα ηα ηείιεκα πμο ιε ημκ μπμζμδήπμηε ηνυπμ βνάθηδηακ απυ ημοξ ακενχπμοξ. ΢οβπνυκςξ κα οπάνπεζ ιζα ελεθζβιέκδ ιδπακή ακαγήηδζδξ πμο κα είκαζ ζε εέζδ κα ζηακμπμζεί ηάεε αίηδια. Συηε θακηάγμιαζ υηζ εα επαθδεεοεεί μ ζζπονζζιυξ ιμο. ΋θα έπμοκ εζπςεεί. ΢οκεπχξ ζοιααίκεζ ιζα ακαηφηθςζδ, έκα ακαιάζδια πζθζμεζπςιέκςκ ζηέρεςκ ηζ απυρεςκ. ΐεααίςξ ζημ παβηυζιζμ θελζθυβζμ ζοκεπχξ εζζένπμκηαζ κέεξ θέλεζξ ηαζ υνμζ απμηέθεζια ηονίςξ ηδξ ηεπκμθμβζηήξ ελέθζλδξ, αθθά αθαζνχκηαξ ηα «κέα ζημζπεία» εα δμφιε πυζμ θίβμ δζεονφκεδηε δ ακενχπζκδ ζηέρδ. Κζ αοηυ βζαηί μ ακενχπζκμξ εβηέθαθμξ ηαζ μζ εειεθζχδεζξ ζδζυηδηεξ - πάκηα ακαθενυιεκμζ ζηδκ ζζημνζηά ηαηαβεβναιιέκδ δζαδνμιή - πανέιεζκακ μοζζαζηζηά ακέπαθεξ. Ο άκενςπμξ πένα απυ ηα βκςζηά πανίζιαηα ζοκμδεφεηαζ ηαζ απυ ηα ελανπήξ εθαηηχιαηά ημο. Με αάζδ ηα ζημζπεία πμο έπμοιε βζα ηδκ πμνεία ημο πμθφ θίβμ έπμοκ ιεηααθδεεί. Σμ παναηηδνζζηζηυ ηδξ δζαπνμκζηήξ μιμζυηδηαξ δεκ ζζπφεζ ιυκμ βζα ηα βναπηά ηςκ ακενχπςκ. Εζπφεζ ηαζ βζα ηζξ πνάλεζξ ημο. Έηζζ ιε ιεβάθδ επζθοθαηηζηυηδηα εζζπνάηης απυ ηδ εζδδζζμβναθία εηθνάζεζξ ημο ηφπμο «…γηα πξψηε θνξά..». Σμ ιυκμ πμο ιπμνχ κα ακηζηάλς ζε ηέημζμοξ ζζπονζζιμφξ είκαζ κα πς βζα ημκ ζοκηάηηδ ηδξ είδδζδξ «..ηφζα μέξεη, ηφζα ιέεη..» ΋ιςξ αξ ιδκ είιαζηε ηυζμ απυθοημζ ηαζ ιδδεκζζηζημί. Πανά ηα υζα πνμδβμοιέκςξ ακαθένεδηακ, οπάνπμοκ άπεζνα αηυια πενζεχνζα βζα κέμοξ ζοκδοαζιμφξ θέλεςκ, βζα ηαζκμφνζεξ ζοκεέζεζξ ζηέρεςκ ηαζ πνάλεςκ. Γζαηί υπζ, αθμφ δ γςή ζοκεπίγεηαζ αηάεεηηδ;

[162]

Έλαο 74άξεο πεξηγξάθεη θαη ζηνράδεηαη Σδκ ηεθεοηαία δζεηία ηδξ γςήξ ιμο παναηήνδζα ιζα δζανηχξ μβημφιεκδ ιείςζδ ηδξ ζηακυηδηάξ ιμο ζημ πενπάηδια. Θοιίγς υηζ ημ πενπάηδια ηαζ δ ζοκεπαβυιεκδ δοκαηυηδηα παναηήνδζδξ ηςκ δζαδμπζηχκ εζηυκςκ, ηςκ ιζηνμζοιαάκηςκ, ηδξ εκαθθαβήξ ηδξ εέαξ ηαζ ηςκ ημπίςκ ήηακ ηαζ παναιέκεζ ιζα απυ ηζξ θίβεξ αβαπδιέκεξ ηζ εκαπμιέκμοζεξ απαζπμθήζεζξ, πμο βέιζγακ ημκ εθεφεενμ πνυκμ ιμο. ΢ε πνχηδ θάζδ έδςζα ηδκ άιεζδ θμβζηή ελήβδζδ, πμο πέναζε απυ ημ ιοαθυ . - Γηα ζηάζνπ λεαξέ εηζήιζεο φξζηνο θαη ρσξίο ζνβαξέο πεξηπέηεηεο πγείαο ζηελ φγδνε δεθαεηία ηεο δσήο ζνπ! Γελ είλαη ινγηθφ ηα καληάηα λα θηάζνπλ θαη ζε ζέλα; Άληε ηπρεξάθηα ! Ήδδ ιε ηα ιέηνα ηδξ ιέζδξ πνμζδυηζιδξ δθζηίαξ πνζκ θίβα πνυκζα είιαζ ζηα υνζα. Άνα είκαζ ακαιεκυιεκεξ μζ πάζδξ θφζεςξ εηπηχζεζξ ηαζ ροπμθμβζηά είιαζ ζπεδυκ πνμεημζιαζιέκμξ βζ’ αοηέξ: - Καθνκνίξε κνπ! είπα ζημκ εαοηυ ιμο, κεηξάο πιένλ ηα ππφινηπα πνπ ζνπ απνκέλνπλ. ΢διάδζ ημο πνυκμο πμο έθοβε ηαζ πνμιήκοια ημο οπυθμζπμο πμο απέιεζκε. ΋ιςξ κα ζαξ πς ηδκ αιανηία ιμο δε ιμο ηαθμάνεζε δ ηαηάζηαζδ ηζ άνπζζα κα ημ ράπκς. Θέθμκηαξ ηαζ ιδ αθμφ γς ιαγί ιε δομ βθοημφξ ηέναενμοξ, ηδ βοκαίηα ηαζ ηδκ ηυνδ ιμο, πμο ιμο έθαβακ η’ αοηζά. … Θα πάκε ζηνπο γηαηξνχο θαη ζα καο δψζνπλ κηα εμήγεζε. ΋πςξ ζοιααίκεζ πάκηα, εβχ είπα ηδκ ηεθεοηαία ημοαέκηα ζοιθςκχκηαξ ιαγί ημοξ: Δληάμεη θνξίηζηα! Θα πάκε. Άνπζζα ελεηάζεζξ. Πνχηα ζημ Χκάζεζμ βζα ηδκ ηανδζά ιμο. Δ εοημθμζοβηίκδηδ ηαζ ηαημγςζζιέκδ ηανδμφθα ιμο, πένα απυ ιενζηά δεοηενεφμκηα ζημζπεία, ηναημφζε ηαθά αηυια ηαζ δεκ ήηακ δ αζηία ημο εφημθμο θαπακζάζιαημξ. ΢οκέπζζα ιε κεονμθυβμ ηζ αθμφ ημο πήβα ηζξ απακηήζεζξ απυ ηδκ πνχηδ ζεζνά ηςκ ελεηάζεςκ, ζοκ ηα ακαθοηζηά ηεζη ζηα άηνα ιμο, πμο ιμο έηακε μ ίδζμξ ακαημίκςζε ημ πανιυζοκμ κέμ -

Απφ Αιηζράτκεξ δελ θηλδπλεχεηο!

΢ζβά ημ κέμ! Έηζζ ηζ αθθζχξ δεκ είπα κα πάζς ηαζ πμθθά…. Έβναρε ιζα κέα ζεζνά ελεηάζεςκ ακάιεζα ζηζξ μπμίεξ ήηακ ηαζ δ ιαβκδηζηή ημιμβναθία ηδξ ζπμκδοθζηήξ ζηήθδξ πμο έηακα ζημ ΕΏΣΡΟΠΟΛΕ΢. Βηεί δυεδηε δ απάκηδζδ. ΢ημοξ ηεθεοηαίμοξ ζπμκδφθμοξ είπε επέθεεζ ζοκςζηζζιυξ. Πένα απυ [163]

ηζξ αθθμζχζεζξ ημο πνυκμο είπακ ζοζζςνεοηεί λέκεξ μοζίεξ, άθαηα μοδέηενα ηζ άθθεξ πνυζεεηεξ μοζίεξ πμο «έπκζβακ» ημκ κςηζαίμ ζςθήκα ηαζ δεκ ημκ άθδκακ κα ηνμθμδμηήζεζ μιαθά ημ ηάης ιένμξ ημο ζχιαημξ, δδθαδή πζμ ζοβηεηνζιέκα ηα δομ πυδζα. Βίκαζ παναηηδνζζηζηυ υηζ εκχ δ δζάιεηνμξ ημο ζςθήκα έπνεπε κα είκαζ ημοθάπζζημκ 20 mm ζηδ πενίπηςζδ ιμο είπε πενζμνζζηεί ζε 6,5 mm. ΢α ζοκέπεζα εα είπα ζηαδζαηυ πενζμνζζιυ ηδξ ζηακυηδηαξ ηίκδζδξ ιε πζμ πζεακυ εκδεπυιεκμ κα ηάηζς ζφκημια ζε ηανμηζάηζ. Πανυθα αοηά, ημ εκδεπυιεκμ ηδξ εβπείνδζδξ ημ ακηζιεηχπζγα ανκδηζηά θμαμφιεκμξ ημ άβκςζημ. Με βέιζζακ ιε ρέιαηα! Μα δ αθήεεζα κα θέβεηαζ. Μμο άνεζακ ηαζ ηα ηαηάπζα αιάζδηα. Έηζζ δ εοεφκδ ακήηεζ ζε ιέκα ηαζ δεκ ηάκς απυπεζνα ιεηααίααζδξ. - Γεπηέξα ζα κπεηο ζηελ θιηληθή. Σξίηε ζα γίλεη ε εγρείξεζε, Σεηάξηε ζα ζεθσζείο. Έηζζ ηζ έβζκε. Δ πενζπέηεζα άνπζζε ιεηά ηζξ δομ πνχηεξ ιένεξ ηδξ εβπείνδζδξ. Πυκμξ, πυκμξ ηαζ πυκμξ. ΋πζ κηε ηαζ ηαθά ηδξ πθδβήξ, αθθά υθμο ημο ζχιαημξ ιε ηα ηνέαηα ηςκ ηάης άηνςκ κα ηα αζζεάκμιαζ «ζημηςιέκα έςξ ζάπζα». Σα πάκς άηνα βειάηα ιε ζςθδκάηζα πάζδξ θφζεςξ, πμο ηαηέθδβακ ζε δομ πεηαθμφδεξ εζζνμήξ θανιάηςκ ηαζ ηνείξ αηυιδ εηνμέξ μφνςκ ηαζ αζιάηςκ-εηηνίζεςκ ηδξ πθδβήξ. Να ημ πς ηαεανά ηαζ πςνίξ πμθθά θυβζα: Ο πυκμξ είκαζ έκα ιαφνμ ζφκκεθμ πμο ζηεπάγεζ ζπήιαηα, ζηακυηδηεξ, ζηέρεζξ ηαζ πνμαθδιαηζζιμφξ. Βίκαζ έκα ζζμπεδςηζηυ ιδπάκδια πμο ζε ελμοδεηενχκεζ ηαζ ζε ιεηαηνέπεζ ζε άκεο ακηζζηάζεςξ θεία ζηα δυκηζα ηαζ ηα κφπζα εκυξ ζανημαυνμο γχμο. Πνέπεζ εδχ κα ημ λεηαεανίζς βζα κα ιδ βίκμκηαζ πανελδβήζεζξ. Βηείκμξ μ Λεοηένδξ, πμο ηάπμζμζ ήλενακ, ηάπμζμζ άημοζακ ηαζ ηάπμζμζ θακηάγμκηαζ έπεζ πεεάκεζ ακεπζζηνεπηί. Σχνα ζηδ εέζδ ημο οπάνπεζ έκαξ δθζηζςιέκμξ άκενςπμξ, πενζμνζζιέκδξ ακημπήξ, ιζηνήξ οπμιμκήξ, ιε ημ ιυκμ πθεμκαζιαηζηυ ζημζπείμ ηα κεφνα ιμο, ηα μπμία αεααίςξ λεζπάς ζημ ιυκμ άημιμ πμο ιε παίνκεζ, ηδκ οπμιμκεηζηή βοκαίηα ιμο! Δ επυιεκδ εαδμιάδα ήηακ έκα επηαήιενμ απυθοηδξ αβνφπκζαξ, πανά ηδκ εκίζποζδ ηδξ δυζδξ ηςκ δνειζζηζηχκ θανιάηςκ. Οζ δείηηεξ ηςκ νμθμβζχκ αβηζζηνχεδηακ ηαζ επζαεααζχεδηε δ ακηίθδρδ βζα ηδ ζπεηζηυηδηα ημο πνυκμο. ΐάζακμ !!! Ώξ ημθιήζς εδχ κα πς ηαζ ηάηζ ιεηαθοζζηυ ηζ αξ ιε πανελδβήζμοκ ιενζημί. ΢ημ αζαθίμ ιμο «Κζ υιςξ ήηακ υιμνθα» ιζα πανάβναθμξ έπεζ ηίηθμ «19 Νμειανίμο» υπμο ηδ παναηηδνίγς απμθνάδα ιένα ηαζ ηάεε θμνά πμο ένπεηαζ αζοκαίζεδηα ιε ηονζεφεζ έκα αίζεδια αβςκίαξ υηζ ηάηζ ηαηυ εα ιμο ζοιαεί. Ο εάκαημξ ημο παηένα ιμο ηαζ δ ζφθθδρή ιμο απυ ηδκ αζθάθεζα ηδξ Υμφκηαξ, ζοκέαδζακ αοηήκ ηδκ διενμιδκία. Έ! θμζπυκ. 18 Νμειανίμο έβζκε δ επέιααζδ ηαζ 19 Νμειανίμο είιαζ ζημ εάθαιμ ηδξ εκηαηζηήξ ιε πενζζηαηζηά βφνς ιμο ίζςξ [164]

ζμαανυηενα απυ ημ δζηυ ιμο. ΢φιπηςζδ εα ιμο πείηε, ια έθα κα ελδβήζεζξ ζημκ Λεοηένδ πμο πμκάεζ ηαζ λαβνοπκά ηδ ..ζφιπηςζδ ! Βκ πάζδ πενζπηχζεζ ζηδ ζοκέπεζα αεθηζχεδηα, πήβα ζημ ζπίηζ ιμο, άνπζζα ηδ θοζζμεεναπεία, πμο εα πάνεζ πνυκμ. ΢ηδ 17 διένα έημρα ηα νάιιαηα, πμο ιε εκίζποζακ ροπμθμβζηά ηαζ απυ ηυηε αθέπς ηαεδιενζκή αεθηίςζδ. Θα πνεζαζηεί εφθμβμξ πνυκμξ ηαζ ημ λένς, αθθά είιαζ ζίβμονμξ υηζ υθα εα πάκε ηαθά. Με ηδκ ελμιμθυβδζδ αοηή αμδεήεδηα ηζ εβχ ηζ έηζζ κα ημ δείηε ηαζ ζεζξ. Φζθάηζα ζ’ υθμοξ….

[165]

Ο παξαπνληάξεο ….Βίζαζ έκαξ αδζυνεςημξ παναπμκζάνδξ! Μα άκενςπέ ιμο, εκηάλεζ, έπεζξ έκα ήζζμκμξ ζδιαζίαξ πνυαθδια οβείαξ ηαζ ζοκεπχξ ιειρζιμζνείξ. Μαξ γάθζζεξ ιε ηδ βηνίκζα ζμο. Έθεμξ! Γφνκα ημ αθέιια ζμο, ηφνζε, ηαζ δεξ ηα δνάιαηα πμο ζοκεπχξ ζοιααίκμοκ ζημκ ηυζιμ. Πυζμ θεδκή είκαζ δ γςή ηαζ πυζμ εφημθα αθαζνείηαζ απυ ηάπμζμοξ, πμο αοηυηθδηα ακέθααακ ημ νυθμ ημο ηζιςνμφ Θεμφ, υπμο ηα εφιαηα βίκμκηαζ απθά κμφιενα ηαζ ζηαηζζηζηέξ.. Μέηνδζε ημοξ ακενχπμοξ πμο αθήκμοκ ηδκ ηεθεοηαία ημοξ πκμή ζηδκ άζθαθημ, πμο πεεαίκμοκ μθδιενίξ ηζ μθμκοπηίξ ζε ηνεαάηζα ζπζηζχκ ηαζ κμζμημιείςκ. Άναλε ιζα ιένα έλς απυ έκα κεηνμηαθείμ κα αημφζεζξ ημοξ μδονιμφξ ηςκ ζοββεκχκ πμο εάαμοκ ημοξ κεηνμφξ ημοξ. Καζ ηαθά ακ μ εηθζπχκ θεφβεζ πθήνδξ διενχκ απυ ηδ γςή ή έπεζ δζακφζεζ έκακ ζηακμπμζδηζηυ πνυκμ ιέζα ηδξ. Ώοηυ ακηέπεηαζ. Βηεί, υιςξ, εα δεζξ ηαζ ηναβζηέξ πενζπηχζεζξ βμκέςκ κα εάαμοκ ηα παζδζά ημοξ, ημ ζπθάπκμ ημοξ, ηδκ εθπίδα ημοξ κα ημοξ δχζμοκ εββυκζα ηαζ κα ημοξ βδνμημιήζμοκ. Βπζηέθμοξ πάηα ζηδ βδ. Σα πνμαθήιαηα έπμοκ εη ηςκ πναβιάηςκ ιζα ζενάνπδζδ. Βζφ πμζμξ είζαζ; Δ ελαίνεζδ ημο ηακυκα; Ο δζαθεπηυξ ημο Θεμφ ή ηδξ ηφπδξ, υπμο υθα πμο ημο ζοιααίκμοκ πνέπεζ κα ηοθμφκ πςνίξ απνυμπηα ηαζ δοζημθίεξ; Μέζα ζμο πχκερε ηάηζ πμο βζα υθμοξ εεςνείηαζ αοημκυδημ. Δίκαζηε ζλεηνί θαη πεξαζηηθνί επηζθέπηεο Καζψο ν ρξφλνο θπιά ζα αλαθχνληαη πξνβιήκαηα απφ κηθξά έσο κεγάια, αθφκα θαη ζε ζέλα «εθιεθηέ ηεο κνίξαο».

[166]

Σν έλδπκα ηεο ηδενινγίαο ΢ηδ δζάνηεζα ηδξ γςήξ εκυξ ακενχπμο ζοιααίκμοκ επεζζυδζα πμθθά. Μέζα ηδξ ζοβπςκεφμκηαζ πμζηίθα ζοιαάκηα ηαζ πανάηαζνα βεβμκυηα, έκαξ απηανιάξ. Αεκ λένς ακ είκαζ βζα ηαθυ ή βζα ηαηυ. Βηείκμ πμο λένς ηαζ ιπμνχ κα ηαηαεέζς είκαζ υηζ αοηυ ημ ακαηάηεια απμηεθεί ηζ έκα αηυια ζημζπείμ ηδξ μιμνθζάξ ηδξ. Πέναζα ημο Υνζζημφ ηα αάζακα βζα ανηεηά πνυκζα ιε ηδκ ακοπμπχνδηδ ηαζ άηνςξ δμβιαηζηή επζιμκή ιμο κα ιδκ απμηδνφλς ηδκ ζδεμθμβία ηδξ κζυηδξ ιμο. Σα επεζζυδζα ήηακ πμθθά. Κάπμζα απάκενςπα ηαζ ηάπμζα ηναβεθαθζηά. Υαναηηδνζζηζηυ ιζαξ επμπήξ πμο λεπενάζηδηε, εθπίγς βζα πάκηα. Ώοηή δ άνκδζδ δεκ μθεζθυηακ ιυκμ ζηδκ ακηίννδζδ κα ανκδεχ ημ «πζζηεφς ιμο», αθθά ηαζ ηαηά έκα πμζμζηυ ζημκ ηαημνίγζημ παναηηήνα ιμο κ’ ακηζδνχ, έηζζ ηζ αθθζχξ ζηδκ πίεζδ ηαζ ημκ ηαηακαβηαζιυ. ΋ιςξ ημ ηήνδζα ιέπνζ ηεναίαξ. Αεκ ημ θές απυ ημιπμννδιμζφκδ. Σμ θές ςξ βεβμκυξ πμο πνέπεζ κα ηαηαβναθεί απυ αοημφξ πμο δίκμοκ πνμζμπή ζε ηέημζμο είδμοξ εέιαηα. Χξ πανάδεζβια ακαθένς ηδκ ηαηυαμοθδ δήθςζδ ζηεθέπμοξ ημο ΚΚΒ, ηαηά ηδκ πνμεηθμβζηή πενίμδμ ημο ’77, ζε ζοκεδνίαζδ επανπζαημφ μνβάκμο, κα ζζπονζζηεί εκ πθήνδ βκχζδ ημο ρέιαηυξ ημο, ημ ακηίεεημ. ΢ημ αζαθίμ ιμο «Κη φκσο ήηαλ φκνξθα» ζηδκ πανάβναθμ «Τπνςήθηνο βνπιεπηήο» πενζβνάθς ημ ζοιαάκ. Μζηνή έςξ αιεθδηέα ζήιενα δ ζδιαζία ημο, αθθά, ιέζα απ’ αοηυ, αθέπεζξ πχξ μζ ζημπζιυηδηεξ ηδξ ηνέπμοζαξ ζοβηονίαξ (...ήιμοκ ηαλζηυξ επενυξ αθέπεζξ!) μπθίγμοκ ημκ, πςνίξ ανπέξ ηαζ οπυααενμ, άκενςπμ κα ιδκ οπμθμβίγεζ ηζξ υπμζεξ ζημζπεζχδεζξ δεζηέξ αλίεξ πνέπεζ κα ημκ παναηηδνίγμοκ. Αε θές ημιιμοκζζηή. Ώκαθένμιαζ ζημκ άκενςπμ! Λμζπυκ ςνίιαζε μ πνυκμξ κα ηάκς ιζα θ α ζ α ρ ή δ ή ι ω ζ ε. Κάηζ πμο ημ έπς ιε πμθθμφξ έιιεζμοξ ηνυπμοξ ήδδ μιμθμβήζεζ. Ώοηυ πμο βζα πνυκζα ηαζ πνυκζα ανκζυιμοκ ζημοξ άθθμοξ, ιε εζςηενζηέξ δζενβαζίεξ ηαζ πνμαθδιαηζζιμφξ, ηαηέθδλα ιυκμξ ιμο ζημ «δηημπαεέξ ζοιπέναζια» πςξ είκαζ κ η α θ ο ρ ε ζ η ά π ο σ δ ε κ ο σ η α η ρ η ά δ ε η π ι έ ο λ. Βίκαζ έκα νμφπμ πμο ιε ζηεκεφεζ, πμο ειπμδίγεζ ημ εθεφεενμ αήια ιμο ηαζ μνζμεεηεί ηδ ζηέρδ, ηναηχκηαξ ηδκ θοθαηζζιέκδ ζε πνμηαεμνζζιέκα απυ άθθμοξ ζφκμνα. ΢ηδ πμνεία είδα υηζ οπάνπμοκ ζημκ ακενχπζκμ πμθζηζζιυ ηαζ άθθα πθμφζζα ημζηάζιαηα ζηέρεςκ ηαζ πνμαθδιαηζζιχκ ζε πχνμοξ πμο μζ «ηυηηζκεξ βναιιέξ» ιζαξ αοζηδνήξ ζδεμθμβίαξ ηα είπε εη ηςκ πνμηένςκ απμηθεζζιέκα. Κζ εβχ, πενίενβμ πθάζια, εέθς κα δμηζιάζς ηα πάκηα. Έηζζ απμθάζζζα αοηήκ ηδ θμνεζζά κα ηδκ πεηάλς απυ πάκς ιμο. Έηζζ, βοικυξ ηαζ εθεφεενμξ κα αζχζς ημ οπυθμζπμ ηδξ γςήξ ιμο. Κζ αοηυ ημ έηακα έβηαζνα πνζκ μζ αθθεπάθθδθεξ ηαζ ηαηαζβζζηζηέξ δζεεκείξ ελεθίλεζξ ιεηαηνέρμοκ ηδκ απυθαζδ ιμο ζε αοημκυδημ βεβμκυξ. [167]

Η ηξηηνβάζκηα εθπαίδεπζε – (κηα άιιε άπνςε) Δ ιυνθςζδ ζηδκ επμπή ιαξ είκαζ δζηαίςια ηζ ενβαθείμ κα βκςνίζεζξ ημκ ηυζιμ ηαζ ηδκ ζζημνία ημο ακενχπμο επί ηδξ βδξ. N’ ακαηαθφρεζξ ημοξ θοζζημφξ κυιμοξ, ηζξ ανπέξ πμο δζέπμοκ ηδ θεζημονβία ηδξ ημζκςκίαξ ηαζ ηυζα άθθα πνήζζια αηυια. Παθαζυηενα πζζηεουηακ πςξ δ ιυνθςζδ ελεοβεκίγεζ ημκ άκενςπμ ηαζ ημκ αιείαεζ ιε ηαθφηενμ παναηηήνα, ημκ ηάκεζ δεζηυηενμ ηαζ πζμ ζοιααηυ ζημζπείμ ιέζα ζημ ημζκςκζηυ ζφκμθμ. ΋ιςξ αξ είιαζηε εζθζηνζκείξ. Σεθζηχξ, ζηδκ επμπή πμο δ κφξθσζε, δειαδή ε γλψζε έβζκε ηηήια ηδξ πθεζμρδθίαξ ηςκ ακενχπςκ, μ ηεθεοηαίμξ ζζπονζζιυξ δεκ επαθδεεφηδηε Ώκηζεέηςξ ηα βεκεηζηά εθαηηχιαηα πμο ζοκμδεφμοκ ιέζα ζημκ ζζημνζηυ πνυκμ ημκ άκενςπμ πανέιεζκακ απηυδηα ζε ιέβεεμξ ηαζ έκηαζδ, βζα κα ιδκ ζζπονζζηχ υηζ ιε ηδ βκχζδ επζκμήεδηακ κέμζ, πζμ ζαηακζημί ηζ απμηεθεζιαηζημί ηνυπμζ, βζα ηδκ εηιεηάθθεοζδ, ηδκ οθανπαβή ηαζ ηδκ αδζηία. Ίζςξ εη πνχηδξ υρεςξ κα θαίκεηαζ οπεναμθζηυξ αοηυξ μ ζζπονζζιυξ, αθθά έζης ηαζ εκ ιένεζ, ζζπφεζ! Αοζηοπχξ!! ΢ε άθθμοξ πχνμοξ ηαζ ιε άθθμοξ ηνυπμοξ πνέπεζ κα ακαγδηδεμφκ ιέεμδμζ αεθηίςζδξ ηδξ ακενχπζκδξ ζοιπενζθμνάξ, ημοθάπζζημκ ηαηά έκα πμζμζηυ, βζαηί δ γήθεζα βζα υ,ηζ ηαηέπεζ μ άθθμξ, δ ανπαηηζηυηδηα ηαζ μζ ελ αοηχκ ζοκέπεζεξ ιεηαθένμκηαζ ζημ DNA ημο ακενχπμο. Μυκμ επεζδή δεκ είκαζ ζζμιενχξ ηαηακειδιέκμ δδιζμονβείηαζ δ εθπίδα βζα ηδ ιενζηή ημοξ ηζεάζεοζδ, εηεί πμο οπάνπεζ υκηςξ εκμπθδηζηή έλανζδ. Ώοηή δ εζζαβςβή ίζςξ κα ιδκ θαίκεηαζ ζοιααηή ιε ημκ ηίηθμ ημο άνενμο, αθθά εβχ ηδ εεςνχ πνήζζιδ ηζ εκζζποηζηή ζηα επζπεζνήιαηα πμο εα αημθμοεήζμοκ. Βλ ανπήξ κα δδθχζς ηαηδβμνδιαηζηά ηάηζ. Αεκ μιζθχ ςξ εηπνυζςπμξ ιζαξ μιάδαξ ζοιθενυκηςκ. Οιζθχ ςξ έκαξ απθυξ Έθθδκαξ πμθίηδξ πμο αβαπά ηαζ πμκάεζ ηδ πχνα ημο ηαζ ημ ιυκμ ηίκδηνυ ημο είκαζ πχξ εα αμδεήζεζ ηδ παηνίδα κα λεθφβεζ απυ ηδ ιζγένζα ηαζ ημ ηέθια πμο ηδ δένκεζ. Βθυζμκ μ κυιμξ μνίγεζ ηδκ εκκζάπνμκδ παζδεία οπμπνεςηζηή είκαζ αοημκυδημ ημ ηαεήημκ ηδξ πμθζηείαξ κα ηδκ πανέπεζ. Καζ αοηυ ηάκεζ, πανά ηζξ αδοκαιίεξ πμο οπάνπμοκ ηαζ πμο - ηαηά ηδκ ηαπεζκή ιμο βκχιδ - δεκ μθείθμκηαζ ζηδκ εθθεζπή πνδιαημδυηδζδ απυ ημ ηνάημξ, αθθά ηονίςξ ζηδ ιεζςιέκδ εοεφκδ υθςκ ηςκ παναβυκηςκ πμο αζημφκ ή εθέβπμοκ ημ πχνμ. ΢ηδκ εβπχνζα ημζκςκία επζηναημφκ ιζα ζεζνά ρεοδαζζεήζεζξ, δεζιεφζεζξ ηαζ απαβμνεοηζηέξ ακηζθήρεζξ πμο δε ζηδνίγμκηαζ ζε ηαιζά ακηζηεζιεκζηή ακάβηδ, αθθά ιυκμ ζε ζηνεαθχζεζξ ηςκ ηεθεοηαίςκ πνυκςκ ηαζ ιζα νζγςιέκδ ακηίθδρδ υηζ «γηα φια πξέπεη λα θξνληίδεη ην θξάηνο».

[168]

Ώοηέξ μζ ζηνεαθχζεζξ ακηί κα αίνμκηαζ ιε ηδκ πάνμδμ ημο πνυκμο έβζκακ εονφηενεξ, ααεφηενεξ ηαζ πέναζακ ζα ιεηαδμηζηή αννχζηζα ζε ιεβάθεξ ιάγεξ ημο θαμφ. Γζα υθα ηα δεζκά πμο δένκμοκ πμθθμφξ, θηαίεζ ημ ηνάημξ, πμο ακηζιεηςπίγεηαζ ζακ ηνίημξ πανάβμκηαξ, λέκμξ απυ αοημφξ ηαζ ιε αάζδ αοηήκ ηδκ ακηίθδρδ δεκ αζζεάκμκηαζ πμηέ, υηζ ηαζ μζ ίδζμζ είκαζ ζοκζζηχζεξ ημο πνμαθήιαημξ. Βίκαζ ηυζμ εφημθμ ηαζ ζοβπνυκςξ ηυζμ ακαημοθζζηζηυ κα ιεηαεέηεζξ ηζξ εοεφκεξ αθθμφ. Θα έπεηε παναηδνήζεζ επακεζθδιιέκςξ ημ φθμξ ηαζ ημ πενζεπυιεκμ δδθχζεςκ παναβυκηςκ ηδξ ηναηζημηναημφιεκδξ ημζκςκίαξ ιαξ. ΋,ηζ δεκ πνμένπεηαζ ηαζ δεκ εθέβπεηαζ απυ ημ ηνάημξ, είκαζ αθααενυ, είκαζ λεκμηζκμφιεκμ ηαζ αθαπηζηυ βζα ηα ζοιθένμκηα ημο ηνάημοξ, εκκμχκηαξ ζηδκ πναβιαηζηυηδηα ηα δζηά ημοξ ζδζςηζηά ζοιθένμκηα Δ ηνζημαάειζα εηπαίδεοζδ υιςξ δεκ είκαζ οπμπνεςηζηή. Άθθςζηε απυ ηδ ζηζβιή πμο μζ οπμρήθζμζ ήηακ πενζζζυηενμζ απυ ηζξ δζαεέζζιεξ εέζεζξ ηαεζενχεδηακ ελεηάζεζξ αλζμθυβδζδξ ηαζ δ εζζαβςβή ηνίκεηαζ απυ ηδκ απυδμζδ ζ’ αοηέξ. ΢ημ πχνμ αοηυ πνεζάγεηαζ ιζα επακάζηαζδ εεζιχκ, ακηζθήρεςκ ηαζ μνβάκςζδξ. Έκα πθήνεξ ακαπμδμβφνζζια ηαζ εάρζιμ ηςκ ζδεμθδρζχκ πμο ιέπνζ ηχνα ηονζανπμφκ Σα πακεπζζηήιζα πνέπεζ κα είκαζ ακελάνηδημζ ηαζ αοημζοκηδνμφιεκμζ μνβακζζιμί ηάης απυ ηδ παθανή επμπηεία ημο ανιυδζμο οπμονβείμο. Θα οπάνπεζ ιζα θμβζηή επζπμνήβδζδ απυ ημ δδιυζζμ ημναακά ζοκανηδιέκδ ιε ηδκ έκηαζδ ηδξ επμπηείαξ απυ ημ οπμονβείμ. ΋ζμ ιζηνυηενμ είκαζ ημ πμζμζηυ ηδξ επζπμνήβδζδξ ηυζμ εα αολάκεηαζ δ εθεοεενία ηςκ ηζκήζεςκ ημο ζδνφιαημξ. Σα έζμδα εα είκαζ απυ υθεξ ηζξ δοκαηέξ πδβέξ, υπςξ πμνδβίεξ απυ άημια, απυ επζπεζνήζεζξ, άθθδξ ιμνθήξ ζδνφιαηα ηαζ απυ ηα ακηίζημζπα δίδαηηνα πμο εα ηαηααάθμοκ μζ θμζηχκηεξ ζε αοηυ. Σμ πνμζςπζηυ ηςκ ζδνοιάηςκ εα δίκεζ ηδ ιάπδ κα ελαζθαθίγεζ ηδ ιζζεμδμζία ημο ηζ αοηυ εα δνάζεζ εοενβεηζηά, ςξ πνμξ ηδκ πμζυηδηα ηςκ πανεπυιεκςκ οπδνεζζχκ βζα ηδκ πνμζέθηοζδ δςνδηχκ ηαζ οπμρδθίςκ θμζηδηχκ. Σμ ίδνοια εα οπμπνεχκεηαζ κα έπεζ έκα πμζμζηυ οπμηνμθζχκ πμο εα δίκμκηαζ ιε αάζδ ηδκ απυδμζδ ημο θμζηδημφ ζοκδοαζιέκδ ιε μζημκμιζηά ηνζηήνζα, έηζζ χζηε κα πενζμνζζηεί ζημ εθάπζζημ μ απμηθεζζιυξ κέςκ βζα μζημκμιζημφξ θυβμοξ. Δ εζζαβςβή ηςκ θμζηδηχκ εα βίκεηαζ ιε ελεηάζεζξ πμο εα μνβακχκεζ ημ ίδζμ ημ ίδνοια εβηαίνςξ ζε φθδ πμο εα εηηείκεηαζ ζε πμζηζθία – πνμηαεμνζζιέκςκ υιςξ ζπεηζηχκ εειάηςκ. Κάεε ίδνοια εα δζελάβεζ ηζξ δζηέξ ημο ελεηάζεζξ ζε εβηαίνςξ πνμηαεμνζζιέκδ φθδ, μνίγμκηαξ ημοξ υνμοξ ηαζ ηα πνμζυκηα. Σμ ίδζμ εα εηδίδεζ ηα απμηεθέζιαηα ηαζ εα έπεζ ηδκ πθήνδ εοεφκδ ημοξ. Ώξ ζηαιαηήζεζ αοηή δ ημνμσδία ηδξ δςνεάκ ηνζημαάειζαξ εηπαίδεοζδξ πμο αθυπθζζε ηάεε θζθμδμλία, ηάεε πνμζπάεεζα αεθηίςζδξ ηςκ ζοκεδηχκ αθμφ ελαθακίζηδηακ ηα ηίκδηνα ημο ζοκαβςκζζιμφ ηαζ μ ηαεέκαξ δζδάζηςκ άια ηδ εηθμβή ημο, ιδ οπάνπμκημξ θυβμο ηαζ εθέβπμο ηάεεηαζ ζηζξ δάθκεξ ημο ενυκμο ημο ακαιέκμκηαξ ηδκ επυιεκδ ακηαιμζαή. Έκα δζμνζζιυ ζε ηάπμζμκ μνβακζζιυ ή αηυια πεζνυηενα ζε οπμονβζηυ εχημ. Άκδνεξ, πμο δε δμηζιάζηδηακ ζηδ γςή, [169]

ακίηακμζ κα πεζνζζημφκ ηα ημο μίημο ημοξ ακαθαιαάκμοκ κα πεζνζζημφκ ηα ζοιθένμκηα ηαζ ηζξ ηφπεξ μθυηθδνδξ ηδξ πχναξ. Σα απμηεθέζιαηα ηέημζςκ επζπυθαζςκ πεζναιαηζζιχκ ηα έπεζ ήδδ πθδνχζεζ πμθθάηζξ δ πχνα. Σχνα υθεξ μζ δαπάκεξ ηςκ ζδνοιάηςκ ηαθφπημκηαζ απυ ημ ηνάημξ, δδθαδή απυ υθμοξ ιαξ. Με ηδ δζηή ιμο πνυηαζδ εα πθδνχκμοκ ιυκμ αοημί πμο βεφμκηαζ ηα αβαεά ηδξ. Δ ηαναιέθα ηδξ «δςνεάκ παζδείαξ» ελοπδνεηεί ιυκμ αοημφξ πμο δεκ ζοκεζζθένμοκ ζημ δδιυζζμ ημναακά, αοημφξ πμο θμνμδζαθεφβμοκ ηζ αοημφξ πμο ημοξ θείπεζ μ ημζκυξ κμοξ. Σα ηνζημαάειζα υνβακα πνέπεζ κα ανίζημκηαζ ζε ηαεεζηχξ δζανημφξ αλζμθυβδζδξ απυ ακελάνηδηδ ανπή, πμο εα απανηίγεηαζ απυ επίθεηηα άημια ηδξ ημζκςκίαξ ιαξ. Ώοηή εα μνίζεζ ημοξ υνμοξ ηαζ ηα ηνζηήνζα ηδξ αλζμθυβδζδξ αμδεμφιεκδ απυ ηδ δζεεκή ειπεζνία άθθςκ πςνχκ, πμο εα ηδκ πνμζανιυζμοκ ζηζξ εβπχνζεξ ζοκεήηεξ. Θα ηαηαηάζζμοκ έηζζ υθα ηα ζδνφιαηα ζε ιζα αλζμθμβζηή ζεζνά, πμο εα ακαημζκχκεηαζ δδιυζζα. Ώοηή δ ηαηάηαλδ εα είκαζ ηζ έκαξ μδδβυξ ζημοξ βμκείξ ηαζ ιαεδηέξ κα ηάκμοκ ηδκ επζθμβή ημοξ. Ο ζοκαβςκζζιυξ ηςκ ζδνοιάηςκ κα πεηφπμοκ ηδκ ηαθφηενδ εέζδ ζηδκ ηαηάηαλδ εα θεζημονβήζεζ ςξ ημ ηαθφηενμ ηίκδηνμ βζα ηδ δζανηή πνμζπάεεζα ηςκ δζδαζηυκηςκ κα πεηφπμοκ ηαθφηενδ εέζδ. ΢διακηζηυ νυθμ ζηδκ επζθμβή ηςκ ιαεδιάηςκ ηαζ ηα πνμζυκηα ηςκ δζδαζηυκηςκ εα είκαζ δ ζφκδεζδ ηςκ ζπμοδχκ ιε ηζξ ακάβηεξ ηαζ ηζξ ηάζεζξ ηδξ αβμνάξ. Σα ιαεήιαηα βεκζημφ ιμνθςηζημφ ηθίιαημξ εα είκαζ ιαεήιαηα επζθμβήξ βζα υζμοξ εκδζαθένμκηαζ ηαζ αεααίςξ δ απυδμζδ ζ’ αοηά εα παίγεζ νυθμ ζηδκ ηεθζηή ααειμθμβία ημο απυθμζημο. Οζ οπάνπμοζεξ ηηζνζαηέξ εβηαηαζηάζεζξ ηαζ μ εζςηενζηυξ ημοξ ελμπθζζιυξ εα παναπςνδεμφκ, έκακηζ εκυξ θμβζημφ εκμζηίμο ζηδ δζμίηδζδ ημο ζδνφιαημξ βζα έκα εφθμβμ πνμκζηυ δζάζηδια. Δ ίδζα δ δζμίηδζδ εα έπεζ ηδκ εοεφκδ ηδξ ζοκηήνδζδξ ημοξ. Άθθςζηε δ πμζυηδηα αοηχκ ηςκ εβηαηαζηάζεςκ εα είκαζ έκα απυ ηα ηίκδηνα πνμζέθηοζδξ οπμρδθίςκ θμζηδηχκ

[170]

Η Γηθαηοζύλε, ο ζηραηός … θαη οη σπόιοηποη Γζα ιζα αηυια θμνά δ δζηαζηζηή ελμοζία ακαζηαηχκεζ ημκ πνμτπμθμβζζιυ ηδξ εηθεβιέκδξ ηοαένκδζδξ ιε ιζα απυθαζδ, πμο ημ ζηεθηζηυ ηδξ εδνάγεηαζ ζε ιμκυπθεονα επζπεζνήιαηα. ΐεααίςξ οπμζηδνίγεηαζ απυ έκακ ηαηαζηαηζηυ πάνηδ πμο είκαζ υιςξ έηζζ δζανενςιέκμξ, χζηε κα ζηδνίγεζ ακζζμιενχξ ηζξ δζάθμνεξ ηάλεζξ ηαζ μιάδεξ απυ ηζξ μπμίεξ απανηίγεηαζ δ εθθδκζηή ημζκςκία. ΋ιςξ ιζα δζηαζμζφκδ δεκ είκαζ - ή ηαθφηενα δεκ πνέπεζ κα είκαζ - έκαξ ηοπμθαηνζηυξ εεζιυξ. Πνέπεζ κα θαααίκεζ οπυρδ ημ βεκζηυηενμ ζοιθένμκ, ηδ ζοβηονζαηή ηαηάζηαζδ ζηδκ μπμία ανίζηεηαζ δ πχνα ηαζ ηζξ εοζίεξ πμο πθαηεζά ζηνχιαηα ημο πθδεοζιμφ οπμαάθθμκηαζ βζα ημ λεπέναζιά ηδξ. Δ δζηαζμζφκδ είκαζ «ηοθθή» ζηδκ απμκμιή ηδξ βζα κα ιδκ επδνεάγεηαζ απυ ζημπζιυηδηεξ ηαζ ζοιθένμκηα, αθθά ζοβπνυκςξ πνέπεζ κα μζιίγεηαζ ηα ζοιααίκμκηα ζημ πενίβονμ ηαζ κα ηα ζοκοπμθμβίγεζ. Κάπμζμξ εα ιπμνμφζε ιε εοημθία κα ηδξ πνμζάρεζ ηδκ ηαπφηδηα επέιααζδξ ηδξ, υζμκ αθμνά ηα ζοιθένμκηα ημο ηθάδμο ηαζ ηςκ θμζπχκ μιυζηαοθςκ ηδξ. Μζα ηαπφηδηα πμο δεκ ειθακίγεηαζ ζε άθθεξ ηαηδβμνίεξ πμθζηχκ, μζ μπμίεξ δεκ ηαθφπημκηαζ απυ ηδκ οπενπνμζηαηεοηζηή μιπνέθα κυιςκ ηαζ δζαηάλεςκ πμο επζαθήεδηακ ιε εηαζαζιμφξ ηαζ ηδ δφκαιδ ηδξ εέζδξ. Ώξ εοιίζς εδχ ημοξ πακδβονζζιμφξ δζαθυνςκ εκδζαθενμιέκςκ ηαζ ηςκ ΜΜΒ βζα ηδκ κμιζιυηδηα ηδξ αζθαθζζηζηήξ δζάηαλδξ βζα ημκ πνχημ ΛΏΦΚΏ. Κνίεδηε ακηζζοκηαβιαηζηή δ ηνάηδζδ εκυξ δίηαζμο ηζ ακαθμβζημφ εζυδμο βζα ηα ροπμνναπμφκηα απυ ηυηε αζθαθζζηζηά ηαιεία. Γζα κα επζζηναθμφκ ηα ηναηδεέκηα πμο βζα ηάπμζμοξ ήδδ πθμοζίςξ αιεζαυιεκμοξ ακένπμκηακ ζε δεηάδεξ πζθζάδεξ εονχ πνεζάζηδηε ημ ηνάημξ κα δακεζζηεί επζπθέμκ πμζά πμο πνμζηέεδηακ ζημ ήδδ θμοζηςιέκμ δδιυζζμ πνέμξ. Μζθάιε βζα δζξ ιε ηδκ πνήζζιδ ακαδνμιζηή ζζπφ ημοξ ! ΋ηακ ανβυηενα ηα πνάβιαηα ζημφνοκακ ημ ιέηνμ ιε ηάπμζμ ηνυπμ επακήθεε, ιεηά ηδκ απαίηδζδ ηδξ «επάναηδξ» ηνυζηαξ, πςνίξ ιέπνζ ζηζβιήξ κα εβενεεί εέια κμιζιυηδηαξ ηδξ. ΋θα θμζπυκ είκαζ ζπεηζηά. Κμζηάληε πυζμ δζαθμνεηζηή ελαζθάθζζδ έπεζ έκα άημιμ πμο ενβάγεηαζ ιε ημκ μπμζμδήπμηε ιακδφα ζημ δδιυζζμ ημιέα ηαζ έκα - άηοπμ - πμο ενβάγεηαζ ζημκ ζδζςηζηυ ημιέα. Ο ζδζχηδξ ζηδκ Βθθάδα, αοηυξ πμο ζηδκ πνάλδ είκαζ μ παναβςβυξ ημο εεκζημφ πθμφημο, ακηζιεηςπίγεηαζ απυ ηα υνβακά ημο ηνάημοξ ιε ηαποπμρία, ιε οπμηίιδζδ, ιε επζεεηζηυηδηα. Ώηυια ηαζ ανζζηενά ηυιιαηα πμο ηζξ ηεθεοηαίεξ δεηαεηίεξ, ιεηά ηδκ ηαηάνβδζδ ηςκ απμηθεζζιχκ ζε αάνμξ ημοξ, έβζκακ μζ πζμ θακαηζημί οπμζηδνζηηέξ ημο «δδιυζζμο παναηηήνα», γχκηαξ ιε ηδκ ρεοδαίζεδζδ υηζ αοηά εα είκαζ ηα αονζακά ζηδνίβιαηα ζηδ ζμζζαθζζηζηή ημζκςκία πμο εα μζημδμιήζμοκ, υηακ ζημ ιέθθμκ ηαηαηηήζμοκ ηδκ ελμοζία. ΐθέπμοιε ιε ηζ βθοηυ ηνυπμ αθμιμζχκμκηαζ ηέημζεξ έςθεξ πνμζδμηίεξ! Αεκ ιεθεημφκ ηαευθμο ηδκ μζημκμιζηή ζοιπενζθμνά ηςκ ημζκςκζχκ ηαζ θεζημονβμφκ ιε [171]

μοημπζηά ζπέδζα επί πάνημο, αβκμχκηαξ ημ βεβμκυξ υηζ πνυμδμξ οπάνπεζ εηεί πμο αθήκεηαζ εθεφεενδ δ δδιζμονβζηυηδηα ηςκ αηυιςκ κα πηίζμοκ ημ ιέθθμκ ημοξ. ΐεααίςξ υπζ ακελέθεβηηα αθθά ηάης απυ έκα ζηαεενυ ηαζ δίηαζμ κμιζηυ ηαζ εεζιζηυ πθαίζζμ. Τπάνπεζ έκα άααημ, ακ είκαζ κα ιζθήζεζξ βζα ηζξ έκμπθεξ δοκάιεζξ, πμο υπςξ πάκηα ημκίγεηαζ ιε έιθαζδ «οπεναζπίγμκηαζ ηδκ εεκζηή αηεναζυηδηα, δίκμοκ ημ αίια ημοξ βζα ηδκ παηνίδα, ενβάγμκηαζ κοπεδιενυκ βζα ημ δδιυζζμ ζοιθένμκ» ηζ άθθα ζημιθχδδ ηαζ ζοκαθή, ΋ιςξ αξ δμφιε ηα πνάβιαηα ηαζ ιε άθθμ ιάηζ. ΋ηακ θέιε έκμπθεξ δοκάιεζξ ακαθενυιαζηε ζε υθμκ ημκ εκ ζημθή πθδεοζιυ, πμο ημ ιεβαθφηενμ ιένμξ είκαζ απθά παζδζά ημο θαμφ πμο οπδνέηδζακ ή οπδνεημφκ ηδ ζηναηζςηζηή ημοξ εδηεία πςνίξ ηαιζά ζηδκ πνάλδ αιμζαή ηζ επαββεθιαηζηή ζπέζδ. Ώίθκδξ μ ζοκηαβιαηζηυξ πάνηδξ απμηίιδζε πςξ δ εεκζημθνμζφκδ ηαζ δ δήθςζδ αβάπδξ ζηδκ παηνίδα δεκ είκαζ δζάεεζδ άδμθδξ πνμζθμνάξ, αθθά εα πνέπεζ κα αιείαεηαζ ηζυθαξ αδνά. Ώκ απμημθιήζμοιε κα δμφιε ζζημνζηά ηδ ζοιαμθή ηςκ εηάζημηε δβεζζχκ ημο ζηναηεφιαημξ ζηζξ πενζπέηεζεξ ημο θαμφ ιαξ εα δμφιε ηζξ αθθεπάθθδθεξ - εηηυξ εεζιχκ - επειαάζεζξ ημο ζηναημφ. Ο Βεκζηυξ δζπαζιυξ πνμπμθειζηά ζημίπζζε αηνζαά ζηδ πχνα ζε αίια ηαζ ιίζμξ ηαζ εεκζηέξ ηναβςδίεξ. Μεηά ημκ 2μ Παβηυζιζμ πυθειμ ηαζ ημκ ειθφθζμ ζπαναβιυ μ ζηναηυξ δεκ πενζμνίζηδηε ζημκ ηφνζμ ζηυπμ φπανλήξ ημο, αθθά ακηζιεηχπζζε ιζα ιενίδα Βθθδκυπμοθςκ, ςξ εη πνμμζιίμο επενμφξ ιε ηδκ ακηίζημζπδ απάκενςπδ ζοιπενζθμνά. Έπς πμθθά νάιιαηα βζα ηδ βμφκα ημοξ. ΢ηδκ πενίμδμ αοηή ιέπνζ ζήιενα πένα απυ ηδ ζοιπενζθμνά ζε ιενίδα ημο θαμφ πμο δε ζοιθςκμφζακ ιαγί ημοξ ζδεμθμβζηά έπμοιε ηδκ επηάπνμκδ επέιααζδ εηηυξ ζοκηαβιαηζηχκ εεζιχκ ιε υθεξ ηζξ ανκδηζηέξ ζοκέπεζεξ βζα ηδ πχνα ηαζ ιε απμημνφθςια ηδκ πνμδμζία ηδξ Κφπνμο. Πυηε, αθήεεζα ζα εεζιυξ, εα γδηήζμοκ απυ ημ θαυ ζοβκχιδ βζ αοηυ ηαζ δε εα ηνοθημφκ πίζς απυ ηδκ ηζιςνία ιενζηχκ επςκφιςκ ; Φίθμξ ιμο αλζςιαηζηυξ ημο ζηναημφ ιμο έθεβε ιεηαλφ ζμαανμφ ηζ αζηείμο: Μέρξη πφηε ζα καο ακείβεηαη ρξεκαηηθά γηα ηε δηθηαηνξία πνπ ζαο θάλακε ; Βοηοπχξ αοηυ ημ δζάζηδια δεκ οπήνλε αζιαηδνυξ πυθειμξ βζα κα ηζκδοκέρμοκ πενζζζυηενμ δ γςή ημοξ, πένα απυ ηδκ αηοπή εηζηναηεία ζηδκ Κμνέα βζα ηδκ οπενάζπζζδ ζογδηήζζιςκ ζημπζιμηήηςκ ηζ υπςξ πάκηα ηδ ιενίδα ημο θέμκημξ ζηζξ απχθεζεξ ηδκ είπακ απθμί εεεθμκηέξ μπθίηεξ. Βπεδίςλακ μζηζμεεθχξ ηαζ ιε πείζια αοηήκ ηδ ζηαδζμδνμιία ηαζ βζα ανηεημφξ ημ ηίκδηνμ δεκ ήηακ δ αβάπδ ζηδκ παηνίδα αθθά δ δοκαηυηδηα ελαζθάθζζδξ πενζζζμηένςκ πνδιάηςκ ιέζα απυ ιδ κυιζιεξ μδμφξ. Δ ιίγα ζηδκ μπμζαδήπμηε πνδιαηζηή ζοκαθθαβή ήηακ ζπεδυκ ςξ εεζιυξ ιε απμημνφθςια ηζξ πμκηνέξ ιίγεξ βζα ηα μπθζηά ζοζηήιαηα πμο δεζθά-δεζθά ένπμκηαζ ζημ θςξ, ια πάθζ ημ πέπθμ πνμζηαζίαξ βζα ηδ ιδ ακαθμνά ηςκ μκμιάηςκ ημοξ. [172]

Έπς ηαζ ιζα πνμζςπζηή πίηνα. Τπδνέηδζα 26 ιήκεξ ηδ ζηναηζςηζηή ιμο εδηεία – ηάηζ πμο ημ εεςνμφζα παηνζςηζηή οπμπνέςζδ ηάεε Έθθδκα πμθίηδ - ηζ ακηζιεηςπίζηδηα απυ ηδκ πνχηδ ζηζβιή, ςξ επενυξ ηδξ πχναξ, απυ ακενχπμοξ παναδυπζζημοξ, ιε επίπεδμ ηάης ημο ιεηνίμο, ιε ζοκεπείξ επζεέζεζξ πνμζαμθήξ ηδξ πνμζςπζηυηδηαξ ιμο ηαζ ιε απεζθέξ βζα ηδ γςή ιμο. Οζ δομ εζημζαήιενεξ θοθαηίζεζξ ιμο ήηακ βζα ηαεανά πμθζηζημφξ θυβμοξ. Δ πνχηδ βζαηί «δεκ βκχνζγε ακηζηείιεκμ πμθθάηζξ δζδαπεέκ» ηαζ δ δεφηενδ υηζ «ηαηά ηδ δζάνηεζα ηδξ αδείαξ ημο ήθεε ζε επαθή ιε επζηίκδοκμοξ ημιιμοκζζηέξ». Βκχ έδεζλα πναβιαηζηή αθμζίςζδ ηζ έθααα ιένμξ ζε υθεξ ηζξ πνμαθεπυιεκεξ οπμπνεχζεζξ ζημ ηέθμξ θζθμδςνήεδηα ιε απμθοηήνζμ πμο θανδζά πθαηζά ζηδ ζηήθδ ηδξ δζαβςβήξ είπε ηδ θέλδ ΚΏΚΔ, θεξ ηζ είπα ηάκεζ ηακέκα αδεθονυ πμζκζηυ έβηθδια. Μμο ιέκεζ ημ πανάπμκμ. Θα πεεάκς ηζ δ παηνίδα πμο ηυζμ αβάπδζα εα ι’ έπεζ ηαηαηάλεζ ζημοξ «ηαημφξ» ; Υνεζάγμκηαζ κα θάκε πμθθέξ ημοναιάκεξ βζα κ’ απμηηήζμοκ ημ ακάζηδια πμο πνεζάγεηαζ κα ηνίκμοκ ηνίημοξ ακενχπμοξ. Έπμοκ πμθφ δνυιμ κα δζακφζμοκ μζ ίδζμζ βζα κα βίκμοκ ζηακμί κα ακζπκεφζμοκ ημ αάεμξ ηδξ πνμζςπζηήξ ιμο αβάπδξ πνμξ ηδκ παηνίδα. Δ εηηίιδζδ δεκ ηενδίγεηαζ ιε ημ γυνζ, αθθά ηαηαηηζέηαζ ιε πμθφπνμκδ ζςζηή ζοιπενζθμνά. Καζ βζα κα επακέθες ζημοξ ηαβμφξ ηδξ δζηαζμζφκδξ, έπς κα ημοξ εκδιενχζς υηζ βζα πμθθμφξ απυ ημοξ πθδαείμοξ ηδξ πχναξ οπάνπμοκ ηνακηαπηέξ αδζηίεξ πμο μφηε δζακμήεδηακ κα ηζξ ελεηάζμοκ. ΢ηα ηαιεία ηδξ 2δξ ηαηδβμνίαξ οπδηυςκ ηδξ πχναξ, υπςξ ημ πνχδκ ΣΒΐΒ, βζα κα πάνεζξ ιζα αλζμπνεπή ζφκηαλδ πμο ζε άθθα «εοβεκή ηαιεία» ηδκ ελαζθαθίγμοκ αοημκυδηα, ηαεζενχεδηακ πνμαζνεηζηέξ ηθίιαηεξ εζζθμνχκ, πένα απυ ηζξ οπμπνεςηζηέξ, πμο ζηδκ ακχηαηδ ηθίιαηα θηάκεζ έςξ ημ δζπθαζζαζιυ ημο πμζμφ. Κάπμζμζ ιζηνυκμεξ έπμκηαξ ειπζζημζφκδ ζηδκ επίζδιδ πμθζηεία ηαζ δνχκηεξ εκηυξ ηςκ κμιίιςκ εεζιχκ ειπζζηεφεδηακ ηαζ πθήνςζακ επί δεηαεηίεξ ηζξ θμοζηςιέκεξ εζζθμνέξ. Σχνα δ «δίηαζδ ηαζ ζζμηαηακειδιέκδ ιείςζδ ηςκ ζοκηάλεςκ ημοξ» έθαβε αοηυ ημ παναπάκς. Καθά κα πάεμοκ, αθμφ δεκ ηα ηαηάεεζακ ιέζα ζημ ζηνχια ημοξ υθα αοηά ηα πνυκζα. Ώοηή δεκ είκαζ αδζηία; Πνμζςπζηά δε εα ι’ εκμπθμφζε ηαζ εα ημ δεπυιμοκ ζακ ιζα αηυια πνμζθμνά πνμξ ηδκ παηνίδα, ανηεί κα έαθεπα ιζα βεκζηή ηάζδ πνμζθμνάξ πμο δοζηοπχξ δεκ ηδκ αθέπς. Ώκηίεεηα αθέπς κα αιείαμκηαζ αοημί πμο αοεαζνέηςξ δδθχκμοκ πέκδηεξ. Καζ βζα κα επακέθες απυ εηεί πμο λεηίκδζα έπς κα πς ημ φζηαημ ημφημ. Ώκ ηα δζηαζηήνζα ιε ηζξ απμθάζεζξ ημοξ ακαηνέπμοκ πνμτπμθμβζζιμφξ εηθεβιέκδξ ιε ηδκ ρήθμ ημο θαμφ ηαζ ημο ημζκμαμοθίμο ηοαένκδζδξ, ιήπςξ ηαζ δ θεζημονβμί ηδξ δζηαζηζηήξ ελμοζίαξ εα έπνεπε ιε ηάπμζμ ηνυπμ κα ηεζηάνμκηαζ ιέζς ηδξ θασηήξ αμφθδζδξ ηζ έηζζ υηακ εηδίδμοκ ηέημζεξ αοεαίνεηεξ απμθάζεζξ κα θαιαάκμοκ οπυρδ ημοξ ηζ αοηυκ ημκ πανάβμκηα…

[173]

Η κνίξα ηεο παηξίδαο καο Βίπα ηδκ «εοηαζνία» κα γήζς ηδκ επμπή ηδξ ζηένδζδξ. Καζ ελαζηίαξ μζημβεκεζαηχκ ζδζαζηενμηήηςκ ηδκ έγδζα εκηυκςξ. Οζ ενιδκείεξ είκαζ εκχπζμκ ηςκ μθεαθιχκ ιαξ. Μζα Φςνμηχζηαζκα, πμο είπε έηζζ ηζ αθθζχξ ιζηνά πενζεχνζα αοηυκμιδξ ακάπηολδξ απυ ηζξ αθθεπάθθδθεξ αίαζεξ ιεηααμθέξ ημο πμθζηεφιαημξ ιε ηζξ δζηηαημνίεξ ηαζ δ έθθεζρδ ηεκηνζημφ μνάιαημξ ηδξ ηονίανπδξ ηάλδξ, δεκ άθδκακ πενζεχνζα αζζζυδμλςκ πνμζδμηζχκ. Πνυζεεζε ζηα ακςηένς υηζ έαβαζκε απυ ημκ αζιαηδνυ Αεφηενμ Παβηυζιζμ Πυθειμ ιε ηα δεηάδεξ εηαημιιφνζα ακενχπζκα εφιαηα ηαζ ηδ θαίθαπα ηςκ οθζηχκ ηαηαζηνμθχκ. Βκχ ζηζξ άθθεξ πχνεξ άνπζζε δ εη κέμο ακμζημδυιδζδ ημο ιέθθμκηυξ ημοξ, δ πχνα ιαξ γμφζε ηδ πεζνυηενδ ηαηάνα ημο ειθφθζμο ζπαναβιμφ, πμο ηδκ ηνάαδλε πμθφ πζμ πίζς. Βη ηςκ πναβιάηςκ ζοκεπίζηδηε δ απυ ζδνφζεςξ ημο κεμεθθδκζημφ ηνάημοξ ακάβηδ ζηήνζλδξ ηδξ πχναξ απυ λέκεξ δοκάιεζξ, παναηηδνζζηζηυ πμο ζθναβίγεζ ηδκ ζζημνζηή ιαξ δζαδνμιή. Γζα ημοξ υρζιμοξ οπεναζπζζηέξ ηδξ εεκζηήξ ιαξ ακελανηδζίαξ, αξ εέζμοκ ιε εζθζηνίκεζα ζημκ εαοηυ ημοξ ημ ενχηδια, πςξ εα ήηακ δ πχνα ιαξ πςνίξ αοηή ηδ ζηήνζλδ ιε δεδμιέκμ ημ επίπεδμ ημο εβπχνζμο πμθζηζημφ ζηεθεπζημφ δοκαιζημφ πμο ζηαδζμδνυιδζε υθα ηα ηεθεοηαία πνυκζα Βίκαζ ςναία ηζ εφημθα παναπθακδηζηά ηα ιεβάθα θυβζα ηζ εφημθα εηθςκμφκηαζ απυ ηα επίπεδα ή οπμθμβζζηζηά ιοαθά. Βηείκα πμο είκαζ δφζημθα είκαζ ηα ένβα ηαζ ιέζα ζηδκ ζζημνζηή δζαδνμιή πμθφ θίβα ηέημζα οπήνλακ. Μεηά ιζα δφζημθδ εζνδκζηή πμνεία ακάπηολδξ ιε θμβζηά ζηαιπακεαάζιαηα ηζ υθα ηα ανκδηζηά ζοιπανμιανημφκηα, δ γςή ιμο έδςζε ηδκ εοηαζνία κα πνμθάας ηαζ ιζα μζημκμιζηή ηνίζδ, πμο αεααίςξ δεκ ιπμνμφζε κα είκαζ ιυκμ μζημκμιζηή, αθμφ δζαπέεηαζ ζ’ υθεξ ηζξ πθεονέξ ηδξ ηαθαίπςνδξ ημζκςκίαξ ιαξ. Μυκμ γχκηαξ αοηήκ ηδκ ειπεζνία ιπμνχ ηχνα κα ελδβήζς ηα αθθεπάθθδθα ζζημνζηά θάεδ πμο έηακε μ θαυξ ιαξ ζε ακηίζημζπεξ ηνίζζιεξ θάζεζξ ηδξ ζζημνίαξ ιαξ, υπςξ βζα πανάδεζβια δ ηναβςδία ηδξ ιζηναζζαηζηήξ ηαηαζηνμθήξ

[174]

Σα θπβεξλεηηθά θόκκαηα θαη ε επθαηξία πνπ έραζε ε Αξηζηεξά λα γίλεη πξσηαγσλίζηξηα ησλ εμειίμεσλ (΢ηα πνυκζα ηδξ ηνίζδξ) Δ δζηή ιμο άπμρδ - ηαζ ηδκ επακαθαιαάκς - είκαζ πςξ ημ ικδιυκζμ ήηακ ιζα ιμκαδζηή εοηαζνία κα βίκεζ επζηέθμοξ δ παηνίδα ιαξ ζφβπνμκμ εονςπασηυ ηνάημξ. Με ηδκ πνμτπυεεζδ υηζ δ ζοκηαβή εα εθανιμγυηακ άιεζα, πςνίξ ηαεοζηενήζεζξ ηαζ ιέπνζ ηεναίαξ. Ώξ εοιδεμφιε, βζαηί ηάπμζμζ εέθμοκ κα ημ λεπάζμοιε, υηζ δ είζμδμξ ζημ πνυβναιια ήηακ ακαπυθεοηηδ, ακελάνηδηα πμζμξ εα ήηακ ζηδ ζοβηονία εηείκδ ζηδκ δβεζία ηδξ ελμοζίαξ. Σα επζηυηζα δακεζζιμφ είπακ βίκεζ απαβμνεοηζηά ηαζ ιυκμ δ αμήεεζα ηςκ ζοκεηαίνςκ εα ιαξ έζςκε απυ ηδκ μθζηή ηαηαζηνμθή. Ώπυ ηα ηοαενκδηζηά ηυιιαηα οπήνλακ ζζπονέξ ακηζδνάζεζξ βζαηί - ιέζα ζηα άθθα - έπακακ ημκ έθεβπμ ηςκ ηαηαζηάζεςκ ηαζ ηδ ιυκζιδ δοκαηυηδηα ελαβμνάξ ζοκεζδήζεςκ βζα ηδ δζαηήνδζδ ηδξ ελμοζίαξ ημοξ. Ώξ εοιδεμφιε ηδ ζηάζδ ηδξ δελζάξ ηαζ ημο δβέηδ ηδξ Ώκηχκδ ΢αιανά βζα ημ ικδιυκζμ, πανά ηζξ ειθακείξ πζέζεζξ ημο εονςπασημφ θασημφ ηυιιαημξ κα ηδκ ιεηααάθθεζ. Ώκηίζημζπδ ήηακ ηαζ δ ζηάζδ ηςκ δοκάιεςκ βφνς απυ ημ ΠΏ΢ΟΚ, πμο άνπζζε κα θοθθμνμεί. Ο ΓΏΠ βειάημξ εκμπέξ πήβε ζημ αηνυηαημ ζδιείμ ηδξ πχναξ βζα κα ελαββείθεζ - ιε ιεβάθδ ημο θφπδ - αοηυ πμο μζ ηαηαζηάζεζξ ημο οπέααθθακ εέθμκηαξ ηαζ ιδ, αθθά ιδ έπμκηαξ ηδ ζοκείδδζδ υηζ αοηή ημο δ πνάλδ ήηακ δ πνχηδ ηαζ ιάθθμκ δ ηεθεοηαία πςνίξ κα ημ ηαηαθαααίκεζ - εεηζηή πνμζθμνά ζηδκ «πμθζηζηή ημο ηανζένα». Οζ μιάδεξ ζοιθενυκηςκ πμο θοιαίκμκηαζ βζα δεηαεηίεξ ημκ πθμφημ ηδξ πχναξ ηζ έπμοκ επζθοθάλεζ βζα ημκ εαοηυ ημοξ πνμηθδηζηά πνμκυιζα, υθμζ ζε πθήνδ ζημίπζζδ ηαζ εκανιυκζζδ δχζακε θοζζαζιέκδ ιάπδ κα ιδκ πενάζμοκ μζ υπμζεξ αθθαβέξ. Ααζιμκμπμίδζακ ημ ικδιυκζμ ιεηαηνέπμκηαξ ημ θεξ ηζ ήηακ αννχζηζα, ιζηνυαζμ ηζ αίηζμ πακηυξ ηαημφ. Καζ ημ πέηοπακ! Ώνςβυ ζε αοηυ ημκ άκμιμ ζημπυ ανήηακ δοζηοπχξ - ηδκ ηάεε απμπνχζεςξ ανζζηενά ζε αβαζηή ζοιθςκία ιε υθεξ ηζξ δοκάιεζξ ηδξ άηναξ δελζάξ. Κακμκζηά αοηυ εα έπνεπε κα ημοξ πνμαθδιαηίζεζ, αθθά ιε ηδ θαζιανβία ηδξ ηαηάηηδζδξ ηάπμζαξ ελμοζίαξ δεκ έαθεπακ πζμ πένα απυ ηδ ιφηδ ημοξ Σμ πζζηεφς ηαζ ημ οπμζηδνίγς ιε υθδ ηδ δφκαιή ιμο. Σμ ικδιυκζμ ήηακ δ εοηαζνία, βζα ηδκ, ημοθάπζζημκ εονςπασημφ πνμζακαημθζζιμφ, ανζζηενά, κα πάνεζ ηδκ πνςημαμοθία ηςκ ελεθίλεςκ. Να ελδβήζεζ ημ θαζκυιεκμ ηδξ ηνίζδξ ηαζ κα ηαεμνίζεζ ηδκ πμνεία βζα ημ λεπέναζιά ηδξ. Ώθθά μζ δβέηεξ ηδξ, πμθφ ιζηνυηενμζ ηςκ απαζηήζεςκ, ζοκέπζζακ ιε ιεβαθφηενδ έκηαζδ κα παίγμοκ ημ ζφκδεεξ παζπκίδζ ηςκ ανκήζεςκ. Φάκδηε δ βφικζα ημοξ απυ άπμρδ εκαθθαηηζηχκ πνμηάζεςκ, [175]

ακέημζιμζ ζε ζπέδζα, ιε έθθεζρδ λεηάεανμο πνμζακαημθζζιμφ. Έηζζ ζοκέπζζακ κα θεζημονβμφκ ζημ επίπεδμ ηςκ θςκαζηζχκ ηαζ ζοιπαναηάπηδηακ ιε υ,ηζ ακηζδναζηζηυ οπήνπε ή ειθακίζηδηε ζηδ πχνα, ακααζχκμκηαξ ζηδ ζδιενζκή επμπή ηδξ παβημζιζμπμίδζδξ ηα ιυκζια θαζκυιεκα ημο «εεκζημφ απμιμκςηζζιμφ». Αοζηοπχξ αοηή είκαζ δ αθήεεζα! Σδ ζηάζδ αοηή δ ανζζηενά εα ηδκ πθδνχζεζ ζημ ιέθθμκ, αθμφ ιε ηδκ πμθζηζηή ηδξ έδςζε ζηέβδ ζηα πζμ ηοπμδζςηηζηά ζηνχιαηα ημο ηναηζζιμφ πμο θοιαίκμκηακ βζα δεηαεηίεξ ημκ εεκζηυ πθμφημ βζα δζηυ ημοξ υθεθμξ. Θα πνεζαζηεί πμθφ πνμζπάεεζα βζα κα απαθθαβεί ζημ ιέθθμκ απυ αοηυ ημκ εζιυ ηςκ απυνηαβςκ αηνζδχκ. Σμ ζηίβια υιςξ εα ηδκ αημθμοεεί βζα πνυκζα. Ώπυ εεςνδηζηχξ πνμςεδηζηή δφκαιδ, ιε ηζξ ζοκεπείξ ανκήζεζξ ηδξ επί πακηυξ ημο επζζηδημφ, ιεηαηνέπεηαζ ιένα ιε ηδ ιένα ζε δφκαιδ μπζζεμδνυιδζδξ. ΋πζ δ ανζζηενή ζδεμθμβία αθθά μζ ζδιενζκμί επίζδιμζ ημιιαηζημί εηθναζηέξ ηδξ Δ ηφνζα παναηήνδζδ ιμο βζα ηζξ ηοαενκήζεζξ πμο ηα πνυκζα ηδξ ηνίζδξ δζαπεζνίζηδηακ πνάβιαηα ηαζ ηαηαζηάζεζξ είκαζ δ ελήξ: Ώκαλζυπζζηεξ, δζζηαηηζηέξ ηαζ θμαζζιέκεξ δεκ ηήνδζακ αοηά πμο οπέβναρακ ηζ υηακ ιε ηαεοζηένδζδ έπαζνκακ έκα ιέηνμ έηακακ ηα πάκηα κα ιδκ ημ εθανιυζμοκ ηαεοζηενχκηαξ κα εηδχζμοκ ηζξ απαζημφιεκεξ ηακμκζζηζηέξ απμθάζεζξ ηδξ εθανιμβήξ ημοξ. ΢ηα ιυκα πμο οπέηορακ ιε ζπεηζηή εοημθία ήηακ ζημ ραθίδζζια ηςκ ιζζεχκ ηαζ ζοκηάλεςκ ηαζ ζηδ ηαηάνβδζδ ηςκ δχνςκ εμνηχκ ζημοξ ζοκηαλζμφπμοξ ηαζ ημοξ οπαθθήθμοξ ημο δδιμζίμο. Πνχημκ δεκ είκαζ ζίβμονμ υηζ γδηήεδηακ ιε αοηυκ ημκ ηνυπμ μζ πενζημπέξ απυ ημοξ δζεεκείξ μνβακζζιμφξ ηαζ ιάθζζηα ιε πνμκζηή ηαεοζηένδζδ δδιζμονβχκηαξ απυ ηδκ ανπή ηδκ πεπμίεδζδ υηζ δεκ πνέπεζ κα ζηδνίγμκηαζ ζηα θυβζα ημοξ. Ώηένιμκεξ ζογδηήζεζξ βζα «ζζμδφκαια ιέηνα» ηαζ εηεί πμο δ ηνυζηα επέιεκε ηάεε θμνά, βζα ιείςζδ ημο ηναηζημφ ιδπακζζιμφ, βζα ιέηνα ελμνεμθμβζζιμφ ηςκ αζθαθζζηζηχκ ηαιείςκ, ιείςζδξ ηδξ βναθεζμηναηίαξ, ηαηάνβδζδ πνμκμιίςκ, θυνςκ οπέν ηνίηςκ, ζθφνζγακ αδζάθμνα ημνμσδεφμκηαξ αζφζημθα αοημφξ πμο πνμζπαεμφζακ κα ιαξ ζχζμοκ. Ώευνοαα ιεηάεεζακ υθα ηα ιέηνα πμο είπακ ζοιθςκδεεί ημ ηνέπμκ έημξ βζα ηζξ ηαθέκδεξ. Καζ ηάεε ηυζμ ζζπονίγμκηαζ υηζ εηπθήνςζακ ηα ζοιθςκδεέκηα, αθθά αοηυ είκαζ έκα λεηάεανμ ρέια. ΋θα έπμοκ ηδκ ελήβδζή ημοξ. Οζ πναβιαηζημί ηοαενκχκηεξ ζηδ πχνα μζημκμιζημί πανάβμκηεξ, ζζπονμί ηθάδμζ ηαζ μ πακίζπονμξ αθθά ζημονζαζιέκμξ ηναηζηυξ ιδπακζζιυξ - ακηζδνμφζακ θοζζαθέα κα ιδ πάζμοκ ηα ελυθεαθια πνμκυιζά ημοξ. Καζ ημ πέηοπακ πακδβονζηά ακηζζηνέθμκηαξ πθήνςξ ηδκ πναβιαηζηυηδηα. Βδχ ηοαενκδηζηά ηαζ ζζπονά ακηζπμθζηεουιεκα ηυιιαηα «έπεζζακ» ηδ πθεζμρδθία ημο θαμφ υηζ αίηζμ ηδξ ηνίζδξ είκαζ ημ ικδιυκζμ. Δ αθήεεζα κα θέβεηαζ! Καζ ζημκ επζθακεζαηά ζηεπηυιεκμ πμθίηδ ημκ αμθεφεζ ιζα ηέημζα ελήβδζδ. Δ ζζημνία δζδάζηεζ υηζ αοηυξ μ θαυξ πμθθάηζξ έβζκε εφια ηοπμδζςηηχκ ηζ απαηεχκςκ. Ο επίπεδα ζηεθηυιεκμξ ιέζμξ Έθθδκαξ αμθεφεηαζ ιε ημ ζπήια «μζ άθθμζ θηαίκε». [176]

Βκζζποηζηυ νυθμ ζε αοηυ ημ ζημπυ έπαζλε δ επίηθδζδ θυβςκ εεκζηήξ αλζμπνέπεζαξ ηαζ ακελανηδζίαξ, φζηαημ ηαηαθφβζμ απυ ζδνφζεςξ ημο ηνάημοξ αοηχκ πμο εέθμοκ κα ηνφρμοκ ηζξ πναβιαηζηέξ ημοξ πνμεέζεζξ. Σα πνμδβμφιεκα πνυκζα ιε θαζιανβία ηαηαανυπεζζακ ηζξ αβνμηζηέξ εκζζπφζεζξ δδθχκμκηαξ ρεοδή ζημζπεία ιε ηδκ ακμπή ηςκ οπεοεφκςκ, πήνακ ηενάζηζα πμζά βζα πνμβνάιιαηα, πμο πμηέ δεκ απέδςζακ ηαζ μοδείξ ημοξ γήηδζε απμθμβζζιυ ηςκ πνάλεςκ ημοξ. Βίκαζ παναηηδνζζηζηυ υηζ μζ πζμ θακαηζημί ακηζικδιμκζαημί είκαζ αοημί πμο ςθεθήεδηακ απυ ηα εφημθα αοηά πνήιαηα. Αεηάδεξ δζξ ηαηέθδλακ ζηζξ ηζέπεξ επζηήδεζςκ ζοιπαηνζςηχκ ιαξ πςνίξ ηακέκα μοζζαζηζηυ υθεθμξ ηδξ πχναξ Ώκ οπήνπε πμθζηζηή απμθαζζζηζηυηδηα κα εθεβπεμφκ υθεξ μζ πενζπηχζεζξ πανάκμιδξ πνδιαημδυηδζδξ απυ ηδκ ΒΒ ηαζ παναπθάκδζδξ ηςκ οπδνεζζχκ ηδξ, πμθθμί απυ ημοξ «δζαιανηονυιεκμοξ» ηαζ θακαηζηά πμθέιζμοξ ημο «επάναημο ικδιμκίμο», ιε αάζδ ηδκ ζζπφμοζα κμιμεεζία εα έπνεπε κα είκαζ ζηζξ θοθαηέξ, ιαγί ιε υθεξ ηζξ αοημκυδηεξ μζημκμιζηέξ ζοκέπεζεξ. Ώθθά ηέημζα απμθαζζζηζηυηδηα δε θαίκεηαζ ζημκ μνίγμκηα. Ο ζοκέκμπμξ δεκ ηζιςνεί ημκ έκμπμ. Βδχ κα λεηαεανίζς ηάηζ. Πνμζςπζηά κζχες ιέθμξ ιζαξ εονφηενδξ ημζκςκίαξ. Νζχες εονςπαίμξ πμθίηδξ, πμο έπς ημ επζπθέμκ πνμζυκ κα βεκκδεχ ζε ιζα κυηζα δμλαζιέκδ ζημοξ αζχκεξ βςκζά ηδξ, εηεί πμο έγδζακ ηαζ ιεβαθμφνβδζακ μζ ημνοθέξ ηδξ ακενχπζκδξ ζηέρδξ ηαζ ηέπκδξ. Γφνς ιμο παναηδνχ έκακ ανκδηζζιυ ηαζ ιζα ηαποπμρία βζα ηζξ πνμεέζεζξ ηςκ άθθςκ ζοιιάπςκ. Αεκ εηηζιήεδηε ημ βεβμκυξ υηζ έδεζλακ ζζπονή αθθδθεββφδ ηαζ οπμιμκή ζηδκ εβπχνζα ακηίθδρδ υηζ μζ λέκμζ θηαίκε βζα υ,ηζ ηαηυ ιαξ ζοιααίκεζ. Με αοηή ηδ ζηάζδ ζακ πχνα άζπνδ ιένα εα ανβήζμοιε κα δμφιε. Ξένς υηζ δ άπμρή ιμο απμηθίκεζ απυ ηζξ ηονίανπεξ ηάζεζξ απυρεςκ πμο οπάνπμοκ ζηδ πχνα, αθθά είκαζ ακάβηδ κα έπμοιε ηα ιάηζα ιαξ ηαζ ημ ιοαθυ ιαξ ακμζπηυ ζε άθθεξ ζδέεξ ηαζ κα ακεπυιαζηε ηδ δζαθμνεηζηή άπμρδ. Οζ δακεζζηέξ ιαξ ακηζιεηςπίγμκηαζ ςξ ζηοβκμί ημημβθφθμζ, πμο ιαξ πίκμοκ ημ αίια ηαζ βζα ημ ιυκμ πμο εκδζαθένμκηαζ είκαζ κα πάνμοκ πίζς ηα θεθηά ημοξ. Ώκηίεεηα πνέπεζ κα εζπςεεί υηζ ζηα πνυκζα ηδξ ηνίζδξ μζ δακεζζηέξ ιαξ είκαζ ζφιιαπα ηνάηδ πμο πανμοζζάγμοκ ακμπή, οπμιμκή, ακηέπμοκ ηζξ ηαηυηνμπεξ ζοιπενζθμνέξ εκίςκ ζοιπαηνζςηχκ ιαξ ηαζ επζγδημφκ κα ιαξ αάθμοκ ζημκ ίζζμ δνυιμ ηαζ κα ιδκ λακαπέζμοιε ζε ίδζεξ πενζπέηεζεξ ζημ ιέθθμκ.

2014

[177]

Απόπεηξα ζπνπδήο ζηελ έλλνηα ηεο ηζόηεηαο (πνμζςπζηή άπμρδ) Δ ιαεδιαηζηή ακηίθδρδ ηδξ ζζυηδηαξ είκαζ δ ηαφηζζδ. Ώοηή είκαζ δ ιδπακζζηζηή ηαζ πμκηνμημιιέκδ ακηίθδρδ βζα ηδκ έκκμζα ηδξ ζζυηδηαξ ηαζ δεκ ζηακμπμζεί ημ θζθμζμθζηυ ηδξ πενζεπυιεκμ. Καθφηενμ ηαζ πενζβναθζηυηενμ είκαζ ημ ζφκεδια : Όιοη είκαζηε ίζοη θη όιοη είκαζηε δηαθορεηηθοί. ΋πςξ ηάεε άκενςπμξ έπεζ ηα δζηά ημο δαηηοθζηά απμηοπχιαηα, ηδ δζηή ημο αθοζίδα DNA, ιε ηδκ έκκμζα ηδξ ζζυηδηαξ δεκ εκκμμφιε ηδκ ηαφηζζδ, αθθά ηδκ ζζυηζιδ ζοιιεημπή ζηα δζηαζχιαηα ηδξ γςήξ ηαζ ζηα δνχιεκα εκηυξ ηδξ ημζκςκίαξ ιέζα ζηδκ μπμία δζααζμφιε ηαζ ηζξ εοηαζνίεξ πμο ιαξ πανέπμκηαζ. ΋πςξ δε ιπμνμφιε κα απαζηήζμοιε υθμζ μζ άκενςπμζ κα έπμοκ ημ ίδζμ ιπυζ, ημ ίδζμ πνχια επζδενιίδαξ ηαζ ιαθθζχκ, άθθμ ηυζμ δε ιπμνμφιε κα ζζπονζζημφιε υηζ έπμοκ ηδκ ίδζα υνελδ βζα δδιζμονβία ηαζ πνμημπή ηαζ υηζ δζαπκέμκηαζ απυ ηδκ ίδζα θζθμδμλία, ημ ίδζμ πείζια ηαζ ενβαηζηυηδηα βζα ελέθζλδ ηαζ πνμζςπζηή πνυμδμ. Βπίζδξ δεκ ιπμνμφιε κα ζζπονζζημφιε υηζ υθμζ είκαζ εθμδζαζιέκμζ ιε ηδκ ίδζα πκεοιαηζηή ζηακυηδηα. Αεκ εκκμχ ηδκ ηαθθζένβεζα ιεηά ηδ βέκκδζδ, αθθά ηα εη βεκεηήξ πκεοιαηζηά παναηηδνζζηζηά ηαζ ηα εκ δοκάιεζ ηαθέκηα. Βηείκμ πμο ιπμνμφιε κα απαζηήζμοιε απυ ιζα μνβακςιέκδ πμθζηεία είκαζ κα ελαζθαθίγεζ ιε απυθοημ ηνυπμ ηζξ ίδζεξ εοηαζνίεξ ηαζ δοκαηυηδηεξ ζε υθα ηα παζδζά ηδξ, κα ηαηανβήζεζ ιε αοζηδνυηδηα ηάεε ανπζηυ δζαπςνζζιυ θφθμο, θοθήξ, πνχιαημξ, ενδζηεφιαημξ ηζ υηζ άθθμ ιπμνεί κα πνμζεέζεζ ακηίζημζπμ ηάπμζμξ ηνίημξ ΋ιςξ κα ημ λεηαεανίζς βζα κα ιδ βίκεζ ηαιζά πανελήβδζδ. Αεκ ιπμνεί δ ημζκςκία κα απαζηεί ή κα ακαιέκεζ ηαζ ηδκ ίδζα ελέθζλδ απ’ υθα ηα παζδζά ηδξ. Ο ηάεε έκαξ εα θηάζεζ ζημ επίπεδμ πμο ιπμνεί ηζ αβςκίζηδηε κα ηαηαηηήζεζ. Σμ κα πνμζπαεεί κα επζαάθθεζ ιζα αίαζδ ηζ επίπθαζηδ ζζυηδηα ημ ιυκμ πμο εα επζηφπεζ ηεθζηχξ είκαζ δ ζζυηδηα ζημ ηαηχηαημ επίπεδμ. Δ ιυκδ επζηνεπηή επέιααζδ είκαζ κα αμδεήζεζ ημοξ οζηενμφκηεξ βζα ηδκ μπμζαδήπμηε αζηία, κα αεθηζχζμοκ ηαηά ημ δοκαηυκ ημ επίπεδμ ημοξ. Βζδάθθςξ εα πνυηεζηαζ βζα ιζα ακααίςζδ ηδξ ακηίθδρδξ ημο Πνμηνμφζηδ ιε ημ απάκενςπμ ηαίνζαζια ζημ ηνεαάηζ ημο ή ιε ηδ ζφβπνμκδ ακηίθδρδ ηςκ πακμιμζυηοπςκ παναβχβςκ ημο απνυζςπμο ηζ άβεοζημο αζμιδπακζημφ ιδπακήιαημξ,

[178]

Ρηλίζκαηα κλήκεο Θα ήιμοκ ημ πμθφ δχδεηα πνμκχκ (ανπέξ δεηαεηίαξ ημο ’50 ), ια πάκηα πενίενβμξ ηαζ ραπηήνζ. ΢ηδκ πνχηδ πμθοηαημζηία πμο αθέπεζ ημ πάνημ ιεηαλφ ηςκ μδχκ Αδιδηνζάδμξ ηαζ Εάζμκμξ ήηακ έκα απυ ηα πμθθά ηζκδιαημεέαηνα πμο είπε παθαζυηενα μ ΐυθμξ ηαζ ηα έθαβε δ άπμκδ ιέβαζνα πμο αημφεζ ζημ υκμια ακάπηολδ. Σμ υκμιά ημο «Σα ηφιαηα». Ο παθθαζιυξ ηςκ ηοιάηςκ ηδξ εάθαζζαξ ζηδκ ημκηζκή πνμηοιαία ζοκηνυθεοε ιμκίιςξ ημ πενίβονμ. ΢ημ πχνμ αοηυκ, έπαζγακ ηα «ιπμοθμφηζα» πμο ένπμκηακ απ’ ηδκ Ώεήκα βζα ηζξ «ανπαπηέξ», ακ ηζ υνμξ είκαζ ανηεηά άδζημξ βζα ημοξ ηαθθζηέπκεξ, πμο εηείκδ ηδκ επμπή ήηακ αζμπαθαζζηέξ ζημ ηοκήβζ ημο ιενμηάιαημο. Μεηνήζηε ημοξ ηνμίζμοξ δεμπμζμφξ πμο ιεηά ημ εάκαηυ ημοξ ηαηέθεζπακ πενζμοζίεξ πίζς ημοξ. Μάηαζμ ημ ράλζιυ ζαξ βζαηί δεκ οπάνπμοκ. Σέθμξ πάκηςκ έπμοκ πενάζεζ πάκς απυ ελήκηα πνυκζα απυ ηυηε ηαζ δε εοιάιαζ μκυιαηα ηαζ θεπημιένεζεξ. Κάπμζμξ είαζμξ πανμοζίαγε ζηδκ πυθδ ιαξ ιζα επζεεχνδζδ. Ώπ’ υθμοξ ημοξ δεμπμζμφξ εοιάιαζ ιυκμ ιία, ηδ ΢πενάκηγα ΐνακά. Ώοηυ έπεζ ηδκ ελήβδζή ημο. Να ιπς ιέζα ιε εζζζηήνζμ δεκ είπε ηαιζά πζεακυηδηα βζα δομ ηονίςξ θυβμοξ. Πνχημκ δεκ οπήνπε ιία ηαζ δεφηενμκ ηα εεάιαηα αοηά εεςνμφκηακ ηδκ επμπή εηείκδ «αηαηάθθδθα βζα ακδθίημοξ». Ββχ ζηδιέκμξ απ’ έλς εκχ δ πανάζηαζδ είπε απυ ηάπμζα χνα ανπίζεζ κα παναηδνχ δήεεκ ηζξ εζηυκεξ ιε ηα «πνμζεπχξ». Δ πνμζέθεοζδ ηςκ εεαηχκ είπε ζηαιαηήζεζ ηζ μ ηαιίαξ ήηακ αθμζζςιέκμξ ζημοξ θμβανζαζιμφξ. Ο «εθμνζαηυξ» ηζ εθεβηηήξ ηάπμζα ζηζβιή πήβε πνμξ ηδκ ημοαθέηα ηζ εβχ ιε ενάζμξ επανηέξ πχεδηα αευνοαα ζηδ ζημηεζκή αίεμοζα ηαζ «ηνφθηδηα» ζε ιζα εέζδ. Ώπυ ηδκ οπυεεζδ ηαζ ηα ζηεηξ ηδξ πανάζηαζδξ δε εοιάιαζ ημοαέκηα. Έκα πνάβια εοιάιαζ ηαζ ιάθζζηα γςκηακά. Σδκ πθδεςνζηή ηζ αεζηίκδηδ ΐνακά κα ηναβμοδά ηαζ κα πμνεφεζ ζηδκ οπενορςιέκδ μευκδ δείπκμκηαξ πςνίξ θεζδχ (ηαζ ηζξ ακαζημθέξ ηζξ επμπήξ) ηα πθδεςνζηά ιπμφηζα ηδξ ιέπνζ επάκς. Γζα ημ πεζκαζιέκμ παζδζηυ ιμο ιάηζ ήηακ ηάηζ ιμκαδζηυ. Ώοηή ήηακ δ πνχηδ ειπεζνία ιμο ιε ημ εέαηνμ……

[179]

Η Γαηνύια κνπ Ήνεε ζηα πένζα ιαξ απυ ηδ γμφβηθα ηδξ μδμφ Καθθζδνμιίμο. Σμοξ πνχημοξ ιήκεξ ηδξ γςήξ ηδξ έγδζε ζηδκ ακαζθάθεζα ημο πεγμδνμιίμο.. Δ ηαθή ηδξ ηφπδ μθείθεηαζ ζηδκ εοαζζεδζία ηδξ ηυνδξ ιμο, πμο ζηθααχεδηε απυ ημ πνμζςπάηζ ηαζ ηα παναηθδηζηά ιαηάηζα ηδξ ηαζ ηδκ έιπαζε ζημ ζπίηζ. Σδκ ααθηίζαιε Υαδνχια. Ώοηυ είκαζ ημ υκμια πμο ηδξ δχζαιε, αθθά δ πμνεία έδεζλε υηζ ακηίεεηα, ιεηά ηδκ πνχηδ παναπθακδηζηή ακηίθδρδ πμο ιαξ έδςζε, ήηακ ηεηναπέναηδ ηαζ ιαξ «δμφθεοε» ηακμκζηά. Δ ανπζηή ηδξ ζοιπενζθμνά ήηακ ιέζα ζημ «ηαηαπευκζμ» ζπέδζυ ηδξ κα πηοπήζεζ ηάπμζεξ πμνδέξ ζοιπάεεζαξ απυ ιένμοξ ιαξ. Άπαλ ηαζ ημ ηαηυνεςζε ειθάκζζε ημκ πναβιαηζηυ ηαζ οπμθμβζζηζηυ ηδξ παναηηήνα. Ώπυ κςνίξ θεζημφνβδζακ ηα αιανηςθά έκζηζηηά ηδξ ηαζ «ηάεζζε» ιε ηδκ πνχηδ εοηαζνία ζημκ άβνζμ ηαζ πακημηνάημνα ημο πχνμο Υαζίκη , ημκ ανζεκζηυ βάημ ηδξ βεζημκζάξ, πμο ηδκ ηαηέζηδζε έβηομ. ΋ιςξ ηαζ δ εβηοιμζφκδ ηδξ ήηακ πενζπεηεζχδδξ ηαζ ιάθζζηα πςνίξ αίζζμ ηεθζηά απμηέθεζια Μάθζζηα ηζκδφκεοζε άιεζα δ γςή ηδξ ζηδκ δζάνηεζα ημο ημηεημφ. Μυκμ δ ρφπναζιδ ηαζ απμηεθεζιαηζηή ακηίδναζδ ηδξ ηυνδξ ιμο Ώκαζηαζίαξ ηδκ ηνάηδζε ζηδ γςή. Έηζζ ζ’ αοηήκ δεκ μθείθεζ ιυκμ ηδκ οζμεεζία ηαζ ηδκ ελαζθάθζζδ ηνμθήξ ηαζ ζηέβδξ. Σδξ μθείθεζ ηαζ ηδκ ίδζα ηδξ ηδ γςή. ΋ηακ δ Ώκαζηαζία είδε ηδκ αδζέλμδδ πνμζπάεεζά ηδξ κα βεκκήζεζ ηαζ κα ιδ ημ ηαημνεχκεζ, ιέζα ζηα ιαφνα ιεζάκοπηα, λεζήηςζε ημκ ηηδκίαηνμ πμο έηακε ηδκ ακαβηαία εβπεζνδηζηή επέιααζδ. Έηζζ ακάιεζά ημοξ οπήνπε ιζα ζδζαίηενδ ζπέζδ γοιςιέκδ ζ’ αοηέξ ηζξ δφζημθεξ ζηζβιέξ. Μεηά δ Ώκαζηαζία έθοβε ζηδκ Ώιενζηή βζα ζοκέπζζδ ηςκ ζπμοδχκ ηδξ, μπυηε ηδκ ααζίθζζζα ηδκ ακαθάααιε ειείξ. Δ Υαδνχια έβζκε μζηυζζηδ, ιε ελαζθαθζζιέκδ ηδκ ηνμθή ηαζ ηα πάδζα, πμο ηα εεςνμφζε αοημκυδημ δζηαίςιά ηδξ. Ώθίιμκμ ζμο ακ ηδξ ηα ζηενμφζεξ. Αε πνεζάζηδηε πμθφξ πνυκμξ βζα κα βίκμοιε δμφθμζ ηδξ. Ββχ αέααζα ήιμοκ απυ πνζκ επζννεπήξ ζηζξ βάηεξ, αθθά αοηή ηδ θμνά πενάζαιε υθμζ ιαγί ηα εζηαιιέκα. Λέκε «δχζε εάννμξ ζημ πςνζάηδ ηαζ εα ακέαεζ ζημ ηνεαάηζ». Δ δζηζά ιαξ ηδκ πανμζιία αοηή ηδκ ακααάειζζε. ΋πζ ιυκμ ακεααίκεζ ζημ ηνεαάηζ, αθθά λαπθχκεζ βζα κα ημζιδεεί πάκς ζημ ιαλζθάνζ ιαξ ιέζα ζηδ ιμφνδ ιαξ ηαζ ιμονιμονίγεζ δζαιανηονυιεκδ υηακ ημθιμφζαιε κα ηδκ «εκμπθήζμοιε». Κάεε ανάδο ιυθζξ ηαηαθάαεζ υηζ ήνεε δ χνα ημο αναδζκμφ φπκμο ηνέπεζ ιε ιακία κα ιπεζ πνχηδ ζηδκ ηνεααημηάιανα ηαζ κ’ ακέαεζ ζημ ηνεαάηζ. Με ηεκηςιέκα η’ αοηζά ηαζ μνεάκμζπηα ηα ιάηζα πενίιεκε ιε ηδκ αοημκυδηδ ζζβμονζά κ’ απθχζς ημ πένζ ιμο ηαζ ιε ιζα θάηζα βειάηδ αμοθζιία κ’ αημοιπήζεζ ηα δομ ιπνμζηζκά ηδξ πυδζα πάκς ζημ ιπνάηζμ ιμο, κα αβάθεζ ι’ επζεεηζηυ ηνυπμ ηα κφπζα ηδξ πμο πςνίξ ζοβηναηδιυ πχκεζ ζηδ ζάνηα ιμο. Βίκαζ αοημκυδημ υηζ δεκ εα δζαιανηονδεχ, ζθίββμκηαξ ηα [180]

δυκηζα, αθθά ζε θίβα δεοηενυθεπηα εα εζζπνάλς ηδκ «ακηαιμζαή» ιμο. Με έκακ ζενμηεθεζηζηυ ηνυπμ ανπίγεζ κα ράπκεζ ηδκ ηαθφηενδ ηαζ αμθζηυηενδ εέζδ ηαζ ηεζ πμο υθα βίκμκηαζ ιε ιζηνή ηαπφηδηα ηάπμζα ζηζβιή, πμο αοηή ηνίκεζ ηαηάθθδθδ, νίπκεζ υθμ ημ αάνμξ ημο ζχιαηυξ ηδξ ειπνυξ ζημ πνυζςπμ ηαζ ημ ζηήεμξ ιμο. Θέθς δεκ εέθς έκα αίζεδια ζηακμπμίδζδξ ιε ηαηαθαιαάκεζ ηαζ ζε θίβμ πνυκμ πανά ηδκ πμθφπνμκδ ζοκήεεζα κ’ ανβεί κα ιε ηαηαθάαεζ μ φπκμξ, ζηδκ πενίπηςζδ αοηή ζε θίβμ πνυκμ ζοκήεςξ πάκς ηδκ επαθή ηαζ αοείγμιαζ ζε έκακ βθοηυ φπκμ. ΋ηακ ιεηά απυ θίβεξ χνεξ έπς ημ πνχημ λφπκδια δ ραδνχια έπεζ θφβεζ απυ ιέκα ηαζ είκαζ ζε αζθαθή ηαζ ααεφ φπκμ ζηα πυδζα ηδξ βοκαίηαξ ιμο. Ίζςξ ζηδ δζάνηεζα ηδξ αζοκεζδδζίαξ ιμο ηάπμζα ζηζβιή κα ηδκ εκμπθμφζα. Λέκε αηυιδ υηζ μζ βάηεξ είκαζ ακελάνηδηεξ. Ίζςξ! Δ Υαδνχια ιαξ πνέπεζ κα ήηακ δ ελαίνεζδ αθμφ απαζημφζε ζοκεπχξ ηδκ πνμζμπή ιαξ, ήηακ εβςίζηνζα, ιμκμθαβμφ ηαζ ιενζηέξ θμνέξ, αηυια ηαζ απάνζζηδ. Βιείξ υιςξ πανυθα ηα εθαηηχιαηά ηδξ ηδκ αβαπμφζαιε ή ηαθφηενα κα πς ηδ θαηνεφαιε ηζ αξ είπε υζεξ απαζηήζεζξ ήεεθε. Ώοηή ημ ήλενε ηαθά ηαζ ημ εηιεηαθθεφηδηε ιέπνζ ηδ ηεθεοηαία ζηαθαβιαηζά. Σμ δνάια ήηακ υηακ πδβαίκμοιε ηαλίδζα. Συηε πνέπεζ ηάπμο κα ηδκ αθήζμοιε βζα κα ηδκ πνμζέπμοκ. ΋ιςξ, μφηε αοηή πενκμφζε ηαθά, αθμφ ηακέκαξ άθθμξ δεκ είπε ηδκ οπμιμκή κα ηδ πασδεφεζ χνεξ ηδκ διένα , ηάηζ πμο ημ εεςνμφζε αοημκυδημ ηαζ ημ απμθάιαακε βμονβμονίγμκηαξ. ΋ιςξ ηαζ ειείξ πενκάιε θνζηηά βζαηί ιαξ έθεζπε αθυνδηα ηαζ ιεηνμφζαιε ημ πνυκμ ηαζ ηδ ζηζβιή βζα κα ανεεμφιε πάθζ ιαγί ηδξ. ΋ηακ πδβαίκμοιε ζημ ελμπζηυ ηδκ παίνκαιε ιαγί ιαξ ηαζ ηδκ άναγε πάκς ζηδ ιαθαηή πμθοενυκα λοπκχκηαξ ιυκμ υηακ απεζθείηαζ δ απμηθεζζηζηή ηδξ ζδζμηηδζία απυ ηζξ ελςηενζηέξ βάηεξ πμο ηαΎγμοιε. Σμ ηαλίδζ ιε ημ αοημηίκδημ ανπζηά ηδκ ηαθαζπςνμφζε, αθθά ζηδ ζοκέπεζα ημ ζοκήεζζε. Τ.Γ Μεηά 16,5 πνυκζα δ παγμφθα ιαξ έθοβε ήνεια απυ ημκηά ιαξ. Με ηα γχα ζοκδέεζαζ πμθφ ηζ υηακ ημ πάκεζξ είκαζ ιζα πθδβή πμο δφζημθα ηθείκεζ. Σχνα ανημφιαζηε κα πνμζέπμοιε ελςηενζηέξ βάηεξ ηαζ αθέπεζξ ηδκ επζεοιία ημοξ ιε ηάεε ηνυπμ κα απμηηήζμοκ ζπίηζ. ΢ηανθίγμκηαζ πίθζα ηυθπα ηαζ καγάηζα ια αηυια ακεζζηάιεεα …..

[181]

Η εηζήγεζή κνπ γηα ην Facebook Δ πνχηδ ιμο επαθή ιε ημ εέια ηςκ Δ/Τ ήηακ έκα άνενμ πμο ιμο γδηήεδηε κα βνάρς ζηα ηεηνάδζα ηδξ θοθαηήξ ημ 1970. Σμ έβναρα, πνάβιαηζ, πνδζζιμπμζχκηαξ ηδκ οπάνπμοζα εηεί αζαθζμβναθία. Σμ άνενμ είπε ημκ αανφβδμοπμ ηίηθμ: Απφ ηνλ άβαθα ζηνλ ειεθηξνληθφ ππνινγηζηή ηαζ δζαζχεδηε ΋ιςξ ζηδ ζοκέπεζα ημ εκδζαθένμκ ιμο βζα ηδ ζπεηζηή ηεπκμθμβία αηυκδζε ηαζ ιάθζζηα ζημ εκδζάιεζμ πνμκζηυ δζάζηδια αθεθχξ έηακα δδθχζεζξ ημο ζηζθ: -

Δγψ δε ζα αθνπκπήζσ ην δάθηπιφ κνπ ζε πιεθηξνιφγην!

ΐθέπεηε είιαζ επζννεπήξ ζε ηέημζεξ αζηυπαζηεξ δδθχζεζξ αβκμχκηαξ ή οπμηζιχκηαξ ηδ κμιμηέθεζα ηςκ ελεθίλεςκ πμο θένκεζ μ πνυκμξ. ΋ηακ ιεηά απυ 35 πνυκζα πθδζίαγα κα βίκς απυιαπμξ ηδξ ενβαζίαξ ιέζα ιμο θμφκηςζε δ επζεοιία κα οπεναζπζζηχ ημ ακηζηείιεκμ ηδξ ενβαζίαξ ιμο, πμο ιε ηυζδ εοημθία ακηζιεηχπζγε ηα πονά απυ πμζηίθεξ πθεονέξ, ιέζα ζηδκ ηονίανπδ ηναηζηζζηζηή αηιυζθαζνα πμο επζηναημφζε ζηδ πχνα, ζδζαίηενα απυ ακενχπμοξ πμο δεκ είπακ ημκ ακηίζημζπμ πκεοιαηζηυ ελμπθζζιυ ηαζ ηδκ ηαθή έλςεεκ ιανηονία. Έηζζ ηάεζζα ηαζ έβναρα ακαθοηζηά ηδκ άπμρή ιμο βζα ημ εέια αλζμπμζχκηαξ ημ οθζηυ πμο επί πνυκζα επζιεθχξ ζοβηέκηνςκα. Σα πεζνυβναθα ηείιεκα έπνεπε κα πηοπδεμφκ ζε οπμθμβζζηή. Αζάθμνμζ ηαθμί θίθμζ πνμζθένεδηακ κα ιε αμδεήζμοκ, αθθά υθα έπμοκ έκα υνζμ. Φάκδηε δ ακάβηδ κα πάνς ηζ εβχ έκακ πνμζςπζηυ οπμθμβζζηή. Βίπα υιςξ πάζεζ ηδκ ελέθζλδ ηδξ ηεπκμθμβίαξ ζηα παναβςβζηά πνυκζα ηδξ γςήξ εκυξ ακενχπμο. Οζ ζπεηζηέξ βκχζεζξ ιμο ήηακ ιδδεκζηέξ, πανά ημ βεβμκυξ πςξ είπα ζπμοδάζεζ εεηζηέξ επζζηήιεξ. Ώπυ εεςνία άπνδζημ ζπεδυκ πθευκαζια, αθθά απυ πνάλδ έκα ζηέημ ιδδεκζηυ. ΋ιςξ ιε ελζηάνζζε δ δήθςζδ ηδξ ηυνδξ ιμο: -

Μπακπά νη ππνινγηζηέο είλαη θηηαγκέλνη θαη γηα θαζπζηεξεκέλνπο!

Πήνα εάννμξ ηαζ είπα απυ ιέζα ιμο: Δληάμεη ηφηε! Πνάβιαηζ ζζβά- ζζβά ελμζηεζχεδηα ιε ηα ααζζηά ηαζ επεζδή βζα πνχηδ θμνά, ιεηά ηνζάκηα πνυκζα, είπα άπεζνμ εθεφεενμ πνυκμ ζηδ δζάεεζή ιμο ζηέρεζξ θοθαηζζιέκεξ ζε ιζα απυιενδ βςκζά ημο ιοαθμφ ιμο ανήηακ επζηέθμοξ δζέλμδμ. Με πονεηζηυ ζπεδυκ νοειυ άνπζζα κα βνάθς δζάθμνα ηείιεκα, πμο ηα απμεήηεοα ζε θαηέθμοξ ακάθμβα ιε ημ είδμξ ημοξ. ΋ιςξ ηάηζ ιμο έθεζπε. Πένα απυ ηδ ιαηαζμδμλία πμο έπμοκ απυ πμθθή ςξ θίβδ υθμζ μζ άκενςπμζ ήεεθα ηαζ κα ηα βναδάνς ζε έκα εονφηενμ ημζκυ, κ’ αημφζς ηνίζεζξ, βκχιεξ αθθά ηαζ ηα ακαιεκυιεκα ζε ηέημζεξ πενζπηχζεζξ επζδμηζιαζηζηά ή απμδμηζιαζηζηά ζπυθζα. Κάπμζμξ θίθμξ ιμο είπε βζα ημ Facebook ηαζ ηζξ [182]

δοκαηυηδηεξ πμο αοηυ έπεζ. Ο ίδζμξ ιμο άκμζλε ιζα ζεθίδα δίκμκηαξ ηδκ ανπζηή χεδζδ. Βηείκδ ηδκ επμπή, ανπέξ ημο 2010, οπήνπακ πενζμνζζιμί ζημ εφνμξ ηςκ ηεζιέκςκ. Άνπζζα δεζθά κα ακεαάγς ζε ζοκέπεζεξ ηάπμζα ηαζ θίβμ –θίβμ ιάεαζκα ηαζ ηζξ άθθεξ δοκαηυηδηεξ πμο αοηυ έπεζ. Ώκέααζια θςημβναθζχκ, ημζκμπμίδζδ αίκηεμ ηηθ. ΐνήηα ιενζημφξ θίθμοξ ηαζ άθδζα ηδ ζεθίδα πθήνςξ εθεφεενδ, πςνίξ ηακέκακ πενζμνζζιυ, κα ηδ δζααάγεζ υπμζμξ επζεοιεί. Πμθφ ζφκημια μ ηφηθμξ ηςκ θίθςκ αολήεδηε αθιαηςδχξ απυ παθζμφξ ιαεδηέξ ιμο, απυ παηνζχηεξ ιμο ζημ ΐυθμ ηαζ απυ αζηήζεζξ ηνίηςκ, ανπζηά αβκχζηςκ πμο ήεεθακ ηδ θζθία ιαγί ιμο. Έηακα, ιε ιενζηέξ ελυθεαθιεξ ελαζνέζεζξ, απμδεηηέξ ηζξ αζηήζεζξ θζθίαξ ηαζ ζήιενα μζ θίθμζ ιμο οπενααίκμοκ ημοξ 600 ιε ηδκ πθεζμρδθία ημοξ κα είκαζ εκενβμί ηαζ κα ακηαθθάζς ιαγί ημοξ ζηέρεζξ ηαζ ζπμθζαζιμφξ. Ώθζενχκς ανηεηυ πνυκμ ηδξ διέναξ ιμο ζ’ αοηή ηδκ απαζπυθδζδ ηαζ ιάθζζηα δομ θμνέξ ακέααζα ηδκ άπμρή ζηδκ ζζημζεθίδα ιμο βζα αοηυ ημ ημζκςκζηυ ιέζμ. Βηεί έθεβα: Σν Facebook γηα εκέλα είλαη κηα επινγία. Με άκεζν θαη γξήγνξν ηξφπν έξρνκαη ζε επαθή κε ηφζνπο αλζξψπνπο, πνπ βξίζθνληαη ζηηο ηέζζεξηο δηεπζχλζεηο ηνπ θφζκνπ. Κη απηφ δελ ην ππνηηκψ θαζφινπ. Λέλε φηη θάζε ηερλνινγηθή θαηάθηεζε είλαη κηα αθαίξεζε απφ ην θπζηθφ ηξφπν ηεο δσήο ηνπ αλζξψπνπ. Ο ηζρπξηζκφο απηφο εκπεξηέρεη αιήζεηεο, αιιά ηη κπνξείο λα θάλεηο ελάληηα ζην ζεξηψδεο θχκα πνπ ζεο δε ζεο ζε παίξλεη καδί ηνπ. Καη απηφ ην ηαμίδη αλ ζεο κπνξεί λα γίλεη ηφζν γνεηεπηηθφ! ΢ημ f/b ιπυνεζα ηαζ ημζκμθυβδζα ηείιεκα ζηέρεςκ, απυρεςκ ηαζ πνςηυθεζεξ απυπεζνεξ θμβμηεπκζηήξ βναθήξ, ζε ηυζμοξ ηαζ ηυζμοξ ακενχπμοξ πμο ζε πνμδβμφιεκεξ θάζεζξ αοηυ δεκ ήηακ δοκαηυκ κα βίκεζ. Κζ υπζ ιυκμ. Ώπυ ηδκ ακάβηδ κα οπάνπμοκ ηα ηαεδιενζκά ηείιεκα, ημ f/b ιμο έβζκε ηαζ ηίκδηνμ βζα κέεξ δδιζμονβίεξ. Μέζα ζ’ αοηυ ανήηα παθζμφξ θίθμοξ, ιε ημοξ μπμίμοξ είπα πάζεζ επαθή, βκχνζζα οπένμπμοξ ηαζκμφνβζμοξ θίθμοξ ιε γδθεοηέξ ζδζυηδηεξ, ιε ηθίζεζξ ηαζ βκχζεζξ, πμο πνμζςπζηά οζηενχ. Με ηυζμ άιεζμ ηνυπμ αθέπεζξ ηδκ πανάεεζδ ηςκ απυρεςκ, ηδ δζαπάθδ ηςκ ζδεχκ, κέεξ ζδέεξ, υιμνθεξ εζηυκεξ ιε έλοπκεξ αηάηεξ. ΐεααίςξ οπάνπμοκ ηαζ αηοπή πενζζηαηζηά, αθθά ακανςηζέιαζ ιπμνμφζε κα βίκεζ ηαζ δζαθμνεηζηά ζε ιζα ηυζμ πμθοπθδεή ηαζ εηενυηθζηδ μιάδα ακενχπςκ. ΐνήηα δεηάδεξ θίθμοξ πμο ζε ηάπμζα θάζδ οπήνλακ ιαεδηέξ ιμο, έιαεα ηδκ ιεηέπεζηα ελέθζλή ημοξ, πάνδηα βζ αοηυ ηαζ εθπίγς υηζ έπς ηδκ εηηίιδζή ημοξ, υπςξ εβχ ζοκεπίγς κα ημοξ αβαπχ. ΢ε ιενζημφξ απυ ημοξ θίθμοξ ιε ημοξ μπμίμοξ είιαζ ζε γςκηακή ημζκςκζηή επαθή, απυ ημ πανεθευκ, δζαηοπχκμκηαζ θυαμζ ηαζ δζζηαβιμί κα βίκμοκ πνήζηεξ ημο ιέζμο. Χξ δζηαζμθμβία επζηαθμφκηαζ ημκ ηίκδοκμ ηάπμζμζ κα παναημθμοεμφκ ηαζ κα [183]

ηαηαβνάθμοκ ηζξ ζηέρεζξ ιαξ. ΢ε αοημφξ ημοξ δζζηαβιμφξ απακηχ ιε ημκ ηάεεημ αθθά ζοβπνυκςξ ηζ αθμπθζζηζηυ ηνυπμ: ΜΑΚΑΡΗ ! Αεκ έπς ηάηζ κα ηνφρς απυ ημοξ εθεβηηέξ ηαζ ηαηαβναθείξ ηςκ ακαπκμχκ ηαζ ηςκ αδιάηςκ ιαξ. Μυκμ ιζα ιζηνή εθπίδα ηνέθς. Μήπςξ - ακ πνάβιαηζ ιαξ ηαηαβνάθμοκ - ημοξ αμδεήζμοκ έζης ηαζ θίβμ μζ ζηέρεζξ ιμο. Σμ ιυκμ βζα ημ μπμίμ ζζπηζνίγς ημκ εαοηυ ιμο είκαζ πςξ ηαεοζηένδζα κα ιπς ζ’ αοηή ηδκ υιμνθδ μζημβέκεζα, αθμφ ζε θίβμοξ ιήκεξ εα ζοιπθδνχζς ηα πέκηε πνυκζα ηδξ εηεί πανμοζίαξ ιμο. Μεηά ημκ εη ηςκ πναβιάηςκ πενζμνζζιυ ηςκ ημζκςκζηχκ ιμο ζοκακαζηνμθχκ αοηυ ημ πανάεονμ ηδξ επαθήξ ιε ημκ ελςηενζηυ ηυζιμ είκαζ ιζα βθοηζά πανδβμνζά, πμο ηδκ αλζμπμζχ υζμ πενκάεζ απ’ ημ πένζ ιμο. Βθπίγς μζ δζαθςκμφκηεξ κα ιε ακηζιεηςπίζμοκ ιε ηάπμζα ηαηακυδζδ. ΢ίβμονα οπάνπμοκ ηαζ μζ ανκδηζηέξ πθεονέξ, υιςξ αθήκς κα ακαθοεμφκ απυ ημοξ επυιεκμοξ εζζδβδηέξ…

[184]

Η ιέμε Χεκεία Γζα ημ πχξ πνέπεζ κα βνάθεηαζ δ θέλδ Υδιεία ζημ πανεθευκ (1870- 1950) έβζκακ πμθθέξ ζογδηήζεζξ απυ ήνειεξ έςξ βειάηεξ έκηαζδ ιεηαλφ δζαθυνςκ επςκφιςκ ηαζ ηαεδβδηχκ ημο ακηίζημζπμο ηθάδμο. Ώνενμβναθία ζε εθδιενίδεξ ηαζ επζζηδιμκζηή πενζμδζηά ιέπνζ εζδζηά αζαθία ιε ακηζηείιεκμ ημ εέια (π.π μ ηαεδβδηήξ ηδξ Ονβακζηήξ Υδιείαξ Γεχνβζμξ Θ. Μαηεαζυπμοθμξ ιε ηίηθμ: Ζ Διιεληθή ρεκηθή νλνκαηνινγία). Βηείκμξ πμο ιε πείζια έδςζε ιάπδ ζημ εέια είκαζ μ Λέζαζμξ απυ ημ Μακηαιάδμ ηαεδβδηήξ ζημ Π. Ώ, μ Μζπαήθ ΢ηεθακίδδξ, πμο ημ 1924 δζμνίζηδηε έηηαηημξ ηαεδβδηήξ ζηδκ εζδζηχξ βζ αοηυκ ζδνοεείζα έδνα ηδξ Εζημνίαξ ηςκ Φοζζηχκ Βπζζηδιχκ, πμο δζαηδνήεδηε ιέπνζ ημ εάκαηυ ημο, ημ 1957 ηαζ ιεηά ηακείξ δε δζμνίζηδηε ζηδ εέζδ ημο ιέπνζ ηδκ ακαζφζηαζδ ηδξ ακάθμβδξ έδναξ ζηα ηεθεοηαία πνυκζα. ΢ηζξ 6 Ώοβμφζημο ημο 1935 βίκεηαζ ιυκζιμξ ηαζ ημ 1938 ηαηηζηυ ιέθμξ ηδξ Ώηαδδιίαξ Ώεδκχκ. Πμθοβναθυηαημξ ζζπονζγυηακ παναπέιπμκηαξ ζε ζζημνζηέξ πδβέξ υηζ δ θέλδ πνέπεζ κα βνάθεηαζ ΥΤΜΒΕΏ ηαζ πνμένπεηαζ απυ ημ ανπαίμ νήια ποιεφς. Βκδεζηηζηά : Ζ πξψηε ειιεληθή ρπκηθή νλνκαηνινγία , ΢πκβνιαί εηο ηελ ηζηνξίαλ ηεο Υπκείαο , Φακκνπξγηθή θαη Υπκεία , Υπκεπηηθή θαη δεκψδεο νλνκαηνινγία ηα. Πανά ηζξ επίιμκεξ ιάπεξ πμο έδςζε επζηνάηδζε δ βναθή ΥΔΜΒΕΏ ,αθμφ μζ δομ ηαεδβδηέξ ζηζξ έδνεξ ηδξ Ώκυνβακδξ Κςκζηακηίκμξ Γέββεθδξ ηαζ Μαηεαζυπμοθμξ ηδξ Ονβακζηήξ ζηα δζδαηηζηά ημοξ ζοββνάιιαηα επέααθακ ηδ ζδιενζκή βναθή Δ πεεζζκή ακαθμνά ζημ ιζηνυ ηαζ εηθασηεοηζηυ αζαθίμ ημο Ρμοζυπμοθμο Δ ΥΖΜΗΑ ΣΟΤ ΛΑΟΤ έπεζ ζπέζδ ι’ έκα ηίκδια ημο δδιμηζηζζιμφ ζηζξ ανπέξ ημο 20μο αζχκα κα εζζάβμοκ δδιχδεζξ ηαζ απθέξ θέλεζξ ζηδκ επζζηδιμκζηή μνμθμβία, πνμζπάεεζα πμο δε ζοκεπίζηδηε. Μζα παναηηδνζζηζηή πενίπηςζδ είκαζ ημο Βθζζαίμο Γζακκίδδ (ρεοδχκοιμ), πμο ελέδςζε ηδκ Ώ΢ΣΡΟΝΟΜΕΏ ζηδ βθχζζα ημο Φοπάνδ. Ώθθά βζ αοηυ ιαγί ιε άθθα εα επακέθες ακαθοηζηά ανβυηενα

[185]

Η δηαδηθαζία…. (κηα αζηεία ηζηνξία) Καεχξ αμθηάνζγε ζηδκ πνμηοιαία ιε ημ ιοαθυ ημο βειάημ απυ ηα πνμζςπζηά ημο πνμαθήιαηα αθέπεζ ηάπμζα ζηζβιή έκακ ρανά, πμο λαβηίζηνςκε έκα ιεβάθμ ράνζ ηαζ ημ ένζπκε πίζς ζηδ εάθαζζα. Μεηά απυ θίβμ ιζα απ’ ηα ίδζα. Ώκεαάγεζ δεφηενμ ημ εθεοεενχκεζ απ’ ημ αβηίζηνζ ηαζ ημ πεηά ιέζα. Αε αάζηδλε δ ηανδζά ημο ηαζ ημκ πθδζζάγεζ: - Καιέ κνπ άλζξσπε, γηαηί ηα ςάξηα ηα πεηάο πάιη πίζσ; - Γε κε ελδηαθέξνπλ ηα ςάξηα, ημο απάκηδζε. Δθείλν πνπ κε ζπλαξπάδεη είλαη ε δηαδηθαζία. - Ναη, αιιά ππάξρνπλ άλζξσπνη, πνπ πεηλάλε θαη ηα έρνπλ αλάγθε. Να! Δγψ έρσ ελλέα παηδηά θαη δπζθνιεχνκαη λα ηα ρνξηάζσ. - Α! Δληάμεη, θάηζε λα ζηα δίλσ… Πνχημ ράνζ, δεφηενμ ηνίημ… Κάπμζα ζηζβιή ημο θέεζ! - Καη ζπ άλζξσπέ κνπ ελλέα παηδηά; - Α! Γε κ’ ελδηαθέξνπλ ηδηαίηεξα ηα παηδηά. Πεξηζζφηεξν κνπ αξέζεη …δηαδηθαζία παξαγσγήο ηνπο!

[186]

Η εμέγεξζε ησλ εκεξώλ Ώζθαθχξ ηέημζμο είδμοξ ηζκδημπμζήζεζξ, ζακ αοηέξ πμο γμφιε ζηζξ ιένεξ ιαξ, είκαζ ζοκέπεζα πάκηα ηδξ φπανλδξ κέςκ ημζκςκζηχκ θαζκμιέκςκ, πμο ιε ηδ ζεζνά ημοξ είκαζ απμηεθέζιαηα ηςκ μζημκμιζηχκ αθθαβχκ πμο εκηςιεηαλφ έπμοκ ζοιαεί, αθθά ηαζ αθθαβχκ ζηα ήεδ, ηζξ ζοκήεεζεξ ηαζ ζε υηζ εεςνεί ηάπμζμξ, ςξ απαίηδζδ απυ ηδκ ημζκςκία κα ημο έπεζ αοηυιαηα ελαζθαθζζιέκμ Πνέπεζ κα ζδιεζχζμοιε υηζ ζηδ ζφβπνμκδ ηεπκμθμβζηή ιαξ επμπή αολήεδηε δοζακάθμβα δ ηαπφηδηα ηςκ πάζδξ θφζεςξ αθθαβχκ, ηυζμ χζηε δ ιζα αθθαβή κα ιδκ πνμθαααίκεζ κα ςνζιάζεζ ηαζ κα ζοκεζδδημπμζδεεί απυ ημ ημζκςκζηυ ζφκμθμ, υηακ ακηζηαείζηαηαζ απυ ηδκ άθθδ. Ο ηαεέκαξ είκαζ αζαζηζηυξ, εέθεζ ηχνα αιέζςξ, πςνίξ ημκ αοημκυδημ παθαζυηενα ηυπμ ηαζ πνυκμ, κα βεοηεί υθεξ ηζξ πανμπέξ ηδξ ηεπκμθμβζηήξ ιαξ επμπήξ. Σα αβαεά ανίζημκηαζ ειπνυξ ζηα ιάηζα ημο, ηα αθέπεζ ιέζα απυ ημκ ηαηαηθοζιυ ηςκ δζαθδιίζεςκ ηαζ πθδνμθμνζχκ πμο είκαζ εφημθα πνμζαάζζιεξ ζημκ ηαεέκα. Έπεζ παεεί απυ ηδκ άιεζδ εεχνδζδ υηζ απυ ημοξ ηαηέπμκηεξ, πθδκ ηςκ απαναίηδηςκ ελαζνέζεςκ, απαζηήεδηε ηυπμξ, πμθφπνμκδ ηαζ επίιμκδ ενβαζία ηαζ ιενζηέξ θμνέξ εκζοκείδδηδ ζηένδζδ άθθςκ αβαεχκ. ΢διεζχκς ηδκ εοημθία ιε ηδκ μπμία δζεηδζημφκ πμθθμί αβαεά πςνίξ κα είκαζ δζαηεεεζιέκμζ βζα ημκ απαζημφιεκμ ηυπμ βζα ηδκ απυηηδζή ημοξ. Τπάνπμοκ ηαζ ηα ακηζηεζιεκζηά δεδμιέκα ιε ηονζυηενμ ημκ δεζηυ εηηναπδθζζιυ πμο παναηηδνίγεζ ηδκ ημζκςκία ιαξ. ΋θμζ μζ εεζιμί ηδξ ημζκςκίαξ έπμοκ δζαανςεεί απυ ηδ ζοιπενζθμνά δβεηζηχκ μιάδςκ, ημ πνμζςπζηυ ζοιθένμκ έπεζ ηαηακζηήζεζ ηδκ ακηίθδρδ ημο ημζκςκζημφ ηαθμφ. Φηάζαιε ζηδκ έζπαηδ ηαηάκηζα κα εεςνείηαζ ελοπκάδα ηαζ ιαβηζά δ ελαπάηδζδ ημο ηνάημοξ, δ εηιεηάθθεοζδ ημο δζπθακμφ ζοκάκενςπμο. Έκαξ άηναημξ ηαηακαθςηζζιυξ, ιζα επζεεηζηή επίδεζλδ πθμφημο δδιζμφνβδζακ ιζα επζηίκδοκδ ηαζ αδζέλμδδ ηαηδθμνζηή πμνεία ζηα ζοιαάκηα ηδξ ημζκςκίαξ ιαξ. Δ ημζκςκία ιαξ πνεζάγεηαζ έκα ζμη. Κάηζ πμο εα ηαναημοκήζεζ πμθθμφξ, εα πνμηαθέζεζ πμζηίθεξ ακηζδνάζεζξ αθθά εα είκαζ ακαπυθεοηημ. Ώοηυ ημ ακαπυθεοηημ ιπμνεί κα βίκεζ ιε δομ ηνυπμοξ. Βίηε απυ ιζα μζημοιεκζηή πμθζηζηή ηοαένκδζδ ιε αθμιμζςιέκδ αοηήκ ηδκ ακάβηδ απυ υθμοξ ημοξ εηαίνμοξ ηδξ ζοιιαπίαξ, είηε απυ ιζα ιμκυπθεονδ, αθθά ιε αοημηημκζηή απμθαζζζηζηυηδηα ηαζ πάεμξ πμο ίζςξ ζε πνχηδ θάζδ κα ημοξ απμιμκχζεζ πμθζηζηά, αθθά είιαζ ζίβμονμξ υηζ ζημ αάεμξ πνυκμο εα οπάνλεζ δ ηεθζηή δζηαίςζδ. Δ αηζκδζία ηαζ έθθεζρδ ηδξ ακαβηαίαξ απμθαζζζηζηυηδηαξ ιυκμ δεζκά ιπμνεί κα επζθένεζ ζημκ ηυπμ ηαζ ιάθζζηα ιε πζμ βνήβμνμοξ νοειμφξ. Αεκ έπμοκ κηε ηαζ ηαθά δίηζμ μζ ειανζεείξ ιμκμδζάζηαημζ ακαθοηέξ ηδξ πμθζηζηήξ ιαξ ζοβηονίαξ, ζηζξ ακαθφζεζξ πμφ επζπεζνμφκ βζα κα ενιδκεφζμοκ ηα θαζκυιεκα. [187]

Δ ελέβενζδ αοηχκ ηςκ διενχκ δεκ είκαζ δ δνάζδ ηδξ πενζαυδηδξ βεκζάξ ηςκ 700 εονχ. Ώοηή δ βεκζά είκαζ κέμζ άκενςπμζ, πμο ενβάγμκηαζ ζηθδνά, ημοξ αβαίκεζ ημ θάδζ κα πάνμοκ αοηά ηα θεθηά ηαζ δίκμοκ ηδκ ηαεδιενζκή ιάπδ ηδξ γςήξ. Αεκ έπμοκ ηζξ πμθοηέθεζεξ ηςκ ανβυζπμθςκ, πμο ηονζανπμφκ βφνς ιαξ. Δ ελέβενζδ είκαζ ένβμ ηονίςξ δομ μιάδςκ ηδξ ζφβπνμκδξ ημζκςκζηήξ δζαζηνςιάηςζδξ, πμο δεκ είκαζ ηαζ ακελάνηδηεξ ιεηαλφ ημοξ. Ώκηίεεηα ζοιπθέημκηαζ ιαγί ηαζ ιπμνεί ηάπμζμξ κα είκαζ ιέθμξ ηαζ ηςκ δομ μιάδςκ. Πνχηα δ βεκζά ηςκ «ναπαηθήδςκ» αοηχκ πμο δεκ έκζςζακ αηυια ηδ βθφηα, αθθά ηαζ ηδ πίεζδ ημο ηαεδιενζκμφ ςνανίμο ιζαξ ιυκζιδξ ενβαζίαξ. Με έκα ιαβζηυ ηνυπμ δζαεέημοκ ηα πνήιαηα βζα ημ ζφβπνμκμ ηνυπμ γςήξ ημοξ, αθμφ ηάπμζα ημνυζδα απυ πίζς ημοξ, ημοξ ελαζθαθίγμοκ ηδκ άκεηδ ζηέβδ, ηδκ δζαηνμθή ηαζ ιπυθζημ πανηγζθίηζ. Ώοημί πμο δεκ ηνέπμοκ βζα ηδκ ακαγήηδζδ ιζαξ ενβαζίαξ, αθθά ηδκ πενζιέκμοκ ζημ ηαθεκείμ ακάιεζα ζηδκ ορδθή ζογήηδζδ ηαζ ημκ ηαπμοηζίκμ, εκχ ανβά ημ ανάδο δίκμοκ ηα νέζηα ζηα ιπαν ιεηαλφ ιζαξ ηεηίθαξ ηαζ ιζαξ αυηηαξ εκηοπςζζάγμκηαξ ηζξ κεανέξ αηηζγυιεκεξ βφνς ημοξ δεζπμζκίδεξ, πμο λενμβθείθμκηαζ νμοθχκηαξ ηδ «ζμθία» ημοξ ηαζ ανβυηενα ακηέπμοκ ημ πθαδανυ αάνμξ ημο ζχιαηυξ ημοξ πάκς ζηα ηνεαάηζα. Να δζεοηνζκζζηεί υηακ θέιε «δμοθεζά» δεκ εκκμμφιε υπμζα ηζ υπμζα. Μδ ηνεθαεμφιε ηζυθαξ. Έπμοιε ημοξ ιεηακάζηεξ βζα ηζξ δεφηενεξ δμοθεζέξ. Ίζςξ επζαθέπμκηεξ πνμσζηάιεκμζ ζε έκα ένβμ, δδιυζζμζ οπάθθδθμζ ζε ιζα ημοθημονζάνζηή εέζδ, ηαθθζηέπκεξ ηαζ υθα ηα ζπεηζηά ηαζ πανυιμζα. Ώοημί, ακ ηυθθαβακ ζε ηάεε δζαδήθςζδ πμο έθααακ ιένμξ έκζδια, εα είπακ ελαζθαθίζεζ πθήνεξ ζοκηαλζμδμηζηυ δζηαίςια. Σδκ πνμζςπζηή ημοξ ακζηακυηδηα κα ηάκμοκ ιζα ηανζένα, βζαηί αοηυ απαζηεί ηυπμ δζάνηεζα ηαζ επζιμκή, ηδκ αδοκαιία ημοξ κα ακηέλμοκ ζηζξ οπμπνεχζεζξ ιζαξ ιυκζιδξ ενβαζίαξ ηαζ εκυξ ακοπυθμνμο ηαεδιενζκμφ ςνανίμο, ηδκ ιεηαιμνθχκμοκ ζε «μνβή» εκάκηζα ζηδ ημζκςκία αθθά ηαζ ηςκ ακενχπςκ πμο δεκ έπμοκ ηα δζηά ημοξ παναηηδνζζηζηά. Έηζζ ελδβείηαζ δ αδζάηνζηδ ηαζ πςνίξ ζοβηναηδιυ ηαηαζηνμθζηή ιακία, ζδίςια ηονίςξ ηςκ θαζζζηζηχκ ηφηθςκ. Ο άκενςπμξ πμο δμφθερε, πμο βκςνίγεζ υηζ πίζς απυ ηάεε αβαευ ηνφαεηαζ μ ζδνχηαξ εκυξ ενβαγμιέκμο, λένεζ κα ηα ζέαεηαζ ηαζ δεκ ηα ηαηαζηνέθεζ. Δ άθθδ μιάδα είκαζ αοηή πμο γοιχεδηε ιέζα ζηδκ επεηεζαηή ζοκήεεζα ηςκ ηαηαθήρεςκ ηδξ ηεθεοηαίαξ 25εηίαξ, θαζκυιεκμ πμο αμθεφεζ πμθθέξ επίζδιεξ ηαζ ακεπίζδιεξ ζοκζζηχζεξ ηδξ παναπαίμοζαξ ηναηζηήξ παζδείαξ. Ώοηέξ δδιζμφνβδζακ ιζα μθυηθδνδ βεκζά πμο ιεβάθςζε ιε ηδκ ακηίθδρδ υηζ ιπμνεί κα ηάκεζ μηζδήπμηε, πςνίξ κα έπεζ ηζξ αοημκυδηεξ κμιζηέξ ζοκέπεζεξ. Δ αηζιςνδζία ειθοηεφεδηε ζημ οπμζοκείδδηυ ημοξ ηαζ εα πνεζαζηεί πνυκμ ηαζ ηυπμ κα κζηδεεί. Ώοηυ δε ζδιαίκεζ υηζ μζ δομ βεκζέξ δε ιπμνεί ζε ανηεηέξ πενζπηχζεζξ κα ζοιπίπημοκ. [188]

΢ηεθηείηε ηα εηαημιιφνζα ηςκ γδιζχκ, πμο βίκμκηαζ ηάεε πνυκμ ζηα ζπμθεία ζηδ δζάνηεζα ηςκ ηαηαθήρεςκ ηαζ ηνφαμκηαζ ηάης απυ ηδκ ημονεθμφ, ιε ηδκ ημζκςκία κα παναιέκεζ άθςκδ ηαζ ακίζπονδ, πςνίξ ημοξ ακαβηαίμοξ αιοκηζημφξ ιδπακζζιμφξ ηαζ ηεθζηχξ κα δέπεηαζ ηα θαζκυιεκα. Ο παζδαβςβζηυξ παναηηήναξ ημο ζπμθείμο έπεζ βίκεζ απκυξ ηαζ δοζδζάηνζημξ. Ώπθχξ μ ζπμθζηυξ πνυκμξ ηοπζηά δζακφεηαζ ιε ηδκ αεααζυηδηα υηζ δ πνμαβςβή ζηδκ επυιεκδ πνμκζά είκαζ δεδμιέκδ. ΋πμο ηζ υηακ βίκεηαζ ηάπμζα παζδαβςβζηή ενβαζία αοηυ μθείθεηαζ ηονίςξ ζημκ δνςζζιυ ηαζ ηδκ πνμζςπζηή οπένααζδ ηάπμζμο αζοιαίααζημο δάζηαθμο πμο ζοκεπίγεζ κα δίκεζ ηδ ιάπδ ημο, ιδ απμδεπυιεκμξ ηδκ βεκζηή ηάζδ κα παναηήζεζ ημκ δζδαηηζηυ ημο νυθμ. Δ ίδζα δ Πμθζηεία, μζ ανιυδζμζ πμθζηζημί ηαζ ημζκςκζημί θμνείξ, ζζμπέδςζακ υθμοξ ημοξ εεζιμφξ ηδξ παζδείαξ. Πνμμδεοηζημί δήεεκ παζδαβςβμί, πμο δεκ βκχνζζακ πμηέ ηδ ιονμοδζά ηδξ ζπμθζηήξ ηάλδξ, οζμεεημφκ πςνίξ ηακέκα δζζηαβιυ, απυ ηδ λέκδ ακηίζημζπδ αζαθζμβναθία, ηάεε αδμηίιαζημ πεζναιαηζζιυ πμο ένπεηαζ ζημ ιοαθυ ημο μπμζμοδήπμηε ακεφεοκμο ηαζκμηυιμο. Έηζζ ζζβά-ζζβά βηνειίζηδηακ υθεξ μζ εειεθζχδεζξ ανπέξ θεζημονβίαξ εκυξ ζπμθείμο. Ο δάζηαθμξ απμβοικςιέκμξ απυ ηάεε ελμοζία έβζκε άεονια ζηζξ δζαεέζεζξ ημο μπμζμοδήπμηε ηαηυηνμπμο ιαεδηή, εκχ μ ίδζμξ δεκ έπεζ ζοβπνυκςξ ηδ ζημζπεζχδδ ειπζζημζφκδ ημο βμκέα. ΋θα αοηά αηονχκμοκ ημ νυθμ ημο. Πζζηεφεηε αθήεεζα υηζ υθα ηα κέα παζδζά είκαζ αβκέξ ηαζ αεχεξ ροπέξ; Πζζηεφεηε αθήεεζα υηζ ακάιεζά ημοξ δεκ οπάνπμοκ ηάπμζμζ ηαημιαεδιέκεξ οπάνλεζξ πμο λεηζκμφκ απυ ηδκ δζαηαή επζεοιία κα ηάκμοκ ηδ γςή ημο δάζηαθμο πμδήθαημ; Πζζηεφεηε, αθήεεζα, υηζ οπάνπμοκ πζθζάδεξ πανζζιαηζημί δάζηαθμζ πμο ιυκμ ιε ηδ δφκαιδ ηδξ πνμζςπζηήξ ημοξ αηηζκμαμθίαξ εα επζαθδεμφκ ιέζα ζηδκ ηάλδ; Ο δάζηαθμξ πνεζάγεηαζ έκα εθάπζζημ υβημ ελμοζίαξ. ΢πμθείμ πςνίξ πεζεανπία, πςνίξ ηζιςνία ηαζ ακηαιμζαή, δεκ βίκεηαζ. Υνζζηέ ιμο, βζαηί απυ ηδ αάκαοζδ αοηανπζηυηδηα ημο πανεθευκημξ, πενάζαιε ζηδκ αζοδμζία ημο ζήιενα; Καθά, εκδζάιεζεξ ηαηαζηάζεζξ δεκ οπάνπμοκ; Να λένεηε ηαζ κα πςκέρεηε ηάηζ. Ώοηυξ πμο ηαηαζηνέθεζ ηδκ ηνάπεγα είκαζ μ ιαεδηήξ πμο πνζκ 10 πνυκζα έηαρε αηζιχνδηα ηα ενακία ηδξ ηάλδξ ημο βζα κα «γεζηαεεί» ζηζξ ηαηαθήρεζξ ζημ πνμαφθζμ ημο ζπμθείμο, αοηυξ πμο οπελαίνεζε ημκ οπμθμβζζηή βζα κα ημκ πμοθήζεζ. Γζα κα δζηαζμθμβήζμοκ ηα αδζηαζμθυβδηα εθεφνακ ιζα εζδζηή ηαηδβμνία γχκηςκ υκηςκ ιε πίθζα ανπαηηζηά πένζα, ιε ιάηζα πμο πεηάκε θςηζέξ ηαζ υηζ άθθμ αμθζηυ ηαηυ βκχνζζια απαζηείηαζ. Ώοηά ειθακίγμκηαζ απυ ημ πμοεεκά ηαζ είκαζ οπαίηζα υθςκ ηςκ γδιζχκ. Αδθαδή είκαζ μζ ακαβηαίμζ ηάεε θμνά αάναανμζ βζα κα ημοξ πνμζάρμοιε υθεξ ηζξ αιανηίεξ ιαξ. Σμοξ ααπηίζαιε: νη εμσζρνιηθνί ηαζ έηζζ λεκμζάζαιε Σμ ζοβηονζαηυ υκμια ζ’ αοηή ηδ θάζδ είκαζ ημ δδιμζζμβναθζηυ εθεφνδια μζ γλσζηνί–άγλσζηνη ηαζ μζ πναβιαηζημί οπάνπμκηεξ ημοημοθμθυνμζ, πμο δεκ είκαζ ηίπμηα άθθμ απυ αοημφξ πμο ήδδ πενζβνάραιε ηαζ μζ μπμίμζ [189]

πνμπμκήεδηακ υθα αοηά ηα πνυκζα, πάθζ αηζιχνδηα, ζηζξ ελέδνεξ ηςκ δζαθυνςκ βδπέδςκ. Τπάνπεζ ηαζ ιζα άθθδ δζάζηαζδ ζημ πνυαθδια πμο αλίγεζ κα οπμβναιιζζηεί Πέναζε απυ ημ ιοαθυ ηακεκυξ απυ ημοξ ακεφεοκμοξ ηαζ εοεοκυθμαμοξ επζηνζηέξ ηδξ αζηοκμιίαξ υηζ απμιμκχκμκηαξ ιε ηέημζμ απυθοημ ηνυπμ ιζα μιάδα ακενχπςκ υπςξ μζ αζηοκμιζημί επςάγεζ πςνίξ κα ημ ηαηαθαααίκεζ ημ αονζακυ αοβυ ημο θζδζμφ; Μπμνείηε βζα ιζα ιυκμ ζηζβιή κα ένεεηε ζηδ εέζδ εκυξ απθμφ παζδζμφ πμο δ ιπίθζα ηδξ επζηοπίαξ ημο ζηζξ πακεθθήκζεξ ελεηάζεζξ ηαζ δ αβςκία ημο κα ανεζ ιζα ζίβμονδ ενβαζία ημκ έκηοζε ιε ηδ ζημθή ημο αζηοκμιζημφ; Καθά έπεηε ζοκεζδδημπμζήζεζ υηζ ιζα ηέημζα αηιυζθαζνα μδδβεί ιαεδιαηζηά ζηζξ ιδ νεαθζζηζηέξ ηαζ ακέθζηηεξ απυρεζξ υηζ δ αζηοκμιία δε πνεζάγεηαζ, υηζ μζ θοθαηέξ πνέπεζ κα ηθείζμοκ. Σέημζεξ απυρεζξ ιπμνεί κα ηζξ θέκε μονακμαάηεξ κεανμί αθθά υπζ ιζα οπεφεοκδ ημζκςκία. ΐεααίςξ ζηα βεβμκυηα ηςκ διενχκ έθααακ ιένμξ ηαζ πζθζάδεξ κέμζ ιαεδηέξ άιμζνμζ μζ πενζζζυηενμζ ηςκ πνμεέζεςκ πμο ηάπμζμζ έπμοκ ηαζ αοηχκ πμο ημοξ ελχεδζακ, ιε ηζξ κημοκημφηεξ έλς απυ ηα ζπμθεία. Οζ βκςνίγμκηεξ ηδκ αβκυηδηα ηςκ παζδζηχκ ροπχκ ηαζ ηδκ αθθδθεββφδ ημοξ ζε ηάεε αδζηία βκςνίγμοκ επίζδξ ηδκ εοημθία ιε ηδκ μπμία μζ κέμζ εκεμοζζάγμκηαζ ηαζ ιζιμφκηαζ πνάλεζξ ηςκ ιεβαθφηενςκ. Μυκμ ηάης απυ αοηυ ημ πνίζια εα άλζγε κα δεζ ηάπμζμξ ηα θαζκυιεκα. Μζα πνέπεζ κα είκαζ δ ανπή αλζμθυβδζδξ εκυξ ιέθμοξ ηδξ ημζκςκίαξ. Σεθζηχξ κα πνμζθένεζ ζηδκ παηνίδα ημοθάπζζημκ έκα εονχ παναπάκς απυ υηζ πνυζθενε αοηή ζηδ δζάνηεζα ηδξ γςήξ ημο. Δ δζηαίςζδ ημο πενάζιαημξ απυ αοηή ηδ γςή είκαζ ημ πνμζςπζηυ ζζμγφβζμ κα είκαζ εεηζηυ. Να έπεζ πνμζθένεζ, έζης ηζ έκα εονχ ζηδκ αφλδζδ ημο εεκζημφ πθμφημο.

2013

[190]

Κείκελν πνπ αλέβαζα ζην f/b 17.6.13 Πνζκ ηάπμζα πνυκζα ιζα εβηθδιαηζηή εκένβεζα εκυξ μνβάκμο ηδξ ηάλεςξ αθαζνμφζε ηυζμ άδζηα ηαζ πνυςνα ηδ γςή απυ έκα αεχμ κέμ άκενςπμ. Αζηαίςξ λεζδηχεδηακ υθμζ ηαηαδζηάγμκηαξ αοηή ηδ δμθμθμκία, ακ ηαζ δ δζάνηεζα ηαζ ημ εφνμξ ηςκ ηαηαζηνμθχκ πμο επαημθμφεδζακ ήηακ ημοθάπζζημκ οπεναμθζηέξ. Γκχιδ ιμο. Υεεξ έκαξ μζημβεκεζάνπδξ υνβακμ ηδξ ηάλδξ, παζδί πμο ημ βέκκδζε Βθθδκίδα ιάκα, παηέναξ δομ παζδζχκ έπαζε ηδ γςή ημο ηαηά ηδκ άζηδζδ ηςκ ηαεδηυκηςκ ημο. Ώοηή δ δμθμθμκία πέναζε ζηζξ εζςηενζηέξ ζεθίδεξ ηςκ εθδιενίδςκ ηαζ είκαζ άθακηδ απυ ημοξ ημίπμοξ ημο θέζξ ιπμφη. Ώοηυ δεκ ιπμνχ κα ημ αθήζς αζπμθίαζημ Βηθνάγς ηα ζοθθοπδηήνζα ιμο ζηδκ μζημβέκεζά ημο ηαζ πνμζδμηχ ηδκ δίηαζδ ηζιςνία ηςκ εκυπςκ. Ώοηυ ημ ηαηαεέηεζ έκαξ άκενςπμξ πμο έγδζε ημ θνζηηυ αοηανπζζιυ ηςκ αζηοκμιζηχκ μνβάκςκ ηδξ παθαζάξ επμπήξ. Βίκαζ ιζα εοηαζνία κα δείλμοιε υηζ είιαζηε άκενςπμζ πνμξ υθμοξ

[191]

Ο ππεξζεηηθόο βαζκόο Έπεηε παναηδνήζεζ υηζ ανζζηυιαζηε ζηδ θάζδ υπμο μζ αηναίμζ θεηηζημί παναηηδνζζιμί είκαζ ζηδκ διενήζζα δζάηαλδ αηυια ηαζ βζα ηδκ πενζβναθή ζοκήεςκ ηαζ ηαεδιενζκχκ ηαηαζηάζεςκ; Πυζεξ «Οδφζζεζεξ» αζχκμοιε αημφβμκηάξ ηεξ ηαεδιενζκά , πυζεξ θμνέξ ηάηζ ιεηαηνέπεηαζ ζε «ηνακίμο ηυπμ» Πυζεξ ηαζ πμζεξ θμνέξ έπμοιε βίκεζ «Γδξ Μαδζάι»; ΋ηζ γμφιε ζε ζοκεήηεξ «ιεζαίςκα», μδδβμφιαζηε ζε ηαηαζηάζεζξ πμο λεπενκμφκ ηδκ «Γενιακζηή Καημπή» Ο οπενεεηζηυξ ααειυξ είκαζ πζα ημ εθάπζζημ βθςζζζηυ ενβαθείμ πμο δζαεέημοκ μζ «ανιυδζμζ» ηςκ πενζβναθχκ ηδξ ένδιδξ ηαεδιενζκυηδηάξ ιαξ. Ώκαθμβζγυιαζηε θοζζηά ακ – πνάβια πμο απεοπυιαζηε – πανμοζζαζημφκ πνάβιαηζ μζ ηαηαζηάζεζξ εηείκεξ πμο εα εοεοβναιιίγμκηαζ ιε ημοξ πνμδβμοιέκμοξ ακαθενεέκηεξ υνμοξ ηυηε ζε πμζμ δίθδιια μζ άκενςπμζ αοημί εα ανεεμφκ. Βη ηςκ πναβιάηςκ εα βίκμοκ – ημοθάπζζημκ υζμζ εα ‘πμοκ ηδ δοκαηυηδηα – βθςζζμπθάζηεξ ιε κέμοξ, πάκς απυ ημκ ζοκήεδ οπενεεηζηυ ααειυ, υνμοξ. Θα είκαζ ίζςξ δ πνχηδ εεηζηή πνμζθμνά ζηδκ ημζκςκία πμο ημοξ ακέπεηαζ.

[192]

Η νδπλεξή αλακνλή ηεο απώιεηαο Ο ηαεέκαξ έπεζ βφνς ημο δζημφξ ημο ακενχπμοξ ιε ημοξ μπμίμοξ ζοκδέεηαζ ιε δεζιμφξ αίιαημξ ή δεζιμφξ ζηένεαξ θζθίαξ, γοιςιέκμοξ ιέζα ζηζξ πμθφπνμκεξ ημζκέξ ειπεζνίεξ. Μαγί ιε ημοξ δζημφξ ιμο έπς κζχζεζ πανέξ, ζηεκαπχνζεξ, ζηενήζεζξ, ηα πάκηα. Κάπμζα ζηζβιή ένπεηαζ ημ ςνίιαζια ημο πνυκμο ηαζ ηυηε ανπίγμοκ μζ θυαμζ υηζ πθδζζάγεζ μ ηαζνυξ ηάπμζμζ απυ αοημφξ κα παεμφκ μνζζηζηά. Σμ αίζεδια είκαζ έκημκμ ζε εηείκμκ πμο ημο θαπαίκεζ δ ιμίνα ή δ «ηφπδ» κα γήζεζ ηδ δζαδμπζηή απχθεζα ηςκ δζηχκ ημο ακενχπςκ. Λμβζηά, εηηυξ ηςκ έηηαηηςκ πενζπηχζεςκ πμο μζ απχθεζεξ δεκ αημθμοεμφκ ηδ πνμκζηή δζαδμπή, ηάηζ πμο αεααίςξ απακηάηαζ ζοπκά, μ ιζηνυηενμξ ζε δθζηία γεζ ηα δζαδμπζηά βεβμκυηα ζ’ υθδ ηδ δζάνηεζά ημοξ ηαζ νμοθάεζ ζηάθα-ζηάθα ηδκ αβςκία αοηήξ ηδξ ακαιμκήξ, ηαεχξ ηαζ ηδκ πίηνα ηςκ δζαδμπζηχκ ζοιαάκηςκ. Εδζαίηενα υηακ έπεζ απυ κςνίξ ζοκεζδδημπμζήζεζ έκημκα ιέζα ημο ηδκ αδήνζηδ ηζ ακαπυθεοηηδ πμνεία ηςκ πναβιάηςκ. Πνμζςπζηά έπς ηδκ «ηφπδ» κα είιαζ ανηεηά ιζηνυηενμξ απυ ηα ιεβαθφηενα αδέθθζα ιμο ηαζ ημ πζμ ακαιεκυιεκμ αεααίςξ εκδεπυιεκμ είκαζ κα γήζς εβχ αοηέξ ηζξ ειπεζνίεξ. Υςνίξ κα απμηθείεηαζ ημ ακαπάκηεπμ, εα νμοθήλς ηδκ πίηνα ηδξ απχθεζαξ ηςκ πενζζζμηένςκ. ΋θα αοηά ηα θές ιε ηδκ εοηαζνία ηδξ επίζηερδξ ζηδ βεκέεθζα πυθδ ιμο βζα έκα – εοηοπχξ - εοπάνζζημ βεβμκυξ. Συηε είδα ζημ πνυζςπυ ηςκ δζηχκ ιμο ακενχπςκ, ζηδκ ηίκδζδ ηαζ ηδ ζηέρδ ημοξ, ηζξ ιμζναίεξ ζοκέπεζεξ ημο πνυκμο ηαζ ηδκ πνμζέββζζδ ηςκ βεβμκυηςκ πμο ιέθθμοκ κα ζοιαμφκ. Ώοηή δ ροπνή ζοκεζδδημπμίδζδ ηδξ ακαπυθεοηηδξ πμνείαξ εα είκαζ απυ δς ηαζ πένα έκα αανίδζ, έκαξ ζηαονυξ πμο πνέπεζ κα ζένκς ζηδ οπυθμζπδ δζάνηεζα ηδξ γςήξ ιμο ηαζ είκαζ ακάβηδ κα βίκς πζμ νεαθζζηήξ ηαζ πζμ ρφπναζιμξ παναηδνδηήξ ηςκ ελεθίλεςκ. Σμ ιοαθυ, πςνίξ κα ζε νςηάεζ, ηαλζδεφεζ ζημ πανεθευκ. ΢ηζξ απχθεζεξ πμο ήδδ έπμοκ ζοιαεί. Οζ αημφναζημζ ζε εκδζαθένμκ βζα ηα παζδζά ημοξ βμκείξ ιαξ. Βίπακ ηδκ ηφπδ κα έπμοκ ζημ λυδζ ημοξ βφνς υθα ηα παζδζά ηαζ ηα εββυκζα ημοξ. Λίβμ ημ εεςνείξ αοηυ; Ώθθά ημ κα θεφβμοκ πνχηα μζ βμκείξ είκαζ ηάηζ θοζζμθμβζηυ ηζ ακαιεκυιεκμ. Ώοηυ ζοιααίκεζ υηακ αηυια ζημ δζηυ ζμο ιοαθυ ίζςξ δεκ έπεζ ειθζθμπςνήζεζ ημ εκδεπυιεκμ ηαζ ημο δζημφ ζμο εακάημο. Σχνα υιςξ ηα πνάβιαηα ζθίλακε! Ο ηάεε πνυκμξ ένπεηαζ ηαπάηζ ζημκ άθθμ ηαζ απυ ιζα δθζηία ηαζ ιεηά μ πνυκμξ ιεηνάεζ δζαθμνεηζηά. Βίιαζ ζηδκ πνίγα ηδξ ακαιμκήξ ηαζ γς ηδκ αβςκία ζηάθα- ζηάθα. Κάεε θμνά πμο πηοπάεζ ημ ηδθέθςκμ ηζ είκαζ απυ ημ ΐυθμ ιέζα ιμο, πςνίξ κα ημ εέθς, αβαίκεζ δ ηαηή ζηέρδ -

Νάην, έθηαζε ην άγγεικα!

[193]

Μηα ζθιεξή αλάκλεζε Ήηακ δ ιένα πμο έθηακε ζηδκ Ώεήκα, ιε ηνέκμ απ’ ηδ Θεζζαθμκίηδ, δ ζμνυξ ημο δμθμθμκδεέκημξ αμοθεοηή Γνδβυνδ Λαιπνάηδ. Σδκ επμπή εηείκδ ήιμοκ θμζηδηήξ. Σα νμφπα πμο δζέεεηα ήηακ αζθοηηζηά πενζμνζζιέκα ηζ έηοπε εηείκδ ηδκ διένα κα ιδκ έπς ηαεανυ πμοηάιζζμ. Έηζζ δακείζηδηα απυ ημκ ζοβηάημζηυ ιμο ιζα ιπθμφγα. Ώοηέξ πμο ηυηε έθεβακ ιπθμφγεξ ημθθεβίμο. Γζα πνχηδ θμνά θμνμφζα ηάηζ ηέημζμ. Ήεεθα κα είιαζ ηάπςξ κηοιέκμξ βζαηί ημ απυβεοια πνμξ ημ ανάδο δ κεμθαία ηδξ ανζζηενάξ μνβάκςκε ζημκ Πεζναζά ιζα ζοβηέκηνςζδ ηζιήξ ηαζ ζεααζιμφ ηαηά ηδκ άθζλδ ηδξ ζμνμφ. Δ ημζκςκία ήηακ απυ ιένεξ ζε δζέβενζδ, ιεηά ηδκ απνμηάθοπηδ δμθμθμκζηή επίεεζδ ζ’ έκακ εηπνυζςπμ ημο εθθδκζημφ ημζκμαμοθίμο. Ώκήζοπδ αθθά ηζ απμθαζζζιέκδ, ηάης απυ ημκ μνοιαβδυ ηςκ απμηαθφρεςκ βζα ημκ εζιυ ηςκ παναηναηζηχκ μνβακχζεςκ. Γζα ιζα αηυια θμνά απμηαθφθεδηε ακάβθοθα πςξ δνμφζακ ακεκυπθδηεξ ακά ηδκ επζηνάηεζα ηαζ ενβάγμκηακ, ζε αβαζηή ζοκενβαζία ιε μνζζιέκα ηέκηνα ηδξ ηναηζηήξ ελμοζίαξ ηαζ ιε ζημπυ ηδ δζαηήνδζδ ημοξ ιε ηάεε εοζία ζηδκ ελμοζία. ΋ιςξ ημ θασηυ ηίκδια ημ ηεθεοηαίμ δζάζηδια θμφκηςκε ηαζ μ άκειμξ ηδξ επενπυιεκδξ αθθαβήξ εχπεοε ηζξ ηνοθέξ εθπίδεξ ιαξ. Νέεξ δναζηήνζεξ δοκάιεζξ έιπαζκακ ζημ ζηίαμ ηςκ αβχκςκ ζπάγμκηαξ ηδκ αηιυζθαζνα ηνμιμηναηίαξ πμο δ δελζά είπε επζαάθεζ ηα πνμδβμφιεκα πνυκζα ζηδκ πμθζηζηή γςή. Βιείξ, κέμζ ιε γεζηυ αίια, ζίβμονμζ βζα ημ δίηζμ ηςκ αζηδιάηςκ ιαξ, εηείκδ ηδκ επμπή δεκ πενπαημφζαιε. Με ηδ κεακζηή γςκηάκζα, ζοκδοαζιέκδ ηαζ ιε ηδκ δζηαζμθμβδιέκδ αθέθεζα πμο ζένκαιε, πεημφζαιε, πκζβιέκμζ απυ ηδκ αβακάηηδζδ, απαζημφκηεξ ηδκ παναδεζβιαηζηή ηζιςνία ηςκ εκυπςκ, οπεναζζζυδμλμζ υηζ δ κίηδ πθέμκ ιαξ πνμζεββίγεζ ηαθπάγμκηαξ. ΢οβπνυκςξ ήιαζηακ απμθαζζζιέκμζ βζα ηάεε πνμζθμνά ηαζ πνμζςπζηή εοζία. Ο ζηαειυξ ημο ηνέκμο θοθαβυηακ απυ ζζπονέξ δοκάιεζξ ηδξ αζηοκμιίαξ ηαζ ήηακ δφζημθμ κα ημκ πνμζεββίζμοιε. Αε εοιάιαζ αηνζαχξ πςξ, έπεζε βναιιή - απυ ζηυια ζε ζηυια - κα ζοβηεκηνςεμφιε ζημ Παζαθζιάκζ. Σζ ηναβζηυ! Βίπα πάεζ πανέα ιε δομ αβαπδιέκμοξ θίθμοξ, πμο έθοβακ ηυζμ κςνίξ απυ ημκηά ιαξ. Σμκ Γζάκκδ Μπακζά ηαζ ημκ Σάηδ Παππά. Κζ μζ ηνεζξ, εηείκδ ηδκ επμπή, ιέθδ ημο μνβάκμο ηδξ ζπμοδάγμοζαξ ζηδ κεμθαία ηδξ ΒΑΏ είπαιε ηαζ ηαεμδδβδηζηέξ εοεφκεξ. ΋ηακ εεςνήεδηε υηζ ιαγεφηδηακ ανηεημί, άνπζζακ ηα ακηζηοαενκδηζηά ζοκεήιαηα, αθθά αιέζςξ ηαηαθάααιε υηζ πέζαιε ζε παβίδα. Ώπυ ημοξ πανάδνμιμοξ αβήηακ πάκμπθεξ μζ δζιμζνίεξ ηςκ αζηοθοθάηςκ απμθαζζζιέκμζ κα ιαξ θζχζμοκ. Καζ ημ πέηοπακ. Σμ λφθμ πμο έπεζε ήηακ πνςημθακέξ βζα εηείκδ ηδκ πενίμδμ. Μέζα ζε θίβμ πνυκμ άκμζλακ ηεθάθζα ηαζ ημ αίια έηνεπε άθεμκμ.

[194]

Βκχ εημζιαγυιαζηακ βζα ζηναηδβζηή απμπχνδζδ, δίπθα ιμο ήνεε έκα κέμ παζδί ιε ημ πνυζςπμ βειάημ αίιαηα απ’ ημ ακμζβιέκμ ηεθάθζ ημο. Σμκ αβηάθζαζα ηαζ ηίκδζα κα ημ πάς πανάιενα βζα θυβμοξ πνμζηαζίαξ. Μάηαζα. Ώιέζςξ έπεζα ηζ εβχ εφια λοθμδανιμφ, ιε ηεθζηή ηαηάθδλδ ηδ ζφθθδρδ ιμο. Αομ υνβακα ιε έζονακ ηονζμθεηηζηά ηναηχκηαξ ιε ζθζπηά απυ ηα πένζα πνμξ ηδκ πθαηεία Κμναή. ΋ηακ ιεηά ηυπςκ ηαζ ααζάκςκ θηάζαιε εηεί ανέεδηα ιπνμζηά ζε ιζα κέα δοζάνεζηδ έηπθδλδ. Καηά ιήημξ ημο δνυιμο, ιέπνζ ημ αζηοκμιζηυ ηιήια ήηακ παναηεηαβιέκμζ πάκμπθμζ αζηοκμιζημί ζε δομ ζεζνέξ, δδιζμονβχκηαξ έκα ζηεκυ δζάδνμιμ. ΋πζ ςξ ηζιδηζηή θνμονά, αθθά έπμκηαξ ίζςξ ηαζ ηδκ εκημθή κα πηοπάκε ηαηά αμφθδζδ ημοξ άηοπμοξ πμο πενκμφζακ ακαβηαζηζηά απ, ακάιεζά ημοξ. Συηε ημ αζηοκμιζηυ ηιήια ανζζηυηακ επί ηδξ μδμφ ΐαζζθέςξ Κςκζηακηίκμο (ζήιενα Δνχςκ Πμθοηεπκείμο) δίπθα ζημκ ζενυ καυ ημο Ώβίμο Κςκζηακηίκμο. Σέημζμ λφθμ δεκ είπα ιέπνζ ηυηε δμηζιάζεζ. Ώοηυ εα βζκυηακ ιεηά απυ θίβα πνυκζα ηαζ ιε άθθδ ιέεμδμ ζηδκ ηανάηζα ηδξ Μπμοιπμοθίκαξ. ΋θμζ μζ ζοθθδθεέκηεξ μδδβδεήηαιε ζε υνμθμ ηαζ ζηα ζηαθζά ακεααίκμκηαξ ζοκεπίζηδηε πςνίξ δζαημπή ημ ιανηφνζμ ημο άβνζμο λοθμδανιμφ απυ αζηοθφθαηεξ πμο ήηακ παναηεηαβιέκμζ ηαηά ιήημξ ηδξ ζηάθαξ. Βηεί ζοκάκηδζα θίθμοξ ηαζ βκςζημφξ ζε άεθζα, ζακ ηαζ ιέκα, ηαηάζηαζδ. Κάπμζμοξ εοιάιαζ ηαζ εα ημοξ ακαθένς, αθθά βζα ηάεε εκδζαθενυιεκμ οπάνπμοκ μζ εθδιενίδεξ ηδξ επμπήξ. Ο Μζπάθδξ Οζημκυιμο, πμο ηναημφζε ημ αοηί ημο, ιε εζςηενζηή αζιμνναβία, δ βοκαίηα ημο Πυπδ ΢ηναηή, αδεθθή ημο θίθμο Γζάκκδ. Ο Γζχνβμξ Νηάζζδξ, αδεθθυξ ημο ΢ηνάημο, ηαζ πμθθμί άθθμζ πμο αξ ιε ζοβπςνήζμοκ πμο δεκ εοιάιαζ ηαζ δεκ ημοξ ακαθένς ζηδ ζδιενζκή ιμο ακαθμνά. Μαξ άθδζακ εθεφεενμοξ, πςνίξ κα ιαξ απαββείθμοκ ηαηδβμνίεξ - ιε πμζεξ άθθςζηε; - βφνς ζηζξ ηνεζξ ημ πνςί, ζηναπαηζανζζιέκμοξ ηαζ ιε έηδδθα ηα ζδιάδζα ηδξ ηαημπμίδζδξ. Βκδεζηηζηά ακαθένς υηζ δ ηαεανή ηαζ δακεζζιέκδ ιπθμφγα ημο ζοιπαηνζχηδ ιμο ήηακ βειάηδ ιε αίιαηα δζηά ιμο, αθθά ηαζ ημο παζδζμφ πμο απμπεζνάεδηα κα πνμζηαηεφζς. ΢οβημζκςκίεξ δεκ οπήνπακ, βζα ηαλί ιε ηα δεδμιέκα ηδξ επμπήξ μφηε ζογήηδζδ. Με ιεβάθδ δοζημθία ηαζ ζε χνεξ πενπαηχκηαξ ηαημνεχζαιε, εβχ ηζ μ Γζχνβμξ, κα θηάζμοιε ιε ηα πυδζα ζημ ζπίηζ ημο πμο ήηακ ημκηά ζημ ζηαειυ ημο δθεηηνζημφ ηδξ Καθθζεέαξ. Λίβμ πνζκ ηδκ ακαημθή ημο ήθζμο. ΢ηεπηυιεκμξ ιεηά ηυζα πνυκζα ηα βεβμκυηα, ιμο ιέκεζ, ςξ γςκηακή ακάικδζδ, δ θφζζα ηςκ αζηοκμιζηχκ μνβάκςκ ηαζ δ έκηαζδ ημο λοθμδανιμφ. Ίζςξ ήηακ έκα είδμξ πνμεζδμπμίδζδξ. Σμ ιήκοια ηνμιμηνάηδζδξ πμο ήεεθε κα δχζεζ δ αζηοκμιία είπε δμεεί, αθθά ειείξ εηείκδ ηδκ επμπή δεκ παιπανίγαιε ηίπμηα ηαζ δεκ μννςδμφζαιε πνμ μοδεκυξ.

[195]

Ο Αλδξέαο Παπαλδξένπ (Μενζηέξ πθεονέξ ημο παναηηήνα ημο) 1. Ώπυ ηδκ ανπή δ επζζηνμθή ημο ζηδκ Βθθάδα δδιζμφνβδζε εκηάζεζξ ηζ ακηαβςκζζιμφξ. Γζαηί, ςξ βζμξ ημο δβέηδ ηδξ δδιμηναηζηήξ πανάηαλδξ, εα είπε ημ ζοβηνζηζηυ πθεμκέηηδια κα επζθένεζ ακαηνμπέξ ζηδκ οπάνπμοζα ιέπνζ εηείκδ ηδ ζηζβιή ζενανπία ηαζ ζημ εκδεπυιεκμ ιζαξ επενπυιεκδξ δζαδμπήξ. Εδζαίηενα υηακ εζζήθεε ηαζ ζηδκ πμθζηζηή, μζ θοζζμθμβζημί ιέπνζ ηυηε ηθδνμκυιμζ ηδξ πμθφπαεδξ δδιμηναηζηήξ πανάηαλδξ ημο ηεκηνχμο πχνμο, έκζςζακ - ηαζ δζηαίςξ - ημκ ενπμιυ ημο ςξ εοεεία αιθζζαήηδζδ ηδξ οπάνπμοζαξ ζζμννμπίαξ. Δ έθεοζή ημο ζηδκ Βθθάδα ήηακ έκα απυ ηα αίηζα ηςκ θοβυηεκηνςκ ηζκήζεςκ πμο άνπζζακ κα ειθακίγμκηαζ ηαζ ηςκ δζαζπάζεςκ πμο ςξ ζοκέπεζεξ αοηχκ ηςκ ηζκήζεςκ επαημθμφεδζακ. Δ εζνςκεία ημο πνάβιαημξ ανίζηεηαζ ζημ βεβμκυξ υηζ βζα ημκ ενπμιυ ημο, νυθμ έπαζλε ηαζ μ ηυηε πνςεοπμονβυξ ηαζ δβέηδξ ηδξ ζοκηδνδηζηήξ πανάηαλδξ Κ. Καναιακθήξ, πμο ιεηά πανάηθδζδ ημο παηνυξ δζυνζζε ημκ Ώκδνέα ζημ ΚΒΠΒ. Ώιέζςξ εηδδθχεδηε εη ηςκ πναβιάηςκ ζημ πνυζςπυ ημο μ θααμνζηζζιυξ ημο παηνυξ ηαζ πμθφ ζφκημια άνπζζακ κα ζοβηεκηνχκμκηαζ βφνς ημο άημια απυ δζάθμνεξ αθεηδνίεξ ηαζ ιε εηενυηθδηεξ πνμζδμηίεξ. Νέμζ, ζηακμί ηαζ θζθυδμλμζ επζζηήιμκεξ απυ ηδ ιζα πθεονά, αθθά ηαζ ιζα ζεζνά ηοπμδζχηηεξ, πμο ιφνζζακ ηδκ εοηαζνία ηδξ εφημθδξ πνμαμθήξ ημοξ απυ ηδκ άθθδ. Μαγί ημοξ εοεοβναιιίζηδηακ ιενζηά απυ ηα ιεβάθα εηδμηζηά ζοβηνμηήιαηα πμο άνπζζακ ηδκ ζηήνζλή ηαζ πνμαμθή ημο ιε ηδκ οζηενυαμοθδ ζηέρδ ηδξ ιεθθμκηζηήξ ακηαιμζαήξ ηςκ «οπδνεζζχκ» ημοξ. Αεκ άνβδζε κα δχζεζ ηζξ πνχηεξ αθμνιέξ, υηακ πνμζπάεδζε κα δδιζμονβήζεζ δζηή ημο θαηνία ζημ άααημ εηείκδξ ηδξ επμπήξ, δδθαδή ημ ζηνάηεοια. ΢ήιενα είκαζ βκςζηά υθα ηα ζημζπεία αοηχκ ηςκ ηζκήζεςκ πανά ηζξ ηαηδβμνδιαηζηέξ δζαρεφζεζξ εηείκδξ ηδξ επμπήξ (οπυεεζδ Ώ΢ΠΕΑΏ ). Δ ηονίανπδ πανάηαλδ ζημ πχνμ πμο έθεβπε - ζε ηαεεζηχξ ιμκμπςθίμο - ημ ζηνάηεοια ακηέδναζε ι’ υθα ηα υπθα πμο δζέεεηε ηαζ δ εκαζπυθδζδ ιε ημ εέια απμπνμζακαηυθζγε βζα ηαζνυ ηζξ πνμμδεοηζηέξ δοκάιεζξ ηαζ ηζξ έθενε ζε εέζδ απμθμβμφιεκμο, υηακ είπακ ςνζιάζεζ μζ ζοκεήηεξ βζα επίεεζδ ηαζ κέεξ ηαηαηηήζεζξ. Ώνβυηενα ιεηά ηδ ιεηαπμθίηεοζδ, έπμκηαξ ημ θςημζηέθακμ ηδξ θασηήξ επζδμηζιαζίαξ ιπήηε ςξ ιαζκυιεκμξ ηαφνμξ ζημ ζηνάηεοια, δζέθοζε ημοξ παθαζμφξ ζοκεηηζημφξ ηνίημοξ ηαζ απέδεζλε - είκαζ αθήεεζα - υηζ δ «ζενή εεκζημθνμζφκδ», υπςξ ηζ υθα ηα πνάβιαηα έπμοκ ηδκ ηζιή ημοξ. Μεηέηνερε ηδκ δβεηζηή μιάδα ημο ζηναημφ – αοηή πμο είπε ηάπμζεξ απυ ηζξ εοεφκεξ ηδξ ζοκηαβιαηζηήξ εηηνμπήξ - ζε [196]

πζυκζα πμο ζοκςζηίγμκηακ βφνς ημο επζδζχημκηαξ πακηί ηνυπς ηδκ εφκμζα ημο. Πζυκζα πμο ηα πνδζζιμπμζμφζε υπςξ αοηυξ ήεεθε. ΢’ αοημφξ ημοξ ημιείξ είπε πνάβιαηζ ιεβάθδ ζηακυηδηα! Υεζνζζιμφ ηαηαζηάζεςκ ηαζ εηιεηάθθεοζδξ ζημ έπαηνμκ ηδξ οπάνπμοζαξ ακενχπζκδξ ιαηαζμδμλίαξ. Θα επακέθες ζημ ιέβα ημφημ εέια ζηδ ζοκέπεζα. Πνμξ ημ πανυκ ιζθχκηαξ αηυια βζα ηδκ πενίμδμ πνζκ ηδ δζηηαημνία ηςκ ζοκηαβιαηανπχκ, ημθιχ κα δζαηοπχζς ιζα πνμζςπζηή άπμρδ, πςνίξ αεααίςξ κα δζαεέης ηα απηά απαζημφιεκα παναζηαηζηά πνμξ ημ πανυκ ζημζπεία βζα κα ηδκ απμδείλς. ΢ηδνίγμιαζ ζηδκ δζαίζεδζδ πμο θμβζηά δζαεέηεζ μ άκενςπμξ ζοζπεηίγμκηαξ απμπνχζεξ πνμξ ημ πανυκ εκδείλεζξ. Δ αδζαθθαλία ημο ηυηε πνςεοπμονβμφ Γεςνβίμο Παπακδνέμο ζηζξ απανάδεηηεξ απαζηήζεζξ ημο παθαηζμφ ίζςξ κα έπεζ ζπέζδ ιε ηδκ επήνεζα ημο απυ ημκ βζμ. Ο πμθφπεζνμξ πμθζηζηυξ είπε πνςηαβςκζζηζηυ νυθμ ζηδκ πμθζηζηή γςή ηδξ πχναξ πάκς απυ ζανάκηα πνυκζα ηαζ είπε δχζεζ πμθθέξ θμνέξ δείβιαηα νεαθζζιμφ ηαζ ςθεθζιζζηζηήξ οπμπςνδηζηυηδηαξ ζημ πανεθευκ ιε ηδκ πνμζςπζηή ημο ζηάζδ ζε ηνίζζιεξ ζζημνζηέξ ζηζβιέξ. Πχξ, θμζπυκ ηχνα, μ ίδζμξ αοηυξ άκενςπμξ ζηέηεηαζ ακέκδμημξ, πανά ηζξ παναζκέζεζξ βζα πνμζςνζκή ηαηηζηή οπμπχνδζδ απυ έιπεζνμοξ παθαζμφξ ημο ζοκενβάηεξ; Βίκαζ ημοθάπζζημκ πανάλεκμ πμο ζηδκ πνμηεζιέκδ πενίπηςζδ έδεζλε ιζα αδζάθθαηηδ ζηάζδ, υηακ υθα ηα δεδμιέκα αμμφζακ βζα ημ επενπυιεκμ αδζέλμδμ. Μεηά ηδκ επέιααζδ ηδξ Υμφκηαξ, ηα ιεβάθα ζοιθένμκηα θνυκηζζακ ηαζ πέηοπακ ηδκ έβηαζνδ «απεθεοεένςζή» ημο οζμφ ηαζ ηδκ αζθαθή ιεηάααζδ ημο ζημ ελςηενζηυ, υπμο ηαζ εηεί ιε ακέλμδμ ηζ αηίκδοκμ ηνυπμ άνπζζε ημκ κέμ «ακέκδμημ» αβχκα, ηαθχκηαξ ημκ εθθδκζηυ θαυ «κα πάνεζ ηα υπθα ηαζ κ’ ανπίζεζ κέμ ακηάνηζημ». Βπεζδή πμθθά πνάβιαηα έπμοκ λεπαζηεί, αξ εοιίζς ζ’ αοηή ηδ εέζδ ηδκ αθβεζκή επίδναζδ πμο είπακ ζημ εζςηενζηυ ηδξ πχναξ αοηέξ μζ πμιθυθοβεξ, ζδζαίηενα ζε εηείκμοξ πμο απεθπζζιέκα πνμζπαεμφζακ κα ηάκμοκ έζης ηαζ ημ ζημζπεζχδεξ. Με ηέημζμο είδμοξ ζοιπενζθμνέξ ηζκμφζε ημ εκδζαθένμκ ηαθμπνμαίνεηςκ εονςπασηχκ δβεηχκ ή ημιιάηςκ ηαζ ελαζθάθζγε ημοξ οθζημφξ υνμοξ βζα ηδκ άκεηδ πνμζςπζηή ημο δζααίςζδ. Θα πνμζπαεήζμοιε κα ακαθφζμοιε ηάπμζεξ απυ ηζξ πθεονέξ ημο παναηηήνα εκυξ ακενχπμο πμο ιε ηδ πανμοζία ηαζ ηδ δνάζδ ημο επδνέαζε δναιαηζηά ηζξ ελεθίλεζξ ζηδ πχνα ιαξ. Ο ηνυπμξ πμο ηζξ επδνέαζε εα ηνζεεί αεααίςξ ηεθζηά απυ ηδκ ζζημνία. 2. Ο Ώκδνέαξ έπαζλε ιε επζδέλζμ ηζ απμηεθεζιαηζηυ ηνυπμ ημ πανηί ηδξ εεκζημθνμζφκδξ, κηφκμκηάξ ημ ιε παηνζςηζηυ ιακδφα, ηάηζ πμο ηάθοπηε ηζξ ακαζημθέξ ηαζ ημ ηυιπθελ αηυιςκ πμο πνμένπμκηακ απυ ηδκ πανάηαλδ ηδξ παναδμζζαηήξ ανζζηενάξ, πμο απμβμδηεοιέκμζ απυ ηδκ ακεπάνηεζα ηδξ δβεζίαξ ηδξ ζοιπαναηάπηδηακ αιέζςξ αθθά ηαζ ιε δζαδμπζηά ηφιαηα ζημ ηυιια ημο ΠΏ΢ΟΚ. Θοιδεείηε ημοξ ακηζαιενζηακζημφξ ιφδνμοξ ημο Ώκδνέα, βζα ημοξ μπμίμοξ δεκ ίδνςκε ηαευθμο η’ αοηί ηςκ ίδζςκ ηςκ Ώιενζηακχκ. Κάηζ εα ήλενακ θαίκεηαζ! Θοιδεείηε ημ ακεφεοκμ «ΐοείζαηε ημ Υυνα», ηα απαηδθά ηαζ πςνίξ ηακέκα [197]

ακηίηνζζια ζοκεήιαηα «Έλς απυ ημ ΝΏΣΟ» «Έλς απυ ηδκ ΒΟΚ» ΋θα ηα παναπάκς ζοκμρίζηδηακ ζημ ζφκεδια πμο θέεζ ημ αοημκυδημ, αθθά ζηα πείθζα ημο Ώκδνέα απυηηδζε άθθμ πνχια ηζ είπε άθθδ απήπδζδ: «Δ Βθθάδα ακήηεζ ζημοξ Έθθδκεξ». Με αοηυ ημ ρεφηζημ μπθμζηάζζμ ηαηέηηδζε ηδκ απμδμπή απυ ηζξ ιεβάθεξ ιάγεξ ημο εφπζζημο ηζ εφημθα παναζονυιεκμο θαμφ. Υςνίξ αοηήκ ηδκ ηαεδιενζκχξ ιεηνμφιεκδ θασηή απήπδζδ ηα οπμπευκζα ζπέδζα ημο Ώκδνέα βζα ηδκ ηαηάηηδζδ ηδξ ελμοζίαξ δεκ εα είπακ ηεθεζθμνήζεζ. Να ημ πμφιε ηαεανά: Ο γεηεπηήο βξήθε πξόζπκα θαη επεπίθνξα θνξόηδα γηα λα πεηύρεη ην ζηόρν ηνπ. 3. Πνέπεζ κα δζέεεηε έκακ ηαηαηηδηζηυ ιαβκδηζζιυ ιε ημκ μπμίμ βμήηεοε ημκ ζοκμιζθδηή ημο. Αεκ είπα αεααίςξ πμηέ ηδκ ειπεζνία ηδξ πνμζςπζηήξ επαθήξ, αθθά πενζβναθέξ αλζυπζζηςκ ιανηφνςκ ηαζ άθθεξ έιιεζεξ πθδνμθμνίεξ επζαεααζχκμοκ ημο θυβμο ημ αθδεέξ. ΋θμζ ιεηά ηδ ζοκάκηδζδ ιαγί ημο έαβαζκακ βμδηεοιέκμζ. ΢ήιενα ελεηάγμκηαξ ηα πνάβιαηα ιε ηδ πνμκζηή απυζηαζδ δίκς ηδκ ελήξ απθή ελήβδζδ. Πμηέ δεκ ενπυηακ ζε ακηίεεζδ ιε ημκ εηάζημηε ζοκμιζθδηή ημο. Ώκηίεεηα έδζκε ηδκ εκηφπςζδ υηζ ζοιθςκεί ιε ηζξ απυρεζξ ημο. Έηζζ ημοξ ακέααγε, ημοξ έδζκε αλία ηαζ αοηυ δεκ είκαζ δα ηαζ δφζημθμ ιε δεδμιέκδ ηδ ιαηαζμδμλία ημο ιέζμο ακενχπμο. Σμ ιεηέπεζηα πέζζιμ ήηακ ζηδκ πθήνδ δζηαζμδμζία ημο ίδζμο ημο Ώκδνέα. Κοηθμεοιζηυξ, ιε ακελήβδηα ακεαμηαηεαάζιαηα δεκ ήηακ πμηέ δζαεέζζιμξ ηαζ ζίβμονμξ βζα ηακέκακ. Μπμνμφζε βζα ημ ίδζμ αηνζαχξ πνάβια ζηζξ ίδζεξ ζοκεήηεξ κα έπεζ εκηεθχξ δζαθμνεηζηέξ ηζ απνυαθεπηεξ ακηζδνάζεζξ. Έκα είκαζ ζίβμονμ ηαζ πνέπεζ κα θδθεεί ιε ηδκ πνέπμοζα πνμζμπή οπυρδ ζηδκ αηηζκμβναθία ημο παναηηήνα ημο: Γελ δετόηαλ ηζόηηκοσς ζσλεργάηες. Ήεεθε πζζημφξ μπαδμφξ πμο κα αημθμοεμφκ πςνίξ ηνίζδ ηζ αιθζαμθίεξ ηζξ επζθμβέξ ημο. Δ ιδ ακμπή δίπθα ημο ζζυηζιςκ ζοκενβαηχκ ιπμνεί ροπμθμβζηά κα ενιδκεοηεί ςξ ιζα εηδήθςζδ ακαζθάθεζαξ ηαζ θυαμο βζα ηδκ αιθζζαήηδζδ ηδξ πνςημηαεεδνίαξ ημο. ΢ημοξ πζζημφξ ημο ζοιπαναζηάηεξ ιμίναγε ακηαιμζαέξ ηαζ έδεζπκε ζε ηνίημοξ υηζ δ αθμζίςζδ έπεζ ηαζ ηα ηαθά ηδξ. Ώξ δμφιε ιενζημφξ απυ ημοξ πζμ ζηεκμφξ ημο ζοκενβάηεξ: Ο Άηδξ Σζμπαηγυπμοθμξ, μ Ώκηχκδξ Λζαάκδξ, μ Γζχνβμξ Καηζζθάναξ, μ Μέκζμξ Κμοηζυβζςνβαξ, μ Κίιςκαξ Κμοθμφνδξ ηαζ άθθμζ πανυιμζμζ. Βοδαζιμκζζηήξ ηαζ ηαθμπεναζάηζαξ, πηοπμφζε ζηα θυβζα ημκ αζηζηυ ηνυπμ γςήξ ηδξ εφπμνδξ ηάλδξ, αθθά μ ίδζμξ γμφζε εκ πθήνεζ ζοκεζδήζεζ ηαζ άνιεβε υθεξ ηζξ πανέξ πμο δ μζημκμιζηή άκεζδ ιπμνεί κα ζμο πνμζθένεζ, αηυια ηαζ ιε ζημζπεία οπεναμθήξ. Ώοηυκ δε ημκ ηνυπμ ηδξ γςήξ ημο δεκ ημκ ηναημφζε ζδζςηζηυ ηαζ ζε ιοζηζηυηδηα. Ώκηίεεηα εα ιπμνμφζε ηάπμζμξ κα ζζπονζζηεί υηζ ημκ πθάζανε ςξ πνμζυκ ημο. Αδιζμφνβδζε ζοκηάβιαηα ηαζ ηαλζανπίεξ ακενχπςκ πμο θάηνεοακ αοηήκ ηδκ πθεονά ηδξ γςήξ ημο ηαζ πνμζπαεμφζακ ιε ημκ πζμ αδυηζιμ ηνυπμ ημοξ κα ημκ ιζιδεμφκ. Έηζζ έαθεπεξ ζημ ηυιια ημο ηαζ ζημοξ ηυπμοξ ημζκςκζηήξ ζοκακαζηνμθήξ πμο ζφπκαγε κα ηοηθμθμνεί ιζα εζδζηή ηαηδβμνία αννεκςπχκ θοζζμβκςιζχκ ιε ημ ακηίζημζπμ κηφζζιμ, ημ πενζαυδημ γζαάβημ ηαζ ηδ πμκηνή πνοζή [198]

αθοζίδα ζημ θαζιυ, ζοκμδεοιέκδ ιε ημ αοηάνεζημ φθμξ. ΢ηα ιπμογμολίδζηα ηδξ παναθίαξ κα ακαπδδμφκ πμνεφμκηαξ δήεεκ ημ ….παναδμζζαηυ γεσιπέηζημ. Ώθίιμκμ! Υςνίξ έκακ εθάπζζημ ανζειυ ηέημζςκ ειθακίζεςκ δεκ είπεξ ζμαανέξ εθπίδεξ κα ακέαεζξ ηα ζηαθμπάηζα ηδξ ημιιαηζηήξ ζενανπίαξ. Ξφπκδζε ιέζα ζημκ ακχκοιμ ηαζ ζηενδιέκμ επανπζχηδ ηδ γςχδδ ακάβηδ απυδεζλδξ ημο ακδνζζιμφ ημο. Ήηακ ιάβηαξ, παζδί ηδξ πζάηζαξ, δζηυξ ημοξ άκενςπμξ ιε ηζξ βηυιεκεξ, ηα ηυθπα ηαζ ηα λεκφπηζα. Έβζκε πνυηοπμ ζημ ιοαθυ ημο ηάεε ενςηζηά ηαηαπζεζιέκμο παηνζχηδ. ΐεααίςξ ζζημνζηά πνέπεζ κα εζπςεεί υηζ ημ εέια αοηυ ημ ηάθορακ πθήνςξ ανβυηενα μζ πνυεοιεξ ημπέθεξ πμο ηαηέθηαζακ ζηδ πχνα απυ ημ πνχδκ ζηναηυπεδμ ημο οπανηημφ ζμζζαθζζιμφ, εηεί πμο ζφιθςκα ιε ημ ηυιια ιεβάθςκε δ βεκζά ημο κέμο ζμαζεηζημφ πμθίηδ. 4. Με ηέημζεξ ζοιπενζθμνέξ δεκ ήηακ δοκαηυκ κα ιδκ ιπθέλεζ ζε έκα ζηάκδαθμ. Κζ αοηυ ήηακ δ οπυεεζδ ηδξ ηνάπεγαξ Κνήηδξ ιε ημκ Κμζηςηά. Σα ζημζπεία έιπθεηακ ηζ έπςκακ ιέπνζ ημ θαζιυ ημκ Ώκδνέα. Μεηά απυ ζεζνά απμηαθφρεςκ ηαζ ηδκ ημζκή βκχιδ κα αμά δ αμοθή ιε πνςημθακείξ πθεζμρδθίεξ πανέπειρε ημκ Ώκδνέα, ημκ Κμοηζυβζςνβα ηαζ ηάπμζμοξ άθθμοξ ζημ εζδζηυ δζηαζηήνζμ. Βκχ ιε ζοκδοαζιέκεξ ηζκήζεζξ ηδξ ζοιιαπζηήξ ηοαένκδζδξ «πνυηακακ» ηδκ παναπμιπή, απυ ηδ ζηζβιή εηείκδ ηαζ ιεηά βζα απνμζδζυνζζημοξ πνμξ ημ πανυκ ζε ιέκα θυβμοξ οπήνλε ιζα εεαιαηζηή ζηνμθή ηαζ ιεηάκμζα. Ο πνςεοπμονβυξ Μδηζμηάηδξ δδθχκεζ υηζ δεκ είκαζ απαναίηδηα κα πανίζηαηαζ ζηδ δίηδ έκαξ πνχδκ πνςεοπμονβυξ δίκμκηαξ έηζζ ημ ζφκεδια ηαζ ηδ βναιιή ηδξ αεχςζδξ. ΢ηδ ζοκέπεζα ειθακίγεηαζ έκαξ πανμλοζιυξ αικδζίαξ ηςκ ιανηφνςκ ηαηδβμνίαξ, πμο δεκ εοιμφκηακ ηίπμηα απ’ υζα είπακ, αοημαμφθςξ, ηαηαεέζεζ πνμδβμοιέκςξ ζημκ ακαηνζηή. Σα ανζζηενά ηυιιαηα, εκχ έδςζακ ηδ ιάπδ ηδξ παναπμιπήξ, αιέζςξ ιεηά αβάγμοκ ηδκ μονά ημοξ απέλς ηάης απυ ηδκ πίεζδ ηφηθςκ βφνς απυ ημκ Ώκδνέα βζα ακίενδ ζοιιαπία ιε ηδ δελζά. Δ πάκηα ημιπθελζηή ανζζηενά ζε ηέημζμο είδμοξ ηαηδβμνίεξ δεκ ήεεθε ηαζ πμθθά βζα κα ημ αάθεζ ζηα πυδζα. Τπεοεοκυηδηα! Πζζηυξ ηαζ ζοκεπήξ έιεζκε μ ιμκαπζηυξ ηαααθάνδξ: Ο Υνήζημξ Παπμοηζάηδξ, εηδυηδξ ηαζ δζεοεοκηήξ ημο ζζημνζημφ πενζμδζημφ ΏΝΣΕ. Ώοηή ηδκ ακοπμπχνδηδ ζηάζδ ηδκ πθήνςζε ιεηά ηδκ παθζκκυζηδζδ ημο ΠΏ΢ΟΚ ιε ζοκεπείξ επζεέζεζξ ηαζ μζημκμιζηυ απμηθεζζιυ πμο μδήβδζε ζε ηθείζζιμ ημο πενζμδζημφ. Ώοηή δ πίηνα ημο ημκ έζηεζθε πνυςνα ζημκ ηάθμ. Μεηά ηδκ «αεχςζδ» ημο, μ Ώκηνέαξ ηαζ μζ ζοκ αοηχ ( Γζακκυπμοθμξ ηαζ ΢ία) γδημφζε ηαζ ηα νέζηα απυ αοημφξ πμο επέιεζκακ ιέπνζ ημ ηέθμξ βζα ηδκ εκμπή ημο. Δ απμνία έιεζκε ζημ ιοαθυ ιμο. Πχξ βίκεηαζ υθμζ αοημί πμο ρήθζζακ ζηδ ΐμοθή ηδκ παναπμιπή ημο ηαζ ζοιθςκμφζακ βζα ηδκ ειθακή εκμπή ημο ιέζα ζε ηυζμ θίβμ πνυκμ κα θέκε ηδ ιένα κφπηα. Γζα ιέκα αοηυ ήηακ έκα ιάεδια γςήξ. ΢ηδκ πμθζηζηή ιδκ πεζξ πμηέ υηζ δεκ ιπμνεί κα ζοιαεί ημ πζμ απίεακμ, βζαηί δ γςή εα ζε δζαρεφζεζ. [199]

Ο εημζιυννμπμξ αοηυξ δβέηδξ, πμο ιεηά ηδ βεκζηή ηαηαηναοβή ανέεδηε ηαηδβμνμφιεκμξ βζα πνδιαηζζιυ ζημ εζδζηυ δζηαζηήνζμ, επακήθεε ενζαιαεοηζηά ζηδκ πνςεοπμονβία, υηακ ήηακ ειθακέξ υηζ δεκ είπε ηακ ηζξ ζςιαηζηέξ ζηακυηδηεξ κα ηοαενκήζεζ. Βπαθήεεοζδ βζα ιζα αηυια θμνά ηδξ «ζμθίαξ» ημο εηθμβζημφ ζχιαημξ. ΢ε έκα ιένμξ εηηυξ Βθθάδαξ ανέεδηα πνυζςπμ ιε πνυζςπμ ι’ έκακ ημνοθαίμ πανάβμκηα ημο εζδζημφ δζηαζηδνίμο. Αεκ ιπυνεζα κα ηναηδεχ ηαζ ημκ νχηδζα: -

Καιά θχξηε δηθαζηά πψο κπνξέζαηε λα ηνλ αζσψζεηε;

Μεηά ηάπμζμ δζζηαβιυ βζαηί δεκ βκχνζγε πμζμξ ημκ νςηάεζ απάκηδζε: - Γελ κπνξνχζακε λα θάλνπκε δηαθνξεηηθά θχξηε. Σν δηθαζηήξην απνθαζίδεη κε βάζε ηα ζηνηρεία πνπ θαηαηίζεληαη απφ ηνπο κάξηπξεο. Καλέλαο κάξηπξαο δελ επαιήζεπζε απηά πνπ θαηαηέζεθαλ ζηελ αλαθξηηηθή δηαδηθαζία. Γελ κπνξνχζακε λα θάλνπκε δηαθνξεηηθά. Όκσο, ζε παξαθαιψ, γηα δηάβαζε πξνζεθηηθά ηελ απφθαζε. Θα δεηο φηη ην ζθεπηηθφ ηεο είλαη ζαθψο θαηαδηθαζηηθφ. Να ζνπ πσ θαη θάηη άιιν. Ο ιαφο ηνλ έθαλε πάιη πξσζππνπξγφ. Εήηα απ’ αιινχ ηηο εμεγήζεηο! Κθείκμκηαξ αοηυ ημ άνενμ είκαζ χνα κα ηάκς ιζα πνμζςπζηή ελμιμθυβδζδ. Έπς ηάκεζ πζθζάδεξ αιανηήιαηα ζηδ γςή ιμο. Μζηνά ή ιεβάθα. Ώθθά δμλάγς ημκ Κφνζμ πμο ιε δζαθφθαλε απυ ημ αιάνηδια κα δχζς, έζης ηαζ ιζα θμνά, ηδκ ρήθμ ιμο ζηδκ μζημβέκεζα. Ώοηυ δεκ είπε ηαιζά επίδναζδ ζηα ακηζηεζιεκζηά ζοιαάκηα, αθθά ιε αμήεδζε κα δζαηδνήζς ηδκ εζςηενζηή ιμο ζζμννμπία.

[200]

Η πηθξή αιήζεηα Ο ζοκήεδξ άκενςπμξ, πμο ηοηθμθμνεί ζηδκ ημζκςκία ιαξ, ακηζπαεεί ηαζ εέηεζ ζηδκ ιπάκηα ηάεε δδιυζζμ πνυζςπμ πμο ημο εοιίγεζ δοζάνεζηεξ αθήεεζεξ, ζημηεζκμφξ μζςκμφξ ηαζ πίηνεξ ιεθθμκηζηέξ. Σζξ απμθεφβεζ υπςξ μ δζάμθμξ ημ θζαάκζ, υζμ αοηυ ημο είκαζ ιπμνεηυ. Ώκηζεέηςξ ανέζηεηαζ ζηζξ ρεοδαζζεήζεζξ, πνμηζιά ημ πάζδεια ηςκ αοηζχκ. Τζμεεηεί ηζξ αζζζυδμλεξ πνμμπηζηέξ, αηυια ηζ υηακ βφνς ημο αμμφκ ηα ανκδηζηά εκδεπυιεκα. Ώοηυ ημ παναηηδνζζηζηυ εα ιπμνμφζα κα ημ πςκέρς, θαιαάκμκηαξ οπυρδ ημ έκζηζηημ αοημζοκηήνδζδξ πμο ηονζανπεί ζηδκ ακενχπζκδ ζδζμζοβηναζία. Βηείκμ πμο δεκ πςκεφεηαζ υιςξ ιε ηίπμηα είκαζ υηακ αοηή δ απυννζρδ ζοκεπίγεηαζ κα ζζπφεζ πςνίξ ζηαιαηδιυ αηυια ηζ υηακ μζ ελεθίλεζξ ηςκ πναβιάηςκ επαθδεεφζμοκ ηζξ δοζμίςκεξ πνμαθέρεζξ ημοξ. Οζ Καζζάκδνεξ είκαζ απυ ηδ θφζδ ημοξ ηαηαδζηαζιέκεξ, έηζζ ηζ αθθζχξ, κα θηφκμκηαζ απυ ημοξ επζθακεζαηά ζηεπηυιεκμοξ ηαζ δνχκηεξ. Σδκ πανάζηαζδ ηαζ ηζξ εκηοπχζεζξ ηζξ ηενδίγμοκ ζπεδυκ πάκηα μζ ηναοβάγμκηεξ, μζ οζηενυαμοθμζ ηαζ μζ ηυθαηεξ. Ώοημί ηαζ ιυκμ αοημί ζοβηεκηνχκμοκ ηδκ πνμζμπή ηςκ δδιμζζμβνάθςκ ηαζ ηςκ ιαγζηχκ ιέζςκ εκδιένςζδξ. Όκνηνο νκνίσ αεί πειάδεη! Δ ιαφνδ αθήεεζα δεκ έπεζ αηνμαιαηζηυηδηα ηαζ δεκ πμοθάεζ ζηδκ αβμνά, δεκ πηοπάεζ ηα ιδπακάηζα πμο ιεηνάκε ηδκ αηνμαιαηζηυηδηα. Δ αθήεεζα γεζ ιυκδ, απμιμκςιέκδ, ζηδκ αθάκεζα, ιυκμ πμο μζ ζοκέπεζέξ ηδξ είκαζ ηναοιαηζηέξ βζα υθμοξ. Πχξ ελδβμφκηαζ υθα αοηά; Έκα ζημζπείμ, πμο ίζςξ λεηαεάνζγε ηάπςξ ημ ημπίμ, εα ήηακ δ ζζημνζηά δζαπζζηςιέκδ ιζηνμφ πνμκζημφ εφνμοξ ικήιδ ηδξ ημζκήξ βκχιδξ, πμο ζοκηυιςξ θδζιμκεί ηα άζπδια ζοιαάκηα ηαζ ιεβαθυηανδα, πςνίξ ηαευθμο πνυκμζα, ζοβπςνεί ημοξ εκυπμοξ. Ίζςξ, αοηυ ημ παναηηδνζζηζηυ κα είκαζ ιζα αηααζζηζηή εηδήθςζδ ακηίδναζδξ ημο εαοημφ ιαξ ζ’ υ,ηζ ιαξ εοιίγεζ ηα θάεδ ημο πανεθευκημξ ιαξ. Αεκ είιαζηε πάκηα εζθζηνζκείξ, μφηε αηυια ιε ημκ ίδζμ ιαξ ημκ εαοηυ. Έπμοιε θαίκεηαζ ιζα ηάπμζα ζοββεκζηή ζπέζδ ιε ηδ ζηνμοεμηάιδθμ, πμο ηνφαμκηαξ ημ ηεθάθζ ηδξ ζηδκ άιιμ έπεζ ηδκ εκηφπςζδ υηζ δεκ βίκεηαζ ακηζθδπηή απυ ηακέκακ άθθμ. ΋,ηζ ζοιααίκεζ δεκ ηδκ αθμνά.

Γεθέκβξηνο 2011

[201]

Ο θξαηηθόο κεραληζκόο Βίπα απυ παθζά ιζα ακηζπάεεζα πνμξ ημκ ηναηζηυ ιδπακζζιυ. Δ ενιδκεία ημο βεβμκυημξ αοημφ πνέπεζ κα ανίζηεηαζ ζε πμθθέξ αζηίεξ. Πνχημκ βζαηί παθζυηενα αοηυξ μ πχνμξ ήηακ απαβμνεοηζηυξ βζα ιζα ηαηδβμνία αηυιςκ ιέζα ζηδκ μπμία ζοιπενζθαιαακυιμοκ ηζ εβχ. Γζα κα δζμνζζηείξ έπνεπε κα απεοεοκεείξ ζημκ πμθζηεοηή ηδξ πενζμπήξ ζμο ηάηζ πμο βζα ιέκα ήηακ αδζακυδημ ηζ αηζιςηζηυ. ΢οβπνυκςξ κα είζαζ ιε ηάπμζμ ηνυπμ ιέθμξ ηδξ πμθζηζηήξ πανάηαλδξ πμο αβήηε κζηήηνζα ζηδκ ειθφθζα δζαιάπδ. Πνμζςπζηά δεκ ηαηείπα μφηε αοηήκ ηδκ ζδζυηδηα. Αεφηενμκ μζ άκενςπμζ πμο εηείκδ ηδκ επμπή εηπνμζςπμφζακ ηδκ ηναηζηή ελμοζία ζημ πχνμ πμο γμφζα είπακ έκα πενζζπμφδαζημ φθμξ ηαζ ιζα ζοιπενζθμνά πμο ιε απςεμφζε ηαζ ιε ημπμεεημφζε αοηυιαηα απέκακηί ημοξ. ΋ηακ ηζ υπμηε πνεζάζηδηε ακαβηαζηζηά κα ένες ζ’ επαθή ιε ημκ ηναηζηυ ιδπακζζιυ έκζςζα ηδκ οπμηζιδηζηή ζοιπενζθμνά ηςκ ακενχπςκ ημο, ηδκ έθθεζρδ πνςημαμοθίαξ εη ιένμοξ ημοξ, ημ βναθεζμηναηζηυ ηοηεχκα, πμο έπμοκ δδιζμονβήζεζ βζα κα οπμηνφρμοκ ηδ ιδδαιζκυηδηά ημοξ. Σδκ απνμεοιία ημοξ κα ζ’ ελοπδνεηήζμοκ, αθθά ημ πεζνυηενμ ηδκ εονέςξ δζαδεδμιέκδ ηάζδ εηιαοθζζιμφ πμο εηεί επζηναημφζε. Ώοηά ιέπνζ ιζα θάζδ. ΋ηακ ανβυηενα, ιεηά ηδκ ηαηάννεοζδ ηδξ δζηηαημνίαξ ζηδκ πενίμδμ ηδξ ιεηαπμθίηεοζδξ - μζ πυνηεξ ημο δδιμζίμο άκμζλακ βζα πενζζζυηενμοξ ηαζ δ πνυζααζδ ζημ δδιυζζμ έβζκε εοημθυηενδ εβχ δεκ άθθαλα πνμζακαημθζζιυ. Πνμζςπζηά είπα εοηαζνίεξ βζα κα «πενάζς» ζημ δδιυζζμ ημιέα ιε αάζδ κυιμοξ ηαζ «ακηζηεζιεκζηά ηνζηήνζα». Καη’ ανπήκ ιε «εοενβεηζηή» δζάηαλδ πμο ρδθίζηδηε βζα ημοξ δζςπεέκηεξ απυ ημ δζηηαημνζηυ ηαεεζηχξ ζηδ δζάνηεζα ηδξ επηαεηίαξ ηζ εβχ ηάθοπηα πθήνςξ ηζξ πνμτπμεέζεζξ ημο κυιμο. Βπζπθέμκ είπα ηδ δοκαηυηδηα, ςξ εηπαζδεοηζηυξ, κα πάνς ζεζνά δζμνζζιμφ ιε ηδκ επεηδνίδα, πμο ηυηε ήηακ ηζ μ απμηθεζζηζηυξ ηνυπμξ δζμνζζιμφ ηαζ ηέθμξ ιζα ηνίηδ εοηαζνία ήηακ δ δοκαηυηδηα κα πενάζς ζημ δδιυζζμ υηακ παναζηήεδηα απυ ημ ζδζςηζηυ ζπμθείμ πμο ενβαγυιμοκ ηζ μ ζδζμηηήηδξ ημο ζπμθείμο ιμο πνυηεζκε ηάηζ βζ υθμοξ ημοξ άθθμοξ εεςνμφκηακ αοημκυδημ. Να ιεηαηνέρεζ ηδκ παναίηδζδ ζε εζημκζηή απυθοζδ ηαζ έηζζ κα αζηήζς ημ δζηαίςια πμο οπήνλε ηυηε κα πενάζς αοηυιαηα ζηδ δδιυζζα εηπαίδεοζδ. Βοηοπχξ δεκ «εηιεηαθθεφηδηα» ηαιία απυ αοηέξ ηζξ εοηαζνίεξ ηαζ έιεζκα ζηδκ ζηθδνή ααεααζυηδηα ημο ζδζςηζημφ ημιέα, ιε υηζ αοηυ ζοκεπαβυηακ. Μπμνχ κα ζζπονζζηχ, ιε ηάπμζα οπυβεζα έπανζδ, υηζ ημ δδιυζζμ δεκ δαπάκδζε βζα ιέκα ηαιζά απυ ηζξ «ημζκςκζηέξ πανμπέξ», πμο βζα ανηεημφξ ζοιπαηνζχηεξ ιαξ απμηέθεζακ πδβή αθαίιαλδξ ημο εεκζημφ πθμφημο. Πμηέ δεκ εζζέπναλα ιζζευ ή μπμζαζδήπμηε ιμνθήξ επίδμια απυ ηακέκα δδιυζζμ θμνέα. Πμηέ δεκ οπέααθα αίηδζδ βζα ηδκ έβηνζζδ πνμβνάιιαημξ πνδιαημδυηδζδξ μπμζαδήπμηε δναζηδνζυηδηαξ ιμο, πμηέ δεκ πνεζάζηδηα ηδκ επζδυηδζδ ημο ηαιείμο [202]

ακενβίαξ ηζ υθα ηα ζοκαθή. ΋ηακ ήιμοκ θμζηδηήξ δεκ δζηαζμφιμοκ ηα ημοπυκζα ηδξ δςνεάκ ζίηζζδξ ζημ θμζηδηζηυ εζηζαηυνζμ - εδχ ίζςξ ηαζ ιε δζηή ιμο εοεφκδ - βζαηί δεκ είπα οπμαάθθεζ ημ ακαβηαίμ αίηδια ζημκ ανιυδζμ ηδξ εκμνίαξ ιμο κα ιμο δχζεζ ημ απαζημφιεκμ «πανηί». Ήηακ, αθέπεζξ, μ παθζέξ ηδξ βεζημκζάξ ηαζ εβχ απυθοημξ ηαζ ιμκμθζεζηυξ, πνμηζιμφζα κα πεζκάς πανά κα ημο γδηήζς ηάηζ. ΋πμηε ηζ υηακ δαπάκδζε ημ ηνάημξ βζα ιέκα ηάπμζα πνήιαηα ήηακ υηακ, βζα 27 ιήκεξ, οπδνέηδζα ηδκ αολδιέκδ – θυβς θοθαηίζεςκ - εδηεία ιμο ζημ ζηναηυ, πνάβια δεκ βζκυηακ δζαθμνεηζηά ηαζ υηακ βζα ιζα πεκηαεηία δ δζηηαημνία ιε ηνάηδζε αζπιάθςημ ζηδ θοθαηή. Μδδαιζκέξ μζ δαπάκεξ ηζ υπζ ιεηά απυ δζηή ιμο επζεοιία ηαζ εέθδζδ. Μμο επεαθήεδζακ αζαίςξ. ΢ηδ ζφκηαλδ αβήηα ζηα 65 πνυκζα ηαζ απυ ηαιείμ, πμο απυ κςνίξ έδζκε ζοκηάλεζξ ιε αάζδ ημ ακηαπμδμηζηυ ζφζηδια Σμ παθαζυ ΣΒΐΒ. ΋,ηζ θεθηά εζζπνάηης ηα έδςζα ηαζ ιε ημ παναπάκς ζηδ δζάνηεζα υθςκ ηςκ πνμδβμφιεκςκ πνυκςκ. ΢πάκζα έςξ ηαευθμο απαζπυθδζα ημ δαπακδνυ εεζιυ ηδξ ηναηζηήξ ζαηνζηήξ πενίεαθρδξ, εκχ ηαηέααθα ακεθθζπχξ ηζξ εη ημο κυιμο πνμαθεπυιεκεξ εζζθμνέξ. Δ πμθφπνμκδ απαζπυθδζή ιμο ζημκ ζδζςηζηυ ημιέα ιε δίδαλε πμθθά. Έπεηε παναηδνήζεζ ιε πυζμ ανκδηζζιυ ηαζ ιε πμζεξ αζηήνζηηεξ ηαηδβμνίεξ μνζζιέκμζ απυ πμθζηζηά ηυιιαηα ιε πανελδβδιέκδ ηζ επζθακεζαηή ακηίθδρδ ηςκ μζημκμιζηχκ κμιμηεθεζχκ, ζοκεπζημονμφιεκμζ απυ ηζξ μνδέξ υθςκ εηείκςκ πμο νμηακίγμοκ ημκ δδιυζζμ πθμφημ ηαζ εεςνμφκ οπμπνέςζδ ηδξ πμθζηείαξ κα αιείαεζ ηδκ ακφπανηηδ ημζκςκζηή πνμζθμνά ημοξ, επζηίεεκηαζ θάανμζ ζε υθμοξ ημοξ ιεηέπμκηεξ ηδξ ζδζςηζηήξ μζημκμιίαξ. Αδθαδή ζ’ εηείκμοξ πμο πανάβμοκ ιε ηδκ ενβαζία ημοξ πθμφημ ηαζ ιε ηδκ θμνμθυβδζδ ημοξ ηαΎγμοκ ημοξ πμθοπμίηζθμοξ ηειπεθπακάδεξ, πμο μνίζηδηακ – ηαηχξ - εθεβηηέξ ημο ζδνχηα ιαξ. Μυκμ ζηδ πχνα ιαξ ημ εηαζνζηυ ηένδμξ ιζαξ επζπείνδζδξ εεςνήεδηε ςξ αιάνηδια, ςξ έκδεζλδ εκμπήξ, εκχ θοζζμθμβζηά εα άλζγε επαίκμο. Θα ιπμνμφζα, ίζςξ ι’ έκα ζημζπείμ οπεναμθήξ, κα ζζπονζζηχ υηζ δ πχνα ιαξ, ιε ηδ θμβζηή πμο ηονζάνπδζε ηα ηεθεοηαία πνυκζα, απμηέθεζε ημ φζηαημ πνμπφνβζμ ζηδκ Βονχπδ ημο «οπανηημφ ζμζζαθζζιμφ». Μζα πθήνδξ πανελήβδζδ ηδξ ζμζζαθζζηζηήξ ζδέαξ. Άθθμζ κα ζδνμημπμφκ ηαζ ιενζημί εθές εεμφ- κα ηανπμφκηαζ ημοξ ηυπμοξ ημοξ.

31.1.12

[203]

Ο ζηξαηόο καο πνπ πήγε ζηελ Κνξέα… Σα επεζζυδζα πμο ζοκέαδζακ ζηδ δζάνηεζα ηδξ ζηναηζςηζηήξ ιμο εδηείαξ είκαζ πμθοάνζεια ηαζ ζημ πνχημ αζμβναθζηυ ιμο αζαθίμ πενζβνάθς ιενζηά απυ αοηά. ΋ιςξ οπάνπμοκ ηζ άθθα ζοιαάκηα πμο εα άλζγε κα ακαθενεμφκ, υπζ βζαηί μ βνάθςκ έπεζ ηδκ πνυεεζδ κα δδιζμονβήζεζ ηθίια δζπαζιμφ ηαζ κα παναηηδνίζεζ ανκδηζηά ηάπμζμ ηιήια ημο πθδεοζιμφ ή ηαζ ηάπμζμ εεζιυ ηδξ παηνίδαξ ιαξ. Σμ ακηίεεημ! Μμκαδζηή ιμο πνυεεζδ είκαζ κα βίκμοκ αθμνιέξ θνμκδιαηζζιμφ βζα ημ ιέθθμκ. Βοπή ιμο είκαζ κα βίκμοκ παναδείβιαηα χζηε κα ιδκ επακαθδθεμφκ ηέημζα θαζκυιεκα ιζζαθθμδμλίαξ ηαζ οπένααζδξ. Οζ πζμ δφζημθεξ ζηζβιέξ πμο έγδζα ζηδ δζάνηεζα ηδξ ζηναηζςηζηήξ ιμο εδηείαξ ήηακ εηείκεξ πμο ηάπμζμζ ααειμθυνμζ εθάνιμγακ, πςνίξ κηνμπή ηζ ακαζημθέξ, ηδκ επάναηδ ανπή ηδξ ζοθθμβζηήξ εοεφκδξ. Βλαζηίαξ ηδξ δζηήξ ζμο ζηάζδξ, πμο βζα ανηεημφξ - πνάβια θοζζηυ ηζ ακαιεκυιεκμ - δεκ ήηακ ηαζ εφημθα ελδβήζζιδ ηαζ ημ πείζια ιμο κα παναιείκς πςνίξ εηπηχζεζξ, ζοκεπήξ ζηζξ δζηέξ ιμο εέζεζξ δεκ ήηακ θοζζηά απ’ υθμοξ ηαηακμδηυ, ημ ηαρχκζ πμο βζκυηακ ζοιπενζθάιαακε υθμοξ ημοξ άκδνεξ ηδξ πονμαμθανπίαξ εκχ «αίηζμ ηαζ θηαίπηδξ» ήιμοκ ιυκμ εβχ. Θοιάιαζ ημ ελήξ παναηηδνζζηζηυ επεζζυδζμ. Ήιμοκ ζηδκ Ώθελακδνμφπμθδ ηαζ ήηακ παναιμκέξ ηδξ 25δξ Μανηίμο ημο 1967. Λζβυηενμ απυ έκα ιήκα πνζκ ηδκ ηαηάθοζδ ηςκ εεζιχκ ηδξ δδιμηναηίαξ απυ ημοξ επίμνημοξ ζοκηαβιαηάνπεξ. Λυβς ηδξ εεκζηήξ επεηείμο έκαξ μοθαιυξ ηδξ ιμκάδαξ ιμο εα θάααζκε ιένμξ ζηδκ πεγή πανέθαζδ πμο εα βζκυηακ ζημκ ηεκηνζηυ δνυιμ ηδξ πυθδξ. Μέζα ζημ ιεβάθμ ηζ άκεημ πχνμ ημο ζηναημπέδμο βζκυκηακε εκηαηζηέξ πνυαεξ ζημ αάδδκ. Καθυξ ηαζ ζοβπνμκζζιέκμξ αδιαηζζιυξ, πνμηεηαιέκα ζηήεδ, απυθοηδ ζημίπζζδ ηζ υθα η’ απαζημφιεκα βζα αλζμπνεπή ειθάκζζδ. ΢ηζξ πανεθάζεζξ, πένα απυ ηζξ πνμθακείξ ζημπζιυηδηεξ, πμο οπάνπμοκ βζα ηδ δζελαβςβή ημοξ οπάνπεζ ηαζ ιζα αηυια ζοκζζηχζα. Οζ ααειμθυνμζ ηδξ ιμκάδαξ ααειμθμβμφκηαζ απυ ημοξ ακχηαημοξ επζηεθαθήξ αλζςιαηζημφξ ηζ είκαζ ειθακήξ δ αβςκία ημοξ κα έπμοκ ημ ηαθφηενμ δοκαηυ απμηέθεζια. ΢ίβμονα ζηδ ζδιενζκή θάζδ πμο δζακφμοιε, ηέημζεξ αβςκίεξ ίζςξ ιδκ οπάνπμοκ, ιέζα ηαζ ζημ βεκζηυ ηθίια ηςκ εηπηχζεςκ πμο ειθακίζηδηακ ζε ηάεε ημιέα ηδξ δδιυζζαξ γςήξ ιαξ. Μέζα ζημκ μοθαιυ είπακ επζθέλεζ ηαζ ιέκα, πνάβια υπζ ζοκδεζζιέκμ. Βπεζδή δεκ οπήνπε ιμοζζηή κα δίκεζ νοειυ ζημ αδιαηζζιυ ιαξ έααγε κα ηναβμοδάιε ηα βκςζηά ειααηήνζα. Κάπμζα απυ αοηά ήηακ ακοπυθμνά ηαζ δζπαζηζηά. Εδζαίηενα ζε ιέκα πμο είπα ηδκ απμθοηυηδηα ηδξ επμπήξ, ςξ ηφνζμ ζημζπείμ ηςκ ακηζδνάζεςκ ιμο. Σμ ζοιαάκ έβζκε ιπνμζηά ζημ πανάπδβια ηδξ πονμαμθανπίαξ ιεηά απυ ανηεηή χνα πεγμπμνίαξ, εκχ πθδζίαγε ηαζ δ χνα ημο ιεζδιανζκμφ ζοζζζηίμο. [204]

΢οκεπίγμκηαξ ιε αήια ζδιεζςηυκ μ μοθαιυξ ηναβμοδμφζε ημ «ειπκεοζιέκςκ ζηίπςκ» ειααηήνζμ: Ο ζηξαηόο καο πνπ πήγε ζηελ Κνξέα, πνιεκνύζε γηα ηα ηδαληθά Είρε βάςεη ηνπο θίηξηλνπο ζην αίκα, δείρλνληάο ηνπο ηη ζα πεη ειεπζεξηά.. Ο θμπαβυξ ηδξ πονμαμθανπίαξ ιαξ έδζκε ημ νοειυ ηαζ ηάπμζα ζηζβιή πμο ιε πήνε ημ ιάηζ ημο ήνεε ημκηά ιμο: -

Γελ αθνχσ, Λεπηέξε ηε θσλή ζνπ!

Πνμξ απυδεζλδ ημο ζζπονζζιμφ ημο έααθε η’ αοηί ημο ιπνμζηά ζημ ζηυια ιμο. Πνάβια πενζηηυ αθμφ ημ ζηυια ιμο ήηακ ζθναβζζιέκμ. Ώπθχξ ήεεθε κα δαηηοθμδείλεζ ημκ έκμπμ. Συηε ι’ έθενε ζηδκ πζμ δφζημθή ζηζβιή ηδξ ζηναηζςηζηήξ ιμο ηανζέναξ θέβμκηαξ δοκαηά ζ’ υθμοξ: - Σν ζεκεησηφλ ζα ζπλερηζηεί κέρξηο φηνπ ν θχξηνο Κφκεο αλνίμεη ην ζηφκα ηνπ θαη ηξαγνπδήζεη! Ν’ ακμίλεζ δ βδ ηαζ κα ιε ηαηαπζεί. Συζμ άζπδια έκζςζα. ΋ιςξ ημ ζηυια πανέιεκε ενιδηζηά ηθεζζηυ. Άνπζζακ μζ δζαιανηονίεξ απυ ζοκαδέθθμοξ. ΋πζ πνμξ ημ θμπαβυ, αθθά πνμξ ηα ιέκα: -

Άληε ξε Λεπηέξε. Σξαγνχδεζε λα πάκε γηα θαγεηφ!

Σζ κα πεζξ ζε ηέημζα πενίπηςζδ; ΋ιςξ πανά ηζξ απεζθέξ υηζ εα ιείκμοιε εηεί βζα πάκηα, ημ ηαρχκζ ζε θίβα θεθηά ζηαιάηδζε, βζαηί μζ δζηέξ ημο οπμπνεχζεζξ ημκ ακάβηαζακ κα θφβεζ εηηυξ ζηναημπέδμο. Βοηοπχξ, βζαηί πμηέ δεκ λένεζξ ιέπνζ πμο ιπμνεί κα θηάζεζ έκαξ λέκμξ απ’ αοηά, πμο δεκ ηα ηαηαθαααίκεζ ηδ δζηή ζμο ζηάζδ ηαζ είκαζ ζοβπνυκςξ πεζκαζιέκμξ. ΋ιςξ δ γςή είκαζ πανάλεκδ ηαζ μζ ζοιπηχζεζξ πμο ιπμνεί κα ζμο ζοιαμφκ απίεακεξ. Μεηά απυ είημζζ πνυκζα είπα έκακ ιαεδηή ιέζα ζημοξ πζθζάδεξ πμο πενάζακε, ζημ θνμκηζζηήνζμ. Έκα ζοιπαεδηζηυ ηαζ θζθυηζιμ παζδί. Σμ επχκοιμ ηάηζ ιμο εφιζγε, αθθά δεκ έηακα ημοξ ηαηάθθδθμοξ ζοκδοαζιμφξ. Σα απμηαθοπηήνζα έβζκακ ζηδκ διένα ηδξ εκδιένςζδξ ηςκ βμκέςκ. Παηέναξ ημο ιαεδηή ιμο ήηακ μ ινραγφο. Καζ μζ δομ εοιδεήηαιε ηδκ παθαζά ιαξ ζοκάκηδζδ, αθθά δεκ εζπχεδηε εηαηένςεεκ ημοαέκηα. Άθθςζηε ιπνμζηά ιαξ ήηακ ημ αεχμ ηζ άιμζνμ εοεοκχκ παζδί ημο, αθθά ηαζ εβχ είπα θεζάκεζ ανηεηά ηδκ παθαζά ιμο απμθοηυηδηα. Υάνδηα πμο μ βζμξ ημο πήβε ηεθζηά ηαθά ζηζξ ελεηάζεζξ, αθθά ημκ ιπαιπά δεκ ημκ λακαείδα!

Μάξηηνο 2011

[205]

΢ηελ παξνπζίαζε ηνπ βηβιίνπ «Κη όκσο ήηαλ όκνξθα» ( Πέκπηε 14 Απξηιίνπ 2011. Αίζνπζα ηειεηώλ ηεο Δ΢ΗΔΑ) Θέθς κα ζαξ εοπανζζηήζς βζα ηδ ζδιενζκή ζαξ πανμοζία. Με ηζιά ζδζαίηενα. Κζ έηζζ ηδκ πνμζθαιαάκς. ΋θςξ ζδζαζηένςξ εέθς κα εοπανζζηήζς ημοξ εζζδβδηέξ βζα ηα ηαθά θυβζα πμο είπακ βζα ημ πυκδια ιμο. Συζμ ηαθά, έςξ οπεναμθήξ. ΋ιςξ εα πς ηδκ αιανηία ιμο. ΢’ υθμοξ ανέζμοκ ηα ηακαηέιαηα ηζ εβχ δε ιπμνμφζα κα είιαζ δ ελαίνεζδ. Αεκ πνέπεζ κα θδζιμκήζς κα πς ηζξ εοπανζζηίεξ ιμο βζα ημ Α.΢ ηδξ ΒΜΕΏΝ πμο πήνε ηδκ πνςημαμοθία βζ αοηήκ ηδκ πανμοζίαζδ. Δ ποηκυηδηα ηαζ δ πμζυηδηα ηςκ εηδδθχζεχκ ηδξ δζηαζχκεζ ηαζ ιε ημ παναπάκς ηδκ μνευηδηα βζα ηδκ ίδνοζή ηδξ. Σα ηείιεκα πμο πενζθαιαάκμκηαζ ζημ αζαθίμ βνάθηδηακ ιεηαλφ ηςκ εηχκ 20052008. Βηηυξ απυ ηα δομ ηεθεοηαία: Σμ «Μαθαηυ οπμβάζηνζμ» ηαζ δ «Πεκζπνή ζμδζά». Ώοηά βνάθηδηακ ζε πνμδβμφιεκα πνυκζα ιε δζαθμνεηζηέξ αθμνιέξ ηάεε θμνά. Μέπνζ ηαζ ημ 2005 ημ ιοαθυ ηζ μ πνυκμξ ιμο ήηακ δεζιεοιέκα ιε ηζξ ηαεδιενζκέξ δζδαηηζηέξ ιμο οπμπνεχζεζξ. Δ ζοκηαλζμδυηδζδ ιμο άθδζε, πνςηυβκςνμ βζα ιέκα, εθεφεενμ πνυκμ ηαζ ιμο έδςζε ηδκ εοηαζνία κα αζπμθδεχ ιε πνάβιαηα πμο απυ πάκηα ανίζημκηακ ζε ιζα άηνδ ημο ιοαθμφ ιμο. Μέπνζ ζηζβιήξ έβναρα δζάθμνα ηείιεκα. Μζα επζθμβή ελ αοηχκ είκαζ ημ πενζεπυιεκμ αοημφ ημο αζαθίμο. Σεθεζχκμκηαξ εέθς - ιυκμ ηδθεβναθζηά - κα επζζδιάκς δομ ζδιεία: Πνχημκ δε ιεηακζχκς βζα ηίπμηα. Δ πμνεία ιέζα ζημ πνυκμ βζα ιέκα ήηακ ιάθθμκ ακαπυθεοηηδ. Αεφηενμκ ιεηαθένς ιέζα ιμο ηδ πανά πςξ βκχνζζα ζ’ αοηήκ ηδκ πμνεία ηζ οπένμπμοξ ακενχπμοξ, ηυζμ πμο γήθερα πμθθά παναηηδνζζηζηά ημοξ ηαζ εα ήεεθα κα ηα έπς ηζ εβχ. Μα δοζηοπχξ δεκ ηα είπα. Παν’ υθα αοηά αζζεάκμιαζ βειάημξ. ΢αξ εοπανζζηχ.

Λεπηέξεο

[206]

Σν εηζαγσγηθό κάζεκα Έπς πμθθέξ θμνέξ πεζ ζημ πανεθευκ - ηαζ ζε άθθεξ εοηαζνίεξ έπς βνάρεζ - βζα ηδ ζδιακηζηή επίδναζδ πμο έπμοκ, ζηδ δζαιυνθςζδ ημο παναηηήνα ηςκ κέςκ ακενχπςκ, μζ δάζηαθμί ημοξ. ΐθέπεζξ μζ κέμζ πενκάκε απ’ ηα πένζα ημοξ ζηδκ εοαίζεδηδ δθζηζαηή θάζδ, υπμο μζ ελςηενζηέξ επζδνάζεζξ είκαζ ααηέξ ηζ αθήκμοκ εοημθυηενα ηα ίπκδ πάκς ημοξ. ΐεααίςξ πμζηίθεζ μ ηνυπμξ πμο πνμζεββίγεζ ηάπμζμξ ημοξ κέμοξ, υπςξ είκαζ ηαζ δζαθμνεηζηά ηα πμζμζηά επζηοπίαξ ζημοξ ζηυπμοξ αοηήξ ηδξ πνμζέββζζδξ. Χξ πανάδεζβια ακαθένς ημ ελήξ: Ο αοημζανηαζιυξ, πμο ιπμνεί ηάπμζμξ κα πνδζζιμπμζήζεζ ςξ ενβαθείμ πνμζέββζζδξ, είκαζ δίημπμ ιαπαίνζ, βζαηί ημ πκεοιαηζηυ επίπεδμ μνζζιέκςκ δεκ είκαζ ζε εέζδ κα ηάκμοκ ηδ δζάηνζζδ ακάιεζα ζηδκ ηαεανή - εοεεία δήθςζδ ηαζ ημκ πθάβζμ οπαζκζβιυ. Ώηυια μ ρεφηζημξ ημιπαζιυξ πμο ζοκδείγεηαζ απυ μνζζιέκμοξ ανίζηεζ, δοζηοπχξ, εφθμνμ έδαθμξ ζημ ιοαθυ εθθεζπηζηχκ ζηακμηήηςκ αηυιςκ. Έηζζ εζφ, ςξ παζδαβςβυξ, αηνμααηείξ ακάιεζα ζε ακηζθαηζημφξ πανάβμκηεξ. Πμηέ δεκ ιπμνείξ κα είζαζ ζίβμονμξ βζα ηδκ ακηίδναζδ ημο κέμο αηνμαηή ζμο. Ώκ οπήνπε ζοκηαβή ιε πμζμζηυ επζηοπίαξ 100% αοηή εα ήηακ βκςζηή ζημοξ πάκηεξ ηαζ εα έηακε υθμοξ ζηακμφξ ηζ εοηοπζζιέκμοξ. ΢ημ εζζαβςβζηυ ιάεδια πμο έηακα ζε κέμοξ ιαεδηέξ ιμο, βζα κα πάνμοκ ιζα ζδέα ιε πμζμκ δάζηαθμ έπμοκ κα ηάκμοκ, ιενζηέξ θμνέξ, δζδβμφιμοκ ηδκ ελήξ ζζημνία:

.. Μηα κέξα ρηππάεη ε πόξηα ηνπ παξάδεηζνπ. Τελ αλνίγεη έλαο ζεβάζκηνο γέξνληαο κε θαζαξό βιέκκα θαη πεξηπνηεκέλε γελεηάδα- ν Άγηνο Πέηξνο- θαη βιέπεη κπξνζηά ηνπ έλαλ επίζεο ειηθησκέλν θύξην λα δεηάεη λα πεξάζεη κέζα - Πνηνο είζζε, θύξηε; Επγεληθά ηνλ ξσηάεη . - Είκαη ν Ιζαάθ Νεύησλαο, ηνπ απαληά ήξεκα απηόο - Ναη! Αιιά εγώ πσο λα ην μέξσ απηό; - Τη λα ζαο πσ. Δελ έρσ, όπσο θαηαιαβαίλεηε, ραξηηά καδί κνπ. Τν ζπκβάλ ήηαλ μαθληθό! - Καηαιαβαίλσ! Γηα ζηάζνπ όκσο. Κάηη ζθέθηεθα! Μπαίλεη κέζα ζηνλ παξάδεηζν θαη ζε ιίγν επηζηξέθεη θξαηώληαο ζηα ρέξηα κνιύβη θαη ραξηί. - Φπζηθόο δελ είζαη; Σνπ έθεξα, ινηπόλ, κηα άζθεζε λα ιύζεηο. Γηα λα δνύκε; [207]

Ήξεκνο ν Ιζαάθ ηε δηαβάδεη, ζθέπηεηαη ιίγν θαη αξρίδεη λα γξάθεη κε ζηαζεξό ρέξη ηε ιύζε ηνπ πξνβιήκαηνο. Τν κνιύβη γιηζηξάεη πάλσ ζην ραξηί ρσξίο δηαθνπέο θαη κε κηα ζεηξά ζπιινγηζκώλ θηάλεη ηειηθώο ζε κηα ζσζηή ιύζε. Τε δηαβάδεη ν Άγηνο Πέηξνο θαη θνπλάεη ηθαλνπνηεκέλνο ην θεθάιη ηνπ: - Πνιύ ζσζηά! Ο Ιζαάθ πξέπεη λα είζαη. Πέξαζε κέζα! Μεηά από αξθεηό θαηξό, έλα λέν ρηύπεκα ζηελ πόξηα. Απηή ηε θνξά επηηαθηηθό θαη παξαηεηακέλν. Όηαλ αλνίγεη ε πόξηα ν λένο επηζθέπηεο, βηαζηηθόο επηρεηξεί άκεζε είζνδν. Ο Άγηνο Πέηξνο ηνλ ζπγθξαηεί κε θόπν. - Καιά, πώο ζπκπεξηθέξεζηε έηζη θύξηε; Ηξεκήζηε θαη πέζηε κνπ πνηνο είζηε; - Καθώο δελ ην μέξεηο. Είκαη ν Αιβέξηνο Ατλζηάηλ. - Έρεηε θαλέλα απνδεηθηηθό ζηνηρείν, καδί ζαο; - Τη λα ζαο πσ ηώξα! -Σηάζνπ έλα ιεπηό. Πάεη κέζα θη ακέζσο γπξίδεη πίζσ κε κνιύβη θαη ραξηί. - Έθεξα κηα άζθεζε λα ιύζεηε Ο Αιβέξηνο ηελ θνηηάδεη ελνριεκέλνο θαη ρσξίο θαζπζηέξεζε γξάθεη πάλσ ζην ραξηί ακέζσο κηα ζύληνκε ιύζε. Τε δηαβάδεη ν Άγηνο Πέηξνο θαη κε ζαπκαζκό αλαγθάδεηαη λα παξαδερηεί: - Πνιύ έμππλνο ζπιινγηζκόο;! Ο Αιβέξηνο είζζε πξάγκαηη! Πέξαζε κέζα! Μεηά από ρξόληα, εθεί πνπ ν Άγηνο Πέηξνο αλαπαπόηαλ δίπια ζηελ πόξηα, αθνύεη έλα αλεπαίζζεην ρηύπεκα ζηελ πόξηα. Αλνίγεη θαη βιέπεη έλα ζπλεζηαικέλν άηνκν λα ηνλ θνηηάδεη θνβηζκέλα. - Τη ζέιεηε, θύξηε; Τνλ ξσηά κε ηε ζπλήζε επγέλεηά ηνπ - Είλαη δπλαηόλ, λα πεξάζσ κέζα; - Πνηνο είζζε; Με κε απνθξππηόκελν δηζηαγκό ςηζπξίδεη: [208]

- Με ιέλε Τζίινγινπ - Καη ηη δνπιεηά θάλαηε θάησ ζηε γε; - Ήκνπλ θπζηθόο. - Φπζηθόο; Γηα λα δνύκε! Μπαίλεη κέζα θη επηζηξέθεη κε κνιύβη θαη ραξηί. - Σνπ έβαια κηα άζθεζε. Γηα λα δσ. Θα ηε ιύζεηο; Με ηξεκάκελν ρέξη, δηαβάδεη ην θείκελν. Σθέθηεηαη θάπνην ρξόλν θη αξρίδεη λα γξάθεη. Μεηά από δπν-ηξεηο γξακκέο, πνπ ραξάδεη πάλσ ζην ραξηί, ζηακαηάεη. Κνηηάδεη ηνλ Άγην Πέηξν θαη κε ακεραλία ηνπ ιέεη: - Θα μεθηλήζσ δηαθνξεηηθά. Γπξίδεη ην ραξηί από ηελ άιιε πιεπξά. Χάξαμε λέσλ γξακκώλ, αιιά θαη λέν ζηακάηεκα. Αγσλία! - Σαο παξαθαιώ, επηηξέςηε κνπ κηα λέα πξνζπάζεηα. Φέξηε κνπ κηα άιιε θόιια. Η ππνκνλή ηνπ Άγηνπ Πέηξνπ όκσο είρε εμαληιεζεί - Άζε δε ρξεηάδεηαη. Πείζηεθα. Ο Τζίινγινπ είζαη! Πέξαζε κέζα!... Έπεζ ζδιαζία κα πς πςξ ηάπμζμζ εηηζιμφζακ ημκ αοημζανηαζιυ. Μδ είζεε ζίβμονμζ υηζ ηδκ επμπή πμο αοηά ζοκέααζκακ αοηυξ μ ζανηαζιυξ βζκυηακ ακηζθδπηυξ απυ υθμοξ. ΋πζ! Ώοηυ ημ επαθήεεοζα ζε πμθθέξ πενζπηχζεζξ.

[209]

Σν ζρνιείν ζήκεξα ΢ηδκ παηνίδα ιαξ οπάνπεζ ιζα ζμαανή ηαζ άνα επζηίκδοκδ ηνίζδ εεζιχκ. Ώκοπαημή ζημοξ κυιμοξ, ιε πνμηνμπή ηαζ πμθζηζηή ηάθορδ απυ επίζδια ηυιιαηα εκχ δ εηθεβιέκδ ηοαένκδζδ παναημθμοεεί πςνίξ κα αζηεί ημ ηαεήημκ ηδξ, υπζ αδζάθμνδ, αθθά δζζηαηηζηή ζε μπμζαδήπμηε ακαβηαία δνάζδ. Ο πθδεοζιυξ μζδιέναζ εείγεηαζ ζηδκ πανακμιία ηαζ ζε θίβμ εα εεςνεί ακαθαίνεημ δζηαίςιά ημο κα αοεαζνεηεί ηαζ κ’ αβκμεί κυιμοξ η ζ οπμπνεχζεζξ. ΢οβπνυκςξ ηαζ δοζηοπχξ δ δζηαζηζηή ελμοζία ανίζηεηαζ ζε παναθοζία ελαζηίαξ πμθθαπθχκ αζηίςκ ιζα απυ ηζξ μπμίεξ είκαζ έκαξ οθένπςκ θυαμξ απυ ηζξ ζοκεπείξ απεζθέξ πμο εηημλεφμκηαζ απυ ζημηεζκά ηέκηνα ηδξ ηνμιμηναηίαξ, πμο δοζηοπχξ ανίζημοκ αηυια ζηήνζλδ απυ ηιήιαηα ηδξ ημζκςκίαξ ιαξ. Ο ζοκδοαζιυξ αοηχκ ηςκ παναβυκηςκ δεκ αθήκεζ πνμξ ημ πανυκ αηηίκα αζζζμδμλίαξ βζα ζφκημιδ έλμδμ απ’ ηδκ ηνίζδ. Ώπαζημφκηαζ δναζηζηέξ πανειαάζεζξ απυ δοκάιεζξ πμο εεςνμφκ υηζ δ ημζκςκζηή εζνήκδ είκαζ ζημζπεζχδδξ πνμτπυεεζδ βζα ηδκ πνυμδμ ηδξ πχναξ. Δ ακηζπμθζηεοηζηή ηνζηζηή είκαζ εφημθδ ηαζ ακαημοθζζηζηή βζα ιενζημφξ, υπζ υιςξ πνήζζιδ ηαζ πνμςεδηζηή. Σμ ακηίεεημ ιάθζζηα. ΢ηδκ διενήζζα δζάηαλδ ηδξ πμθζηζηήξ γςήξ ζηδ πχνα ιαξ ηονζανπμφκ μζ θςκαζημφκηεξ, μζ ακεφεοκμζ, μζ ηοπάνπαζημζ ηαζ ιενζημί πμο εκζοκείδδηα ηνίαμοκ ηα πένζα ημοξ ηαζ παίνμκηαζ βζ’ αοηή ηδκ ηαηάκηζα. Πμθθέξ θμνέξ θςκάγμοκ μζ έκμπμζ. Ο ηαηαββεθηζηυξ θυβμξ έβζκε ενβαθείμ ζηα πένζα φπμπηςκ ζοιθενυκηςκ. Πνμζςπζηά ακηζιεηςπίγς ιε ελαζνεηζηή δοζπζζηία ημοξ «ηαηαββέθθμκηεξ» ιε ημκ ηίκδοκμ κα αδζηήζς ηζ αοηυκ πμο ιπμνεί κα έπεζ ηαζ ημ δίηζμ ημο. Τπάνπεζ υιςξ δζέλμδμξ; Σμ ιυκμ πμο ιπμνχ κα πς είκαζ υηζ δ εθπίδα, πςξ δ νυηα ηδξ πχναξ ηάπμζα ζηζβιή εα αθθάλεζ, εα πεεάκεζ ηεθεοηαία. Μεηά απυ αοηή ηδ βεκζηυθμβδ εζζαβςβή αξ πενζμνζζηχ ζε ιζα εζδζηή πθεονά εκυξ εέιαημξ πμο έπεζ ζπέζδ ιε έκακ ημιέα ζδιακηζημφ βζα ιέκα εκδζαθένμκημξ. Σμ ζπμθείμ! ΢οκεπχξ αημφιε ζογδηήζεζξ, πνμηάζεζξ, εηηθήζεζξ βζα δζάθμβμ, αθθά ζηδκ πναβιαηζηυηδηα ηάεε πθεονά έπεζ ηαιπμονςεεί πίζς απυ ηδκ ακοπμπχνδηδ ζζβμονζά ημο δζημφ ηδξ δίηζμο ηαζ ζηδκ πναβιαηζηυηδηα έπμοιε έκα ηέθια ακαπμθαζζζηζηυηδηαξ απυ αοημφξ πμο έπμοκ ηδ δφκαιδ ηαζ ηδκ θασηή ελμοζζμδυηδζδ κα πνμςεήζμοκ θφζεζξ. Λυβζα, θυβζα, θυβζα ηαζ πνάλεζξ ιδδέκ. Ώξ είιαζηε εζθζηνζκείξ! ΢ηδκ μοζία έπμοιε έκα δζαθοιέκμ ζπμθείμ απυ ιζα ζεζνά δήεεκ πνμμδεοηζηέξ παζδαβςβζηέξ ηαζκμημιίεξ, πμο ηαηέζηνερακ ημοξ ααζζημφξ ζζημφξ ηδξ εφνοειδξ θεζημονβίαξ ημο. Παζδαβςβμί ηςκ βναθείςκ, πςνίξ ηδ ιονμοδζά ηδξ ζπμθζηήξ ηάλδξ, πςνίξ ηα θενςιέκα πένζα ηαζ νμφπα απυ ηδκ ηζιςθία ημο πίκαηα, οζμεεημφκ πςνίξ ηακέκα δζζηαβιυ ηζ αιθζαμθία ηάεε ηαζκμημιία πμο ζοκακηάκε ζηδ λέκδ αζαθζμβναθία ηαζ εέθμκηαξ κα παναζηήζμοκ ημκ πνμμδεοηζηυ εζζάβμοκ αιθζαυθμο αλίαξ ηαζ πνδζζιυηδηαξ εεζιμφξ ζημ ζχια ηδξ εηπαίδεοζδξ. [210]

Ώπυ ηδκ άθθδ, υθμζ μζ πανάβμκηεξ ηδξ εηπαίδεοζδξ έπμοκ ιπμθζαζηεί ιε ηδκ ακηίθδρδ ηδξ «δζεοηυθοκζδξ» ημο παζδζμφ ηδξ «ιείςζδξ ημο αάνμοξ» ηςκ οπμπνεχζεςκ ηςκ ιαεδηχκ, εκχ ζηδκ πναβιαηζηυηδηα πνυηεζηαζ βζα ιείςζδ ηςκ εοεοκχκ πμο έπεζ απέκακηζ ζηα παζδζά μ δάζηαθυξ ημοξ ηαζ δ ημζκςκία ιαξ. ΋πζ! Ώοηυ δεκ είκαζ θφζδ! Ο κέμξ άκενςπμξ είκαζ έκα ζθμοββάνζ έημζιμ κα νμοθήλεζ υθεξ ηζξ πνήζζιεξ πθδνμθμνίεξ, ανηεί κα έπεζ απέκακηί ημο ημκ ηαηάθθδθμ δάζηαθμ πμο εα ημο ειπκεφζεζ ημ υναια ηδξ αημιζηήξ ηαζ ηδξ ζοθθμβζηήξ πνμυδμο. Σμο εαοημφ ημο αθθά ηαζ ηδξ παηνίδαξ ημο. Μδκ ημο ηαθθζενβείηαζ ηδκ ακηίθδρδ υηζ ημ δζάααζια, δ ιεθέηδ, δ πενζένβεζα βζα βκχζδ είκαζ αάνμξ, ακηίεεηα είκαζ δζηαίςια πμο πνέπεζ κα ημ αζηδεεί ιέπνζ ηεθεοηαίαξ ζηαθαβιαηζάξ. Πνέπεζ ηαεανά ηαζ λάζηενα κα πς ηδκ άπμρδ ιμο αβκμχκηαξ ημκ ηίκδοκμ κα ηαηδβμνδεχ ςξ «μπζζεμδνμιζηυξ» ηαζ «ζημηαδζζηήξ». Οζ ηαιπέθεξ είκαζ βζ’ αοημφξ πμο ζηενμφκηαζ επζπεζνδιάηςκ ηζ απυρεςκ. Ο δάζηαθμξ ιέζα ζημ ζπμθείμ πνεζάγεηαζ ελμπθζζιυ. Πνέπεζ κα πνμζηζζηεί ιε έκα ζημζπεζχδδ υβημ δζηαζςιάηςκ. Αάζηαθμξ απμδοκαιςιέκμξ απυ ηάεε ελμοζία επζαμθήξ ιέζα ζηδ ηάλδ, ένιαζμ ηςκ δζαεέζεςκ ημο μπμζμοδήπμηε ηαηυηνμπμο κεανμφ δεκ ιπμνεί κα θεζημονβήζεζ ςξ παζδαβςβυξ. Πζζηεφεηαζ, αθήεεζα υηζ ιέζα ζηζξ πζθζάδεξ παζδζά πμο πάκε ζημ ζπμθείμ δεκ οπάνπεζ ηζ έκαξ, ζίβμονα ιζηνυξ ανζειυξ ηαηυηνμπςκ κεανχκ, πμο ιέζα ζηδκ αζοδμζία ηδξ επμπήξ λεηζκάκε απυ ηδκ άθμβδ δζάεεζδ κα ηάκμοκ ηαηυ ζημκ ηαεδβδηή ημοξ; Τπάνπμοκ! Κζ μ δάζηαθμξ ζηζξ ζδιενζκέξ ζοκεήηεξ δεκ ιπμνεί κα ημοξ πεζνζζηεί. ΢οκήεςξ ιεηά απυ ηάπμζμ πνυκμ άκζζδξ ιάπδξ παναζηείηαζ, εεςνχκηαξ ιάηαζδ ηδκ πεναζηένς πνμζπάεεζα. Πνέπεζ κα λένεηε υηζ υπμο βίκεηαζ ζήιενα ηάπμζμ δζδαηηζηυ ένβμ μθείθεηαζ ζημκ δνςζζιυ, ηδκ επζιμκή ηαζ ηδκ εοζοκεζδδζία ημο ζοβηεηνζιέκμο δάζηαθμο. ΢πμθείμ πςνίξ ηζξ ανπέξ ηδξ πεζεανπίαξ, πςνίξ ηζξ δζαδζηαζίεξ ηδξ ηζιςνίαξ, αθθά ηαζ ημο επαίκμο δε βίκεηαζ. Πνέπεζ μ παζδαβςβυξ κα μπθζζηεί ηαζ ιε ηδκ ζημζπεζχδδ ειπζζημζφκδ ηαζ ζηήνζλδ ηςκ βμκέςκ ηαζ ηδξ πμθζηείαξ βζα κα ιπμνέζεζ κα ηάκεζ ημ πνέμξ ημο. Ώκ κμιίγεηε υηζ ζημ πχνμ οπάνπμοκ πζθζάδεξ πανζζιαηζημί εηπαζδεοηζημί πμο έπμοκ ηδκ ακηζηεζιεκζηή δοκαηυηδηα ιε ηδ δφκαιδ ηδξ πνμζςπζηυηδηαξ ημοξ κα επζαάθθμκηαζ ζε ηαημιαεδιέκμοξ κέμοξ είζηε πμθφ βεθαζιέκμζ. ΋ιςξ εδχ, βζα κάιαζ δίηαζμξ, πνέπεζ κα πς ηαζ ημ άθθμ. Αε ιπμνεί κα ιδκ οπάνπμοκ ιδπακζζιμί εθέβπμο ηδξ ενβαζίαξ ηαζ απυδμζδξ ηςκ εηπαζδεοηζηχκ. Ώοηά ηα ιέηνα θαζηανίζιαημξ πμο «ηαηαηηήεδηακ» ηα ηεθεοηαία πνυκζα ζηδκ πναβιαηζηυηδηα έβζκακ αήιαηα δζάθοζδξ ηαζ υπζ απνυζημπηδξ ενβαζίαξ. Δ έθθεζρδ επίαθερδξ έβζκε ιαλζθάνζ ακάπαοζδξ βζα ημοξ έηζζ ηζ αθθζχξ ηειπέθδδεξ. Ο εηπαζδεοηζηυξ θεζημονβυξ πνέπεζ κα ανίζηεηαζ ιμκίιςξ ζε ηαεεζηχξ αλζμθυβδζδξ, ηαζ δ ελέθζλή ηαζ άνα δ αιμζαή ημο κα είκαζ ζοκάνηδζδ αοηήξ ηδξ αλζμθυβδζδξ. Οζ υνμζ ηαζ μζ ζοκεήηεξ αοηήξ ηδξ αλζμθυβδζδξ κα βίκμοκ ακηζηείιεκμ δζαθυβμο ηαζ κα είκαζ απμηέθεζια- ηαηά ημ δοκαηυκ- ημζκήξ παναδμπήξ. Ο παζδαβςβζηυξ παναηηήναξ ημο ζπμθείμο έπεζ βίκεζ απκυξ ηαζ δοζδζάηνζημξ. Ώπθχξ μ ζπμθζηυξ πνυκμξ ηοπζηά δζακφεηαζ ιε ηδκ αεααζυηδηα υηζ δ πνμαβςβή ζηδκ [211]

επυιεκδ πνμκζά είκαζ δεδμιέκδ. ΋πμο ζοκεπίγεηαζ δ παζδαβςβζηή ενβαζία, υπςξ λακά εζπχεδηε, αοηυ μθείθεηαζ ηονίςξ ζημκ δνςζζιυ ηαζ ηδκ πνμζςπζηή οπένααζδ ηάπμζμο αζοιαίααζημο δάζηαθμο πμο ζοκεπίγεζ κα δίκεζ ηδ ιάπδ ημο, ιδ απμδεπυιεκμξ ηδκ βεκζηή ηάζδ κα παναηήζεζ ημκ δζδαηηζηυ ημο νυθμ. Δ ίδζα δ πμθζηεία, μζ ανιυδζμζ πμθζηζημί ηαζ ημζκςκζημί θμνείξ, μζ λενυθεξ ηδξ δδιμζζμβναθίαξ ζζμπέδςζακ υθμοξ ημοξ εεζιμφξ ηδξ παζδείαξ ηζ αθαίνεζακ απυ ημ ζχια ηδξ υθμ ημ άνςιά ηδξ. Σμ λακαθές βζα κα δείλς ηδκ ζδζαίηενδ ζδιαζία ημο. ΢πμθείμ πςνίξ ηακυκεξ, πςνίξ δζαδζηαζίεξ ηζιςνίαξ ηαζ ακηαιμζαήξ, δεκ βίκεηαζ. Υνζζηέ ιμο, βζαηί απυ ηδ αάκαοζδ αοηανπζηυηδηα ημο πανεθευκημξ, πενάζαιε ζηδκ αζοδμζία ημο ζήιενα; Καθά, εκδζάιεζεξ ηαηαζηάζεζξ δεκ οπάνπμοκ; Σμ κέμ ηανηίκςια πμο ιπμθζάζηδηε ζηδκ εηπαίδεοζδ ηαζ έπεζ ηαηακηήζεζ πζα επεηεζαηή εηδήθςζδ είκαζ ημ αοεαίνεημ δζηαίςια ηάπμζςκ ζοκηνζπηζηχκ ιεζμρδθζχκ κα ηθείκμοκ ηαηά ημ δμημφκ ηζξ πυνηεξ εκυξ ζπμθείμο. Σμ ηανηίκςια ηςκ ηαηαθήρεςκ! Δ ίδζα αοηή πνάλδ απμηεθεί πμκηνμεζδέζηαηδ αοεαζνεζία, ζδζαίηενα υηακ απαβμνεφεηαζ δ είζμδμξ ζημκ ηάεε επζεοιμφκηα κα ηάκεζ ημ ιάεδια ημο ηαζ ημκ εηπαζδεοηζηυ κα εζζέθεεζ ζημ πχνμ ηδξ ενβαζίαξ ημο. Ώκηί ημ θαζκυιεκμ αοηυ κα ακηζιεηςπίγεηαζ απυ ημ ημζκςκζηυ ζφκμθμ ςξ έβηθδια, ςξ πμζκζηυ αδίηδια, ααπηίγεηαζ απυ ηάπμζμοξ ακεφεοκμοξ ηζ ακενιάηζζημοξ ηφηθμοξ, ςξ αβςκζζηζηή ακηίθδρδ, ςξ πνμπυκδζδ βζα ηδ ιεθθμκηζηή ημοξ πμνεία. Μέζα ζηζξ απανάδεηηεξ ζοκεήηεξ ημ ηεθζηυ απμηέθεζια ηςκ ηαηαθήρεςκ είκαζ μζ ηαηαζηνμθέξ ηηζνζαηχκ εβηαηαζηάζεςκ ηαζ ελμπθζζιμφ αλίαξ εηαημιιονίςκ εονχ εηδζίςξ ηαζ μζ πζθζάδεξ παιέκεξ δζδαηηζηέξ χνεξ. Γζα κα ηνφρμοκ ηζξ εοεφκεξ ημοξ μζ ανιυδζμζ πανάβμκηεξ ζηεπάγμοκ ημ πνυαθδια ι’ έκα πέπθμ ζζςπήξ ή ιεηάεεζδξ εοεοκχκ. Γζα κα δζηαζμθμβήζμοκ ηα αδζηαζμθυβδηα μζ ηάεε ιμνθήξ ηζ αθεηδνίαξ «πνμμδεοηζημί», εθεφνακ ιε ημζκή ζοιθςκία, ιζα εζδζηή ηαηδβμνία θακηαζηζηχκ υκηςκ ιε πίθζα ανπαηηζηά πένζα, ιε ιάηζα πμο πεηάκε θςηζέξ ηαζ υηζ άθθμ αμθζηυ ηαηυ βκχνζζια απαζηείηαζ. Ώοηά ειθακίγμκηαζ απυ ημ πμοεεκά ηαζ είκαζ οπαίηζα υθςκ ηςκ γδιζχκ. Αδθαδή είκαζ μζ ακαβηαίμζ ηάεε θμνά αάναανμζ βζα κα ημοξ πνμζάρμοιε υθα ηα ηαηά πμο ζοιααίκμοκ ηαζ δε εέθμοιε εοεέςξ κα ηα πνμζάρμοιε ζημοξ πναβιαηζημφξ εκυπμοξ ηαζ ημοξ εαοημφξ ιαξ. Σμ υκμια ημοξ ζ’ αοηή ηδ θάζδ είκαζ μζ «εμσζρνιηθνί». Σμ πανάλεκμ είκαζ υηζ αοημί μζ ελςζπμθζημί πανμοζζάγμκηαζ ιυκμ ζηδ δζάνηεζα ηςκ ηαηαθήρεςκ ηαζ ηάκμοκ ηζξ γδιζέξ, δδθαδή ηδκ πενίμδμ πμο ημ ζπμθείμ «θοθάζζεηαζ» απυ ημοξ αοηυηθδημοξ ιαεδηέξ-θφθαηεξ, πμο ιε αανζέξ ηθεζδανζέξ απμηημφκ πανάθμβδ ελμοζία ηαζ αοηυ ημ εεςνμφκ αοημκυδημ δζηαίςιά ημοξ αθθά δεκ ειθακίγμκηαζ ηαευθμο υηακ ημ ζπμθείμ θεζημονβεί ηακμκζηά ηαζ ηζξ χνεξ πένα απυ ημ ζπμθζηυ ςνάνζμ δε θοθάζζεηαζ απυ ηακέκακ. Να λένεηε ηαζ κα πςκέρεηε ηάηζ. Ώοηυξ πμο ηαηαζηνέθεζ ζήιενα ηδκ ηνάπεγα, πμο ηαίεζ αοημηίκδηα, πμο ηάκεζ θεδθαζίεξ ζηα ηαηαζηήιαηα είκαζ μ ιαεδηήξ πμο πνζκ 10 πνυκζα έηαρε αηζιχνδηα ηα ενακία ηδξ ηάλδξ ημο βζα κα «γεζηαεεί» ζηζξ [212]

ηαηαθήρεζξ ζημ πνμαφθζμ ημο ζπμθείμο, αοηυξ πμο οπελαίνεζε ημκ οπμθμβζζηή βζα κα ημκ πμοθήζεζ ζημ Μμκαζηδνάηζ. Σα εκδζάιεζα πνυκζα πνμπμκήεδηε ζηζξ ηαηαζηνμθέξ ζηα δζάθμνα βήπεδα, πάθζ πςνίξ ηζιςνία ηαζ ζοκέπεζα. Δ επζηοπία εκυξ εηπαζδεοηζημφ ιέζα ζηδ ηάλδ, δ απμδμπή ημο απυ ημοξ ιαεδηέξ ημο ηαζ ημ ζπμοδαζυηενμ δ απμηεθεζιαηζηυηδηα ζηδ δζδαζηαθία, πμο εηθνάγεηαζ ιε ηα απμηεθέζιαηα πμο ηεθζηά ένπμκηαζ, πμθφ θίβμ ελανηάηαζ απυ ηζξ εζδζηέξ βκχζεζξ πάκς ζηδκ επζζηήιδ ημο. Έπς ζοκακηήζεζ πθδεχνα ανζζημφπςκ ζηδκ επζζηήιδ ημοξ ιε πνςηυηοπεξ ηζ εκδζαθένμοζεξ ενβαζίεξ ζημκ ημιέα ημοξ πμο δεκ άκηελακ ιέζα ζηδ ηάλδ μφηε ιζα εαδμιάδα. Σζξ πενζζζυηενεξ θμνέξ υπζ απυ δζηή ημοξ επζθμβή αθθά βζαηί δεκ ημοξ άκηελακ ηαζ ημοξ πέηαλακ έλς απυ ηδκ αίεμοζα δζδαζηαθίαξ μζ ιαεδηέξ ημοξ. ΐεααίςξ ακαθένμιαζ ζηδ θνμκηζζηδνζαηή εηπαίδεοζδ, υπμο μζ ιαεδηέξ, αθμφ πθδνχκμοκ έπμοκ ηαζ ηζξ απαζηήζεζξ ημοξ ηαζ ιπμνμφκ κα γδηήζμοκ ηαζ κα επζαάθθμοκ ηάηζ ηέημζμ. Σα κζάηα είκαζ ζηθδνά ηαζ δεκ έπμοκ ζακ πνχηδ πνμηεναζυηδηα ηζξ εοαζζεδζίεξ ηςκ ιεβάθςκ. Μέζα ζηδκ εηπαζδεοηζηή ιμο δζαδνμιή ζοκάκηδζα πμθθέξ ηέημζεξ πενζπηχζεζξ απυ ακενχπζκδ δζάζηαζδ θοπδνέξ έςξ ηναβζηέξ. Άθθμζ είκαζ μζ ζμαανυηενμζ πανάβμκηεξ πμο ηάκμοκ έκακ ηαεδβδηή πεηοπδιέκμ, ιέηνζμ ή ακεπανηή ζηδ δμοθεζά ημο. Αεκ απαζηείηαζ ηαιζά ζδζαίηενδ ζηακυηδηα βζα κα ιάεεζξ κα παναδίδεζξ ιζα πνμηαεμνζζιέκδ φθδ εκυξ ιαεήιαημξ ιε αάζδ ηαζ ημοξ πενζμνζζιμφξ ιέζα ζημοξ μπμίμοξ οπμπνεχκμκηαζ κα ηζκμφκηαζ ηα εέιαηα ηςκ ελεηάζεςκ. Βηείκμ πμο πνεζάγεζαζ ηαη’ ανπήκ είκαζ έκαξ ιαεδιαηζηυξ ελμπθζζιυξ ηαζ δ ημζκή θμβζηή. Άθθα είκαζ ηα ζημζπεία πμο ζε ηάκμοκ οπμθενηυ έςξ ίκδαθια ιέζα ζηδκ ηάλδ. Ώοηά, ηαηά ηδκ πνμζςπζηή ιμο άπμρδ, είκαζ δ ζηακυηδηα πνμζέββζζδξ ηςκ ιαεδηχκ ζμο, μ ειπθμοηζζιυξ ημο ιαεήιαημξ ηαζ ιε άθθα εέιαηα, δ οπμιμκή ηζ αβάπδ κα ακηέπεζξ ηζξ παναλεκζέξ ημοξ. Αεκ είκαζ υθμζ ηαθμπνμαίνεημζ ηαζ ζοβηαηαααηζημί. Πάκηα εα ανεεεί ηάπμζμξ ηαημπνμαίνεημξ απμθαζζζιέκμξ κα ζε πθδβχζεζ. Οζ κέμζ έπμοκ ιζα ζδζαίηενδ μζθνακηζηή ζηακυηδηα κα δζαζζεάκμκηαζ ακ ημοξ αβαπάξ ή υπζ. Καζ πνεζάγμκηαζ αοηήκ ηδκ αβάπδ. Σδκ έπμοκ ακάβηδ. Πεηοπδιέκμξ δάζηαθμξ είκαζ αοηυξ πμο ζοκδοάγεζ ιζα ζεζνά απυ ζηακυηδηεξ ηαζ πνμηενήιαηα, έκα απυ ηα μπμία είκαζ δ ζηακυηδηα κα ειπκεφζεζξ ζημ ιαεδηή ζμο ηδ θζθμδμλία ηδξ επζηοπίαξ ηζ υπζ αοηυξ πμο είκαζ ιμκυπακημξ ηαζ ίζςξ επανηήξ πάκς ζημ ακηζηείιεκμ ηδξ επζζηήιδξ ημο. Αε πνεζάγεηαζ κα εζπςεεί υηζ ιε ημ αθθμπνυζαθθμ ζδιενζκυ ζφζηδια ελεηάζεςκ έκα ιεβάθμ πμζμζηυ ηςκ ακενχπςκ πμο αζημφκ ημ επάββεθια ημο εηπαζδεοηζημφ ανέεδηακ βζα ηοπαίμοξ θυβμοξ ζ’ αοηυ ημ επάββεθια αθμφ δ ιπίθζα ηςκ ζπμθχκ πνμηίιδζδξ υηακ έδζκακ ελεηάζεζξ ημοξ μδήβδζε πςνίξ κα είκαζ ζηζξ πνχηεξ πνμηζιήζεζξ ημοξ ζ’ αοηυκ ημ πχνμ. Έηζζ ημοξ θείπμοκ ααζζηά ζημζπεία εκυξ δάζηαθμο έκα απυ ηα μπμία είκαζ δ έθλδ ηαζ δ αβάπδ ζημκ κέμ, ημ απυεεια οπμιμκήξ ημ απαναίηδημ κα ακηέλεζξ ηζξ δοζημθίεξ. Πυζμζ ηέημζμζ απυθμζημζ ηαεδβδηζηχκ ζπμθχκ έπμοκ υθα αοηά ηα πνυκζα πανηάνεζ αδζάθμνμζ [213]

ζηδκ αζθάθεζα ηδξ δδιυζζαξ εέζδξ, εκχ ζζπαίκμκηαζ ή αηυιδ πενζζζυηενμ ιζζμφκ ημ επάββεθια ημοξ. Σέημζεξ πενζπηχζεζξ ζπακίςξ εα ζοκακηήζεζξ ζημ θνμκηζζηδνζαηυ πχνμ. Ο ζηθδνυξ ζοκαβςκζζιυξ ηαζ μζ ακηζδνάζεζξ ηςκ ιαεδηχκ ζφκημια εα ημκ πεηάλμοκ έλς απυ ημ επάββεθια. Μζα ζεζνά ηέημζμζ απμηοπδιέκμζ ημο πχνμο είκαζ αναβιέκμζ ζημ δδιυζζμ ηαζ έπμοκ ζδεμθμβζημπμζήζεζ ηδκ απμηοπία ημοξ ιε ημκ άδζημ πυθειμ απέκακηζ ζημοξ άθθμοξ ηαζ ηδκ ημζκςκία. Κζ αοηυξ μ πανάβμκηαξ πνέπεζ κα θδθεεί οπ’ υρδ ζηα κέα ιέηνα πμο πνυκζα ακαιέκμκηαζ αθθά υθμ «ρήκμκηαζ».

Ιαλνπάξηνο 2011

[214]

Ο ρακέλνο ρξόλνο Έπμοκ εζπςεεί ηυζα πμθθά βζα ημ εέια ηζ έπμοκ ζε ηείιεκα ηαηαβναθεί πμζηίθεξ απυρεζξ ηαζ πθδεχνα εκδεπμιέκςκ. Κζ υιςξ! Πανά ηδκ επίιμκδ ηζ αβςκζχδδ ακαγήηδζδ θφζδξ ημ ενχηδια ιέζα ιμο παναιέκεζ αηέναζμ ηζ ακαπάκηδημ. Σζ είκαζ παιέκμξ πνυκμξ; Ο ηφηθμξ ηδξ γςήξ εκυξ ακενχπμο αεααίςξ είκαζ αιεθδηέμξ ιεξ ζηδκ αζςκζυηδηα, αθθά ζδςιέκμξ ζημ ιζηνυημζιμ ημο ηαεεκυξ, ηα ζοκήεδ πνυκζα γςήξ ημο ιπμνεί κα θακηάγμοκ ανηεηά έςξ αηέθεζςηα. Πχξ ιπμνεί αοηυξ κ’ «αλζμπμζήζεζ» αοηυ ημ «ζφκημιμ πέναζια»; Μζα ζηάζδ είκαζ κα γεζξ έκημκα ακαγδηχκηαξ αδζαηυπςξ ειπεζνίεξ, επζδζχημκηαξ ζοκεπχξ βκςνζιίεξ ιε κέμοξ ακενχπμοξ, ηαλζδεφμκηαξ ζε ηαζκμφνβζμοξ ηυπμοξ, δμηζιάγμκηαξ άβκςζηεξ βεφζεζξ, κζχεμκηαξ πνςηυβκςνα αζζεήιαηα. Έηζζ χζηε κα ιδκ αθήκεζξ θεπηυ κα πδβαίκεζ «παιέκμ», πςνίξ ηαιζά ζηζβιή πμο κα ιδκ ηδ βειίγεζξ απυ ιζα αζπμθία, απυ ιζα ηίκδζδ. Βίκαζ δ πναβιάηςζδ ηδξ βκςζηήξ παναίκεζδξ πμο θέεζ: -

Εήζε ηελ θάζε κέξα ιεο θη είλαη ε ηειεπηαία!

΋ιςξ ημ ενχηδια ιπαίκεζ απυ ιυκμ ημο. Ώοηυ ημ αζηαιάηδημ ηοκδβδηυ είκαζ θφζδ; Ώκανςηζέζαζ εφθμβα ακ ιζα ηέημζα ζηάζδ αθήκεζ πνυκμ βζα ιζα ακάζα, ιζα εκδμζηυπδζδ, έκα δζάθεζιια βζα ζοκαβςβή ηςκ ακαβηαίςκ ζοιπεναζιάηςκ. Μέζα ζ’ αοηυ ημ αέκαμ ηοκδβδηυ πνμθαααίκεζξ άναβε κα αθμιμζχκεζξ ηζξ βκχζεζξ ηαζ ηα ζοκαζζεήιαηα; Βίκαζ ενςηήιαηα πμο πμθθέξ θμνέξ δεκ έπμοκ αοημκυδηεξ απακηήζεζξ. Τπάνπεζ εκαθθαηηζηή θφζδ; Αεφηενμξ άθθμξ δνυιμξ; ΢ίβμονα πνέπεζ κα οπάνπεζ βζαηί ηυηε αθίιμκμ! Πάιε ημ ζοθθμβζζιυ ζηδκ άθθδ άηνδ. Μζα άθθδ ζηάζδ πενζθαιαάκεζ ημ πμογμφνεια, ηδκ ακέιεθδ αυθηα πςνίξ ηακέκα πνμμνζζιυ, ημ μνβακςιέκμ - ηαηά ημ δοκαηυκ - άδεζαζια ημο ιοαθμφ απυ μπμζαδήπμηε εκμπθδηζηή ζηέρδ. Ώοηά ηαζ ηυζα άθθα ακηίζημζπα είκαζ πάζζιμ πνυκμο; Μήπςξ ηαιζά θμνά ηέημζεξ ακμφζζεξ εη πνχηδξ υρεςξ εκαζπμθήζεζξ είκαζ ιζα ηαηαθοβή, έκα δνμζενυ αενάηζ ιέζα ζηδ εακαηενή κδκειία; Ώξ πνμζβεζχζμοιε ηδ ζηέρδ ιαξ. Δ γςή είκαζ ιζα αθοζίδα πενζζηαηζηχκ. Δ ζοκάενμζζδ υθςκ αοηχκ είκαζ εηείκμ πμο εα μκμιάγαιε «αίμξ ημο ακενχπμο». Αεκ οπάνπεζ «παιέκμξ πνυκμξ». ΋θα απμηεθμφκ ρδθίδεξ ημο πενάζιαηυξ ζμο απυ ημκ ιάηαζμ αοηυκ ηυζιμ. ΐεααίςξ, ηάπμζα απυ αοηά ηα πενζζηαηζηά, πέναζακ ηζ έθοβακ ζηδ θδζιμκζά ιδκ αθήκμκηαξ πίζς ημοξ ειθακείξ ή ζδιακηζηέξ επζπηχζεζξ, εκχ άθθα, ακηζεέηςξ, [215]

έααθακ ακελίηδθδ ηδκ ζθναβίδα ιέζα ζμο ηαζ ζε ζδιάδεοζακ. Δ αανφηδηα εκυξ ζοιαάκημξ ζηδκ πμνεία ηδξ γςήξ αλζμθμβείηαζ ηαζ απυ ηδ δζάνηεζα πμο δ επίδναζή ημο επζαζχκεζ εκηυξ ζμο. Ώοηυ πμο ζφκημια λεπκζέηαζ ή πέναζε απαναηήνδημ απυ ζέκα ημ πήνε μ άκειμξ ηαζ ζηδ ζοκέπεζα είκαζ ζακ κα ιδκ οπήνλε ζηδκ πναβιαηζηυηδηα. ΋ιςξ, αξ ιδκ αβκμδεεί ηαζ ιζα άθθδ δζάζηαζδ. ΋ηακ έκα βεβμκυξ ακααζχκεζ ηαζ ακαζηαίκεηαζ ζακ ημκ Λάγανμ, ζηδκ ικήιδ ζμο, ζε ηάπμζα ζηζβιή απυ βκςζηή ή άδδθδ αθμνιή, ηαζ ηυηε λακαγείξ ημ βεβμκυξ, πμθθέξ θμνέξ εκημκυηενα απυ ηδκ πνχηδ θμνά. Μαηάνζ κα οπήνπακ ζηαεενά ακηζηεζιεκζηά ηνζηήνζα αλζμθυβδζδξ ηςκ ζοιααζκυκηςκ ζηδκ ηαεδιενζκυηδηά ιαξ. ΋ιςξ ηάηζ ηέημζμ ιάθθμκ δεκ οπάνπεζ. Βίκαζ ημζκυξ ηυπμξ υηζ ηάεε αοηυπηδξ ήνςαξ ή ιάνηοξ εκυξ βεβμκυημξ, υηακ πνμηθδεεί κα πενζβνάρεζ ηα ζοιαάκηα δίκεζ ηδ δζηή ημο εηδμπή, επζζδιαίκεζ ηάπμζα ζδιεία εκχ παναβκςνίγεζ ηάπμζα άθθα, πμο βζα ημκ επυιεκμ απμηεθμφκ ηδκ ηανδζά ημο ζοιαάκημξ. Αεκ οπάνπμοκ ζηάκηαν απακηήζεζξ ηαζ ίζςξ αοηυ είκαζ δ ζδζαίηενδ βεφζδ ηδξ ακενχπζκδξ γςήξ. Αεκ οπάνπεζ «παιέκμξ πνυκμξ». Σμ ηάεε ηζ πμο ζοιααίκεζ ζηδ δζάνηεζα ηδξ γςήξ ζμο είκαζ έκαξ ηνίημξ ζηδκ αθοζίδα ηςκ ακαικήζεςκ πμο εα ζ’ αημθμοεμφκ ιέπνζξ υημο ημ πχια ζηεπάζεζ ημ κεηνυ πθέμκ ζχια ζμο.

Ινύιηνο 2011

[216]

Σν πεγάδη Γζα ημκ ηάεε άκενςπμ δ δζηή ημο γςή είκαζ έκα ζηεπαζιέκμ πδβάδζ άβκςζημο αάεμοξ, πμο βειίγεζ ι’ έκακ μνζζιέκμ νοειυ. Λίβμ πνζκ ημ κενυ θηάζεζ ζημ πείθμξ ημο οπάνπεζ ιζα πνμεζδμπμζδηζηή έλμδμξ. ΋ηακ δεζξ κα ανπίζεζ δ νμή ημο κενμφ απ’ αοηήκ κα λένεζξ υηζ θηάκεζ δ χνα βζα ημ ηεθεοηαίμ ηαλίδζ. Οζ έηηαηημζ εάκαημζ ηαθφπημκηαζ απυ λαθκζηέξ πθδιιφνεξ ηζ απυημια λεπεζθίζιαηα. Ώκανςηζέζαζ: Θα ιπμνμφζε πμηέ μ άκενςπμξ κα απμηηήζεζ ημ δζηαίςια ή ηδκ ζηακυηδηα κα ζδηχκεζ εβηαίνςξ ημ ηαπάηζ ηαζ κα αθέπεζ ηα πνμκζηά πενζεχνζα πμο έπεζ; Να λένεζ κα ηαηημπμζήζεζ ηζξ εηηνειυηδηεξ πμο εκ γςή έπεζ; Αε εα ήηακ ηυηε ηαθφηενμξ μ ηυζιμξ ιαξ; Αεκ είιαζ ηαευθμο ζίβμονμξ βζαηί οπάνπεζ ηαζ δ άθθδ υρδ ημο κμιίζιαημξ, υπςξ ζζπφεζ ζε ηάεε εέια. Μήπςξ δ βκχζδ ηδξ ηνίζζιδξ χναξ ακηί κα δνειήζεζ ηα πνάβιαηα δδιζμονβεί κέεξ ακαζηαηχζεζξ; ΢ίβμονα δ απχθεζα ηδξ έηπθδλδξ ιεηνζάγεζ ηδκ μιμνθζά ηδξ γςήξ ηαζ ηδκ ημπμεεηεί ζε ζηεκά ηαθμφπζα. Τπάνπεζ αηυια ηαζ δ δζάζηαζδ ημο ενδζηεουιεκμο ακενχπμο πμο δ βκχζδ ημο ηέθμοξ, ημο δίκεζ αζθαθή πενζεχνζα βζα ηδκ ηεθζηή αίηδζδ ζοβπχνεζδξ ηςκ εκ γςή αιανηδιάηςκ. Δ εζθζηνίκεζα ημο αζηήιαημξ ζοβπχνεζδξ αθήκεηαζ αεααίςξ ζηδκ ηνίζδ ημο ακηίζημζπμο Θεμφ. Κζ εβχ πμο δεκ έπς ηέημζμο είδμοξ δζθήιιαηα, μιμθμβχ εζθζηνζκά υηζ δε εα ιμο άνεζε δ εκ ηςκ πνμηένςκ βκχζδ ηδξ ελυδμο…. Άθθςζηε οπάνπεζ ηαζ δ εκαθθαηηζηή θφζδ. Κάεε ιένα κα έπεζξ ηαηημπμζδιέκεξ ηζξ οπμπνεχζεζξ ζμο…

[217]

΢εκαζία έρεη ην ηαμίδη Σμ κα παθεφεζξ βζα ηα ζδακζηά ηδξ δζηαζμζφκδξ, ηδξ ζζυηδηαξ ηαζ ηδξ ακεηηζηυηδηαξ είκαζ ημζκςκζηά ςθέθζιμ ηαζ απαναίηδημ βζα ηδκ μιαθή πμνεία ιζαξ πμθζηείαξ. Ώοηυ ζζπφεζ αηυια πενζζζυηενμ υηακ είζαζ κέμξ, βειάημξ μνιή ηαζ δφκαιδ, βειάημξ ιε ηδ δζάεεζδ κα ιεηααάθθεζξ άνδδκ ηα πάκηα. Ώκ δεκ ημ ηάκεζξ κέμξ ηζ εα έπεζξ, ιςνέ, κα εοιάζαζ ζηα ζηενκά ζμο; Έκαξ είκαζ μ ηίκδοκμξ. Να πζζηέρεζξ υηζ μ ζηυπμξ αοηυξ είκαζ εφημθμξ ηαζ ααηυξ ηζ έηζζ υηακ δζαπζζηχκεζξ ...υηζ δεκ οθμπμζείηαζ κα απμβμδηεφεζαζ ηαζ κα παναζηείζαζ μθμηθδνςηζηά. ΋πζ! Βίκαζ ιάηαζμ κα πζζηέρεζξ υηζ ζφκημια εα ιεηαηναπμφιε ζε ιζα βεζημκζά αββέθςκ. Ο ζηυπμξ είκαζ ακέθζηημξ ηαζ δ ακαιμκή ηδξ πναβιάηςζήξ ημο είκαζ ιζα ιαηαζμπμκία. Βηείκμ πμο ιπμνεί ζηδ πνάλδ κα ζοιαεί είκαζ ιζηνέξ κίηεξ, εζδζηέξ ημπζηέξ αεθηζχζεζξ, κδζίδεξ θςηεζκέξ. Ώοηέξ δεκ πνέπεζ κα ηζξ οπμηζιάξ. Βίκαζ ζπμοδαία αήιαηα. Κάκε ημ πνμζςπζηυ ζμο ηαλίδζ βζα ηδκ Εεάηδ. ΋ιςξ κα λένεζξ ζηδ ζδιενζκή πναβιαηζηυηδηα δ ζφβπνμκδ Εεάηδ είκαζ ιάθθμκ δ παιέκδ Ώηθακηίδα.

[218]

Χσξίο ηίηιν Να εκχζμοκ ηζξ ιμκαλζέξ ημοξ; ΋πζ! Αεκ ήεεθε κα ηζξ ηάκμοκ δομ. Νζζάθζ πζα. Υυνηαζακ απ’ αοηυ ημ θνμφημ. Ν’ ακμίλμοκ δίαοθμοξ επζημζκςκίαξ ήεεθε. Ν’ αθήζμοκ ηα ηαηαπζεζιέκα αζζεήιαηά επζηέθμοξ κα εηδδθςεμφκ, κα επζημζκςκήζμοκ. Μζα γςή ηνάηδια, ιζα γςή ζηδ πνίγα ηδξ ακαιμκήξ βζα ηδκ ηαηάθθδθδ εοηαζνία. Μέπνζ πυηε υιςξ; Δ γςή δεκ είκαζ αηέθεζςηδ. Έπεζ ανπή, ιέζδ ηαζ ηέθμξ. Ώοημί ανίζημκηαζ ήδδ ημκηά ζημ ηέθμξ ηδξ ιέζδξ. Ώκ δεκ αζαζημφκ ηα πνμκζηά πενζεχνζα ζηεκεφμοκ. ΋πζ θηάκεζ πζα. Υνεζάγμκηαζ κ’ αβαπδεμφκ ηαζ κ’ αβαπήζμοκ. Θ’ αθήζμοκ ηα ιπμοηςιέκα ιέζα ημοξ αζζεήιαηα κα εηδδθςεμφκ, πςνίξ ιέηνμ ηαζ ζοβηναηδιυ. Άθθςζηε ηα πενζεχνζα ημο πνυκμο έπμοκ ζηεκέρεζ. Σμ ρζθμημζηίκζζια ηέθμξ, μζ ακαζημθέξ πενίζζερακ.

[219]

Σν λπρηεξηλό βάζαλν ΢ημ πανεθευκ είπα πμθθέξ θμνέξ ζοκάκηδζδ ιαγί ημο. Μδκ παναπθακδεείηε! Αεκ ήηακ έκα πνμ-ζοιθςκδιέκα νακηεαμφ. Κάεε άθθμ. Ώπνυζηθδημ ενπυηακ ηαζ ζηνμββοθμηαευηακ ιέζα ιμο ακαζηαηχκμκηάξ ιε. Να ημ λεηαεανίζς απυ ηδκ ανπή. Αεκ ήηακ υκεζνμ. Ονηίγμιαζ, ζ’ υ,ηζ έπς ζενυ, πςξ ζηδ δζάνηεζά ημο είπα πθήνδ ηδ ζοκείδδζδ ηςκ ζοιααζκυκηςκ, αθθά υπζ ηαζ ημκ έθεβπμ ημο ζχιαηυξ ιμο. Ώπυ ηδκ πνχηδ θμνά πμο ημ παναηήνδζα έκαξ θυαμξ εβηαηαζηάεδηε ιέζα ιμο. Πνμζπαεμφζα κα ημοκήζς ημ πένζ ιμο δίκμκηαξ ακηίζημζπδ εκημθή. Ώοηυ πανέιεζκε πθήνςξ αδζάθμνμ. Λεξ ηαζ πένα ανέπεζ. Σμ ζφζηδια επζημζκςκίαξ ιεηαλφ ιοαθμφ ηαζ ζχιαημξ ήηακ ζε ηαηάζηαζδ πθήνμοξ ζφβποζδξ ηαζ δζαημπήξ. Ώπμπεζνάεδηα κα θοβίζς ημ πυδζ θένκμκηαξ ημ βυκαημ ρδθά πθδκ ιμζναίςξ. Μήηε ημοκήεδηε ηαευθμο! Ώκαηνίπζαζα ζφβημνιμξ! Λεξ κα πέεακα ηζ έηζζ κα κζχεεζ μ κεηνυξ ηυηε ; Ώκανςηήεδηα. Μήπςξ βζα ηάπμζμ άβκςζημ θυβμ έπαεα πανάθοζδ ηζ απυ δς ηαζ πένα εα ιείκς ηαεδθςιέκμξ ζημ ηνεαάηζ; Δ ηαηάζηαζδ αοηή δεκ ηνάηδζε πάκς απυ έκα ιε δομ θεθηά, αθθά ειέκα ιμο θάκδηε μ πνυκμξ αηέθεζςημξ. Κάπμζα ζηζβιή επζηέθμοξ επακάηηδζα ημκ έθεβπμ ηςκ ηζκήζεςκ, ημ ιεβάθμ αάνμξ ζημ ζηήεμξ ηζ μ θυαμξ ηαηαπναΰκεδηακ, αθθά ημ ζοιαάκ ηυθθδζε ζα αδέθθα ζημ ιοαθυ. Γζα ανηεηά πνυκζα ιε είπε λεπάζεζ ηαζ δ εκηφπςζδ ήηακ αιμζααία. Πνυζθαηα ιυκμ, ήνεε πζμ έκημκμ ηζ απαζηδηζηυ ακαγςπονχκμκηαξ υθμοξ ημοξ οπυβεζμοξ θυαμοξ. Να ζαξ πς εδχ ηδκ αιανηία ιμο. Φμαάιαζ αοημφξ πμο δε θμαμφκηαζ. Ίζςξ βζαηί είκαζ ήδδ κεηνμί ηαζ δε ημ λένμοιε. Ίζςξ βζαηί είκαζ νμιπυη ηεθεοηαίαξ ηεπκμθμβίαξ, πμο δ ηοηθμθμνία ημοξ ζηδκ αβμνά είκαζ αηυια ιοζηζηή ηζ εθεβπυιεκδ. Σέθμξ - βζαηί υπζ ;- κα είκαζ επζζηέπηεξ, υκηα εκυξ άβκςζημο άθθμο πθακήηδ. Ο θυαμξ βζα ηδκ φπανλδ ηαζ ηδ ζοκέπζζδ ηδξ γςήξ είκαζ ημ πζμ ααεφ, ανπέβμκμ ηζ αηααζζηζηυ παναηηδνζζηζηυ ηάεε γχκημξ μνβακζζιμφ. Αεκ ημ εεςνχ εθάηηςια ή αδοκαιία. Ώκηίεεηα είκαζ γςκηακή απυδεζλδ φπανλδξ γςήξ. Γζαηί υιςξ ηάπμζμζ ζοκάκενςπμζ ιαξ ηάκμοκ ηέημζαξ αανφηδηαξ δδθχζεζξ ιυκμ αοημί εα ημ λένμοκ. Ίζςξ βζα ηα πενζζηαηζηά πμο αηνμεζβχξ πενζέβναρα κα ιδκ ηα πζζηεφεηε. Να κμιίγεηε υηζ είκαζ εθεονήιαηα ημο ιοαθμφ ιμο ή αηυια πεζνυηενα έκα ροπνυ αηυθζμ ρέια ιε ηδκ οζηενυαμοθδ πνυεεζδ κα εκηοπςζζάζεζ ημκ ακαβκχζηδ. Συηε έκα ηαζ ιυκμ ζαξ θές. Βζείξ εα πάζεηε. Ο ιέζμξ άκενςπμξ, ιςνέ, απμπεζνάηαζ κα ιεβεεφκεζ ηα εκδεπυιεκα πνμηενήιαηα ημο ηζ υπζ κα εηεέζεζ ζε ημζκή εέα ηζξ αδοκαιίεξ ημο. Βίκαζ θοζζηή άιοκα απέκακηζ ζημ θαίιανβμ πενζαάθθμκ ημο Σέθμξ πάκηςκ. Ββχ είιαζ ζημ πενίιεκε βζα ημ επυιεκμ επεζζυδζμ έπμκηαξ ηδκ αζεεκή εθπίδα υηζ εα είκαζ ημ φζηαημ. Ή εβχ εα λειπθέλς απ’ αοηυ επζηέθμοξ ή εζείξ εα βθοηχζεηε απυ ιέκα μνζζηζηά ….

[220]

[221]