ХОНАВОДА
№17 (741) 30.04.2014
11
Зан аз нигоњи мард-мард аз нигоњи зан Њунармандони Мардумии Тољикистон Муњаммадбек Ѓаниев ва бонуи зебо Озодамоњ Мўњтарамова зиёда аз 35-сол боз дар як болин сар монда, талхию ширинї ва пастиву баландињои њаётро бо њамдигар дидаву чашида меоянд. Овозаи рўзи 9 май дар толори Филармонияи давлатии Тољикистон барпо гаштани шаби эљодии "Фалаки Озодамоњ"-и Озодамоњ Мўњтарамоваро шунида ба суроѓашон рафтем, то асрори кору пайкорашонро барои хонандагони азизи «Оила» бикшоем.
Озодамоњ Мўњтарамова:
Шавњарамро худам хостгорї кардам -Апаи Озодамоњ, одатан занњои штанд. Фарзандонашон дар ин рўз сароянда дар оиладорї хушбахт он касро болои њафт ќабат кўрпача нестанд, рашк, њасад, хиёнат боз шинонда тамоми нозу неъмати дучандин балову ќазоњо бинои зинда- нёро дар наздаш мегузоштанд. Хушгиашонро барваќт валангор месо- доманам њамеша маро дар барашон зад. Шуморо чї гуна муяссар гашт, шинонда намемонданд, ки дастамро ки бо шавњаратон 35 сол дўш бар ба оби хунук занам. Шарм медоштам, дўши њамдигар хушбахтона ки дигар келинњо чї фикр мекунанд, зиндагї намоед? вале аз љоям хестанї шавам, он кас -Сирраш дар он аст, ки ман аз бари куртаам кашида мегуфтанд: Мањмадбекро хостгор шуда гирифтам, «Келинљон, мон худашон пухтупазана вай маро. шонро кардан гиранд, ту барои ман -Инаш бисёр ачиб-ку! Магар дух- ду-се суруд хонї кифоя аст!» тар ба писар хостгор мефири-Росташро гўед, њунари стад? кадбонугї доштед ё ман њофизаи -Ишќи поки њиндуёна-да! номдор гуфта, дастатонро ба -Канї ќисса кунед, хонандагони оби хунук намезадед? мо њам ба даст овардани дили -Модарам аз синни хурдсолї мардњоро аз шумо омўзанд! рўзгордорї ва пухтупазро ёд дода -Соли 1974 рўзе дар хона теле- буданд, вале танњо як чиз-ошпазиро визор тамошо карда менишастам, наметавонистам. Боре хушдоманам ки ногоњ љавони зебоеро аз театри хоњиш карданд, ки ош пазам. Диламхалќии ноњияи Москва намоиш до- ро абри ѓам печонда гирифт, ки акданд. Моњирона аккордеон менавохт нун чї кор мекунам. Аз ќайсингилам ва овозаш њам ширин буд. Љавон чу- хоњиш кардам, ки ошпазиро ба ман нон зебо буд, ки ба як дидан ошиќи ёд дињад, вале бењунариамро дар ин зораш гаштам ва ќарор додам, ки кор ба модараш нагўяд. Аввал хуб худи пагоњ ўро меёбаму дарди ди- хандиду баъд розї шуд. Зирбакро ламро мегўям. Ман он ваќт дар клуби њамроњи ќайсингилам тайёр кардем, дења њунарнамої мекардам ва сањари вале ваќти биринљро андохтан сирабарваќт бо умеди дидани њамон мон фош шуд. Хушдоманам ногоњ ба љавон сўйи бинои театри халќї равон ошхона даромаданд ва диданд, ки шудам. Медонед дар дами дари театр духтарашон ба дег об рехта истодакиро дидам? Шоњзодаи орзуњоямро! аст. Ман, ки табиатан мардонадилам, -Бењунар гуфта хуб шуморо марост ба чашмонаш нигариста гуфтам: «Сурудхониатро дар телевизор дида ломат кардагистанд? -Не, баръакс хандида гуфтанд, ки ошиќат шудам. Ман туро мегирам!» Мањмадбек шармгинона сарашро агар њунари ошпазї надоштанамро хам кард ва кї будани маро пурсид. ошкоро мегуфтам, худашон ба ман Худамро шинос кардам. Њардуямон ёрї мерасонданд. Бо кўмаки хушкаме сўњбат карда, ба хулосае ома- доманам ман ошпази моњир шудам дем, ки бояд мувофиќ будану набуда- ва њоло ин њунарамро ба келинњоям намонро санљида бинем. Ќариб як сол меомўзонам. -Гуфтаниед, ки бо келинњоятон пас бо дуои падару модаронамон ва модарвор муносибат мекунед, на бо тўю тамошо зану шавњар шудем. хушдоман? Ин магар -Муносибати падару модари до- њамчун мод ба келини санъаткор чї гуна муболиѓа нест? Хушдоман хоњбуд? нохоњ дар кору бору рафтору гуф-Хушдомани рањматиам зани тори келин айб мељўяд-ку! бињиштї буданд ва маро аз -Ман, ки дар дасти хушдомани духтарњояшон бештар дўст медош- мењрубону дилсўз афтода будам, ба танд. Оилаашон калон буд, бисту њељ ваљњ хушдомани бад шуда намепанљ кас аз як дег хўрок мехўрдем. тавонам. Дар ваќташ ман медидам, Акнун худатон фикр кунед, ки дар ки хушдоманам мењрубонї мекумуњити чунин оилаи калон магар су- нанд, дањ баробар мењрубонтар меруду оњанг эљод карда мешавад, агар шудам, имрўз ана њамон таљрибаро такягоње набошад. Хушдоманам дар зиндагї истифода мебарам. мењмонхонаро барои ману шавњарам Мењрубонї мекунам, то аз келинњоям «студия» сохта буданд ва худашон мењрубонї бубинам! дар паси дар нишаста назорат мекар-Шавњаратонро ягон бор рашк данд, ки ба корњои эљодиамон ягон кас кардаед? халал нарасонад. -Шахсеро сахт дўст дорї, албатта -Дигар аъзоёни оила ба ин эркагињои шумо рашк намебур- рашк мекунї! Рашк дорам, вале рашки хонасўз не! Ману шавњарам дўстем данд? -Ќайсингилњоям гоњо нимшўхию ва аз њамдигар сирри нињон надорем. нимљиддї мегуфтанд: «Очам кели- Бе њамдигар зиста наметавонем. Хунаша аз мо зиёдтар дўст медорад!» доро шукр мегўям, ки њаёти маро бо Хушдоманам рўзи 8 март зодрўз до- чунин марди наљиб пайвастааст.
Мањмадбек Ѓаниев:
ВАЌТЕ КИ ОЗОДАМОЊ ХОСТГОРАМ ШУД, СИНФИ 10 МЕХОНДАМ -Акои Мањмадбек, апаи Озодамоњ гуфтанд, ки он кас шуморо хостгорї карда гирифтаанд. Ин гап рост аст ё шўхї мекунанд? -Рост аст. Ваќте ки Озодамоњ ба ман изњори муњаббат намуд, бачаи навхат, аниќтараш хонандаи синфи 10 будам. -Тамоман кўдак будед-ку! Магар дар чунин синну сол дар телевизор баромад мекардед? -Ноњияи Москва (њозира Мир Саид Алии Њамадонї) бо санъаткорон ва шахсиятњои бузургаш машњур буд. Нозукињои санъатро барваќт аз устод Одина Њошим омўхта будам ва дар давраи мактабхонї бо аккордеон суруд мехондам. Шабе дар телевизор баромад кардаму њамон барнома барои ману Озодамоњ таќдирсоз гашт. -Росташро гўед, изњори муњаббат кардани Озодамоњ барин духтари зебо дар дилатон чи тўфоне барпо кард? -Ваќте ки Озодамоњ ба ман изњори дода мегуфтам, ки бо сари баланд ба муњаббат кард, вай аллакай духтари кор рафта, бо рафтори шердилонаоддї не, як санъаткори шинохта буд ва аш ба дањони душманон мушт занад. боварам намеомад, ки чунин зебосаВаќте ки мактубњои беимзо зиёд шунам ошиќи ман гашта бошад. Бо чанд данд, ман аз як дўстам, ки дар амният нафар њамкоронам маслињат кардам. кор мекард, хоњиш намудам, ки нави-Шуморо аз роњ назаданд? сандаи номањоро пайдо кунад. Нома-Не, баръакс гуфтанд, ки Озодамоњ нависро ёфтанд. Аламовараш он буд, духтари шердил аст ва бо ў албатки номанавис аз нону намакхўрњои хота хушбахт мешавам. Ягон нафар аз надони мо будааст. дўстонам ё устодони санъат нисбати -Озодамоњ ба шумо чї гуна Озодамоњ сухани бад нагуфтанд ва мурољиат мекунанд: љон мегўянд, ман бо дили пур ќарор додам, ки бо ин дадаш ё Муњаммадбек? зебосанам њамхона мешавам. -Вобаста ба њолати рўњиям рафтор -Ба Озодамоњ чї тавр муяссар мекунад. Хашмгин бошам, бо эњтиёт гашт, ки шумои ноболиѓро ба «љон ба шумо чї шуд?» мегўяд, рўњам никоњи худ дарорад? болида бошад, номамро мегирад ё -Мо як сол бо њам кор кардем, «Муњаммади ман» мегўяд. њамроњ ба сафарњои њунарї рафта ме-Ваќте сахт асабї шавед, омадем. Пас аз мактабро хатм намудањамсаратон дилатонро бо чї меёнам мо тўйи зебои бодабдаба ороста, бад? зану шавњар шудем. -Рости гап, занњо, ки аксар ваќт -Озодамоњ духтари зебо буданд мардњоро хаставу ѓазаболуд мекува табиист, ки љавонони зиёде ба нанд, вазифадоранд, ки ягон сухани чунин зебосанам гап партофтаю пурмуњаббат гуфта, ѓубори дили марќош парронда мегарданд. Рашкадро бароранд, вале хонумњои тољик тон намеомад, ки дигарон ба ин корро хеле кам мекунанд. Шахсан њамсари шумо бо чашми њавас меман ягон асбоби мусиќиро гирифта, нигаранд? дарди диламро бо навохтан сабук -Эњ, напурсед, боре рашк ќариб месозам. Аламњои диламро бо суруд моро аз њамдигар људо карда буд. Тебаён мекунам. Бо кўдакон бозї кардан атри халќии мо ба сафари њунарї бањам рўњи одамро мебардорад. Ман бо ромад. Дар шањри Норак баромад донаберањоям шўхию бозї карда, худамштем. Ду суруд хонда, баъд ба њайати ро хушбахттарин марди љањон њис менавозандагон њамроњ шудам. Ману кунам. Озодамоњ он ваќт дар фотиња будем ва -Дар њама хонадон љангу љанљол ман аз сањна чашмамро намекандам, мешавад, мабодо гапатон бо янга то ягон кас ба арўсам чашм ало нагурезаду ќањрї шавед, кї ќадами кунад. Ногоњ чашмам ба љавони тамоаввалинро барои оштишавї мегушобине афтид, ки сабади гул дар даст зорад? чашм аз Озодамоњ намеканд. Суруд -Гап назадан як навъи љазост барои тамом шуд ва њамон љавон ба сањна гунањкор ва дар оилаи мо низ чунин баромад. Гулро ба дасти Озодамоњ мешавад. Кї ќадами аввалро барои дода аз рухсорааш бўсид. Мани ошиќи оштишавї мегузорад, вобаста ба он зор аз рашк ќариб девона мешудам. Бо аст, ки дар мољаро кї бештар гунањкор Озодамоњ сари рашк љанг карда, ќањрї буд. Табиист, ки ман њамчун њама шудем. Устодони театр ба байн даромардњои тољик њамеша бегуноњам! (мемада гуфтанд, ки Озодамоњ гуноњ нахандад) дорад. Устод Одина Њошим маро панд -Зани идеалї аз нигоњи Шумо? дода гуфтанд, ки бо санъаткорон чунин -Ба мард монанд набошад! воќеањо тез-тез рўй медињанд ва агар -Яъне, чї хел? хушбахтона зистан хоњам, ман бояд -Покизаву зебо, босаводу мењрубон худамро пешакї ба чунин њодисањои бошад ва тавонад, ки такягоњи нарме ногувор наѓзакак тайёр кунам. «Боварї барои шавњар гардад? надошта бошї, бењтараш зани њофиз -Марди идеалиро чї гуна тасавнагир» гуфтани устод то њол дар вур мекунед? гўшњоям садо медињад. -Мардњои занмиљозро тобу тоќати -Дигар мухлисони чаќќон рашкадидан надорам! Мард бояд њамеша тонро наоварданд? мард бошад! Дониши амиќ, сабру -Буданд, вале ман ањамият намедотањаммул, дар назди худ њамеша дам. Номањои ошиќона менавиштанд, маќсад гузошта, барои расидан ба Озодамоњро сиёњ мекарданд, маро беќуллаи мурод талош варзидан мардро номус мехонданд. Озодамоњ гоњо то соњиби эњтирому обрў ва такягоњи босањар гиря карда ба Худо мунољот меэътимоду зану фарзандон мегардонад! намуд, ки чаро баъзењо ўро рўирост -Хушбахт бошед! тўњмат мекунанд. Ман ўро тасалло Р. Холов