1

2

Πτυχιακή εργασία Επιβλέπουσα Καθηγήτρια: Δρ. Γεωργιάδου Ζωή

Σπουδάστριες: Κάρλου Λεμονιά (Α.Μ. 13152) – Λαμπρινουδάκη Μαρίνα (Α.Μ. 13160) Νοέμβριος 2018

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΔΥΤΙΚΗΣ ΑΤΤΙΚΗΣ_ΣΧΟΛΗ ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΩΝ ΤΕΧΝΩΝ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ_ΤΜΗΜΑ ΕΣΩΤΕΡΙΚΗΣ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗΣ 3

TABLE OF CONTETS

4

ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΠΡΟΛΟΓΟΣ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1_Τόπο-θέτηση 1.1 Αναγνώριση περιοχής_ Τα «Ταμπακαριά» 1.2 Επιλογή κτιρίου_ Δεδομένα και ζητούμενα ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2_Common Ground (κοινό έδαφος) 2.1 Δύο αντίθετες έννοιες ενώνονται 2.2 Εξέλιξη Κεντρικής Ιδέας Σχεδιασμού 2.3 Σενάριο_Στόχος διαμόρφωσης ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3_ Από την Ιδέα στο χώρο 3.1 Πέρασμα της Ιδέας στο χώρο 3.2 Κτιριολογικό πρόγραμμα 3.3 Νέα Ταυτότητα Κτιρίου_ Παρουσίαση μελέτης 3.3.1 Πρώτο Επίπεδο Τομής_ Επίπεδο Θάλασσας 3.3.2 Δεύτερο Επίπεδο Τομής _ Όροφος 3.3.3 Τρίτο και Τέταρτο Επίπεδο Τομής _ Επίπεδο Δρόμου 3.4 Έρευνα και εφαρμογή υλικών, Εξοπλισμός ΕΠΙΛΟΓΟΣ ΠΗΓΕΣ ΠΑΡΑΘΕΜΑ: Αρχιτεκτονικά σχέδια

007 008 012 015 015 018 022 022 023 028 030 030 036 044 046 054 064 075 084 088 093

5

6

ΠΕΡΙΛΗΨΗ

Στην ανατολική ακτή των Χανίων, στην περιοχή «Ταμπακαριά» υψώνεται το συγκρότημα κτιρίων που επιλέχθηκε για την παρακάτω μελέτη. Πρόκειται για κτίρια που διατηρούν τις ιδιομορφίες των βιομηχανικών κτιρίων, κυρίως όσο αφορά το κέλυφος και τη δομή τους. Το συγκρότημα αναπτύσσεται παράλληλα με τη θάλασσα, χτισμένο πάνω στο βράχο. Η σχέση των φυσικών στοιχείων που αντικρούονται (κύμα-βράχος), σε συνάρτηση με την καινούρια επέμβαση στο παλαιό κέλυφος, συνθέτουν τη βάση της ιδέας σχεδιασμού. Επομένως, η κεντρική ιδέα σχηματίζεται βασιζόμενη στο γεγονός ότι δύο διαφορετικές έννοιες συνυπάρχουν, διατηρώντας ταυτόχρονα η κάθε μία τα χαρακτηριστικά της. Κατ’ επέκταση, διαμορφώνεται ένα σύνολο ανεξάρτητων κατοικιών, το οποίο αντανακλά τη σχέση της συνύπαρξης του καθαρά ιδιωτικού και του κοινόχρηστου χώρου. Σκοπός αυτής της μελέτης είναι να δημιουργηθεί μία μικρή κοινότητα με συλλογική ταυτότητα.

7

ΠΡΟΛΟΓΟΣ

Μέσα από τα μαθήματα του τμήματος Εσωτερικής Αρχιτεκτονικής, η μελέτη θεμάτων όπως η αρχιτεκτονική εσωτερικών χώρων σε παραδοσιακά κελύφη, η διαμόρφωση με σκοπό την επανάχρηση κτιριακών δομών συνθέτουν μία προσωπική πρόκληση. Επιπλέον, η ενασχόληση με θέματα που αφορούν την διαμόρφωση του χώρου και τη «μεταμόρφωση» ή την αναβάθμισή του, με σκοπό την καλύτερη διαβίωση των χρηστών, οδήγησε στην σκέψη πως σχεδιάζοντας αναλόγως, μπορεί κανείς να αλλάξει την προσέγγιση της δραστηριότητας και των εννοιών στο χώρο αυτό. Η επιλογή των «Ταμπακαριών» προέκυψε από βιωματική σχέση σε παιδική ηλικία και την ανάγκη εξερεύνησης των «ζωντανών- νεκρών» αναμνήσεων της παλιάς ιδιότητας της περιοχής. Έτσι, με τη βοήθεια φίλων, πραγματοποιήθηκαν επισκέψεις στο χώρο και μελέτη της συνοικίας. Μέσα από τις συζητήσεις με τους κατοίκους, την παρατήρηση και φωτογράφιση του χώρου, έγινε προσπάθεια να απαθανατιστεί ο χρό-

νος, οι φθορές, οι αλλαγές στα κτίρια, τα ερείπια και ταυτόχρονα να κατανοηθεί το βάρος, η κούραση, αλλά και η υπερηφάνεια που φέρνει ο απόηχος της συνοικίας και των ανθρώπων που έζησαν και ζουν εκεί. Το κτιριακό συγκρότημα που ξεχώρισε και αποτελεί τη βάση της παρούσας μελέτης, έκανε αισθητή την παρουσία του στην οδό Βιβιλάκη 3-7. Κύριο στοιχείο της γοητείας του ήταν η θέση του, που αγγίζει την θάλασσα, αλλά και τα ίχνη του χρόνου, μέσα από τα αποτυπώματα διαφορετικών γενεών σε κάθε πτυχή του. Η έκτασή του κτίσματος, η διαφορά που παρουσιάζει στις επιμέρους μονάδες, οι οποίες είναι προσκολλημένες η μία στην άλλη, καθώς και η ανάπτυξή τους σε επίπεδα, αποδίδουν μία ενδιαφέρουσα διάταξη, που εξυπηρετεί τον στόχο της πτυχιακής εργασίας• δηλαδή, τη διαμόρφωση ενός συγκροτήματος ανεξάρτητων κατοικιών, με άμεση σχέση μεταξύ τους και με κοινόχρηστους χώρους. Επιπλέον, η δημιουργία αυτής της ιδιότυπης κοινότητας απευθύνεται κυρίως σε περιορισμένου χρόνου κατοίκηση, για ένα-δύο χρόνια, εξυπηρετώντας ομάδες ανθρώπων που καλούνται να μείνουν στα Χανιά, είτε για επαγγελματικούς λόγους ή σπουδές (εκπαιδευτικοί, στρατιωτικοί, φοιτητές κ.ά.), είτε από επιλογή.

9

Κατά την διαδικασία μελέτης της πρότασης σύνθεσης, για την εξυπηρέτηση των αναγκών της εργασίας, σημειώθηκαν πληθώρα περιορισμών. Ιδιαίτερα αποθαρρυντική ήταν η στάση των ενοίκων των κτιρίων, καθώς αρνήθηκαν τόσο τη βοήθεια, αλλά και την παραχώρηση αρχιτεκτονικών σχεδίων, ή την άδεια επίσκεψης στην ιδιοκτησία τους. Επιπλέον, όσοι φορείς ρωτήθηκαν (αρχεία του Κράτους, Πολεοδομία, Κτηματολόγιο), δεν είχαν ιδιαίτερη επίγνωση της κατάστασής για το συγκεκριμένο κτιριακό συγκρότημα, που εν τέλει επιλέχθηκε. Έτσι, καταλήξαμε στην διαδικτυακή έρευνα, μέσω της οποίας βρέθηκε μία παλαιότερη πτυχιακή εργασία με επίκεντρο σχεδιασμού τα κτίρια που μας ενδιέφεραν. Μετά από τηλεφωνική κλήση με τον φοιτητή που εκπόνησε την εργασία, παραπεμφθήκαμε στον αρχιτέκτονα που ήταν υπεύθυνος για την ακριβή αποτύπωση του κτηριακού συγκροτήματος πριν από δέκα χρόνια, ο οποίος πρόθυμα τροφοδότησε με κάθε τύπου υλικό που διέθετε (αποτύπωση, ρυμοτομικά και τοπογραφικά σχέδια, φωτογραφίες νέες και παλαιότερες, pdf αρχεία παλαιότερης μελέτης). Πάνω σε αυτό το υλικό και σε ό,τι είχαμε συλλέξει μέχρι τότε, βασίστηκε η σχεδιαστική μελέτη της πτυχιακής.

10

Στο σημείο αυτό, αποδίδονται προσωπικές ευχαριστίες στην επιβλέπουσα καθηγήτρια, Δρ. Ζωή Γεωργιάδου, για την καθοδήγησή της και στη φίλη Λίλη Μουλούδη για την πολύτιμη βοήθειά της και τη στήριξη, τόσο στην έρευνα όσο και στην πορεία της εργασίας. Επιπλέον, στον κο Κωσταντίνο Κυριακού, Αρχιτέκτονα Μηχανικό, για την πρόθυμη παραχώρηση υλικού, σχεδίων και φωτογραφιών του χώρου και για την πολύτιμη βοήθειά του. Επίσης, ιδιαίτερες ευχαριστίες για όλους όσους υποστήριξαν την εκπόνηση της πτυχιακής, είτε συντροφεύοντας στη φωτογράφιση του χώρου και στην αναγνώριση της περιοχής, είτε δίνοντας τεχνικές συμβουλές ή εκφράζοντας απόψεις κι επισημαίνοντας μεγάλα ή μικρά στοιχεία που βοήθησαν ιδιαιτέρως στην ολοκλήρωση της εργασίας. Αθήνα, Νοέμβριος 2018

11 11

ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η παρακάτω μελέτη έχει ως αντικείμενο την επιλογή τεσσάρων διαφορετικών εγκαταλελειμμένων κτισμάτων στην περιοχή των «Tαμπακαριών»1 στην ανατολική ακτή των Χανίων. Πρόκειται για παλαιές εγκαταστάσεις βιοτεχνιών επεξεργασίας δερμάτων, που αναπτύσσονταν στην περιοχή περίπου στα πρώτα μισά του 19ου αιώνα, δηλαδή την περίοδο της Αιγυπτιοκρατία στην Κρήτη2. Τα κτίρια εκείνα κρίθηκαν ιδανικά για αυτή τους την λειτουργία διότι, αφενός η τοποθεσία τους δίπλα στην θάλασσα, ευνοούσε το πρώτο στάδιο επεξεργασίας των δερμάτων3 και αφετέρου η απόσταση αναπνοής από το λιμάνι εξυπηρετούσε στην εισαγωγή και εξαγωγή εμπορίας. Στο πέρασμα των αιώνων τα κτίρια που στεγάζονταν στέκουν ακόμα, τα μεταγενέστερα πιο καλοδιατηρημένα, όμως στα παλαιότερα έχουν απομείνει μονάχα τα κελύφη, μνημεία πλέον της βιομηχανικής εποχής.

1 Ταμπακαριά: Η λέξη είναι τουρκογενής και σημαίνει βυρσοδεψείο (tabak-.hane) και αντίστοιχα ο ταμπάκης από το tabak-ci είναι ο βυρσοδέψης. Πηγή: https://2gymnelveniz.blogspot.com/2016/11/blog-post_6.html (τελευταία επίσκεψη20/6/18).

Σύμφωνα με επίσημο αραβικό έγγραφο, η εγκατάσταση βυρσοδεψών στην περιοχή ανάγεται μεταξύ 1830-40. Πηγή: Κουρούση Σταυρούλα, «Χωροκοινωνική εξέλιξη της περιοχής Ταμπακαριών του Δήμου Χανίων. Φαινόμενα εξευγενισμού;», Διπλωματική εργασία_ Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, Σχολή Αγρονόμων και Τοπογράφων Μηχανικών/ Τομέας Γεωγραφίας και Περιφερειακού Σχεδιασμού, Αθήνα 2011_Σελ.: 29 2

3 Τα δέρματα, κυρίως τα μεγάλα (βοδιών, καμήλας ή αλόγου), έμεναν στη θάλασσα δεμένα με σχοινιά όσο χρειαζόταν, για να μαλακώσουν πολύ και να είναι έτοιμα για περαιτέρω επεξεργασία. Πηγή: Δρ Πετρουλάκης Νικόλαος (5 Ιουλίου 2013), «ΟΠΩΣ ΤΑ ΕΙΔΑ ΚΑΙ ΤΑ ΕΖΗΣΑ_ Tα Ταμπακαριά στη Χαλέπα», Χανιώτικα Νέα.

12

Τα συγκεκριμένα κτίρια που επιλέχτηκαν για αυτή την μελέτη μπορεί να μην κρίθηκαν διατηρητέα ανάμεσα στα είκοσι έξι μνημεία της περιοχής4 αλλά, αυτό δεν παύει να σημαίνει πως δεν διατηρούν τις ίδιες ιδιομορφίες στο κέλυφος και στη δομή. Έτσι λοιπόν και σε αυτή την περίπτωση τα κτίρια είναι προσαρμοσμένα στις φυσικές κλίσεις του εδάφους, χτισμένα με πέτρα και κεραμιδένιες στέγες, τοποθετημένα στη σειρά. Διακόπτονται μονάχα από πολύ στενά απότομα περάσματα με σκαλοπάτια προς τη θάλασσα, συνθέτοντας ένα μοναδικό αρχιτεκτονικό σύνολο. Η είσοδος τους γίνεται από τον δρόμο και συνεχίζει με μια τριώροφη δομή από τη μεριά της θάλασσας. Η επιλογή επομένως, της ενοποίησης των διαφορετικών αυτών κτιρίων σε ένα κτιριακό συγκρότημα, ασχέτως της διαφορετικής πολιτισμικής κουλτούρας αλλά και του αρχιτεκτονικού αποτυπώματος των χρόνων, προήλθε από την υπάρχουσα κατάσταση τους, που πλέον αναφέρεται σε ένα ενιαίο σύνολο. Η συνολική έκτασή του εκτιμάται στα 1010,83 m2 χωρίς τους αύλειους χώρους. H κεντρική ιδέα σχεδιασμού σχηματίζεται με γνώμονα το γεγονός ότι δύο διαφορετικές έννοιες συνυπάρχουν και δημιουργούν μία ιδιαίτερη σχέση. Η στιβαρή και συμπαγής μορφή (βράχος, κέλυφος, παλαιό) συναντά την ακανόνιστη και ελαφριά φόρμα (κύμα, επέμβαση στο χώρο, καινούριο), σε ένα σύνολο που κάθε στοιχείο διατηρεί τον χαρακτήρα του. Κατ’ επέκταση, η νέα λειτουργία που αποδίδεται στο κτίριο για την επάναχρησή του, προσδιορίζεται από ένα σύνολο ανεξάρτητων κα-

4 Πηγή: «Χαρακτηρισμός ως διατηρητέων είκοσι έξι (26) κτιρίων που βρίσκονται στην περιοχή «Ταμπακαριά» Χαλέπας Δήμου Χανίων (ν. Χανίων) και καθορισμός χρήσεων γης και ειδικών όρων και περιορισμών δόμησης αυτών». Τεύχος Αναγκαστικών Απαλλοτριώσεων και Πολεοδομικών Θεμάτων, Εφημερίδα της Κυβέρνησης (ΦΕΚ 241/24/01/2014, Αρ.Φύλλου: 27).

13 13

τοικιών, με την διαφορά ότι οι ένοικοι καλούνται να χρησιμοποιούν κι αντίστοιχα να μοιράζονται τους δευτερεύοντες χώρους, αντανακλώντας την σχέση της παράλληλης συνύπαρξης του καθαρά ιδιωτικού και του κοινόχρηστου χώρου. Σαν αποτέλεσμα, μέσω της κοινής χρήσης, πραγματοποιείται η η δημιουργία μιας μικρής κοινότητας. Σκοπός αυτής της πτυχιακής δεν είναι η ίδρυση και η λειτουργία ενός ξενοδοχειακού συγκροτήματος, αλλά αντίθετα η δημιουργία συλλογικής ταυτότητας, μιας μικρής ομάδας ανθρώπων που θα δέχεται την διαφορετικότητα και απομακρύνει την απρόσωπη τάση της σημερινής κοινωνίας. Σε αυτό το σύνολο λοιπόν υλοποιούνται έξι διαφορετικές κατοικίες, που η κάθε μια καλύπτει διαφορετικές ανάγκες, δύο μεγάλες κοινόχρηστες αυλές, υποδοχή, χώροι χαλάρωσης και παιχνιδιού, κήποι, δωμάτιο συναντήσεων/διαβάσματος και δωμάτιο ψυχαγωγίας. Με αυτόν τον τρόπο, η χαραγμένη ιστορία δύο αιώνων ξαναζωντανεύει με νέα μορφή και η αδιαφορία των νεότερων για εκείνη την «λερωμένη» γωνιά των Χανίων, φιλοδοξούμε να αλλάξει ριζικά.

14

ΚΕΦΑΛΑΙΟ_ 0 0 1 Τόπο-θέτηση 1.1 Αναγνώριση περιοχής _ Τα « Ταμπακαριά » Ανατολικά της πόλης των Χανίων οριοθετείται η περιοχή «Ταμπακαριά», που επεκτείνεται από το παραθαλάσσιο τμήμα της οδού Βιβιλάκη και ανατολικότερα στην περιοχή της Αγίας Κυριακής5. Πρόκειται για μία από τις παλαιότερες συνοικίες της πόλης, καθώς εκεί λειτουργούν βυρσοδεψεία ήδη από την εποχή της Αιγιπτιοκρατίας στην Κρήτη, μέχρι τις μέρες μας. Βέβαια, στο πέρασμα των χρόνων η ανάπτυξη της περιοχής έχει αλλάξει πρόσωπο, με κορυφαία εποχή την δεκαετία του 1950, όπου λειτουργούσαν πάνω από 80 βυρσοδεψεία (βιοτεχνίες και εργοστάσια). Σήμερα στην ευρύτερη περιοχή λειτουργούν μόλις έξι μονάδες. Τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της τοποθεσίας ήταν ο λόγος που επιλέχθηκε για να φιλοξενήσει τις εγκαταστάσεις της συγκεκριμένης δραστηριότητας, καθώς εκτείνεται κατά μήκος της ακτής, αγγίζοντας στη ρηχή θάλασσα, ενώ υπογείως υπάρχουν άφθονα υφάλμυρα νερά, στοιχεία απαραίτητα για την επεξεργασία του δέρματος6. Επιπλέον, η απόσταση από την πόλη και ιδιαίτερα το λιμάνι των Χανίων ήταν αρκετά κοντά ώστε να διευκολύνει την εισαγωγή κι εξαγωγή εμπορευ5 Η πρώτη εγκατάσταση έγινε στο τμήμα της σημερινής οδού Βιβιλάκη. Μετά το 1920, οι βιοτεχνίες επεκτάθηκαν προς την Αγία Κυριακή. Πηγή: Γεώργιος Γεωργακάκης (5 Ιουλίου 2017), « Ταμπακαριά | Μοναδική, επιβλητική, διαχρονική, μελαγχολική ομορφιά…», περιοδικό «InTown»_Summer 2017_σελ.:158-163.

15 15

μάτων, αλλά και αρκετά μακριά για να μην δημιουργούνται προβλήματα από την λειτουργία της βιομηχανίας7 . Στις μέρες μας, η περιοχή των Ταμπακαριών χαρακτηρίζεται σαν ένα μνημείο της βιομηχανικής ανάπτυξης της πόλης των Χανίων. Ωστόσο, η παράκτια περιοχή έχει υποβαθμιστεί, ως συνέπεια της οχλούσας βιομηχανίας σε συνδυασμό με την σταδιακή εγκατάλειψη των δραστηριοτήτων. Τα κτίρια που άλλοτε φιλοξενούσαν τα βυρσοδεψεία διατηρούνται κατά μήκος της ακτής, κάποια ακόμα και με ολόκληρο τον μηχανικό εξοπλισμό. Στα παλαιότερα έχουν μείνει μονάχα τα κελύφη, ενώ τα μεταγενέστερα διατηρούνται σε καλύτερη κατάσταση. Ωστόσο, είναι αδήριτη και επιτακτική ανάγκη η αναβάθμιση και συντήρησή τους, καθώς αποτελούν μοναδικά δείγματα της βιομηχανικής αρχιτεκτονικής8 και επιπλέον, με την ανάπτυξη της πόλης, εντάσσονται στο αστικό περιβάλλον. Μάλιστα, λόγω της τοποθεσίας και της ιστορίας τους, τα Ταμπακαριά είναι μία από τις γοητευτικότερες και ομορφότερες συνοικίες των Χανίων.

Στο πρώτο στάδιο επεξεργασίας τα δέρματα τοποθετούνταν μέσα στη θάλασσα, μέχρι να μαλακώσουν αρκετά. Σε επόμενα στάδια, τα δέρματα παρέμεναν σε δεξαμενές με γλυκό νερό και βελανίδι σε σκόνη, που βοηθούσε στην δέψη. Πηγή: Δρ Πετρουλάκης Νικόλαος,(5 Ιουλίου 2013), Ο.π. Αναφορά (3). 6

Τα δέρματα που επεξεργάζονταν στα Ταμπακαριά ήταν ντόπια, αλλά και εισαγόμενα, κυρίως από την Αφρική. Έφθαναν στο λιμάνι κι από εκεί μεταφέρονταν στα Ταμπακαριά, γι΄ αυτό ήταν απαραίτητο οι βιομηχανίες να βρίσκονται κοντά στο λιμάνι. Όμως η χαρακτηριστική δυσοσμίας, λόγω των υλικών της επεξεργασίας, δεν επιτρέπει την εγγύτητα στην πόλη. Πηγή: Δρ Πετρουλάκης Νικόλαος,(5 Ιουλίου 2013), Ο.π. Αναφορά (3). 7

Ήδη από το Κράτος αναγνωρίζεται η μοναδικότητα των κτιριακών συμπλεγμάτων, καθώς 26 από αυτά κρίθηκαν διατηρητέα το 2014 (Βλ. Εισαγωγή). Επιπλέον, γίνονται κινήσεις αξιοποίησης των κτιρίων, κυρίως από ιδιώτες. Πηγή: https://www.zarpanews.gr/%CF%84%CE%B1-%CF%80%CE%B1%CE%BB%CE%B9%CE%AC-%CF%84%CE%B1%CE%BC%CF%80%CE%B1%CE%BA%CE%B1%CF%81%C E%B9%CE%AC-%CE%B6%CF%89%CE%BD%CF%84%CE%B1%CE%BD%CE%B5%CF%8D%CE%BF%CF%85%CE%BD-%CE%BE%CE%B1%CE%BD%CE%AC/ (τελευταία επίσκεψη 18/6/18). 8

16

17 17

1.2 Επιλογή κτιρίου_ Δεδομένα και ζητούμενα Το σύνολο των παραδοσιακών βιομηχανικών κτιρίων στα Ταμπακαριά είναι «από τα μοναδικά βιομηχανικά, παραδοσιακά, παραθαλάσσια σύνολα που διαθέτει η χώρα»9. Η μοναδικότητά τους έγκειται στη δομή που παρουσιάζουν• χτισμένα πάνω στο βράχο και ακολουθώντας τις φυσικές κλίσεις του εδάφους, τα κτίρια είναι ισόγεια με είσοδο από την πλευρά του δρόμου, ενώ έχουν δύο ή τρία επίπεδα από την πλευρά της θάλασσας. Επιπλέον, είναι τοποθετημένα στη σειρά και διακόπτονται μόνο από στενά, απότομα περάσματα με σκαλοπάτια προς την ακτή. Όπως τα περισσότερα δείγματα βιομηχανικής αρχιτεκτονικής, τα βυρσοδεψεία έχουν κεραμοσκεπές και στιβαρούς πέτρινους τοίχους, με μεγάλο ύψος στο εσωτερικό τους, για τη διευκόλυνση της βιομηχανικής δραστηριότητας και αργότερα την εγκατάσταση μηχανικού εξοπλισμού. Τα κτίρια που επιλέχθηκαν για την παρούσα μελέτη βρίσκονται στην οδό Βιβιλάκη 1,3,5 και 7 και, όπως έχει αναφερθεί παραπάνω, δεν κρίνονται διατηρητέα. Πρόκειται για τρία διαφορετικά κτίρια, τοποθετημένα στη σειρά, με τρόπο που η ενοποίησή τους προκύπτει εκ των πραγμάτων. Παρά το γεγονός ότι το μεσσαίο κτίριο φαίνεται νεότερης κατασκευής, λόγω του υλικού δόμησης (σκυρόδεμα), ενώ στο πρώτο παρατηρείται μεταγενέστερη προσθήκη ενός επιπλέον πατώματος, διαμορφώνεται ένα ενιαίο σύνολο, που ακολουθεί τη λογική των αρχιτεκτονικών στοιχείων της συνοικίας.

9

18

Πηγή: Γεώργιος Γεωργακάκης, (5 Ιουλίου 2017), Ο.π. σσ. :158-163.

Επομένως, η μελέτη για την επανάχρηση του συγκροτήματος οφείλει να σεβαστεί την ήδη υπάρχουσα κατάσταση και να αναδείξει την ιδιάζουσα μορφή του, ασχέτως της διαφορετικής πολιτισμικής κουλτούρας, αλλά και του αρχιτεκτονικού αποτυπώματος των χρόνων. Έτσι, παρουσιάζονται μία σειρά ζητημάτων-προκλήσεων, που καλούμαστε σαν μελετητές να επιλύσουμε, ώστε να προκύψει ένα δημιουργικό και παράλληλα λειτουργικό αποτέλεσμα. Όπως χαρακτηριστικά αναφέρθηκε, τα κτίρια ακολουθούν τη φυσική κλίση του εδάφους, επομένως υπάρχουν υψομετρικές διαφορές στα δάπεδα, αλλά και μεγάλο ελεύθερο ύψος στους εσωτερικούς χώρους. Επιπλέον, η στιβαρή κατασκευή, που στηρίζεται κυρίως στους εξωτερικούς πέτρινους τοίχους και σε υποστυλώματα μεγάλων διαστάσεων στο εσωτερικό, δημιουργεί περιορισμούς, τόσο στην δημιουργία ανοιγμάτων όσο και στη διαχείριση του εσωτερικού σχεδιασμού. Τα κτίρια είναι προσκολλημένα επάνω στο βράχο και, όπως αναφέρθηκε, είναι ισόγεια προς το δρόμο, ενώ προς τη θάλασσα έχουν δύο ή τρεις ορόφους. Το μέγεθός τους είναι αρκετά μεγάλο και τα ανοίγματα περιορισμένα. Έτσι, το εσωτερικό τους είναι αρκετά υποφωτισμένο και σε κάποια σημεία θα χρειαστεί επιπλέον δυνατότητα αερισμού, ανάλογα με τη χρήση του χώρου. Κλείνοντας, ο κος Κωνσταντίνος Κυριακού μας προειδοποίησε10, σχετικά με τις ιδιαιτερότητες που έχουμε να αντιμετωπίσουμε, τονίζοντας: «Ο υποφωτισμός και η συνεχής έκθεση στην θάλασσα για το κτήριο που επιλέξατε είναι μεγάλη πρόκληση, καλή επιτυχία!».

10

Βλ. Πρόλογος, σελ.: 8-9

19 19

20

21 21

0 0 2 _ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Common Ground (κοινό έδαφος) 2.1 Δύο αντίθετες έννοιες ενώνονται Παρατηρώντας το χαρακτήρα και την τοποθεσία της συνοικίας των Ταμπακαριών, μέσα από τη σχέση των φυσικών στοιχείων και της αρχιτεκτονικής ανάπτυξης, αντικατοπτρίζεται σε πολλά σημεία η συνάντηση διαφορετικών στοιχείων. Ωστόσο, η συνάντηση αυτή δεν ερμηνεύεται σαν σύγκρουση αντίθετων πραγμάτων, αλλά σαν δημιουργία σχέσεων ανάμεσα στα στοιχεία αυτά. Για παράδειγμα, η τοποθέτηση κατά μήκος της ακτής φέρνει τον παρατηρητή να παρακολουθήσει σχέσεις που προσφέρει το φυσικό τοπίο, την συνάντηση της βαριάς και συμπαγούς μορφής του βράχου, με την ελαφριά και ακανόνιστη φόρμα της θάλασσας. Αντίστοιχα, η πρόταση που αναπτύσσεται παρακάτω, αναφέρεται στην επέμβαση με υλικά, όπως είναι το μέταλλο, το γυαλί και το ξύλο, σε ένα ήδη υπάρχον κέλυφος, πέτρινο, με κεραμοσκεπή, που διατηρεί στοιχεία της βιομηχανικής αρχιτεκτονικής. Επιπλέον, αναφέρεται η παράλληλη παράθεση του παλαιού χαρακτήρα του κτιρίου με την καινούρια προοπτική που αποδίδει η νέα χρήση του. Όλα τα παραπάνω, αναφέρονται σαν στοιχεία που που αντιτίθενται εννοιολογικά, ωστόσο συνυπάρχουν στη προκειμένη περίπτωση. Εν κατακλείδι, αναφορικά με τον τίτλο της εργασίας «CommonGround», δηλαδή κοινό έδαφος, η κεντρική ιδέα σχεδιασμού έγκειται στην συνύπαρξη διαφορετικών πραγμάτων, εννοιών και χρηστών. Το «κοινό έδαφος» αναφέρεται τόσο με κυριολεκτική έννοια, δηλαδή την κοινή τοποθεσία, όσο και μεταφορικά, δηλώνοντας τον 22

διάλογο ανάμεσα στα στοιχεία κάθε εγκατάστασης, έννοιας και επιπλέον κάθε χρήστη, με σκοπό την δημιουργία σχέσεων με αφετηρία κοινά χαρακτηριστικά.

2.2 Εξέλιξη Κεντρικής Ιδέας Σχεδιασμού Σαν αποτέλεσμα των παρατηρήσεων και όσων αναφέρθηκαν παραπάνω, η κεντρική ιδέα σχεδιασμού σχηματίστηκε βασιζόμενη σε αυτή τη σχέση συνύπαρξης των διαφορετικών, παράλληλα με τη διατήρηση των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών. Η κεντρική ιδέα ξεκίνησε να παίρνει μορφή μέσα από τη δημιουργία της εικαστικής μακέτας, η οποία βασίστηκε σε τρεις άξονες. Αρχικά, η πρώτη σκέψη προέρχεται από τη διαφοροποίηση των υλικών: το βαρύ και στιβαρό βράχο από τη μία και την ελαφριά και ευμετάβλητη φόρμα του κύματος, από την άλλη. 23 23

Δεύτερον, η φράκταλ11 μορφή, που συμβολίζει το κύμα, υποδηλώνει επιπλέον το «νέο υλικό», την επέμβαση που γίνεται, επάνω στο «παλιό», δηλαδή το ήδη υπάρχον κέλυφος. Τέλος, αποδίδεται η έννοια της εξωστρέφειας, μέσω του κύματος• παραπέμπει σε κάτι που έρχεται από έξω, ένα καινούριο σχήμα, διαφορετικό, διάτρητο και δυναμικό, που ενσωματώνεται στο σύνολο. Αντίστοιχα, η έννοια της εσωστρέφειας αποδίδεται από το βράχο και το πέτρινο κέλυφος• συμβολίζεται με ένα πολύ κλειστό σχήμα, εξίσου δυναμικό, το οποίο όμως δίνει την εντύπωση ότι δεν επεξεργάζεται. Η μακέτα ιδέας αποδίδει τα παραπάνω και αποτελεί αφετηρία για τη μορφοποίηση και τη δημιουργία χαράξεων στην πορεία της σχεδίασης12. Επιπρόσθετα, η κεντρική ιδέα σχεδιασμού σκιαγραφεί, πέρα από την μορφοποίηση της επέμβασης στο κέλυφος, την προσέγγιση του σεναρίου• δηλαδή, τη βάση του λειτουργικού χαρακτήρα της μελέτης.

24

Βλ. 3.1 Πέρασμα της Ιδέας στο Χώρο, σελ.: 30 Ο όρος “φράκταλ” προέρχεται από το λατινικό fractio (θραύσμα, κομμάτι), λόγω της κλασματικής διάστασής του, και πρωτοχρησιμοποιήθηκε από τον Γάλλο μαθηματικό Benoit Mandelbrot το 1975.Τα φράκταλ είναι μια γενίκευση των κλασικών γεωμετρικών σχημάτων (τρίγωνα, ορθογώνια, παραλληλόγραμμα, πυραμίδες κ.τ.λ.) σε μη κανονικά και συχνά πολύπλοκα “γεωμετρικά” σχήματα. Πηγή: Αλέξης Μπακόπουλος (6 Ιουνίου 2009), «Φράκταλ και γεωμετρία του Χάους», εφημερίδα «Ελευθεροτυπία». Διαθέσιμο στη σελίδα: http://www.enet. gr/?i=news.el.article&id=51488 (τελευταία επίσκεψη 8/7/18)

25 25

ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΙΔΕΑ 26

27 27

2.3 Σενάριο - Στόχος διαμόρφωσης Η νέα λειτουργία που αποδίδεται στο κτιριακό σύμπλεγμα, διαμορφώνεται από ένα σύνολο κατοικιών και κοινόχρηστων χώρων, με χαρακτηριστική διάταξη και οργάνωση. Το συγκρότημα ακολουθεί την ανάπτυξη των επιπέδων και τη βασική διάταξη που φέρει το κέλυφος. Κάθε κατοικία αντιπροσωπεύει ένα διαφορετικό τύπο οργάνωσης χώρου και έχει δυνατότητα φιλοξενίας διαφορετικών ομάδων ανθρώπων (οικογένειες με παιδιά, ζευγάρια, μεμονωμένα άτομα, άτομα τρίτης ηλικίας, ΑμεΑ). Συνολικά δημιουργούνται έξι κατοικίες, ανεξάρτητες μεταξύ τους. Ωστόσο, η διαδρομή για κάθε μία από αυτές περνά μπροστά από κάποια άλλη, καθώς και από τους κοινόχρηστους χώρους. Οι χώροι που απευθύνονται σε όλους τους ενοίκους, αποτελούν σημεία συνάντησης των μελών αυτής της κοινότητας που προκύπτει. Σε αυτούς συγκαταλέγονται: ένα μεγάλο αίθριο, η υποδοχή, χώροι χαλάρωσης, παιχνιδιού και εκδηλώσεων, βιβλιοθήκη και χώροι φύτευσης, καθώς και σημεία διέλευσης, σκάλες και δευτερεύοντες βοηθητικοί χώροι.

28

Με βάση το θεωρητικό πλαίσιο που αναπτύσσεται παραπάνω, η ιδιότυπη διαμόρφωση του συγκροτήματος αποσκοπεί στην συνάθροιση των χρηστών μεταξύ τους, με τη διατήρηση, ωστόσο, της προσωπικής τους ταυτότητας. Οι ένοικοι καλούνται να χρησιμοποιούν και να μοιράζονται χώρους, αντανακλώντας την σχέση της ταυτόχρονης συνύπαρξης του καθαρά ιδιωτικού και του κοινόχρηστου χώρου. Επιπλέον, με σκοπό την συνεχή ανανέωση της ιδιότυπης αυτής κοινότητας, αλλά και την ενίσχυση του πολυμορφικού χαρακτήρα του συγκροτήματος, προτείνεται κατοίκηση περιορισμένου χρόνου, για ένα έως λίγα χρόνια, εξυπηρετώντας ομάδες ανθρώπων που καλούνται να μείνουν στα Χανιά. Επισημαίνεται ότι σκοπός αυτής της μελέτης, δεν είναι η ίδρυση και η λειτουργία ενός ξενοδοχειακού συγκροτήματος, αλλά η δημιουργία μιας μικρής κοινότητας με συλλογική ταυτότητα.

29 29

0 0 3 _ΚΕΦΑΛΑΙΟ Από την ιδέα στον χώρο 3.1 Πέρασμα της ιδέας στο χώρο Με αφετηρία τις φόρμες που διαμορφώνουν τα στοιχεία της μακέτας ιδέας, οι πρώτες χαράξεις επάνω στο σχέδιο του κελύφους χαρακτηρίζονται από οξύτητα και δυναμισμό. Γραμμές που αντικρούονται, ορίζουν σχήματα με έντονες γωνίες και άνισες πλευρές, μέσα από τα οποία διαμορφώνονται τα πρώτα σκαριφήματα. Η λογική που αναφέρεται και στην ανάλυση της κεντρικής ιδέας σχεδιασμού, αντικατοπτρίζεται στους χειρισμούς των χαράξεων, όπως οδηγούνται επάνω στο σχέδιο, σε κάθε επίπεδο του χώρου. Έτσι, καταλήγουμε στον ορισμό των κατόψεων και του βασικού κτιριολογικού προγράμματος13. Ταυτόχρονα με τη δισδιάστατη απεικόνιση, τα δυναμικά σχήματα περνάνε με τη μορφή του σκίτσου στην τρίτη διάσταση, οπτικοποιόντας ιδέες και προτάσεις κατασκευών με στόχο την αποτύπωση της ιδέας σχεδιασμού.

13

30

Βλ. 3. 2 Κτιριολογικό πρόγραμμα, σελ.: 36

31 31

32

33 33

3.2 Κτιριολογικό πρόγραμμα Στο βασικό οργανόγραμμα του συγκροτήματος οι χώροι που διαμορφώνονται είναι οι εξής: ΚΑΤΟΙΚΙΕΣ: • ΚΑΤΟΙΚΙΑ 1: μεζονέτα που προορίζεται για ζευγάρι ή ένα άτομο με υπνοδωμάτιο, λουτρό, γραφείο, κουζίνα, καθιστικό. • ΚΑΤΟΙΚΙΑ 2: για οικογένεια με 2 ή 3 παιδιά, όπου στο χώρο της εισόδου διαμορφώνεται γραφείο και στο δεύτερο επίπεδο κουζίνα, καθιστικό και τραπεζαρία, λουτρό, master bedroom με ιδιωτικό WC και παιδικό δωμάτιο. • ΚΑΤΟΙΚΙΑ 3: για οικογένεια με 1 ή 2 παιδιά, με -κουζίνα, καθιστικό, λουτρό, master bedroom και παιδικό δωμάτιο. • ΚΑΤΟΙΚΙΑ 4: προορίζεται για ζευγάρι ή ένα άτομο με υπνοδωμάτιο, λουτρό, γκαρνταρόμπα, κουζίνα, καθιστικό. • ΚΑΤΟΙΚΙΑ 5: για ζευγάρι ή ένα άτομο με master bedroom, λουτρό, κουζίνα, καθιστικό. • ΚΑΤΟΙΚΙΑ 6: ακολουθεί βασικές αρχές σχεδιασμού με σκοπό να εξυπηρετεί άτομο με αμαξίδιο ή/ και άτομα τρίτης ηλικίας. Προορίζεται για ζευγάρι ή ένα άτομο. Αποτελείται από υπνοδωμάτιο, λουτρό, κουζίνα και μικρό καθιστικό και επιπλέον χώρο με θέα στη θάλασσα. 36

Διαθέτει πατάρι με υπνοδωμάτιο και WC, για τη φιλοξενία επιπλέον ατόμων. ΚΟΙΝΟΧΡΗΣΤΟΙ ΧΩΡΟΙ: • RECEPTION/ ΥΠΟΔΟΧΗ: όπου θα υπάρχει ο γενικός υπεύθυνος του συγκροτήματος. • ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ • ΚΑΘΙΣΤΙΚΟ: ορίζεται σαν χώρος χαλάρωσης, με αυτοδιαχειριζόμενο καφέ/μπαρ. • ΑΠΟΘΗΚΗ ΠΟΔΗΛΑΤΩΝ/ ΠΛΥΝΤΗΡΙΑ • «ΠΑΙΔΙΚΗ ΧΑΡΑ»: εξωτερικός χώρος με φύτευση και καθιστικό, δυνατότητα οργάνωσης εκδηλώσεων, χώρος παιχνιδιού. • «ΑΙΘΡΙΟ»: εξωτερικός χώρος με φύτευση και καθιστικό, BBQ, δυνατότητα οργάνωσης εκδηλώσεων.

37 37

Στη συνέχεια, στο κτιριολογικό πρόγραμμα φαίνονται, ξεκινώντας από το επίπεδο που βρίσκεται πιο κοντά στη θάλασσα, η είσοδος και

38

το πρώτο επίπεδο για την ΚΑΤΟΙΚΙΑ 1, η ΥΠΟΔΟΧΗ, η ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ και το ΚΑΘΙΣΤΙΚΟ. Επίσης, η είσοδος και το πρώτο επίπεδο για την ΚΑΤΟΙΚΙΑ 2, ολόκληρη η ΚΑΤΟΙΚΙΑ 3 και η «ΠΑΙΔΙΚΗ ΧΑΡΑ».

39 39

40

Ακολούθως, ορίζονται το δεύτερο επίπεδο για την ΚΑΤΟΙΚΙΑ 1, αντίστοιχα για την ΚΑΤΟΙΚΙΑ 2, και ολόκληρη η ΚΑΤΟΙΚΙΑ 4. Σε αυτό το επίπεδο υπάρχει και η μικρή αποθήκη για τα ποδήλατα.

41 41

42

Τέλος, φτάνουμε στο επίπεδο του δρόμου• φαίνονται το «ΑΙΘΡΙΟ», ο χώρος για τα πλυντήρια, η ΚΑΤΟΙΚΙΑ 5 και η ΚΑΤΟΙΚΙΑ 6, καθώς και η ΕΙΣΟΔΟΣ του συγκροτήματος από την οδό Βιβιλάκη.

43 43

3.3 Νέα ταυτότητα Κτιρίου_Παρουσίαση μελέτης

Όπως φαίνεται το κτίριο από την πλευρά της θάλασσας. Οι παρεμβάσεις στην εξωτερική του όψη είναι εμφανής.

3.3.1 Πρώτο Επίπεδο Τομής_ Επίπεδο Θάλασσας

48

Καθηστικό Ι Κοινόχρηστος χώρος

49 49

Reception Ι Κοινόχρηστος χώρος

50

Βιβλιοθήκη Ι Κοινόχρηστος χώρος

51 51

Κατοικία 1

52

53 53

3.3.2 Δεύτερο Επίπεδο Τομής_ Όροφος

56

Κατοικία 4

57 57

Κατοικία 4 I Κλειστή Κουζίνα

58

Κατοικία 4 I Ανοικτή Κουζίνα

59 59

Παιδικό δωμάτιο Οψη 1 I Κατοικία 2

60

Παιδικό δωμάτιο Οψη 2 I Κατοικία 2

61 61

Λουτρό Ι Κατοικία 2

62

63 63

3.3.3 Τρίτο και Τέταρτο Επίπεδο Τομής_ Επίπεδο Δρόμου

68

Αίθριο Ι Κοινόχρηστος χώρος

69 69

Τομή του συγκροτήματος, όπου φαίνεται η κλιμάκωση των επιπέδων, η διαμόρφωση των χώρων, καθώς και μέρος των κατασκευών. Markopoulo, design and 3d visualization. Project by ARTEKA G.P./E. Roussou Senior Architect; internship

Παιδική 72 Χαρά Ι Κοινόχρηστος χώρος

73 73

Τομή της σκάλας που ενώνει το επίπεδο του δρόμου με το επίπεδο κοντά στη θάλασσα και δυτική όψη του κτιρίου.

74

ΚΕΦΑΛΑΙΟ_ 3.4 Έρευνα και εφαρμογή Υλικών_ Εξοπλισμός σμός ΕΙΚΟΝΑ

ΕΙΔΟΣ

ΕΤΑΙΡΙΑ

ΧΡΩΜΑ

AAC23 kr2899

Hay

Yellow

1GRAAIBI0CR0P

zucchetti.kos

Λευκὀ

Alki Sofa| Egon Collection

Iratzoki Lizaso

Yellow

Aloe

zucchetti.kos

Λευκὀ

Blue

75 75

Aloe

ASTON | Chair

zucchetti.kos

Λευκὀ

Minotti

Blue Velvet

Beanbag

Fatboy® the original stonewashed

Betocore ΧΡΩΜΑΤΙΣΜΕΝΗ Πατητή Τζιμεντοκονία

Fatboy

ΠΡΟΛΑΤ ΔΗΜΟΠΟΥΛΟΣ

ΠΤ 25 (κόκκινο καφέ) ΠΤ 64 (Λευκό) ΠΤ 138 (Πορτοκαλί κίτρινο) ΠΤ 4 (Γκρι) ΠΤ 119 (Μπεζ)

CATIFA 46 | Sled base stool

ARPER Lievore Altherr Molina

Grey Leather, Wood, Steel

COCÒ 060 | Table

Callesella Arredamenti

Marble, Oak

(οικολογικό, φυσικό και βιοκλιματικό υλικό)

76

lime green White grey

Conic Section

COCÒ 060 | Table

Callesella Arredamenti

Marble, Oak

Conic Section Pendant Light

CASTOR

Flatt black

EGON | Round coffee table

Iratzoki Lizaso

Wood

FANTINI NOSTROMO

Patiris

Chrome

FLAMINIA MINI APP

Patiris

Matt ceramic Black I White

EARTH ELE/ MENTS VOUTSAS

K H + 0.1 K H + 0.2

KORRE + CEMENT Πατητή Τζιμεντοκονία (οικολογικό, φυσικό και βιοκλιματικό υλικό)

Kuskoa Bi|

Iratzoki

White

77 77

Πατητή Τζιμεντοκονία

(οικολογικό, φυσικό και βιοκλιματικό υλικό)

78

ELE/ MENTS VOUTSAS

K H + 0.1 K H + 0.2

Kuskoa Bi| Alki | 2015

Iratzoki Lizaso

White

MAKRO WELLNESS

Patiris

Chrome

MAURICETTE Burgundy Velvet Vintage Chair with Birch

Maison du Monde

Red Velvet no 165844

MINI NEXUS GROUND CIRCLE 3 INOX H.P.LED

316 Inox

BRIGHT

MOBILIS SH S.S.LED

BRIGHT

10 White 20 Black 30 Grey

Monastir

Mandarin

Γυαλιστερό

MOBILIS SH S.S.LED

BRIGHT

10 White 20 Black 30 Grey

Monastir Trapez

Mandarin stone

Γυαλιστερό Γκρί

NEPA MAX OUTDOOR Q

BRIGHT

502 Anthracite

NEVE VOLANTE AISI316L

Patiris

Μαύρο

BRIGHT

20 Black 90 Anoxal matt

BRIGHT

20 Black 90 Anoxal matt

NOTUS 12 WALL

NOVUS IN CHANNEL SPOT H.P.LED

NUDE | Pendant

Metal

79 79

NOVUS IN CHANNEL SPOT H.P.LED

80

BRIGHT

Black 90 Anoxal matt

NUDE | Pendant lamp

Joël Claisse

Metal silver

Plaza Negra Penny Mosaic

Mandarin stone

ΑΝΘΡΑΚΙ

QIE BAMBOO LED concrete pendant lamp

Designed by Bentu Design

Ξύλο & Γκρί

SCARABEO SFERA

Patiris

Λευκὀ

SMARTIA S560

Alumil Greece

Λευκὀ

Superfront

(star Favorit Superfront)

HPL πάνω σε

SANELCO

SMARTIA S560

Alumil Greece

Λευκὀ

Superfront

(star Favorit Superfront)

HPL πάνω σε νοβοπάν ή MDF.

SANELCO

Wood durfsces Interior & Exterior

0229 Silvretta

SUPREME S77 PHOS

Alumil Greece

Λευκὀ

Telescope 1 Light Cylinder Shade Adjustable Pendant Spotlight

UNIVERSAL LIGHT

Matt Black

volare |deck mounted spout

NEVE

cromo 04

Wood Coatrack Dot

Design within reach

Wood

Κάλυψη-προστασία τοίχου.

81 81

82

Z94727

zucchetti.kos

Crhome

ZP1629 - R99797

zucchetti.kos

Crhome

ZSN108

zucchetti.kos

Crhome

Εξωτερική Πόρτα SOGNO

ALFA INDOOR

RIG - 2

Εσωτερικές πόρτες PRIVILEGE

ALFA INDOOR

Άμμος γκρι 336 Λευκό 340

GOLDEN DOOR

Χρυσό -

Εσωτερική πόρτα Minimal με κάσα αλουμινίου

Εσωτερικές πόρτες PRIVILEGE

ALFA INDOOR

Άμμος γκρι 336 Λευκό 340

Εσωτερική πόρτα Minimal με κάσα αλουμινίου & καθρεπτίζον γυαλί.

GOLDEN DOOR

Χρυσό Γυαλί

Μελαμίνες

ALFA WOOD GROUP

Μελαμίνες

ALFA WOOD GROUP

Μελαμίνες

Unicolor Collection SuperGloss Collection

ALFA WOOD GROUP

ΜΕΤΑΛΛΙΚΕΣ ΣΧΑΡΕΣ

ΣΠΗΛΙΟΠΟΥΛΟΣ ΔΙΑΤΡΗΤΑ

Exclusive Collection

Superior Collection

Color 0230U

Length 4,2 m surface Xtreme matt R2

Color 407

beige Pine sueface scavato

Color 594 Volcan Color 5348 sueface soft Dark Grey

ΑΝΘΡΑΚΙ

83 83

ΕΠΙΛΟΓΟΣ

Μέσα από αυτή την εργασία παρουσιάστηκε η μελέτη για τη διαμόρφωση ενός συγκροτήματος κατοικιών σε βιομηχανικό κτίριο στα «Ταμπακαριά» Χανίων, με στόχο τη δημιουργία κοινότητας μεταξύ των ενοίκων. Κυρίως, δίνεται έμφαση στην αναζήτηση «κοινού εδάφους» τόσο μεταξύ των δυνητικών χρηστών, όσο και μεταξύ των ευρύτερων εννοιών που σχετίζονται με την παρούσα μελέτη. Προκειμένου να τεθούν βάσεις για το σχεδιασμό, έγινε αναγνώριση της ευρύτερης περιοχής που αφορά τη μελέτη. Τα Ταμπακαριά είναι μία παλαιά συνοικία των Χανίων, με σημαντική ιστορία που αποτυπώνεται στα αρχιτεκτονικά μνημεία της και με ιδιαίτερη φυσική ομορφιά. Το συγκρότημα που επιλέχθηκε, αποτελεί χαρακτηριστικό δείγμα του κτιριακού τύπου της περιοχής. Στη συνέχεια, με αφετηρία την τοποθεσία, παρατηρήθηκαν οι σχέσεις που δημιουργούνται τόσο ανάμεσα στα φυσικά στοιχεία, όσο και στις εννοιολογικές εκφράσεις του συνόλου. Κατ’ επέκταση, διαμορφώνεται η κεντρική ιδέα του σχεδιασμού που αναφέρεται στην συνύπαρξη διαφορετικών πραγμάτων, εννοιών και χρηστών. Ακολούθως, αποδόθηκε το σενάριο, που αφορά τη νέα λειτουργία του συμπλέγματος. Σύμφωνα με αυτό, διαμορφώνεται ένα συγκρότημα κατοικιών, με κοινόχρηστους χώρους. Ωστόσο, σκοπός της ευρύτερηςσχεδίασης είναι η συνάθροιση των χρηστών μεταξύ τους και η δημιουργία μίας μικρής κοινότητας.

84

Κατόπιν, παρατίθεται η σχεδιαστική μελέτη, με αφετηρία χαράξεις, βασισμένες στην οπτικοποίηση της κεντρικής ιδέας (εικαστική μακέτα), παρουσίαση των αρχιτεκτονικών σχεδίων και τρισδιάστατες απεικονίσεις. Εν κατακλείδι, η πρόταση διαμόρφωσης του κτιριακού συμπλέγματος στα Ταμπακαριά, θα μπορούσε να λειτουργήσει σαν αφορμή, για την ανάπλαση και αναβάθμιση της περιοχής. Συμπληρωματικά, η υλοποίηση συγκροτημάτων κατοικιών, που απευθύνονται σε εύρος χρηστών και αποσκοπούν στην δημιουργία κοινότητας, δύναται να ενισχύει δυναμικά την συμβίωση και τη συνύπαρξη μεταξύ των ανθρώπων, γενικότερα.

85 85

86

87 87

ΠΗΓΕΣ Αρχικά σχέδια, φωτογραφίες και πληροφορίες: • Αρχείο κ. Κωσταντίνου Κυριακού, Αρχιτέκτων Μηχανικός, Απαλλοτρίωση, σελ.: 14, Εναέρια φωτογραφία «Ταμπακαριά», σελ.: 20 και 21. Φωτογραφίες: • Μαρίνα Λαμπρινουδάκη, Προσωπικό αρχείο, Κτήριο Βιβιλάκη 3-7, σελ.: 4-5, Χάρτης Ρυμοτομικού σχεδίου, σελ.: 17, Φωτογράφιση Μακέτας, σελ.: 24-25, 26-27. • Λίλη Μουλούδη, Προσωπικό αρχείο, Κτήριο Βιβιλάκη 3-7, σελ.: 8-9, Βράχος και Κύμμα Ι Δύο αντίθετες έννοιες ενώνονται, σελ.: 23, Ταβέρνα «Θαλασσινό Αγέρι», σελ.: 86-87. • Σκίτσα και Αρχικές Χαράξεις: Κάρλου Λεμονιά & Λαμπρινουδάκη Μαρίνα, σελ.: 31, 32, 33, 34, 35. • Καποδιστρία Αδαμαντία, Σταθοπούλου Ευθυμία, «Ταμπακαριά. Σχεδιάζοντας (σ)τα όρια», Διπλωματική εργασία_ Πολυτεχνείο Κρήτης, Σχολή Αρχιτεκτόνων Μηχανικών, Χανιά 2016_Φωτογραφίες Κατοψη, κλίμακα 1Ι 100, σελ.: 6-7, 88

Εναέρια φωτογραφία «Ταμπακαριά», σελ.: 10-11, Οψοτομή, κλίμακα 1Ι 100, σελ.: 28-29. Διαθέσιμο στην ιστοσελίδα:http://dias.library.tuc.gr/view/67114 (τελευταία επίσκεψη 12/06/18) Έντυπα: • ΦΕΚ 241/24/01/2014, Αρ.Φύλλου: 27 «Χαρακτηρισμός ως διατηρητέων είκοσι έξι (26) κτιρίων που βρίσκονται στην περιοχή «Ταμπακαριά» Χαλέπας Δήμου Χανίων (ν. Χανίων) και καθορισμός χρήσεων γης και ειδικών όρων και περιορισμών δόμησης αυτών». Τεύχος Αναγκαστικών Απαλλοτριώσεων και Πολεοδομικών Θεμάτων, Εφημερίδα της Κυβέρνησης. • Γεώργιος Γεωργακάκης (5 Ιουλίου 2017), « Ταμπακαριά| Μοναδική, επιβλητική, διαχρονική, μελαγχολική ομορφιά…», περιοδικό «InTown»_Summer 2017_σελ.:158-163. Διατριβές: • Κουρούση Σταυρούλα, «Χωροκοινωνική εξέλιξη της περιοχής Ταμπακαριών του Δήμου Χανίων. Φαινόμενα εξευγενισμού;», Διπλωματική εργασία_ Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, Σχολή Αγρονόμων και Τοπογράφων Μηχανικών/ Τομέας Γεωγραφίας και Περιφερειακού Σχεδιασμού, Αθήνα 2011_ Διαθέσιμο στην ιστοσελίδα: http://dspace. lib.ntua.gr/handle/123456789/4818 (τελευταία επίσκεψη 10/06/18) •

Καποδιστρία Αδαμαντία, Σταθοπούλου Ευθυμία, «Ταμπακαριά.

89 89

Σχεδιάζοντας (σ)τα όρια», Διπλωματική εργασία_ Πολυτεχνείο Κρήτης, Σχολή Αρχιτεκτόνων Μηχανικών, Χανιά 2016_ Διαθέσιμο στην ιστοσελίδα:http://dias.library.tuc.gr/view/67114 (τελευταία επίσκεψη 12/06/18) Διαδίκτυο: • Δρ Πετρουλάκης Νικόλαος (5 Ιουλίου 2013), «ΟΠΩΣ ΤΑ ΕΙΔΑ ΚΑΙ ΤΑ ΕΖΗΣΑ_ Tα Ταμπακαριά στη Χαλέπα», Χανιώτικα Νέα. Διαθέσιμο στην ιστοσελίδα: http://www.haniotika-nea.gr/124544-ta-tampakaria-sti-xalepa/ (τελευταία επίσκεψη 09/06/18) • Νεκτάριος Κακατσάκης (19 Φεβρουαρίου 2014), «Ταμπακαριά… η ιστορία συνεχίζεται», Χανιώτικα Νέα. Διαθέσιμο στην ιστοσελίδα: http:// www.haniotika-nea.gr/tampakaria-istoria-sinechizete/(τελευταία επίσκεψη 11/06/18) • http://iakovos-xania.blogspot.com/2012/01/blog-post_11.htm l(τελευταία επίσκεψη 18/06/18) • http://hania.news/2017/07/05/ταμπακαριά-μοναδικήεπιβλητική-διαχ/(τελευταία επίσκεψη 18/06/18) • https://greece.terrabook.com/el/chania/page/tampakaria/ (τελευταία επίσκεψη 18/06/18)

90

91 91

A 1.20

1.30

2.50

1.30

0.75

2.95 1.05

1.20

2.50 0.75

2.95 1.05

±0.00

±0.00

1.20

+3.75 2.95 1.35 1.40

0.56

1.92

+3.75 +4.40

+5.33 +4.35

+3.95

+3.75

2.20

+4.40

1.07

+5.50

0.92

2.35

0.95

0.95

2.45 1.03

2.45

1.20

2.20 1.00

2.00

2.85 1.05

1.03

2.20 0.95

2.45 1.17

2.20 1.10 2.20 0.90

+3.75

B

+4.40 +4.40

+5.50

+8.17

2.20

2.20

0.80

0.90

+5.30

+4.55

A'

92

2.20

2.20

1.00

0.90

ΠΑΡΑΘΕΜΑ: Αρχιτεκτονικά σχέδια

+3.50

0.97 2.85 1.05

+2.99 0.97 2.85 1.05

0.93 2.85 1.05 1.26

+2.48

2.30 0.10

2.00 2.30 0.70

+1.97

+1.46

2.20 0.90 2.20 0.80

1.05 2.30

0.70

B'

ΚΑΤΟΨΗ Α' ΕΠΙΠΕΔΟΥ

0 0.5 1

2

5

10

93 93

A 1.20

1.30

±0.00

2.60

1.30

0.83

2.70

0.83

1.20

2.60 0.83

+7.65

2.70

0.83

+7.65

1.35

0.75

0.83

1.92

2.25

1.20

+5.33 +4.35

0.96

2.20

0.70

0.95

2.45

1.17

1.03

2.45 1.03

0.95

2.45 1.03

2.65

1.60

0.95

2.65

0.60

2.20

1.60

1.30

1.20

0.75

2.25

2.20

+5.50

2.35

0.60

1.10

1.30

+3.95

0.95

0.95

2.20

0.85

0.95

2.20 0.90

2.20 0.90

+8.10 +8.10

1.00

2.45

+7.15

1.03

B

2.20

2.20

0.90

0.90

+8.17

2.45

1.00

1.03

+8.25

+9.26

+9.75

+9.00 +8.70

+9.13

+11.00

A'

94

2.20 0.85

0.97 2.20 0.85

0.97 2.20 0.85 0.95 2.20 0.85

+6.95

2.20 0.90

B' +6.95

+6.35

ΚΑΤΟΨΗ Β' ΕΠΙΠΕΔΟΥ

0 0.5 1

2

5

10

95 95

A

±0.00

1.63

2.30

3.90

0.75

2.30

1.58

0.75

2.30 0.75

+3.95

+4.35

0.75

2.40

0.75

2.30

2.30

2.35

+12.10

0.85

0.85

0.75

1.15

2.20

0.75

2.20

1.15

0.75

2.20

0.95

0.75

2.60 0.80

0.95

2.60

0.80

0.90

0.75

0.95

2.20

2.35

0.75

2.20

1.45

0.85

2.20

B 2.20 1.00

2.20

2.20

2.20

0.90

1.00

1.15

+9.75

2.20

0.75

0.90

1.35

1.00

2.20

+11.94

+9.26

+9.75

0.95

2.50

+12.10 +9.13

2.20 1.25 1.30

2.20 0.95

1.00

+11.00

1.00

2.20 0.75

0.75

1.00

2.20 0.75

1.30

2.30 0.90

+11.77

+11.95

0.55

2.20

2.20 1.20

2.20 0.90

Π

Π

Π

+11.35

A' +13.00

96

2.30

0.90

0.97 2.60 0.10 0.97 2.60 0.80 0.95 2.60 0.80

B'

2.20 0.90

+6.35

ΚΑΤΟΨΗ Γ ' ΕΠΙΠΕΔΟΥ

0 0.5 1

2

5

10

97 97

A

±0.00

+3.95

+4.35

+12.10

0.70 1.05

0.40

B 2.20 0.80

+14.64

+9.26

+9.75

+12.10 +9.13

+11.00

+11.95

+11.77

+11.35

A' +13.00

98

B'

+6.35

ΚΑΤΟΨΗ Δ' ΕΠΙΠΕΔΟΥ

0 0.5 1

2

5

10

99 99

+15.55

+14.83

+14.35

+13.35

+11.25 +11.00

+5.50

+4.35 +3.95 +3.75

100

+17.10

+15.12

+14.25

+11.94

+9.75

+9.00

+7.97

+6.60 +6.20

+5.55

+1.46

±0.00

ΒΟΡΙΝΗ ΟΨΗ

0 0.5 1

2

5

10

101 101

+17.10

+14.25

+12.10

+11.00

+7.15

102

+15.12

+14.44

+11.94

+9.75

+9.00

+8.10

+7.97

+6.95

+6.20

+5.50

+4.40

+3.75

+1.97

+1.46

±0.00

ΤΟΜΗ Β -Β'

0 0.5 1

2

5

10

103 103

+17.10

+15.45

+14.83

+14.35

+11.95

+11.95 +11.70

+11.25

+8.17

+6.23

+5.50 +5.33

+4.35

±0.00

ΤΟΜΗ Α-Α'

0 0.5 1

104

2

5

10

ΠΕΡΙΛΗΨΗ Στην ανατολική ακτή των Χανίων, στην περιοχή «Ταμπακαριά» υψώνεται το συγκρότημα κτιρίων που επιλέχθηκε για την παρακάτω μελέτη. Πρόκειται για κτίρια που διατηρούν τις ιδιομορφίες των βιομηχανικών κτιρίων, κυρίως όσο αφορά το κέλυφος και τη δομή τους. Το συγκρότημα αναπτύσσεται παράλληλα με τη θάλασσα, χτισμένο πάνω στο βράχο. Η σχέση των φυσικών στοιχείων που αντικρούονται (κύμα-βράχος), σε συνάρτηση με την καινούρια επέμβαση στο παλαιό κέλυφος, συνθέτουν τη βάση της ιδέας σχεδιασμού. Επομένως, η κεντρική ιδέα σχηματίζεται βασιζόμενη στο γεγονός ότι δύο διαφορετικές έννοιες συνυπάρχουν, διατηρώντας η κάθε μία τα χαρακτηριστικά της. Κατ’ επέκταση, διαμορφώνεται ένα σύνολο ανεξάρτητων κατοικιών, το οποίο αντανακλά τη σχέση της συνύπαρξης του καθαρά ιδιωτικού και του κοινόχρηστου χώρου. Σκοπός αυτής της μελέτης είναι να δημιουργηθεί μία μικρή κοινότητα με συλλογική ταυτότητα.

Κάρλου Λεμονιά (Α.Μ. 13152) Λαμπρινουδάκη Μαρίνα (Α.Μ. 13160) Νοέμβριος 2018 106

contact