edukacja
Zabiegi pielęgnacji włosów i skóry głowy a efekty stylizacji fryzjerskiej część I Pielęgnacja włosów i skóry głowy jest bardzo istotnym elementem usług fryzjerskich. Włosy i skóra głowy narażone są na uszkodzenia i choroby wynikające z oddziaływań różnych czynników. Zabiegi fryzjerskie, nawet te wykonane profesjonalnie, także wpływają destrukcyjnie na włosy i skórę głowy. Dlatego tak ważne jest zarówno to, jak pracuje fryzjer, jak i to, których produktów używa. Wiedza o kosmetykach fryzjerskich i ich zastosowaniu jest jednym z czynników warunkujących sukces zawodowy. Na pierwszym planie pracy fryzjera są włosy, i słusznie, ale czy tylko? Pomyślmy, jakie wyniki osiągałby ogrodnik, koncentrując się jedynie na roślinach, zaniedbując glebę. Zapewne mierne. Otóż tą glebą w usługach fryzjerskich jest skóra głowy. Jakie ważne funkcje pełni skóra człowieka, wiemy z wykładów z higieny. Te same funkcje pełni skóra owłosiona głowy. Jednak ze względu na owo owłosienie skóra głowy dla człowieka jest równie ważna, i to zarówno ze względów fizjologicznych, jak i estetycznych. Zastanówmy się, czy z włosów chorych fryzjer może uzyskać zadawalające efekty swojej pracy. Nie! Wiemy, że przyczyna choroby włosów może tkwić zarówno w chorej skórze, jak i w samych włosach. Ważne znaczenie dla zdrowia włosów i skóry głowy ma dieta, na tą jednak fryzjer nie ma wpływu. Skoncentrujmy się zatem na czynnikach, na które fryzjer ma wpływ – na wykonywaniu zabiegów mających na celu przywrócenie lub utrzymanie zdrowego wyglądu włosów. Jest to uwarunkowane znajomością budowy i właściwości włosów i skóry głowy oraz wiedzą z zakresu składu chemicznego i oddziaływania na włosy i skórę głowy profesjonalnych kosmetyków fryzjerskich, których rynek oferuje niezliczoną ilość, o różnej jakości i przeznaczeniu. Wyróżniamy dwa zasadnicze źródła wiedzy o kosmetykach do włosów. Pierwszy to informacja producenta zawarta w ulotce załączonej do opakowania lub na etykiecie opakowania. Druga, równie ważna, to wiedza o właściwościach roślin i innych substancji, pierwiastków, witamin stosowanych jako składniki biologicznie czynne w kosmetykach fryzjerskich. Zabiegi pielęgnacyjne włosów Ładny i zdrowy wygląd włosów jest jednym z ważnych czynników warunkujących uzyskanie efektownej fryzury. Dlatego też większość zabiegów wykonywanych przez fryzjerów poprzedzona jest zabiegiem pielęgnacyjnym. Z usług stylistów fryzjerów korzystają klientki i klienci o różnym stopniu uszkodzeń włosów. Zadaniem dobrego fachowca jest doprowadzenie tych włosów do zdrowego, a tym samym ładnego wyglądu, i temu celowi służą zabiegi pielęgnacyjne. Nie chodzi tu o takie czynności jak czesanie grzebieniem czy szczotkowanie. Te czynności wykonywane są indywidualne, co więcej – zbyt częste czesanie i szczotkowanie nie tyle pielęgnuje, co niszczy włosy, zdzierając ich zewnętrzną warstwę, jaką jest łuska włosowa. Rozważam tu zabiegi pielęgnacyjne wykonane przez profesjonalistów posiadających wiedzę zarówno o składzie chemicznym kosmetyków do włosów, jak i wiedzę o schorzeniach i uszkodzeniach włosów, a także ich przyczynach. Konfrontacja tych dwóch dyscyplin jest warunkiem skutecznego zabiegu pielęgnacyjnego. Do podstawowych zabiegów pielęgnacyjnych należą: • Mycie głowy • Kompres regeneracyjny • Nałożenie emulsji na włosy • Maska regenerująca Zabiegi te wykonywane są jako jedna z czynności w ramach usługi lub jako samodzielny zabieg. W każdym jednak przypadku konieczne jest staranne dokonanie diagnozy stanu włosów i skóry głowy. Diagnoza pozwala na wybór rodzaju i sposobu przeprowadzenia zabiegu pielęgnacyjnego oraz na dobór odpowiedniego preparatu. Preparat decyduje w znacznym stopniu o przywróceniu zdrowego wyglądu włosom. Punktem wyjścia wyboru właściwego materiału jest diagnoza stanu włosów i skóry głowy, jakiej dokonujemy przed każdą usługą. Precyzując w swojej świadomości stan włosów i skóry głowy konkretnej klientki, fryzjer dokonuje wyboru specyfiku uwzględniającego jakość i potrzeby jedynie dla tego przypadku. Przed przystąpieniem omawiania poszczególnych grup profesjonalnych materiałów fryzjerskich (kosmetyków do włosów i skóry głowy) konieczne jest omówienie właściwości składników występujących w prawie wszystkich materiałach stosowanych w czasie wykonywania usług.
Do nich należą: • Składniki o charakterze polepszającym kondycję włosów zwane preparatami kondycjonującymi, jak: woski, tłuszcze, silikony; • Składniki o charakterze regenerującym strukturę włosów zwane preparatami regenerującymi, jak: aminokwasy, hydrolizaty białek, mikroi makroelementy, ogólnie nazwane czynnikami biologiczne czynnymi. Właściwością preparatów kondycjonujących jest ich krótkotrwałe działanie, najwyżej do pierwszego mycia włosów. Nadają włosom połysk, puszystość i miękkość. Są to efekty jedynie powierzchniowe, polegające na powleczeniu powierzchni włosa cienką powłoką. Preparaty regenerujące są to środki o działaniu długotrwałym, które przez wbudowanie się w struktury włosa – głównie łuski i osłonki keratynowe włókna trzonu – mają zdolność do regenerowania ubytków. Łączenie się związków zawartych w preparacie regenerującym z uszkodzonymi fragmentami włosów jest tak silne, że ich usunięcie w czasie normalnego mycia jest niemożliwe. Należy jednak podkreślić, że środki regenerujące działają jednocześnie kondycjonująco, a wynika to z tego, że część preparatu „wiąże” się ze strukturami włosów, większość zaś działa powierzchniowo i jest usuwana przy pierwszym myciu. Jednak wielomiesięczne stosowanie preparatu regenerującego powoduje, że za każdym nałożeniem na włosy część preparatu zostaje, a zatem w długim okresie czasu można znacznie poprawić strukturę włosów i przywrócić im zdrowy wygląd. Należy jednak mieć świadomość, że owe pozostawanie części preparatu na włosach powoduje jego obciążenie zwane depozytem. A to z kolei uniemożliwia formowanie fryzury o większych objętościach. Charakterystyczną cechą takich włosów jest to, że są lejące (ciężkie). Usunięcie depozytów jest możliwe przez umycie włosów specjalnym szamponem. Preparaty kondycjonujące i regenerujące składają się z dwóch podstawowych składników: • Baza • Substancja czynna Typowym składnikiem bazy są lipidy (tłuszcze) – substancje pochodzenia tłuszczowego. Lipidy tworzą na powierzchni włosa film ochronny utrudniający parowanie wody, a także izolujące głębsze struktury włosów od agresywnych czynników zewnętrznych. Należy pamiętać, że powłoka lipidowa może występować w dwóch postaciach w zależności od pochodzenia – naturalnego lub sztucznego. Naturalna powłoka lipidowa to wydzieliny gruczołów łojowych znajdujących się w skórze głowy. Natomiast powłoka lipidowa pochodzenia syntetycznego to wytwór chemii, z tym że ich surowcami są składniki naturalne, np. lecytyna występująca w żółtku jaj. Szczególne znaczenie mają tu wielonienasycone kwasy tłuszczowe – niektóre oleje roślinne, tran; lipidy obdarzone ładunkiem elektrycznym dodatnim, a także kwasy tłuszczowe, jak kwas rycynowy, oraz lanokwasy obecne w lanolinie – naturalnym tłuszczu pokrywającym wełnę owczą. Silikony Silikony są to związki o charakterze polimerów. Ich szkielet składa się głównie z atomów krzemu i tlenu. Syntetyzując silikony o różnej masie cząsteczkowej, można uzyskać związki o różnych właściwościach, np.: • Silikony o niskiej masie cząsteczkowej, a zatem lotne, które mają właściwości kondycjonujące; • Silikony o wyższej masie cząsteczkowej, a zatem nielotne, które mają działanie regenerujące, tym bardziej, że w miarę wzrostu masy cząsteczkowej wzrasta siła ładunku elektrycznego dodatniego. Silikony pielęgnują włosy, gdyż osadzają się na ich powierzchni, wytwarzając ochronny film. Są powszechnie stosowane do szamponów, odżywek kondycjonujących i regenerujących, środków do układania włosów, kosmetyków barwiących, do trwałej ondulacji. Należy jednak pamiętać, że trwalsze silikony o wyższej masie cząsteczkowej tworzą tzw. depozyty na włosach, o czym już wspominałem, i wykonywanie zabiegów chemicznych na takich włosach jest utrudnione. Henryk Jerzy Stawski
180