stadsvroedvrouwen in monnickendam (1625-1970)
In Monnickendam zijn geen kinderen geboren, maar wel is Jannetje Hogerbeets vier keer doopgetuige: op 4 juli 1754 bij Tietje Haring, op 26 november 1754 bij Adriaaantje Gojewijn, op 2 maart 1755 bij Adolf Klant en op 27 januari 1757 bij Hendrikje Melchers. De vroedvrouw ontvangt volgens afspraak 120 gulden per jaar, maar op 12 oktober 1754 bespreken de burgemeesters haar financiële positie. Jannetje heeft namelijk een verzoek uit Krommenie ontvangen om daar als vroedvrouw te komen werken. Heel slim laat ze het stadsbestuur weten, dat ze daar wel op in wil gaan. Maar als haar salaris met ƒ 30,- per jaar wordt verhoogd, dan blijft ze in Monnickendam. De burgemeesters willen haar blijkbaar niet kwijt en dus krijgt ze er vanf 1 november 1754 inderdaad 30 gulden bij (OA 35). Maar vier jaar later vertrekt Jannetje toch uit Monnickendam. Het memoriaal van de burgemeesters zegt het op 26 augustus 1758 zó: ‘Jannetje Baars, vroetvrouw binnen dese Stads heeft aan de Heer president burgemeester Minnen te kennen gegeven dat sij voornemens is als vroetvrouw te vertrekken naar Jisp en vervolgens haar ampt hier te quiteren’ (op te geven) (OA 36). Aldus gebeurt. Op 29 juli 1758 ontvangt ze haar laatste kwartjaar tractement van ƒ 37.10.- Op 3 juli 1758 worden Klaas en Jannetje als Gereformeerd lidmaat van Jisp ingeschreven, gekomen met attestatie van Monnickendam. Verlostang Verloskundigen vandaag beschikken over diverse hulpmiddelen om een bevalling zo goed mogelijk te laten verlopen. Maar hoe was dat vroeger? Al in de tweede helft van de 17e eeuw is de forceps (verlostang), uitgevonden door de Britse vroedmeester Peter Chamberlen (1601-1683). De verlostang werd echter in het diepste geheim gehanteerd, bang als de vroedmeesters waren dat de vinding zou worden nagemaakt. Dat sommige kraamvrouwen daardoor onnodig stierven was blijkbaar minder belangrijk. Een man die deze geheimzinnigheid heeft doorbroken is Jan Palfijn, meesterchirurgijn, lector in de ontleedkunde en vroedmeester in Gent. Hij ontwierp in 1723 een verlostang die ‘de ijzeren handen’ werd genoemd en waarvan steeds betere versies werden gemaakt.
117