yy rozgraniczenie podstawowych pojęć wynikowych, które mają trwałe znaczenie nie tylko terminologiczne, ale przede wszystkim merytoryczne i metodologiczne, yy powiązanie kategorii kosztów uzasadnionych z indywidualnie niezbędnym zużyciem czynników produkcji. Mimo upływu lat i zmian, jakie dokonały się w świecie, nic z tego dorobku nie straciło na aktualności do dziś. Innym ważnym nurtem zainteresowań Pani Profesor, też ściśle związanym z zagadnieniami kosztowymi, a stanowiącym kolejny etap badań naukowych, była problematyka rentowności przedsiębiorstw. Znalazła ona swój najpełniejszy wyraz w dwóch opracowaniach zwartych: „Pomiar i ocena rentowności przedsiębiorstw przemysłowych” – rozprawie habilitacyjnej, bardzo wysoko ocenionej przez recenzentów (Zeszyty Naukowe WSE w Krakowie, seria specjalna, nr 17 z 1968 r.), a następnie pod tym samym tytułem opublikowanej książce o charakterze aplikacyjnym (PWE, Warszawa 1971). Zwarte opracowania naukowe Jej autorstwa z zakresu pomiaru i oceny rentowności przedsiębiorstw oraz ukierunkowane bardziej dydaktycznie opracowania metodologiczne z zakresu analizy, tudzież wiążące się z tą tematyką artykuły publikowane, referaty niepublikowane i opracowania na rzecz praktyki gospodarczej, odznaczają się wysokimi walorami naukowymi i wyważonym spojrzeniem na realia gospodarcze. Ich celem była w każdym przypadku próba kompleksowego rozpatrywania z jednej strony poszczególnych komponentów samej rentowności, jak i rzeczowych rezultatów działalności w wynikach finansowych Najbardziej ważącym w dorobku Profesor Burzym jest nurt zainteresowań, które można określić jako merytorycznie podbudowana, szeroko rozumiana i kompleksowo rozpatrywana problematyka systemu rachunkowości. W tej części swojej naukowej drogi potrafiła w sposób doskonały dostosować ujęcie systemu rachunkowości, tak pod względem jej zdefiniowania, modelu, jak i struktury oraz treści do specyfiki podmiotów gospodarczych i warunków ich działania. Równocześnie, w każdym nieomal opracowaniu z tego zakresu uwidaczniało się interdyscyplinarne podejście Autorki, poprzez dostrzeganie więzi i relacji rachunkowości z szeregiem pokrewnych dyscyplin ekonomicznych, jak również z naukami o organizacji i zarządzaniu oraz z naukami społecznymi. Pozwala to identyfikować rachunkowość jako dziedzinę wykraczającą poza historycznie ukształtowane i tradycyjnie jej przypisywane granice. Powyższe stanowi też ważny argument dla szerszego postrzegania przedmiotu rachunkowości i pełnionych przezeń funkcji w skali makro – i mikroekonomicznej. Powstałe w tym nurcie opracowania Prof. Elżbiety Burzym należą do klasyki polskiej rachunkowości, ich znajomość jest wyznacznikiem stopnia intelektualnej dojrzałości. Nie można ich w tym miejscu nie przywołać, gdyż nie tylko należą do dziedzictwa polskiej nauki, lecz wyznaczają one na trwale szlak naukowego rozwoju Osoby, uznawanej w tej chwili za wzorzec człowieka nauki. Godne przywołania są dzieła najbardziej dojrzałe: yy „Istota, zadania i znaczenie rachunkowości w gospodarce narodowej” (1977), yy „Funkcja informacyjna rachunkowości w zarządzaniu działalnością przedsiębiorstwa” (1979), yy „Funkcja kontrolna rachunkowości, kierunki rozwoju” (1981),
yy „Koncepcja modelu zintegrowanego wielofunkcyjnego systemu rachunkowości” (1986r. w j. polskimi i w1987w j. niemieckim), yy „Orientacja współczesnej ewolucji rachunkowości na racjonalizację zarządzania przedsiębiorstwem” (1988), yy „Rola i funkcje rachunkowości w roku 2000” (1990), yy „Rachunkowość jako podstawa rozrachunku z tytułu społeczno– ekonomicznej odpowiedzialności przedsiębiorstw” (1990), yy „Społeczny i ekologiczny aspekt współczesnej ewolucji rachunkowości w gospodarce rynkowej” (1993), yy „Przesłanki i perspektywy standaryzacji i międzynarodowej harmonizacji rachunkowości” (1993), yy „Koszty i straty a przepływy wartości w gospodarce i ich ujęcie w rachunkowości” (2004). Przegląd wskazanych pozycji ukazuje ważkość podnoszonych w nich zagadnień, ich tematyka i treść wymagają rozległego studium przedmiotu1. Na podkreślenie zasługuje szczególny walor dorobku Pani Profesor, wyrażający się nie tylko w tematycznie szerokim postrzeganiu przedmiotu rachunkowości i jej funkcji lecz również piękny i precyzyjny język jej opracowań, ujmujący istotę rzeczy i zjawisk. Odrębną grupę dorobku Pani Profesor stanowią podręczniki i skrypty akademickie, opublikowane przez wydawnictwa centralne i uczelniane, jest to około 30 pozycji. W tej części dorobku Elżbiety Burzym utrwalił się akademicki podręcznik „Rachunkowość przedsiębiorstw i instytucji” (PWE, Warszawa 1980). Pozostają niezmienne wysokie jego walory teoriopoznawcze oraz układ, jasność wykładu i głębia wywodu. Ten podręcznik jak i inne stanowią wzór dla opracowań tego typu. Logiczny, jasny tok wywodów, przejrzystość w prezentowaniu omawianych zagadnień, konsekwentne realizowanie w całym opracowaniu przyjętych założeń jako jego podstawy sprawiają, że cieszą się one mimo upływu lat najwyższym uznaniem zarówno studentów, jak i kadry naukowej. W swoim bogatym, aktywnym życiu Profesor Burzym była nie tylko uznanym i szanowanym Twórcą. Na liście Jej życiowych dokonań poczesne miejsce zajmują efekty z zakresu kształcenia kadr naukowych i promowanie osiągnięć środowiska. Ten obszar aktywności akademickiej zastrzeżony jest dla grona najbardziej zasłużonych, doświadczonych i szanowanych nauczycieli akademickich. W czasach, w których Pani Profesor współtworzyła w kraju podstawy do rozwoju rachunkowości, była to aktywność szczególna, w ujęciu ilościowym i jakościowym, nieporównywalna z sytuacją współczesną. Owocem Jej zaangażowania i troski był rozwój kadr naukowych i stałe podnoszenie rangi nauki rachunkowości.
Dokonania zawodowe i społeczno-organizacyjne Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie dużo zawdzięcza Pani Profesor Elżbiecie Burzym, która przez wiele lat pełniła w nim rozmaite funkcje oraz współtworzyła wysoką pozycję i prestiż naszej uczelni. Złożyło się na to prawie ćwierć wieku kierowania przez nią Katedrą Rachunkowości (1969-1993), której spadkobierczynią jest aktualnie Katedra Rachunkowości Finansowej, a także pełnienie funkcji wicedyrektora Instytutu Metod Rachunku Ekonomicznego AE, do którego należała Katedra (1969-1986) i potem funkcji dyrektora Instytutu Rachunkowości (1986-1992) oraz kierownika Katedry Rachunkowości (19921993), jak równie długa opieka nad Kołem Naukowym Rachunkowości.
yy „Problemy współczesnej ewolucji rachunkowości” (1983), yy „Stymulacyjna funkcja rachunkowości w podnoszeniu efektywności gospodarowania” (1985),
1 Por. A. Kardasz, Il maestro di color che sanno, Zeszyty Teoretyczne Rachunkowości, Tom 45(101), Warszawa 2008, s. 13-14.
35
WSPOMNIENIE O…
Na podstawie szerokich studiów literaturowych i głębokich przemyśleń, została w pracach tych dokonana próba sformułowania kosztu własnego produkcji jako kategorii mikroekonomicznej. Zaprezentowane poglądy niezmiernie wzbogaciły ówczesną dyskusję na ten właśnie temat. Jako szczególne osiągnięcie Pani Profesor podnoszono już wówczas: