tyzm dąży do przedstawień dynamiczno – kosmicznych odbywających się w przestrzeni bezmiernej 7. Choć sam Malewicz przekornie uważa, iż ruch w naturze nie istnieje, gdyż wszystko jest stałe. Ruch istnieje tylko i wyłącznie w suprematycznym odczuciu. Patrząc się na oba kwadraty, które zawieszone są w nieskończonej białej przestrzeni nicości, nie możemy stwierdzić, że fizycznie się poruszają, natomiast patrząc się na przede wszystkim Biały kwadrat mamy „odczucie”, iż jest on w ruchu. Co ciekawe, to właśnie Czarny kwadrat sam Malewicz określił jako odczucie na płaszczyźnie bieli – nicości, odczucie, czyli w tym przypadku bezprzedmiotowy konkret, natomiast Biały kwadrat staje się kwintesencją samych odczuć, bez unaoczniania jakichkolwiek konkretów. Słuszne wydaje się stwierdzenie Strzemińskiego, iż suprematyzm wyraża się w harmonii wszechświata form organicznych w swoim geometryzmie. Z jednej strony figury geometryczne są określone przez nasze ludzkie kryteria, wydaje nam się, że potrafimy powiedzieć, co to jest trójkąt, koło, kwadrat, kula itd., a jednak żadne z nas nigdy nie widziało tych figur. Widzimy jedynie odblaski ich platońskich idei, w kształtach przedmiotów, bądź stworzone ręką ludzką, ale one nie istnieją w naszej rzeczywistości, w naszym wymiarze. W tym wypadku Malewicz wychodzi z platońskiej jaskini naszej rzeczywistości, która jest oświetlana fałszywym światłem Słońca i uzyskuje „prawdziwe” widzenie, pozbawione pozornej przedmiotowości. Zwycięża Słońce i wchodzi w wymiar jasności kosmicznej. Uważa on, iż „Kwadrat był przedstawieniem płaszczyzny, a zarazem odczucia bezprzedmiotowego, transcendentalną treścią rzeczywistości „wyższego wymiaru” wypełnioną duchową energią” 8. Kazimierz Malewicz jako jeden z wielu wizjonerów początku XX wieku próbuje przekroczyć malarstwem to, co wydawałoby się było nie do przekroczenia. Głęboko wierząc w swoją koncepcję rzeczywistości, wskazuje drogę do pewnego rodzaju samouświadomienia. Jego dzieła są pewnego rodzaju medytacją nad egzystencją człowieka, zwłaszcza Czarny i Biały kwadrat na białym tle zmuszają odbiorcę do spokojnej refleksji, a być może nawet otwierają szerzej oczy na czwarty wymiar naszej rzeczywistości. „Tylko w poczuciu wolności możemy odkrywać nowe formy” – Kazimierz Malewicz
7 8
Strzemiński Władysław, „O sztuce rosyjskiej”, Zwrotnica, 1923 Malewicz Kazimierz, „Wiersze i teksty”, oprac. A. Pomorski, przeł. A. L. Piotrowska, Warszawa 2004
57