1.5
Veiligheid en transport
Altijd uitrollen Als je op een wat grotere afstand van een stopcontact een apparaat wilt aansluiten, gebruik je een kabelhaspel. De stroom in de kabel veroorzaakt ook warmte. Als de kabel is opgerold, liggen de draden dicht bij elkaar en kan de warmte moeilijk weg. De temperatuur kan dan zo hoog worden dat de kunststof isolatie smelt. Dan ontstaat er kortsluiting of zelfs brand. Je moet het snoer dus altijd volledig uitrollen. Sommige haspels zijn beveiligd met een schakelaar, die de stroom uitschakelt bij te hoge stroomsterktes.
Begrijpen
Stroom door je lichaam
Behalve het risico van brand heb je bij het werken met elektriciteit ook altijd het risico van stroom door je lichaam. Je krijgt een flinke schok als je per ongeluk een onge誰soleerde draad aanraakt waar spanning op staat. Een grote stroomsterkte door je lichaam is dodelijk. In tabel 11 staan de gevolgen van verschillende stroomsterktes door je lichaam. De stroomsterkte door je lichaam hangt af van de manier waarop je de draden aanraakt en van de weerstand van je lichaam. Als je met twee handen twee stroomdraden tegelijk aanraakt, gaat de stroom langs je hart. Dat is erg gevaarlijk, omdat de hartspier dan ontregeld wordt. Als je handen vochtig zijn dan wordt het nog gevaarlijker. De weerstand van een vochtige huid is lager, waardoor de stroomsterkte groter wordt. Hoogspanning is extra gevaarlijk omdat er door de hoge spanning altijd een grote stroomsterkte kan ontstaan, ook als er veel weerstand is. Maar de schokjes met een hoge spanning van schrikdraad om een weiland zijn weer niet gevaarlijk, omdat ze maar heel kort duren. Gevolgen van elektrische stroom door je lichaam 0,5 - 5 mA 5 - 20 mA 20 - 40 mA 50 - 200 mA 200 - 1 000 mA > 1 000 mA
Ongevaarlijk; geeft een licht prikkelend gevoel. Spierkrampen in hand en arm. Vanaf 20 mA is loslaten niet meer mogelijk. De ademhaling wordt belemmerd. Zenuwcentra kunnen verlamd worden. Het hart stopt met werken; de bloedsomloop valt stil. Brandwonden in weefsels, zenuwen en spieren. Vergiftiging van de nieren. Acuut dodelijk.
TABEL 11
Aardlekschakelaar
FIG 91 Een opgerold stroomsnoer kan gevaarlijk heet worden.
Om je te beschermen tegen stroom door je lichaam is er een aardlekschakelaar in de huisinstallatie opgenomen. Dit apparaatje vergelijkt de stroomsterkte die het huis ingaat met de stroomsterkte die terugkomt. Als daar een verschil tussen is, lekt er blijkbaar stroom weg. Een deel van de stroom verlaat dan het huis via een andere route en stroomt uiteindelijk naar de aarde. Misschien wel via een persoon die ergens in contact komt met de spanning van 230 V. De aardlekschakelaar schakelt razendsnel de spanning uit. Een aardlekschakelaar in huis schakelt uit bij een lekstroom van 30 mA.
Activiteit 24 op pagina 76.
H1
Elektrische apparaten
67