Begrijpen
Soms hoor je in het nieuws dat iemand is omgekomen door een elektrische schok of dat er ergens brand is ontstaan door kortsluiting. Hoe voorkom je ongelukken met elektriciteit?
Sleutelbegrippen
Overbelasting, zekering, kortsluiting, groep, aardlekschakelaar.
Draden Activiteit 23 op pagina 76.
Overbelasting en kortsluiting
In huis kan de stroomsterkte te groot worden door het gebruik van te veel elektrische apparaten tegelijk. Dat noem je overbelasting. In de schakeling is een zekering opgenomen, die de stroom uitschakelt zodra de stroomsterkte te groot wordt. De draden kunnen anders te heet worden en brand veroorzaken. De zekeringen in huis schakelen uit, zodra een stroomsterkte van 16 A overschreden wordt. De zekering beveiligt ook bij kortsluiting. Dat gebeurt als twee stroomdraden elkaar raken. Er ontstaat een stroomkring zonder apparaat. Omdat de weerstand dan zo klein is, gaat er een zeer sterke stroom lopen. De zekering schakelt de stroom dan uit.
In huis gaat de elektrische stroom door koperdraden naar de stopcontacten. Een hoogspanningsleiding die vanuit de elektrische centrale naar steden gaat, bestaat uit veel dikkere kabels. Elektriciteitsdraden hebben altijd een beetje weerstand. De draden worden warm door de elektrische stroom die erdoor gaat. Er gaat bij transport dus elektrische energie verloren in de vorm van warmte. Dit verlies is groter bij grotere stroomsterktes. Voor de grote stroomsterktes door een hoogspanningsleiding heb je daarom dikke draden met weinig weerstand nodig. De dikte van de draden in de huisinstallatie is zo gekozen dat ze tot een stroomsterkte van 25 A niet te heet worden. FIG 90 Links een ouderwetse smeltzekering (‘stop’), rechts een moderne automatische zekering.
Door de vele apparaten in huis is een maximale stroomsterkte van 16 A lang niet genoeg. De stopcontacten en lampen in huis zijn daarom in groepen verdeeld. Elke groep heeft vanaf de meterkast aparte elektriciteitsdraden voor een deel van het huis. In de meterkast zie je voor elke groep een afzonderlijke zekering. Zo kan elke groep in huis met stroomsterktes tot 16 A werken. Bij kortsluiting of overbelasting zal niet in het hele huis de elektriciteit uitvallen, omdat alleen de betreffende groep wordt uitgeschakeld.
FIG 89 De stroomdraden van de huisinstallatie zitten in kunststof installatiebuizen.
66