SÖZEL BİLDİRİ: 5
HUGO PROJESİ Feyza Yılmaz, Melike Bulut, Büşra Çimen, Hümeysa Yıldırım Fatih Üniversitesi Tıp Fakültesi Dönem 1 Danışman: Doç. Dr. Esra Gündüz
Hepatoselluler karsinom (HCC) en yaygın beş kanserden biridir (10/100 bin erkek). Erişkinlerde karaciğer malignitelerin en az %80’ini oluşturur. HCC nedeni ile Avrupa’da yıllık ölüm 30,000 dir. Risk faktörleri ülkeden ülkeye değişkendir. Viral hepatit B, C ve alkol bağımlılığı ile oluşan kronik hastalıklar önemli risk faktörleridir. Hemokromatoz, primer biliyer siroz ve otoimmün hepatit de bu hastalık riskini artırır. Tanı genelde geç konur ve bu nedenle küratif tedavi çoğu kez başarısızlıkla sonuçlanır. En yüksek risk grubu, karaciğer sirozu hastalarıdır. HCC’nin %80’inden fazlası karaciğer sirozu zemininde gelişir. Bu nedenle karaciğer sirozu olan hastalara yılda iki kez AFP tayini ve abdominal USG yapılması önerilmektedir. Amaç erken tanı ve küratif tedavi sağlamaktır. Şüpheli lezyonlara detaylı görüntüleme yapılır ve tanıyı destekleyici diğer yöntemlere başvurulur. AFP, HCC tanısında en sık kullanılan serum belirtecidir. Ancak sensitivite ve spesifisitesi düşüktür. HCC olan hastaların 1/3’ünde AFP düzeyinin hastalığın şiddeti ile orantılı olmadığı görülmüştür. AFP; karbonhidrat zincirli bir glikoproteindir. Lektin Lens Culinaris Aglutinin (LCA) affinite elekroforezi ile L1, L2 ve L3 gibi üç varyanta ayrılır. AFP-L1 en düşük affiniteli olup benign hastalıklar için kullanılır. AFP-L3 ise LCA‘ya en yüksek affinitesi olandır. Alfa 1-6 fukoz zincirine sahiptir. AFP-L3 ve AFP seviyeleri ile sağ kalım arasında anlamlı ilişki tespit edilmiştir. Birçok incelemede AFP-L3’ün HCC‘li hastalarda arttığı gösterilmiştir. AFPL-3%; yüzdesel olarak AFP-L3’ün toplam AFP’ye oranıdır. Bunun %10’dan fazlası HCC tanısı için pozitif olarak kabul edilir. Japonya’da AFP-L3%, HCC açısından son yıllarda tanı ve tedavide rutin olarak kullanılmaktadır. ABD’de 2005 yılında; AFP-L3%, HCC risk değerlendirmesi açısından FDA tarafından onaylanmıştır. Avrupa ise 2007’den bu yana AFP-L3’ü kullanmaya başlamıştır. AFP-L3%’nin sensitivitesi, %36-96 ve spesifisitesi, %89-94 dir. ABD ve Kanada’da çok merkezli çalışmalar yapılmış ve kronik hepatit ve karaciğer sirozu olan 440 hastadan oluşan bir çalışmada incelenen hastalar içinde 39 hastada, 3 yıl içinde HCC gelişmiştir. Scimauchi tarafından yapılan bir çalışmada erken tanı için belirleyici olduğu görülmüş. HCC tanısı almadan 6 ay öncesine ait 21 hastadan oluşan farklı bir çalışma yapılmış ve AFP-L3% değerleri takip edilmiş ve 6 hastada bunun arttığı gözlemlenmiştir. Birçok çalışmada tanıdan hemen önce AFP-L3%’nin %10’nun üzerinde artış görülmüştür. 112 HCC hastası ile yapılan diğer bir çalışmada tedaviden önce ki Fukolizisayon indeksinin (AFP-L3% ile eşdeğer) bağımsız bir prognostik faktörü temsil ettiğini bildirmiştir. Yine 48 hasta üzerinde yapılan bir çalışmada AFP-L3% daha çok malignityi gösterdiği bildirilmiştir. Kuzey Amerika’da yayınlanan yeni bir çalışmada; AFP-L3%’i yüksek olan hastalarda tümörün ikiye katlanma süresinin daha kısa olduğu ispatlanmıştır. AFP ve AFP-L3%’ün ölçümü; iyon değişimli kolon kromatografisi ile Liquidphase Binding Assay System kullanılarak yapılır. Yöntemi otomatik olarak uygulayan cihazlar mevcuttur. Sonuç olarak, AFP-L3% seviyesinin belirlenmesi, HCC’li hastalar ve HCC açısından yüksek risk grubunda olan hastalar için önemli bir tanı fırsatı sunmaktadır.
21