Ontwikkel mee in M4H by Stadshavens Rotterdam

ONTWIKKEL MEE IN M4H VAN HAVENINDUSTRIE NAAR MAAKSTAD SAMENVATTING ONTWIKKELSTRATEGIE MERWE-VIERHAVENS

> INHOUD

1. M4H Haven en stad ontmoeten elkaar Uitstekende ligging M4H bruist van energie Kennis en ambacht zij aan zij Innoveren in Stadshavens Rotterdam M4H in het kort

5 7 9 11 13 13

2. AMBITIE Van havenindustrie naar maakstad Stapsgewijze transformatie M4H als inspiratiebron Prettig wonen, werken en recreĂŤren Stoer havenkarakter Fijnmazig netwerk vervoer Koesteren industrieel erfgoed Groen & buitenruimte Meer mogelijk door schonere lucht

15 16 18 21 21 22 22 23 23

3. AANPAK Groot denken, klein beginnen Doorzetten en meebewegen Versterken en faciliteren Samen kansen pakken Waarde creĂŤren Passende contracten Transparante keuzes

25 26 28 28 28 30 30

4. KANSEN Successen en focusgebieden Vertrekhal Oranjelijn Rotterdam Science Tower Het Dakpark Rotterdam Vijf focusgebieden Van havenindustrie naar maakstad in M4H

34 36 37 38 40 42

Meer weten? Colofon

43 43 3.

â&#x20AC;&#x2DC;Dit is voor ons bedrijf de perfecte plek. We zitten midden in ons werkgebied en het uitzicht is fantastisch. We zien hijskranen aan de horizon en de hele dag varen schepen voorbij.â&#x20AC;&#x2122; Johan den Blanken, Temporary Works Design

1. M4H > HAVEN EN STAD ONTMOETEN ELKAAR MERWE-VIERHAVENS (M4H) ONDERGAAT EEN BELANGRIJKE METAMORFOSE. OOIT WAS HET ÉÉN VAN DE GROOTSTE FRUITHAVENS TER WERELD. NU GROEIT DE HAVEN LANGZAAM UIT TOT EEN NIEUW WOON- EN WERKGEBIED. EN DAT OP EEN STEENWORP AFSTAND VAN DE ROTTERDAMSE BINNENSTAD.

De zware industrie trekt langzaam weg uit de stad. De komende 20 tot 40 jaar groeien de Stadshavens van Rotterdam uit tot een plek waar wonen en werken naadloos op elkaar aansluiten. M4H is één van de vier deelgebieden van Stadshavens Rotterdam. Door zijn strategische positie in de stad liggen er veel kansen voor ontwikkeling: een prachtig waterfront, een industriële sfeer en volop ruimte voor nieuwe bedrijvigheid. M4H is één van de laatste gebieden in de stad waar ruimte is voor vernieuwende plannen.

> UITSTEKENDE LIGGING De treinstations van Rotterdam en Schiedam verbinden M4H met de rest van de Randstad. Twee belangrijke rijkswegen liggen op een paar autominuten afstand. Ook de internationale luchthaven Rotterdam The Hague Airport is nabij. En tram, metro, watertaxi en fiets brengen u binnen enkele minuten naar de Rotterdamse binnenstad.

AMSTERDAM

M M KM K K 6 - 20 70 -1 T AG M LF HA DA R DE < DEN TE < AMS <

A13

LEIDEN

DEN HAAG

ROTTERDAM / THE HAGUE AIRPORT 7 KM

UTRECHT

DELFT

< HOEK VAN HOLLAND & FERRY HARWICH - 28 KM

CHT

UTRE

- 60

KM >

A20

ROTTERDAM CENTRAAL 5 KM

AFSLAG SPAANSE POLDER / DELFSHAVEN

A20

ROTTERDAM / M4H SCHIEDAM

ROTTERDAM CENTRUM

MARCONIPLEIN M

M4H

A16

NIEU

WE M

AAS

< EUROPORT

ANTWERPEN 104 KM >

A15

A29

A EI NT N W A16 D E H R O P V EN EN - 1 11 20 6 K K M M > >

> M4H BRUIST VAN ENERGIE De havenloodsen lijken er soms stil bij te liggen in M4H. Maar achter die grote façades bruist het van de energie. Tal van ondernemers hebben M4H al ontdekt. Denk aan de medische ondernemers in de Rotterdam Science Tower en aan innovatieve makers als Spark design & innovation en Solid Shapes. Ook publieksevenementen vinden hun weg naar M4H. Op de wekelijkse stadsmarkt kunnen Rotterdammers verse groente en fruit kopen bij stadslandbouwbedrijf ‘Uit je Eigen Stad’. En in de historische Vertrekhal Oranjelijn en in de Fruitvis vinden regelmatig feesten en evenementen plaats. Zo genieten steeds meer mensen van de bijzondere sfeer van M4H.

â&#x20AC;&#x2DC;Sinds we op de bovenste etages van de Rotterdam Science Tower zitten, zijn we enorm gegroeid. Met onze kantoorruimte en de hoogwaardige laboratoria maken we een goede indruk op onze klanten. We hebben de afgelopen jaren daarom veel hoogopgeleid laboratoriumpersoneel uit de regio kunnen aannemen.â&#x20AC;&#x2122; Cindy van Hagen, Viroclinics Biosciences 10.

> KENNIS EN AMBACHT ZIJ AAN ZIJ Rotterdam is een wereldstad met veel jonge inwoners. Er zijn goede scholen, op alle niveaus. En de befaamde universiteiten Erasmus Universiteit Rotterdam en de Technische Universiteit Delft trekken medisch, technisch en economisch toptalent aan. Hoogopgeleid personeel werkt zij aan zij met ambachtslieden. Zo kunnen onverwachte samenwerkingen ontstaan tussen hightech en lowtech. Juist die combinatie maakt M4H speciaal. A2

SCHIEDAM

TJ AL KL A

MARCONISTRIP SCHIEDAM

GUSTOTERREIN

MARCONIS

T AA TR IS LI GA

NS AA

VOEDSELTUIN

HAKA GEBOUW

T ES

L EI

VERTREKHAL ORANJELIJN N

S EK

L EI

A RA ST

E AV

V A

RH IE

DAKPARK & BIGSHOPS

I KL

ENERGIECLUSTER

I KE

RW EH

ATELIER VAN LIESHOUT

STUDIO ROOSEGAARDE IN

FERRO

HIE

RW ME

R’D

DESIGN DOCK

N CE

DE FRUITVIS

RICHARD HUTTEN

RW ME

N HE

R’DAM SCIENCE TOWER

TRAAT

MARCONIPLEIN

SEWEG

EG OW ST GU

UIT JE EIGEN STAD

E AV

H EK

E SS

STADSHAVENS ROTTERDAM

NIEUWE MAAS

11.

SCHIEDAM

ROTTERDAM CENTRUM

MARCONIPLEIN M

M4H

NIEU M4H : Pionieren aan de Maas

WE M

RDM-HEIJPLAAT

AAS

RIJN-MAASHAVEN

WAAL-EEMHAVEN

RDM-Heijplaat: Research, Design & Manufacturing

Waal-Eemhaven: De nieuwe voorkant van de haven.

Rijn-Maashaven: Showcase van de Rotterdamse Stadshavens

> INNOVEREN IN STADSHAVENS ROTTERDAM Ondernemers die willen innoveren, kunnen hun hart ophalen in Stadshavens Rotterdam. Prototypes maken in RDM-Heijplaat en producten doorontwikkelen en crossovers bedenken met andere ondernemers in M4H. Grootschalig produceren kan via de WaalEemhaven en in de Rijn-Maashaven krijgen slimme producten een podium. Van prototype tot grootschalige productie: het is allemaal mogelijk in Stadshavens Rotterdam.

‘We hebben voor deze locatie gekozen vanwege de uitstraling van het pand. Het is open, licht en heeft een inspirerend uitzicht. Als onze klanten hier komen zijn ze enorm onder de indruk.’ Sonja van Grinsven, Spark design & innovation

RT:

> M4H IN HET KO

drijven

or innovatieve be

• Volop ruimte vo • Op steenworp

enstad

afstand van binn

• Sfeervol gebied

fgoed

met industrieel er

inken, festivals en

• Lekker eten & dr

kunst

wegen en OV

ging nabij uitvals

• Uitstekende lig

asmus • Kennisregio Er

rdam en TU Delft

Universiteit Rotte

cht en kennis en amba gemeente et Havenbedrijf en m ct je tra el ikk Open ontw

• Crossovers tuss •

13.

‘Ik woon in de stad, maar vind het buitenleven heerlijk. Ik heb altijd graag een tuin willen hebben. Nu ik AOW heb, ben ik hier elke vrijdag vrijwillig aan het werk. En dat in 10 minuten fietsen van mijn huis, ideaal.’ Louise Wind, vrijwilliger stadslandbouwbedrijf Uit Je Eigen Stad

14.

2. AMBITIE > VAN HAVENINDUSTRIE NAAR MAAKSTAD SAMEN MET BESTAANDE EN NIEUWE BEDRIJVEN M4H UIT LATEN GROEIEN TOT DĂ&#x2030; MAAKSTAD VAN ROTTERDAM: DAT IS DE AMBITIE VAN HET HAVENBEDRIJF EN DE GEMEENTE. EEN STOERE PLEK MET VEEL LICHT, RUIMTE EN WATER WAAR JE HEERLIJK KUNT WONEN EN WERKEN.

De bijzondere kwaliteiten van het gebied en het sterke Rotterdamse ondernemersklimaat trekken nu al maakindustrie, innovatieve ondernemers en medische bedrijven naar M4H. In de toekomst zullen nog meer innovatieve bedrijven in de clean-tech, medische technologie en food zich hier thuis voelen. Drie sectoren waarin Rotterdam al internationaal koploper is.

15.

UIT MARKTANALYSE BLIJKT DAT ER IN DE SECTOREN CLEAN-TECH, MEDISCHE TECHNOLOGIE EN FOOD VOLDOENDE VRAAG IS NAAR NIEUWE BEDRIJFS-VESTIGINGEN. EN NAAR BIJBEHORENDE VOORZIENINGEN, ZOALS HORECA EN OPLEIDINGS- EN CONGRESFACILITEITEN.

> SCENARIO 1 M Scenario 1 gaat uit van behoefte aan woningen op en aan het water vanaf 2025 (Merwehaven) en na 2040

EN AV

(Vierhavenspieren), gecombineerd met nieuweM bedrijvigheid en de

bijbehorende voorzieningen. Omdat dit scenario de meeste flexibiliteit biedt qua programma in verschillende fases, is dit het voorkeursscenario. VIERHAVENS

We werken aan het aantrekken van de juiste bedrijven en houden rekening met woningbouw op de langere termijn. Tot 2025 wordt geen structurele woningbouw ontwikkeld, maar er zou wel woningbouw op experimentele schaal kunnen plaatsvinden.

2025

TIJD

2040+

EN AV

Hoe de markt zich precies gaat ontwikkelen, is nog niet te voorspellen. Rond 2025 ontstaat een keuzemoment: veel vastgoedcontracten lopen rond die tijd af. Ook is er dan meer zicht op de ontwikkeling van de woningmarkt. Daarom zetten we in op een stapsgewijze transformatie van het gebied. Ondernemers die nu instappen bepalen mede de toekomst, pioniers bouwen mee aan hun eigen werkomgeving.

MARKTVRAAG / OPPERVLAKTE

> STAPSGEWIJZE TRANSFORMATIE

> DRIE TOEKOMSTSCENARIO’S Drie programmascenario’s helpen bij het bepalen van de juiste ingrepen in de verschillende deelgebieden van M4H. Zo blijven we de komende jaren voldoende flexibel om goed te kunnen inspelen op de markt. De drie programma’s gaan uit van dezelfde ingrepen tot 2025. Pas daarna maken we keuzes in de omvang van de woningbouw en bedrijvigheid. 16.

VIERHAVENS

LEGENDA:

Nieuwe economie

Wonen

Mix wonen & werken

M > SCENARIO 3

Na 2040 worden woningen op de Vierhavenspieren gebouwd.

M na 2040. Er is in dit aan woningen scenario veel ruimte voor nieuwe bedrijvigheid en bijbehorende voorzieningen.

WONINGBOUW SCHIEDAM? 2025

TIJD

2040+

VIERHAVENS

造

2025

TIJD

2040+

VIERHAVENS

造

MARKTVRAAG / OPPERVLAKTE

EN AV

werken

behoefte aan wonen op en aan haven) en geen extra behoefte

EN AV

M voorzieningen. bijbehorende

Scenario 3 gaat uit van veel het water vanaf 2025 (Merwe

voor nieuwe bedrijvigheid en

2040, maar wel veel ruimte

造 ME

behoefte aan woningbouw tot

MARKTVRAAG / OPPERVLAKTE

Scenario 2 gaat uit van geen

MARKTVRAAG / OPPERVLAKTE

M> SCENARIO 2

WONINGBOUW SCHIEDAM? 2025

TIJD

VIERHAVENS

Voorzieningen

Mix wonen & voorzieningen

2040+

VIERHAVENS

Drijvend wonen

Brug

Waterverbinding

Metro

17.

18.

> M4H ALS INSPIRATIEBRON Wie weet hoe M4H er over 25 jaar uitziet? Er zijn al vele studies gedaan naar de ontwikkeling van het gebied. Door Nederlandse en buitenlandse studenten, stedenbouwkundigen, architecten, ontwikkelaars, ondernemers, kunstenaars en Henk Oosterling, de Rotterdamse filosoof en bedenker van het concept Vakmanstad. Kenmerkend voor de meeste visies zijn het gebruik maken van het grote oppervlakte aan water en slim hergebruik van bestaande gebouwen. De beelden op deze pagina’s zijn afkomstig uit de studie ‘Van woestijn naar goudmijn’ van Duzan Doepel van DoepelStrijkers en Jan Rotmans van Drift en uit de studie ‘Skill City Keilehaven’ van Era Contour, Vestia en Woonbron door Plein 06.

19.

20.

> PRETTIG WONEN, WERKEN EN RECREĂ&#x2039;REN Welk scenario zich ook voltrekt: voor prettig wonen en werken is een aangename omgeving nodig. Havenbedrijf en gemeente gaan hiervoor samen met de betrokken partijen de juiste condities scheppen. Zoals het opknappen van waardevolle gebouwen en het aanleggen van nieuw groen. Ook zoeken we meer verbinding met de omliggende woonwijken. Dat doen we letterlijk, door het maken van doorsteken voor voetgangers en fietsers. Maar ook op sociaal vlak, door bijvoorbeeld het aanbieden van leerwerkplekken in M4H.

KARAKTER

> STOER HAVEN

en. Het storie en contrast hi l vo ed bi ge n M4H is ee ns de ontwikter willen we tijde ak ar nk ve ha re oe st bij het uden. We zoeken ho be p lo vo n va keling er arom steeds naar leefomgeving da de n va en er et rb ve og en laag, stoer en zacht, ho en ss tu ns la ba e de juist . De buitenruimte d- en nieuwbouw ou n, ei kl en t oo gr lingen in het met de ontwikke ee m ijs ew sg ap groeit st gebied.

21.

22.

> FIJNMAZIG NETWERK VERVOER

> KOESTEREN INDUSTRIEEL ERFGOED

Fietsers en voetgangers zijn gebaat bij een fijnmazig netwerk van wandel- en fietsroutes dwars door het gebied. Ook betere verlichting en bewegwijzering verbeteren de uitstraling van het gebied. De huidige wegenstructuur leent zich goed om op voort te bouwen: de hoofdstructuur wordt bepaald door de Keileweg en de Benjamin Franklinstraat. We stimuleren ook het vervoer over water.

â&#x20AC;&#x2DC;Nieuwe economie komt in oude gebouwen.â&#x20AC;&#x2122; Daarom koesteren we gebouwen van historisch en architectonisch belang. Zoals de omvangrijke gashouder van Ferro, het Glazen Pand en de diverse bakstenen panden uit de eerste helft van de 20e eeuw. Deze zijn uitstekend geschikt als kantoor, evenementenlocatie, werkplaats, lab of atelier. Ook hebben we aandacht voor het behoud van kranen en oude kades om zo de havensfeer te bewaren.

inm4h.nl

> GROEN & BUITENRUIMTE

> MEER MOGELIJK DOOR SCHONERE LUCHT

We investeren in groen en buitenruimte. Naast het aanleggen van extra buitenruimte en groen kunnen we ook meer landschappelijke afwisseling aanbrengen in de havenbekkens. Zo ontstaan groene oevers waar je aangenaam kunt lunchen of recreĂŤren. Op het Dakpark Rotterdam kunnen buurtbewoners nu al barbecuen en spelen met uitzicht op M4H.

Om woningbouw en stedelijke activiteiten in de toekomst mogelijk te maken werken we aan het verbeteren van het leefklimaat. Op termijn maakt zware havenindustrie plaats voor de schonere maakindustrie. Straks vinden werken, maken en wonen naast elkaar plaats. Zo ontstaat een levendig gebied.

23.

â&#x20AC;&#x2DC;We voelen ons hier echt als een vis in het water. We hebben ons speciaal voor de maakindustrie in M4H gevestigd. Sinds we hier zitten, hebben we er een hoop klanten bij gekregen.â&#x20AC;&#x2122; Vanessa van Hemert, 3D-CNC

24.

3. AANPAK > GROOT DENKEN, KLEIN BEGINNEN DE AMBITIE VOOR M4H IS EEN GELEIDELIJKE TRANSFORMATIE VAN HET GEBIED. DAT DOEN WE DOOR SLIM MEE TE BEWEGEN MET DE MARKT, DOOR SAMEN MET HUIDIGE ONDERNEMERS KANSEN TE PAKKEN EN DOOR DE JUISTE BEDRIJVEN NAAR HET GEBIED TE TREKKEN. Een totaal gebiedsplan met een harde overdracht past niet meer in deze tijd. We kiezen daarom voor een aanpak die flexibel inspeelt op actuele ontwikkelingen in de markt. We gaan daarbij uit van de bestaande economische activiteiten in het gebied.

25.

> DOORZETTEN EN MEEBEWEGEN Voor een flexibele aanpak is doorzettingsvermogen nodig. We denken groot in meerdere toekomsten, maar nemen overzichtelijke stappen vooruit. De ambities voor de langere termijn gaan daarbij gelijk op met de experimenten en projecten op de korte termijn. We kijken goed naar wanneer contracten aflopen en maken relatief beperkte hefboomInvesteringen. Gemeente en Havenbedrijf zetten voor M4H de koers uit. Markt partijen nodigen we uit om voorstellen te doen voor de uitvoering. M4H gaat marktpartijen daarbij actief ondersteunen. Zo geven we invulling aan het meebewegen met de markt.

â&#x20AC;&#x2DC;Er broeit iets in het Merwe-Vierhavensgebied. Dat merk ik tijdens bijeenkomsten van ondernemers. De kansen liggen hier voor het oprapenâ&#x20AC;&#x2122;. Martin van Rijn, initiatiefnemer van De Fruitvis 26.

27.

> VERSTERKEN EN FACILITEREN DE GEMEENTE EN HET HAVENBEDRIJF ZETTEN IN OP EEN MIX VAN VERSTERKEN VAN DE HUIDIGE BEDRIJVIGHEID, AANTREKKEN VAN NIEUWE ONDERNEMERS EN HET HUISVESTEN VAN TIJDELIJKE INITIATIEVEN. > SAMEN KANSEN PAKKEN De huidige ondernemers spelen een cruciale rol bij de ontwikkeling van het gebied. Het ondernemersnetwerk is de stuwende kracht in M4H. M4H organiseert regelmatig ondernemerstafels waar nieuwe en bestaande ondernemers elkaar beter leren kennen en nieuwe samenwerkingsverbanden ontstaan. Via dit netwerk creëren we technologische vernieuwingen en pakken we commerciële kansen.

> WAARDE CREËREN Belangrijk is dat nieuwe bedrijven en initiatieven passen bij M4H. Uitgangspunt daarbij is dat ze waarde toevoegen aan het gebied: Sociale waarde: Ondernemers kunnen bijvoorbeeld leerwerkplekken aanbieden aan mensen uit de omliggende wijken die moeilijk aan het werk komen. Economische waarde: Innovatieve, technologische bedrijven dragen bij de Rotterdamse maakeconomie. We streven daarbij naar een mix van grote en kleinere bedrijven. Fysieke waarde: Bedrijven die willen investeren in karakteristieke panden of een duurzaam profiel hebben zijn extra welkom in M4H.

sociale waarde + economische waarde + fysieke waarde = duurzame meerwaarde

28.

29.

> PASSENDE CONTRACTEN

DUURZAME MEERWAA RD

E+¤

Wanneer een nieuw initiatief een bijdrage levert aan sociale, economische of fysieke meerwaarde van M4H, wordt gezocht naar een passende contractvorm. Zo bieden we bijvoorbeeld ook experimenteerruimte voor tijdelijke initiatieven. Bij het zoeken naar de passende contractvorm geldt: hoe groter de bijdrage aan de drie vormen van waardecreatie hoe meer mogelijkheden voor aantrekkelijke contractvoorwaarden en contractduur. Daarmee dagen we partijen uit om een zo groot mogelijke bijdrage te leveren aan een duurzame waardecreatie.

LOOPTIJD

30.

> TRANSPARANTE KEUZES Bij geleidelijke ontwikkeling is het belangrijk dat we een gelijk speelveld bieden. We willen transparant zijn over hoe we omgaan met nieuwe marktinitiatieven en over onze eigen investeringsbeslissingen. Voor meer informatie kunt u terecht op www.inm4h.nl. Anders dan traditionele gebiedsontwikkeling gaan Havenbedrijf en gemeente intensief in gesprek met initiatiefnemers om samen met hen te bekijken wat er nodig is om de juiste condities te scheppen. Zo kan het toekomstperspectief van het gebied op korte termijn al zichtbaar worden. Bij het projectbureau M4H zitten alle disciplines onder één dak, waardoor er korte lijnen zijn.

‘Met onze stichting zijn we altijd op zoek naar gebieden waar nog veel ruimte is voor ontwikkeling. Zo zijn we hier terecht gekomen. Want waar anderen een oude loods zien, zien wij kansen voor nieuwe bedrijven en initiatieven.´ Bas van den Berg, Stichting Treehouse 31.

â&#x20AC;&#x2DC;Wat ik zo mooi vind aan M4H is dat er veel ambachtelijke bedrijven zitten. Mensen met hart voor wat ze maken. Tussen hen voelen we ons thuis.â&#x20AC;&#x2122; Sereni Horton, Koekela 32.

33.

4. KANSEN > SUCCESSEN EN FOCUSGEBIEDEN WAT ZIJN DE MEEST KANSRIJKE GEBIEDEN VOOR ONTWIKKELING DE KOMENDE TIEN JAAR? DAAR ZETTEN WE DE EERSTE STAPPEN IN DE VERDERE TRANSFORMATIE. WE STARTEN AAN DE RANDEN VAN HET GEBIED EN OP DIE PLEKKEN WAAR NU AL VOLOP BEWEGING IS. M4H vernieuwt zich voortdurend en kent al veel inspirerende plekken. Denk bijvoorbeeld aan de bedrijvigheid in de Vertrekhal Oranjelijn en aan de Rotterdam Science Tower of aan de energie van het grootste dakpark van Europa.

34.

â&#x20AC;&#x2DC;Organische gebiedsontwikkeling is een spannend proces. Het vraagt om een andere manier van werken waarbij we de juiste balans moeten vinden tussen sturen en loslaten. We kijken er erg naar uit om op die manier samen te werken met ondernemers.â&#x20AC;&#x2122; Maike Akkers, gebiedsmanager M4H

35.

> FOOD EN DESIGN IN VERTREKHAL ORANJELIJN Vertrekhal Oranjelijn is het voormalig poortgebouw van Thomsen’s Havenbedrijf, ontworpen door architectenbureau Brinkman & Van den Broek en gebouwd in 1948. Thomson’s Havenbedrijf verzorgde in het verleden het laden en lossen van zeeschepen voor rederijen die geen eigen haventerrein hadden. Vaak gingen er ook passagiers mee met de schepen. Na een zorgvuldige renovatie herbergt de Vertrekhal Oranjelijn nu ruim 4.000 m2 stoere bedrijfs- en kantoorruimte voor bedrijven in de food en design. De Vertrekhal is tevens een officiële trouwlocatie; ook vinden er regelmatig zakelijke bijeenkomsten en evenementen plaats.

36.

> ROTTERDAM SCIENCE TOWER: 22 VERDIEPINGEN MEDISCHE INNOVATIE Rotterdam heeft een sterke medische sector die goed is voor ruim 60.000 banen. Rotterdam Science Tower is een innovatiecentrum voor hoogwaardig medische bedrijven dat kantoorruimte combineert met hoogwaardige laboratoria. De toren is bedoeld voor medische bedrijven met een internationaal en biomedisch wetenschappelijk profiel. Op de 20e verdieping is bijvoorbeeld Viroclinics Biosciences gehuisvest. Daar voert het bedrijf virologisch onderzoek uit voor biofarmaceutische bedrijven wereldwijd. Het LabHotel verhuurt op de 18e verdieping laboratoria voor korte of langere tijd.

37.

> GROENE VERBINDING MET DE STAD: HET DAKPARK ROTTERDAM Op een voormalig rangeerterrein is in 2013 het Dakpark Rotterdam geopend, het grootste dakpark in Europa. Door groen aan te leggen op het dak van winkels is er 80.000 m2 park in de stad bijgekomen. Het park is gebouwd op negen meter hoogte en heeft prachtig uitzicht op M4H. Het kent drie bijzondere plekken: de mediterrane tuin, de speeltuin en de buurttuin. Het hart van het dakpark wordt gevormd door een Orangerie met een klaterende watertrap die uitnodigt tot spelen.

38.

39.

> VIJF FOCUSGEBIEDEN 3. Op het braakliggende terrein aan de Marconistraat is - in navolging van Uit Je Eigen Stad - volop ruimte om te experimenteren. Hier komen tijdelijke projecten en initiatieven die zich richten op een breed publiek.

De komende tien jaar geeft M4H een extra impuls aan vijf focusgebieden met veel potentie: 1. Het Vierhavenblok wordt het ‘Maakkwartier’ van M4H waar ambacht en kennis elkaar versterken. Hier ontstaan cross-overs tussen grote en kleinere bedrijven.

4. De oude energiecentrale maakt ruimte voor de start van een grote productiecampus, centraal in M4H. Hier kunnen bedrijven aan de slag die slimme producten bedenken én produceren. Bijvoorbeeld in de maakindustrie en de clean-tech.

2. In de twee Europointtorens naast de Rotterdam Science Tower komt ruimte vrij voor nieuwe ondernemers. Dit gebied is dé medische hotspot waar kennisontwikkeling en ondernemerschap hand in hand gaan. Bijvoorbeeld op het gebied van farmacie, virologie en de biotechnologie.

5. De Ferro gashouder biedt ruimte aan duizenden bezoekers. Het is een perfecte plek voor evenementen op het gebied van kunst en cultuur, muziek en multimedia.

OUD-MATHENESSE WITTE DORP

SPANGEN

3. MARCONISTRIP 2. EUROPOINT TUSSENDIJKEN 4. ENERGIECLUSTER

BOSPOLDER 5. FERRO

1. VIERHAVENBLOK

SCHIEMOND

40.

41.

> VAN HAVENINDUSTRIE NAAR MAAKSTAD IN M4H M4H ondergaat een belangrijke metamorfose. De zware havenindustrie verdwijnt langzaam uit de stad en maakt plaats voor een dynamische maakstad. Een stoere plek met veel licht, ruimte en water waar je heerlijk kunt wonen en werken. M4H bruist van de energie: tal van ondernemers en projecten hebben dit deel van de Rotterdamse Stadshavens al ontdekt. Op die dynamiek bouwen we de komende jaren voort. In M4H werken de engineers straks zij aan zij met de ambachtslieden. Vooral bedrijven in de clean-tech, medische technologie en food kunnen profiteren van deze symbiose. In M4H is het straks prima werken, wonen en recreĂŤren. Rond 2025 ontstaat een keuzemoment: veel vastgoedcontracten lopen dan af. De woningbouwmarkt in 2025 zal mede de basis vormen voor het bepalen van de ideale verhouding tussen wonen en werken. Daarom denken we groot, maar beginnen we klein. We zetten in op een mix van versterken van de huidige bedrijven, het aantrekken van nieuwe bedrijven en het experimenteren met tijdelijke initiatieven. Uitgangspunt is dat nieuwe bedrijven waarde toevoegen aan het gebied. Dat kan zijn op sociaal, economisch of fysiek vlak. Hoe groter de meerwaarde, hoe meer mogelijkheden. Bijvoorbeeld met aantrekkelijke contractvoorwaarden en contractduur. In M4H is dus volop ruimte voor vernieuwing. We hebben vijf focusgebieden aangewezen waar we de transformatie de komende jaren extra stimuleren. We beginnen aan de randen van het gebied en daar waar al dynamiek is.

Maak het waar in M4H! 42.

> MEER WETEN?

> COLOFON

Hebt u vragen of wilt u een oriënterend gesprek over de mogelijkheden in M4H? Bel dan naar het programmabureau Stadshavens Rotterdam +31 (0) 10 283 38 00 of mail uw vraag naar: inm4h@stadshavensrotterdam.nl. We helpen u graag op weg in M4H!

Deze uitgave is een verkorte versie van de Ontwikkelstrategie Merwe-Vierhavens. Het Merwe-Vierhavensgebied maakt deel uit van Stadshavens Rotterdam (een samenwerking tussen de gemeente Rotterdam en het Havenbedrijf Rotterdam N.V.). Stadshavens Rotterdam transformeert geleidelijk oude havengebieden naar een stedelijke omgeving, waarin stad en haven opnieuw worden verbonden. Daarbij geldt een dubbele doelstelling: versterking van de economische structuur van stad en haven en het scheppen van aantrekkelijke en hoogwaardige woon- en werkmilieus. Inhoud Stadshavens Rotterdam, gebiedsteam M4H Coördinatie uitgave Anoek van den Broek Tekst Tappan Communicatie, Den Haag Ontwerp Rotterdams Collectief, Rotterdam

In de app ‘Beleef de haven’ ku maken do nt u een v or Stadsh irtuele tou avens Rott panorama r erdam me foto’s. Wil t interactie t u U vindt er de haven ve echt belev ook versc hillende w en? Download a n d de app in el- en fiets de Play Sto routes. App Store re (Andro (iOS). id) of de

Fotografie Bas Wilders Dirk Jan Pino Aeroview Drift DSH Jan van der Ploeg Roy Borghouts Ebami Tom Vertrekhal Oranjelijn John Gundlach Caroline Rovers Beeldbank Stadshavens Rotterdam © Stadshavens Rotterdam, 2014

43.

inm4h.nl