afişte bu anlam ağırlıklı olarak renk ve form aracılığı ile anlatılırken ikinci afişte ise daha çok yazınsal mesaj ile aktarılmaktadır. Her iki afişte de tasarım öğeleri kola içmeyi özendirici, kola tüketmeye yönlendirici bir şekilde ustaca kullanılmıştır. Kuşkusuz bu durum kola üreticileri ve satıcıları için makul bir amaçtır. Ancak nasıl oluyor da bir reklam afişi, dünyanın dört bir köşesinde, yüzlerce farklı dilde, mutluluğun bir şişenin içinde saklı olduğunu iddia edebiliyor. Üstelik de o kapağın altında doktorların çocuklara hiç tavsiye etmedikleri, sıradan alkolsüz ve gazlı bir içecek olmasına rağmen. Birleşmiş milletler ilk afişten de anlaşılacağı gibi barış yanlısı, umut veren, koruyan ve güvenilecek bir kuruluş gibi tanıtılmaktadır. Ancak hepimizin ÇİZGİDIŞI 6 – afiş yalan söyler mi?
de çok net hatırladığı gibi Srebrenizka ve Bosna’daki katliamlara müdahalede gecikip, bu insanlık dramlarını izlemekle yetinmesi, afişler aracılığıyla yarattıkları söyleme ters düşmektedir. Bu afişe yanıt olarak Yossi Lemel’in Unable afişine bakalım. Acaba hangisi yalan söylüyor? Son anlarını yaşayan bir AIDS hastası ve ailesinin dramı veya elinde insan kemiği tutan bir kabile savaşçısının görüntüsünün estetize edilerek sunulması ve bu gibi dramlar üzerinden firmanın satış rakamlarının arttırılmak istenmesi sizce ne kadar doğru? Bu afişler sadece ele alınan sosyal problemlere mi dikkat çekmek istiyor? Ya da sunulan bu dramlara seyirci kalmadığımızı göstermek için benetton ürünlerini mi satın almalıyız? Yazının başlangıcında da söz edildiği gibi, sosyal içerikli afişlerde de yaygın anlamıyla yalan olarak değerlendirmediğimiz ancak yalan kadar olumsuz sonuçlara yol açan bilinçsizce tasarlanmış ve bunun doğal sonucu olarak yanlış mesajı ileten örnekleri de izlemekteyiz. Geçtiğmiz günlerde T.C. Kültür Bakanlığı’nın düzenlediği “Kitap, Kütüphane ve Okuma Sevgisi” isimli afiş yarışması hem yapılan bazı seçkilerle hem de yarışmanın tanıtım afişi ile yanlış tasarlanmış sosyal sorumluluk içerikli
42