Necip Fazıl Kısakürek - Vahiduddin

apaçık ve apaydınlık şekilde tespit edilemeyen vaziyet birtakım dış alâmetlere göre izmir'in ana-baba günü yaşadığını ihtar etmekte...

Sultan bu hâllerden o kadar üzgün, hattâ vurgun bulunuyor ki, durduğu yerde sendeliyor ve Sadrâzamın konağında toplantıya giden vükelânın arkasından Başkâtibine emir veriyor: — Her ân hükümetle temas hâlinde olunuz ve alacağınız en küçük haberi, gecenin hangi saatine rastlarsa rastlasın, bana, hususî telefonumla bildiriniz!

Gece yarısından sonraya kadar vükelânın müzakerelerini bekleyen Başkâtip, sabaha karşı Dahiliye Nazırından şu bilgiyi almıştır: — Đzmir Telgraf Müdüründen şimdi bir haber geldi. Yunanlılar şehri işgalden sonra birçok taşkınlıklarda ve çarşıyı yağma hareketinde bulunmuşlar... Fakat bu hâllerin önü alınmış ve memurlar yerlerine iade edilmiş... Đzmir Valisinden hâlâ haber yok!,..

Vaziyet, yatağından kaldırılarak, çilekeş Sultana telefonla bizzat bildiriliyor.

Osmanlı tahtının üstüne 60 kiloluk ağırlığını oturtmak yerine, vatanın milyarlarca ton ağırlığiyle beraber tahtını da sırtında taşıyan mustarip Sultanın çektiği acıyı hayâl edebilmek lâzım...

Eski Yunanda (Homeros)a yataklık ettikten sonra devir devir el değiştiren ve nihayet asırlardır Türkün elinde karar kılan Đzmir'in Batı emperyalistleri tarafından Yunanlıya peşkeş çekilmesi gösteriyordu ki, bu davranış, koca bir Đmparatorluğun, olanca gaye ve dâvasiyle çöküşünü tamamlamak ve ona Haymana ovasını aşmaz bir sahadan gayrı hiçbir yer bırakmamak muradını hedef tutmaktadır. . Bu alçak muradın sembolünü çizen facialar aracında bir tanesi hemen bütün mânaları üzerinde toplar: izmir'de Kolordu Askerlik Şubesi Reisi Miralay (Orbay) Fethi Beye, Yunanlılar, başından fesini çıkarıp yere atmasını ve ayakları altında çiğnemesini emrediyorlar. Bu emirde; — Dinini,; Türklüğünü ve mazisini şanla dolduran devletini ve topyekûn mukaddesatını çiğne! Mânası vardır. Albay cevap veriyor: — Asla!.

Albayı ağır yaralıyorlar. Fethi Bey, birkaç gün içinde gerçek şehit olarak ilâhî nimete kavuşuyor. Ferit Paşa, istifasını vermekten başka ne düşünebilir? Veriyor ve yine kabineyi kurmaya memur ediliyor. Kabinede bütün mâna, Ferit Paşayla Şeyhülislâm Mustafa Sabri Efendinin yerlerinde kalmalarında, muharrir Ali Kemâl'in Maarif Nazırlığından Dahiliyeye geçirilmesinde ve gerisinin yine, eski ve yeni, silik şahıslardan ibaret olmasında, yâni ne yapılacağının, kimin neye yarayacağının bilinmemesinde...

Fakat bu defaki «Hatt-ı Hümâyûn» müthiş ve Padişahın bütün ıstırap ve ondan doğma emrini çerçeveler şekilde: «— Şu ân-ı mühimde, başlarında milletin sinesinden tehassus etmiş altıbuçuk asırlık bir hanedanın reisi bulunan ve nefsince her türlü fedakârlığa âmâde olan Halifeleri ve Padişahları bulunduğu hâlde bilûmum efrad-ı milletin emel-i yegânesi hukuk-u devlet ve milletin temami-yi mahmayetinden (korunma tamamlığından) ibaret olduğundan bu emeli kudsî-yi millînin (kudsî millet emelinin) tatmini için son derece fedakârâne sarf-i mesai etmenizi (gayret sarfatmenizi) suret-i kafiyede ihtar ile her halükârda tevfikat-ı îlahiyyieye istinat ve ruhaniyet-i risaletpenâh'den istimdat eylerim.»

19 Mayıs 1919, yâni Mustafa Kemal Paşa'nın Samsuna ayak bastığı günün tarihini taşıyan bu ferman, ölü bir ceset üzerinde şaklayıcı bir kırbaçtan başka bir şey değildi ve zavallı Padişah, o günlerde, vatanın kurtuluş istikametini istanbul'dan değil, Anadolu'dan beklemenin ilk ümit çığırına girmiş bulunuyordu.

Bu noktayı, eserimizin ruhu ve ana tezi olan «Millî Şahlanış Hareketi» faslına bırakarak, çöküş devresinin nihayetine doğru olanca dikkatimizi, en tarafsız şekilde, sadece hakikat için hakikat ölçüsüyle Mustafa Kemal Paşa üzerine çevirelim: itilâf kuvvetleri donanmalarının, toplarını saray ve Đstanbul tarafındaki tarihî kubbelere çevirdiği gün Đstanbul'a geldiğini evvelce kaydettiğimiz Mustafa Kemal Paşa, ilmî ve riyazî şekilde sabittir ki, Mondros Mütarekesinin imzası sıralarında Đttihatçıları takip eden ilk hükümetin Harbiye Nâzırı olmaktan başka