ذمارة ( )3سيَشةممة 2011/9/13
3
www.rozhnama.net
چاودێران «ماڵپەڕی سبەی» شەنوكەو دەكەن بەدواداچوونی: شارا عەبدولڕەحمان
...............................................................
لە ش��ەنو ك��ەوی ئەمجارەی م��ی��دی��ادا ،س��ای��ت��ی «س��ب��ەی» دەبێتە باسو خواسی شارەزایانو م��ی��دی��اك��اران ،ب��ەج��ۆرێ��ك كە ئیجابییاتو سلبیاتی سایتەكە ورد دەكرێتەوەو هۆكاری سلبیاتەكانیش ئاشكرا دەكرێن ،هاوكات پێشنیاز ب��ۆ بەرەوپێشبردنی سایتەكە دەخرێتە روو. كورتەیەك لە سەر سایتی«سبەی»:
سایتی «س��ب��ەی» یەكەم كەناڵی راگەیاندنی كۆمپانیای «وشە»یه ،ل���ە()2007/3/21دا، پەیامی خۆی وەك رۆژنامەیەكی ئەلیكترۆنیی ب�ڵاوك��ردووەت��ەوە، دوات���ر ل��ە ()2007/4/22دا، دەستی ك��رد بە باڵوكردنەوەی بابەتە رۆژنامەوانییەكانی ،لە ( )2007/8/1دیزاینی خۆی نوێ ك��ردەوەو تائێستاش لەسەر ئەو دیزاینە پەخش دەك��اتو ئێستا دیزاینێكی ن��وێ ئامادە ك��راوەو بهمزووان ه لەسەر دیزاینە نوێیەكە دەكەوێتە كار. ل���ەڕووی س��ت��اف��ەوە سایتی «س���ب���ەی» ب��ەپ��ێ��ی ق��ۆن��اغ��ە جیاجیاكان ،ستافەكەشی گۆڕانی ب��ەس��ەردا ه��ات��ووە ،ئێستا (نۆ) ك��ارم��ەن��د ل��ە «س���ب���ەی»دا بە هونەرییو رۆژنامەوانییەوە كار دەك���ەن ،رۆژان���ە ( )12سەعات دەوامی رەسمییە بە (دوو) شەفت كار دەكرێت« .سبەی» ،تۆڕێكی ف���راوان پەیامنێری ه��ەی��ە ،كە كۆڵەكەی بنەڕەتی كاركردنییەتی.. چەند داتایەك سەبارەت بە سایتی «سبەی» بە پشت بەستن بە داتاكانی ( www.google.com/ )analyticsكە دەتوانرێت بوترێت ،راستترین دات��ا دەدات س����ەب����ارەت ب���ە س��ای��ت��ەك��ان، «سبەی» سایتێكە خوێنەرێكی بەرچاوی هەیە ،بۆ نموونە داتای ساڵێكی «سبەی» وەردەگرین ،لە ( )2010/8/3تا (:)2011/8/3 «س��ب��ەی» ()19,927,857 ن��ۆزدە ملیۆنو نۆسەدو بیستو ح����ەوت ه�����ەزارو ه��ەش��ت��س��ەدو پەنجاو ح��ەوت ج��ار س��ەردان��ی ك��راوە ،لەم ساڵەدا ئەو رۆژەی «س��ب��ەی» زۆرت��ری��ن س���ەردان كراوە لە ()2011/2/20دا ،بووە كە ( )256081دووسەدو پەنجاو شەش هەزارو هەشتاو یەك جار سەردانی كراوە ،هەر لەم ساڵەدا ئەو رۆژەی «سبەی» كەمترین سەردانی هەبووە لە ()2010-9-11 بووە ،كە ( )21628بیستو یەك هەزارو شەشسەدو بیستو هەشت كەس سەردانی ك��ردووە ،ئەگەر كاتی مانەوەش وەربگرین ،ئەوا كۆی گشتیی رێژەی مانەوەی هەر سەردانكەرێك (پێنج) دەقیقەو ( )52چركەی بەردەكەوێت. ئەگەر ئەو ناوچانە وەربگرین، كە سەردانی سایتی «سبەی» لێوە دەك��رێ��ت ،ه��ەر ل��ەم��اوەی ( )2010/8/3تا ()2011/8/3 «س��ب��ەی» لە ( )132واڵت��ەوە س���ەردان���ی ك����راوە ،ك��ە عێراق ب��ە پ��ل��ەی ی��ەك��ەم دێ���تو ل��ەو ماوەیەدا لە عێراقەوە «سبەی» ( )2105551دوو ملیۆن سەدو پێنجو پێنجسەدو پەنجاو یەك ج��ار س��ەردان��ی ك���راوە ،هاوكات بریتانیا بە پلەی دووەم دێت ،كە ( - )1105329ملیۆنێکو سەدو پێنج ه��ەزارو سێسەدو بیستو نۆجار ،سەردانی «سبەی» كراوە، بەدوای ئەوانیشدا سوید ،ئەڵمانیا، ن��ەروی��ج ،ه��ۆڵ��ەن��دا ،ئەمەریكاو سویسرا ،دێت. «سبەی» لەڕیزبەندی سایتە كوردییەكاندا بەبۆچوونی شارەزایانی بواری رۆژنامەنووسییو ك��اری میدیای
کارمهندانی سایتی سبهی لهکاتی کارکردندا ئەلكترۆنی ،سایتی «سبەی» لەو سایتانەیە ،كە زۆرترین خوێنەری ه��ەی��ەو ت��وان��ی��وی��ەت��ی خزمەتی خوێنەرەكانی بكاتو حەزیان بۆ هەواڵ تێربكات. ه��ون��ەر رەس����وڵ ،خ��اوەن��ی ب��ڕوان��ام��ەی ماستەر ل��ە ب��واری ئینتەرنێتو رۆژنامەوانی ئۆنالیندا، ئ���ام���اژەی ب���ەوەك���رد :ل���ەڕووی رۆژنامەوانییەوە ،لەئێستادا سایتی «سبەی» ئاستێكی مامناوەندی هەیەو بابەتی رۆژنامەوانیی باشو پێشكەوتووی تێدا بەدیدەكرێت، «هەروەك رێك دەكەوێت جاروبار ب��اب��ەت��ی الواز ب�ڵاوب��ك��ات��ەوە»، ئ��ەوەش دەخ��ات��ەڕوو :كە لەناو سایتە كوردییەكاندا« ،سبەی» لە ئاستێكی بەرزدایە ،واتە لەو سایتە كوردییانەیە ،كە خوێنەرێكی زۆریان هەیە. ئ��ەو ش��ارەزای��ە ،كە سایتی «س��ب��ەی»ی وەك نموونە بۆ تێزی ماستەرەكەی بەكارهێناوە، زیاتر تیشكی خستووەتە سەر جێبەجێبوونی تایبەتمەندییەكانی رۆژنامەوانیی ئۆنالین لە سایتی سبەی-دا ،وەك تایبەتمەندییەكانی مەڵتیمێدیاییو كارلێككارییو تێكستی پەیوەندیدارو ئەرشیفی كۆمپیوتەرییو زۆر بابەتی تر، ه���ەروەك ،دەڵێت« :ل��ە سبەی دا بەشێك لەو تایبەتمەندییانەبەشێكیشیان جێبەجێكراونو فەرامۆشكراون ،دەكرێت سەرجەم ئەو تایبەتمەندییانە لە (سبەی)دا جێبەجێبكرێن ،ب��ەاڵم ئ��ەوەش ه��ەم ستافی زی��ات��رو هەمیش هەوڵو تەقەالو شارەزایی زیاتری دەوێت». ه��ون��ەر رەس���وڵ ،ك��ە خۆی یەكێك بووە لە سەرپەرشتیارانی سایتەكە ،ئەوە بیردێنێتەوە كە هەر لەسەرەتاوە پالنی بۆ شێوازی كاركردنی سایتەكەو گەشەكردنی دان��اب��وو ،دەشڵێت«:پێموایە، ئ��ەوك��ات��ە س��ەرب��ەخ��ۆی��ان��ەت �رو پیشەییانەتر ك��ارم��ان دەك��رد، هەمیشەش هەوڵماندەدا ماوە ماوە، هەم لەڕووی دیزاینەوەو هەمیش لەڕووی هونەری رۆژنامەوانییەوە، خۆمان نوێ بكەینەوەو داهێنانی
زیاتر پێشكەش بكەین ،بەاڵم لەم ماوەیەی دواییدا ئەو نوێبوونەوەیە ل��ە (س���ب���ەی)دا بەدیناكرێت، ئومێدم وایە رەوتی نوێبوونەوە لە سایتەكەدا بخرێتەوە گەڕ». ه��اوك��ات ع��ەت��ا ف��ەی��زوڵ�ڵا، ب��ەڕێ��وەب��ەری پێشووی سایتی «ئ��اوێ��ن��ە» ل���ەب���ارەی سایتی «س�����ب�����ەی»ەوە ،ب��ۆچ��وون��ی هەیەو پێیوایە :سەرچاوەیەكی باوەڕپێكراوە بۆ خوێنەر. عەتا ،لەبارەی سایتەكەوە، دەڵێت« :سایتی سبەی ،لەماوەی ئەم چەند ساڵەی كاركردنیدا، ت��وان��ی��وی��ەت��ی ل��ەن��او میدیای ئەلكترۆنی كوردیدا پێگەو شوێنی خۆی بدۆزێتەوەو بۆ هەندێ هەواڵو بابەتەكان ببێتە سەرچاوەیەكی باوەڕپێكراو و خوێنەری تایبەتی خۆی هەبێت ،بەمەش لەڕیزبەندیی پێشەوەی سایتە كوردییەكاندا دەبینرێت». ب��ەڕێ��وەب��ەرەك��ەی پێشووی سایتی «ئ��اوێ��ن��ە» ،پێیوایە: سایتی «سبەی» ،توانیویەتی میدیای ئۆپۆزسیۆن بهێنێتە ناو دنیای میدیای كوردییەوە، ئ��ەم��ەش بەخاڵێكی پۆزەتیڤ دەزان���ێ���ت.ل���ەب���ارەی ه����ەواڵو سایتەكەشەوە، زانیارییەكانی وت����ی« :س����ب����ەی» ،ب��ەه��ۆی تۆڕێكی بەرباڵوی پەیامنێرانهوه ل��ە ن��اوچ��ەك��ان��ی ك��وردس��ت��انو دەرەوەی ك��وردس��ت��ان��ی��ش ،كە زۆربەیان الیەنگرانو هەڵسوڕاوانی (گ���ۆڕان)ن ،لەگەیاندنی خێرای ه����ەواڵو زان��ی��اری �یو رووداو و پ��ێ��ش��ه��ات��ەك��ان��دا ت��وان��ی��وی��ەت��ی سەركەوتوو بێت ،ه��ەروەه��ا بە دەستنیشانكردنی كەموكوڕییو گ��ەن��دەڵ��ی��ی��ەك��ان ل��ەه��ەرێ��م��ی ك���وردس���ت���ان���دا ،ت��وان��ی��وی��ەت��ی لەگەیاندنی زانیاریی بە خەڵك لەسەر ئەو دیاردانە رۆڵێكی كارای هەبێت». «سبەی» الیەنگریی دەكات! ئەو شارەزاو راگەیاندنكارانە لەگەڵ ئ��ەو ئیجابییاتانەی كە ل��ەس��ای��ت��ەك��ەدا ب���ەدی دەك���ەن، پێشیانوایە :سایتی «سبەی»
الی��ەن��گ��ری��ی ب��ۆ ب��زووت��ن��ەوەی «گۆڕان» دەكات ،بەمەش رەنگە هەنگاوێك هاتبێتە دواوە. هێمن لهۆنی ،بەڕێوەبەری سایتی «خ��ەن��دان» پێیوایە: سایتی «سبەی» لە دامەزراندنیدا، ن��م��وون��ەی��ەك��ی گ��رن��گ ب���وو بۆ میدیای ك��وردیو رۆژنامەگەریی ئەلكترۆنی كوردی ،بەاڵم لەگەڵ گۆڕانكارییەكاندا ،ئ��ەو سایتە نەیتوانیوە خۆی بەدووربگرێت ل�����ەوەی ب��ب��ێ��ت��ە م��ی��دی��ای��ەك��ی پڕۆفێشناڵی ناحیزبیی ،هەروەك وت���ی« :ل��ەگ��ەڵ دروس��ت��ب��وون��ی ب���زووت���ن���ەوەی (گ�������ۆڕان)دا، ب��ەت��ەواوەت��ی س��ای��ت��ەك��ە ب��ووە میدیایەكی حیزبیی الی��ەن��داری ئایدیۆلۆژیی ،ئێستا سایتەكە بەهای هەواڵی سنوورداركردووە بۆ الیەنداریكردنی ئۆپۆزسیۆن، ئ��ەم��ەش ك��اری��ك��ردووەت��ە سەر متمانەی خوێنەر پێی». ئەم هۆكارە ،وای لەبەڕێوەبەری سایتی «خەندان» كردووە ،پێی وابێت ،ئیجابییاتی سایتەكە تەنیا ئەوەبێت كە بزووتنەوەی «گۆڕان» خاوەنی سایتێكی ئەلكترۆنییە، كە مینبەری بۆچوونو رای ئەو بزووتنەوەیەیه. رەخ��ن��ەی الیەنگریكردنی «س���ب���ەی» ب��ۆ ب��زووت��ن��ەوەی «گ�������ۆڕان» ،ب��ەج��ۆرێ��ك��ە كە بەڕێوەبەری سایتی «ئاوێنە»، بەسایتێكی حیزبیی ناوی دێنێتو گومانیشی لەدروشمی سایتەكە هەیە ،كە بریتییە لە (رەخنە بە زمانی گوڵ). ع��ەت��ا ف��ەی��زوڵ�ڵا ،دەڵ��ێ��ت: «س��ای��ت��ی س��ب��ەی ،س��ەرب��ەخ��ۆ نییەو وەك بەشێك لە دەزگ��ای راگەیاندنی كۆمپانیای (وش��ە)، س��ەر ب��ە ب��زووت��ن��ەوەی گ��ۆڕان��ە، بەمەش سیاسەتەكانی (گ��ۆڕان) بەرنامەی ك��اری سەرەكیی ئەو س��ای��ت��ەی��ە ،ئ��ەگ��ەرچ��ی رستەی (رەخ��ن��ە ب��ەزم��ان��ی گ��وڵ) وەك دروش���م���ی س��ای��ت��ی (س��ب��ەی)، لەسەرووی پەیجی سایتەكەوە خۆی دەردەخات ،بەاڵم رەخنەگرتنە روو لەخۆی نەبووەو جارێك نەبووە رەخنە لە ب��ەرەی ئۆپۆزسیۆنو
بەتایبەتی لە بزووتنەوەی گۆڕان بگرێت ،ئەگەریش هەبووبێت ئەوا بەدەگمەن ب��ووە ،بۆیە پێموایە: سایتی (سبەی) نەك سەربەخۆ نییە ،بەڵكو بە پێی سیاسەتو ئامانجەكانی بزووتنەوەی گۆڕان، كاردەكات ،بەمەش دەتوانین بڵێین: (س��ب��ەی) سایتێكی حیزبییەو بەپێی بەرنامەو ستراتیژی دیارترین حیزبی ئۆپۆزسیۆن لەهەرێمی ك��وردس��ت��ان ،وات��ە بزووتنەوەی گۆڕان ،كار دەكات». ه�����ەروەك ه��ێ��م��ن ل��ه��ۆن��ی، دەڵێت« :ئێستا (سبەی) بووەتە مینبەرێك بۆ رای چەند كەسێكو بەس ،بەواتایەكی دیكە ئێستا لە (سبەی) گرنگیی بە راو بۆچوونی چ��ەن��د ك����ەسو دەم��وچ��اوێ��ك دەدرێت ،سایتەكەش لە سایتێكی ه��ەواڵ��ی��ی��ەوە خ��ەری��ك��ە دەبێتە سایتێكی راوبۆچوون». لەكاتێكدا ئەم خاڵە بەبڕوای ه��ون��ەر رەس���وڵ ،ئیجابییاتێكە كە بۆ سایتەكە تۆماردەكرێت، دەشڵێت« :سایتەكە ب��وار بە ب�ڵاوك��ردن��ەوەی هەندێك بابەتو زانیاریی دەدات ،كە رەنگە لە كەناڵەكانی راگەیاندنی سەر بە حیزبە دەسەاڵتدارەكانی هەرێمەوە ب�ڵاون��ەك��رێ��ن��ەوە ،سایتەكەش ب��ووهت��ە خ��اوەن��ی چەند قەڵەمو وتارنووسێكی تایبەت بەخۆی ،كە ئەوەش خاڵێكی ئیجابییە بۆی». پێشنیاز بۆ بەرەوپێشبردن ئ��ەو ش��ارەزای��ان��ەی ب��واری رۆژن��ام��ەگ��ەری��ی ،پێشنیاز بۆ بەرەوپێشبردنی سایتی «سبەی» دەك���ەن ،تاببێتە روان��گ��ەی��ەك؛ كە زۆرترین خوێنەری هەبێتو هەوڵبدات زۆرترین هەواڵو بابەت لەكەمترین ك��ات��دا ب��ۆ خوێنەر باڵوبكاتەوە. عەتا فەیزوڵاڵ ،پێیوایە :هەوڵ بۆ بەرەوپێشچوونی سایت ،یان هەر میدیایەكی دیكە ،بەمانای راكێشانی زۆرترین بینەرو خوێنەرە بۆ الی خۆی ،ئەمەش بەبۆچوونی ئ��ەو ،تەنیا ب��ە ب�ڵاوك��ردن��ەوەی بێالیەنانەی ه���ەواڵو راپ���ۆرتو بابەتەكانی دیكە دەبێت ،واتە
هیچ بەرژەوەندییەكی تایبەتو هێزێك لەپشت ئەو میدیاو دەزگای راگەیاندنە نەبێت ،كە ئاراستەی ب��ك��اتو سانسۆرێكی خودیی لەسەر بێت« ،بەاڵم خوێنەرانی سایتی (سبەی) بەپێی بارودۆخی كوردستان ،ژمارەی خوێنەرەكانی زی��ادو ك��ەم دەك��ات ،بۆ نموونە لەڕووداوەكانی ()17ی شوباتو رۆژان����ی پ��اش ئ���ەوە ،بینیمان سایتە ئەهلییەكانو سایتەكانی ئۆپۆزسیۆن ،بە (سبەی)شەوە، توانیان زۆرترین خوێنەر لەچاو سایتەكانی سەر بە دەسەاڵت بۆ خۆیان رابكێشن ،ئەمە جگەلەوەی زیادكردنی خزمەتگوزاریی جیاجیا دەبێتە هۆی راكێشانی زیاتری خوێنەر ،هەروەها دەستپێشخەریی لە گواستنەوەی هەواڵەكاندا پێش میدیاكانی تر». ه���اوك���ات ه��ێ��م��ن ل��ه��ۆن��ی، بەباشی دەزانێت لە سایتەكەدا زیاتر رۆژنامەنووسی پڕۆفیشناڵ ئیش بكەن ،ه��ەروەك ،دەڵێت: «ئ��ەم سایتە م��ادام بناغەیەكی باشی هەیە ،هەقی وای��ە زیاتر گرنگیی پێبدرێتو بدرێتە دەست ئ��ەو كەسانەی رۆژنامەنووسی پڕۆفیشناڵن ،نەك ئایدیۆلۆجیست، مادام سایتێكی هەواڵییە ،پێویستە هەموو شتێك كە پەیوەندیی بە خەڵكەوە هەیە ،باڵوبكاتەوە، چونكە ئەگەر وا نەكات لە متمانەی ئەم سایتە كەم دەبێتەوە». «سبەی» قسەی خۆی هەیە سەبارەت بەرەخنەو پێشنیازو بۆچوونەكان« ،میدیا» پێی باش بوو بۆچوونی سایتەكە خۆشیان وەربگرێت ،نەك بۆ وەاڵمدانەوە، بەڵكو بۆ بەرچاو روونتركردنی شارەزایانو خوێنەرانی خۆی ،كە بەدڵسۆزییەوە رەخنەو پێشنیازی بۆ دەكەن. نەژاد جەالل ،سەرنووسەری س��ای��ت��ی «س���ب���ەی» ،دهڵ��ێ��ت: سایتەكەمان كەموكوڕیی هەبووەو ئێستاش هەیەتیو پێویستمان بەهاوكارییو رەخنەی هەمووالیەكە ب��ۆ باشتركردنی« ،ب���ەاڵم ئەو كەسانەی شارەزاییان لە میدیاو
میدیای ئەلكترۆنیدا هەیە ،كە سەردانی ئێمەیان كردووە ،شوێنو ستافیان بینیوەو زانیویانە بە چ ئیمكانییەتێك ئەم كارە دەكەین، سەریان سووڕماوە ،پێیانوابووە: ئێمە لەشكرێكین ،لەكاتێكدا ئێمە تەنیا ( )10كەسیش نین». س��������ەرن��������ووس��������ەری س��ای��ت��ی«س��ب��ەی» ،ئ��ام��اژە بەوەدەكات :بەردەوام هەوڵیانداوە بۆ پێشخستنی سایتەكەیانو رای كەسانی ش���ارەزاو خوێنەرانیان وەربگرن ،كردووشیانە ،هەروەك، دەڵێت« :هەمیشە پەیوەندیمان بە خوێنەرانی خۆمانو كەسانی ش��ارەزاوە هەیە لەبواری میدیای ئەلیكترۆنیدا! ئەوەی زۆر گلەییە لە ئێمە ،نوێنەبوونەوەی دیزاینی سایتەكەیە ،لەڕێگای ئەم راپۆرتەی ئێوەشەوە ئ��ەوە رادەگەیەنین: كە لەم نزیکانهدا سایتی(سبەی) بەدیزانێكی نوێوە دەبینرێت». ل������ەب������ارەی رەخ����ن����ەی بەحیزبیبوونی سایتەكەشەوە، ن��ەژاد ج��ەالل ،ئ��ەوەدەخ��ات��ەڕوو: رەنگە بتوانرێت بەجۆرێكی تر قسە ل��ەس��ەر ئ���ەو مەسەلەیە ب��ك��رێ��ت ،وت��ی��ش��ی« :تەمویلی سبەی كۆمپانیای وشە دەیكات، بەاڵم جگە لەكاتی پڕوپاگەندەی هەڵبژاردنەكان( ،سبەی) هیچ ك��ات وەك میدیایەكی حیزبیی ك��اری ن��ەك��ردووە ،چونكە ئەو رۆژنامەنووسانەی لە (سبەی) كاردەكەن ،كەسانی پڕۆفیشناڵنو زۆر لەخۆبردوونو دەزانن ئەخالقو ئیتیكی رۆژن��ام��ەوان��ی��ی چییە، سەرەڕای ئەوەش بە مووچەیەكی ك���ەم ،ئ��ەرك��ێ��ك��ی زۆر گ���ەورە رادەپ��ەڕێ��ن��ن ،بۆیە هیچ كەسو هێزێك ناتوانێت ناچاریان بكات، وەك ئەو لەشكرە رۆژنامەنووسەی كە ئێمە پێیان دەڵێین ،حیزبی بەچاو و دەم��ی ن��ووق��اوەوە كار بكەن تەنیا بۆ پارە .من پێموایە: ئ��ەو ئ��ازادی��ی��ەی ل��ە (س��ب��ەی) دا هەیە بۆ ك��ارك��ردن ،هێندەی میدیا ئەهلییو سەربەخۆكانە، چونكە هیچ كەسێك دەستناخاتە كاروبارەكانی ئێمەوە ،من ئەمە بۆ مێژوو دەڵێم :هەموو دەزگاكانی ك��ۆم��پ��ان��ی��ای (وش����ە) ،خ��ۆی��ان سیاسەتی خ��ۆی��ان دادەڕێ����ژن، لەئێستادا هیچ كۆبوونەوەیەكی كۆمپانیاكەش نییە بۆ چۆنییەتی كاركردنی كەناڵەكان». «س��ب��ەی ،سەربەستكراوە ل��ەوەی چۆن ك��اردەك��ات ،ئەگەر ك��اری باشمان كرد بۆ خۆمانە، ب���ەاڵم نكۆڵیی ل���ەوە ناكرێت رۆژنامەنووسەكانی (سبەی)دا خەڵكانێكن زۆرینەیان الیەنگری (گۆڕان)ن ،تیاشیایەتی رەخنەی زۆری لە (گۆڕان) هەیە ،دەتوانین بڵێین( :گۆڕان) نییە» ،ئەمەش وتەی سەرنووسەری سایتەكە بوو. سەبارەت بەو كەسانەی لە سایتی «س��ب��ەی» دەن��ووس �نو لێدوان دەدەن ،نەژاد جەالل ،ئەوە دەخاتەڕوو :لەو بارەدا تەواو وەك میدیایەكی ئەهلییو سەربەخۆ ك��اری��ان��ك��ردووەو دەرف��ەت��ی��ان بۆ ه��ەم��وو الی��ەن��ە سیاسییەكان وەك یەك بووە لەهەموو حیزبە سیاسییەكانەوە لێدوانیان لەمەڕ كێشەكان وەرگ��رت��ووەو باڵویان ك����ردووەت����ەوە« ،ه���اوك���ات بۆ رەخنەش ،رەخنەمان ئاراستەی ه��ەم��وو الی��ەن��ە سیاسییەكان ك���ردووە ،ب��ەاڵم هەموو دەزانین زۆرت���ری���ن خ��واروخ��ێ��چ��ی��ی ل��ەم ه��ەرێ��م��ەدا ب��ەر ك� ێ دەك��ەوێ��ت، بۆیە زۆرترین رەخنەكانیش ئەو الیانەنانە دەگرێتەوە ،جگە لە لێدوانیش ،تەنیا لە بەشی بیروڕا، تائێستا ( )925نووسەر بابەتو وتاریان تێدا نووسیوە ،كە هەموو بیروبۆچوون ئایدیایەك لەخۆ دەگرێت ،لەوپەڕی چەپەوە ،تا ئەوپەڕی راست ،ئەوەی الی ئێمە گرنگ بووە ،ئەوەیە ،كە تەشهیر بەكەس نەكەین ،ب��ەاڵم لەسەر باڵوكردنەوەی راستیی ،ئامادەین هەموو باجێك بدەین».