Orędownik Samorządowy Powiatu Rawickiego

EGZEMPLARZ BEZPŁATNY

ISSN 1898-7397

NR 30

DWUMIESIĘCZNIK

X 2012

W numerze m.in.: Powiatowe obchody Dnia Edukacji Narodowej - odsłonięcie tablicy pamiątkowej.

Informacje Starostwa Powiatowego w Rawiczu.

Warsztaty Terapii Zajęciowej w Miejskiej Górce.

POWIAT RAWICKI W OBIEKTYWIE

Rocznica wybuchu II wojny światowej (1 IX 2012).

80-lecie OSP w Szkaradowie (9 IX 2012).

750-lecie Sarnowy (21-23 IX 2012).

Wspólne odkrywanie świata (21 IX 2012).

Festiwal Kuchni Wielkopolskiej (23 IX 2012).

Sukcesy olimpijskie (3 X 2012).

Jubileusz Gminy Pakosław (7 X 2012).

Nowoczesna pracownia chemiczna (12 X 2012).

POWIATOWY DZIEŃ EDUKACJI NARODOWEJ Tegoroczne powiatowe obchody Dnia Edukacji Narodowej odbyły się 12 października w I Liceum Ogólnokształcącym w Rawiczu. Tradycyjnie z okazji tego święta Zarząd Powiatu Rawickiego nagrodził za szczególne osiągnięcia w pracy dydaktyczno-wychowawczej dyrektorów i nauczycieli szkół oraz placówek powiatowych. W tym roku nagrody otrzymali: Pani Łucja Dera - Dyrektor I Liceum Ogólnokształcącego w Rawiczu, Pan Jacek Niemczynowski - Wicedyrektor I Liceum Ogólnokształcącego w Rawiczu, Pani Beata Glura - Wicedyrektor Zespołu Szkół Zawodowych w Rawiczu, Pan Krzysztof Rogala - Wicedyrektor Zespołu Szkół Rolniczych w Bojanowie, Pani Anna Noga - nauczyciel I Liceum Ogólnokształcącego w Rawiczu, Pani Bogumiła Tarapata - nauczyciel Zespołu Szkół Nr 3 w Rawiczu, Pani Maria Mańkowska i Pan Tomasz Mikołajczyk – nauczyciele Zespołu Szkół im. Jana Pawła II w Rawiczu, Pani Joanna Sierpowska i Pan Janusz Majer - nauczyciele Zespołu Szkół Zawodowych w Rawiczu. Oświatowe święto było też okazją do wręczenia aktów nadania stopnia awansu zawodowego nauczyciela mianowanego: Pani Danucie Kaczmarek z Zespołu

Szkół im. Jana Pawła II w Rawiczu, Pani Małgorzacie Kaczmarek oraz Panu Krzysztofowi Rogali z Zespołu Szkół Rolniczych w Bojanowie, Pani Marcie Maćkowiak, Pani Żanecie Gocek z Zespołu Szkół Nr 3 w Rawiczu, Pani Magdalenie Ratajczak, Pani Magdalenie Sikorze i Panu Aleksandrowi Szlachcie z Zespołu Szkół Zawodowych w Rawiczu. Ponadto Medale Komisji Edukacji Narodowej przyznano Pani Katarzynie Chromicz z I Liceum Ogólnokształcącego w Rawiczu oraz Pani Alicji Stachowskiej z Zespołu Szkół Zawodowych w Rawiczu, natomiast Nagrodę Kuratora Oświaty - Pani Annie Małgorzacie Kołodziej, logopedzie Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej w Rawiczu.

Podczas uroczystości na budynku szkoły odsłonięta została tablica upamiętniająca absolwentów Państwowego Seminarium Nauczycielskiego. Jego historię przybliżyli w swoich wystąpieniach Pan Andrzej Grafik, współautor publikacji „Rzecz o Rawickim Seminarium Nauczycielskim” oraz Pan Walerian Stanek, Prezes Towarzystwa Przyjaciół Rawicza. Honorowym gościem uroczystości był Pan Adam Poślednik, jeden z trzech żyjących obecnie absolwentów Seminarium.

NOWOCZESNA PRACOWNIA CHEMICZNA Powiatowe obchody Dnia Edukacji Narodowej poprzedziło otwarcie w I Liceum Ogólnokształcącym w Rawiczu nowoczesnej pracowni chemicznej. Pierwsze doświadczenie chemiczne

wykonali włodarze Powiatu Rawickiego. Następnie kilka kolejnych przeprowadzili uczniowie klasy o profilu biologicznochemicznym, pod kierunkiem nauczycielki chemii Pani Elizy Franciszkiewicz - Łakomej. Nową pracownię wyposażono w nowoczesny stół demonstracyjny z wyciągiem, stanowiska pracy dla uczniów, a także odczynniki chemiczne i sprzęt laboratoryjny niezbędny do przeprowadzania doświadczeń z chemii ogólnej i organicznej.

ORĘDOWNIK SAMORZĄDOWY POWIATU RAWICKIEGO ISSN 1898-7397 Wydawca: Starostwo Powiatowe w Rawiczu; www.powiatrawicki.pl Redagują: Marta Hamielec (redaktor naczelny), Joanna Balcer, Magdalena Jurdeczka, Aneta Mazur, Izabela Sarnowska.

Zdjęcia i ilustracje: Archiwum Starostwa Powiatowego w Rawiczu.

Adres redakcji: 63-900 RAWICZ, Rynek 17; e-mail:oredownik@powiatrawicki.pl Oddano do druku: 19 października 2012 r.

Skład i druk: Multigraf – Rawicz, ul. Staszica 4, tel. 65 546 23 57, drukarniarawicz@gmail.com Nakład: 1200 egzemplarzy (wydawnictwo bezpłatne).

ARCHIWALNE NUMERY „Orędownika Samorządowego Powiatu Rawickiego” dostępne są na stronie www.powiatrawicki.pl Redakcja zastrzega sobie prawo skracania, adiustacji nadesłanych tekstów i nadawania im tytułów.

Nr 30

PAŹDZIERNIK 2012

3

BĄDŹ WIDOCZNY Z MISIEM Zakończyła się tegoroczna akcja pn. „Bądź widoczny z misiem”, której organizatorem jest Starostwo Powiatowe w Rawiczu, przy współudziale rawickiej Komendy Powiatowej Policji. W tym roku przedsięwzięcie skierowano do pierwszoklasistów z Gminy Bojanowo, wśród których rozprowadzono 150 elementów odblaskowych.

Akcją objęto szkoły podstawowe w Bojanowie, Trzeboszu, Golinie Wielkiej i Gościejewicach. Podczas spotkań z policjantem dzieci zapoznały się z zasadami bezpiecznego zachowania na drodze. Dla maluchów przygotowano tak-

że kilka dodatkowych atrakcji, m.in. pokaz elementów policyjnego umundurowania oraz możliwość obejrzenia radiowozu.

W roku 2013 akcja będzie kontynuowana w Gminie Jutrosin.

INFORMACJE STAROSTWA POWIATOWEGO W RAWICZU SESJE RADY POWIATU RAWICKIEGO

KONFERENCJA PRASOWA STAROSTY

W auli I Liceum Ogólnokształcącego w Rawiczu 30 sierpnia br. odbyła się XX nadzwyczajna Sesja Rady Powiatu Rawickiego. Na posiedzeniu Radni podjęli m.in. uchwały w sprawie likwidacji niefunkcjonujących już szkół powiatowych. Powyższe regulacje niezbędne były z uwagi na nowelizację ustawy o systemie oświaty.

W dniu 28 września br. odbyła się cykliczna konferencja prasowa Starosty Rawickiego.

Dziennikarze zostali poinformowani o zakończeniu inwestycji w obiektach administrowanych przez Powiat Rawicki, m.in. w Domu Pomocy Społecznej w Pakówce. Starosta Pan Zygmunt Wolny omówił także działania podejmowane przez Powiatowy

Dnia 27 września br. Radni zebrali się na XXI Sesji, podczas której Starosta Pan Zygmunt Wolny przedstawił sprawozdanie z działalności Zarządu Powiatu w okresie międzysesyjnym. Podsumował także akcję pomocy dla Gminy Bogatynia na Dolnym Śląsku, zniszczonej w 2010 r. przez powódź. Przekazane wówczas z budżetu powiatowego wsparcie finansowe zostało przeznaczone na remont jednej z miejscowych szkół podstawowych. Symbolicznym wyrazem podziękowań za okazaną pomoc było zaproszenie w sierpniu br.

Starosty Rawickiego do Bogatyni oraz przyznanie Powiatowi Rawickiemu honorowego tytułu „Przyjaciel Gminy Bogatynia”.

Ponadto Radni wysłuchali informacji o środkach udzielonych przez fundusze poręczeniowe przedsiębiorcom. Omówiono także program rozwoju pieczy zastępczej w Powiecie Rawickim na lata 2012 – 2014.

Uchwały podjęte podczas XX i XXI Sesji Rady Powiatu Rawickiego dostępne są na stronie internetowej: www.bip.powiatrawicki.pl

Urząd Pracy w celu pozyskania dodatkowych środków na rzecz aktywizacji osób bezrobotnych. Natomiast Wicestarosta Pan Krzysztof Synoracki przedstawił program powiatowych obchodów Dnia Edukacji Narodowej w I Liceum Ogólnokształcącym w Rawiczu.

Relacja z konferencji dostępna jest na stronie internetowej Starostwa, w zakładce PROMOCJA.

4

Nr 30

AKTYWNY SAMORZĄD

Powiat Rawicki przystąpił w bieżącym roku do pilotażowego programu „Aktywny Samorząd”, finansowanego ze środków Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych.

Jego realizacja zmierza do zmniejszenia lub wyeliminowania barier ograniczających uczestnictwo osób niepełnosprawnych w życiu społecznym, zawodowym oraz w dostępie do edukacji. Ma on również przyczynić się do sprawniejszej współpracy samorządu z Funduszem w tym obszarze działań. Program obejmuje następujące formy wsparcia, m.in.: pomoc w zaku-

PAŹDZIERNIK 2012

pie i montażu oprzyrządowania do posiadanego samochodu, a także specjalistycznego sprzętu komputerowego wraz z oprogramowaniem, urządzeń lektorskich, brajlowskich, wózka inwalidzkiego o napędzie elektrycznym, dofinansowanie szkoleń w zakresie obsługi sprzętu nabytego w ramach programu, pomoc w uzyskaniu prawa jazdy kategorii B. Program wdrażany jest przez Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie.

RAWICKIE MOSTY SZTUKI

W dniach od 27 sierpnia do 1 września br. odbyły się XII Rawickie Mosty Sztuki. Było to ogólnopolskie spotkanie artystów połączone z wystawą prac. W tegorocznej edycji imprezy uczestniczyli: Adam Chmielowiec, Marek Haładuda, Marek Jakuszewski, Jacek Jarczewski, Alicja Jeziorecka, Anna Kramm, Christos Mandzios, Michał Matuszczyk, Henryk Pawłowski, Wojciech Pukocz, Rafał Roskowiński oraz Michał Sikorski.

Twórcy zaprezentowali obrazy, fotogramy, rzeźby i instalacje, nawiązujące przede wszystkim do nurtu sztuki abstrakcyjnej.

Wystawie towarzyszyło sympozjum naukowe pt. „Obraz w kadrze”, poświęcone związkom sztuki z mediami. Organizatorem przedsięwzięcia było Muzeum Ziemi Rawickiej, Ośrodek Integracji Europejskiej w Rokosowie, przy współudziale Urzędu Miejskiego Gminy Rawicz oraz Starostwa Powiatowego w Rawiczu.

NARADY SAMORZĄDOWCÓW

W dniu 5 września br. w siedzibie Starostwa Powiatowego w Rawiczu odbyła się cykliczna narada samorządowców

z terenu Powiatu Rawickiego. W spotkaniu uczestniczyli również przedstawiciele poznańskiego oddziału firmy RDH Architekci Urbaniści Sp. z o.o., którzy omówili stan zaawansowania prac nad Programem Rozwoju Powiatu Rawickiego. Tematem przewodnim kolejnej narady, zorganizowanej 8 października br. w siedzibie Urzędu Miejskiego w Bojanowie, była zmiana statusu prawnego drogi krajowej nr 5, która po oddaniu do użytku trasy S-5, zostanie zaliczona do kategorii dróg gminnych. Tym razem w spotkaniu wzięli także udział Burmistrzowie Miasta i Gminy Rydzyna, Pobiedziska oraz posłowie okręgu kaliskoleszczyńskiego.

JUBILEUSZ STOWARZYSZENIA

Stowarzyszenie Dzieci i Osób Niepełnosprawnych w Miejskiej Górce obchodziło 7 września br. jubileusz 15-lecia działalności.

Uroczystość została połączona z festynem integracyjnym pod hasłem „Razem lepiej i ciekawiej”. Wzięli w niej udział podopieczni stowarzyszenia, członkowie ich rodzin, wolontariusze i pracownicy Warsztatów Terapii Zajęciowej, a także zaproszeni goście, m.in. przedstawiciele władz powiatowych i gminnych oraz instytucji współpracujących ze stowarzyszeniem. Program artystyczny zaprezentowali mieszkańcy Domów Pomocy Społecznej w Osieku i Pakówce, uczestnicy Warsztatów Terapii Zajęciowej z Łagiewnik, Kościana, Piasków, Rydzyny, podopieczni Środowiskowego Domu

Samopomocy w Rawiczu i uczniowie miejscowych szkół.

Odbył się również koncert Reprezentacyjnej Orkiestry Komendy Wojewódzkiej Policji we Wrocławiu i Orkiestry Dętej z Leszna.

Damian Przybył – terapeuta zajęciowy pracowni komputerowej Warsztatów Terapii Zajęciowej w Miejskiej Górce

RAWICKI JARMARK KRÓLEWSKI

Rawiczanie zgromadzeni na rynku 9 września br. mieli możliwość uczestniczenia w zorganizowanym po raz pierwszy Rawickim Jarmarku Królewskim, promującym lokalną historię i tradycje. Członkowie historycznej grupy rekonstrukcyjnej zaprezentowali inscenizację spotkania króla Szwecji Karola XII ze Stanisławem Leszczyńskim, opartą na zapiskach kronikarskich dotyczących pobytu szwedzkiego monarchy w Rawiczu na przełomie 1704 i 1705 r. oraz przybliżyli widzom realia kulturowe i obyczajowe epoki. Dodatkową atrakcją był kiermasz wyrobów regionalnych, spektakl teatru ulicznego oraz wieczorny pokaz laserowy. Imprezom plenerowym to-

Nr 30

PAŹDZIERNIK 2012

5

WŁASNY BIZNES

W dniach 20 września i 15 października br. w siedzibie Starostwa Powiatowego w Rawiczu miało miejsce spotkanie Starosty Rawickiego z osobami, którym przyznano środki na podjęcie działalności gospodarczej. Dzięki dotacjom z Funduszu Pracy, Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych, Rezerwy Ministra Pracy i Polityki Społecznej oraz ze środków

warzyszyła wystawa rękopisów i starodruków pochodzących ze zbiorów specjalnych Muzeum Ziemi Rawickiej oraz ekspozycja rekwizytów ilustrujących historię oręża polskiego.

Odbyła się także konferencja pt. „Rozwiązywanie problemów urbanistycznych i komunikacyjnych w miastach posiadających dawne fortyfikacje miejskie”.

80-LECIE OSP W SZKARADOWIE

W dniu 9 września br. uroczysty jubileusz 80-lecia działalności obchodziła Ochotnicza Straż Pożarna w Szkaradowie. Z tej okazji Kapituła Moździerza pod przewodnictwem Starosty Rawickiego przyznała jednostce Statuetkę Moździerza za zasługi dla Powiatu Rawickiego w dziedzinie społecznej. Ponadto Zarząd Główny Związku Ochotniczych Straży Pożarnych RP nadał OSP w Szkaradowie Złoty Medal za Zasługi dla Pożarnictwa. Podczas uroczystości jubileuszowej poświęcono i oddano do użytku nową remizę strażacką.

SAMORZĄDOWE STRZELANIE

Na strzelnicy Kurkowego Bractwa Strzeleckiego w Murowanej Goślinie w dniu 15 września br. zostały zorganizowane IV Mistrzostwa Samorządów Powiatowych Województwa

Wielkopolskiego w Strzelectwie Sportowym. Już po raz trzeci z rzędu zwycięzcą rozgrywek została drużyna Powiatu Rawickiego w składzie: Wicestarosta Pan Krzysztof Synoracki, Członek Zarządu Powiatu Pan Maciej Osiński oraz Radny Pan Fabian Małecki.

6

Nr 30

unijnych 34 osoby rozpoczną prowadzenie własnych firm m.in. w branży muzycznej, geodezyjnej, stolarskiej, budowlanej, fryzjerskiej i kosmetycznej.

750-LECIE SARNOWY

W dniach od 21 do 23 września br. odbyły się uroczystości 750-lecia nadania praw miejskich Sarnowie, jednej z najstarszych miejscowości na terenie Powiatu Rawickiego, obecnie dzielnicy Rawicza. Obchody rozpoczęła uroczysta Sesja Rady Miejskiej Gminy Rawicz, podczas której uhonorowano najstarszych mieszkańców Sarnowy. W gronie osób wyróżnionych znaleźli się: Panie Teresa Gęstwa, Zofia Talaszka, Maria Ratajczak, Rozalia Zjeżdżałka, Cecylia Normann, Kazimiera Hupa, Helena Franceka, Marianna Sprutta, Panowie Jan Starczyński, Ryszard Sroka oraz Państwo Leokadia i Stanisław Klimpel, Zofia i Wacław

Łakomy. Następnie odsłonięto tablicę upamiętniającą jubileusz, umieszczoną na ścianie sarnowskiego Ratusza.

Została także otwarta okolicznościowa wystawa, na której zaprezentowano fotografie, reprodukcje znaków, kart pocztowych oraz archiwalnych widokówek z Sarnowy.

Przygotowano liczne atrakcje plenerowe, m.in. kiermasz

PAŹDZIERNIK 2012

REGIONALNE TARGI AGROTURYSTYCZNE

Na terenie Centrum Wystawowo-Edukacyjnego w Gołaszynie w dniu 22 września br. odbyły się Pierwsze Regionalne Targi Agroturystyczne „Wielkopolska wieś zaprasza”. Promują one atrakcje turystyczne oraz folklor naszego regionu. Ich organizatorami byli: Wielkopolski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Poznaniu, Wielkopolska Izba Rolnicza w Poznaniu, Starostwo Powiatowe w Rawiczu i Urząd Miejski w Bojanowie.

Podczas targów przedstawiciele organizacji lokalnych oraz wystawcy indywidualni zaprezentowali produkty tradycyjne

wyrobów regionalnych, pokazy historycznych grup rekonstrukcyjnych, poczta balonowa, zabawy dla dzieci i turnieje sportowe.

Odbył się również konkurs kulinarny „Festiwal Kuchni Wielkopolskiej – Obiad Wielkopolski”, zorganizowany pod patronatem Starosty Rawickiego. Wzięło w nim udział 9 drużyn reprezentujących Powiat Rawicki oraz poszczególne gminy. Zwyciężyła reprezentacja Domu Kultury w Rawiczu, w składzie Ewa Kaczan i Tomasz Bzdęga. Celem konkursu było propagowanie potraw kuchni regionalnej.

NOC NAUKOWCÓW

Od 2005 r., tradycyjnie pod koniec września na uczelniach wyższych we wszystkich krajach unijnych odbywają się dostępne dla szerszej publiczności wykłady, pokazy, odczyty,

i wyroby rękodzieła artystycznego. Goście odwiedzający stoiska mogli zapoznać się z ofertami gospodarstw agroturystycznych, wziąć udział w degustacjach potraw regionalnych i licznych konkursach. Odbyły się prelekcje i wykłady poświęcone edukacji ekologicznej oraz prezentacji walorów agroturystycznych południowo-zachodniej Wielkopolski, szczególnie Powiatu Rawickiego. W części artystycznej na scenie wystąpiły zespoły folklorystyczne, m.in. „Gołaszyniacy”, „Słowianie” oraz „Złote kłosy”.

SALON MATURZYSTÓW

Uczniowie klas maturalnych z I Liceum Ogólnokształcącego oraz Zespołu Szkół nr 3 w Rawiczu w dniach 25 i 26 września br. uczestniczyli we wrocławskim „Salonie Maturzystów”. Była to szósta edycja ogólnopolskiej kampanii informacyjnej, którą zorganizowało wydawnictwo „Perspektywy” przy współudziale Ministerstwa Edukacji Narodowej i Okręgowych Komisji Egzaminacyjnych. Przyszłoroczni maturzyści zapoznali się z ofertą edukacyjną największych w kraju uczelni państwowych oraz wystawy i konkursy, organizowane w ramach Europejskiej Nocy Naukowców. W ramach tegorocznej edycji przedsięwzięcia uczniowie I Liceum Ogólnokształcącego oraz Zespołu Szkół nr 3 w Rawiczu mieli okazję uczestniczyć w wykładach z historii, kulturoznawstwa, językoznawstwa, biologii i zajęciach warsztatowych z chemii, prowadzonych przez pracowników dydaktycznych na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Łucja Dera – Dyrektor I Liceum Ogólnokształcącego w Rawiczu, Monika Waloszek-Gąsior – nauczyciel matematyki w Zespole Szkół nr 3 w Rawiczu

Nr 30

PAŹDZIERNIK 2012

7

prywatnych, a także z warunkami rekrutacji na wybrane kierunki studiów w roku akademickim 2013/2014. Mogli również wziąć udział w spotkaniach z konsultantami, którzy omówili zasady zdawania egzaminów maturalnych z poszczególnych przedmiotów. Łucja Dera – Dyrektor I Liceum Ogólnokształcącego w Rawiczu, Monika Waloszek-Gąsior – nauczyciel matematyki w Zespole Szkół nr 3 w Rawiczu

ŚWIĘTO CHAZACKIEJ BANI

W dniu 30 września br. w Szymanowie odbyła się impreza kulturalna pn. „Kulinarne Tradycje Regionu Południowej Wielkopolski – Święto chazackiej bani”. Jesienna biesiada z udziałem mieszkańców wsi chazackich oraz regionalnych zespołów folklorystycznych, połączona została z degustacją potraw i wystawą dekoracji wykonanych z dyni.

RAWICKIE OLIMPIJKI

Podczas odbywających się w tym roku w Londynie Igrzysk Olimpijskich oraz Igrzysk Paraolimpijskich sukcesy odniosły dwie zawodniczki pochodzące z Powiatu Rawickiego, wychowanki klubu sportowego „Kadet” w Rawiczu. Na olimpiadzie srebrny medal w konkurencji rzutu młotem zdobyła Pani Anita Włodarczyk, obecnie reprezentująca klub „Skra” Warszawa. Złotą medalistką paraolimpiady w konkurencji skoku w dal została Pani Karolina Kucharczyk, która jednocześnie ustanowiła nowy rekord świata w tej dyscyplinie. Oficjalne powitanie medalistek przez kibiców odbyło się 3 października br.

w sali kina „Promień” w Sierakowie. Podczas spotkania władze powiatowe i gminne uhonorowały obydwie zawodniczki, wręczając im nagrody pieniężne. Ponadto Zarząd Powiatu przyznał wyróżnienie finansowe Panu Bogusławowi Jusiakowi – pierwszemu trenerowi Anity Włodarczyk oraz obecnemu Karoliny Kucharczyk. Trener otrzymał także Statuetkę Niedźwiedzia – nagrodę za szczególne zasługi dla Gminy Rawicz.

Miłą niespodziankę sprawiła samorządowcom gminy i powiatu Pani Anita Włodarczyk, przekazując miniaturkę młota, którym podczas Igrzysk Olimpijskich w Londynie wywalczyła srebrny medal. Medalistki odwiedziły również szkoły, których są absolwentkami. Pani Anita Włodarczyk spotkała się z nauczycielami i młodzieżą I Liceum Ogólnokształcącego w Rawiczu, natomiast Pani Karolina Kucharczyk – z uczniami Rawickiego Zespołu Szkół im. Jana Pawła II.

JUBILEUSZ GMINY PAKOSŁAW

W dniu 7 października br. zorganizowano obchody 30-lecia Gminy Pakosław. Z tej okazji w Domu Kultury Chazackiej w Chojnie odbyła się uroczysta Sesja Rady Gminy, w której wzięli udział przedstawiciele władz powiatu, zaprzyjaźnionych gmin, przedsiębiorcy, sołtysi oraz inni zaproszeni goście. Podczas posiedzenia Wójt Pan Kazimierz Chudy przedstawił w zarysie historię i dotychczasowe dokonania samorządu. Specjalne odznaczenia wręczono zasłużonym urzędnikom gminnym, byłym radnym i działaczom samorządowym. W gronie wyróżnionych znalazło się Starostwo Powiatowe w Rawiczu.

SZKOŁA Z KLASĄ

Zespół Szkół im. Jana Pawła II w Rawiczu uczestniczył w ogólnopolskim programie edukacyjnym zorganizowanym przez Centrum Edukacji Obywatelskiej, związanym z promowaniem nowoczesnych technologii informacyjno-komunikacyjnych w nauczaniu. Za zrealizowanie zadań przewidzianych w ramach projektu placówka otrzymała specjalny certyfikat oraz tytuł „Szkoła z klasą 2.0”.

KONFERENCJA UNIWERSYTETU TRZECIEGO WIEKU

Z okazji 5-lecia działalności Rawickiego Uniwersytetu Trzeciego Wieku oraz obchodów Roku Aktywności Osób Starszych i Solidarności Międzypokoleniowej, w dniu 18 października br. w Gimnazjum w Sierakowie odbyła się konferencja pt. „Sztuka

8

Nr 30

PAŹDZIERNIK 2012

czyste podsumowanie konkursu zostało zaplanowane na dzień 29 stycznia 2013 r. Koordynatorem powiatowym konkursu jest Pan dr Romuald Krzyżosiak, nauczyciel historii w Liceum Ogólnokształcącym w Jutrosinie. Szczegółowe informacje dotyczące regulaminu, harmonogramu, lektur oraz tematów dostępne są na stronie internetowej www.powiatrawicki.pl, w zakładce KONKURSY.

ZAPROSZENIE NA BADANIA

Wojewódzki Ośrodek Koordynujący Populacyjny Program Wczesnego Wykrywania Raka Piersi oraz Wielkopolskie Centrum Onkologii w Poznaniu zapraszają kobiety w wieku od 50 do 69 lat, które w ciągu ostatnich 24 miesięcy nie wykonywały mammografii i nie były leczone z powodu raka piersi, do wykonania bezpłatnych badań profilaktycznych. Badania nadal pojako forma terapii seniorów”. Program obejmował warsztaty artystyczne oraz obrady plenarne, podczas których uczestnicy wysłuchali referatów wygłoszonych przez pracowników kilku polskich uczelni wyższych. Poruszono w nich takie zagadnienia, jak terapeutyczne przesłanki sztuki, śpiewoterapia, biblioterapia oraz choreoterapia. Patronat honorowy nad konferencją sprawował Starosta Rawicki i Burmistrz Gminy Rawicz.

KONKURS „OBLICZA PATRIOTYZMU”

W związku z przypadającą w styczniu 2013 r. 93 rocznicą przyłączenia Powiatu Rawickiego do Polski, Starostwo Powiatowe w Rawiczu organizuje konkurs tematyczny pn. „Oblicza patriotyzmu dawniej i współcześnie”. Jego ideą jest zainteresowanie uczniów zagadnieniami związanymi z historią, tożsamością narodową, demokracją, a także rozwijanie umiejętności wyszukiwania i korzystania z informacji zawartych w materiałach źródłowych. Zadaniem uczestników będzie napisanie prac opartych na źródłach historycznych, biograficznych itp. Prace najwyżej ocenione przez komisje szkolne zostaną przesłane do organizatorów w terminie do 15 listopada br. Komisja powiatowa wyłoni 10 finalistów, którzy podczas kolejnego etapu będą rozwiązywać testy. Uro-

zostają najskuteczniejszą metodą walki z rakiem piersi i można je wykonać w ramach tej akcji bez skierowania i zaproszenia.

Więcej informacji można uzyskać na stronie internetowej www.wco.pl/wok lub pod numerem telefonu 61 88 50 915.

PUBLIKACJE PROMUJĄCE POWIAT

W Punkcie Obsługi Interesantów Starostwa Powiatowego w Rawiczu dostępne są w sprzedaży publikacje związane z promocją Powiatu Rawickiego. Obecnie można nabyć: „Informator o Powiecie Rawickim”, „Miejsca Pamięci o Powstaniu Wielkopolskim i Powstańcach w Powiecie Rawickim”, album „Powiat Rawicki dawniej i dziś”, „Powiat Rawicki na dawnych kartach pocztowych”, mapę turystyczną powiatu oraz płytę multimedialną „Gościnny Powiat Rawicki zaprasza”.

SPORT W POWIECIE RAWICKIM ZAWODY STRZELECKIE LOK

Powiatowa Organizacja Ligi Obrony Kraju była gospoda-

rzem zawodów strzeleckich z broni sportowej, które odbyły się w dniu 1 września br. na strzelnicy Ośrodka Sportu i Rekreacji w Rawiczu. W konkurencjach strzelania z karabinu i pistoletu sportowego wystąpili zawodnicy m.in. z Rawicza, Jutrosina oraz Pakosławia. W klasyfikacji drużynowej zwyciężyli członkowie koła LOK Jutrosin. Natomiast najlepsze wyniki indywidualne uzyskali: Pan Marek Balcerek z Jutrosina, Pan Celestyn Kwiecień z Rawicza, Pan Andrzej Domagała z Pakosławia i Pan Piotr Tyl z Rawicza.

wody w powożeniu zaprzęgami jedno- i parokonnymi. W serii konkursów rozegranych w kilku kategoriach wystartowało

Ryszard Kapłon – Prezes Rawickiego Klubu Sportowego „BOCK”

MEMORIAŁ IM. FELIKSA WAWRZYNIAKA

W dniu 2 września br. na hipodromie w Pakosławiu odbył się XIII Memoriał im. Feliksa Wawrzyniaka – regionalne za-

Nr 30

PAŹDZIERNIK 2012

9

27 zaprzęgów. Główną nagrodę turnieju zdobył Pan Rafał Szymkowiak z Osieka. Organizatorami memoriału byli: pakosławski Klub Sportowy „Parada”, Ośrodek Kultury i Rekreacji w Pakosławiu oraz Starostwo Powiatowe w Rawiczu. Podczas imprezy podsumowano również klasyfikację generalną zawodów, które w tym sezonie odbyły się w Pakosławiu, Sarnowie i Tarchalinie. W rankingu Grand Prix Ziemi Rawickiej czołowe lokaty zajęli: Pan Wiesław Górski z Bronowa oraz Pan Bartosz Kowalski z Szymanowa.

ORLIK W BOJANOWIE

Pierwszy w Bojanowie zespół boisk sportowych typu „Orlik” otwarto w dniu 3 września br. Inwestycja została zrealizowana w ramach programu samorządowego „Moje Boisko – ORLIK 2012”. Kompleks obejmuje: boisko do piłki nożnej z nawierzchnią ze sztucznej trawy, wielofunkcyjne boisko do gry w siatkówkę, koszykówkę, tenisa itd., budynek z zapleczem sanitarno-szatniowym oraz parking. Obiekt będzie służył nie tylko młodzieży szkolnej, ale także klubom sportowym, grupom i osobom prywatnym, które wcześniej zgłoszą chęć korzystania z boisk u administratora.

rekordzista Polski w skoku w dal Pan Grzegorz Marciniszyn oraz medaliści lekkoatletycznych Mistrzostw Polski: Pan Mateusz Chmieliński, Pani Adrianna Szóstak i Pani Klaudia Forgacz.

KLUB „BOCK” MISTRZEM POLSKI

Podczas zorganizowanych w dniach od 13 do 16 września w Krakowie Mistrzostw Polski Kobiet i Mężczyzn w strzelaniu do rzutków Rawicki Klub Sportowy „BOCK” zdobył złoty medal oraz tytuł Mistrza Polski w klasyfikacji drużynowej. Rawiczanie odnieśli również sukcesy w konkurencjach indywidualnych.

Marcin Przyszlak zdobył srebrny medal i tytuł Wicemistrza

MITYNG LEKKOATLETYCZNY

W dniu 23 września br. w Bojanowie został zorganizowany II Mityng Ogólnopolski w skoku w dal i rzucie oszczepem o Puchar Prezesa Międzyszkolnego Uczniowskiego Klubu Sportowego „Szok” Bojanowo. Wzięło w nim udział ponad 40 sportowców reprezentujących kluby z Rawicza, Leszna, Wolsztyna, Polkowic, Gorzowa Wielkopolskiego, Głogowa, Poznania i Warszawy. Zawody zaszczyciła swoją obecnością mistrzyni i rekordzistka paraolimpijska Pani Karolina Kucharczyk,

Polski w kategorii rozgrywek Double Trap 150. Natomiast w konkurencji Trap 125 srebrny medal wywalczył Jaromir Wojtasiewicz, a brązowy Janusz Lato.

Ryszard Kapłon – Prezes Rawickiego Klubu Sportowego „BOCK”

POWIATOWY ZLOT KRAJOZNAWCZY

Na terenie Gminy Pakosław w dniu 29 września br. odbył się X Powiatowy Zlot Krajoznawczy. Na specjalnie wytyczone trasy piesze i rowerowe wyruszyło łącznie 346 osób, w tym 112 rowerzystów pilotowanych przez Wójta Pakosławia Pana Kazimierza Chudego. Uczestnicy odwiedzili najciekawsze miejsca w gminie, poznali jej historię, zabytki i inne walory turystyczno-rekreacyjne. Organizatorem zlotu był rawicki Oddział Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego, przy współudziale Gminy Pakosław oraz Starostwa Powiatowego w Rawiczu.

Wacław Szymczak – Prezes Oddziału PTTK w Rawiczu

WARSZTATY TERAPII ZAJĘCIOWEJ W MIEJSKIEJ GÓRCE Warsztaty Terapii Zajęciowej w Miejskiej Górce funkcjonują od grudnia 2004 r. Ich organem założycielskim oraz prowadzącym jest miejscowe Stowarzyszenie Dzieci i Osób Niepełnosprawnych, powołane formalnie w 1997 r. Wcześniej, przez kilka lat, jego członkowie byli zrzeszeni w kole przy fundacji „Odzew”. Główną ideą działalności Stowarzyszenia jest integracja osób niepełnosprawnych ze środowiskiem ludzi zdrowych, poprzez różne formy rehabilitacji społecznej. Organizuje ono cykliczne wyjazdy integracyjne, festyny, spotkania z udziałem

10

Nr 30

PAŹDZIERNIK 2012

społeczności lokalnej i akcje charytatywne. Z inicjatywy Stowarzyszenia prowadzone są świetlice terapeutyczne dla dzieci z rodzin dysfunkcyjnych, natomiast w miejskogóreckiej szkole podstawowej powstały klasy integracyjne oraz klasa specjalna.

Jednym z założeń jest także współpraca z innymi instytucjami i organizacjami działającymi na rzecz osób niepełnosprawnych, m.in. z Warsztatami Terapii Zajęciowej w Kościanie, Piaskach, Rydzynie, Krotoszynie, Miliczu, Domami Pomocy Społecznej w Osieku i Pakówce, rawickim stowarzyszeniem „Pomocna Dłoń”, Środowiskowym Domem Samopomocy w Rawiczu.

W ostatnich latach festyny integracyjne organizowane są przy współudziale Kół Gospodyń Wiejskich z Gminy Miejska Górka. Środki finansowe na działalność Stowarzyszenie pozyskuje z Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych, Urzędu Marszałkowskiego w Poznaniu, budżetów Powiatu Rawickiego i Gminy Miejska Górka, z dotacji celowych i w ramach realizowanych projektów (Program „Partner”, „Leader”, „Gościnna Wielkopolska”), a także od sponsorów.

Obecnie zrzesza około 300 członków. Jego Prezesem jest Pani Anna Hejducka.

W 2004 r. Stowarzyszenie uzyskało status organizacji pożytku publicznego (umożliwia on przekazanie na rzecz organizacji pozarządowej 1% podatku dochodowego od osób fizycznych). Wówczas rozszerzyło swoją działalność poprzez utworzenie Warsztatów Terapii Zajęciowej – placówki dziennego pobytu, w której prowadzona jest rehabilitacja społeczna oraz zawodowa osób niepełnosprawnych. Aktualnie w Warsztatach uczestniczy 55 osób z terenu Powiatu Rawickiego i Gostyńskiego.

Na potrzeby Warsztatów zaadaptowano budynek dawnej szkoły, o powierzchni 1000 m², uzyskany na podstawie umowy użyczenia od Gminy Miejska Górka. Obiekt został wyremontowany i przystosowany do potrzeb osób niepełnosprawnych dzięki środkom z Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych, budżetu gminy, Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska, a także zgromadzonym na ten cel funduszom własnym. Większość prac remontowych wykonali wolontariusze. Mieści się w nim 11 pracowni terapeutycznych z zapleczem socjalnym, sala rehabilitacyjna, świetlica, pomieszczenia administracyjne oraz biuro Stowarzyszenia. Uczestnicy Warsztatów mogą również pracować i wypoczywać w przyległym do budynku ogrodzie. W 2005 i 2006 r. Stowarzyszenie uzyskało środki finansowe na zakup

Nr 30

dwóch busów (19-osobowego i 22-osobowego), którymi podopieczni są codziennie dowożeni z rodzinnych miejscowości do Miejskiej Górki na zajęcia.

Warsztaty Terapii Zajęciowej stwarzają osobom z niepełnosprawnością możliwości uczestniczenia w różnych formach rehabilitacji społecznej i zawodowej. Zadania terapeutyczne polegają na rozwijaniu u podopiecznych podstawowych umiejętności związanych z życiem codziennym, komunikowaniem się z otoczeniem, poruszaniem w przestrzeni publicznej. Celem jest maksymalne usamodzielnienie uczestników. Codzienne zajęcia rehabilitacyjne odbywają się w pracowniach: artystycznej, dziewiarsko-tkackiej, krawieckiej, witrażu, muzycznej, komputerowej, społecznej, gospodarstwa domowego, ogrodniczej, technicznej i gospodarczej. Uczestnicy pod opieką terapeutów uczą się gotowania i estetycznego podawania potraw, szycia, używania narzędzi, obsługi komputera itp. Dbają o porządek w ośrodku, wykonują drobne naprawy, pielęgnują ogród.

Zdobywają przy tym wiedzę z zakresu bezpieczeństwa i hi-

gieny pracy oraz kształtują w sobie poczucie obowiązkowości i gospodarności. Jednocześnie mogą rozwijać swoje zainteresowania oraz zdolności manualne na warsztatach haftowania, układania bukietów, tworzenia witraży lub innych ozdób, projektowania plakatów, kartek okolicznościowych itp. Nabyte w ten sposób umiejętności pozwalają niektórym z nich na podjęcie pracy zarobkowej, związanej np. z tworzeniem rękodzieła artystycznego. Wyroby uczestników Warsztatów są prezentowane na stoiskach promocyjnych podczas festynów, dożynek, konferencji, a także w instytucjach darczyńców. Członkowie pracowni społecznej rozwijają umiejętności organizacyjne podczas wizyt w urzędach, bankach, na poczcie itp. Mają także własny warsztatowy samorząd. Ponadto dla wszystkich uczestników prowadzona jest rehabilitacja psychologiczna, pedagogiczna, logopedyczna i ruchowa, dostosowana zarówno do ich indywidualnych potrzeb, jak i zaleceń lekarzy. Terapia ruchowa ma na celu działania zmierzające do przywrócenia lub poprawy sprawności psychofizycznej podopiecznych. Zajęcia odbywają się 2-3 razy w tygodniu, oprócz tego systematycznie organizowane są wyjazdy rehabilitacyjne na basen.

Ważnym elementem socjoterapii jest także udział podopiecznych Warsztatów w rozmaitych wydarzeniach kulturalnych.

Członkowie warsztatowej grupy artystycznej występują pod-

PAŹDZIERNIK 2012

11

Barier”, konkursie umiejętności „Kuźnia”, Powiatowym Festiwalu Twórczości Osób Niepełnosprawnych). Na zajęciach w pracowni komputerowej redagują własną gazetkę pt. „Zielony Balonik”. Warsztaty brały udział w akcji społecznej pod hasłem „Bo zwierzaki trzeba kochać” – wówczas uczestnicy wyjechali do schroniska dla zwierząt. Raz w roku organizowane są kilkudniowe wycieczki do miejscowości wypoczynkowych w górach lub nad morzem (dotychczas m.in. do Polanicy, Zakopanego, Trójmiasta, Jantaru, Ustronia Morskiego), częściej – krótsze wyjazdy do Leszna, Wrocławia oraz na spotkania integracyjne. W miejskogóreckich Warsztatach często goszczą dzieci z przedszkola, uczniowie, gospodynie wiejskie, delegacje samorządowe, czy przedstawiciele różnych zawodów. czas festynów, wyjeżdżają także z opiekunami na regionalne i ogólnopolskie konkursy, przeglądy wokalne oraz teatralne (m.in. udział w ogólnopolskim Przeglądzie Twórczości Teatralno-Muzycznej Osób Niepełnosprawnych „Albertiana” pod patronatem Anny Dymnej, Festiwalu Artystycznym „Bez

Opracowano na podstawie materiałów udostępnionych przez Panią Annę Hejducką – Prezesa Stowarzyszenia Dzieci i Osób Niepełnosprawnych oraz Pana Damiana Przybyła – terapeutę zajęciowego pracowni komputerowej Warsztatów Terapii Zajęciowej w Miejskiej Górce

Jakub Moryson

WIELKA WŁASNOŚĆ ZIEMSKA POWIATU RAWICKIEGO W DWUDZIESTOLECIU MIĘDZYWOJENNYM (część II)

Kres wielkiej własności ziemskiej na terenie Powiatu Rawickiego, tak jak w całej Polsce, przyniosły następstwa II wojny światowej. 6 września 1944 r., Polski Komitet Wyzwolenia Narodowego wydał dekret o parcelacji bez odszkodowań majątków ziemskich o obszarze przekraczającym 50 ha. Choć konfiskacie nie podlegały budynki, przeważnie były zabierane, a ich właściciele represjonowani. Wśród ziemian przeprowadzono aresztowania, a część z nich została zesłana w głąb ZSRR. Najgorzej traktowani byli przedstawiciele rodów noszący znane nazwiska. W okresie stalinowskim trudno było im się rozwijać czy znaleźć pracę. Po odwilży 1956 r. nastąpiła pewna poprawa w ich traktowaniu przez władzę, choć nadal stanowili podejrzany element. Część z przedstawicieli ziemiaństwa udała się na emigrację.1 Jaką więc rolę odgrywała wielka własność ziemska w rolnictwie Powiatu Rawickiego? Podałem, że posiadała ona 38,6% powierzchni gruntów. Wśród osób pracujących w rolnictwie, odsetek ziemian wynosił 16,5% (dane dla woj. poznańskiego). W stosunku do wszystkich mieszkańców, ziemianie stanowili 7,4% ludności (dane dla woj. poznańskiego).

Ziemianie w swych majątkach zatrudniali rzesze osób (6,355 osób w 1921 r. w Powiecie Rawickim), podejmujących się różnych form pracy. Jedną grupę stanowił personel nadzorczy, czyli pracownicy umysłowi. Drugą grupę stanowili pracownicy fizyczni zamieszkujący zabudowania folwarczne, bądź przebywający tam w okresie sezonowym. Do tej grupy możemy zaliczyć: dozorców i rzemieślników, ordynariuszy, stałych robotników pracujących na tzw. dniówki, robotników sezonowych. Należy podkreślić, że zarobki pracowników folwarcznych przewyższały dochody samodzielnego go1

2 Pawilon Związków Ziemian, Warszawa 1929. Dane dotyczące zarobków, pochodzą z roku 1926/27.

T. Zielińska, Poczet polskich rodów …, s. 28-29.

12

spodarza wiejskiego, np. zarobek dzienny ordynariusza na folwarku wynosił średnio 4,85 zł, a rocznie 2,580 zł, a z kolei średni zarobek dzienny gospodarza z 10 ha gospodarstwa, wynosił 4,62 zł, w stosunku rocznym 2,380 zł. Choć dane te noszą jak zawsze znamiona błędu statystycznego, należy jednak uznać je za wiarygodne, gdyż były przeprowadzane przez Wydział Ekonomii Drobnych Gospodarstw Wiejskich w Państwowym Instytucie Naukowym Gospodarstwa Wiejskiego. Oczywiście dane te odnoszą się do wynagrodzenia ordynariusza w stosunku do właściciela 10 ha gospodarstwa wiejskiego. Wynagrodzenie gospodarza wiejskiego zmieniało się in plus jak in minus, w zależności od powierzchni posiadanych gruntów. I tak gospodarz 2-3 ha gospodarstwa zarabiał dziennie 1,93 zł, a właściciel 15-30 ha gospodarstwa 3,60 zł. Należy oczywiście pamiętać o sytuacji finansowej panującej w majątkach wielkiej własności ziemskiej.

W szczególności w Powiecie Rawickim nie przedstawiała się ona dobrze, ponieważ w 1928 r. przeciętne obciążenie na 1 ha, należało do najwyższych w kraju, a wynosiło od 201 do 400 zł. Narastające długi, z którymi borykało się ziemiaństwo, zaczęły powiększać się wraz z nadejściem wielkiego kryzysu gospodarczego.2 Wśród osób posiadających majątki ziemskie w Powiecie Rawickim, możemy wymienić: Olgierda Czartoryskiego (Sielec Stary), Janusza Czarneckiego (Golejewko), Franciszka Naumanna (Dąbrówka), Marię Otylię Drucką-Lubecką (Dłoń), Antoniego Grygorowicza (Domaradzice), Ignacego Pernaka (Gać), Józefa Modlibowskiego (Gierłachowo), Willego Rohra (Golina Wielka), por. rez. Kazimierza Rzóskę (Gołaszyn), Wilhelma

Nr 30

PAŹDZIERNIK 2012

Bittera (Żołędnica), gen. Wroczyńskiego (Górka Mała), Wilhelma Bäbenrotha (Karolewo), Hugo Langendorfa (Kawcze), Tadeusza Adamczewskiego (Konarzewo), Bronisława Bajona (Kowaliki), Władysława Wicherki (Krystynki), Władysława Sczanieckiego (Łaszczyn), Zbigniewa Gołombiowskiego (Niemarzyn), Adama Grudzińskiego (Osiek), Franciszka Pernaka (Ostrobudki), Tadeusza Karłowskiego (Piaski), Helenę Ziethen (Płaczkowo), Stefana Niklewicza (Potrzebowo), Stefana Humnickiego (Roszkówko), Jana Skorackiego (Rzyczkowo), Wilhelma Długosa (Sarnowa), Jana Skorackiego (Sobiałkowo), Marię Budziszewską (Sowiny), Jana Kowalewskiego (Stasin), Juliusza Wegenera (Szemzdrowo), Bogdana Haertlé (Szkaradowo), Stefana Czarneckiego (Trzebosz), Joachima Lősch (Waszkowo - Jabłonna), Marię Szulc (Zaorle), Henryka Schönefelda (Zawada), Fryderyka Koernera (Zmysłowo). Nazwy miejscowości podane w nawiasie przy nazwiskach, określają główną siedzibę właścicieli majątku. Należy mieć jednak na uwadze, że osoby te były również właścicielami innych folwarków, bądź obszarów dworskich w Powiecie Rawickim i poza nim.3 Wiele z obecnych miejscowości zatraciło już swój dawny charakter, pamiętający czasy jeszcze ich przedwojennych właścicieli. Dlatego należy przypomnieć, które z miejscowości Powiatu Rawickiego stanowiły wielką własność ziemską, bądź były jej integralną częścią. Nie we wszystkich z nich znajdował się dwór, pałac, bądź zamek właściciela. Przed wojną tereny te klasyfikowano głównie jako: posiadłość ziemska, folwark, obszar dworski, leśniczówka. Przyjmując klasyfikację alfabetyczną, można wymienić następujące miejscowości: Folwark Bartoszewice, obszar dworski Bonowo, obszar dworski Chojno (z folwarkiem Chojno Nowe, Podborowo, Łąkta i nadleśnictwo Krasnolipka), obszar dworski Dąbrówka, Dębno leśniczówka, obszar dworski Dłoń (z folwarkiem Melanowo), Domaradzice, folwark Dubinek, folwark Gać, obszar dworski Gierłachowo, obszar dworski Golejewko (z folwarkiem Bielawy, Niedźwiadki, Ugoda, Zielony Jeleń), obszar dworski Golina Wielka (z folwarkiem Wydartowo Horta), Golina Stara leśniczówka, Golinka, obszar dworski Gołaszyn, folwark Gostkowo, obszar dworski Gościejewice (z folwarkiem Kłapowo), Górka Mała, Halin leśniczówka (obszar dworski Gać), folwark Karolewo (obszar dworski Gołaszyn), obszar dworski Kawcze, obszar dworski Konarzewo, Kowaliki, Krystynki (obszar gminny Dębno Polskie), folwark Lambertowo, obszar dworski Łaszczyn (z folwarkiem Orzeł Biały, Iźbice, Stanisławowo folwark - leśniczówka), folwark Marianowo, folwark Miejska Górka, posiadłość ziemska Niemarzyn, obszar dworski Osiek, Ostrobudki, obszar dworski Piaski, obszar dworski Płaczkowo, obszar dworski Potrzebowo, folwark Rogożewo, Roszkówko (z folwarkiem Rozstępniewo), folwark Rzyczkowo, posiadłość ziemska Sarnowa, Sielec Stary (z folwarkami Pawłowo, leśniczówka Zygmuntowo), posiadłość ziemska Sobiałkowo (folwark), obszar dworski Sowiny (leśniczówka), posiadłość ziemska Stasin (obszar gminny Janowo), Stwolno (z folwarkiem Leśny dom, Woleniny), Sworowo (z folwarkiem Drogi, Dębionka, Skrzyptowo), Szemzdrowo, folwark Szkaradowo, Tarchalin, Trzebosz, posiadłość ziemska Waszkowo (folwark, leśniczówka), Wielki Bór (z leśniczówką Szymonki), obszar 3 Księga adresowa gospodarstw rolnych województwa poznańskiego, s.

304-313.

Nr 30

dworski Woszczkowo, obszar dworski Zakrzewo (z folwarkiem Antoniewo), folwark Zaorle (obszar dworski Osiek), folwark Zawada, folwark Zielony Dąb, folwark Zmysłowo, obszar dworski Żołędnica (z folwarkiem Annopol).4 Do najbardziej okazałych siedzib ziemiaństwa Powiatu Rawickiego można zaliczyć rezydencje z następujących miejscowości: Dłoń, Gierłachowo, Golina Wielka, Gościejewice, Kawcze, Łaszczyn, Sielec Stary, Trzebosz. Należy pamiętać także o tych siedzibach ziemiańskich, które przestały nimi być, ale zachowały swój reprezentacyjny charakter. Przykładem takim jest pałac w Pakosławiu, który sprzedany w 1903 r.

Landbankowi w Berlinie, wkrótce stał się obiektem parafii ewangelickiej, gdzie mieściła się m.in. kaplica.5 Na terenie Powiatu Rawickiego znajdowały się też majątki, które zostały wyróżnione jako wzorcowe majątki ziemiańskie i zostały zamieszczone w „Złotej Księdze Ziemiaństwa Polskiego”. Do nich zaliczono Gierłachów Józefa Modlibowskiego i Łaszczyn Władysława Sczanieckiego.

Wymienione wyżej miejscowości, jak i ich właściciele, świadczą o wielkim wpływie, jakie odgrywało ziemiaństwo w Powiecie Rawickim. Znaczenie wielkiej własności ziemskiej można postrzegać w perspektywie kultury i rolnictwa. Folwark szlachecki był głównym składnikiem ustroju polskiego rolnictwa już od połowy XV w. Znajdowali w nim prace różni robotnicy rolni. Był on również wyrazem poziomu prowadzonej kultury rolnej. To w nim wprowadzano wszystkie osiągnięcia w hodowli roślin i zwierząt, na które przeciętnego rolnika nie byłoby stać. W majątkach prowadzono chów i hodowlę zwierząt, hodowlę roślin i doświadczalnictwo, budowano zespoły budynków o najróżniejszych funkcjach, jak np. gorzelnie, spichlerze, stajnie, budynki mieszkalne dla służby folwarcznej i komorników, będące często obiektami nawiązującymi do różnorodnych stylów architektonicznych (np. Dłoń, Golejewko). W dwudziestoleciu międzywojennym, ziemiaństwo nie odgrywało już tak dużej roli kulturalnej, jak w okresie wcześniejszym. Wiązało się to niewątpliwie z przejęciem przez powstałe państwo polskie mecenatu nad kulturą, sztuką i nauką. Jednakże zgromadzone różne zbiory kolekcjonerskie i biblioteki dworskie, znajdujące się w posiadaniu ziemian, nadal służyły społeczeństwu, oczywiście w znacznie zawężonym kręgu. Ziemianie nadal prowadzili życie towarzyskie, które w swej obyczajowości nadawało im pewne poczucie odrębności od reszty społeczeństwa i integralności z własną warstwą.6 Niniejszy artykuł miał na celu ukazanie roli ziemiaństwa, o którego wpływie na ziemię rawicką niewiele wiemy, a dziś świadczą o niej nieliczne zachowane budowle, a także część ocalałych po przedwojennych właścicielach pamiątek, służących jako eksponaty w muzeach na terenie ziemi rawickiej.

Ibidem, s. 304-313; Spis wszystkich miejscowości Województwa Poznańskiego, opracowali Ks. Krupski, M. Leżohupski, L. Boberski, Rawicz [?]. Pozycja ta została wydana najprawdopodobniej w pierwszej połowie lat 20 XX w.

5 Spis wszystkich miejscowości Województwa Poznańskiego, opracowali Ks. Krupski, M. Leżohupski, L. Boberski, Rawicz [?]; Pakosław.

Wędrówka przez siedem wieków historii, oprac. Kazimierz Chudy, Krystyna Konieczna, Romuald Krzyżosiak, Pakosław 2010, s. 113-114.

6 Ziemiaństwo wielkopolskie. W kręgu arystokracji, s. 89-90, 132.

4

PAŹDZIERNIK 2012

13

Bibliografia: Księga adresowa gospodarstw rolnych województwa poznańskiego; pod red. Adama Ostrowskiego, Poznań 1926.

Kwilecki A., Wielkopolskie rody ziemiańskie, Poznań 2010.

Lenczewski T., „Pro Fide, Rege et Lege”, nr 45, 2003 Pakosław.

Wędrówka przez siedem wieków historii, oprac. Kazimierz Chudy, Krystyna Konieczna, Romuald Krzyżosiak, Pakosław 2010.

Pawilon Związków Ziemian, Warszawa 1929.

Spis wszystkich miejscowości Województwa Poznańskiego, opracowali Ks. Krupski, M. Leżohupski, L. Boberski, Rawicz [?].

Zielińska T., Poczet polskich rodów arystokratycznych, Warszawa 1997.

Ziemiaństwo wielkopolskie. W kręgu arystokracji, red. naukowa Andrzej Kwilecki, Poznań 2004.

Złota księga ziemiaństwa polskiego poświęcona kulturze i wytwórczości rolnej, pod red. Stanisław Sas-Lityńskiego, tom Wielkopolska, Poznań 1926.

W KRĘGU RAWICKICH PODAŃ I LEGEND…

Urok młynarczyka Miasta nasze okolone były niegdyś malowniczym wieńcem ruchliwych wiatraków, które nierównej ulegając konkurencji młynów parowych, zlikwidowały się z czasem bezpowrotnie. Sam Rawicz posiadał ich według zapisków miejskich w chwili przejścia miasta pod panowanie pruskie, dnia 30 kwietnia 1793 roku, nie mniej, nie więcej, tylko 86, a liczba ta, zapewnia trybunał ludu, podana była nieściśle, gdyż od roku 1752 miał Rawicz zawsze 99 wiatraków.

Dziwna to oczywiście liczba – 99, czyli akurat o jeden mniej od stu – bo też liczba ta nie była dziełem jakiegoś nagiego przypadku, tylko skutkiem wyrafinowanego działania złośliwego młynarczyka, który szkodliwym swoim urokiem mścił się straszliwie na poczciwym cechu młynarskim Rawicza. Rzecz miała się następująco: Pewien mistrz młynarski Rawicza – nikt już jego nazwiska nie pamięta, bo było to bardzo dawno temu, coś około roku 1750 – zatrudniał na swoim wiatraku terminatora młynarskiego, z którym przez cały czas nauki miał wiele kłopotu i utrapienia. Młynarczyk nie tylko że zaniedbywał się w pracy zawodowej, ale był przy tym krnąbrny i zuchwały i mimo młodego wieku oddawał się z różnymi, sobie spokrewnionymi andrusami ulicznymi, hultajstwu i pijaństwu. Kiedy już upomnienia, przestrogi i groźby uczciwego mistrza nie donosiły najmniejszego skutku, został łajdaczony młynarczyk jednomyślną uchwałą dbającego o swój honor cechu młynarskiego w trzecim roku nauki bez patentu czeladniczego z miasta wydalony. Była to najcięższa kara, jaką wówczas wobec mieszczanina, względnie członka jego rodziny w mieście stosowano.

Po dłuższym żebraczym obijaniu się po wioskach okolicznych, znalazł potępiony wygnaniec wreszcie przytułek u jednego z młynarzy jutrosińskich; lecz tu po stosunkowo 14

Nr 30

niedługim czasie spotkała wyrzutka społeczności daleko dotkliwsza kara: nieprzyzwyczajony do nowego warsztatu pracy wpadł w stanie nietrzeźwym w tryby wiatraka i ciało jego zostało zmiażdżone na jedną niekształtną masę. Prawda niezaprzeczalna znalazła znowu swoje potwierdzenie: straszna jest klątwa złego czynu! Odpokutował za swoją pobłażliwość również i mistrz młynarski, który owego bezdomnego łazęgę do pracy przyjął. Po strasznym tym wypadku bowiem nikt już jemu nie oddał ani ziarenka do przemiału; w obawie przed szkodliwym wpływem złośliwego upiora po potępionym młynarczyku wszyscy zaklęty wiatrak unikali jak złego ducha.

Obawa ta aż nadto była uzasadniona. Upiór przeklęty nie mając na swoim wiatraku jutrosińskim żadnego zajęcia, przeniósł swój szkodliwy wpływ na wiatraki rodzinnego swego gniazda Rawicza, których było wówczas ponad sto. Jeszcze w tym samym roku w tajemniczych okolicznościach zgorzały trzy, tak że pozostało tylko 99. Pogorzelcy wystawili wprawdzie nowe wiatraki, ale skoro tylko ich liczba się podniosła, zaraz pożar zniszczył inne i zawsze pozostawało czynnych nie więcej niż 99. Nie było rady na to, ani lekarstwa. Złośliwy upiór potępionego młynarczyka, mszcząc się na cechu młynarskim urokiem swoim sprawił, że Rawicz mógł mieć tylko 99 wiatraków. *Ziemia rawicka w legendzie i baśni. Na podstawie zapisków i podań ludowych opracował Józef Miedziński; nauczyciel Gimnazjum Państwowego w Rawiczu. „Towarzystwo Wydawnicze Sp. z Ogr. Odp. w Rawiczu”, Rawicz 1937. Prawa do dysponowania publikacją: Biblioteka Uniwersytecka w Poznaniu, Biblioteka Instytutu Historii UAM zrzeszone w Poznańskiej Fundacji Bibliotek Naukowych; identyfikator publikacji w systemie WBC: www.wbc.poznan.pl/publication/92531

PAŹDZIERNIK 2012

Bądź widoczny z misiem

Publikacje promujące Powiat Rawicki