Σελ 2: Εξακτίνωση του θέματος Σελ 3: Γενικά , που ζουν οι μέλισσες Σελ 4 : Το σώμα της μέλισσας Σελ 5 : Τροφή , πολλαπλασιασμός - Είδη μελισσών Σελ 6 : Εχθροί της μέλισσας Σελ 7 : H κοινωνία των μελισσών Σελ 9 : Κυψέλη , η «γλώσσα» των μελισσών Σελ 10 : Τα προϊόντα της Σελ 15 : Μελισσοκομία Σελ 16 : Μυθολογία Σελ 18 :Το μέλι στην διατροφή των αρχαίων Ελλήνων Σελ 19 : Το μέλι και άλλες ιστορίες Σελ 20 : Αρχαιολογικά ευρήματα Σελ 21 : Παραμύθια Σελ 25 : Το χτίσιμο της Αγιά Σοφιάς Σελ 26 : Αινίγματα - παροιμίες Σελ 27 : Τραγούδι Σελ 28 : Φύλλα εργασιών
Παροιμίες με τη μέλισσα
Το σώμα της Γέννηση – χρόνος ζωής
Τα είδη των μελισσών και η δουλεία τους
Τραγούδια με τη μέλισσα
Μελισσοκομία
Η ζωή στην κυψέλη Το μέλι παλιότερα και σήμερα Διατροφική αξία
Παραμύθια με τη μέλισσα
Τα προϊόντα που παράγει
Η μέλισσα στη μυθολογία
Μέλισσα στην αρχαιότητα
Γενικά
Υμενόπτερο έντομο που ζει κατά μεγάλες οικογένειες (σμήνη) , αποτελούμενες από μια γόνιμη θηλυκή , τη βασίλισσα , τους αρσενικούς , τους κηφήνες κι από πολλές θηλυκές στείρες , τις εργάτριες , προορισμένες όπως δείχνει το και το όνομά τους για την εργασία .
Που ζούν οι μέλισσες
Η κοινή μέλισσα ,η μελισσοτρόφος, προέρχεται από την Ινδία. Η μέλισσα ζει στις χώρες που έχουν κλίμα εύκρατο και ήπιο , όμοιο , κάπως με το κλίμα της πατρίδας μας . Συναντάμε μέλισσες στα δάση , όπου μένουν σε κουφάλες δέντρων . Υπάρχουν 1500 είδη μελισσών . Το είδος που εκτρέφει ο άνθρωπος , λέγεται μέλισσα η μελιτοφόρα .
Χωρίζεται σε τρια μέρη : κεφαλή , θώρακα , κοιλιά και είναι σκεπασμένο με τρίχες . Στο κεφάλι έχει 5 μάτια και 2 κεραίες που είναι όργανα της ακοής και της όσφρησης . Στο στόμα η μέλισσα έχει μια γλώσσα μακριά , στην άκρη είναι σαν προβοσκίδα με μικρό κουταλάκι , που είναι όργανο της αφής και γεύσης . Με την προβοσκίδα ρουφά το νέκταρ από τα λουλούδια . Ο θώρακας της αποτελείται από 3 δαχτυλίδια . Από κάθε δαχτυλίδι βγαίνει και από ένα ζευγάρι πόδια .Από το δεύτερο δαχτυλίδι βγαίνουν δύο ζευγάρια λεπτά διάφανα φτερά . Τα πόδια της μέλισσας είναι τριχωτά κι έχουν μικρές κοιλότητες , που λέγονται καλάθια , Εκεί , βάζει τη γύρη από τα άνθη . Η κοιλιά της αποτελείται από 6 δαχτυλίδια . Στην άκρη της κοιλιάς υπάρχει το κεντρί της . Κεντρί έχουν μόνο οι θηλυκές μέλισσες . Της εργάτριας είναι αγκαθωτό , ενώ της βασίλισσας όχι . Το κεντρί είναι κούφιο , μοιάζει με τρυπανάκι και συγκοινωνεί με έναν αδένα που έχει μέσα δηλητήριο . Είναι το μοναδικό όπλο της εναντίων των εχθρών της .Κεντρίζει το δέρμα του εχθρού και χύνει το δηλητήριό της . Το κεντρί όμως βγαίνει ολόκληρο από την κοιλιά της στο ξένο δέρμα και η μέλισσα πεθαίνει .
Η μέλισσα την άνοιξη και το καλοκαίρι τρέφεται από τη γύρη και το γλυκό νέκταρ (χυμό) των λουλουδιών . Το χειμώνα τρέφεται με μέλι , που έχει αποθηκεύσει στις κηρήθρες της κυψέλης . Πώς πολλαπλασιάζονται οι μέλισσες Οι μέλισσες πολλαπλασιάζονται με αυγά τα οποία γεννάει η βασίλισσα , αφού τη γονιμοποιήση ένας κηφήνας .
Οι μπούμπουρες Υπάρχουν διάφορα είδη μελισσών , ορισμένες μάλιστα δεν έχουν καθόλου κεντρί και ζουν στις τροπικές χώρες . Σε αυτή την κατηγορία ανήκουν και οι μπούμπουρες , που κατασκευάζουν , μια μικρή φωλιά κάτω από τη γη , διατηρώντας το μέλι σε μικροσκοπικά δοχεία .
Αγριομέλισσα Μέλος της οικογένειας των σφηκίδων . Έχει κοντόχοντρο σώμα χρώματος καφέ – κόκκινου με κίτρινες ρίγες στην κοιλιά . Κατασκευάζει φωλιές τοποθετώντας τις αρκετές φορές στις κοιλότητες των δέντρων . Το θηλυκό είναι εφοδιασμένο με ένα κεντρί που προκαλεί δηλητηριώδες τσίμπημα .
Έχουν πολλούς εχθρούς : σφήκες , αγριομέλισσες , μυρμήγκια , αράχνες, ποντικούς , πουλιά . Από το Μάιο έως το Σεπτέμβριο , όταν ο ήλιος δύει , τα θηλυκά μιας νυχτόβιας πεταλούδας προσπαθούν να μπουν μέσα στην κυψέλη , για να αποθέσουν τα αυγά τους μέσα στις κηρήθρες . Οι φύλακες της κυψέλης αντιστέκονται σκληρά , αλλά οι εισβολείς καταφέρνουν να μπουν μέσα . Άλλος εχθρός είναι ο φίλανθος , ένα είδος σφήκας , που αναισθητοποιεί τις μέλισσες με το δηλητήριό του . Το δειλινό η πεταλούδα αχεροντία η ατροπός , προσπαθεί να μπει στην κυψέλη και να φλαει το μέλι . Επίσης όμως είναι και τα εντομοκτόνα , με τα οποία ψεκάζονται οι φωλιές και τα λουλούδια .
Σε κάθε κυψέλη υπάρχει πάντα μια βασίλισσα . Αυτή τρέφεται με βασιλικό πολτό από την αρχή μέχρι το τέλος της ζωής της. Ζει μέχρι 3-4 χρόνια και είναι το μόνο μέλος στην κυψέλη που γεννάει αυγά Γεννά συνεχώς έως και 1500 αυγά την ημέρα. Τα αυγά τα τοποθετεί στο κέντρο του εξάγωνου κελιού , που θα αποτελέσει την θερμοκοιτίδα των πρώτων σταδίων ανάπτυξης της μέλισσας (αυγό , προνύμφη, νύμφη) . Εκπέμπει κάποιες ουσίες τις φερομόνες , οι οποίες αποτελούν τις διαταγές προς τις εργάτριες μέλισσες για τις εργασίες που πρέπει να κάνουν .
Αν και είναι θηλυκή , δεν μπορεί να αναπαραχθεί . Μια κυψέλη μπορεί να έχει 20.000-60.000 εργάτριες . Οι εργάτριες ζουν κατά μέσο όρο 15-40 μέρες το καλοκαίρι, 30-60 μέρες την άνοιξη και το φθινόπωρο και το χειμώνα μέχρι 40 ημέρες . Είναι οι ¨ακούραστες μηχανές¨ της κυψέλης . Καθαρίζουν τα κελιά . Ταϊζουν και περιποιούνται την βασίλισσα και τα αυγά . Επεξεργάζονται το νέκταρ και το μετατρέπουν σε μέλι . Πακετάρουν τη γύρη μέσα στα κελιά . Χτίζουν κηρήθρες. Φρουρούν την είσοδο της κυψέλης. Πετούν έξω για να συλλέξουν γύρη και νέκταρ .
Οι κηφήνες δεν συλλέγουν τροφή (έχουν μικρή προβοσκίδα) , δεν παράγουν κερί ούτε ταϊζουν άλλες μέλισσες . Σε ένα μελίσσι όπου υπάρχουν 30.000-40.000 μέλισσες , υπάρχουν μερικές εκαντοντάδες κηφήνες , που ζουν 20-30 ημέρες . Τις πρώτες μέρες της ζωής τους τρέφονται από τις νεαρές εργάτριες , ενώ στη συνέχεια αρχίζουν να τρέφονται μόνοι τους με αποθηκευμένο μέλι και γύρη . Ζευγαρώνουν με τις βασίλισσες Μετά το ζευγάρωμα πεθαίνουν ή τους σκοτώνουν οι εργάτριες .
Οι μέλισσες έχουν την ικανότητα να ειδοποιούν η μια την άλλη για την ανεύρεση πηγής τροφής . Όταν η εργάτρια βρει καλή πηγή για τροφή , γυρίζει πίσω στην κυψέλη και με ειδικές κινήσεις – φιγούρες χορού προσελκύει την προσοχή των άλλων . Ο χορός , σε σχήμα 8 , διαρκεί από μερικά δευτερόλεπτα έως λίγα λεπτά , και σημαίνει ότι η πηγή τροφής βρίσκεται σε απόσταση όχι μεγαλύτερη από 100μ . , η μέλισσα – χορεύτρια διαγράφει ημικύκλιο , έπειτα περνά σε ευθεί γραμμή , γυρίζει πίσω , στρέφεται προς άλλη κατεύθυνση και κάνει δεύτερο ημικύκλιο. Όσο πιο μακριά από την κυψέλη βρίσκεται η τροφή , τόσο πιο κλειστά 8 κάνει η μέλισσα . Μετά το χορό , οι μέλισσες βγαίνουν από την κυψέλη αμέσως και αρχίζουν να αναζητούν την πηγή της τροφής .
Το μέλι αποτελείται από σάκχαρα, κυρίως γλυκόζη και φρουκτόζη και έχει μεγάλη θρεπτική αξία, αφού απορροφάται άμεσα από τον ανθρώπινο οργανισμό Περιέχει νερό, οργανικά οξέα, πρωτεΐνες και αμινοξέα, μεταλλικά στοιχεία όπως κάλιο, ασβέστιο, μαγνήσιο, σίδηρο, ένζυμα, βιταμίνες Β2, Β6, C, D, E, παντοθενικό οξύ, φολικό οξύ και φυσικές αρωματικές ουσίες. - Οι βιταμίνες που περιέχει έχουν αντιοξειδωτικές ιδιότητες και αυξάνουν την άμυνα του οργανισμού. - Επίσης τα αντιοξειδωτικά συστατικά του (καφεϊκό οξύ, μέθυλ-καφεϊκό οξύ, φαινυλέθυλ-καφεϊκό οξύ και το φαινυλδιμέθυλ-καφεϊκό οξύ) έχουν σημαντική
αντικαρκινική
δράση.
- Αν συνδυαστεί με χυμό λεμόνι, το μέλι βοηθάει σημαντικά στον ταχύτερο
μεταβολισμό
του
οινοπνεύματος,
με
αποτέλεσμα
να
απαλλάσσεται κανείς γρηγορότερα από την κατάσταση μέθης. - Θεωρείται καταπραϋντικό και χαλαρωτικό, καθώς μία κουταλιά μέλι σε χλιαρό
γάλα
διευκολύνει
τον
ύπνο.
- Επίσης τα σάκχαρα αυτά διαστέλλουν τα αγγεία, με αποτέλεσμα την μείωση
της
υπέρτασης.
- Η μεγάλη περιεκτικότητα σιδήρου και χαλκού στο μέλι μειώνει την αναιμία αφού αυξάνει το ποσοστό της αιμοσφαιρίνης, κυρίως στα παιδιά. - Τα μεταλλικά άλατα του μελιού μειώνουν την οξύτητα του στομάχου και
προστατεύουν
τον
οργανισμό
από
το
έλκος
στομάχου
.
ΕΙΔΗ ΜΕΛΙΟΥ
Πευκόμελο: Πρόκειται για μια σταθερή σχεδόν παραγωγή που προέρχεται κυρίως από τις περιοχές της Βόρειας Εύβοιας, της Χαλκιδικής και της Θάσου. Από έλατο: Δε θεωρείται σταθερή ετήσια παραγωγή και προέρχεται κυρίως από τα βουνά Μαίναλο και Πάρωνα στην Πελοπόννησο, Πάρνηθα στην Αττική, το δίδυμο Γκιώνας – Παρνασσού στη Στερεά και τη ραχοκοκαλιά της Πίνδου βορειότερα.
Ανθόμελο: Πρόκειται για μια μεγάλη κατηγορία στην οποία κατατάσσονται πολλά είδη μελιών. Ο κύριος όγκος αυτής της παραγωγής που θεωρείται σταθερή σχεδόν σε ετήσια βάση, προέρχεται ως επί το πλείστον από τις μεγάλες πεδιάδες της Θεσσαλίας, της Μακεδονίας και της Θράκης και στηρίζεται στα τριφύλλια, στα μπαμπάκια και τους ηλίανθους. Στην ίδια κατηγορία όμως αλλά σε μικρότερες ποσότητες κατατάσσονται τα μέλια εσπεριδοειδών (πορτοκαλιάς), ευκαλύπτου, αγκαθιών,
μέντας,
αγριορίγανης,
λεβάντας,
ακόμα
ακακίας,
μουσμουλιάς, φασκομηλιάς, ρεικιού, κουμαριάς, καστανιάς, βελανιδιάς, πολύκομπου, και αρκετών άλλων οπωροφόρων δέντρων ή από θρούμπα και τσάι του βουνού που έχουν όμως τελείως τοπικό χαρακτήρα και παράγονται σε ακόμη μικρότερες ποσότητες. Θυμαρίσιο: Ανήκει κι αυτό στα ανθόμελα αλλά καταγράφεται ως ιδιαίτερη κατηγορία, λόγω των ξεχωριστών και έντονων αρωματικών και γευστικών χαρακτηριστικών του, που εκτιμήθηκαν ιδιαίτερα από αρχαιοτάτων χρόνων. Έχει την πρώτη ζήτηση γιατί αν αναμειχθεί ακόμα και με μικρές ποσότητες (5%) με άλλους τύπους μελιών, επηρεάζει καθοριστικά το άρωμά τους. Παράγεται κυρίως στη Στερεά Ελλάδα, Πελοπόννησο, Κρήτη και τα νησιά. Στην περιοχή της Αρναίας παράγεται το σουσουρίσιο μέλι (από τη σουσούρα,
ερίκη
η
φθινοπωρινή,Erica Verticillata και
ερίκη
η
εαρινή, Erica Arborea που αφθονεί στα βουνά της Χαλκιδικής), ένα πολύ αρωματικό και θρεπτικό μέλι. Η ερίκη η φθινοπωρινή προετοιμάζει τα μελισσοσμήνη για τη διαχείμανση (κάνοντάς τα γερά) ενώ η ερίκη η εαρινή που ανθοφορεί νωρίς την άνοιξη, είναι πολύ σημαντική για την εκκίνηση του σμήνους και τη γονιμοποίηση.
Η πρόπολη είναι μια ρητινώδης ουσία, που προστατεύει τους βλαστούς των δέντρων. Οι μέλισσες τη συλλέγουν, την αναμειγνύουν με γύρη, ένζυμα και κερί και τη χρησιμοποιούν για να σφραγίσουν τις χαραμάδες στην κυψέλη τους, να απολυμάνουν τα τοιχώματά της και να αποστειρώσουν τα κελιά, πριν η βασίλισσα εναποθέσει εκεί τα αυγά της. Η πρόπολη περιέχει κερί, βάλσαμα, ρητίνες και αιθέρια έλαια σε πολύ μεγάλη ποσότητα. - Έχει επουλωτική δράση, αντιμικροβιακές και αντιικές ιδιότητες. - Φαίνεται ότι διεγείρει το ανοσοποιητικό σύστημα, ενεργοποιώντας τις φυσικές άμυνες του οργανισμού. - Έχει επίσης, ευεργετική δράση στο πεπτικό σύστημα. - Καταστρέφει ή και σταμάτα τον πολλαπλασιασμό μεγάλου αριθμού βακτηρίων, όπως ο σταφυλόκοκκος, ο στρεπτόκοκκος και η σαλμονέλα. - Διεγείρει το σχηματισμό των κύτταρων και των ιστών
Το κερί είναι άλλο ένα προϊόν της μέλισσας, με πολλές ευεργετικές ιδιότητες. Παράγεται από τους κηρογόνους αδένες στην κοιλιά των θηλυκών των μελισσών και τους χρησιμεύει για να κατασκευάζουν τις κυψέλες τους. - Έχει επουλωτικές και αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες, γι’ αυτό είναι ιδανικό στο να καταπραΰνει τραυματισμούς ή ερεθισμούς του στόματος. Αξίζει να σημειωθεί, ότι οι ευεργετικές ιδιότητες του κεριού είναι σχεδόν ίδιες με αυτές της πρόπολης, αφού οι μέλισσες προσθέτουν μικροσκοπικές ποσότητες πρόπολης σε κάθε κελί της κηρήθρας.
Είναι μια κρεμώδης φυσική ουσία, η οποία εκκρίνεται από τους υποφαρυγγικούς αδένες των μελισσών. Εργάτριες μέλισσες παράγουν αυτήν την τροφή, αποκλειστικά και μόνο για να θρέψουν τις βασίλισσες και τις προνύμφες. Έχει αποδειχτεί, ότι είναι η πλουσιότερη υγιεινή τροφή της φύσης, μιας και είναι πλούσια σε μεταλλικά άλατα και κυρίως ασβέστιο, κάλιο και μαγνήσιο. Είναι πηγή βιταμινών, ενζύμων . - Τονώνει τους κουρασμένους και ταλαιπωρημένους οργανισμούς και επισπεύδει την ανάρρωσή τους. Ενισχύει το ανοσοποιητικό σύστημα. - Συντελεί στην καλή υγεία του δέρματος και των ιστών. - Έχει αντισηπτικές και αντιμικροβιακές ιδιότητες. - Βοηθά στο καρδιαγγειακό, κυκλοφορικό, γενετικό - ουρητικό, νευρικό και δερματολογικό σύστημα. - Επίσης έχει αντιγριπικές και αντικαρκινικές ιδιότητες. - Επιδρά θετικά στον μεταβολισμό, στην ανάπτυξη και τη μακροζωία. - Βασιλικό πολτό συναντάμε ως συστατικό και στη βιομηχανία καλλυντικών, σε προϊόντα που προορίζονται για το αδυνάτισμα και τη μείωση της κυτταρίτιδας. - Ρυθμίζει το βάρος και βοηθά στη χώνεψη.
Είναι η τέχνη της εκτροφής των μελισσών στις κυψέλες , για να παίρνουμε το μέλι και το κερί τους .Όσοι ασχολούνται με τη μελισσοκομία λέγονται μελισσοκόμοι ή μελισσοτρόφοι . Τα μελίσσια διακρίνονται σε μόνιμα και μεταβατικά . Στα μόνιμα οι κυψέλες δεν μετακινούνται από την τοποθεσία τους , ενώ στα μεταβατικά μετακινούνται από τόπο σε τόπο , ανάλογα με την τοπική ανθοφορία .
Οι φυσικές και κλιματολογικές συνθήκες της πατρίδας μας είναι κατάλληλες για την ανάπτυξη της μελισσοκομίας . Η χώρα μας έχει πολλά μελισσοτροφεία , γιατί υπάρχουν πολλά μελισσοτροφικά φυτά , όπως ρίγανη , θυμάρι , λεβάντα , τριφύλλι , ρείκι , λυγαριά , οπωροφόρα δέντρα κ. ά .
Η μέλισσα στη μυθολογία Σύμφωνα με μια εκδοχή η μέλισσα ήταν αδελφή της Αμάλθειας, που ήταν τροφός του Δία (που φυσικά είχε την καλύτερη διατροφή), στο σπήλαιο της Ίδης στην Κρήτη και κόρη του βασιλιά της Κρήτης, Μελισσέα.
Ο Δίας και η μέλισσα Σύμφωνα με τη μυθολογία πάλι μια μέλισσα πήγε κάποτε στο Δία και του πρόσφερε μέλι. Εκείνος ευχαριστήθηκε και της είπε να του ζητήσει όποια χάρη θέλει. Η μέλισσα ζήτησε να μπορεί να σκοτώνει με το κεντρί της, όποιο θα πήγαινε να την ενοχλήσει στην κυψέλη της. «Θα γίνει αυτό», της είπε ο Δίας. «Θα έχεις το κεντρί, αλλά όταν θα κεντρίζεις, θα χάνεις και το κεντρί σου και τη ζωή σου».
Αρισταίος ο πρώτος μελισσοκόμος Η αρχή της ελληνικής μελισσοκομίας χάνεται στο απώτερο παρελθόν της μυθικής εποχής. Ο Αρισταίος είναι το αρχαιότερο πρόσωπο που εμφανίζεται στο χώρο της μελισσοκομίας. Μόλις γεννήθηκε ο Αρισταίος, ο Ερμής τον παρέδωσε στην Γαία και τις Ώρες για να τον αναθρέψουν. Κι ήταν αυτές που έσταζαν στα χείλη του βρέφους, νέκταρ και αμβροσία κάνοντάς τον αθάνατο. Όταν μεγάλωσε ο Αρισταίος οι Μούσες τον δίδαξαν την μαντική και την ιατρική. Από τις Νύμφες διδάχθηκε την καλλιέργεια του αμπελιού, της ελιάς αλλά και τη μελισσοκομία, τέχνη που θα τον χαρακτηρίζει στο εξής περισσότερο από κάθε άλλη.
Πρώτος σταθμός του Αρισταίου θεωρείται η Κέα όπου δίδαξε τους κατοίκους του νησιού και τη μελισσοκομία. Ο Αρισταίος και η μέλισσα θα γίνουν τα βασικά σύμβολα του νησιού και θα απεικονισθούν στα νομίσματα της Τουλίδας, της Καρθαίας και της Κορησίας
Απόλλωνας: τρεφόταν με νέκταρ και αμβροσία και έγινε τόσο όμορφος, που ο πατέρας του, ο Δίας, τον ονόμασε θεό του φωτός
Αδης : εικονίζεται ο Ερμής να ανακαλεί ψυχές από τον Κάτω Κόσμο, ενώ από πάνω τους πετάει μια μέλισσα. Οι νεκροί έπρεπε να έχουν μαζί τους για το ταξίδι στον Κάτω Κόσμο μέσα από τον ποταμό Αχέροντα μια μελόπιτα για να εξευμενίσουν τον τρομερό φύλακα του Αδη, Κέρβερο.
Το μέλι στη διατροφή των αρχαίων Ελλήνων
Οι αρχαίοι Έλληνες συνήθιζαν να χρησιμοποιούν το μέλι σαν γλυκαντική ουσία, μιας και δεν υπήρχε η ζάχαρη, για την παρασκευή πλακούντων, (γλυκίσματα με πολλά αρτύματα: μέλι, ξηρούς καρπούς και μυρωδικά), που ήταν δημιουργήματα των πλακουντοποιών. (Μίχα – Λαμπάκη, 2003). Επίσης το χρησιμοποιούσαν για την παρασκευή επιδορπίων (τραγήματα) τα οποία έτρωγαν μετά το δείπνο. Τα τραγήματα ήταν φτιαγμένα από φρέσκα ή ξερά φρούτα, κυρίως σύκα, καρύδια και σταφύλια ή γλυκά με μέλι. Επίσης έφτιαχναν μελόπιτες και άλλα γλυκίσματα. Το έπιναν επίσης αναμειγμένο με νερό, γνωστό ως υδρομέλι. Επίσης γίνεται αναφορά και για το «μελωμένο κρασί» που αναγράφεται σ’ ένα από τα κείμενα της Πύλου, ενώ το κοκτέιλ του Νέστορος περιελάμβανε, εκτός των άλλων, λιωμένο τυρί, κριθάρι ,μέλι καθώς και κρασί.
Το μέλι στη χριστιανική θρησκεία Από το μέλι παίρνουμε το κερί που είναι βασικό υποπροϊόν της μελισσοκομίας με παραδοσιακές τεχνικές. Οι μέλισσες έκαναν το κερί για τον άγιο, άρα ήταν σοφές. Οι παλιοί είχαν το μελίσσι ως ιερό γιατί ήταν ένας χώρος που ήθελε μεγάλη προσοχή και προκαλούσε δέος και σεβασμό.
Το μέλι και άλλες ιστορίες Η παράδοση αναφέρει ότι όταν πέθανε ο Μέγας Αλέξανδρος, τον τοποθέτησαν σε μέλι για να διατηρηθεί πολύ καιρό. Η Κλεοπάτρα, η βασίλισσα της Αιγύπτου, χρησιμοποιούσε το μέλι για την περιποίησή της.
Μέλι και αθλητισμός Στην αρχαιότητα, πριν μπουν στο στίβο οι αθλητές έπαιρναν μέλι, γιατί το θεωρούσαν αναζωογονητικό του οργανισμού. Αλλά και σήμερα αποτελεί βασικό στοιχείο της διατροφής των αθλητών και των αθλητριών.
Μέλι και παράδοση Είναι γνωστό το έθιμο η πεθερά να ταΐζει τη νύφη με μέλι και καρύδι
Τα αρχαιολογικά ευρήματα που σχετίζονται με τη μέλισσα είναι: 1. Κρεμαστό κόσμημα με μέλισσες από την νεκρόπολη του Χρυσόλακου. (Μουσείο Ηρακλείου) 2. Χρυσή ζώνη στολισμένη με φύλλα, ποικίλα άνθη και καρπούς. Ανάμεσά τους μέλισσες κάμπιες, πουλιά. Από το θησαυρό του Καρπενησίου. 2ος αιώνας π.Χ. (Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο) 3. Χρυσή μέλισσα1500 π.Χ. 4. Πήλινες κυψέλες της Μινωϊκής εποχής (3.400 π.Χ) που βρέθηκαν στη Φαιστό. 5. Νομίσματα με αναπαραστάσεις μελισσών
Η μέλισσα, ο σκαντζόχοιρος, η αράχνη και η χελώνα Μια φορά κι έναν καιρό ήταν μια μάνα που είχε τέσσερα παιδιά. Τα μεγάλωσε με πολύ αγάπη και τρυφερότητα. Όταν ήλθε ο καιρός τους τα καλοπάντρεψε. Πέρασαν όμως τα χρόνια και η μάνα, που είχε μείνει μόνη της, αρρώστησε και έστειλε να φωνάξουν τα παιδιά της να τα αποχαιρετήσει και να τους δώσει την ευχή της, μήπως και δεν προλάβει και φύγει έτσι από τη ζωή. Όμως όλα της τα παιδιά προφασίστηκαν πως είχαν δουλειά και πως θα πήγαιναν αργότερα να δουν τη μητέρα τους. Έτσι η μάνα πέθανε μόνη και αβοήθητη, δίχως να προλάβει να δώσει στα παιδιά της την ευχή της σε κανένα από τα σπλάχνα της. Το πρώτο της παιδί, που την ώρα που ξεψυχούσε η μάνα του είχε πάει να τρυγήσει, έγινε μέλισσα και μια ζωή τρυγάει και τον κόπο της τον τρώμε με βούτυρο πάνω στο ψωμί μας. Το άλλο που εκείνη την ώρα κάρφωνε κάτι καρφιά, όλα τα καρφιά φύτρωσαν στην πλάτη του και από τότε έγινε σκαντζόχοιρος. Η κόρη της, που εκείνη την στιγμή ύφαινε στον αργαλειό της έγινε η αράχνη. Τέλος η τέταρτη, το μικρότερο παιδί της, που ήταν εκείνη τη στιγμή σκυμμένη πάνω στη σκάφη της και έπλενε, έγινε η γνωστή σε όλους μας χελώνα και τη σκάφη της την κουβαλάει αιώνια.
Η ΜΕΛΙΣΣΑ ΚΑΙ Ο ΤΥΦΛΟΠΟΝΤΙΚΑΣ Μια όμορφη ανοιξιάτικη μέρα η μέλισσα έκανε τη συνηθισμένη της βόλτα στο λιβάδι με τα αγριολούλουδα. Διάλεγε το καλύτερο νέκταρ για να γυρίσει στην κυψέλη και να φτιάξουν με τις φίλες της το πιο γευστικό μέλι της περιοχής. Ήταν μια από τις πιο εργατικές και φιλότιμεςμέλισσες και πολλές άλλες μέλισσες ζητούσαν τη βοήθειά της γιατί ήξερε όλα τα κόλπα που έδιναν το τέλειο μέλι. Εκείνη τη μέρα, ήρθε πρόσωπο με πρόσωπο με τον τυφλοπόντικα. Μια δροσοσταλίδα της έβρεξε τα φτερά κι αυτός προσφέρθηκε να τη βοηθήσει. Την κοίταξε ίσια στα μάτια και και παρόλο που η αλλόκοτη μορφή του της προκάλεσε φόβο, οι τρόποι του έδειχναν ότι την συμπάθησε. Την κάλεσε στη φωλιά του ζητώντας την να τον βοηθήσει γιατί ήταν μόνος τουκαι δεν μπορούσε να τακτοποιήσει το τεράστιο αρχείο από αποξηραμένα φυτά που είχε μαζέψει. Φτάνοντας στην είσοδο σκέφτηκε να φύγει. Μια σκοτεινή και γλοιώδης σήραγγα οδηγούσε στη φωλιά. Δεν ήθελε όμως να φανεί αχάριστη στον τυφλοπόντικα και τον λυπόταν που ήταν μόνος του. Έτσι, γλυστρώντας , κύλησε μέσα στη φωλιά του. Ένα χάος επικρατούσε εκεί. Καθώς όμως πήγε να ξεκινήσει να χωρίζει τα φυτά σε κατηγορίες, ο τυφλοπόντικας της είπε πως τα ήθελε έτσι, για να τα βρίσκει πιο εύκολα. "Δεν πειράζει", σκέφτηκε, "θα τον βοηθήσω σε άλλα πράγματα". Άρχισε να κάνει διάφορες μικροδουλειές που της ζητούσε . Τότε πρόσεξε πως ο τυφλοπόντικας δεν έλεγε ούτε ένα ευχαριστώ και συνήθιζε να μιλάει συνεχώς για τον εαυτό του. Όταν άνοιγε αυτή ένα θέμα , θέλοντας να ανταλλάξουν εμπειρίες, ο τυφλοπόντικας έντεχνα το άλλαζε και έφτανε πάντα στο δικό του αγαπημένο θέμα: τη συλλογή φυτών από τον κοντινό βάλτο. Σύντομα αντιλήφθηκε πως δεν ήταν μόνος. Δεκάδες μικροί τυφλοπόντικες έβγαιναν από τη λάσπη και επειδή τους άφηνε να μασουλούν κάποια φυτά που δεν ήθελε ο ίδιος, του έκαναν διάφορες δουλειές και του χαμογελούσαν. Κάποια μέρα την περικύκλωσαν και άρχισαν να την περιγελούν, παραποιώντας πράγματα που είχε συζητήσει με τον τυφλοπόντικα. Κατάλαβε πως αυτός, ενώ έδειχνε φιλικός ,την κακολογούσε πίσω από την πλάτη της και δυστυχώς οι μικροί τυφλοπόντικες έπαιρναν το μέρος του. Ένιωσε απογοητευμένη. Ήθελε να φύγει αλλά η έξοδος ήταν ψηλά και γλιστρούσε. Τα φτερά της είχαν τσαλακωθεί και ένιωθε σωματικά και ψυχικά αδύναμη. Τότε ανακάλυψε πως από την πλάτη της έσταζαν κηλίδες αίμα. Είχε δει την τυφλοπόντικα που κρατούσε μια λεπτή μακριά βελόνα και της έλεγε πως την είχε για τη δουλειά του. Όμως, τώρα είδε πως την είχε καρφώσει στην πλάτη
της και κατάλαβε πως τη βύθιζε σιγά σιγά κάθε μέρα και πιο βαθιά μέσα στο σώμα της , έτσι ώστε να μην πονάει πολύ , για να μην τον αντιληφθεί. Σκέφτηκε ότι ήταν πολύ δύσκολο να φύγει . Όμως όσο έμενε εκεί , θα συνέχιζε να αιμορραγεί. Έπρεπε να δράσει. Ευτυχώς, ήξερε ένα αναισθητικό βότανο και το έβαλε στην πληγή να μην πονάει. Ο τυφλοπόντικας συνέχιζε να πιέζει τη βελόνα, αλλά αυτή δεν ένιωθε καθόλου πόνο. Προσπάθησε όμως να μην το δείξει , για να διευκολύνει τη φυγή της. Είχει κάνει το λάθος όμως να διαμαρτυρηθεί για όλα αυτά σε έναν από τους μικρούς τυφλοπόντικες , κι αυτός έτρεξε να το πει στο αφεντικό του. Ο τυφλοπόντικας άρχισε να πιέζει πιο πολύ τη βελόνα και να της λέει πως αν φύγει θα την κυνηγήσουν όλοι και θα την φέρουν πίσω. Η μέλισσα κατάλαβε πως μπλόφαρε. Θα έφευγε κι ας γινόταν οτιδήποτε.Έτσι κι αλλιώς η φωλιά δεν ήταν δική του αλλά του πατέρα του. Αν και φοβόταν, η μέλισσα πήγε και βρήκε τον πατέρα-τυφλοπόντικα και του είπε πως επιθυμεί να φύγει από τη φωλιά. Δεν κατηγόρησε όμως τον τυφλοπόντικα από φόβο πως ο πατέρας του δεν θα δεχτεί να πιστέψει πόσο κακός ήταν ο γιος του. Ανέφερε μόνο ένα από τελευταία περιστατικά εις βάρος της , στο οποίο ο πατέρας ήταν παρών. Για καλή της τύχη , ο πατέρας-τυφλοπόντικας δεν είχε αντίρρηση να τη βοηθήσει να γυρίσει πίσω στη δική της φωλιά.Έτσι , ετοιμάστηκε και οι δυο τυφλοπόντικες τη συνόδεψαν στην έξοδο. Προς έκπληξή της, ο τυφλοπόντικας που την είχε φέρει, ζητούσε από τον πατέρα του να την κρατήσει εκεί , εκθειάζοντάς την. Ο πατέρας του όμως, που μάλλον ήξερε τον κακό χαρακτήρα του γιου του, είπε πως αυτό δεν μπορούσε να γίνει. Για μια στιγμή η μέλισσα δίστασε , αλλά μια αχτίδα φωτός που ερχόταν από την έξοδο, την έκανε να μην κοιτάξει καθόλου πίσω. Ανακουφισμένη η μέλισσα , βγήκε στο φως.Έφυγε χωρίς καν να χαιρετήσει τους μικρούς τυφλοπόντικες, αν και δυο τρεις από αυτούς της είχαν φερθεί πολύ καλά και τους αγαπούσε. Αλλά επειδή οι περισσότεροι συντάσσονταν με τον τυφλοπόντικα, προτίμησε να φύγει χωρίς να πει τίποτα.
Η ευτυχισμένη μέλισσα Κάποτε ήταν μία μέλισσα που τα είχε όλα: φίλους, φίλο, λεφτά και αυτό που λέμε "αναγνώριση". Την ίδια εποχή υπήρχε ένας άνθρωπος που δεν είχε τίποτα από όλα αυτά. Η μέλισσα έκανε παρέα στον φτωχό άνθρωπο, τον στήριζε, μέχρι που έγιναν φίλοι. Σιγά-σιγά έγινε κοινωνικός, έμαθε να κερδίζει και ήταν πολύ χαρούμενος γι'αυτό, πράγμα που χαροποιούσε και τη μέλισσα. Μέχρι που ήρθε μια εποχή που η μέλισσα δεν είχε πια ανάγκη από τους πολλούς φίλους, πολλά λεφτά, μεγάλη επιτυχία. Παρόλαυτα ο άνθρωπος τα χρειαζόταν ακόμα, "και στο κάτω κάτω" σκεφτόταν " τόσο καιρό χαιρόταν η μέλισσα, σειρά μου να χαρώ τα αγαθά της ζωής". Αυτή η λογική του τον οδήγησε στο να θέλει να επιδεικνύει τα κατορθώματα του σε όλο τον κόσμο, να τους δείξει πόσο καλά τα κατάφερε εν αντιθέσει με τη μελισσούλα που ήταν σχεδόν μόνη της. Την μελισσούλα από την άλλη, λίγο την έννοιαζε η μεγάλη επιτυχία του ανθρώπου, ίσα-ίσα χαιρόταν μαζί του και συνέχισε να τον συντροφεύει, παρά την περίεργη συμπεριφορά του. Δεν πέρασε πολύς καιρός, όταν ο άνθρωπος πάρατηρησε ότι η μελισσούλα ήταν πολύ μικρή και άσχημη, είχε παραπάνω πόδια και μάτια από το φυσιολογικό, ζουζούνιζε ενοχλητικά, άσε που είχε κεντρί κι αποφάσισε ότι δεν την χρειάζεται πλέον. Συνέχισε την ζωή του όπως και πριν, όμως κάθε βράδυ προτού κοιμηθεί καταλάβαινε ότι κάτι τον ενοχλούσε, ότι κάτι δεν πήγαινε καλά. "Δεν είναι δυνατόν" σκεφτόταν "κάπου κάνω λάθος, κάτι μου λείπει... η μέλισσα... αυτή έκανε τα πάντα καλύτερα από μένα. Πως τα κατάφερνε; ". Αισθανόταν μεγάλη αδικία και δεν καταλάβαινε πως γίνεται να νιώθει τόσο κενός. Η μόνη λύση ήταν να βρει την μέλισσα και να της αποσπάσει το μυστικό, το τελευταίο συστατικό για την ευτυχία. Μια και δυο, πάει στη κυψέλη. Είδε τη μέλισσα να ποτίζει τα λουλούδια της και να τραγουδάει έναν εύθυμο σκοπό. Αυτή δεν χαρηκε ιδιαίτερα που τον είδε, όμως ο άνθρωπος πλησίασε. "Γεια σου!" της λέει με χαρά "έχω τόσο καιρό να σε δω". "Κι εγώ" παρατήρησε ξερά η μέλισσα. "Θέλω να σου εκμυστηρευθώ κάτι. Είσαι η μόνη με την οποία μπορώ να το μοιραστώ, που μπορεί να με καταλάβει..." "Μην συνεχίζεις" είπε η μέλισσα απότομα "κατάλαβα τι θες, και αυτό δεν μπορώ να στο δώσω, είναι κάτι που το είχες και το έχασες" "Το είχα; ...Το τελευταίο συστατικό για την ευτυχία το είχα;! Καλά πως δεν το είδα; Τι ειναι και πως μπορώ να το αποκτήσω;" ρώτησε ο άνθρωπος με αγωνία. "Δεν είναι κάτι που φαίνεται... πρέπει να παλέψεις πολύ... να το κερδίσεις" απάντησε αινιγματικά η μέλισσα. "Τι είναι επιτέλους;" "Το τελευταίο συστατικό έχει μια ιδιαιτερότητα. Είναι απαραίτητο για την ολοκλήρωση της συνταγής, αλλά όταν το βρείς, όλα τα άλλα συστατικά είναι
τελείως άχρηστα. Πρέπει να βρεις κάποιον να σε εμπιστεύεται και να τον εμπιστεύεσαι, να τον αγαπάς όσο σ'αγαπαέι και αυτός. Μόνο τότε θα τα καταφέρεις να είσαι απόλυτα ευτυχισμένος". " Τότε εσύ; Τον βρήκες;" είπε με ζήλια ο άνθρωπος "είναι κάποιος που ξέρω;" Η μέλισσα γέλασε και ζουζούνισε κοροιδευτικά. "Το τελευταίο συστατικό είναι απαραίτητο μόνο για τους ανθρώπους. Εγώ δεν χρειάζομαι κανένα. Είμαι μέλισσα και θα πετάω ελεύθερη και αυτό είναι το μυστικό της δικής μου ευτυχίας. Γι'αυτό δεν θα με φτάσεις ποτέ... εγώ γεννήθηκα ευτυχισμένη".
Το χτίσιμο της Αγιά Σοφιάς «Ήταν ο καιρός που ο βασιλιάς στην Πόλη είχε αποφασίσει να χτίσει την Αγιά Σοφιά. Είχε καλέσει τον πρωτομάστορα, και ο τελευταίος είχε κάμει ένα, και ύστερα άλλο, και ύστερα άλλα σχέδια, πως να χτιστή η μεγάλη εκκλησιά. Κανένα όμως δεν ευχαριστούσε το βασιλιά. Ήθελε κάτι άλλο, πολύ πιο σπουδαίο. Και ο πρωτομάστορας όλο και σκεφτόταν τι νέο σχέδιο να φτιάσει. Μια Κυριακή, την ώρα που τελείωνε η λειτουργία, ζύγωσε πρώτος ο βασιλιάς να πάρει το αντίδωρο, εκείνο όμως του ξεφεύγει από το χέρι και πέφτει χάμω. Μια στιγμή αργότερα παρουσιάζεται μία μέλισσα που φτεροκοπούσε προς το ανοιχτό παράθυρο, κρατώντας το πεσμένο αντίδωρο του βασιλιά. Βγάνει αμέσως διαταγή ο βασιλιάς, όσοι έχουνε μελίσσια να τα ανοίξουνε και να ψάξουν, για να βρεθεί. Ψάχνει και ο πρωτομάστορας στα δικά του τα μελίσσια και τι βλέπει; Είχανε κάτσει οι μέλισσες μέρες πριν και είχανε φτιάξει με το κερί μέσα στην κυψέλη μιαν εκκλησιά πανέμορφη και σκαλιστή και μεγαλόπρεπη, που δεν είχε την όμοια της σε ολόκληρη την Οικουμένη. Όλες οι λεπτομέρειες είχανε γίνει στην εντέλεια, μέσα κι έξω στην εκκλησία. Η πόρτα της ανοιχτή, ο τρούλος έτοιμος, οι κολώνες στη θέση τους, ως και η Άγια Τράπεζα τελειωμένη. Την είχαν αποτελειώσει σε όλα της την εκκλησιά, και απάνω στην Άγια Τράπεζα της είχε φέρει εκείνη η μέλισσα και είχε αποθέσει το αντίδωρο του βασιλιά.Είδε την εκκλησιά ο πρωτομάστορας και θaύμασε με το τέλειο σχέδιό της. Την είδε κατόπι και ο βασιλιάς και έγινε όλος χαρά. Το σχέδιο, που είχανε φτιάξει οι μέλισσες, έγινε το σχέδιο που χτίστηκε η Αγιά Σοφιά!!!».
1. Μικρή , μικρή νοικοκυρά μεγάλη πίτα κάνει . Τι είναι ; Η μέλισσα 2. Ποια συνοικία της Αθήνας είναι και σπίτι ενός εντόμου ; Η Κυψέλη Παροιμιώδης εκφράσεις 1. Τα λίγα λόγια ζάχαρη και τα καθόλου μέλι 2. Αγάλι , αγάλι γίνεται η αγουρίδα μέλι . 3. Είναι τεμπέλης σαν κηφήνας. 4. Δουλεύουν σαν μελίσσι . 5. Είναι εργατικός σαν μέλισσα 6. Είναι γλυκός σαν μέλι 7. Είναι όλα μέλι – γάλα . 8. Έπεσε η ζάχαρη στο µέλι και κάτι έγινε 9. Ποιός έχει το δάχτυλο στο μέλι και δεν το γλύφει 10. Αν δεν σε κεντρίσει η μέλισσα, μέλι δεν τρως. Ακροστοιχίδα Μ____
Είναι γλυκός σαν …
Ε_ _ _ _ _ _ _ _
Στείρες μέλισσες
Λ____
Ένα έχει η μέλισσα
Ι______
Αλλιώς το σμήνος (αντίστροφα)
Σ______
Είναι οι εργάτριες
Σ______
Αρσενική μέλισσα ( αντίστροφα)
Α__________
Σκοτώνουν τις μέλισσες (αντίστροφα)
Η μέλισσα
Ζουμ , Ζουμ , Ζουμ μέλισσα πετά στα δεντράκια τ’ ανθισμένα στα λουλούδια τ’ ανοιγμένα Ζουμ , Ζουμ , Ζουμ μέλισσα πετά Ζουμ , Ζουμ , Ζουμ σκύβει και ρουφά και γυρίζει στην κυψέλη φορτωμένη με το μέλι Ζουμ , Ζουμ , Ζουμ σκύβει και ρουφά . Ζουμ , Ζουμ , Ζουμ Έλα εδώ κοντά δε σε πιάνω μελισσάκι πέταξε στο λουλουδάκι Ζουμ , Ζουμ , Ζουμ έλα εδώ κοντά .
Ζουμ , Ζουμ , Ζουμ γύρισε ξανά στην καλή σου την κυψέλη γέμισέ τηνε με μέλι Ζουμ , Ζουμ , Ζουμ γύρισε ξανά.