ดังนั้น ถึงจะมีการออกกฎหมายใหม่ที่มีแนวคิดในเรื่องการกระจายอำนาจบริหาร ให้เป็นประชาธิปไตยมากขึ้น แต่การออกแบบโครงสร้างการบริหารก็ยังคงมีลักษณะ แบบที่ผู้มีอำนาจชั้นบนสุดสั่งการจากบนลงล่าง ลดหลั่นกันลงไปเป็นชั้น ๆ อยู่นั่นเอง มีการจัดตั้งคณะกรรมการระดับต่าง ๆ มาก ดูเหมือนจะเป็นประชาธิปไตยเพิ่มขึ้น แต่คณะกรรมการหลายชุดก็มีรูปแบบที่นักบริหารในระบบราชการเป็นฝ่ายที่มีอิทธิพล สูงกว่าประชาชนที่บางส่วนได้รับเลือกตั้งเข้าไปบ้าง ผู้บริหารส่วนใหญ่คือ ข้าราชการ ในระบบเก่าที่เคยชินกับการบริหารที่ใช้อำนาจสั่งการแบบเก่ามากกว่าการมีความคิด ประชาธิปไตยแบบเปิดกว้างให้ครู อาจารย์ ผู้ปกครอง นักเรียน นักศึกษามีส่วนร่วม ในการบริหารจัดการการสอนการเรียนแบบใหม่ ส่วนแนวทางที่จะถ่ายโอนอำนาจการบริหารการศึกษาให้ก ับองค์กรปกครอง ส่วนท้องถิน่ ค่อนข้างเลียนแบบประเทศพัฒนาอุตสาหกรรม ซึง่ มีโครงสร้างการกระจายอำนาจ บริหารสู่ท้องถิ่นที่ได้ผล เพราะเขามีการกระจายการพัฒนาทางเศรษฐกิจและการเมือง มากกว่าไทยและท้องถิ่นได้ ปกครองตนเองมาเป็นเวลานาน ประชาชนในท้องถิ่นของเขา ค่อนข้างมีความรู้ และมีฐานะทางเศรษฐกิจสูงพอสมควร องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น ของเขาค่อนข้างมีคุณภาพ แต่สภาพความเป็นจริงในสังคมไทย คือการพัฒนาเศรษฐกิจ การเมืองรวมศูนย์อยู่ที่กรุงเทพและหัวเมืองใหญ่ คนในชนบทการศึกษาต่ำ ฐานะยากจน ต้องพึ่งพาคนรวย คนมีอำนาจภายใต้ระบบอุปถัมภ์ ทั้งกฎหมายเรื่องการกระจายอำนาจ ก็ยังมีลักษณะคาบลูกคาบดอกคือ กระทรวงมหาดไทยส่วนกลางยังมีอำนาจอยู่มาก องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นเพิ่งเริ่มต้นลองทำกันไม่นาน ผู้บริหารที่มาจากการเลือกตั้ง ส่วนใหญ่คือ คนที่ใช้อิทธิพลเงินหรือระบบอุปถัมภ์ ตามแนวนักการเมืองแบบเก่าที่มุ่ง หาประโยชน์ส่วนตน อย่ า งไรก็ ต าม การกระจายอำนาจบริ ห ารสู ่ ท ้ อ งถิ ่ น ก็ จ ำเป็ น ต้ อ งเรี ย นรู ้ จ าก ภาคปฏิบัติด้วย ถ้าไม่เริ่มลองปฏิบัติ ก็ไม่มีทางรู้ได้ว่าเมื่อไหร่จะพร้อม ความจริงก็คือ องค์กรปกครองท้องถิ่นบางแห่งที่ได้ผู้บริหารที่มีการศึกษาและหรือมีความตั้งใจในเรื่อง การพัฒนาการศึกษาและสังคมก็มีความพร้อมอยู่พอสมควร ในขณะที่บางแห่งอาจไม่ ค่อยพร้อม จึงอาจต้องทยอยทำ ไม่ต้องรอให้ อปท. พร้อมเท่ากัน ในระยะเปลี่ยนผ่าน หน่วยงานเดิมและหน่วยงานใหม่ควรร่วมมือกัน โดยให้หน่วยงานเดิมเป็นพี่เลี้ยงหรือเป็น ผู้ตรวจสอบด้านคุณภาพการจัดการศึกษา โดยยึดผลประโยชน์ผู้เรียนเป็นที่ตั้งเพื่อให้การ
รายงานสภาวะการศึกษาไทย ปี 2547/2548 ...รากเหง้าของปัญหาและแนวทางแก้ไข...
101