wymiana plików stała się dla milionów ludzi elementem codziennej rutyny, uniwersum tych praktyk wciąż pozostaje terra incognita”.19 Grassmuckowi nie chodziło jednak o to, że temat ten nie jest w ogóle reprezentowany w badaniach. Raczej o konsekwencje faktu, że przeważająca część dotykających tej problematyki badań jest orężem w walce różnych grup interesów. Wykładając własną perspektywę Grassmuck proponuje potraktowanie wymiany plików przede wszystkim jako praktyki społecznej – działania wprawiającego w ruch i organizującego część przepływu treści kulturowych w społeczeństwie. To dla nas punkt wyjścia. W niniejszym badaniu interesowało nas poszukiwanie nieformalnych trajektorii, po których krążą treści kulturowe wymieniane przez Polaków. Wobec potrzeby wyjścia poza postrzeganie kultury wyłącznie przez pryzmat instytucji publicznych (rozumianych tu tak jak w ustawie o działalności instytucji kulturalnych – jako samorządowy lub państwowy podmiot zajmujący się upowszechnianiem kultury) i komercyjnych pośredników (czyli firm sprzedających treści kultury lub dostęp do nich), ale też wobec ucieczki od sygnalizowanych we wstępie stygmatyzujących określeń „piractwa”, jako podstawę przyjęliśmy koncepcję „nieformalnej ekonomii mediów”, zaproponowaną przez Ramona Lobato, Juliana Thomasa i Dan Huntera. W artykule Histories of user-generated content: Between formal and informal media economies zwracają oni uwagę, że błędne jest założenie, iż normą w kulturze
jest produkcja i dystrybucja profesjonalna. Co więcej, jak doskonale pokazał choćby internet, podział na profesjonalistów i amatorów staje się coraz bardziej nieprecyzyjny i kłopotliwy – stąd, jak uważają przywołani autorzy, bardziej efektywny wydaje się być podział na formalne i nieformalne elementy przemysłów medialnych. „W ślad za antropologicznymi i socjologicznymi tekstami poświęconymi nieformalnym ekonomiom, definiujemy nieformalne systemy medialne jako takie, które w dużej części lub w całości pozostają poza zasięgiem 19
21
V. Grassmuck, File-Sharing as Social Practice, 2010, s. 9; http://wikis.fu-berlin.de/download/attachments/59080767/ Grassmuck-Paper.pdf.
Podstawa teoretyczna: nieformalna ekonomia mediów