แผงธรรมชาติ...กำแพงแห งอนาคต >>
กรณีศึกษาที่ 2
รวมพลังชุมชน ฟื้นคืนชีวิตอ่าวบ้านดอน
การบูรณาการการจัดการระบบนิเวศวิทยาชายฝั่ง ภายใต้โครงการ “จัดการสภาวะแวดล้อม เชิงบูรณาการเพื่อความยั่งยืนของวิถีชีวิตชุมชนในอ่าวบ้านดอน จังหวัดสุราษฎร์ธานี” ตลอด แนวชายฝั่งกว่า 120 กิโลเมตร ครอบคลุมพื้นที่ 7 อำเภอได้แก่ อำเภอท่าชนะ ไชยา ท่าฉาง พุนพิน กาญจนดิษฐ์ และดอนสัก
แ
ต่เดิมเมื่อ 10 กว่าปีที่แล้ว พื้นที่อ่าวแห่งนี้เคย อุดมสมบูรณ์ไปด้วยป่าชายเลนและทรัพยากร สัตว์น้ำ แต่ผลพวงจากการขยายตัวของธุรกิจ การเลี้ยงกุ้งทะเล ทำให้เกิดการบุกรุกทำลายพื้นที่ป่า ชายเลน และน้ำเน่าเสียจากนากุง้ ยังได้สง่ ผลกระทบต่อ ระบบนิเวศแม่นำ้ ลำคลองและระบบนิเวศชายฝัง่ ผลจาก ความเสื่อมโทรมของทรัพยากรชายฝั่ง ทำให้ชุมชน หลาย ๆ แห่งในพื้นที่อ่าวบ้านดอนได้ตื่นตัวและลุกขึ้น มาจัดการฟื้นฟูทรัพยากรชายฝั่งอ่าวบ้านดอน หวังให้ ความอุดมสมบูรณ์กลับคืนมาอีกครัง้ ต่อมาราวปี 2545 ชุมชนอนุรักษ์เหล่านั้นจึงได้รวมกันเป็น “เครือข่าย อนุรกั ษ์อา่ วบ้านดอน” เพือ่ ดำเนินกิจกรรมและผลักดัน การปกป้องและการแก้ไขปัญหาชายฝั่งอ่าวบ้านดอน โดยมีกิจกรรมต่าง ๆ เช่น การฟื้นฟูป่าชายเลน การเฝ้า ระวังการลักลอบตัดไม้ทำลายป่า รวมทั้งเฝ้าระวังเรือ ประมงทำลายล้างเช่นเรืออวนลาก เรืออวนรุนมาอย่าง ต่อเนื่อง ภายใต้ความร่วมมือในการดำเนินโครงการฯ ระหว่าง องค์การพื้นที่ชุ่มน้ำนานาชาติ - ประจำประเทศไทย 6
ความสำเร็จ • การขยายเครือข่ายชุมชนอนุรักษ์ครอบคลุมกว่า 120 กิโลเมตร ในพื้นที่ 7 อำเภอชายฝั่งอ่าว บ้านดอน ในนาม “เครือข่ายอนุรกั ษ์อา่ วบ้านดอน” • ป่าชายเลนเสื่อมโทรมและนากุ้งร้าง ได้รับการ ฟื้นฟูและดูแลอย่างน้อย 500 ไร่ จากการทำ แนวเขตอนุรักษ์เป็นระยะทางกว่า 18 กิโลเมตร • สามารถปกป้องพื้นที่ชายฝั่งทะเลไม่ต่ำกว่า 14,000 ไร่ บริเวณอ่าวบ้านดอนจากการบุกรุก จับจองของกลุ่มนายทุน เป็นแหล่งหาปู ปลา หอย ฯลฯ แหล่งสุดท้ายของชุมชนประมงชายฝัง่ ในพื้นที่ 4 อำเภอ ได้แก่ อำเภอท่าฉาง อำเภอ พุนพิน อำเภอเมือง และอำเภอกาญจนดิษฐ์ กว่า 1,500 ครัวเรือน • เกิดการจัดตั้งกองทุนออมทรัพย์ของเครือข่าย อนุรักษ์อ่าวบ้านดอน เพื่อเป็นกลไกการบริหาร จัดการเงินจากกิจกรรมไบโอไรท์ เพื่อขยาย แนวร่วมด้านการอนุรักษ์ต่อไปในอนาคต