Alergija na polene sezonski alergijski rinitis Piše: prof. dr Ljiljana Janošević, načelnik Odsjeka za rinoalergologiju, Klinika za ORL i MFH KCS, Beograd Alergijski rinitis predstavlja alergijsku reakciju organizma koja nastaje kao odgovor imunog sistema na supstance koje se udišu, kao što je na primjer polen. Alergijski rinitis je, kao i sve alergije, često oboljenje i sve je učestalije u urbanim sredinama. Podaci iz istraživanja ukazuju da čak 24 odsto populacije u Evropi boluje od alergijskog rinitisa. To je razlog zbog kojeg se on danas tretira kao opštezdravstveni problem. Alergijski rinitis se klasifikuje kao sezonski i cjelogodišnji. Kod sezonskog alergijskog rinitisa simptomi traju samo u određenom periodu godine, npr. u vrijeme sezone cvjetanja određenih biljaka, kao što su drveće, trave i korovi. Kod cjelogodišnjeg alergijskog rinitisa, alergeni su prisutni tokom cijele godine, npr. grinje, životinjske dlake i neke vrste buđi. Simptomi alergijskog rinitisa nalikuju simptomima prehlade, ali ove simptome ne izazivaju virusi. Pri udisanju polena, imuni sistem se aktivira, oslobađaju se supstance kao što su histamin i druge aktivne materije, takozvani medijatori zapaljenjske reakcije, koji dovode do upalnog procesa u sluzokoži nosa. Kao rezultat aktivacije imunog odgovora javljaju se simptomi nadražaja - svrab i kijanje, kao i zapušenost nosa koja je često praćena znacima oboljenja paranazalnih sinusa. Kod velikog broja bolesnika simptomi nosa i sinusa udruženi su sa svrabom, suzenjem i crvenilom očiju. Usljed alergije na polene, čak 71 odsto pacijenata istovremeno pati od nosnih i očnih simptoma.
32
U zavisnosti od izraženosti simptoma, odnosno težine bolesti, kod pacijenata varira i kvalitet života. Osobe sa izraženim siptomima često su iscrpljene, loše spavaju, djeca imaju lošije rezultate u školi, a odrasli na poslu. Određene profesije više su pogođene pojavom simptoma alergijskog rinitisa u odnosu na ostale. Kvalitet života je posebno narušen bolesnicima koji u toku obavljanja svog posla dolaze u kontakt sa polenima ili se bave profesijama za čije je obavljanje potrebna visoka koncentracija, a koja je narušena simptomima oboljenja. Neliječeni alergijski rinitis može uticati na funkciju susjednih organa, kao što su paranazalni sinusi, srednje uvo, a može biti uzrok slabljenja osjećaja mirisa. Poremećaji koje alergijski rinitis izaziva na nosu i paranazalnim sinusima negativno se odražavaju na funkciju pluća i srca. Pored toga, ovo oboljenje često je povezano sa bronhijalnom astmom i nosnim polipima. Najbolji način za kontrolu simptoma jeste izbjegavanje situacija u kojima se dolazi u kontakt sa izazivačima alergijske reakcije, npr. košenje u vrijeme cvjetanja polena. Ipak, većini osoba sa sezonskim alergijskim rinitisom neophodna je medikamentozna terapija. Ljekovi kao što su antihistaminici i intranazalni kortikosteroidi neophodni su da bi se uspostavila kontrola nad simptomima alergijskog rinitisa. Intranazalni kortikosteroidi su ljekovi koji smanjuju upalu sluzokože nosa i umanjuju zapušenost nosa, svrab i kijanje. U pitanju su ljekovi u obliku spreja za nos koji djeluju lokalno na mjestu upale i čija je