َ لةطةل د .خاليد موحةممةد صال ضاوثيَكةوتن
موسولمَ انةو ئ��ةط��ةري َ هةلةكردنيشي هةية ،ب��ةآلم ئةو كةسانةي َ هةلةكان راستئةكةنةوة ثَيويستة: بةبةلطةي شةرعي َ يةكةمَ / هةلةكان راستبكةنةوة نةك بةئيجتيهادي شةخصي. دووم /ثَيويستة بةشَيوازَيكي شةرعي بؤضوونةكان رب َ ري نةك بضَيتة خانةي تةشهريكردنء لةكةداركردني دةرب ِ هيض كةسايةتييةك. بؤية س��ةرك��ردة ئيسالمييةكانيش ثَيويستة وةك��و ئيمام عومةر فةرمووي« :الخري فيكم إن مل تقولوها وال خري فينا إن مل نقبلها» .دةبَيت بةسنطي فراوانةوة رةخنة َ لةخةلكي وةرطرنء بةسنطي فراوانيشةوة بةدواداضوون بؤ َ هةلةكاني خؤيان بكةن ،ناكرَيت كةسَيكي سةركردة بر خ��ؤي بَيت لةحزبَيكدا ،ش���وراو فتواو ئيرت ب��ك��وذو ب� ِ ب��ؤض��وون��ي س��ي��اس��يء م��ةرج��ةع��ي ف��ي��ك��ريء فيقهي ئةو كؤمةلة ئيسالميية هةر ئةو بَيت ،ئيرت ئةو َ َ خةلكانةيرت ك��ة ل���ةخ���وارةوةن ه��ةر ئ��ةش��ه��ةدوب��ي��ل�لاك�َي��ش�بنء دةس��ت لةسةر سنط بن بؤ سةركردةكان ،نابَيت ئةم َ خةلكانة مةبدةئة ئيسالمييةكة -كة ومتان سياسةتي ئيسالمي لةسةر بةرقةرارئةبَيت كة بريتيية لةشوراو ريسالةت- ف��ةرام��ؤش��ب��ك��ةن ،ضونكة ئ��ةم��ان��ة ل��ةك��ؤت��اي��ي��دا م��رؤظ��نء َ لةخةلكاني خوار خؤيان بطرن ،ثَيغةمبةري ئةبَيت طوآ خوا ( )hلةهةندَيك شوَيندا كة زانيويةتي بؤضووني هاوةلةكاني سةدلةسةد َ َ هةلةيشة ،بةآلم بةطوَييكردوون! وةك رَيزَيك بؤ بؤضوونةكةيان ،بؤمنونة: لةجةنطي ئ��وح��وددا ثَبغةمبةري خ��وا ( )hخةوي دي���ب���وو ،ث �َي��ي��واب��وو دةرن��ةض��ن��ة دةرةوةي م��ةدي��ن��ة بؤ ج��ةن��ط��ك��ردن ،ب���ةآلم ه����اوةآلن زؤري��ان��ل �َي��ك��رد ب��ؤئ��ةوةي ل��ةدةرةوةي مةدينة جةنطبكةن ،ثَيغةمبةر ( )hلةطةأل ئةوةي كة ئةيزاني سوور ئةمة دةرئةجنامي نةخوازراوي ب���ةدوادادَي���ت ضونكة خةويبينيبوو ،ب���ةآلم ش��وراك��ةي ثَيطةورةترو باآلتربوو! وةك ل��ةوةي بؤضوونة تاكةكةي خ��ؤي س��ةرب��ط��رَي��ت! ب��ا ئ��ةم ئ��ومم��ةت��ة دةرس��وةرب��ط��رآ، ل��ةب��ةرئ��ةوة ثَيويستة ئ��ةو َ خةلكانةش حساب ب��ؤ راي َ خةلكي بكةن ،ئةوةتا ثَيغةمبةري خوا ( )hلةطةأل ئةوةي وةحيي بؤ هاتووة حسابي بؤ شورا كردووة ،لةكاتَيكدا زانيويةتي ئةم شوراية دةقاودةق حةقنيية ،بةآلم بؤئةوةي َ خةلك تَيبطةيةنَيت وايكردووة ،ئةم سةركردة بةِرَيزانةش َ ئةوخةلكانة كة وةحيان بؤ نايةت ،طرنطة طوَيبيسيت ب��ن ،كة ل��ةخ��وار خ��ؤي��ان��ةوةنء راوَيذيانثَيبكةن ،طرنطة طوَييانلَيبطرن ،ل��ةِرةئ��ي خؤيان ثاشطةزببنةوة ئةطةر بؤياندةركةوت َ هةلةيانكردووة. رَي��ط��اي ش��ةرع :بضوككردنةوةو وَيناكردني ن��اِروون بؤ زاراوة شةرعيء ئيسالمييةكان ضؤن دةبينيت ،وةك وَيناكردني دميوكراسي ب��ةش��ورا ي��ان بضوككردنةوةي 102
ثةرسنت تةنها بؤ نوَيذو رؤذوو ...هتد؟ د .خاليد م��وح��ةمم��ةد ص���الحَ :ئةمة يةكَيكيرتة لةو ب��ةرةي��ان��ةي كة ن��ةي��اران جةنطي َ خةلكاني موسولمَ اني لَيوةدةكةن بةوةي كة زاراوة ئيسالمييةكانيان لَيبشَيوَيننء ب��ي��ان��ط��ؤِرن ،ئ��ةم��ةي��ش ب��ةم��ةب��ةس�تي ض��ةواش��ةك��ردن��ي��ان بةدوو ئاِراستةدا :يةكةم /ب��رةودان ب��ةزاراوة ناشةرعيء ذةهراوييةكاني خؤيان ،بةوةي َ خةلكاني موسولمَ ان وا حاليبكةن كة ئةوانةي ئةوان َ َ دةيلينَ تةنها لةِرووي ناوةوة لةطةل ئةوةي ئَيمة َ َ دةيلَيني ،ئةطةر نا جياوازييان هةية ناوةرؤكء مةبةسيت هةموويان يةكة ،كة ئةمة زؤر دوورة لةِراستييةوة ،وةكو زاراوةكاني شوراو دميوكراسييةت. دووةم /يان لةهةندَيك كاتدا بةمةبةسيت كةمكردنةوةي بةهاي زاراوة ئيسالمييةكانء لةكةداركردنيان ،وةكو زاراوةكاني جيهادو هيجرةتء ضةندين زاراوةيرت. بؤية ئَيمةي م��وس��ولمَ ��ان ثَيويستة ل��ةم��ان��اي زاراوة ئيسالمييةكان تَيبطةينء َ هةولي ثاراسنتء بةردةوامييان ب��دةي��ن ،ضونكة ئةمة بةشَيكة لةِرةسةنايةتيي فيكرة ئيسالمييةكة ،وة لةدةستدانيشي بةشَيكة لةلةدةستداني رةس��ةن��اي��ةت��ي��ي ف��ي��ك��رة ئيسالمييةكة ،ب��ةت��اي��ب��ةت��ي كة هةموو ئةو زاراوان��ة لةدةقةكاني قورئانء سوننةتدا وا ناوزةدكراون .هةر بؤية ئَيمة لةئيسالمدا شتَيك ناناسني ب��ةن��اوي دمي��وك��راس��ي��ي��ةوة! دمي��وك��راس��ي زادةي بريي َ خةلكانيرتة ،ئ���ةوةي ئَيمة ئةيناسني شارستانييةتي شوراية ،دادثةروةريية ،ثةيامداريية. رَي����ط����اي ش������ةرع :ئ����ةم ف��رةح��زب��ي��ي��ة ئ��ي��س�لام��ي��ي��ةي لةكوردستان هةية تا ضةند لةطةأل بنةماكاني سياسةتي شةرعي دَيتةوة؟ لحَ د .خاليد موحةممةد صا :وةكو ومت ئةطةر ئةم حزبة ئيسالمييانة نةكرَينة ئاماجني كارء تةنها ئاميرَ ي كاربن، هيض طرفتَيكمان نيية ،ئةطةر َ خةلكي موسولمَ ان ،ئةوانةي لةضوارضَيوةي ئ��ةم حزبانةدا كارئةكةن ،واتَيبطةن كة ئةمانة ب��ؤ خ��وا ك��ارئ��ةك��ةنء ه��ةوأل ب��ؤ قيامةتي خؤيان ئةدةن ،هةوأل بؤ ضةسثاندني حوكمي خوا ئةدةن ،ئةمة طرفيت نيية لةضوارضَيوةي حزبدا كاربكةن ،بةآلم ئةطةر هاتوو لةناخي ئ��ةوان��دا ئ��ةوة بضةسثَيت ،كة لةثَيناوي سةرخستين حزبء سةركردةيةكء ثرؤذةيةك كارئةكةن، ئةوا ترسناكة! ضونكة ئةوة هةمان بريي عةملانييةكانة، ب��ةآلم ب��ةن��اوي ئيسالمييةوة! ك��ةوات��ة حزبي ئيسالمي هةرطيز نابَيت بكرَيتة ئاماجني ك��ار ،حزبي ئيسالمي ئ��ام� رََي�و ئ��ام��رازة ،ب��ؤ ف��ةرم��ان��ك��ردن بةضاكةو رَيطةطرتن لةخراثة ،ئةطةر َ خةلكي موسولمَ اني ئَيمة وا تَيبطةن لةكاري ئيسالمي ،ئةوا هيض طرفتَيكمان نية ،خؤ ئةطةر بةثَيضةوانةيشةوة بوو ،ئةوا كارَيكي خراثةو ثَيويستيي بةبةخؤداضوونةوة هةية.
ذمارة ( - )7ثايزي 1434ي كؤضي2012-ي زايني